රනිල්ගේ තත්ත්ව වාර්තාව

රනිල් වික්‍රමසිංහ තත්ත්ව වාර්තාවක් එක්ක ජාතිය අමතනවා. අර හමුදාවේ කියන්නේ සිට්රෙප් එකක් කියලා. මෙහිදී රනිල් ආර්ථිකයේ පවතින තත්ත්වය ගැන ඇත්ත කතා කරනවා. හැබැයි රනිල් නොකිවුවත් දැන් මේ තත්ත්වය කාටවත් රහසක් නෙමෙයි. ඒ වගේම, රට මේ තත්ත්වයට ඇද දැමීමේ වරද රනිල් මත නොපැටවෙන නිසා රනිල්ට මේ ඇත්ත කතා කරන්න අපහසුවක් නැහැ.

ඩොලර් ප්‍රශ්නය ගැන දැන් කවුරුත් දන්න නිසා අපි මෑතකාලීන ප්‍රවණතා ගැන පමණක් බලමු.

අපනයන ආදායම (ඩොලර් මිලියන)

2022 ජනවාරි - 1,001

2022 පෙබරවාරි - 1,092

2022 මාර්තු - 1,057

ඉතා පැහැදිලි ලෙසම ඩොලරයේ මිල ඉහළ ගියා කියලා අපනයන ආදායම් වැඩි වන බවක් පෙනෙන්න නැහැ. එවැන්නක් කොහොමටත් හදිසියෙන් වෙන්නේ නැහැ. 

ආනයන වියදම (ඩොලර් මිලියන)

2022 ජනවාරි - 1,959

2022 පෙබරවාරි - 1,873

2022 මාර්තු - 1,819

ආනයන වියදම් වල යම් අඩු වීමක් පෙනෙන්න තිබෙනවා. මේ අඩුවීම වෙන්නේ වාහන වැනි ඇතැම් ආනයන තහනම්ව ඇති තත්ත්වයක් යටතේ. දැන් තිබෙන්නේ කෙසේවත්ම වාහන වැනි දේ ආනයනය කළ හැකි තත්ත්වයක් නොවන නිසා ඒ තත්ත්වය එලෙසම තවත් කාලයක් තියෙයි කියා හිතමු. ඩොලරයේ මිල ඉහළ යද්දී ආනයන ඉල්ලුමේ අඩුවීමක් අපේක්ෂා කළ හැකියි. හැබැයි මෙය සිදු වෙන්නේ ආනයනික භාණ්ඩ වල දේශීය මිල අවශ්‍ය තරමට ඉහළ යන්න ඉඩ ඇරියොත් පමණයි. ඒ කියන්නේ ගෑස්, ඉන්ධන, විදුලි බිල් වැඩි කළොත් පමණයි. තව දුරටත් දිගින් දිගටම සහන දුන්නොත් ඔය වැඩේ වෙන්නේ නැහැ.

වෙළඳ ශේෂය (ඩොලර් මිලියන)

2022 ජනවාරි - (859)

2022 පෙබරවාරි - (781)

2022 මාර්තු - (762)

අපනයන වියදම් වැඩි නොවෙද්දී වෙළඳ හිඟය අඩු විය හැක්කේ ආනයන වියදම් අඩු වීමෙන් පමණයි. එවැන්නක් සිදු වන බව පෙනුනත් ඒ අවශ්‍ය තරමට වඩා අඩු මට්ටමකින්. වෙළඳ ශේෂය තව දුරටත් අඩු කර ගන්නම් ආනයනික භාණ්ඩ වල මිල තවත් ඉහළ යන්න ඉඩ දෙන්නම වෙනවා. 

සංචාරක ඉපැයීම් (ඩොලර් මිලියන)

2022 ජනවාරි - 148

2022 පෙබරවාරි - 174

2022 මාර්තු - 192

සංචාරක ඉපයීම් මීට වඩා ඉහළ නංවා ගැනීමේ පැහැදිලි විභවයක් තිබෙනවා. එහෙත්, ඒ සඳහා රටේ ආර්ථික, දේශපාලනික හා සමාජයීය ස්ථාවරත්වය අවශ්‍ය වෙනවා. මේ වැඩේ සිදු විය හැක්කේ රජය, මහ බැංකුව, දේශපාලන පක්ෂ හා සාමාන්‍ය මහජනතාව අතර ඇතිවන යම් ආකාරයක සංහිඳියාවකින් පසුව පමණයි. මේ වන විටනම් ඉතිරිව තිබෙන්නේ ප්‍රශ්නාර්ථ ලකුණක්. 

ශ්‍රමික ප්‍රේෂණ (ඩොලර් මිලියන)

2022 ජනවාරි - 259

2022 පෙබරවාරි - 205

2022 මාර්තු - 318

ඩොලරයේ මිල ඉහළ යාමට ඉඩ සැලසීමෙන් පසුව ශ්‍රමික ප්‍රේෂණ වල වැඩිවීමක් පෙනෙන්න තිබෙනවා. මහ බැංකුව විසින් ගන්නා ක්‍රියාමාර්ග වල උදවුවෙන් මෙම ලැබීම් තව දුරටත් ඉහළ යා හැකි වුවත් මෙහිදීද රටේ දේශපාලන තත්ත්වයේ බලපෑමක් තිබෙනවා. දේශපාලනික ඉලක්ක ඇතිව ඇතැම් විදේශගත ශ්‍රී ලාංකිකයින් විසින් රටට මුදල් නොඑවා සිටීමේ ප්‍රවණතාවක්ද දැකිය හැකියි. මේ තත්ත්වය කෙලෙස වෙනස් වේද යන්න පිළිබඳවද තිබෙන්නේ අවිනිශ්චිතතාවයක්.

ඉහත ගණන් වල එකතුව (ඩොලර් මිලියන)

2022 ජනවාරි - (452)

2022 පෙබරවාරි - (402)

2022 මාර්තු - (252)

මෙතෙක් විස්තර කළ සියලු ආකාර වලින් රටට එන හා රටින් යන ඩොලර් ප්‍රමාණ අතර පරතරය අඩුවෙමින් ඇතත් තවමත් එය පියැවී නැහැ. ශ්‍රමික ප්‍රේෂණ හා සංචාරක ඉපැයීම් තරමක් ඉහළ ගියොත් මේ ලැබීම් හා යාම් සමතුලිත වන බව ඉතා පැහැදිලියි. ඒ සඳහා, ආර්ථික, දේශපාලනික හා සමාජයීය ස්ථාවරත්වය අවශ්‍ය වෙනවා. එසේ නොවුවහොත්, මේ ලැබීම් හා යාම් සමතුලිත විය හැක්කේ ඩොලරයක මිල තව දුරටත් ඉහළ යාමෙන් පමණයි. ඩොලරයක මිල රුපියල් 450-500ක් පමණ වුවහොත් සහ ඊට අනුරූපව ඉන්ධන, විදුලිබිල් මිල ඉහළ ගියොත් සංචාරක ඉපැයීම් හා ශ්‍රමික ප්‍රේෂණ වැඩි නොවීම ඩොලර් ප්‍රශ්නය විසඳෙයි. 

බිල ගෙවාගත නොහැකි නිසා බොහෝ දෙනෙක් පැය හයක් පමණ ලයිට් නොදමා හිටියොත් වෙන්නෙත් පැය හයක් ලයිට් කැපූ විට ලැබෙන ප්‍රතිඵලයමයි. බොහෝ දෙනෙකුට ගෑස් මිල දරාගත නොහැකි වුවහොත් ගෑස් පෝලිම් අඩු වෙනවා වගේම ගෑස් ආනයනය සඳහා යන ඩොලර් ටිකත් ඉතිරි වෙනවා. වාහන වලට පැට්‍රෝල් ගහන්න සල්ලි නැතිව වාහන පාරට දාන එක නැවතුනොත් ඉන්ධන ආනයන වියදම් අඩු වෙනවා. පැට්‍රෝල් පෝලිමුත් නැති වෙනවා. ඩොලරයක මිල රුපියල් 450-500ක් පමණ වුවහොත් වෙළඳපොළ විසින් ප්‍රශ්නය විසඳන්නේ ඔය විදිහටයි. 

ආර්ථික, දේශපාලනික හා සමාජයීය ස්ථාවරත්වය ඇති වී සංචාරකයෝ රටට ආවොත්, පෙර පරිදිම ශ්‍රමික ප්‍රේෂණ ලැබුනොත් ඩොලරයක මිල ඔය තරම් ඉහළ යන්න ඉඩ අරින්න අවශ්‍ය වෙන්නේ නැහැ. ඔය තරමටම ගෑස්, ඉන්ධන, විදුලි බලය පරිභෝජනය සීමා කරන්න අවශ්‍ය වෙන්නෙත් නැහැ. ඩොලරයක මිල දැන් තිබෙන මට්ටම ආසන්නයේම වුවත් ස්ථාවර වෙන්න පුළුවන්. 

සමස්ත ගෙවුම් ශේෂය (ඩොලර් මිලියන)

2022 ජනවාරි හා පෙබරවාරි - (1,697)

2022 මාර්තු - (572)

සමස්ත ගෙවුම් ශේෂ හිඟය ඉහත ගණන් මෙන් දෙගුණයක් පමණ බවද අමතක නොකළ යුතුයි. ඒ, ණය වාරික හා පොලී ලෙස ගෙවිය යුතු ඩොලර් ප්‍රමාණයක්ද තිබෙන නිසා. රජයේ විදේශ ණය හා පොලිය ගෙවීම අත් හිටවීම නිසා මේ ගණන් වල අඩුවක් විය හැකි වුවත්, අවම මට්ටමකින් හෝ රට දුවා ගැනීමට අවසාන වශයෙන් මාසයකට තවත් සැලකිය යුතු ඩොලර් ප්‍රමාණයක් සොයා ගත යුතුව තිබෙනවා. රනිල් වික්‍රමසිංහ විසින් උත්සාහ කරමින් සිටින බව පෙනෙන්නේ කොහෙන් හෝ ඒ අවශ්‍ය මුදල හොයා ගන්නයි. 

සල්ලි හොයා ගන්න විදිහ රනිල් නිශ්චිත ලෙස කියා නැති නිසා ඒ ගැන මම දන්නේ නැහැ. කොහොම හරි හොයා ගනියි කියලා අපි සුබවාදී ලෙස හිතමු. බැරි වුනොත් තත්ත්වය ගැන කතා කරන්නවත් දෙයක් නැහැනේ. ඒ සඳහා අවශ්‍ය සහයෝගයත් රටෙන් ලැබුණා කියලා හිතමු. 

මෙවැනි සුබවාදී තත්ත්වයක් යටතේ දැන් තිබෙන අත්‍යවශ්‍ය ආහාර, ඖෂධ, ඉන්ධන හිඟය නැති වෙයි. පෝලිම් නැති වෙයි. හැබැයි බඩු ගණන් යයි. උද්ධමනය තවත් වැඩි වෙයි. 

උද්ධමනය පාලනය කරන එක මහ බැංකුවේ රස්සාවනේ. මේ වැඩේට මහ බැංකුව සතුව තිබෙන ආයුධය පොලී අනුපාතිකයි. මේ වෙලාවේ පොලී අනුපාතික ඉහළ දැමීමෙන් පමණක් වැඩේ ගොඩ දැමිය හැකිද? ඔන්න ඔතැනයි ලොකුම කොස්ස තියෙන්නේ.

රාජ්‍ය මූල්‍යනය සම්බන්ධව රනිල් පැහැදිලි කරන කරුණු එක්ක පහසුවෙන්ම චිත්‍රය සම්පූර්ණ කරගත හැකියි.

"2022 ආරම්භයේ දී පසුගිය රජයේ අයවැයෙන් රුපියල් ට්‍රිලියන 2.3ක ආදායමක් ඇති බවට පෙන්නුම් කළත් මේ වසර සඳහා සැබෑ ආදායම් අනාවැකිය වන්නේ රුපියල් ට්‍රිලියන 1.6 ක්."

ඔය කතාව මම කලින්ම කියලා තියෙනවනේ.

"2022 වසර සඳහා රජයේ වියදම රුපියල් ට්‍රිලියන 3.3 ක්. කෙසේ වෙතත් පසුගිය රජයේ පොලී අනුපාත වැඩිවීම් සහ අතිරේක වියදම් හේතුවෙන් 2022 වසර සඳහා රජයේ සමස්ථ වියදම රුපියල් ට්‍රිලියන 04 කි. වර්ෂය සඳහා අයවැය හිඟය රුපියල් ට්‍රිලියන 2.4 ක් වන අතර එය දළ දේශීය නිෂ්පාදනයෙන් සියයට 13 කි."

ඔන්න අවුල. දැන් ඔය රුපියල් ට්‍රිලියන 2.4 හොයා ගන්නේ කොහොමද? 

ඩොලර් ප්‍රශ්නය විසඳපු ගමන්ම ඔය රුපියල් ප්‍රශ්නය මතු වෙනවා. දැනට පොලී අනුපාතික 24% මට්ටමට ඉහළ යන්න ඉඩ ඇර තිබුණත් ඒ පොලිය ගෙවා හෝ වෙන්දේසියට දමන භාණ්ඩාගාර බිල්පත් සියල්ල විකුණා ගන්න බැහැ. අඩුව පුරවන්න වෙන්නේ සල්ලි අච්චු ගහලා. විකිණෙන බිල්පත් වැඩිපුරම මිල දී ගන්නෙත් බැංකු. බැංකු විසින් ඒ සඳහා අවශ්‍ය අරමුදල් ලබා ගන්නෙත් මහ බැංකුවෙන්. ඒ කියන්නේ එතැනත් වෙන්නේ වක්‍ර ලෙස සල්ලි අච්චු ගැසීමක්.

විසඳුමක් ලෙස මහ බැංකුව විසින් පොලී අනුපාතික තවත් වැඩි කළා කියා හිතමු. එවිට තවත් යම් බිල්පත් ප්‍රමාණයක් විකිණෙයි. නමුත්, පොලී වියදම් ඉහළ යාම නිසා අයවැය හිඟය ඉහළ ගොස් රජයට විකුණන්න අවශ්‍ය වන බිල්පත් ප්‍රමාණය ඊට වඩා වැඩියෙන් ඉහළ ගියොත් මහ බැංකුව පොලී අනුපාතික වැඩි කළ එකෙන් කිසිම වැඩක් වෙන්නේ නැහැ. රජයේ විශාල අයවැය හිඟය එක්ක මහ බැංකුව හමුවේ තිබෙන අභියෝගය ඕකයි. ඒ කියන්නේ තවත් යම් කිසි කාලයක් යන තුරු අනිවාර්යයෙන්ම සල්ලි අච්චු ගහන්න වෙනවා කියන එකයි.

ප්‍රශ්නය ස්ථිරසාර ලෙස විසඳන්නනම් කරන්න වෙන්නේ මිනිස්සු කැමති වන දේවල් නෙමෙයි. බඩු ගණන් යන්න ඉඩ අරින්න වෙනවා. බදු තව වැඩි කරන්න වෙනවා. රජයෙන් දෙන සහන කපන්න වෙනවා. රාජ්‍ය සේවකයින් ඉවත් කරන්න වෙනවා. ඔය කිසිවක් කළ හැකි දේශපාලන වාතාවරණයක් රටේ නැහැ. මිනිස්සු ඉල්ලා සිටින්නේ රජය තවත් සහන දිය යුතු බවයි. රනිල් කරන්න යන්නෙත් ඒකම තමයි. 

"මේ අතර 2022 වසර සඳහා ඉදිරිපත් කළ සංවර්ධන අයවැය වෙනුවට අලුත් අයවැයක් ඉදිරිපත් කරන්න සැලසුම් කරල තිබෙනවා. එය සහන අයවැයක් ලෙස ඉදිරිපත් කරන්නයි මගේ සැලසුම."

රනිලාගමනය

රනිල් වික්‍රමසිංහ විසින් නැවතත් අගමැති ධුරය භාර ගෙන තිබෙනවා. මෙහි විශේෂත්වය වන්නේ රනිල් කියන්නේ මේ වන විට ජනප්‍රියතාව අනුව රටේ අනෙකුත් දේශපාලන පක්ෂ ගණනාවකටම වඩා පසුපසින් සිටින දේශපාලන පක්ෂයක නියෝජිතයෙකු (හා නායකයා) වීමයි. පසුගිය මහ මැතිවරණයේදී 2%කට මඳක් වැඩි ඡන්ද ප්‍රමාණයක් පමණක් ලබාගත් එජාපයට හිමි කර ගත හැකි වූයේ රනිල් වික්‍රමසිංහගේ ජාතික ලැයිස්තු මන්ත්‍රී ධුරය පමණයි. ආණ්ඩු බලය හිමි පොදුජන පෙරමුණ හා විපක්ෂයේ සිටින සජබ මෙන්ම ජාජබ පමණක් නොව ද්‍රවිඩ සන්ධානය වැනි වෙනත් පක්ෂද මීට වඩා ඡන්ද හා මන්ත්‍රී ධුර හිමි කර ගත්තා. 

මේ මොහොතේ රට ගොඩ ගැනීම සඳහා රාජ්‍ය මූල්‍ය අංශයේ මෙතෙක් කවදාවත් සිදු නොකෙරෙනු ආකාරයේ වෙනස්කම් සිදු කෙරෙන ආර්ථික ස්ථායීකරන වැඩපිළිවෙලක් අනිවාර්යෙයන්ම අවශ්‍ය වෙනවා. පුළුල් මහජන සහයෝගයක් නොමැතිව එවැනි වැඩ පිළිවෙලක් සාර්ථක ලෙස ක්‍රියාත්මක කළ නොහැකියි. එවැනි පුළුල් මහජන සහයෝගයක් ලබා ගැනීමේ ශක්‍යතාවයක් තිබෙන්නේ පවතින ආණ්ඩුවට තවමත් සහයෝගය දක්වන ජන කොටස් වල නියෝජිතයින්ද ඇතුළත් සියලු දේශපාලන පක්ෂ වල එකතුවකට පමණයි. මෙතෙක් දිගින් දිගටම සිදු වූ පරිදි, එක් එක් දේශපාලන පක්ෂය විසින් තමන්ගේ බල ව්‍යාපෘති වලට ප්‍රමුඛතාවය දීම තුළ මේ කාර්යය කිසිසේත්ම සිදු වන එකක් නැහැ. එහි අනිවාර්ය ප්‍රතිඵලය වන්නේ රට නැවත විශාල කාලයකට ගොඩ ගත නොහැකි අගාධයකට පතිත වීම පමණයි.

මා හිතන විදිහට අරගලයට සහයෝගය දැක්වූ නිර්පාක්ෂික කොටස් විසින් අපේක්ෂා කළේ පක්ෂ අනන්‍යතා ඉක්මවා ගිය මෙවැනි එකඟතාවක්. මා මෙහිදී අදහස් කරන්නේ සැබෑ නිර්පාක්ෂික කොටස් මිසක් නිර්පාක්ෂික අරගලය තුළ සිටිමින් දේශපාලන පක්ෂ වල බල ව්‍යාපෘති ක්‍රියාත්මක කළ කොටස් පිළිබඳව නෙමෙයි. අනපේක්ෂිත ලෙස නොවුනත්, අවාසනාවකට මෙන්, එවැනි එකඟතාවක් ඇති වීමේ ඉඩක් මේ වන විට දැකිය නොහැකියි. අරගලයට එල්ල වූ මැර ප්‍රහාරය හා එයින් පසුව ඇති වූ ප්‍රතිප්‍රහාර වලින් පසුව නැවතත් පාක්ෂික අනන්‍යතා බලවත් වී ඇති බව පේනවා.

මේ වෙලාවේ යටපත් වී තිබුණත්, රාජපක්ෂවාදීන්ට හා රාජපක්ෂලා සමඟ විවේචනයක් ඇතත් ආණ්ඩුව වෙනුවෙන් තවමත් පෙනී සිටින සැලකිය යුතු පිරිසකටද ඔවුන්ගේම කතාවක් තිබෙනවා. ඒ වගේම, රාජපක්ෂලාට එරෙහිව නැගී සිටින කණ්ඩායම ඇතුළේද එකිනෙකා සමඟ ප්‍රශ්න තිබෙන කණ්ඩායම් ගණනාවක් සිටිනවා. මට පේන විදිහටනම් මේ සියලු කොටස් වල එකඟතාවයක් ඇති වීම සිදු නොවිය හැකි තරම් දුරස්ථ කරුණක්. 

සාමාන්‍යයෙන් ලංකාවේ දක්ෂිණාංශික නැඹුරුවක් ඇති දේශපාලන පක්ෂ වල ක්‍රියාකාරී පදනම ප්‍රයෝජ්‍යතාවාදයයි. මෙයින් වෙනස්ව ඇතැම් වාමාංශික පක්ෂ තමන්ගේ න්‍යායික පදනම මුල් තැනෙහි ලා කටයුතු කරනවා. එවැනි පක්ෂ විසින් ජන පදනමට වඩා වැඩියෙන් වැදගත් සේ සලකන්නේ තමන් විශ්වාස කරන න්‍යාය මත පදනම් වූ දේශපාලනික නිරවද්‍යතාවයයි. රනිල් වික්‍රමසිංහ කියන්නේ දක්ෂිණාංශික කඳවුර තුළ සිටින මේ දෙවන ගොඩට දැමිය හැකි දුලබ චරිතයක්. ඔහුට තමන් නිවැරදියයි සේ දකින ස්ථාවරය ජනපදනමට වඩා වැදගත්. 

මේ ආණ්ඩුව බලයට පත් වන්නේ රනිල් වික්‍රමසිංහගේ මතවාදය මුළුමනින්ම පරාජය කරමිනුයි. ඊට සමාන්තරව ඔහුට ඔහුගේ ජනපදනමද නැතිව යනවා. දැන් අගමැති සේ නැවතත් පත්ව සිටින්නේ මේ අයුරින් සිය ජනපදනම මුළුමනින්ම අහෝසි කරගත්, පරාජිත මතවාදයක නියෝජිතයෙක්. එහෙම වෙන්නේ කොහොමද?

පසුව වෙනත් දේශපාලනික ඉල්ලීම් එකතු වුනත්, මේ ආණ්ඩුවට එරෙහි ජනතා විරෝධය මතු වන්නේ ආර්ථික සාධක නිසා. සාමාන්‍ය මිනිස්සු බහුතරයක් පාරට බහින්නේ ගෑස්, පැට්‍රෝල්, විදුලිබලය ආදිය නැති නිසා මිසක් දේශපාලන ප්‍රතිසංස්කරණ ඉල්ලා සිටිමින් නෙමෙයි. (මෙය දේශපාලන ප්‍රතිසංස්කරණ වල අවශ්‍යතාවය අවතක්සේරු කිරීමක් නෙමෙයි) ජනාධිපති ගෝඨාභය රාජපක්ෂට ඉල්ලා අස් වී ගෙදර යන්න කියන ඉල්ලීම ඇතුළේ මුලින්ම තිබුණේ "කරන්න බැරිනම් කරන්න පුළුවන් කෙනෙක්ට දෙන්න" කියන ඉල්ලීමයි. මහ බැංකුවේ හිටපු අධිපති කබ්රාල්ව ඉවත් කර නන්දලාල්ව පත් කර ගැනීමෙන් පසුව රටේ බොහෝ දෙනෙකු විසින් ඔහුව "කරන්න පුළුවන් කෙනෙක්" ලෙස පිළිගත්තා. 

