ඊපීඑෆ් සල්ලි හා පෙට්ටියෙන් පිට විසඳුම්

සේවක අර්ථසාධක අරමුදලේ තිබෙන සල්ලි වලින් කොටසක් අයිතිකරුවන්ට නිදහස් කළ යුතු බව හිටපු මහ බැංකු අධිපති අජිත් නිවාඩ් කබ්රාල් විසින් යෝජනා කර තිබෙනවා. මේ යෝජනාවට ආණ්ඩුව පැත්තෙන්ම විවේචන එල්ල වී තිබෙනවා.

පෙට්ටියෙන් පිට සිතීම හොඳයි. පෙට්ටිය ඇතුළේ හැම අහු මුල්ලකම හොයා බැලුවට පස්සේත් අවශ්‍ය විසඳුම හමු වී නැත්නම් පෙට්ටියෙන් පිට හොයා බැලීම හැර වෙන විකල්පයක් ඇත්තේත් නැහැ. නමුත්, මේ පෙට්ටියෙන් පිට සිතීම ඉතා සැලකිල්ලෙන් යුතුව කළ යුතු දෙයක්.

පෙට්ටියෙන් පිට විසඳුමක් පෙට්ටිය ඇතුළට ගන්න යෝජනා කරන කෙනෙක් මුලින්ම හොයා බැලිය යුතු දේවල් ගණනාවක් තිබෙනවා. පළමුව, මේ විසඳුම පෙට්ටිය ඇතුළේ නැතුව පෙට්ටියෙන් පිට තියෙන්නේ ඇයි කියන ප්‍රශ්නයට පැහැදිලි පිළිතුරක් හොයා ගත යුතුයි.

බොහෝ විසඳුම් පෙට්ටියෙන් පිට තිබෙන්නේ ඒ විසඳුම් කාලයක් තිස්සේ පෙට්ටිය ඇතුළේ තිබී යම් අවස්ථාවකදී පෙට්ටියෙන් එළියට විසි කර ඇති නිසයි. කාලයක් තිස්සේ පෙට්ටිය ඇතුළේ තිබුණු විසඳුමක් එළියට විසි වන්නේ ඒ විසඳුම පෙට්ටිය ඇතුළේ තබා ගත යුතු තරම් වටිනා විසඳුමක් නොවන බව කාලය විසින් තහවුරු කර ඇති නිසයි. කලකට පෙර පෙට්ටියෙන් එළියට විසි කළ කුණු කෑල්ලක් නැවත පෙට්ටිය ඇතුළට ගැනීම අගය කළ යුතු පෙට්ටියෙන් පිට සිතීමක් වන්නේ නැහැ.

සම්ප්‍රදායික දැනුම කියා කියන්නේත් කාලයක් පෙට්ටිය ඇතුළේ තිබී එළියට විසි කළ දැනුම්. කලකට පෙර එළියට විසි වුනු දැනුමක් නැවත පෙට්ටිය ඇතුළට ගැනීම සලකා බැලිය යුතු අවස්ථා තියෙන්න පුළුවන්. එහෙත්, ඒ විදිහට නැවත එවැන්නක් ඇතුළට ගන්න පෙර එය එළියට විසි වුනු සන්දර්භය පිළිබඳ අවබෝධයක් තිබිය යුතුයි. කලකට පෙර වැඩකට නැති සේ සලකා එළියට විසි කළ විසදුමක් දැන් නැවත ප්‍රයෝජනවත් වෙන්නේ කොහොමද? සමහර විට ඒ විසඳුම එළියට විසි කළ අවස්ථාවේ සිට මේ දක්වා කාලය තුළ ප්‍රශ්නයේ ස්වභාවය වෙනස් වී තියෙන්න පුළුවන්. ඒ නිසා, කලින් එළියට විසි කළ විසඳුම දැන් වැඩ කරන්න පුළුවන්. හැබැයි ඒ කොහොමද කියා පැහැදිලිනම් මිස කලකදී එළියට විසි කළ විසදුමක් නැවත ඇතුළට ගත යුතු නැහැ.

සමහර විට එළියේ තිබෙන විසඳුම කවදාවත් පෙට්ටිය ඇතුළේ නොතිබුණු එකක් වෙන්න පුළුවන්. එහෙමනම් එය වහාම පෙට්ටිය ඇතුළට ගත යුතුද? මෙහිදී, පළමුව ඇසිය යුතු ප්‍රශ්නය වන්නේ මේ විසඳුම කවදාවත් පෙට්ටිය ඇතුළට නොපැමිණියේ ඇයි කියන එකයි. මීට කලින් කිසිම කෙනෙක් පෙට්ටියෙන් එළියට ඔලුව දැම්මේ නැද්ද? හොයා බැලුවොත් බොහෝ විට පෙනෙන්නේ මේ විසඳුම පෙට්ටිය ඇතුළට ගත යුතු තරම් වටිනා විසඳුමක් නොවන බව බොහෝ දෙනෙක් කාලයක් තිස්සේ දැන සිටි බවයි. ඒ වගේ නොවටිනා කුණු කෑල්ලක් පෙට්ටිය ඇතුළට ගැනීමත් අගය කළ යුතු පෙට්ටියෙන් පිට සිතීමක් වන්නේ නැහැ.