මහ බැංකු අධිපති වෙනස් කිරීම අරගලකරුවන් විසින් ලබාගත් විශාල ජයග්‍රහණයක්. එය සිදුවන විට නිර්පාක්ෂික කොටස් අරගලයේ ප්‍රධාන බලවේගය ලෙස සිටීම නිසා "කෝකටත් විරෝධීන්ගේ" හඬ යටපත්ව ගියා. එහෙත්, මේ වන විට අරගලය තුළ තවදුරටත් මුලින් ඒ තුළ දැකිය හැකි වූ නිර්පාක්ෂික ස්වරූපය පෙර ලෙසින්ම දැකිය හැක්කේ නැහැ. දැන් එය විවිධ දේශපාලනික කණ්ඩායම් කිහිපයක හා යම් නිර්පාක්ෂික පිරිසකගේ ලිහිල් එකතුවක්. 

මම හිතන විදිහට මේ වෙලාවේ රනිල් වික්‍රමසිංහ කරලියට එන්නේ අරගලය තුළ සිටින නිර්පාක්ෂික කොටස් වල ඉල්ලීම් වලට  වඩාත්ම ගැලපෙන පුද්ගලයා ලෙසයි. දීර්ඝ දේශපාලන අතීතයක් තිබුණත්, මේ වෙලාවේ රනිල් වික්‍රමසිංහ කියා කියන්නේ නිර්පාක්ෂික සේ සැලකිය හැකි තරමටම ජනපදනමක් නැති පුද්ගලයෙක්. ඔහු සතුව තිබෙන්නේ මතවාදයක් පමණයි. කොයි තරම් ජනප්‍රියත්වය පිරිහී තිබුණත්, තවමත් රනිල් වික්‍රමසිංහට වඩා සැලකිය යුතු ජනපදනමක් තිබෙන ආණ්ඩුව විසින් මේ වන විට තමන්ගේ මතවාදය හා උපක්‍රම මුළුමනින්ම අතහැර රනිල්ගේ මතවාදය වැළඳගෙන තිබෙනවා. එම මතවාදය අනුව කටයුතු කිරීම සඳහා ප්‍රධාන විධායක නිලධාරියෙකු ලෙස රනිල් වික්‍රමසිංහව පත් කර තිබෙනවා. දැන් ප්‍රශ්නය රනිල් වික්‍රමසිංහට මෙය කළ හැකිද යන්නයි.

අශුභවාදී අදහසක් සේ පෙනෙන්නට හැකි වුවත්, මගේ අදහසනම් රනිල් වික්‍රමසිංහව පත් කිරීමෙන් ප්‍රශ්නය නොවිසඳෙන බවයි. මා එසේ කියන්නේ ඔහු නිවැරදි මාර්ගයේ යාමට ඇති ඉඩ ගැන තිබෙන සැකයක් නිසා නෙමෙයි. එම මාර්ගයේ යාම සඳහා අවශ්‍ය දේශපාලන සහයෝගය ලබා ගැනීමේ ශක්‍යතාවය පැහැදිලි ලෙස නොපෙනෙන නිසයි.

මේ වෙලාවේ රනිල් අත ගසා තිබෙන්නේ ඉතාම අවදානම් කටයුත්තකටයි. මෙය නන්දලාල් වීරසිංහ විසින් මහ බැංකු අධිපති ධුරය භාර ගැනීම හා සම කළ නොහැකියි. මහ බැංකු අධිපති ධුරය සඳහා අවශ්‍ය වූයේ පුහුණුව හා අත්දැකීම් ඇති, වෙනත් විදිහකින් කිවුවොත් තාක්ෂණික කුසලතා ඇති අයෙක්. එහිදී කළ යුතුව තිබුණේ නිවැරදි තීරණ ගැනීම පමණයි. එහෙත්, රාජ්‍යමූල්‍ය කළමනාකරණය හා අදාළව නිවැරදි තීරණ ගැනීම පමණක් ප්‍රමාණවත් නැහැ. ඒ තීරණ ක්‍රියාත්මක කිරීම සඳහා මහජන සහයෝගයද අවශ්‍යයි. 

අරගලය තුළ සක්‍රියව සිටින නාගරික, නිර්පාක්ෂික කොටස් විසින් නියෝජනය කෙරෙන ප්‍රතිශතය එතරම් විශාල ප්‍රතිශතයක්යැයි මා හිතන්නේ නැහැ. එහි සිටින විශාල පිරිසක් සජබ, ජාජබ, පෙසපෙ වැනි පක්ෂ වල ආධාරකරුවන්. ඔවුන්ට ඔවුන්ගේම බල ඉලක්ක තිබෙනවා. ඒ වගේම, රනිල්ගේ උදවුවෙන් රාජපක්ෂලා නැවත තමන්ගේ හීරුනු තැන් වෑල්ඩින් කර ගෙන නැගී සිටිනු ඇතැයි යන සහේතුක බියද මේ කණ්ඩායම් සියල්ලකටම වාගේ තිබෙනවා. ඒ නිසා, රනිල් වික්‍රමසිංහට නිවැරදි තීරණ ගෙන ක්‍රියාත්මක කිරීම සඳහා "අරගල කඳවුරෙන්" ලැබිය හැක්කේ සීමිත සහයෝගයක් පමණයි. අනෙක් පැත්තෙන්, ආණ්ඩුවේ ඉහළ තට්ටුව විසින් "නයිට් වොච්මන්" කෙනෙකු ලෙස රනිල්ව එළියට දමා ඇතත්, ආණ්ඩුව සමඟ රැඳී සිටින විශාල පිරිසක්ද රනිල්ගේ කකුලෙන් අදින බව පැහැදිලියි. මේ තත්ත්වය යටතේ රට ගොඩ දැමීමට අවශ්‍ය ආර්ථික ප්‍රතිසංස්කරණ ගෙන ඒමට රනිල්ට තිබෙන හැකියාව ඉතා සීමිතයි.

රනිල් මේ විදිහට අහක යන කරුමයකට කර ගහන්නේම ඔහුට ලොකු අනාගත අපේක්ෂා නැති නිසා. තමන් ඒ අවදානම ගන්න බය බව සජිත් ප්‍රේමදාස විසින් පැහැදිලි ලෙසම ප්‍රදර්ශනය කළා. සජිත්ගේ බය සාධාරණයි. මොන විදිහකින්වත් අරගලකරුවන්ගේ ඉල්ලීම් සියල්ල ප්‍රායෝගිකව ඉටු කළ නොහැකි නිසා ආණ්ඩුව සමඟ එකතු වීමෙන් සජිත් ජවිපෙ උගුලෙහි හිරවෙනවා. අනෙක් අතට ජවිපෙ දේශපාලන බලය රැඳී තිබෙන ප්‍රමුඛ සටන් පාඨය වන "හොර ඇල්ලීම" හරහා දේශපාලන බලයක් ගොඩ නගා ගැනීම හා පවත්වා ගැනීම කළ හැක්කේ විපක්ෂ දේශපාලනය තුළ පමණයි.

දැන් ප්‍රශ්නය මේ දේශපාලන වාතාවරණය රටේ ආර්ථික ප්‍රශ්නය විසඳීම සඳහා ගත හැකි ක්‍රියාමාර්ග කෙරෙහි මොන විදිහට බලපායිද කියන එකයි. IMF යාම ගැන මේ වන විට ආණ්ඩුව, විපක්ෂයේ ප්‍රධාන දේශපාලන ධාරා හතරක් හා අරගලකරුවන් අතර කිසියම් සම්මුතියක් තිබෙනවා. එසේ වුවත්, රාජ්‍ය අංශයේ ප්‍රතිසංස්කරණ පිළිබඳ යෝජනා ප්‍රසිද්ධ වූ වහාම මේ සම්මුතිය කැඩෙන බව ඉතා පැහැදිලියි. ප්‍රධාන දේශපාලන ධාරා අතර රාජ්‍ය අංශයේ මැදිහත්වීම් සම්බන්ධව තිබෙන හා ඉදිරියටත් නඩත්තු වීමට නියමිත ප්‍රතිපත්ති අතර විසම්මුතීන් සියල්ල එක් කළ විට අතිපිහිත වීම් ඉතා අඩුයි. 

අපේක්ෂිත IMF ප්‍රතිසංස්කරණ යෝජනා සමඟ වඩාත්ම එකඟ වනු ඇත්තේ සජබයි. එහෙත්, රනිල්ගේ ආණ්ඩුව තුළ සජබ නියෝජනය මේ වන තුරුද පැහැදිලි නැහැ. ඒ වගේම මේ වෙලාවේ ආණ්ඩුව විසින් රනිල්ව "රස්සාවට ගෙන" තිබුණත්, මේ ආණ්ඩුව බලයට පත් කළ ජනමතය රනිල් පෙනී සිටි හා IMF එකට එකඟ විට හැකි ප්‍රතිපත්තීන්ට එරෙහිව යන ජනමතයක්. මේ තත්ත්වය යටතේ මට පෙනෙන එකම ප්‍රායෝගික විසඳුම හැකි ඉක්මණින් මහ මැතිවරණයක් පැවැත්වීමයි. ඉන්පසුව ජනතා කැමැත්ත පරිදි සාමූහිකව ගොඩ යාම හා සාමූහිකව වැනසීම යන ඕනෑම එකක් කරගත හැකියි. රනිල්ට කළ හැකි එකම දෙය ආණ්ඩුව හා අරගලකරුවන් සමඟ සහයෝගයෙන් කෙටි කාලයකට (මාස කිහිපයකට) ආර්ථිකය ඇද ගෙන යාම සඳහා අවශ්‍ය "හදිසි ප්‍රතිකාර" හා "හදිසි නඩත්තු කටයුතු" කිරීම පමණයි.

#ඉකොනොමැට්ටා 

ආපසු පැමිණිය නොහැකි සීමාවේ සිට...

ලංකාවේ තත්ත්වය දවසින් දවස තවතවත් නරක අතට හැරෙන එක ඉතාම කණගාටුදායක කරුණක්. මට පෙනෙන හැටියටනම් මේ වන විටත් ලංකාව ආපසු පැමිණිය නොහැකි සීමාව පහු කරලා. යම් හෙයකින් එය එසේ නොවේනම් මේ වෙද්දී ඉන්නේ ඒ සීමා ඉර උඩ. ගොඩක්ම කණගාටු මේ දේවල් මේ විදිහට වෙයි කියන එක 2013 පමණ සිටම දැකිය හැකිව තිබියදී ඒ තත්ත්වය වෙනස් කර ගැනීමට නොහැකි වීමයි. ඊටත් වඩා කණගාටු මෙයින් ඉදිරියට විය හැකි වඩා භයානක දේවල්ද පැහැදිලිව පෙනෙද්දී ඒ දේවල් වලක්වා ගත හැකි ආකාරයක් දැනටත් නොපෙනීම. තිබෙන එකම සතුට තනි පුද්ගලයෙකු ලෙස පෞද්ගලික මට්ටමින් කළ හැකි සියල්ලක්ම කළ නිසා සහ දැනටත් කරමින් සිටින නිසා නොකළ දේ ගැන පසුතැවිල්ලක් නැති වීම.

පවතින ආර්ථික අර්බුදයෙන් ගොඩ යා හැකි ආකාරය ගැන පුළුල් සාකච්ඡාවකට ප්‍රවේශ වෙමින් විපක්ෂ දේශපාලන ධාරා හතරක සාමාජිකයින්, සමාජ මාධ්‍ය ක්‍රියාකාරිකයින්, වෙනත් දේශපාලන ක්‍රියාකාරිකයින් හා මහජන අරගලය තුළ කැපී පෙනෙන වැඩ කොටසක් කරන සමාජ ක්‍රියාකාරිකයින් සහභාගී වූ සමුළුවක් පසුගිය සති අන්තයේදී (මැයි 7) ගාලු මුවදොර හෝටලයේදී පැවැත්වුනා. පවතින අර්බුදකාරී තත්ත්වයෙන් ගොඩ යාම ගැන සැලකූ විට ඉතා හොඳ සංවාද මණ්ඩපයක් වූයේයි සැලකිය හැකි වූ මේ එකතුව දිහා සුබවාදී ඇසකින් බලා සිටියත්, දවසක් යද්දී ඒ තත්ත්වය කණපිට හැරුණා. ඉහත "සඳහන් ගොඩ යාමේ මග (Path to Recovery)" සමුළුව ගැන ලියූ හා ලියන්නට ඇති දේ පළ කිරීම මඳකට කල් අරිමු.

මේ වන විට ලංකාව පිළිබඳව ඉතාම නරක සංඥාවක් ලෝකයටම ගිහින් ඉවරයි. ලංකාව තුළ තමන්ගේ පෞද්ගලික දේපොළ ආරක්ෂාව පිළිබඳ සහතිකයක් නැති බව වගේම අඩු වශයෙන් ජීවිතාරක්ෂාව හෝ සහතික නැති බව ලංකාව විසින් ලෝකයටම ප්‍රදර්ශනය කර තිබෙනවා. ආර්ථික අර්බුදයේ ප්‍රතිවිපාක වඩා දරුණු කරමින් වසර ගණනක් යන තුරු ලංකාවේ සංචාරක කර්මාන්තයට මෙන්ම, විදෙස් ආයෝජන වලටද මේ සිදුවීම් බලපෑම් කරයි. ඒ වගේම, දේශපාලනයට අවතීර්ණ වෙන්න පොඩ්ඩක් හෝ නැඹුරුවක් තිබුණු හොඳ මිනිසුන් මේ වැඩෙන් තවදුරටත් අධෛර්යමත් වෙයි. අවදානම් ගන්න කැමති, ඕනෑම දේකට ඔට්ටු, මැරවරයෝ, හොරු දේශපාලනයට එන එක තවත් ප්‍රවර්ධනය වෙයි.

කොහොම වුනත්, සිදුවීම් පෙළගැසෙමින් තිබුණු ආකාරයට මෙය මෙලෙස සිදුවීම අහම්බයක් නෙමෙයි. අරගලකරුවන් ගිහින් තිබුණු දුරත්, අරගලයට හේතු වූ මූලසාධක තවදුරටත් වර්ධනය වෙමින් තිබීමත් තුළ ඔවුන්ට ආපසු හැරිය හැකි ඉඩක් ඉතිරි වී තිබුණේ නැහැ. ඒ වගේම, අරගලකරුවන්ගේ ඉල්ලීම් වල ස්වභාවය අනුව ආණ්ඩුව පහසුවෙන් යටත් වීමේ ඉඩක් තිබුණේත් නැහැ. මේ වගේ තත්ත්වයක් යටතේ සාමකාමී පරිවර්තනයක් සිදුකර ගැනීම ඉතාම අභියෝගාත්මක වැඩක්. නීතිඥ සංගමය ප්‍රධාන තවත් අය විසින් ඒ සඳහා විශාල මහන්සියක් දැරූ අතර ඒ උත්සාහයන් තවමත් අතහැර නැහැ. 

සමාජයක් වශයෙන් ගත්තහම සමස්තයක් ලෙස තවමත් ලාංකිකයින් විසින් දේපොළ අයිතිවාසිකම් ගරු කරන්නේ නැහැ. කිසියම් සමාජයක දේපොළ අයිතිවාසිකම් ස්ථිරසාර ලෙස තහවුරු වෙන්නේ අන්‍යොන්‍ය (reciprocal) පදනම මතයි. ඒ කියන්නේ තමන්ගේ දේපොළ ආරක්ෂා වන්නේ තමන් විසින් අනෙකාගේ දේපොළද ආරක්ෂා කිරීම වෙනුවෙන් කැප වන තුරු පමණක්ය යන අවබෝධය මිනිස්සු තුළ ඇති වීම සමඟයි. මේ වැඩේ වෙන්නනම්, තමන් අනෙක් අය අතර සමානයෙක් බව මිනිස්සුන්ට තේරෙන්න ඕනෑ. ආරක්ෂා කර ගත යුතු දෙයක් තමන් සතුව නැති බව මිනිහෙක්ට තේරුණාම ඒ මනුස්සයා වෙනත් අයෙකුගේ දේපොළ අයිතිවාසිකම් ගැන වද වෙන්නේ නැහැ. ජීවිත ආරක්ෂාව ගැන වුනත් කතාව ඕකයි.

ඒ වගේම කවුරු හරි භුක්ති විඳින දේපොළකට අදාළ පුද්ගලයා සතු අයිතිය පැහැදිලිව පේන්න තිබිය යුතුයි. අනෙකෙකුගේ දේපොළ අයිතිවාසිකම් පිළිබඳ අදහස එන්නේ මහන්සියෙන්, සාධාරණ ක්‍රමයකට උපයාගත් දේපොළ නේද කියන අදහසත් එක්ක. ඔය විදිහටම මහන්සි වුනානම් මටත් ඔය දේපොළ ඔය විදිහටම අයිති කරගන්න තිබුණා නේද කියන එක පැහැදිලිව පෙනෙන එකත් එක්ක. මේවා මේ විදිහට වෙන්නනම් නීතිය හා අධ්‍යාපනය තුළද සිදු විය යුතු කාර්ය භාරයක් තිබෙනවා.

මේ වෙලාවේ වගකීමෙන් කටයුතු නොකළේ ආණ්ඩුවයි. මම හිතන්නේ හිතූ තරම් ලේසියෙන් හෝ හදිසියෙන් IMF එකෙන් සල්ලි නොලැබෙන බව පැහැදිලි වීමත් සමඟ ආණ්ඩුව දුටු එකම විකල්පය අරගලය මර්දනය කිරීමයි. එහිදී ආණ්ඩුව විසින් කළේ ඔවුන් දිගින් දිගටම කළ වරද වූ "ඉල්ලුම" අමතක කර "මිල" පාලනය කිරීමයි. "මිල" පාලනය කිරීමේ උත්සාහයත් එක්කම "ඉල්ලුම" පුපුරා ගියා. 

කොහොම වුනත්, එක වැරැද්දක් නිසා වෙනත් වැරදි සාධාරණීකරණය වන්නේ නැහැ. ඇතැම් අයට අනුව පසුව උතුරේ (මෙන්ම දකුණේද) ඇති වූ ප්‍රචණ්ඩකාරී තත්ත්වයන්ට හේතු වුනේ 1983 ජාතිවාදී කෝලාහලයයි. අවශ්‍යනම් එම ජාතිවාදී කෝලාහල වලට හේතු වුනේ හමුදා සෙබළුන් 13 දෙනෙකු මරා දැමීම කියා කියන්නත් පුළුවන්. මේ වගේ දේවල් වලදී වැරැද්ද කාගේද කියා හොයනවාට වඩා වැදගත් දෙය එකම වැරැද්ද නැවත නැවත සිදු වීම වලක්වා ගැනීමයි. මම හිතන්නේ එය තේරුම් ගත හැකි තරමට රටේ බහුතරය දැනුවත්. එය සතුටට කරුණක්.

මේ වෙලාවේ ඉතා ඉක්මණින් රටට දේශපාලන ස්ථාවරත්වය අවශ්‍යයි. ඒ වෙනුවෙන් හැමෝටම යම් තරමකින් හෝ කැපවීමක් කරන්න වෙනවා. දේශපාලන ස්ථාවරත්වය ඇති කරගත්තා කියලත් මේක ලේසියෙන් ගොඩදාන්න බැහැ. එහෙම නැති වුනොත්නම් සමහර විට අවුරුදු පණහකින් සීයකින් අතීතයට යන්න වෙයි. එහෙම වෙච්ච රටවල් ඕනෑ තරම් තියෙනවා.

ඉදිරි මාස කිහිපය කොහොම ගෙවෙයිද?

අධිපති මාරුවෙන් පසුව මහ බැංකුව රටේ පවතින තත්ත්වය ගැන ඇත්ත කතා කරනවා. මහ බැංකුව කියා කිවුවේ එහි ඉහළ ස්ථරය. මේ වන විට මහ බැංකුවට පිටින් සිටි විවේචකයින් විසින් කියූ දේ සහ මහ බැංකුව විසින් කියන දේ අතර විශාල පරතරයක් නැහැ. ඉතා සංක්ෂිප්ත ලෙස කිවුවොත් පවතින තත්ත්වය ගොඩක් අය හිතාගෙන ඉන්නවාට වඩා සෑහෙන්න දරුණු තත්ත්වයක්. මේ වෙලාවේ කවුරු ඇවිත් මොන දේ කළත් මේ විනාශය වලක්වා ගත හැක්කේ යම් සීමාවක් දක්වා පමණයි.

අපි ජූලි මාසයෙන් පටන් ගනිමු. ජූලි 25 ඩොලර් බිලියනයක ස්වෛරිත්ව බැඳුම්කරයක් හා එහි පොලිය ගෙවන්න තියෙනවා. මෙය එදිනට ගෙවන්න බැරි වීම ආසන්න අනිවාර්යතාවයක්. දැනට තිබෙන එකම තේරීම ඊට පෙර කෙසේ හෝ ණයකරුවන් සමඟ සාකච්ඡාවක් කර සැලසුම්සහගත ලෙස මෙම ණය පැහැර හැරීම සිදු කිරීමයි. මේ නිශ්චිත කාරණය හා අදාළව ණය ප්‍රතිව්‍යුහගත කිරීම කියන එකෙන් අදහස් වනු ඇත්තේ එයයි.

අද වන විට ජූලි 25 දින කල් පිරෙන බැඳුම්කරයේ ද්වීතියික වෙළඳපොළ මිල ඩොලර් 47.9 දක්වා පහත වැටී තිබෙනවා. ඒ කියන්නේ අනුපාතයක් ලෙස ගත්තොත් අද ඩොලර් 48ක් ආයෝජනය කරලා තව සති 15කින් ඩොලර් 103ක් ලබා ගත හැකියි කියන එක. මෙය ඉතා ඉහළ ප්‍රතිලාභයක් බව කිව යුතු නැහැ. එවැනි ඉහළ ප්‍රතිලාභයක් හමුවේ කවුරුවත් මේ බැඳුම්කර මිල දී නොගන්නේ සල්ලි ආපසු නොලැබෙන බව ඒ තරම්ම පැහැදිලි නිසයි. අවදානම ඉහළ යද්දී මිල තවතවත් පහත වැටෙමින් තිබෙනවා.

ඉහත ස්වෛරිත්ව බැඳුම්කරය හා අදාළව ලංකාව හමුවේ තිබෙන විකල්ප මොනවාද? මේ වන විට රජය විසින් ණය ප්‍රතිව්‍යුහගත කිරීම සඳහා කිසියම් උත්සාහයක් දරමින් සිටින බව පෙනුනත්, බොහෝ විට ජූලි 25 දිනට පෙර එය සිදු නොවිය හැකියි. මොන විදිහෙන් හෝ ණයකරුවන් එක්රැස් කරගත්තොත් ඔවුන් අතරෙන් බොහෝ දෙනෙක් ඩොලර් 100ම නොගෙන යම් අඩු මුදලක් ලබා ගන්න කැමති විය හැකියි. එහෙත්, එසේ කැමති නොවන යම් පිරිසක් ඉතිරි වෙයි. ඔවුන් ණය පැහැර හැරීමක් සිදුවීමෙන් පසුව නඩු මගට යා හැකියි.