පෙට්ටියෙන් පිට විසඳුම් තියෙන්න පුළුවන්. එහෙත්, එවැනි විසඳුමක් හොයා ගැනීම හිතන තරම් පහසු නැහැ. පෙට්ටියෙන් පිට විසඳුම් ලෙස ඉදිරිපත් වන බොහෝ අදහස් එක්කෝ කලකට පෙර පෙට්ටියෙන් එළියට විසි වූ, නැවත පෙට්ටිය තුළට ගැනීමට තරම් නොවටිනා අදහස්. එහෙම නැත්නම්, කලක් පෙට්ටියෙන් පිට කාටත් පෙනෙන්න තිබුණු, එහෙත් පෙට්ටිය තුළට ගැනීමට තරම් නොවටිනා අදහස්.

ඇතැම් විට පෙට්ටියෙන් පිට විසඳුම් ලෙස ඉදිරිපත් වන්නේ පෙට්ටිය ඇතුළේම තිබෙන විසඳුමක්. ඒ විදිහට රෝදය නැවත නැවත හොයා ගන්නා අය පෙට්ටියෙන් පිට තබා පෙට්ටිය ඇතුළේ තිබෙන දේවල්වත් හරියට නොදන්නා අයයි.

පෙට්ටියෙන් පිට සිතීම හොඳයි. එහි විවාදයක් නැහැ. එහෙත්, පෙට්ටියෙන් පිට හිතන්න කලින් පෙට්ටිය ඇතුළේ ඇති දේවල් ගැන ප්‍රමාණවත් තරමින් හදාරා තිබිය යුතුයි. එසේ නැත්නම් වෙන්නේ නැවත නැවත රෝදය සොයා ගැනීමයි. එයත්, ප්‍රමාණවත් නැහැ. ඉතිහාසය පුරා පෙට්ටිය ඇතුළේ තිබුණු දේවල් ගැනත් හදාරා තිබිය යුතුයි. ඒ දැනුම නැතුව පෙට්ටියෙන් පිට විසඳුම් හොයන කෙනෙක් කරන්නේ රවුම් රෝද ගලවා හතරැස් රෝද හයි කරන එක වෙන්න පුළුවන්.

ඊපීඑෆ් සල්ලි නිදහස් කිරීම පෙට්ටියෙන් පිට විසඳුමක් වෙන්න පුළුවන්. අදහස පළ වෙද්දීම මතු වන විරෝධයෙන් පෙනෙන්නේ මේ විසඳුම පෙට්ටිය ඇතුළට ගත යුතු නැති විසඳුමක් බව බොහෝ දෙනෙක් හිතන බවයි. කෝවිඩ්-19 අභියෝගය හමුවේ බොහෝ රටවල් විසින් මෙතෙක් පෙට්ටිය ඇතුළට ගත යුතු නැති සේ සැලකුණු විසඳුම් පෙට්ටිය ඇතුළට අරගෙන තිබෙනවා. අජිත් නිවාඩ් කබ්රාල් එවැනි විසඳුමක් ගැන හිතන කොට ඊපීඑෆ් සල්ලි මතක් වෙන්න ඇති. අජිත් නිවාඩ් කබ්රාල් මීට පෙර ලංකාවේ කොටස් වෙළඳපොළ ගනුදෙනු ප්‍රවර්ධනය කිරීම සඳහාත් ඊපීඑෆ් සල්ලි යොදාගත යුතුය යන අදහසේ සිටි කෙනෙක්.

අජිත් නිවාඩ් කබ්රාල්ගේ අදහස කිසි කෙනෙකුට හිතා ගන්නවත් බැරි විශ්මිත අදහසක් නෙමෙයි. එහෙත්, මෙවැනි අදහසක් ඔහු වැනි කෙනෙක් හරහා ඉදිරිපත් වූ විට එහි විශේෂත්වයක් තිබෙනවා. ඔහු අදහස් ඉදිරිපත් කිරීමෙන් නොනැවතී ඒ අදහස් ඉදිරියට ගෙන ගොස් ප්‍රායෝගිකව ක්‍රියාත්මක කිරීමට මුළු වැර දරන අයෙක්. ඔහුට ඊට අවශ්‍ය නායකත්ව හැකියාවන් හා සම්බන්ධකම් තිබෙනවා.