බොහෝ විට සිදු විය හැකි පරිදි, ඉහත ආකාරයේ ණය ප්‍රතිව්‍යුහගත කිරීමක් කිරීමට ඉඩක් නොලැබී, පූර්ව දැනුම් දීමකින් තොරව ණය පැහැර හැරියොත් වෙන්නෙත් ඒ ටිකම වුනත් එය වඩා භයානක ආකාරයකින් වෙයි. ණයකරුවන් සංවිධානය වී නඩු මගට ගොස් අවසාන වශයෙන් නඩු ගාස්තු හා පොලී අධිභාරයක්ද සමඟ ණය හා පොලිය ගෙවන්න වෙන්න පුළුවන්. මෙය තීරණය වන්නේ ස්වෛරිත්ව බැඳුම්කර ගිවිසුමේ කොන්දේසි මතයි. මම මේ කොන්දේසි පිළිබඳව හදාරා නැහැ. එහෙත්, මෙය සිදු විය හැකි සාමාන්‍ය දෙයයි. 

රටේ දේශපාලනික තත්ත්වය බාධාවක් නොවුනොත් ලබන වසරේ සිට ගෙවිය යුතු ස්වෛරිත්ව බැඳුම්කර ප්‍රතිව්‍යුහගත කරගන්න අවස්ථාවක් ලැබෙයි. ඒ වගේම, ජූලි බැඳුම්කරය පැහැර හැරීමෙන් පසු ඇතිවන ආතතිය එයට උදවුවක් විය හැකියි. කෙසේ වුවත්, ජූලි බැඳුම්කරය නිසි සේ නොගෙවීමේ අහිතකර ප්‍රතිඵල වලට ලංකාවට මුහුණ දෙන්න වෙයි.

ඇත්තටම කියනවානම් මේ වෙලාවේ තියෙන තත්ත්වය අනුව ජූලි මාසයේ වෙන්න තිබෙන දේ ගැන කතා කරන එකෙත් තේරුමක් නැහැ. ඊට කලින්ම ලංකාවට විශාල ප්‍රශ්න ගොඩකට අනිවාර්යයෙන්ම මුහුණ දෙන්න වෙනවා. 

මහ බැංකුවේ නිල සංඛ්‍යලේඛන අනුව මාර්තු අවසානයේ ඉතිරිව තිබුණු සංචිත ප්‍රමාණය ඩොලර් මිලියන 1,939ක් පමණයි. මෙම සංචිත ප්‍රමාණයෙන් වැඩි කොටසක් චීන විණිමය හුවමාරු පහසුකම හරහා ලැබුණු මුදල් බවත් අපි දන්නවා. ඒ මුදල් ඕනෑම කටයුත්තක් වෙනුවෙන් යෙදවිය නොහැකියි. අප්‍රේල් හා මැයි මාස දෙක තුළ ආපසු ගෙවිය යුතු ණය වාරික හා පොලී ප්‍රමාණය ඩොලර් මිලියන 1,898ක්. ඊට අමතරව බැංකු පද්ධතිය විසින් දැනටම විකුණා ඇති "නැති ඩොලර්" ප්‍රමාණය ඩොලර් මිලියන 562ක්. කතාව පැහැදිලියිනේ.

ලංකාවට මාසයකට අපනයන ආදායම් ලෙස ඩොලර් බිලියනයක් පමණ ලැබෙනවා. එම අපනයනකරුවන්ට අවශ්‍ය අමුද්‍රව්‍ය ආදිය ආනයනය කිරීම සඳහා එයින් අඩු වශයෙන් ඩොලර් මිලියන 300ක් පමණවත් යනවා කියන එක මගේ අදහසයි. ශ්‍රමික ප්‍රේෂණ ලෙස මේ වන විට බැංකු පද්ධතියට ලැබෙන්නේ මසකට ඩොලර් මිලියන 200-250කට ආසන්න මුදලක් පමණයි. රටේ පවතින වාතාවරණය යටතේ සංචාරක කර්මාන්තයෙන් මසකට ඩොලර් මිලියන 150-200කට වඩා හොයා ගැනීමේ හැකියාවක් පෙනෙන්න නැහැ. ඔය විදිහට බැංකු පද්ධතියට මාසයකට එනවා ඇත්තේ ඩොලර් බිලියනයකට මඳක් වැඩි මුදලක් පමණයි. 

බැංකු පද්ධතියට එන ඩොලර් වලින් 50%ක් මහ බැංකුවට විකිණීය යුතුයි. ඒ කියන්නේ මහ බැංකුවට රටට එන ඩොලර් වලින් මසකට ඩොලර් මිලියන 500ක් පමණ මිල දී ගැනීමේ හැකියාවක් තිබෙනවා. මාස දෙකට බිලියනයක් පමණ. ඉන්ධන ආනයනය හා අනෙකුත් අත්‍යවශ්‍ය ආනයන සඳහා එම මුදල් මුදා හැරීමෙන් පසුව ණය ගෙවීම සඳහා මුදල් ඉතිරි වන්නේ නැහැ. ණය ගෙවුවොත් ඉන්ධන ආනයනය හා අනෙකුත් අත්‍යවශ්‍ය ආනයන සඳහා මුදල් ඉතිරි වන්නේ නැහැ. මහ බැංකුව විසින් ඉන්දියාවට ගෙවිය යුතු ණය පමණක්ම වුවත් ඩොලර් බිලියන 1.3-1.5ක් පමණ බව මගේ අදහසයි.

ලංකාවේ සාමාන්‍ය මාසික ආනයන වියදම අඩු වශයෙන් ඩොලර් මිලියන 1,700ක් පමණවත් වෙනවා. අපනයනකරුවන් විසින් ඔවුන්ගේ ආනයන වෙනුවෙන් අවශ්‍ය ඩොලර් ටික වෙන් කරගත්තා කියමු. තව ඩොලර් මිලියන 1,400ක් පමණ අඩුයි. ඉන්ධන හා අනෙකුත් අත්‍යවශ්‍ය ආනයන වෙනුවෙන් මහ බැංකුව විසින් මිල දී ගන්නා ඩොලර් ටික නිකුත් කළොත් ඉන් පසුවත් තව ඩොලර් බිලියනයක පමණ හිඟයක් තිබෙනවා. මාස දෙකට ඩොලර් බිලියන දෙකක්. නමුත් බැංකු පද්ධතියට මාස දෙකට එන ඩොලර් බිලියන දෙකෙන් බිලියනයක් මහ බැංකුවට දුන්නට පස්සේ බැංකු වල ඉතුරු වෙන්නේ තව ඩොලර් බිලියනයක් පමණයි. බැංකු විසින් දැනටම විකුණා ඇති මිලියන 500කට වැඩි නැති ඩොලර් ටික අයින් කර ගන්න වෙන්නෙත් ඒ ලැබෙන ඩොලර් ටිකෙන්.

දැන් මෙයින් කියැවෙන්නේ කුමක්ද? ඉදිරි මාස දෙක තුළ ආනයනකරුවන් විසින් අඩු වශයෙන් ඩොලර් බිලියන දෙකක් පමණ බැංකු වලින් ඉල්ලා සිටිද්දී බැංකු වලට ඔවුන්ට විකුණන්න හැකි වෙන්නේ ඩොලර් මිලියන 500ක් පමණයි. අනාගතයේ දෙන පොරොන්දුවට තවත් "නැති ඩොලර්" මිලියන 500ක් විකිණුවත් ඉල්ලුම සැපයුම මෙන් දෙගුණයක්. මේ තත්ත්වය වෙනස් නොවන තාක් ඩොලරයක මිල දවසින් දවස ඉහළ යාම වැළැක්විය නොහැකියි. හැබැයි එසේ වෙද්දී ආනයන ඉල්ලුමත් යම් තරමකින් අඩු වෙයි.

අනෙක් පැත්තෙන් මහ බැංකුව විසින් බැංකු වලින් එකතු කරගන්නා ඩොලර් අත්‍යවශ්‍ය ආනයන වෙනුවෙන් වෙන් කරන්න වෙනවා කියන්නේ ණය ගෙවන්න ලැබෙන්නේ නැහැ කියන එකයි. හදිසියෙන්ම ගෙවන්න තියෙන්නේ ඉන්දියාවේ ණය. බොහෝ විට ඉන්දියාව නැවත වරක් ණය ගෙවීමේ කාලය දිගු කරලා දෙයි. එහෙම නැත්නම් ඉතින් රටම කළුවරේ තමයි. 

මේ තියෙන තත්ත්වය යටතේ බැංකු පද්ධතිය හරහා රටට එන පොඩි ඩොලර් ප්‍රමාණයක් වුනත් ඇත්තටම ලොකු උදවුවක්. කෙළින්ම තමන්ගේ ගෙදරට යවන සල්ලි කාටවත් හොරකම් කරන්න පුළුවන්කමක් නැහැනේ. කවුරු හරි වංචනික ලෙස එක්රැස් කරගත් සල්ලි තිබේනම් ඒ සල්ලි ඩොලර් කර රටින් පන්නාගන්න උදවු කරන්නේ උන්ඩියල් ක්‍රම වලට සල්ලි එවන අයයි. බැංකු වලට එවන සල්ලි එක පැත්තකින් රුපියල් වෙලා ගෙදරට යනවා. අනෙක් පැත්තෙන් මහ බැංකුවට එම ඩොලර් අත්‍යවශ්‍ය ආනයන වෙනුවෙන් වෙන් කිරීමේ හැකියාවක් ලැබෙනවා.

ඇත්තටම උන්ඩියල් ක්‍රමයට එවුවත් බොහෝ විට ඒ සල්ලි ලංකාවට ලැබෙනවා. ඔය සල්ලි ඔක්කොම කළු සල්ලි රටින් පැන්නීම සඳහා යෙදවෙන්නේ නැහැනේ. නමුත් එයින් ඉන්ධන, ඖෂධ වැනි අත්‍යවශ්‍ය ආනයන වෙනුවෙන් එම මුදල් යොදවන්න ඉඩක් නොලැබෙන නිසා ලංකාවේ මිනිස්සුන්ගේ මූලික ප්‍රශ්න වලට විසඳුමක් ලැබෙන්නේ නැහැ.

මම හිතන්නේ මෙය විදේශගත ලාංකිකයින්ට ලංකාවේ දේපොළ මිල දී ගන්නත් හොඳම අවස්ථාවක්. මිලියනය දහයක ඉඩමක් ගන්න කලින් ඩොලර් 50,000ක් ගියත් දැන් යන්නේ ඩොලර් 30,000ක් පමණයි. රජයේ හා/හෝ මහා බැංකුවේ පැත්තෙන් මේ වෙලාවේ රටට ඩොලර් අද්දගන්න කළ හැකි එක් දෙයක් වන්නේ විදේශිකයින් විසින් ඉඩම් මිල දී ගැනීමේදී ගෙවිය යුතු 100% බද්ද තාවකාලිකව 50% හෝ 25% පමණ මට්ටමකට අඩු කිරීමයි. මෙය නිශ්චිත කාලයකට දෙන බදු සහනයක් ලෙස ප්‍රකාශ කිරීම වැදගත්. එම කාලය තීරණය කළ යුත්තේ මූල්‍ය අරමුදලෙන් සල්ලි ලැබෙන දවස මත පදනම්වයි. එවැන්නක් කිරීමෙන් බොහෝ විට රටට ඩොලර් වගේම රජයට බදු ආදායම්ද එකතු කරගත හැකියි. මුදල් අමාත්‍යාංශයේ ඉන්න බදු විශේෂඥයින්ට පුළුවන්නේ දත්ත දිහා බලලා යෝග්‍ය මට්ටම හරියටම තීරණය කරන්න.

මහ බැංකුව නැවතත් තමන්ගේ රස්සාවට!

නන්දලාල් වීරසිංහ විසින් අධිපති ධුරයේ වැඩ භාර ගැනීමෙන් හා මහින්ද සිරිවර්ධන මුදල් අමාත්‍යාංශයේ ලේකම් ලෙස නිල බලයෙන් මහ බැංකුවේ මුදල් මණ්ඩලයේ සාමාජිකත්වය ලබා ගැනීමෙන් පසුව මහ බැංකුව විසින් යුහුසුළුව ආර්ථිකයට ප්‍රථමාධාර දීමේ කටයුත්තට අත ගසා තිබෙනවා. මේ වන විට මහ බැංකුවේ ප්‍රතිපත්ති පොලී අනුපාතික 6.5-7.5% මට්ටමේ සිට 13.5-14.5% මට්ටම දක්වා ඉහළ දමා තිබෙනවා. මෙය මහ බැංකු ඉතිහාසය තුළ ප්‍රතිපත්ති පොලී අනුපාතික එකවර වැඩියෙන්ම ඉහළ දමා ඇති අවස්ථාවයි. මෙය නහයෙන් උඩට අඩි ගාණක් යටවී තිබෙන ආර්ථිකය ගොඩ ගැනීම සඳහා මහ බැංකුව පැත්තෙන් අරගෙන තිබෙන ඉතාම නිවැරදි තීරණයක්.

මේ වන විට ප්‍රාථමික වෙළඳපොළේ දින-91 භාණ්ඩාගාර බිල්පත් ඵලදා අනුපාතය 14.12% දක්වා ඉහළ ගොස් තිබෙනවා. ඒ තත්ත්වය යටතේ මහ බැංකුවෙන් වාණිජ බැංකු වලට හා ප්‍රාථමික ගැනුම්කරුවන්ට 7.5% පොලියට ණය දීම විශාල වැරැද්දක්. එම අනුපාතය 14.5% දක්වා ඉහළ යාමත් සමඟ මේ වැරැද්ද නිවැරදි වෙනවා.

රටේ උද්ධමනය මේ වන විට 17.5% දක්වා ඉහළ ගොස් ඇති අතර මහ බැංකු අධිපතිවරයාට අනුවම උද්ධමනය 25% පමණ මට්ටම දක්වා ඉහළ යා හැකියි. මෙය නිවැරදි පුරෝකථනයක්යැයි මා සිතනවා. ඒ අනුව ඉදිරි කාලයේදී පොලී අනුපාතික මීටත් වඩා ඉහළ යාමට ඉඩ දෙන්න සිදු විය හැකියි.

මහ බැංකුවක් සාමාන්‍යයෙන් පොලී අනුපාතික ඉහළ දමන්නේ අනුක්‍රමික ලෙසයි. මෙසේ එකවර විශාල ලෙස පොලී අනුපාතික ඉහළ දැමීමට අවශ්‍ය වුනේ කාලයක් තිස්සේ එය සිදු නොවුණු නිසයි. මේ තීරණය මට ගැනීමට සිදු වුනානම් මම බොහෝ විට 7.5%කින් පමණ පොලී අනුපාතික ඉහළ දමනවා. මහ බැංකුව විසින් එවැනි විශාල ඉහළ දැමීමක් කරනු ඇතැයි බොහෝ දෙනෙක් අපේක්ෂා කළේ නැහැ. එහෙත් නන්දලාල් වීරසිංහ බය නැතිව මේ අවශ්‍ය තීරණය අරගෙන තිබෙනවා. 

පොලී අනුපාතික ඉහළ යාමත් සමඟ බැංකු වල තැන්පතු තිබෙන අයට එම තැන්පතු ආපසු ගැනීම ගැන දෙවරක් හිතන්න වෙනවා. ණය ගන්න බලාගෙන හිටපු අයටත් දෙවරක් හිතන්න වෙනවා. මේ හරහා රුපියලට වටිනාකමක් ලැබී රුපියල ශක්තිමත් වීමක් සිදු වෙනවා.

අධිපති වීරසිංහ ඇත්ත කතා කිරීම හා ඇත්ත කතා කිරීම වෙනුවෙන් පෙනී සිටීමත් වැදගත්. තොරතුරු සැඟවීමෙන් හා බොරු කීමෙන් වෙන්නේ පවතින තත්ත්වයටත් වඩා නරක තත්ත්වයක් පිළිබිඹු කරන වැරදි තොරතුරු ප්‍රචාරය වීමයි. මෙය කියවන බව දන්නා මහ බැංකුවේ වගකිවයුතු අයට මගේ යෝජනාව වනුයේ මහ බැංකුවේ සංචිත මුදල් ප්‍රමාණය දෛනිකවත්, නිල සංචිත පිළිබඳ තොරතුරු, අඩු වශයෙන් සතිපතාත් ප්‍රසිද්ධ කළ යුතු බවයි. පහසුවෙන් මහ බැංකුවේ ගිණුම් වලින් ලබා ගත හැකි මෙම තොරතුරු කොහොමටත් ප්‍රසිද්ධ කරන දෛනික වාර්තාවකට එකතු කිරීම සරල කටයුත්තක්. එසේ කිරීමෙන් වැරදි තොරතුරු ප්‍රචාරය වීම පාලනය කළ හැකියි.

මහ බැංකුව විසින් පළමු ගල ගැසීමෙන් පසුව ඊළඟ පියවර ගත යුතුව තිබෙන්නේ රජයයි. මේ වෙලාවේ භාණ්ඩාගාර අධිපති ධුරයට පත්ව සිටින මහින්ද සිරිවර්ධනද මහ බැංකුවේ හා මුදල් අමාත්‍යංශයේ මෙන්ම ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදලේද කාලයක් තිස්සේ වැඩ කර තිබෙන, එමෙන්ම නන්දලාල් වීරසිංහ සමඟ දිගු කාලයක් එකට වැඩි කර තිබෙන අයෙකු වීම තීරණ සම්බන්ධීකරණය කර ගැනීමේදී තිබෙන වාසියක්. 

ඇත්තටම කියනවානම් මහින්ද සිරිවර්ධන හමුවේ තිබෙන අභියෝගය නන්දලාල් වීරසිංහ හමුවේ තිබෙන අභියෝගයට වඩා ගොඩක් වැඩි එකක්. මහබැංකු අධිපතිට නීතිය අනුවම ස්වාධීනව කටයුතු කළ හැකියි. එහෙත් භාණ්ඩාගාර ලේකම්ට එසේ ස්වාධීනව කටයුතු කිරීමේ නීතිමය බලයක් නැහැ. ඔහුට ක්‍රියාත්මක කරන්න වෙන්නේ රජයේ අභිමතයයි. ඒ නිසා, මේ වෙලාවේ මහජන මතය නිවැරදි තැන තිබීම වැදගත්.

පොලී අනුපාතික ඉහළ යද්දී රජයේ වියදම් ඉහළ යනවා. එයට අනුරූපව වෙනත් වියදම් කැපීමට හා ආදායම් වැඩි කර ගැනීමට සිදු වනවා. මේවා දේශපාලනික තීරණ. මම හිතන්නේ බොහෝ විට කෙටිකාලීනව ප්‍රාග්ධන වියදම් මුළුමනින්ම වගේ කපා හරින්න සිදු වෙයි. පඩි වැඩිකිරීම් වැනි දේ ගැන කාලයකට හිතන්න වෙන එකක් නැහැ. 

හැම දෙයක්ම හරියකට වෙන්නනම් දේශපාලන ස්ථාවරත්වයද අවශ්‍ය වෙනවා. ඒ සඳහා, යම් ප්‍රායෝගික සාකච්ඡාවක් අවශ්‍ය වෙනවා. සංජීව වීරවරණ හා වසන්ත දේශප්‍රිය විසින් එවැනි සාකච්ඡාවක් සඳහා ප්‍රවේශයක් සපයා තිබෙනවා. මෙවැනි වෙනත් ප්‍රවේශයන්ද තිබිය හැකියි. වැදගත් වන්නේ අවුල ලෙහන්නට කොහෙන් හෝ පටන් ගැනීමයි. 

කී බෝඩ් වීරයෝ දැන් මහපාරේ!

වියුණුවෙහි ලිපියක් පළ කරන්නේ සතියකට පසුවයි. පාඨකයින්ගේ පැත්තෙන් බැලුවොත් මෙය තරමක දිගු නිහැඬියාවක්.

පසුගිය සතිය ලංකාවට සාමාන්‍ය සතියක් නෙමෙයි. ලෝකයම ලංකාව දෙස බලා සිටින මේ වගේ විශේෂ අවස්ථාවක කාලය වැය කළ යුතුව තිබුණු හොඳම ආකාරය වෙනදා මෙන් ලිපියක් ලියා පළ කර පැත්තකට වී සිටීම නෙමෙයි. මම හිතන්නේ මේ වියුණුවෙහි පළ වන ලිපි සාමාන්‍යයෙන් කියවන පාඨකයින් බොහෝ දෙනෙකු හා අදාළව වුවත් මෙය මෙවැනි ලිපි කියවමින් කාලය නාස්ති කළ හැකි වෙලාවක් නෙමෙයි.

මා ජීවත් වන නගරයේ වෙසෙන ශ්‍රී ලාංකිකයින්ද ඊයේ සවස විරෝධතාවකට එක් වුනා. ඒ බොහෝ දෙනෙකු දෙවසරකට පෙර ගෝඨාභයගේ ජය සැමරූ අය වීමද විශේෂත්වයක්. 

මේ වගේ විරෝධතා වලින් අවසාන වශයෙන් සිදු වන්නේ කුමක්ද කියන එක ප්‍රශ්නයක්. ප්‍රශ්නය ජාත්‍යන්තරීකරණය වීම අවදානම් දෙයක්. කෙසේ වුවත්, දැන් එය සිදු වී අවසානයි. 

විරෝධතා හරහා අත් කර ගත හැකි වාසිය කුමක්ද කියන එකත් එම වාසි වලට සාපේක්ෂව සිදුවන හානිය ප්‍රශ්නයක් නොවන්නේද යන්නත් ගැටළුවක්. එහෙත්, කොහොමටත් සිදු වීමට නියමිත හානිය හමුවේ මෙය නිරර්ථක තර්කයක්. 

මෙය නිදහසින් පසු ලංකාවේ දැකිය හැකි වූ පුළුල්ම මහජන නැගිටීමයි. ජවිපෙ කැරලි දෙකේදී මෙන්ම උතුරේ කැරැල්ලේදීත් මෙවැනි පුළුල් ජන සහභාගීත්වයක් දැකිය හැකි වූයේ නැහැ. මෙය සරල ආණ්ඩු විරෝධී කැරැල්ලක් නෙමෙයි. පුළුල් ක්‍රම විරෝධී කැරැල්ලක්. ඒ නිසාම, එහි දිශානතිය අවිනිශ්චිතයි. 

පැවති තත්ත්වය තුළ සජබ හා ජාජබ විසින් මෙහෙයවුණු විරෝධතාවන් සඳහාද විශාල ජන සහභාගිත්වයක් දැකිය හැකි වුනා. එම කණ්ඩායම් වලට පැහැදිලි දේශපාලන ඉලක්ක තිබුණා. එහෙත්, ආණ්ඩුව සමඟ ඉහත කණ්ඩායම් දෙකමද ප්‍රතික්ෂේප කරන විශාල පිරිසක්, විශේෂයෙන්ම තරුණ වයස් කාණ්ඩ අතර, දැකිය හැකියි. ඔවුන්ට පටු ඉලක්ක නැහැ. ඒ නිසා, ඔවුන් සමඟ ගේම් ගසා වැඩේ ගොඩ දාගන්න ලේසි නැහැ. මේ ගොඩක් අය තනි තනිව හිතා තමන්ගේ හෘද ශාක්ෂිය පසුපස යන අයයි.

ව්‍යතිරේඛ ගණනාවක් ඇතත්, පොදුවේ ලංකාවේ මෑතකාලීන දේශපාලනඥයා රටේ ජනතාවට වඩා උඩින් ජීවත් වූ අයෙක්. ධනවාදය සමඟ කිසිසේත්ම පටලවා ගත යුතු නැතත්, මේ තත්ත්වය මෙවැනි නරක අතකට හැරුණේ හැත්තෑ හතෙන් පසුවයි. 

හැත්තෑ හතට පෙරත් දේශපාලනඥයින් රටේ පොදු ජනතාවට වඩා ඉහළින් නොසිටියා නෙමෙයි. එහෙත් බොහෝ විට එය එසේ සිදු වුනේ කොහොමටත් පොදු ජනතාවට වඩා ඉහළින් සිටි ප්‍රභූන් දේශපාලනයට පැමිණීම නිසා මිසක් ඔවුන් දේශපාලනය හරහා පොරවල් හෝ සල්ලිකාරයින් වීම නිසා නෙමෙයි.

හැත්තෑ හතෙන් පස්සේ සිදු වුනේ කොහේවත් සිටි නිකමුන්ටත් දේශපාලනය හරහා පොරවල් වී මහජනතාවට ඉහළින් වැජඹිය හැකි තත්ත්වයක් ඇති වීමයි. 

මෙය යම් ආකාරයකින් එක්තරා අහම්බයක ප්‍රතිඵලයක්. සමගි පෙරමුණු ජාතික සමාජවාදී රජය විසින් ආනයන තහනම් කර, විණිමය අනුපාතය හිර කරගෙන, රට වසා ගෙන සංවෘත නිෂ්පාදන ආර්ථිකයක් හැදීමට දැරූ උත්සාහයත්, ප්‍රජාතන්ත්‍ර විරෝධී ලෙස දෙවසරක් වැඩියෙන් ආණ්ඩු කිරීමත් නිසා හැත්තෑ හතේදී එජාපයෙන් මැතිවරණයට ඉදිරිපත් වූ පොල් පිත්තකට වුවත් පාර්ලිමේන්තු යන්න අවස්ථාවක් ලැබුනා. ඒ ඇතැම් මන්ත්‍රීවරු තේරී පත් වුනේ ඊට පෙර තේරී පත්වුණු මහජන නියෝජිතයින්ට සාපේක්ෂව ධන බලයක්, ජන බලයක් තබා පෞරුෂයක් හෝ ලොකුවට තිබුණු නිසා නෙමෙයි.

මේ විදිහට ඉල්ලුවේ අලියා ලකුණෙන් වීම නිසාම විශාල පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රී වරුන් පිරිසක් තේරී පත් වෙද්දී මන්ත්‍රීවරුන්ගේ ස්වාධීනත්වය පක්ෂයට යට වී ගියා. ඒ ක්‍රමය තවත් වැඩි දියුණු වී මහජන නියෝජිතයින් සිග්නල් කණු බවට පත් වුනා. පුළුල් ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයක් කවදාවත් හරියට නොතිබුණු ලංකාවේ නමට හෝ තිබුණු නියෝජිත ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයත් අවසාන වශයෙන් නූතන වැඩවසම් ක්‍රමයක් බවට පත් වුනා. 

මෑතකාලීනව ලංකාවේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය ලෙස පෙනෙන්නට තිබුණේ මැතිවරණ හරහා තමන්ගේ නියෝජිතයින්ව තෝරා ගැනීමට අවස්ථාවක් තිබීම පමණයි. ඊට පස්සේ සාමාන්‍ය ජනතාවට කිසිම හඬක් තිබුණේ නැහැ. මහජන නියෝජිතයෝ පොරවල්. අනෙක් මිනිස්සු කාණුවට බැසිය යුතුයි. 

සමාජ ජාලා පරම්පරාවේ තරුණ තරුණියන්ට මේ ක්‍රමය දිරවන්නේ නැහැ. "කී බෝඩ් වීරයෝ" කියන අවතක්සේරුව හරහා වහන්න හැදුවත්, ඒ විදිහට මතු වුනේ ලංකාවේ සැබෑ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය. මේ පරම්පරාවට කවුරුවත් පොරවල් නෙමෙයි. ඒ වගේම, දැන් තියෙන තාක්ෂණයත් එක්ක දේශ සීමා හරහා ප්‍රාග්ධනය ගලා යාම වගේ දේවල් පාලනය කිරීම වුනත් විහිළු.

මේක හදිසියේ මතු වුනු ප්‍රවණතාවක් නෙමෙයි. "225ම එපා" සටන් පාඨය මතු වුනේ 2020 මැතිවරණ වලට කලින්. ඒත් පස්සේ ඒක යටපත් වුනා. ඇත්තටම ගෝඨාභය බලයට පත් වුනෙත් ඔය "225ම එපා" රැල්ල හරහා. දැන් "කී බෝඩ් වීරයෝ" මහ පාරට ඇවිත්. පොරවල් වෙලා හිටපු අයට කාණුවට බහින්න වෙලා. ගෙවල් අස්සේ හැංගෙන්න වෙලා. 

මේක ආණ්ඩුවට විතරක් නෙමෙයි. ඉදිරියේදී බලයට එන්න ඉන්න කාට වුනත් බරපතල සංඥාවක්. 

තව කතා කරන්න දේවල්නම් ගොඩක් තියෙනවා. නමුත් වෙලාවක් නැහැ. වෙලාව ලැබුණු විට තව මොනවා හරි ලියන්නම්!

වේරම්භ වාතයට යට වූ දකුණු හුළඟ

 ‘‘ඡ ඛොමෙ, ගහපතිපුත්ත, ආදීනවා විකාලවිසිඛාචරියානුයොගෙ. අත්තාපිස්ස අගුත්තො අරක්ඛිතො හොති, පුත්තදාරොපිස්ස අගුත්තො අරක්ඛිතො හොති, සාපතෙය්‍යංපිස්ස අගුත්තං අරක්ඛිතං හොති, සඞ්කියො ච හොති පාපකෙසු ඨානෙසු, අභූතවචනඤ්ච තස්මිං රූහති, බහූනඤ්ච දුක්ඛධම්මානං පුරක්ඛතො හොති."

“ගෘහපති පුතේ, නුසුදුසු අවස්ථා වල වීථි සංචාරයෙහි නැවත නැවත යෙදීමේ දෝෂ හයක් තිබෙනවා. තමා ප්‍රවේසම් නොවේ, ආරක්ෂා නොවේ. තමාගේ අඹුදරුවෝද ප්‍රවේසම් නොවේ, ආරක්ෂා නොවේ. තමාගේ වස්තුවද ප්‍රවේසම් නොවේ, ආරක්ෂා නොවේ. අනුන්ගේ සැකයට බඳුන් වේ. නොකළ වැරදි වලට අසු වේ. නොයෙක් දුක් කරදර වලට මුහුණ දෙන්නට සිදු වේ."

මම හිතන්නේ බුදු හාමුදුරුවෝ සිඟාලක ගෘහපතියාට දුන් ඉහත අවවාදය මේ දවස් වල ලංකාවේ වැසියන්ට වෙන කවරදාකටත් වඩා වටිනවා. තමනුත්, අඹුදරුවනුත් රැක ගන්න අවශ්‍යනම් අත්‍යාවශ්‍ය නොවන වීථි සංචරණ සීමා කරන්නම වෙනවා. 

බුදුහාමුදුරුවන්ට සිඟාලක ගෘහපතියාව දකින්න ලැබෙන විට ඔහු උදේ පාන්දරම තෙත හිස කෙස් පිටින් සය දිසාවට වඳිනවා. මෙය ඔහුට ඔහුගේ පියා මියයන්න කලින් උගන්වා තිබුණු වතාවතක්. මේ බව දකින බුදුහාමුදුරුවෝ පරම්පරාවෙන් ආ සම්ප්‍රදායික දැනුමක් වුවත් තේරුමක් නැති දේ කිරීමෙන් යහපතක් නොවන බව සිඟාලකට පැහැදිලි කරනවා. මේ වගේ තේරුමක් නැති සම්ප්‍රදායික දැනුම් ප්‍රශ්න කිරීම බුදුහාමුදුරුවන් විසින් බොහෝ අවස්ථා වල කර තිබෙන දෙයක්. එවැනි වෙනත් අවස්ථා වලදී වගේම මේ අවස්ථාවේදීත් බුදුහාමුදුරුවෝ කරන්නේ භාෂාවට අලුත් අර්ථකථනයක් දීම හරහා සම්ප්‍රදාය වෙනස් කිරීම. ඒ අනුව, බුදුහාමුදුරුවෝ සය දිසාව නැවත අර්ථකථනය කරනවා.

සිගාලෝවාද සූත්‍රයට අනුව දකුණු දිශාව කියන්නේ ගුරුවරු. පසුගිය දවස් වල ලංකාවේ දකුණු දිශාවේ කැළඹීමක් ඇති වුනා. අපි දකුණු සුළඟ කියා කියමු. දකුණු සුළඟ හමද්දී ලංකාවේ ආර්ථිකය හරහා ප්‍රචණ්ඩ කුණාටුවක් හමමිනුයි තිබුණේ. දැන් දකුණු සුළඟ නැවතිලා. හැබැයි එය සිදු වී තිබෙන්නේ රට හරහා වේරම්භ වාතයක් හමා යාමට සමාන්තරවයි. ලෝකයේ හොඳින්ම කෝවිඩ් පාලනය කළ ආණ්ඩුවකට දැන් කෝවිඩ් ප්‍රශ්නයක් වෙලා!

මේ වෙලාවේ කෝවිඩ් වලට අවධානය යොමු වී තිබුණත්, ගුරු ප්‍රශ්නය වගේම ඊට වඩා ගොඩක් බරපතල රටේ ආර්ථිකයේ ප්‍රශ්නත් ඒ විදිහටම තිබෙනවා වගේම මේ ප්‍රශ්න එකිනෙකට සම්බන්ධයි. ගුරු ප්‍රශ්නය හදාගත් ප්‍රශ්නයක් වුවත් එය මේ ආණ්ඩුව විසින් හැදූ ප්‍රශ්නයක් නෙමෙයි. ආර්ථිකයේ ප්‍රශ්නයත් හදාගත් ප්‍රශ්නයක්. එයද මේ ආණ්ඩුව විසින් හැදූ ප්‍රශ්නයක් නොවූවත්, මේ වන විටද මේ ආණ්ඩුව පෙනී සිටින ආර්ථික ප්‍රතිපත්ති නිසා ඇති වූ ප්‍රශ්නයක්. කෝවිඩ් මර්දනයේදී ආණ්ඩුව අනුගමනය කළ ක්‍රියාමාර්ග කිසි ලෙසකින්වත් සර්ව සම්පූර්ණ නැතත්, වසංගතය හා ආශ්‍රිත ප්‍රශ්න මේ ආණ්ඩුවේ හෝ වෙනත් ආණ්ඩුවක වරදකින් ඇති වූ ප්‍රශ්න නෙමෙයි. 

කෝවිඩ් පැතුරුණේ දකුණු හුළඟ නිසා කියා කියන්න බැහැ. එය කොයි වෙලාවක හෝ සිදු විය හැකිව තිබුණු දෙයක්. මේ බව අප සටහන් කළේ ලංකාව කෝවිඩ් මර්දනයෙන් ලෝකයේ හොඳම රටක්ව සිටින බව ප්‍රචාරය කෙරුණු කාලයේදීමයි. කෝවිඩ් පැතිරීම ආණ්ඩුවේ වැරැද්දක් නොවනාවක් මෙන්ම ගුරුවරුන්ගේ වැරැද්දක්ද නෙමෙයි. දිගින් දිගටම නොකල්හි වීථි සංචාරය කළ ගුරුවරුන්ට දැන් සිඟාලක ගෘහපතිට බුදු හාමුදුරුවන් විසින් කියූ පරිදිම නොකළ වැරදි වලට අසු වී, අනුන්ගේ සැකයට බඳුන් වී, නොයෙක් දුක් කරදර වලට මුහුණ දෙන්න සිදු වී තිබෙනවා.

ප්‍රශ්න ඇති වුනේ මොන විදිහට වුනත් පවතින ආණ්ඩුවට එම ප්‍රශ්න වලට මුහුණ දෙන්න සිදු වෙනවා. කෝවිඩ් වේරම්භ වාතය හමුවේ දකුණු සුළඟ සමහර විට යටපත් වෙලා යයි. කෝවිඩ් ප්‍රශ්නයත් කාලයත් එක්ක විසඳී යයි. ස්වභාවිකව ඇති වන ප්‍රශ්න නරකම තත්ත්වයක් යටතේ වුවත් කාලයත් සමඟ ස්වභාවිකවම විසඳෙනවා. හැබැයි ඊට පෙර තත්ත්වය දැන් තිබෙනවාට වඩා නරක අතට හැරෙන බවත් පැහැදිලියි.

කෝවිඩ් මර්දන කාර්යයේදී ලංකාවේ ආණ්ඩුව අසමත්ව ඇති බව දැන් වෙද්දී වැඩි පිළිගැනීමක් තිබෙන මතයක්. වසංගතයේ ආරම්භක අවදියේදී ගොඩක් අය එහෙම කිවුවේ හෝ හිතුවේ නැහැ. මෙහිදී ආණ්ඩුව අසමත් වන්නේ වෙන අයෙකුට කළ හැකිව තිබුණු දේ නොකළ නිසා නෙමෙයි. ආණ්ඩුවකට නොකළ හැකි දේ කළ හැකි සේ සලකා කරන්න යාම තුළයි.

ආර්ථික කළමනාකරණයේදීත් කෝවිඩ් වලින් උගත් පාඩම අමතක නොකළොත් එය ආණ්ඩුවේ පැවැත්මට හොඳ වෙයි. ආර්ථිකයේ ප්‍රශ්න වසංගතය මෙන් ස්වභාවිකව ඇති වූ ප්‍රශ්න නොවන නිසා එම ප්‍රශ්න කාලය විසින් විසඳන්නේ නැහැ. ඒ ප්‍රශ්න විසඳන්නම වෙනවා. ප්‍රශ්න වල මුල ආණ්ඩුවකට කළ නොහැකි දේ කරන්න යාමයි. නොකළ හැකි දේ කරන්න දිගින් දිගටම උත්සාහ දරන තුරු ආණ්ඩුවේ අසමත් බව සැඟවිය නොහැකි ලෙස මතු වීමේ අවදානම එලෙසම තිබෙනවා.

ඔක්තෝබර් කුමන්ත්‍රණයට අවුරුද්දයි!

ජනාධිපති සිරිසේන විසින් සිදු කළ ව්‍යවස්ථා කුමන්ත්‍රණයට මේ වන විට වසරක් ගත වී තිබෙනවා. මේ කුමන්ත්‍රණය මහින්ද හා මෛත්‍රී එක්ව සිදු කළ බවත්, කුමන්ත්‍රණයට එරෙහිව විවිධ බලවේග පෙළ ගැසී අවසානයේදී දින පනස් එකකට පසු කුමන්ත්‍රණය පරාජය කරනු ලැබීම මහින්ද-මෛත්‍රී පිලේ පරාජයක් බවත් එම පිලේ මෙන්ම ප්‍රතිවිරුද්ධ පිළේ බොහෝ දෙනෙකුගේ අදහසයි. ඇත්තටම මේ කුමන්ත්‍රණය මහින්ද-මෛත්‍රී පාර්ශ්ව වල සැලසුමක්ද? එහෙම නැත්නම්, ඔවුන්ද නොදැන ඔවුන් වෙන කාගේ හෝ සැලසුමක ඉත්තන් වුනාද?

මා දන්නා තරමින් ඔක්තෝබර් කුමන්ත්‍රණයේදී සිදු වූ ආකාරයට ජනාධිපති සිරිසේන විසින් රනිල්ව අගමැති ධුරයෙන් ඉවත් කර මහින්දව එම ධුරයට පත් කළ යුතු බවත්, ව්‍යවස්ථාව අනුව එසේ කළ හැකි බවත්, මුලින්ම කරුණු සහිතව පැහැදිලි කරමින් යෝජනා කළේ නලින් ද සිල්වා විසිනුයි. පහත තිබෙන්නේ ඔහු විසින් 2017 නොවැම්බර් 25 දින පළ කළ ලිපියක්.

ආණ්ඩුව වෙනස් කළ යුතුයි වෙනස් කළ හැකියි

ඉහත ලිපියෙන් නලින් ද සිල්වා විසින් යෝජනා කළේ කඩිමුඩියේ ගෙන ආ දහනවවන සංශෝධනයේ තිබෙන පරස්පර වල වාසිය ගනිමින් මෙය කළ හැකි බවයි.

රනිල්ව ඉවත් කිරීම ගැන ඒ වන විටත් කාලයක් තිස්සේ කතා කරමින් සිටිය ඔහු මේ කරුණ දිගින් දිගටම අවධාරණය කරන්න පටන් ගත්තේ 2018 පෙබරවාරියේ පැවැත්වුණු පළාත් පාලන මැතිවරණ වලින් පසුවයි. පහත ලිපිය ඔහු විසින් පළ කර තිබුණේ 2018 පෙබරවාරි 17 වනදා.

ව්‍යවස්ථා අර්බුදයක් නැහැ රනිල් ඉවත් කළ හැකියි

එම ලිපියේ ඔහු විසින්ම "දේශපාලනඥයන් ජනමාධ්‍යවේදීන් මුහුණු පොතේ පඬි පෝතකයන් මා ලියන කිසිවක් සතපහකට ගණන් ගන්නෙ නැහැ." යනුවෙන්ද ලියා තිබුණා. ඔහුගේ එම ප්‍රකාශය අවතක්සේරුවක් බව පැහැදිලි වුවත්, අගමැති ඉවත් කිරීමේ ඔහුගේ යෝජනාව මාස හතකට පසු සැබෑවක් වේයැයි මා හිතුවේ නැහැ. අඩු වශයෙන් ඔහු හෝ එසේ සිතුවාදැයි සැක සහිතයි.

එක පැත්තකින් නලින් ද සිල්වාගේ යෝජනාවේ බරපතල අඩුපාඩු තිබුණා. ඔහු තර්කනයෙන් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ වගන්ති අර්ථනිරූපණය කරන්න උත්සාහ කළත්, තර්කනය මේ වගේ කරුණකදී යොදාගන්නා එක් මූලධර්මයක් පමණක් වීමත්, මහින්ද-මෛත්‍රී වටා නීති විශාරදයින් ගණනාවක් සිටීමත් නිසා නලින් ද සිල්වාගේ යෝජනාව සැබෑවක් වීමේ ඉඩක් පිළිබඳ සැකයක් එසේ සිදුවන තුරුම මට තිබුණේ නැහැ. ආණ්ඩු වෙනස නලින් ද සිල්වාගේ යෝජනාවක් වුවත්, අවසානයේදී ආණ්ඩු වෙනස සිදු වුනේ ඔහු නිසා කියා කියන්න බැහැ.  ඔහුගේ යෝජනාව අවසානයේදී කාගේ හෝ සැලසුමක කොටසක් වුනා.

ඔක්තෝබර් කුමන්ත්‍රණය හා ආසන්නව සුවිශේෂී සිදුවීම් කිහිපයක් සිදු වුනා. රෝ ඔත්තුකරුවෙකු විසින් තමන්ව (හා ගෝඨාභය රාජපක්ෂව) ඝාතනය කිරීමට සැලසුමක් ඇති බව ජනාධිපති සිරිසේන විසින් ඔක්තෝබර් 16 දින කැබිනට් රැස්වීමේදී ප්‍රකාශ කළ බව වාර්තා වී තිබුණා. පසුව ජනාධිපති සිරිසේන විසින් ඔක්තෝබර් 17 දින දුරකථනයෙන් ජනාධිපති මෝදී අමතා මේ පුවත සාවද්‍ය එකක් බව පවසා තිබුණා. හදිසියේ මතු වූ නාමල් කුමාරනම් අයකුගේ ප්‍රකාශ මත අත් අඩංගුවට ගැනුණු මාර්සලි තෝමස්නම් ඉන්දියානු ජාතිකයෙකු ඉන්දියානු මහ කොමසාරිස් කාර්යාලය විසින් මානසික රෝගියෙකු ලෙස හඳුනා ගැනීමෙන් පසුව නිදහස් කර මානසික ප්‍රතිකාර සඳහා යවා තිබුණා.

මේ වන විට රනිල් මෛත්‍රී ගැටුමද උඩටම මතු වී තිබුණා. ඔක්තෝබර් 20-22 අතර රනිල් වික්‍රමසිංහ ඉන්දියානු සංචාරයක නිරත වුනා. ඊට පෙර මහින්ද රාජපක්ෂද ඉන්දියාවේ සංචාරය කළා. ඔක්තෝබර් 26 වෙනිදා රනිල්ව ඉවත් කර මහින්දව පත් කෙරුණා. මහින්ද පිලට මුලින්ම ගිය අය අතර වඩිවේල් සුරේෂ් එක් අයෙක්. ඔහු බදුල්ල දිස්ත්‍රික්කයේ ඉන්දියානු දෙමළ ප්‍රජාව නියෝජනය කරන්නෙක්. ඉන් පසු, දින කිහිපය තුළ ඔහු දෙපැත්තට දෝලනය වුනා. තවත් කිහිප දෙනෙක්ද පැති මාරු කළා. නොවැම්බර් 3 වෙනදා ද්‍රවිඩ සන්ධාන මන්ත්‍රී සතාසිවම් වියලේන්තිරන් රාජපක්ෂ පිලට මාරු වුනා. මේ ආකාරයට මන්ත්‍රීවරු කිහිප දෙනෙක් පමණක් පිල් මාරු කළත්, ඒ වෙලාවේ මහින්දලාට බහුතර මන්ත්‍රීන්ගේ සහයෝගය ලබාගත හැකි ආකාරයේ රැල්ලක් තිබුනේ නැහැ.

ඔක්තෝබර් කුමන්ත්‍රනය සිදු වන විට තිබුණු දේශපාලන වාතාවරණය කොයි වගේ එකක්ද? ඒ වන විට එජාපය බිමටම සමතලා වෙලයි හිටියේ. එජාපය වෙනුවෙන් කතා කරන්න කෙනෙක් නොසිටි තරම්. අනෙක් අතට 44%ක් ලෙස මාධ්‍ය කිහිපයක් හරහා ජනගත කර තිබුණු 40.5%ක ඡන්ද ප්‍රතිශතයෙන් පොදුජන පෙරමුණ හා එම පක්ෂයේ ආධාරකරුවන් හිටියේ ටොප් ෆෝර්ම් එකේ. ඒ වගේම, 2015දී එජාපය එක්ක හිටපු බලවේග එකින් එක හැලී ගිහින් අවසානයේදී ජාතික ආණ්ඩුවේ පාර්ශ්ව දෙකත් ඒ වෙලාවේ දෙපිලකයි හිටියේ.