මගේ අදහස අනුව මෙය පවතින තත්ත්වය යටතේ පෙට්ටිය ඇතුළට ගත්තාට කමක් නැති අදහසක්. මෙය කෙසේවත් පෙට්ටිය ඇතුළට ගත යුතු නැති කුණු කෑල්ලක් කියා මම හිතන්නේ නැහැ. එහෙත්, මේ වැඩෙන් කොපමණ යහපතක් වේද යන්න ස්ථිරව කිව නොහැකියි.

කබ්රාල් යෝජනා කරන්නේ ඊපීඑෆ් සල්ලි ඒ සල්ලි වල අයිතිකරුවන්ට නිදහස් කළ යුතු බවයි. කොහොමටත් මේ සල්ලි යම් අවස්ථාවක මේ අයටම ලැබෙනවා. නමුත්, ඒ සඳහා නිශ්චිත කොන්දේසි ගණනාවකින් එකක් සම්පූර්ණ විය යුතුයි. මේ යෝජනාව ක්‍රියාත්මක වුවහොත්, ඒ කොන්දේසි සම්පූර්ණ නොකර තමන්ගේ අරමුදල් නිදහස් කර ගත හැකි වෙනවා.

මෙහිදී කබ්රාල්ගේ යෝජනාව වන්නේ අරමුදල් වලින් නිශ්චිත ප්‍රතිශතයක් (කියන විදිහට 20%ක්) සියලුම අරමුදල් අයිතිකරුවන්ට වහාම නිදහස් කිරීමද එසේ නැත්නම් එසේ නිදහස් කර ගැනීමේ විකල්පය ඔවුන්ට ලබා දීමද කියන එක පැහැදිලි නැහැ. එය දෙවැන්නනම්, අරමුදල් අයිතිකරුවන්ගේ පැත්තෙන් බැලු විට මෙහි වැරැද්දක් නැහැ. අරමුදල් හිමිකරුවන් කියා කියන්නේ තමන් වෙනුවෙන් තීරණ ගත හැකි වැඩිහිටියන්. මේ වැඩෙන් වෙන්නේ ඔවුන්ට දැනට ඔවුන් සතුව නැති විකල්පයක් ලැබෙන එකයි. අවශ්‍ය නැත්නම් අරමුදල් එසේම තියෙන්න අරින්න පුළුවන්.

එහෙත්, යෝජනාව පළමු එකනම් මෙහි ඇතැම් අයට අවාසියක් තිබෙනවා. ඇතැම් අරමුදල් හිමිකරුවන්ට මේ අරමුදල් නිදහස් කරගෙන කළ හැකි වඩා හොඳ දෙයක් නැති වෙන්න පුළුවන්. ඒ නිසා, යෝජනාව වන්නේ සියලු දෙනාගේම අරමුදල් වලින් 20%ක් නිදහස් කිරීමනම් එය හොඳ දෙයක් කියා කියන්න බැහැ.

ලංකාවේ සංස්කෘතික සන්දර්භය ඇතුළේ පළමු විකල්පයේම වුවත් ප්‍රශ්න තිබෙනවා. ලංකාවේ ගොඩක් අය මේ අරමුදල් තමන්ගේ දරුවන්ගේ අධ්‍යාපනය, දරුවන්ගේ විවාහ උත්සව ආදිය වෙනුවෙන් යොදවනවා. මේ විකල්පය ලැබුණු විට ඇතැම් වැඩිහිටියන්ට ඔවුන්ගේ දරුවන්ගෙන් යම් පීඩනයක් එන්න පුළුවන්. කොහොම වුනත්, ඒවා අරමුදල් අයිතිකරුවන්ගේ පෞද්ගලික ප්‍රශ්න.

කබ්රාල් යෝජනාව ඉදිරිපත් කරන්නේ තනි පුද්ගලයින්ගේ පැත්තෙන් බලා නෙමෙයි. රටේ ආර්ථික වර්ධනය පැත්තෙන් බලලා. ඒ වගේම, මම හිතන විදිහට මේ කතා කරන්නේ කෝවිඩ්-19 අස්සේ කරන දෙයක් ගැන නෙමෙයි. කෝවිඩ්-19 ප්‍රශ්නයෙන් සම්පූර්ණයෙන් මිදෙන තුරු කොහොමටත් මේ වැඩෙන් අපේක්ෂිත ප්‍රතිඵල ලැබෙන්නේ නැහැ. එයින් පසුව රටේ ආර්ථිකය ගොඩ ගන්න මේ වැඩෙන් වැඩක් වෙයිද?