පසුගිය ජනාධිපතිවරණයෙන් මෛත්‍රීපාල සිරිසේන ජයගත්තේ ඉන්දියාවේ හා බටහිර රටවල උදවුවෙන් කියන එක බොහෝ දෙනෙකු විසින් නොයෙක් වර කියා ඇති දෙයක්. විශේෂයෙන්ම මහින්ද පාර්ශ්වයේ අය. ජනාධිපතිවරණය පැවැත්වෙන විටත් එජාපය සතුව විශාල ජන පදනමක් තිබුණේ නැහැ. ද්‍රවිඩ සන්ධානයේ හා ජවිපෙ සහයෝගය නොලැබුනානම් මෛත්‍රීපාල සිරිසේනට ජනාධිපති වෙන්න ලැබෙන්නේ නැහැ. ද්‍රවිඩ සන්ධානය, ජවිපෙ හා එජාපෙ එකතු වීමෙන් පසුව රාජපක්ෂලා එපා වී සිටි විශාල පිරිසක්ද ඒ පැත්තට විතැන් වුනා. එසේ වුනේ, මෛත්‍රීපාල සිරිසේන ඇතුළු කිහිප දෙනෙකු පිල් මාරු කළ නිසා නෙමෙයි. එහෙත්, 2015දී රාජපක්ෂලාගෙන් විතැන් වූ ඡන්දදායකයින් පිරිසත්,  අඩු වැඩි වශයෙන් මෛත්‍රීපාල සිරිසේන ඇතුළු පිල් මාරු කළ පිරිස සිටි දේශපාලන මානසිකත්වයේම සිටි පිරිසක්.

ද්‍රවිඩ සන්ධානය, ජවිපෙ හා එජාපෙ අතර වූ මැතිවරණ සන්ධානය ඒ ආකාරයටම තිබුණේ ජනාධිපතිවරණය අවසන් වන තුරු පමණයි. ද්‍රවිඩ සන්ධානයට හා ජවිපෙට තමන්ගේ අනන්‍යතා හා ඡන්දදායක පදනම් රැකගෙන එජාපය (හෝ වෙනත් ප්‍රධාන පක්ෂයක්) හා එක්ව කටයුතු කළ හැකි සීමාවක් තිබෙනවා. එම පක්ෂ මහ මැතිවරණයට තරඟ කළේ වෙන වෙනමයි.

ජනාධිපතිවරණ ගණිතය හා මහ මැතිවරණ ගණිතය වෙනස්. එජාපය ශ්‍රීලනිපයේ මෛත්‍රී කණ්ඩායම හා එක්ව, ජවිපෙ හා ද්‍රවිඩ සන්ධානය වෙන වෙනම තරඟ කරද්දී,  ශ්‍රීලනිපයේ ප්‍රධාන කණ්ඩායමට එරෙහිව මහ මැතිවරණයට ගියානම් 2015 අගෝස්තු අවසන් ප්‍රතිඵලය වෙන්නේ වෙනෙකක්. එය වෙනස් වුනේ මෛත්‍රීපාල සිරිසේන එජනිස සභාපති වීම හා මහින්ද එම ධුරය මෛත්‍රීට භාර දී පැත්තකට වීම සමඟයි. මේ සමඟ ඇති වුනේ විශාල දේශපාලන විකෘතියක්.

මෛත්‍රීපාල සිරිසේන විසින් භාර ගත්තේ තමන්ට එරෙහිම තමන්ගේ ප්‍රතිවාදියාට ඡන්දය දුන් කණ්ඩායමේ නායකත්වයයි. මේ වැඩේට රනිල් වික්‍රමසිංහ වක්‍රව සහයෝගය දුන් බවක් මිසක් විරුද්ධ වූ බවක් පෙනෙන්න තිබුණේ නැහැ. මම හිතන්නේ රනිල්, මෛත්‍රී ඇතුළු බොහෝ දෙනෙකුට වගේම මහින්ද පිලටත් ශ්‍රීලනිපයේ සංකේතාත්මක වටිනාකම පිළිබඳව තිබුණේ අධි තක්සේරුවක්. එතෙක් ලංකාවේ දේශපාලන ඉතිහාසය දෙස හැරී බැලූ විට ඒ අධි තක්සේරුව නිවැරදි බව පෙනෙන්නට තිබුණා. 2018 පළාත් පාලන මැතිවරණ පැවැත්වෙන තුරුම වෙනත් බොහෝ දෙනෙක් වගේම මගේ ඇස්තමේන්තුව වුනේත් ශ්‍රීලනිප කියන පක්ෂය සමඟ මීට වඩා විශාල පිරිසක් සිටින බවයි. පළාත් පාලන මැතිවරණ ප්‍රතිඵල වලින් තහවුරු වුනේ එය එසේ නොවන බවයි.

පළාත් පාලන මැතිවරණ පැවැත්වෙන විට එජාපයට රටේ 50%ක ඡන්ද නොතිබුණු බව පැහැදිලිව පෙනෙන්නට තිබුණු කරුණක් වුවත් ඒ ප්‍රමාණය 29%ක් තරම් පහළ බවක් පැහැදිලිව පෙනෙන්නට තිබුණේ නැහැ. නමුත්, එජනිස ඡන්ද මීට වඩා වෙනස් ලෙස පොදුජන පෙරමුණ හා එජනිසය අතර බෙදුනානම් 40%ක පමණ ඡන්ද ප්‍රතිශතයකින් වුවත් එජාපයට රටේ පළාත් පාලන ආයතන විශාල ප්‍රමාණයක බලය ලබාගත හැකිව තිබුණා. 2015 අගෝස්තුවේදී එජාපය 45.7%ක ඡන්ද ප්‍රතිශතයකුත්, එජනිසය 42.4%ක ඡන්ද ප්‍රතිශතයකුත් ලබාගෙන තිබුණා.

පළාත් පාලන මැතිවරණ අවස්ථාවේදී මෛත්‍රීපාල සිරිසේන එජාපය හා සහයෝගීතාවය ගැන කතා කරමින්ම දිගින් දිගටම එජාපය විවේචනය කිරීමද කළා. එහිදී ඔහුගේ උපක්‍රමය වුනේ එජනිස ඡන්ද පොදුජන පෙරමුණට යාම වැළැක්වීම මිස එජාපයේ ඡන්ද ආකර්ශනය කර ගැනීම නෙමෙයි. එහෙත්, සිදු වුනේ එජනිස ඡන්ද පොදුජන පෙරමුණට යාම හා 2015 අගෝස්තුවේ එජාපය ලැබූ ඡන්ද එජනිසය වෙත විතැන් වීමයි. පළාත් පාලන මැතිවරණ වලදී 29% මට්ටමට වැටුණු එජාපයට තව දුරටත් පැවැත්මක් ඇති බවක් පෙනෙන්නට තිබුණේ නැහැ. යහපාලන ආණ්ඩුව පිහිටුවීමට උදවු කළත්, ඉන් පසුව, විශේෂයෙන්ම බැඳුම්කර වංචාව සිදු වීමෙන් පසුව, දිගින් දිගටම එජාපය විවේචනය කළ ජවිපෙට එජාපයට සෘජුව සහයෝගය දීමේ හැකියාවක් තිබුණේ නැහැ. ඒ වගේම, ද්‍රවිඩ සන්ධානයට උතුරට ගොස් පෙන්විය හැකි එජාපය දෙමළ ජනතාව වෙනුවෙන් කළ සුවිශේෂී දෙයක් තිබුණේත් නැහැ. ඒ වගේම, යහපාලන ආණ්ඩුව රාජපක්ෂලාගේ හොරකම් අල්ලා ඔවුන්ට නඩු දමා තිබුණේ නැහැ. ඒ නිසාත්, එජාපය බැඳුම්කර වංචාවට පැටලීමත් නිසා රාජපක්ෂ විරෝධයේ දේශපාලන වාසිය මේ වන විට තුනී වෙලයි තිබුණේ. ඔක්තෝබර් කුමන්ත්‍රණය සිදු වුනේ මෙවැනි දේශපාලන වටපිටාවකයි.

ඔක්තෝබර් කුමන්ත්‍රණය සමඟ සියල්ල කණපිට හැරුණා. ජවිපෙට, එජාපයට, ද්‍රවිඩ සන්ධානයට මෙන්ම නිර්පාක්ෂිකයින්ටත් නැවත එකට එකතුව කටයුතු කරන්න එයින් අවස්ථාවක් සැලසුණා. රාජපක්ෂලා සමඟ සිටි ඇතැම් අය බලය අපහරණය පිළිබඳ නිදර්ශන රට හමුවේ ප්‍රදර්ශනය කරන්න පටන් ගත්තා. වඩිවේල් සුරේෂ් වැනි මන්ත්‍රීවරුන් පිල් මාරු කිරීමත් සමඟ මන්ත්‍රීවරුන් වෙන්දේසි වීම ගැන කතාබහ මතු වුනා. රංගෙ බණ්ඩාර සිදුවීමෙන් මෙය තහවුරු වෙන්න පෙර සිටම මන්ත්‍රී වෙන්දේසිය ජාත්‍යන්තර අවධානය දිනාගත්තා. ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය රැක ගැනීම ඉදිරියට දමා ආණ්ඩුව ආරක්ෂා කිරීම සඳහා කටයුතු කරන්න ජවිපෙට පදනමක් හැදුනා. සතාසිවම් වියලේන්ද්‍රන්ගේ පිල් මාරුවත් එක්ක ද්‍රවිඩ සන්ධානයට ප්‍රසිද්ධියේ එජාපයට සහයෝගය දිය හැකි පසුබිමක් හැදුනා. 2015දී මෙන් නැවතත් රාජපක්ෂ විරෝධී බලවේග එක කඳවුරකට ආවා.

ඔක්තෝබර් කුමන්ත්‍රණය වෙලාවේ රනිල්ගෙන් දැක ගත හැකි වුනේ තරමක් උදාසීන ප්‍රතිචාරයක්. අරලියමන්දිරය අත් නොහැරියත්, අගමැතිකම නමට තියාගෙන හිටියත්, තමන්ගේ නීත්‍යානුකූල අගමැතිකම රැක ගන්න ඔහු ලොකු සටනක් කළේ නැහැ. ඔහු කළේ බටහිර රටවලට නඩු කියන එක පමණයි. අඩු වශයෙන් ඔහු ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයට ගියේ හෝ නැහැ.  තත්ත්වය වෙනස් වෙන්න ප්‍රධාන වශයෙන් හේතු වුනේ ජවිපෙත්, ආණ්ඩුව ඇතුළේ සිටි චම්පික හා රාජිත වැනි අයත් සක්‍රිය වීමයි. ඔවුන් එසේ සක්‍රිය වුනේ රටේ බොහෝ මිනිසුන් මේ අවස්ථාවේදී සංවේදී වූ නිසා විය හැකියි. එසේ නැතත්, ඔවුන් එසේ සක්‍රිය වීම ප්‍රයෝජනවත් වුනේ රටේ බොහෝ මිනිසුන් මේ වෙලාවේ සංවේදී හා සක්‍රිය වූ නිසයි.

අවසානයේදී දින පනස් එකකින් පසු එම ආණ්ඩුව බිඳ වැටුණා. ඒ වෙලාවේ එකට එකතු වූ බලවේග නැවත විසිරී ගියා. දිගුකාලීනව එජාපයට ලොකු වාසියක් හෝ පොදුජන පෙරමුණට ලොකු අවාසියක් වුනේ නැහැ. නමුත්, යම් හෙයකින් රාජපක්ෂලාට තවත් මන්ත්‍රීවරු කිහිප දෙනෙකු මිල දී ගත හැකි වුනානම් තත්ත්වය වෙනස් වෙනවා. රාජපක්ෂලා විසින් බලෙන් ගත් ආණ්ඩුව වැඩි කලක් පැවතුනානම් රාජපක්ෂ විරෝධීන් දිගටම එක්ව කටයුතු කිරීම හා රාජපක්ෂ විරෝධය එන්න එන්නම වර්ධනය වීමත් සිදු වෙනවා. අරලියගහ මන්දිරයට පහර දී රනිල්ව ඉවත් කළානම් තත්ත්වය බොහෝ සේ වෙනස් වෙනවා. ඉතා පහසුවෙන් විදේශ මැදිහත්වීමකට අවස්ථාව සැලසෙනවා. එවැන්නක අවසන් ප්‍රතිඵලය හිතා ගන්නත් අමාරු තරම් භයානකයි.

ඔක්තෝබර් කුමන්ත්‍රණය හා එය බිඳ වැටීම නිසා එක් එක් පාර්ශ්ව වලට සිදු වූ වාසි අවාසි ඇස්තමේන්තු කිරීම ඉතා සංකීර්ණ කටයුත්තක්. ඒ වගේම, සමහර සැලසුම් වෙනත් සැලසුමක ප්‍රතිඵලයක් විය හැකි බව කූඹියෝ බලපු අය දන්නවා. ඔක්තෝබර් කුමන්ත්‍රණය සැලසුම් වුනේ කොහොමද කියන එක බොහෝ විට කවදාවත් හරියටම දැනගන්න නොලැබෙන්න පුලුවන්.

ජාතිකවාදය සහ පුද්ගලවාදය

මගේ බ්ලොග් එක මුල සිටම වගේ නිතිපතා කියවන හා බොහෝ විට ප්‍රතිචාර දක්වන අයෙක් ලෙස ජගත් පතිරණ හැඳින්විය හැකියි. මා ඔහුව පෞද්ගලිකව හඳුනන්නේ නැහැ. අඩු වශයෙන් මේ නම සැබෑ නමක්ද කියාවත් මා දන්නේ නැහැ. එය අදාළ දෙයක්ද නෙමෙයි. පහත උපුටා දක්වන්නේ පසුගිය ලිපියට ජගත් විසින් දමා තිබෙන ප්‍රතිචාරයක කොටසක්.

"මැතිවරණ වලදී දේශපාලනඥයන්ගේ ආර්ථික ප්‍රතිපත්ති ගැනවත්, හොරු ඇල්ලීම ගැනවත් නොසිතා සිංහල ජාතියට වාසිවන්නේ නම් ඕනෑම දූෂිත දේශපාලනඥයෙකුට කතිරය ගැසීමට සිංහලයින් නොපැකිලිය යුතුයි."

ඉහත මතය මා විසින් ප්‍රවර්ධනය කරන මතයට පටහැනි බව කිව යුතු නැහැ. නමුත්, ඉතා පැහැදිළිවම ජගත් කියන්නේ මේ මතය දරන එකම පුද්ගලයා නෙමෙයි. ඔහු මේ මතය හෝ එයට කිට්ටු මතයක් දරන විශාල පිරිසකගේ ප්‍රකාශකයෙක්. ජගත් කරන්නේ සෘජුව හා නොපැකිළ ඒ මතය වෙනුවෙන් පෙනී සිටීමයි. ඔහු ඒ මතය දැරීමේ හෝ ඒ වෙනුවෙන් පෙනී සිටීමේ කිසිදු වැරැද්දක් ඇතැයි මා සිතන්නේ නැහැ.

ජගත් මෙන්ම, තමන්ගේ ජාතික හෝ ආගමික අනන්‍යතාවයට මුල් තැන දෙමින් කටයුතු කරන, සිංහල හෝ බෞද්ධ නොවන වෙනත් කණ්ඩායම්ද ලංකාවේ සිටිනවා. ලංකාවෙන් පිට වෙනත් රටවලත් සිටිනවා. ට්‍රම්ප්ගේ "මේක් ඇමරිකා ග්‍රේට් එගේන්" කියන උද්‍යෝග පාඨයට ආකර්ශනය වන ගොඩක් අයත් එවැනි අය.

ජගත් මහින්දවාදියෙකු ලෙස මා හඳුන්වන්නේ නැහැ. එහෙත්, මේ මොහොතේ ඔහු මහින්ද ඇතුළු කණ්ඩායම වෙනුවෙන් කොන්දේසි විරහිතව පෙනී සිටින බවක් ඉහත පාඨයෙන් හැඟී යනවා. තමන් මහින්දවාදියෙකු නොවන බව සෘජුවම කියන නලින් ද සිල්වා මහින්ද වෙනුවෙන් පෙනී සිටින්නේත් මෙවැනි පදනමක සිට වෙන්න පුළුවන්.

මහින්දවාදීන් හා ජාතිකවාදීන් කියන්නේ අනන්‍ය කණ්ඩායම් දෙකක් නෙමෙයි. නමුත්, මහින්දලාගේ දේශපාලන ව්‍යාපෘතීන් වෙනුවෙන් මතවාදී සහායක් පළ කරන අය අතර ජාතිකවාදීන් කැපී පෙනෙනවා. ඒ නිසා, බොහෝ මහින්ද විරෝධීන් මේ කණ්ඩායම් දෙක අනන්‍ය ලෙස දකිනවා.

ඇත්තටම කියනවානම් මහින්දලාගේ දේශපාලන ව්‍යාපෘතීන් පිටුපස හඳුනාගත හැකි තරම් විශේෂ දේශපාලන මතවාදයක් නැහැ. එය එක්තරා සංස්කෘතියක්. එහි ලක්ෂණ වෙනත් අය විසින් විස්තර කර තිබෙනවා. රනිල්ට පෙර පැවති එජාපයත් එවැන්නක්. නමුත්, රනිල්ගෙන් පසුව එජාපයට දේශපාලන මතවාදයක් තිබෙනවා. එය එජාපයේ බල ව්‍යාපෘතීන් පවා යටපත් කර දමන්න තරම් ප්‍රබලයි. නමුත්, මහින්දවාදීන්ට බලය ලබා ගැනීම හා පවත්වා ගැනීම වෙනුවෙන් අත හැරිය නොහැකි ප්‍රබල මතවාද කිසිවක් නැහැ.

පසුගිය දින පණහේ කාලාන්තරය මහින්ද වෙනුවෙන් දේශපාලන තලයේදී පෙනී සිටි කණ්ඩායම් අතර වූ විෂමතාවයන් හඳුනාගැනීම පහසු කළ කාලයක්. මහින්ද පාර්ශ්වය විසින් බලය ලබාගැනීමට හා පවත්වා ගැනීමට ගත් උත්සාහයන් හමුවේ එම පාර්ශ්වයට සහයෝගය දක්වන කණ්ඩායම් අතර බෙදුම් ඉරි ගණනාවක් ඇඳුනා. නාගරික හා අර්ධ නාගරික උගත් පිරිස්, විශේෂයෙන්ම වෘත්තීයවේදීන් අතර, සිටි ඇතැම් මහින්දවාදී පිරිස් මහින්ද-මෛත්‍රී  එකතුවේ දින පණහේ ක්‍රීඩාව අනුමත කළේ නැහැ.

මෙය විශේෂයෙන්ම කැපී පෙනුනේ සිදුවූ දේ ගැන වැඩි අවබෝධයක් තිබුණු  නීති වෘත්තියේ නියැලෙන්නන් අතරයි. ඔවුන්ගෙන් වැඩි දෙනෙක් ඒ බව පිටතට නොපෙන්වන්න ප්‍රවේශම් වීම වෙනම කරුණක්. මහින්දට වූ පක්ෂපාතීත්වය හේතුවෙන් මේ ඇතැම් අය අදහස් පළ නොකරමින් නිහඬව සිටිනු පෙනුණා. මහින්දලාගෙන් සෘජුව පෞද්ගලික වාසි ලැබූ ටික දෙනෙක් මහින්දලාව යුක්තියුක්ත කිරීමට මොනවා හෝ තර්ක ඉදිරිපත් කරන්න උත්සුක වුනා. නීතිය ගැන වැඩි දැනුමක් නැති අය ඒ තර්ක වලට රැවටුණා.

මහින්දලාගෙන් සෘජු වාසි ලැබූ හෝ වාසි අපේක්ෂා කළ මහින්දවාදීන්ට අමතරව ඔවුන්ට වාසිදායක මතවාදී පසුබිමක් හදන්න උත්සාහ කළ අය අතර නලින් ද සිල්වා හා වෙනත් ජාතිකවාදීන් කැපී පෙනුණා. එසේ කරන්න හේතු වෙන්න ඇත්තේ උඩ ජගත් පතිරණ විසින් සෘජුව ලියා ඇති කරුණ වෙන්න පුළුවන්. මේ අනුව, පළමුව, ආර්ථික ස්ථාවරත්වය හා නීතියේ ආධිපත්‍යය ආදී කරුණු වලට වඩා රට ඇතුළේ තමන්ගේ සංස්කෘතික ආධිපත්‍යය පවත්වා ගන්න ඉඩක් ලබා ගැනීම වැදගත්යැයි මේ අය හිතනවා. දෙවනුව, මහින්ද රාජපක්ෂ බලයට පත් කර ගැනීම පළමු කරුණට පිටිවහලක් වනු ඇතැයි ඔවුන් සිතනවා.

ඉහත පළමු කරුණේදී ජගත් පතිරණගේ මතය සමඟ එකඟ වූ බොහෝ දෙනෙක් දෙවන කරුණේදීත් ඔහු හා එකඟ වූ බව පෙනෙන්නට තිබුණා. ඒ වගේම, ඉහත පළමු කරුණේදී ජගත් පතිරණගේ මතය සමඟ එකඟ නො වූ, මහින්දලාගේ දින පණහේ ක්‍රියාවලිය අනුමත නොකළ, බොහෝ දෙනෙක්ද දෙවන කරුණේදී ඔහුගේ මතය හා එකඟ වූ බව පැහැදිලියි. පැහැදිලිව දෙපැත්තක සිටි මේ කණ්ඩායම් දෙකෙන්ම වෙනස් ස්වාධීන මත ඉදිරිපත් කළ ටික දෙනෙක් අතරින් එක් අයෙක් ලෙස දර්ශන කස්තුරිරත්න හැඳින්විය හැකියි. ඔහු "සිංහල ජාතියට වාසි ලබා ගැනීම" හා "මහින්ද රාජපක්ෂව නැවත කවර ආකාරයකින් හෝ බලයට පත් කර ගැනීම" කියන කරුණු දෙක අනන්‍ය සේ නොදුටු ටික දෙනෙක්ගෙන් එක් අයෙක්.

පහුගිය කාලයේ සිදු වූ දේවල් පිටුපස තිබෙන්නට ඉඩ තිබෙන ගේම් ගැන හිතද්දී ඒ ගේම් සැලසුම් කළ අය මහින්දවාදය හා ජාතිකවාදය අතර වූ සම්බන්ධයේ ස්වභාවය පිළිබඳව අවධානය යොමු කර තිබෙන බව පැහැදිලියි. ඒ සම්බන්ධයේ ස්වභාවය තවම ලොකුවට වෙනස් වෙලා නොතිබීමත්, ගේම් කාරයින්ගේ ගේම් තවමත් ඉවර වී නොතිබීමත් සැලකූ විට සිදු වූ දේ හා සිදු විය හැකි දේ ගැන විශ්ලේෂණය කරන්න දර්ශන කස්තුරිරත්නගේ ලිපිය හොඳ ප්‍රවේශයක් සපයනවා. ලිපිය පහත තිබෙනවා.

ජාතිකවාදය සහ පුද්ගලවාදය

(Image: https://www.colombotelegraph.com/index.php/the-mystery-of-the-second-wave-of-sinhala-ethnic-nationalism/)

පරණ ආණ්ඩුවමද? අළුත් ආණ්ඩුවක්ද?

අද දිනයේ (16 ඉරිදා) ජනාධිපති ලේකම් විසින් ගැසට් නිවේදන දෙකක් නිකුත් කර තිබෙනවා. පළමුවැන්න අනුව, මහින්ද රාජපක්ෂ ඊයේ (දෙසැම්බර් 15) සිට අගමැති ධුරයෙන් ඉවත් වී තිබෙනවා. දෙවැන්න අනුව, රනිල් වික්‍රමසිංහව අද සිට අගමැති සේ පත් කර තිබෙනවා.

සාමාන්‍යයෙන් ජනාධිපතිවරයා විසින් මෙවැනි ගැසට් නිවේදනයක් නිකුත් කළ විට එය රටේ සියලු දෙනා විසින් පිළිගත යුතුයි. එහෙත්, ජනාධිපතිවරයාට ව්‍යවස්ථා විරෝධීව ගැසට් නිවේදන නිකුත් කිරීමේ හැකියාවක් නැහැ. එවැනි එක් ව්‍යවස්ථා විරෝධී ගැසට් නිවේදනයක් ශුන්‍ය හා අවලංගු බව මේ වන විට අධිකරණය විසින් තීරණය කර තිබෙනවා.

මා මෙයින් අදහස් කළේ අද නිකුත් වූ ගැසට් නිවේදන දෙකම හෝ දෙකෙන් එකක් ව්‍යවස්ථා විරෝධී බව නෙමෙයි. නමුත්, ඇතැම් විට මේ ගැසට් නිවේදන ශුන්‍ය විය හැකියි.

අද නිකුත් කර තිබෙන ගැසට් නිවේදන දෙක වලංගුනම් එයින් අදහස් වන්නේ දෙසැම්බර් 15 දක්වා ලංකාවේ නීත්‍යානුකූල අගමැති වූයේ මහින්ද රාජපක්ෂ බවයි. එසේනම්, ඊට පෙර ඔක්තෝබර් 26වන දින ඔහුව අගමැති සේ පත් කළ ගැසට් නිවේදනයත්, රනිල් වික්‍රමසිංහව අගමැති ධුරයෙන් ඉවත් කරමින් නිකුත් කළ ගැසට් නිවේදනයත් වලංගු විය යුතුයි.

මහින්ද රාජපක්ෂගේ පත්වීමේ වලංගු භාවය ප්‍රශ්න කෙරෙන නඩුවක් මේ වන විට අභියාචනාධිකරණයේ විභාග වෙමින් පවතිනවා. එමඟින් ඉල්ලා තිබෙන්නේ ඔහු අගමැති සේ කටයුතු කිරීම වාරණය කරන ලෙසයි. මේ වන විට ඔහු අගමැති සේ කටයුතු නොකරන බැවින් ඒ නඩුව දිගටම ඇසෙනු ඇතැයි මා හිතන්නේ නැහැ. ඒ නඩුවේ පෙත්සම්කරුවන් විසින් ඉල්ලා සිටි  අතරමැදි සහනයක් ලබා දෙමින් මහින්ද රාජපක්ෂගේ අගමැති පත්වීම තාවකාලිකව වාරණය කෙරුණා. ඒ තාවකාලික වාරණය අභියෝග කරමින් ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය වෙත යොමු කෙරුණු නඩුවත් දිගටම විභාග වෙන්න හේතුවක් නැහැ. ඒ අනුව, රනිල්ව ඉවත් කිරීම නීතිය ඉදිරියේ ප්‍රශ්න කෙරෙන්නට ඉඩ තිබෙන්නේ ඕෂල හේරත්ගේ හා දඹර අමිල හිමිගේ මූලික අයිතිවාසිකම් පෙත්සම් විභාගයට ගැනෙන අවස්ථාවේදී පමණයි. කොහොම වුවත් මා දන්නේ මේ නඩු හා අදාළව මාධ්‍ය වල පළ වී තිබෙන තොරතුරු පමණයි.

අදාළ කාලය ඉකුත් වී ඇති බැවින් රනිල්ව ඉවත් කිරීමට එරෙහිව වෙනත් මූලික අයිතිවාසිකම් පෙත්සම් ඉදිරිපත් කිරීමේ හැකියාවක් දැන් නැහැ. ඒ නිසා, ඉහත නඩු මූලික විරෝධතාවක් මත විභාගයට නොගැනුනොත් හෝ පෙත්සම්කරුවන් විසින් ඉල්ලා අස්කරගනු ලැබුවහොත් ජනාධිපතිවරයා විසින් අගමැති ඉවත් කිරීම ව්‍යවස්ථානුකූලද යන නීතිමය ප්‍රශ්නය තවදුරටත් එසේම පැවතිය හැකියි. මෙවැනි වැදගත් කරුණක් හා අදාළව ඒ ආකාරයේ බරපතල අවිනිශ්චිතතාවයක් ඉතිරිවීම හොඳ දෙයක් නෙමෙයි. ඕෂල හේරත්ගේ හා දඹර අමිල හිමිගේ මූලික අයිතිවාසිකම් පෙත්සම් නීතිමය වශයෙන් කොයි තරම් ශක්තිමත්ද කියා (අවශේෂ හේතුවක් මත ප්‍රතික්ෂේප නොවන්නට තරම්) මා දන්නේ නැහැ. ඒ වගේම එම පෙත්සම් වල කරුණු ඉදිරිපත් කර තිබෙන ආකාරය අනුව ඔවුන්ගේ මූලික අයිතිවාසිකම් කඩවීමට බලපෑ හේතුව මේ වන විට ඉවත් වී තිබෙන බව තීරණය කෙරෙන්නත් පුළුවන්. එසේ වුවත් වෙන්නේ මේ නීතිමය ගැටලුව අනාගතයට ඉතිරි වීමයි.

දිගින් දිගටම එජාප (හා එජනිස, ඊපීඩීපී හැර පාර්ලිමේන්තුව නියෝජනය කරන අනෙකුත් පක්ෂ තුනේ) ස්ථාවරය වුණේ ඔක්තෝබර් 26 සිදු වූ දේ ව්‍යවස්ථානුකූල නොවන බවයි. ඒ ස්ථාවරය අනුව, ඔක්තෝබර් 26 සිට දෙසැම්බර් 15 තෙක් ව්‍යවස්ථා විරෝධී ලෙස පත් වූ අය විසින් ගත් තීන්දු නිත්‍යානුකූල නැහැ. දැන් ආණ්ඩු බලය නැවත හිමිකරගෙන තිබෙන එජාපෙ ආණ්ඩුව ඉහත තත්ත්වය නිවැරදි කිරීම පිණිස ක්‍රියා කරයිද? නැත්නම් හිමිහිට ප්‍රශ්නය මග හැර යයිද?

ප්‍රශ්නය මග හැර ගියොත් එයින් අදහස් වෙන්නේ පහුගිය දවස් පණහ තිස්සේ එජාපය දැඟලුවේ නැවත බලය අතට ගන්න මිසක් නීතියේ ආධිපත්‍යය සුරැකීම වෙනුවෙන් නොවන බවයි. ඒ වගේම, අනාගතයේ නැවත මෙවැනිම සිදුවීමක් වෙන්න පූර්වාදර්ශයකුත් ඉතිරි වෙනවා.

පාර්ලිමේන්තුව විසුරුවා හැරීම මඟින් ව්‍යවස්ථාව උල්ලංඝනය වූ බව තීන්දු වී හමාරයි. නමුත්, ඒ හේතුවෙන් වෙනත් බරපතල හානියක් සිදු වුනේ නැහැ. යම් හෙයකින් අතුරු තහනම් නියෝගය නිසි වෙලාවට නොදුන්නානම් එවැනි හානියක් විය හැකිව තිබුණා. අනෙක් අතට රනිල්ව ඉවත් කිරීම මඟින් ව්‍යවස්ථාව උල්ලංඝනය වූ බව මේ වන විටත් අධිකරණය විසින් තීන්දු කර නැහැ. ව්‍යවස්ථාදායකයට එවැනි තීන්දුවක් ලැබෙන තුරු බලා සිටීමෙන් අනතුරුව හෝ ඊටත් පෙරම යම් නිවැරදි කිරීමේ ක්‍රියාමාර්ග ගන්න පුළුවන්කම තිබෙනවා. ඒ විදිහට ක්‍රියාමාර්ග ගැනීමෙන් පසුව යම් හෙයකින් ව්‍යවස්ථාව උල්ලංඝනය වී නැති බව අධිකරණය විසින් තීන්දු කළොත් ව්‍යවස්ථාදායකය හා අධිකරණය අතර අවුලක් ඇති වෙන්නත් ඉඩ තිබෙනවා.

එජාප ආණ්ඩුවට ක්‍රියා කළ හැකි ආකාර කිහිපයක් තිබෙනවා. පහසුම ආකාරය වන්නේ රාජ්‍ය විරෝධී කුමන්ත්‍රණයක් සිදු වී තිබුණත්, පැවති තත්ත්වය සලකා එයට දායක වූ අයට (විශේෂයෙන්ම රජයේ සේවකයින්ට) පොදු සමාවක් ලබා දෙන බවට පාර්ලිමේන්තුවේ යෝජනාවක් සම්මත කර ගැනීමයි. එවිට අධිකරණ තීන්දු ලැබුණත්, නොලැබුණත්, ඒ තීන්දු මොනවා වුනත් ප්‍රශ්නයක් නැහැ. දෙවැන්න අධිකරණ තීන්දු ලැබීමෙන් පසුව ඒ මත පදනම්ව හෝ එසේ නැතිව නඩු පැවරීමක් වැනි මට්ටමක් දක්වා යාමයි. පසුගිය කාලයේ ක්‍රියා කර තිබෙන ආකාරය අනුව, එවැනි මට්ටමකට එජාප ආණ්ඩුව යයිද යන්න සැක සහිතයි. තෙවැන්න, කිසිදු ක්‍රියාමාර්ගයක් නොගනිමින් මහින්දලා රාජ්‍ය විරෝධී කුමන්ත්‍රණයක් හරහා බලය පැහැර ගන්න උත්සාහ කළ බව දිගින් දිගටම කියමින් දේශපාලන වාසි ගැනීමට උත්සාහ කිරීමයි. බොහෝ විට තෙවැන්න සිදුවිය හැකියි.

සත් සතියේ නිමාවෙන් පසු...

ලංකාවේ දේශපාලන අර්බුදයට සත් සතියක් ඉක්මී යාමෙන් පසුව එම අර්බුදය අවසන් වන බවක් පෙනෙන්නට තිබෙනවා. දේශපාලන අර්බුදය නිමා වන ලකුණු පෙනෙන්නට තිබුණත් අර්බුදයේ ගමන් මඟ දෙස ආපසු හැරී බැළුවහම තවත් ප්‍රශ්න ගණනාවක් දිගටම ඉතිරි වන බව පැහැදිලියි. දේශපාලන අර්බුදය නිමා වුනත්, ඇති වුනු නෛතික අර්බුදයේ නිමාවක් දකින්න තවත් මාසයක්වත් යයි.

මේ සත් සතිය තුළ බොහෝ දේ සිදුවුණා. ඔක්තෝබර් 26 වෙනිදා මහින්ද අගමැති පුටුවේ වාඩි වෙන්න ඇත්තේ කෙසේ හෝ ව්‍යවස්ථාදායකයේ බලය තහවුරු කරගන්නේය යන අධිෂ්ඨානයෙන් විය යුතුයි. එයට පහසුවක් සලසනු පිණිස ජනාධිපතිවරයා විසින් පාර්ලිමේන්තුව කල් දැම්මා. රනිල් ඇතුළු පිරිස පාර්ලිමේන්තුව ඇරෙන තුරු අනිමිසලෝචනයෙන් බලා සිටියා. හදිසියේ වැටුණු වැස්සෙන් බේරෙන්න දෙමළ රාජ්‍ය පක්ෂය හා ජවිපෙ එජාපයට ආරක්ෂාව සැපයුවා. ජනාධිපති සිරිසේන දිගින් දිගටම විධායකයේ රුවන් මැදුරේ රැස් විහිදුවමින් සිට විධායකය, ව්‍යවස්ථාදායකය හා අධිකරණය යන තුන් ලෝකයටම ලොක්කා ලෙස ක්‍රියා කරමින් පාර්ලිමේන්තුව විසුරුවා හැරියා. අධිකරණයේ පිහිටෙන් පාර්ලිමේන්තුව විවෘත කරගැනීමෙන් පසුව කතානායකවරයාට යෝජනා සම්මත කරගන්න මාර පරාජය කරන්න සිදු වුණා. මුලින් ඒ පැත්තටත්, පසුව මේ පැත්තටත් මන්ත්‍රීවරුන් රුවන් සොයා සක්මන් කළා. පාර්ලිමේන්තුව විසුරුවා හැරීම ව්‍යවස්ථා විරෝධී බව අධිකරණය තීන්දු කරද්දී සත් සතිය ගෙවුණා. නමුත්, සත් සතියෙන් පසුව මුලින්ම ඇහුණේ නිෂ්ක්‍රමණ දේශනාවක් මිස මංගල දේශනාවක්නම් නෙමෙයි. එහි ඇති කරුණු ගැන පසුව කතා කරමු.

විධායකයේ ප්‍රධානියා විසින් ඇති කළ, ව්‍යවස්ථාදායකය ඇතුළු තවත් බොහෝ පාර්ශ්වයන් වින්දිතයන් කළ අවුල ලෙහන්න අවසාන වශයෙන් මැදිහත් වෙන්න වුනේ අධිකරණයටයි. මේ හා අදාළව අධිකරණයේ විභාග වන ප්‍රධාන නඩු තුනකින් එකක පමණක් තීන්දුව මේ වන විට ලැබී තිබෙනවා.

රනිල්ව අගමැති ධුරයෙන් පහ කිරීමට විරුද්ධව පෙත්සම් දෙකක් ඉදිරිපත් වුනේ තරමක් කල් පසුවයි. මේ පෙත්සම් ජනවාරි මාසයේ විභාගයට ගැනීමට නියමිතයි. ලැබෙන තීන්දුව අනුව, මහින්ද රාජපක්ෂ කිසිදු දිනක ලංකාවේ අගමැති නොවූ බව තීරණය වෙන්න පුළුවන්. එසේ නොවන්නත් පුළුවන්. අධිකරණ තීන්දුව කුමක් වේදැයි නිශ්චිතව පැවසීමේ හැකියාවක් මට නැහැ. නමුත්, එය 50:50 ඉඩ ඇති දෙයක් නෙමෙයි. නෛතික කරුණු අනුව රනිල් ඉවත් කිරීම ව්‍යවස්ථානුකූල නොවන බව තීන්දු වෙන්න වැඩි ඉඩක් තිබෙනවා. ව්‍යවස්ථාව අනුව රනිල් ඉවත් කිරීමේ වැරැද්දක් නැත්නම් මහින්දව අගමැති සේ පත් කිරීමේ වැරැද්දක් නැහැ. මහින්දට පාර්ලිමේන්තුවේ බහුතරය තිබීම හෝ නොතිබීම ද්වීතියික කරුණක්.

ජනවාරියේදී ලැබෙන්නට නියමිත අධිකරණ තීන්දුව අනුව පහත කරුණු දෙකෙන් එකක් පමණක් සත්‍ය විය හැකියි. දෙකම සත්‍ය විය නොහැකියි.
1a . ඔක්තෝබර් 26 දින ව්‍යවස්ථානුකූලව රනිල් වික්‍රමසිංහව ජනාධිපතිවරයා විසින් අගමැති ධුරයෙන් ඉවත් කිරීමෙන් හෝ ජාතික ආණ්ඩුව බිඳ වැටීම මත ඔහුගේ අගමැති ධුරය අහෝසි වීමෙන් පසුව මහින්ද රාජපක්ෂ ලංකාවේ නීත්‍යානුකූල අගමැති සේ පත් කරනු ලැබීම
1b . ඔක්තෝබර් 26 දින ජනාධිපතිවරයාගේද එකඟත්වය මත ව්‍යවස්ථා විරෝධී කුමන්ත්‍රණයක් හරහා රනිල් වික්‍රමසිංහව  බලයෙන් පහකර මහින්ද රාජපක්ෂ විසින් රාජ්‍ය බලය අල්ලා ගැනීම.

පාර්ලිමේන්තුව විසුරුවා හැරීමට එරෙහිව ඉදිරිපත් වූ පෙත්සම් දහයක් හා අදාළ තීන්දුව මේ වන විට ලබා දී තිබෙනවා. ඊට පෙර, අදාළ ගැසට් පත්‍රය ක්‍රියාත්මක කිරීම වළක්වමින් තාවකාලිකව අතුරු තහනම් නියෝගයක් පනවනු ලැබුවා. අවසන් තීන්දුව පිටු 88ක ලේඛණයක්. (විනිසුරු සිසිර ආබෲගේ පිටු 19ක තීන්දුවද සමඟ එක්ව ගත් විට පිටු 107ක්.) මෙය නෛතික, දේශපාලනික හා ශාස්ත්‍රාලයීය ලෙස ඉතා වැදගත් ලියැවිල්ලක් බව මගේ අදහසයි. ලංකාව, එංගලන්තය, ඇමරිකාව, ඉන්දියාව ඇතුළු රටවල් ගණනාවක නඩු තීන්දු පරිශීලනය කරමින් ඉතා පැහැදිලි හා පුළුල් නෛතික පදනමක් මත නිගමනයන්ට පැමිණෙමින් ලබා දී තිබෙන මේ තීන්දුව ඇතුළත් ලේඛණය තුළ පසුගිය සත් සතිය පුරා ප්‍රසිද්ධ මාධ්‍ය හා සමාජ මාධ්‍ය හරහා විවිධ පුද්ගලයින් විසින් ඉදිරිපත් කළ තර්ක විතර්ක සියල්ලටම වාගේ පිළිතුරු සොයාගත හැකියි. ඒ එක්කම දහනවවන සංශෝධනයෙන් අනතුරුව මේ වන විට ලංකාවේ ක්‍රියාත්මක වන ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව පිළිබඳ අටුවාවක් ලෙස මේ ලියැවිල්ල සැලකිය හැකියි. මෙය තවදුරටත් දේශපාලනික කරුණක් නොවන නිසා අදාළ ලියැවිල්ල ඇසුරෙන් අවශ්‍ය පැහැදිලි කිරීමක් කරන්නට අප‍ට හැකි වුවත් දැනට අප ඒ සඳහා වචන වැය කරන්නේ නැහැ. අවශ්‍යනම් අධ්‍යාපනික පදනමකින් එවැනි පැහැදිලි කිරීම් කළ හැකියි.

ඉහත කී අවසන් තීන්දුව ලබා දෙන්න කලින් අතුරු තහනම් නියෝගයක් ලබා දුන් බව කවුරුත් දන්නා කරුණක්. එය රැඳවුම් නියෝගයක්. මේ රැඳවුම් නියෝගය අනුව පාර්ලිමේන්තුවට නැවත රැස් වීමට බලයක් නොලැබෙන බව ඇතැම් අය මතු කළ අදහසක්. එවැනි තත්ත්වයක් මතුවන්නේ පාර්ලිමේන්තුව රැස්වීමට එරෙහිව රැඳවුම් නියෝගයක් නිකුත් කළානම්. නමුත්  නියෝගය මඟින් රැඳවූයේ පාර්ලිමේන්තුව විසුරුවමින් ජනාධිපතිවරයා විසින් නිකුත් කළ ගැසට් නිවේදනය මිසක් පාර්ලිමේන්තුව නෙමෙයි. ඒ නිසා, නෛතිකව එවැනි ගැසට් නිවේදනයක් නොමැති තත්ත්වයක් තාවකාලිකව ඇති වී පාර්ලිමේන්තුව නැවත සක්‍රිය වුණා. අවසන් තීන්දුවෙන් අහෝසි වුනෙත් ඉහත කී ගැසට් නිවේදනයයි. එහි අතුරු ප්‍රතිඵලයක් ලෙස එම ගැසට් නිවේදනයෙන් ප්‍රකාශයට පත් කර තිබුණු මැතිවරණය අවලංගු වුණා. එසේ නැතිව අධිකරණය විසින් මැතිවරණ පැවැත්වීම වැලැක්වූයේ නැහැ. එජනිසය හා එජාපය එක්ව සම්මත කරගත් දහනවවන සංශෝධනය අනුව නීතිය කුමක්දැයි පැහැදිලි කරදුන්නා පමණයි.

අතුරු තහනම් නියෝගයක් අවසාන තීන්දුවෙන් ස්ථිර වීම හැමවිටම අනිවාර්යයයෙන්ම සිදුවන දෙයක් නෙමෙයි. අවසන් තීන්දුවෙන් යම් හෙයකින් ගැසට් නිවේදනය නැවත සක්‍රිය වුණානම් ඒ අනුව නියමිත දිනට මහ මැතිවරණය පවත්වන්න අසීරු වෙනවා. අතුරු තහනම් නියෝගයක් දෙන්නට පෙර අධිකරණය මෙවැනි අතුරු ප්‍රතිඵල ගැන සැලකිල්ලක් දක්වනවා.

පාර්ලිමේන්තුව නැවත රැස්වීමෙන් පසුව අගමැති සේ පත් කරනු ලැබ තිබුණු මහින්ද රාජපක්ෂට එරෙහිව විශ්වාස භංග යෝජනාවක් පාර්ලිමේන්තුවේ සම්මත කරගනු ලැබුවා. මේ විශ්වාස භංග යෝජනාවේ පදනම වන්නේ මහින්ද රාජපක්ෂව අගමැති සේ පත් කිරීමෙන් පසුව පාර්ලිමේන්තුවේ හෝ රටේ විශ්වාසය කඩන කිසිවක් කිරීම නෙමෙයි. එවැනි චෝදනාවක් එජාපය, ජවිපෙ, දෙමළ රාජ්‍ය පක්ෂය ඇතුළු පක්ෂ විසින් ඉදිරිපත් කළානම් එය එසේ විශ්වාසය කඩන අවස්ථාව වන තුරු රටේ අගමැති මහින්ද රාජපක්ෂ වූ බව ව්‍යවස්ථාදායකය විසින් පිළිගැනීමක් වෙනවා. නමුත්, සම්මත වූ විශ්වාස භංග යෝජනා අනුව ව්‍යවස්ථාදායකය විසින් මහින්ද රාජපක්ෂ කිසිවිටෙකත් (මේ වසරේදී) ලංකාවේ අගමැති වූ බව පිළිගෙන නැහැ. එයින් පිළිගෙන තිබෙන්නේ ජනාධිපතිවරයා විසින් නීති විරෝධී හා ව්‍යවස්ථා විරෝධී ලෙස එවැනි පත්වීමක් සිදු කර ඇති බැවින් ඔහු කෙරෙහි විශ්වාසයක් නැති බවයි. මේ අනුව, ව්‍යවස්ථාදායකය විසින් බහුතර කැමැත්තෙන් තීරණය කර තිබෙන්නේ ඔක්තෝබර් 26 දින සිදු වූයේ ඉහත 1a තත්ත්වය නොව 1b තත්ත්වය බවයි.