මේ ප්‍රශ්නයට සරල පිළිතුරක් දෙන්න බැහැ. එය තීරණය වෙන්නේ නිදහස් කෙරෙන අරමුදල් වියදම් කෙරෙන ආකාරය මතයි. අප දන්නා පරිදි මේ අරමුදල් අයිතිකරුවන් පෞද්ගලික අංශයේ රැකියා කරන අයයි. ඒ අය මේ සල්ලි මොන විදිහට වියදම් කරයිද?

රටේ ආර්ථික වර්ධනයක් ඇති වෙන්නනම් රට ඇතුලෙ මුදල් සංසරණය ඉහළ ගිහින් මේ මුදල් අයිතිකරුවන් හැර තවත් පිරිසකගේ ආදායම් ඉහළ යා යුතුයි. නිදහස් කර ගත් මුදල් යොදවා දරුවෙකු උසස් අධ්‍යාපනය සඳහා පිට රට යැවුවොත් හෝ වාහනයක් මිල දී ගත්තොත් එවැන්නක් වෙන්නේ නැහැ. අරමුදල් රටින් පිටතට ඇදී ගිහින් ගෙවුම් ශේෂය මත පීඩනය වැඩි වීම පමණයි වෙන්නේ. නමුත්, මෙවැන්නක් වෙන්න ඉඩ තියෙන්නේ අරමුදල් හිමියන්ගෙන් ටික දෙනෙකු හා අදාළව පමණයි. බොහෝ දෙනෙකුට එපමණ ලොකු අරමුදල් නැහැ.

සාපේක්ෂව අඩු ආදායම්ලාභීන් බොහෝ විට මේ අරමුදල් යොදවන්න ඉඩ තිබෙන්නේ තමන්ගේ නිවාස වැඩි දියුණු කර ගැනීමට හා විවාහ උත්සව සඳහායි. ඇතැම් අය පොඩි වාහනයක් හෝ ඉඩමක් මිල දී ගැනීම ගැනත් හිතන්න පුළුවන්. මේ වගේ වියදම් නිසා රට ඇතුළේ යම් තරමකින් මුදල් සංසරණයක් හා රැකියා ජනනයක් සිදු වෙනවා. කිසියම් ප්‍රමාණයකින් ආනයන ඉහළ යා හැකි වුවත් අරමුදල් වලින් වැඩි කොටසක් රට ඇතුළේ සංසරණය විය හැකියි. ඒ නිසා, මෙයින් ආර්ථික වර්ධනයට කිසියම් තල්ලුවන් ලැබෙයි.

අනෙක් අතට ලංකාවේ පහළ ආදායම් ස්ථර වල සිටින බොහෝ දෙනෙක් දැනටමත් ණයකරුවන්. මේ අරමුදල් වලින් ඔවුන් තමන් දැනටමත් අරගෙන තිබෙන ණය වලින් කොටසක් ගෙවා දමන්න ඉඩ තිබෙනවා. එහෙම වුනොත්, ආර්ථික වර්ධනයක් හෝ රැකියා ජනනයක් සෘජුවම වෙන්නේ නැහැ. නමුත්, වක්‍රව එවැන්නක් සිදු වෙනවා.

උදාහරණයක් විදිහට මේ වෙලාවේ පෞද්ගලික අංශයේ රැකියා කරන ගොඩක් අයගේ ආදායම් අඩු වී හෝ අහිමි වී තිබෙන නිසා ණය පැහැර හැරීම් වැඩි වෙන්න ඉඩ තිබෙනවා. එය බැංකු, කල්බදු, රක්ෂණ වගේ ක්ෂේත්‍ර වලට බලපානවා. එම සමාගම් කඩා වැටුණොත් තවත් රැකියා අහිමි වී ආර්ථික වර්ධනයට සෘණාත්මක බලපෑමක් ඇති වෙනවා. මේ වගේ වැඩකින් ඒ අහිතකර බලපෑම් යම් ප්‍රමාණයකින් සමනය වෙන්න පුළුවන්.

මගේ අදහස අනුව, කබ්රාල්ගේ යෝජනාව පෙට්ටිය ඇතුළට නොගෙනම බැහැර කළ යුතු නරක යෝජනාවක් නෙමෙයි. එහෙත්, යෝජනාව ක්‍රියාත්මක කිරීමේ සංකීර්ණ ප්‍රතිඵල පිළිබඳව පුළුල් අධ්‍යයනයක් සිදු නොකර එකවර ක්‍රියාත්මක කළ යුතු එකකුත් නෙමෙයි.

(Image: https://www.hcwbenefits.com/why-reinvent-the-wheel-improve-it/)