ඔක්තෝබර් 26 දින සිට නොවැම්බර් 14 දක්වා පැවති තත්ත්වය ඉහත 1b තත්ත්වයනම් ඇත්තටම විශ්වාස භංගයක් අවශ්‍ය වන්නේ නැහැ. එසේ අවශ්‍ය වන්නේ පැවතියේ ඉහත 1a තත්ත්වයනම් පමණයි. ඒ නිසා, මේ විශ්වාස භංග යෝජනාවේ යම් අවුලක් තිබෙනවා. කෙසේ වුවත්, ජනාධිපතිවරයාට අනුව ඒ වන විට පැවතියේ ඉහත 1a තත්ත්වයයි. එය එසේ වීනම්, විශ්වාස භංග යෝජනාව සම්මත වීමෙන් පසුව මහින්ද රාජපක්ෂගේ අගමැති ධුරය අහෝසි වෙනවා. එයින් අනතුරුව ජනාධිපතිවරයා විසින් නව අගමැතිවරයෙකු පත් කළ යුතුයි. ඒ අගමැතිවරයා රනිල් වික්‍රමසිංහ විය යුතු නැහැ. එජාප මන්ත්‍රීවරයෙකු විය යුතුද නැහැ.

ජනාධිපතිවරයාගේ මතය අනුව රටේ පැවති නෛතික තත්ත්වය 1a වුවත්, ඔහු අලුත් අගමැතිවරයෙකු පත් නොකළේ විස්වාශ භංග යෝජනාව නිසි අයුරින් සම්මත නොවුණේය යන පදනමින්. එම යෝජනාව සම්මත වූ ආකාරයේ ප්‍රශ්න බොහෝ තිබුණා. නමුත්, ඒ හේතුව මත මේ යෝජනාව නිසි යෝජනාවක්දැයි පිළිගැනීමේ අයිතිය තිබෙන්නේත් ව්‍යවස්ථාදායකයේ බහුතරය සතුව මිස ජනාධිපතිවරයා සතුව නෙමෙයි. ඒ අනුව, ව්‍යවස්ථාදායකය පැත්තෙන් බැලූ විට සිදුවුනේ ජනාධිපතිවරයා විසින් කළ යුතු කටයුත්තක් සිදු නොකර පැහැර හැරීමක්. අමාත්‍ය මණ්ඩලය හා අදාළවද මෙවැනිම යෝජනාවක් සම්මත වුනා.

ඉහත සිදුවීමෙන් පසුව පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීවරු 122 දෙනෙකු ක්වෝ වොරෙන්ටෝ ආඥාවක් ඉල්ලා අභියාචනාධිකරණය වෙත ගියා. අදාළ ඉල්ලීමේ තිබෙන කරුණු මා නිශ්චිතව දන්නේ නැහැ. එය මට දකින්නට ලැබී නැහැ. කෙසේ වුවත්, මේ ඉල්ලීම අනුව අගමැති (මහින්ද රාජපක්ෂ) හා ඇමති මණ්ඩලය විසින් ඔවුන්ව පත් කරනු ලැබ තිබුණු ධුර වල කටයුතු කිරීම තාවකාලිකව අත්හිටවනු ලැබුවා.

අභියාචනාධිකරණය විසින් ලබා දුන් අතුරු තහනම් නියෝගය හා අදාළ සම්පූර්ණ තීන්දුවම මට කියවන්නට ලැබුණා. මෙහිදී අභියාචනාධිකරණය විසින් මේ අයුරින් අගමැති හා ඇමති මණ්ඩලය සිය ධුර වල කටයුතු කිරීම තාවකාලිකව නැවැත්විය යුතුද යන්න ගැඹුරින් සලකා බලා තිබුණා. අතුරු තහනම් නියෝගයක් කියන්නේ අවසන් නියෝගයක් නොවන නිසා අවසන් නියෝගය කුමක් වුවත් අතුරු තහනම් නියෝගයේ අහිතකර ප්‍රතිඵල කිසියම් ප්‍රමාණයක් තිබීම නොවැළැක්විය හැකියි.

යම් හෙයකින් අගමැති හා ඇමති පත්වීම් ව්‍යවස්ථානුකූල බව අවසාන නිගමනය වුවහොත්, අතුරු තහනම් නියෝගය නිසා ඔවුන්ට සිය වගකීම් ඉටු කිරීමට නොලැබීමේ අවාසි ඉතිරි වෙනවා. අනෙක් අතට, පත්වීම් ව්‍යවස්ථානුකූල නොවේනම් ධුරයට හිමිකම නැති අයෙකු ගන්නා තීරණ වල හානිය ඉතිරි වෙනවා. අභියාචනාධිකරණයේ නිගමනය වී තිබෙන්නේ දෙවැන්නේ හානිය පළමුවැන්නේ හානියට වඩා බොහෝ වැඩි බවයි. මේ නිගමනයට එළඹීමේදී අදාළ පත්වීම ව්‍යවස්ථානුකූල නොවේය යන්නට සැලකිය යුතු බරක් තබා තිබෙන බව පැහැදිලියි.

ක්වෝ වොරෙන්ටෝ නඩු විභාගයකදී කරන්නේ කිසියම් පොදු තනතුරක කටයුතු කරන්නෙකුට අදාළ තනතුර දැරීමට ඇති හිමිකම ප්‍රශ්න කිරීමයි. නොවැම්බර් 14 වන විට පැවතියේ ඉහත 1a  තත්ත්වයනම් විශ්වාස භංගය තිබුණත් නොතිබුණත් මහින්ද රාජපක්ෂට අගමැති සේ කටයුතු කළ නොහැකියි. පැවතුණේ ඉහත 1b තත්ත්වයනම්, මහින්ද රාජපක්ෂට එම හිමිකම ලැබෙන්නේ විස්වාශ භංග යෝජනාවක් විධිමත් ලෙස සම්මත වී ඇති බව අධිකරණය පිළිගත්තොත් පමණයි. මේ හා අදාළව අධිකරණය තවමත් කිසිදු නිගමනයකට එළැඹී නැහැ. අදාළ පෙත්සම් විභාගය නැවත කැඳවනු ලැබ තිබෙන්නේ ජනවාරි මාසයේ. එහි තීන්දුව පහත තුනෙන් එකක් විය හැකියි.

2a. මහින්ද රාජපක්ෂගේ පත්වීම නිසි ලෙස සිදුවී නැත.
2b. මහින්ද රාජපක්ෂගේ පත්වීම නිසි ලෙස සිදුවී ඇතත්, විස්වාශ භංග යෝජනාව විධිමත් ලෙස සම්මත වී තිබෙන නිසා මහින්ද රාජපක්ෂගේ අගමැති ධුරය අහෝසි වී ඇත.
2c. මහින්ද රාජපක්ෂගේ පත්වීම නිසි ලෙස සිදුවී ඇති අතර විස්වාශ භංග යෝජනාව විධිමත් ලෙස සම්මත වී නැත.

මහින්ද රාජපක්ෂගේ අගමැතිකම අත්හිටවනු ලැබූ ඉහත අතුරු තහනම් නියෝගයට එරෙහිව ඔහු ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයට අභියාචනයක් ඉදිරිපත් කළා. එහි තීන්දුවද තවමත් ලබා දී නැහැ. එය විභාගයට ගැනෙන්නේත් ජනවාරි මාසයේදී. වාර්තා වී ඇති පරිදි ඊයේ (සිකුරාදා) සිදු වී තිබෙන්නේ එම නඩුව ඉදිරි දිනකට කල් තැබීම පමණයි. ඒ අනුව, ඔහුගේ අගමැති පත්වීම තාවකාලිකව අත් හිටවනු ලැබූ රැඳවුම් නියෝගය තවදුරටත් ක්‍රියාත්මකව පවතිනවා. මේ කොටස මා ලියන්නේ ද්වීතියික මූලාශ්‍ර වල තිබෙන කරුණු ඇසුරෙන්. නිල ලේඛන මා දැක නැහැ.

පවතින නෛතික වාතාවරණය ඔහොමයි. එතකොට දැන් නිල අගමැති කවුද?

මේ ප්‍රශ්නයට ඊයේ වන තුරුත් නෛතික පිළිතුරක් තිබුණේ නැහැ. පිළිතුර පහත තුනෙන් ඕනෑම එකක් විය හැකියි.

3a. රනිල් වික්‍රමසිංහ
3b. මහින්ද රාජපක්ෂ
3c. පුරප්පාඩු වී තිබේ.

-ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණ තීන්දුව 1b වුවහොත් එයින් ගම්‍ය වන්නේ රනිල් වික්‍රමසිංහගේ අගමැති ධුරය අහෝසි වී නැති බවයි. ඒ අනුව, පිළිතුර 3a. අභියාචනාධිකරණ තීන්දුව කුමක් වුවත් එය අදාළ නැහැ.
-ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණ තීන්දුව 1a වී, අභියාචනාධිකරණ තීන්දුව 2c වේනම් මහින්ද රාජපක්ෂ අගමැති සේ පත් වී ඇති අතර එම තනතුර තවමත් (ඔහු ඉල්ලා අස්වන්නේනම් එවැන්නක් නිල වශයෙන් පිළිගැනෙන තුරු) වලංගුයි. ඒ අනුව, පිළිතුර 3b .
-ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණ තීන්දුව 1a වී, අභියාචනාධිකරණ තීන්දුව 2b වේනම් මහින්ද රාජපක්ෂ අගමැති සේ පත් වී ඇති නමුත් එම තනතුර මේ වන විට අහෝසි වී තිබෙනවා. ඒ අනුව, පිළිතුර 3c .

නිවැරදි පිළිතුර මේ තුනෙන් එකක් පමණයි. එහෙත් එය නිශ්චය කරන්නට වෙන්නේ ඉහත කී නඩු තීන්දු දෙකම ලැබුණු පසුවයි. කෙසේ වුවත් නෛතික කරුණු පෙළගැසී ඇති ආකාරයට පිළිතුර 3b වන්නට විශාල ඉඩක් නැහැ.

වාර්තා වල දැක්වෙන ආකාරයට මහින්ද අගමැති ධුරයෙන් ඉල්ලා අස් වී රනිල් අගමැති සේ දිවුරුම් දුන්නොත් වෙන්නේ කුමක්ද?

පවතින තත්ත්වය 3a නම් මේ දෙකම නෛතිකව ශුන්‍ය කටයුතු දෙකක් පමණයි. සිදු වන කාර්යයක් නැතත්, නැති තනතුරකින් ඉල්ලා අස්වීමේ හෝ තිබෙන තනතුරේම නැවත දිවුරුම් දීමේ වැරැද්දක් පෙනෙන්නට නැහැ. පවතින තත්ත්වය 3bනම් මහින්ද අගමැති ධුරයෙන් ඉවත්ව රනිල් අගමැති ලෙස අලුතින් පත් වෙනවා. එය නීතිය අනුව සිදුවන දේශපාලනික බල හුවමාරුවක්. පවතින තත්ත්වය 3cනම් මහින්ද ඉල්ලා අස්වීම ශුන්‍ය කටයුත්තක් වුවත් රනිල් දිවුරුම් දීම නෛතික කටයුත්තක්.

ඔය තුනෙන් කොයි එක වුවත් ප්‍රයෝගිකව සිදුවන්නේ රනිල්ට අගමැති සේ කටයුතු කිරීමට නැවත ඉඩ ලැබීමයි. ඒ සමඟ දේශපාලනික අර්බුදය විසඳෙන්න පුළුවන්. එහෙත් මූලික නෛතික ප්‍රශ්නය හා අතුරු ප්‍රශ්න තවදුරටත් එසේමයි. දේශපාලන අර්බුදය විසඳුනහොත්, ඒ නෛතික ප්‍රශ්න දේශපාලන එකඟතා (ඩීල්) හරහා යටපත් වී යන්නටද ඉඩ තිබෙනවා. එසේ වුවහොත් අනාගතයට තවත් ප්‍රශ්න ඉතිරි වෙනවා.

(Image: https://www.colombotelegraph.com/index.php/mahinda-ranil-the-big-picture/)

ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණ තීන්දුව

ලංකාවේ සහ ලෝකයේ බොහෝ දෙනෙක් බලා සිටි මූලික අයිතිවාසිකම් නඩු දහයක තීන්දුව ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය විසින් මේ වන විට ලබා දී තිබෙනවා. මෙය ඉතා වැදගත් නඩු තීන්දුවක්. රුපියල් බිලියන ගණනක දැවැන්ත පාඩුවකින් කෙළවර වූ තෙල් සංස්ථාවේ හෙජින් ගිවිසුම් ගැන සරසවි ගණනාවක මූල්‍ය කළමනාකරණ පාඨමාලා වලදී කතා කෙරෙනවාක් මෙන් මේ නඩු තීන්දුවටත් අනාගතයේදී ශාස්ත්‍රාලයීය වැදගත්කමක් ලැබෙනු ඇතැයි සිතිය හැකියි.

ලංකාවේ දැනට පවතින දේශපාලන අර්බුදය ඇරැඹුණේ පසුගිය ඔක්තෝබර් 26 වෙනිදා ඒ වන විට නීත්‍යානුකූල අගමැති වූ රනිල් වික්‍රමසිංහව ධුරයෙන් පහකොට මහින්ද රාජපක්ෂව අගමැති සේ පත් කරන්නට ජනාධිපති සිරිසේන විසින් කටයුතු කිරීමත් සමඟයි. මෙය ව්‍යවස්ථා විරෝධී බව අප ඒ වෙලාවේම පෙන්වා දුන්නා. අදාළ ලිපිය අවසන් කළේ පහත ආකාරයටයි.

"දැනට පවතින ව්‍යවස්ථාවට අනුකූලව රනිල් වික්‍රමසිංහ අගමැති ධුරයෙන් ඉවත් කරන්න තිබුණු පහසුම ක්‍රමය විශ්වාස භංග යෝජනාවකින් ආණ්ඩුව පරාජය කිරීමයි. එවිට, අමාත්‍ය මණ්ඩලය වගේම අගමැතිවරයාත් අලුතින් පත් කිරීමේ බලතල ජනාධිපතිවරයාට හිමිවෙනවා. ඒ සඳහා උත්සාහයක් දැරුවත් එය සාර්ථක වුනේ නැහැනේ. මේ විදිහට ව්‍යවස්ථාවට පිටින් ගිහින් අගමැති ඉවත් කිරීමේ අදහස එන්න ඇත්තේ ඉන් පසුව වෙන්න ඇති.

මේ වෙලාවේ රනිල් වික්‍රමසිංහට පාර්ලිමේන්තුවේ බහුතර බලය වුවත් නැති වෙන්න පුළුවන්. ඔහුට බහුතර බලය තිබෙනවානම් අලුතෙන් පත්වන ආණ්ඩුවක් පාර්ලිමේන්තුවේදී පරාජය කළ හැකියි. නමුත්, එවැනි තත්ත්වයක් ඇති වෙන්නේ ඔහු අගමැති ධුරය හැර ගියොත්. එසේ ධුරය හැර යනවා කියන්නේ ඔහු ජනාධිපතිගේ ක්‍රියාවේ නීතිමය වලංගු භාවය පිළිගැනීමක්. රනිල් එහෙම කරයිද?

රනිල් නීතිය මත ඕනෑවට වඩා විශ්වාසය තියාගෙන ඉඳලා තිබෙන බව පේනවා. ලංකාව වගේ රටක මිනිස්සු හිතන විදිහ ගොඩක් වෙලාවට නීතියට වඩා බලවත්. ඒ තත්ත්වය වෙනස් කරන්න රනිල්ගේ කාලයේදී යම් උත්සාහයක් දැරුවත් ලොකු වෙනසක් වෙලාද කියන එක සැක සහිතයි.

ඒ නිසා, මේ වෙලාවේ ඇත්තටම ලංකාවේ සෑහෙන අවුලක් තියෙනවා. ඒ අවුල ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව අනුවම විසඳෙයි කියා හිතන්න අමාරුයි. පොතේ නීති තිබුණත් සාමාන්‍ය කරුණකදී ඒ නීති ලංකාවේ බොහෝවිට ක්‍රියාත්මක වුනේ පොතේ හැටියටම නෙමෙයි. දැන් මේ තත්ත්වය සාමාන්‍ය කරුණු නොවන ලොකු කරුණු දක්වාම දුර දිග ගිහින්.

මිනිස්සු ඉන්නේ මහින්ද එක්ක කියා පෙනෙන විට රනිල් පහුබහින්න ඉඩතිබෙනවා. රනිල් අගමැති ධුරය අතහැර ගියොත් එජාප මන්ත්‍රීවරුන් අනිත් පැත්තට පනින එක වලක්වන්න කොහොමත් බැරි වෙනවා. ඒ නැතත්, රනිල් ඉදිරියේ තියෙන්නේ සෑහෙන අවදානමක්.

රනිල් පරාජය බාර ගනීද? තමන් අවුරුදු තුනක් තිස්සේ රටේ අධිකරණ පද්ධතිය කොයි තරම් ශක්තිමත් කරලා තියෙනවද කියලා පරීක්ෂා කරන්න යයිද? මේ තත්ත්වයට වෙනත් රටවල් කවර ආකාරයෙන් ප්‍රතිචාර දක්වයිද?"

රනිල් පරාජය භාරගත්තේ නැහැ. ඔහු අගමැතිධුරය අතහැර නොදැමූ නිසා රටේ දේශපාලන බලතුලනය මහින්ද-මෛත්‍රී පාර්ශ්වය අපේක්ෂා කළ ආකාරයට වෙනස් වුනේ නැහැ. මෙහි ප්‍රතිඵලයක් විදිහට මන්ත්‍රීවරයකු මිල දී ගැනීම සඳහා ගෙවිය යුතු මිල විශාල ලෙස ඉහළ ගියා. මිලියන පන්සීයක් ගෙවා හෝ අවශ්‍ය මන්ත්‍රීවරුන් ගණන හොයා ගන්න අපහසු වූ බව මේ වන විට ජනාධිපති සිරිසේන විසින්ම ප්‍රකාශ කර ඇති දෙයක්. ජනාධිපති සිරිසේන මේ ප්‍රකාශය කරන්න කළින්ම මා මේ විදිහට මන්ත්‍රීවරුන්ගේ මිල ඉහළ ගියේ ඇයි කියා පැහැදිලි කළා. මා කතා කළේ පුළුල් ලෙස "ආවස්ථික පිරිවැය" ගැනයි. ජනාධිපති සිරිසේන කතා කළේ එහි එක් කොටසක් වන මුදල් පිරිවැය ගැන පමණයි. නමුත්, සැබෑ පිරිවැයට ඇමතිධුර, ෆයිල් යටගැසීම් වැනි තවත් බොහෝ දේ ඇතුළත්.

"ලංකාවේ මහජන මන්ත්‍රීවරුන් මුදලට විකිණීම ඒ අයගේ හෝ ඒ අයව මිල දී ගන්නා අයගේ පමණක් වැරැද්දකින් සිදුවන්නක් නොවෙයි. ඒ අයව තෝරා ගන්නා ඡන්දදායකයින් විසින් වක්‍රව එවැනි කටයුතු අනුමත කිරීමත් එයට හේතුවක්. එය එසේ නොවන විට මහජන මන්ත්‍රීවරයෙකු විසින් මුදලට පක්ෂපාතීත්වය මාරු කිරීමේ ආවස්ථික පිරිවැය විශාල ලෙස ඉහළ යාම හේතුවෙන් මේ ආකාරයට මන්ත්‍රීවරුන් මිල දී ගැනීම වඩා අසීරු කාර්යයක් බවට පත් වෙනවා. පසුගිය දෙසතිය තුළ දකින්නට ලැබුණේ ඒ තත්ත්වයයි."

අර්බුදය ඇරැඹෙන විට ජනප්‍රියත්වයෙන් ඉතාම පහළ අඩියක හිටපු රනිල් වික්‍රමසිංහට වැඩිම සහයෝගයක් දුන්නේ ඇතැම් මහින්දාගමිකයින් විසිනුයි. දේශපාලනිකව මහින්ද වෙනුවෙන් පෙනී සිටියත්, ඉහළම ශාස්ත්‍රාලයීය සුදුසුකම් හා විනයක් තමන්ට ඇති බව පෙන්වාගෙන සිටි ඇතැම් මහින්ද පාක්ෂිකයින් තමන්ගේ පෞද්ගලික වාසි හා 2015 ආණ්ඩු පෙරළියෙන් පසුව තමන්ට නැති වූ දේ වෙනුවෙන් නීතිය, ශිෂ්ඨත්වය හා ඇතැම් විට පෞද්ගලික මිත්‍රත්වයන් පවා කොයි තරම් දුරට අමතක කරන්න පුළුවන්ද කියා පෙන්වන්න පැය ගණනකට වඩා කල් ගත්තේ නැහැ. රෝයල් ගියත් උපන් ගති නෑරේ කියා කවුද ඇනෝ කෙනෙක් කලකට පෙර කියල තිබුණනේ.

හැබැයි මහින්ද වෙනුවෙන් පෙනී සිටි සියළු දෙනාවම මේ ගොඩට දමන්න බැහැ. මේ ඇතැම් අය රනිල් විරෝධීන් හා වඩා පුළුල් ලෙස බටහිර විරෝධීන් වුවත් මහින්දාගමිකයින් වුණේ නැහැ. ඔවුන්ගේ ප්‍රමුඛ තේරීම මහින්ද වීමත්, ඉදිරිපත් කළ තර්ක පක්ෂග්‍රාගී වීමත් වෙනම කරුණක්.

අදහස් දැක්වීමේදී පක්ෂග්‍රාහී වීමේ වැරැද්දක් නැහැ. විශේෂයෙන්ම නීති වෘත්තියේ යෙදෙන්නන්ගෙන් අපේක්ෂා කෙරෙන්නේ තමන්ගේ සේවාදායකයා වෙනුවෙන් පෙනී සිටීම මිසක් අපක්ෂපාතී වීම නෙමෙයි. අපක්ෂපාතී විය යුත්තේ අධිකරණයයි.

අධිකරණයේ අපක්ෂපාතීත්වය පිළිබඳව සැක සංකා පැවති යුගයක් තිබුණා. පසුගිය ජනාධිපතිවරණයේදී රාජපක්ෂ ඉක්මවා සිරිසේනට මතු වෙන්න ඒ සැක සංකා වලිනුත් තල්ලුවක් ලැබුණා. ඒ හේතුව මත සිරිසේන-වික්‍රමසිංහ සංයෝගයට ඒ සැක සංකා දුරු කරන්න කිසියම් කාර්ය භාරයක් කරන්න බල කෙරුණා. එහි ප්‍රතිඵල දැන් පෙනෙන්නට තිබෙනවා.

පරාජය භාර නොගත්තත්, තමන් අවුරුදු තුනක් තිස්සේ රටේ අධිකරණ පද්ධතිය කොයි තරම් ශක්තිමත් කරලා තියෙනවද කියලා පරීක්ෂා කරන්න රනිල් මුලදීම හිතුවේ නැහැ. මේ ගැන ඔහුගේ සැක සංකා මුළුමනින්ම දුරු වී නොතිබෙන්න ඇති. එයටත් හේතුවක් තිබෙනවා. සදාචාරාත්මක හේතු මත ලියන්නේ නැහැ. රනිල් විශ්වාසය තැබුවේ ප්‍රධාන වශයෙන්ම ව්‍යවස්ථාදායකය මත හා යම්තාක් දුරකට ජාත්‍යන්තර සහයෝගය මතයි.

මහින්ද-මෛත්‍රී පාර්ශ්වයන් විසින් රනිල් නිකම්ම අගමැතිකම හැර යනු ඇති බව උපකල්පනය කළේයැයි සිතීම ඕනෑවට වඩා සරල නිගමයක්. එය එසේ නොවනු ඇති බව ඔවුන් දැන නොසිටින්නට හේතුවක් නැහැ. රනිල් අගමැතිකම හැර දමා යනු ඇති බවට සහතිකයක් තිබුණානම් රාජ්‍ය මාධ්‍ය වල බලය අල්ලා ගැනීමට ඔය තරම් ප්‍රමුඛත්වයක් දෙන්න අවශ්‍ය වෙන්නේ නැහැ. මේ අනුව, පාර්ලිමේන්තුව කල් තැබීමත් මහින්ද-මෛත්‍රී පාර්ශ්වයේ මුල් සැලසුමේම කොටසක් ලෙස සලකන්න පුළුවන්.

පාර්ලිමේන්තුව කල් තැබීම නිසා රනිල්ට ව්‍යවස්ථාදායක බලය යොදා ගනිමින් විධායකයේ බලයට අභියෝග කරන්න තිබුණු ඉඩකඩ ඇහිරුණා. ඒ එක්කම රනිල්ලාගේ පැත්තේ සිටි මන්ත්‍රීවරුන් එකිනෙකා අඩු වීමේ අවදානමක් ඇති වුණා. මේ වන විට ඇති වී තිබුනේ විධායකය විසින් ව්‍යවස්ථාදායකයේ බලයට අභියෝග කිරීමක් නිසා ප්‍රශ්නය නිරාකරණය කර ගැනීමට අධිකරණයේ මතය විමසිය යුතු බවයි ඔක්තෝබර් 28 වන විටත් මගේ මතය වුණේ.

"විධායකය ක්‍රියා කරලා තියෙන්නේ වැරදියටනම්, අදාළ ක්‍රියාවේ වින්දිතයා වී ඉන්නේ  ව්‍යවස්ථාදායකයනම් ව්‍යවස්ථාදායකයට පමණක් තනිව ප්‍රශ්නය විසඳා ගැනීම අසීරුයි. මේ වෙලාවේ කළ යුත්තේ අධිකරණයේ සහයෝගය ලබා ගැනීමයි. සහයෝගය ලබා ගැනීම කියන එකෙන් අදහස් කළේ රනිල්ට දිගටම බලයේ ඉන්න සහයෝගය ලබා ගැනීම නෙමෙයි. ව්‍යවස්ථාව අනුව ජනාධිපතිගේ බලතල අර්ථනිරුපණය කර ගැනීම හා ජනාධිපති වැරදියට ක්‍රියාකර ඇත්නම් ගත යුතු ක්‍රියාමාර්ග ගැන දැනගැනීමටයි අදහස් විමසිය යුත්තේ. යම් විදිහකින් රනිල්ව ඉවත් කිරීම ව්‍යවස්ථාව අනුව නිවැරදි බව ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයේ මතයනම් පාර්ලිමේන්තුව රැස් වූ පසු අලුත් ආණ්ඩුව පරාජය කරන්න උත්සාහ කිරීම දෙවනුව සලකා බැලිය යුතු කරුණක්."

මේ කරුණේදී අධිකරණය සම්බන්ධ කරගත හැකි ආකාර දෙකක් තිබුණා. පහසුම ආකාරය වුණේ ජනාධිපතිවරයා විසින් අධිකරණයේ මතය විමසීමයි. තමන් කටයුතු කරන්නේ ව්‍යවස්ථාවට අනුකූලව බව ජනාධිපති සිරිසේන විසින් අවංකවම විශ්වාස කළේනම් ඔහුට අධිකරණයේ මතය විමසා ඉතා පහසුවෙන් ඒ බව තහවුරු කර ගත හැකිව තිබුණා. මීට පෙර තමන්ගේ ධුර කාලය පිළිබඳව පැවති අවිනිශ්චිතතාවය දුරු කරගැනීම සඳහා ඔහු අධිකරණයේ මතය විමසා තිබුණා.  එවැනිම කරුණක් හා අදාළව ඊට පෙර එවක ජනාධිපති මහින්ද රාජපක්ෂ විසින්ද අධිකරණයේ මතය විමසා තිබුණා. නමුත්, මෙවර ඔවුන් එසේ නොකළේ රටට මොනවා කිවුවත් තමන් කරන දේ ගැන ඔවුන් දැන සිටි නිසයි.

අධිකරණය සම්බන්ධ කරගත හැකිව තිබුණු දෙවන ආකාරය මූලික අයිතිවාසිකම් පෙත්සම් ගොනු කිරීමයි. එය රටේ ඕනෑම පුරවැසියෙකුට කළ හැකිව තිබුණු දෙයක්. පැවති දේශපාලන අර්බුදය හා අදාළව (මා දන්නා තරමින්) මුලින්ම මූලික අයිතිවාසිකම් පෙත්සමක් ගොනු කර තිබුණේ නාගානන්ද කොඩිතුවක්කු විසිනුයි. නමුත්, ඔහු විසින් අභියෝගයට ලක් කර තිබුණේ පාර්ලිමේන්තුව කල් තැබීම මිස රනිල් ඉවත් කර මහින්දව පත් කිරීම නෙමෙයි. මා දන්නා තරමින් රනිල්ව ඉවත් කිරීම අභියෝගයට ලක් කර තිබෙන්නේ මුලින්ම දඹර අමිල හිමි විසින් හා පසුව ඕෂල හේරත් විසින්. මේ පෙත්සම් දෙක මේ වන විට ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය හමුවේ විභාග වෙමින් පවතිනවා.

අධිකරණය ගැන ඒ වන විටත් නොසිතූ රනිල් මුලදී උත්සාහ කළේ කල් තබා තිබුණු පාර්ලිමේන්තුව හැකි ඉක්මණින් නැවත රැස් කරගන්නයි. ඒ වෙනුවෙන් රනිල් පාර්ශ්වය ජනාධිපති සිරිසේනට බලපෑම් කළත් ඒ බලපෑම් වලින් වැඩක් වුනාද කියන එක සැකසහිතයි. මේ කටයුත්තේදී රනිල් ජාත්‍යන්තර සහයෝගයත් හෙවුවා.

ජාත්‍යන්තර මතය දිගටම තිබුණේ රනිල්ට වාසිදායක අයුරිනුයි. ඔක්තෝබර් 28 වෙනිදා වෙද්දී වහාම පාර්ලිමේන්තුව කැඳවන ලෙස ඉල්ලා සිටිමින් ඇමරිකාව විසින් නිවේදනයක් නිකුත් කළා. ඊළඟ දවස් කිහිපය ඇතුළත ජනාධිපති සිරිසේන මත පීඩනයක් ඇති කරන්න තවත් බටහිර රටවල් එකතු වුණා. පාර්ලිමේන්තුව රැස් කරන බව ජනාධිපතිවරයා ඔවුන්ට පොරොන්දු වී තිබුණා. ඒ එක්කම රනිල් ඉවත් කර මහින්දව පත් කිරීම ව්‍යවස්ථා විරෝධී බවත්, නීත්‍යනුකූල අගමැති සේ තමන් පිළිගන්නේ රනිල් වික්‍රමසිංහව බවත් කතානායකවරයා විසින් ප්‍රකාශ කිරීම නිසා පාර්ලිමේන්තුව නැවත රැස් කිරීම ගැටළුකාරී දෙයක් බවට පත් වුණා. කවුරු හෝ විසින් අධිකරණය වෙත යාමේ වැදගත්කම ඒ වෙලාවේදී මා නැවතත් අවධාරනය කළා.

"මේ වෙලාවේ ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය විසින් ජනාධිපතිවරයාගේ ක්‍රියාව ව්‍යවස්ථාව අනුව අර්ථ නිරූපණය කළ වහාම පවතින අර්බුදය විධායකයේ හෝ ව්‍යවස්ථාදායකයේ වාසියට කැරකෙනවා. එය කොයි පැත්තට කැරකෙයිද කියා ස්ථිරව කීමේ හැකියාවක් මට නැහැ. අදාළ පාර්ශ්ව දෙකෙන් එකක්වත් ඒ අවදානම ගන්න සූදානමක් ඇති බවක් පෙනෙන්නේ නැහැ."

ඒ වගේම, ලිපිය මුලින්ම සටහන් කළ මගේ මතය හෝ වෙනත් අයෙකුගේ පෞද්ගලික මතය මේ කරුණේදී එතරම් වැදගත් නොවන බවත්, වැදගත් වන්නේ ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයේ මතය බවත් 125(1) අනුව්‍යවස්ථාව උපුටා දක්වමින් මා පෙන්වා දුන්නා. එසේ කළේ ඒ වන විටත් ව්‍යවස්ථා විශාරදයින් වැහි වැහැලා හිටපු නිසයි.

"මේ වගේ වෙලාවක අවසන් තීරණය තියෙන්නේ කාගේ අතේද? පහත උපුටා දක්වන්නේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ 125(1) අනුව්‍යවස්ථාව. ඒ අනුව, ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව අර්ථ නිරූපණය කිරීමේ තනි හා අනන්‍ය බලය තිබෙන්නේ ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයටයි. අපි වගේ බ්ලොග් පඩංගු ලියන හාල් කෑලි වලට වගේම වෙනත් ව්‍යවස්ථා විශාරදයින්ටත් අදහස් දක්වන්න පුළුවන් වුවත් ඒවා නිකම්ම නිකම් අදහස් පමණයි."

රනිල් ඉවත් කර මහින්දව පත් කිරීමේ තීරණය සම්බන්ධව ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයේ නිල මතය තවමත් ප්‍රකාශයට පත් වී නැහැ. අදාළ නඩු විභාගය නැවත ආරම්භ වනු ඇත්තේ උසාවි නිවාඩු කාලය අවසන් වීමෙන් පසුවයි. කොහොම වුනත්, ඔක්තෝබර් 26 දින සිටම රනිල් පාර්ශ්වයේ ආණ්ඩු කිරීම අරලියගහ මන්දිරයේ වාසය කිරීමට සීමා වී තිබුණා. මේ හා අදාළව ඇතැම් විට දෙපාර්ශ්වය අතර කිසියම් එකඟතාවයක් තියෙන්න ඇති.

ඔක්තෝබර් මාසය අවසන් වෙද්දී දෙපාර්ශ්වය අතර කිසියම් එකඟතාවයක් ඇති වන්නට යන බවක් පෙනෙන්නට තිබුණා. මේ එකඟතාවය ඇති වුනේ තමන් නිල අගමැතිවරයා ලෙස පිළිගන්නේ රනිල්ව වුවත්, පාර්ලිමේන්තු මහලේකම් වරයා විසින් ජනාධිපතිවරයාගේ ගැසට් පත්‍රය පිළිගනිමින් මහින්ද රාජපක්ෂව අගමැති සේ සලකා අසුන් පනවන්නේනම් එයට බාධා නොකිරීමට කතානායකවරයා අනුකූලතාවයක් දැක්වීම මතයි. නොවැම්බර් 14 දින පාර්ලිමේන්තුව නැවත රැස් කෙරෙන බවට ගැසට් නිවේදනයක්ද නිකුත් කෙරුණා.

මහින්ද-මෛත්‍රී පාර්ශ්වයට පාර්ලිමේන්තුවේ බහුතරය හදා ගැනීමේ ඉඩක් නැති බව මේ වන විට කාටත් පැහැදිලි වී අවසන්. මේ වගේ ගැටුමකින් පසුව කිසියම් සම්මුතියකට එළැඹෙන්නනම් පරාජිත පාර්ශ්වයටත් කිසියම් හෝ පෙන්විය හැකි ජයග්‍රහණයක් අවශ්‍ය වෙනවා. ඒ අනුව, මහින්ද වෙනුවට රනිල් නොවන වෙනත් අයෙකු පත්කරන්න ජනාධිපති සිරිසේන විසින් උත්සාහ දැරුවා. ඔහු තවමත් මේ උත්සාහය අතහැර නැහැ.

තවමත් එජාපයේ බහුතරයකගේ කැමැත්ත ලබන නායකයා රනිල් වික්‍රමසිංහයි. ඔහු සමඟ පාර්ලිමේන්තුවේ බහුතරය සිටින බවත් මේ වන විට තහවුරු කර අවසන්. 43(4) අනුව්‍යවස්ථාව අනුව "ජනාධිපතිවරයාගේ මතය අනුව පාර්ලිමේන්තුවේ විශ්වාසය උපරිම වශයෙන් වශයෙන් ඇති මන්ත්‍රීවරයා ජනාධිපතිවරයා විසින් අග්‍රාමාත්‍යවරයා ලෙස පත් කළ හැක්කේය" කියා සඳහන් වෙනවා.

ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව අනුව ජනාධිපතිවරයාට සිය ධුරයේ කටයුතු කිරීමට හැකි තරමේ ශාරීරික හා මානසික යෝග්‍යතාවයක් තිබිය යුතුයි. එවැනි ශාරීරික හා මානසික යෝග්‍යතාවයක් තිබෙන සාමාන්‍ය පුද්ගලයෙකුට පාර්ලිමේන්තුවේ විශ්වාසය උපරිම වශයෙන් වශයෙන් ඇති මන්ත්‍රීවරයා කවුද කියන එක නිර්ණය කිරීමේ හැකියාවක් තිබිය යුතුයි. නමුත්, මෙහිදී වැරදීම් වෙන්න පුළුවන්.

"ජනාධිපතිවරයාගේ මතය අනුව" කියන එකෙන් අදහස් වෙන්නේ "පාර්ලිමේන්තුවේ විශ්වාසය උපරිම වශයෙන් වශයෙන් ඇති මන්ත්‍රීවරයා" කවුද කියන එක පැහැදිලි නැති වෙලාවක එය නිගමනය කිරීමේ අවකාශය ජනාධිපතිවරයා වෙත ඉතිරි කර ඇති බව මිසක් ඔහුගේ පෞද්ගලික රුචිඅරුචිකම් අනුව හෝ තමන්ට වැඩ කිරීමේ පහසුව මත අගමැති පත් කළ යුතු බව නෙමෙයි. ජනාධිපතිවරයාගේ තේරීම නිවැරදිම තේරීම නෙමෙයිනම් පත් කළ අගමැතිවරයාව විශ්වාසභංගයකින් පරාජය කිරීමේ හැකියාව පාර්ලිමේන්තුවට තිබෙනවා.

සාමාන්‍ය සම්ප්‍රදාය වන්නේ පාර්ලිමේන්තුවේ බහුතර නියෝජනයක් තිබෙන පක්ෂයේ නියෝජිතයා ජනාධිපති විසින් අගමැති සේ පත් කිරීමයි. ඔහු හෝ ඇය "පාර්ලිමේන්තුවේ විශ්වාසය උපරිම වශයෙන් වශයෙන් ඇති මන්ත්‍රීවරයා" ලෙස නිර්ණය කිරීම අපහසු නැහැ. නමුත්, කිසිදු දේශපාලන පක්ෂයකට බහුතර නියෝජනයක් නැත්නම් මේ වැඩේ කරන එක අසීරුයි. මේ වගේ අවස්ථා වලදී, කිසියම් අගමැති අපේක්ෂකයෙකු විසින් තමන්ට බහුතර සහයෝගය තිබෙන බව ලිඛිතව දැනුම් දීම මඟින් ඉහත අවිනිශ්චිතතාවය නැති කළ හැකියි.

මා දන්නා තරමින් 2015දී ජනාධිපති සිරිසේන විසින් රනිල් වික්‍රමසිංහව අගමැති සේ පත් කළේ ඉහත පදනම් දෙකෙන් එකක්වත් අනුව නෙමෙයි. නමුත්, ඒ වෙලාවේ ජනාධිපතිවරයා විසින් කළ පත් කිරීම පාර්ලිමේන්තුවේදී අභියෝගයට ලක් වුනේ නැහැ. ඉන් පසුව දිගටම රනිල් වික්‍රමසිංහට පාර්ලිමේන්තුවේ බහුතරයකගේ සහයෝගය ලැබුණා. ඔහුට එරෙහිව ඉදිරිපත් වුනු විශ්වාස භංගයකදී පවා මේ තත්ත්වය තහවුරු වුනා. ඒ අනුව, "පාර්ලිමේන්තුවේ විශ්වාසය උපරිම වශයෙන් වශයෙන් ඇති මන්ත්‍රීවරයා" කවුද යන්න පිළිබඳව "ජනාධිපතිවරයාගේ මතය" නිවැරදි බව දිගින් දිගටම තහවුරු වුනා. එයින් පෙනෙන්නේ ඒ වන විට පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීවරුන් හතළිස් ගණනක් පමණක් සිටි එජාපයේ නියෝජිතයෙකුට පාර්ලිමේන්තුවේ විශ්වාසය උපරිම වශයෙන් වශයෙන් තිබෙනවාය යන නිවැරදි, එහෙත් අසීරු නිගමනයට එළැඹෙන්න තරමට ශාරීරික හා මානසික යෝග්‍යතාවයක් ජනාධිපති සිරිසේනට තිබුණු බවයි.

ඒ ශාරීරික හා මානසික යෝග්‍යතාවය ජනාධිපති සිරිසේනට තවමත් තිබෙනවාද කියා මා දන්නේ නැහැ. මෙයත් මේ වන විට අධිකරණය හමුවේ විනිශ්චයට භාජනය වී තිබෙන කරුණක්.

එජාපය ඇතුළු දේශපාලන පක්ෂ වලට හා ජාත්‍යන්තර ප්‍රජාවට පොරොන්දු වූ පරිදි හා ගැසට් නිවේදනයකින් ප්‍රකාශයට පත් කෙරුණු පරිදි පසුගිය නොවැම්බර් 14 වෙනිදා පාර්ලිමේන්තුව රැස් කෙරුණේ නැහැ. ඒ වෙනුවට ජනාධිපති සිරිසේන විසින් කළේ ව්‍යවස්ථා විරෝධීව පාර්ලිමේන්තුව විසුරුවා හැර මහ මැතිවරණයක් කැඳවීමයි. මේ කටයුත්ත ව්‍යවස්ථා විරෝධී බව මේ වන විට ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයේ සප්ත පුද්ගල විනිසුරු මඬුල්ලක් විසින් ඒකමතිකවව තීන්දු කර අවසන්. එය තවදුරටත් මගේ අදහසක් පමණක් නෙමෙයි.

මේ හා අදාළව එදින මා ලියූ දේවල් පහත ලිපියේ තිබෙනවා.

නියෝජිත ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය හා නියෝජිතයාගේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය

ලංකාවට සංචාරකයින් පැමිණීම අඩු වෙලාද?

පසුගිය ඔක්තෝබර් 26 වෙනිදා සිට දිග්ගැසෙමින් තිබෙන ලංකාවේ දේශපාලන අර්බුදය අවසන් වන ආකාරයක් තවමත් පැහැදිලිව පෙනෙන්නට නැහැ. හෙට ලැබෙනු ඇතැයි සිතිය හැකි ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණ තීන්දුවෙන් පසුව වුවත් තත්ත්වයේ ලොකු වෙනසක් වේදැයි සැක සහිතයි.

ලංකාවේ දැනට පවතින දේශපාලන වාතාවරණය රටේ ආර්ථිකයට බලපාන ආකාරය අපද ඇතුළු බොහෝ දෙනෙක් විසින් කතා කර තිබෙන දෙයක්. කොළඹ කොටස් වෙළඳපොළෙහි හා රාජ්‍ය සුරැකුම්පත් වල වූ විදේශ ආයෝජන රටින් පිටවීම පසුගිය මාසයේ දකින්නට හැකි වූ තත්ත්වයක්. එහෙත්, අප මීට පෙරද සටහන් කර තිබෙන පරිදි මේ ආකාරයෙන් විදේශ ප්‍රාග්ධනය රටින් පිටතට ගලා යාම තනිකරම දේශපාලන අර්බුදය නිසාම ඇති වූ තත්ත්වයක් නෙමෙයි. ඒ ප්‍රවණතාව කලින්ම ඇරැඹී තිබුණු එකක්. දේශපාලන අර්බුදය නිසා තත්ත්වය තරමක් උග්‍ර වුණා. ණය පොලී අනුපාතික ඉහළ යාමටනම් දේශපාලන අර්බුදය සෘජුවම සම්බන්ධයි.

දේශපාලන අර්බුදය නිසා ලංකාවේ සංචාරක කර්මාන්තයට සිදු වූ බලපෑමත් කතාබහට ලක් වූ කරුණක්. ඇතැම් රටවල් සිය පුරවැසියන්ට ලංකාවට පැමිණීම ගැන අවවාද කර තිබුණා. කලින් නියම කරගෙන තිබුණු සංචාර අවලංගු වී ඇති බව වාර්තා වී තිබුණා. නමුත්, සංඛ්‍යාලේඛණ දෙස නොබලා, මෙවැනි වාර්තා මත පදනම්ව නිගමන වලට පැමිණීම එතරම් හොඳ දෙයක් නෙමෙයි.

සංඛ්‍යාලේඛණ අනුව පෙනෙන විදිහට 2017 නොවැම්බර් මාසයට සාපේක්ෂව පසුගිය නොවැම්බර් මාසයේදී සංචාරකයින්ගේ පැමිණීම 16.8%කින් වැඩි වී තිබෙනවා. මෙය සැලකිය යුතු වැඩි වීමක්. වසරේ මුල් මාස දහය තුළ වූ සාමාන්‍ය වර්ධනය මීට වඩා අඩුයි. වසරේ පළමු මාස එකොළහ පෙර වසරේ එම කාලය හා සසඳා බැලුවොත් 11.2%ක වර්ධනයක් දැකිය හැකියි. පසුගිය වසර තුළ සංචාරකයින්ගේ පැමිණීම වර්ධනය වුනේ 3.2%කින් පමණක් බව සැලකූ විට මේ වර්ධනය කැපී පෙනෙනවා. මෙයින් 2018 ආර්ථික වර්ධනයටත් සැලකිය යුතු යහපත් බලපෑමක් වෙයි.

ලංකාවේ දළ ජාතික නිෂ්පාදිතයට සංචාරක කර්මාන්තයෙන් 5.3%ක සෘජු දායකත්වයකුත්, 11.6%ක සමස්ත දායකත්වයකුත් තිබෙනවා. ශ්‍රමික ප්‍රේෂණ හා ඇඟලුම් අපනයන හැරුණු විට වැඩිම විදේශ විණිමය ප්‍රමාණයක් ලංකාවට ලැබෙන්නෙත් සංචාරක කර්මාන්තය හරහායි. රටේ රැකියා වලින් 11%ක්ම සෘජුව හෝ වක්‍රව සංචාරක කර්මාන්තයට සම්බන්ධයි. ඒ නිසා, සංචාරක කර්මාන්තය වර්ධනය වෙනවා කියන්නේ ලංකාවේ ආර්ථිකයට විශාල සාධනීය බලපෑමක් සිදු කරන දෙයක්.

ලංකාවට පැමිණෙන සංචාරකයෙකු සාමාන්‍යයෙන් දින 11ක් පමණ නැවතී සිටින අතර දිනකට ඩොලර් 170ක පමණ මුදලක් වියදම් කරනවා. මේ මුදල වාර්ෂිකව ඩොලර් කිහිපයකින් හෝ ඉහළ යනවා. ඒ අතරම ඩොලරයක රුපියල් මිලත් ඉහළ යන නිසා කර්මාන්තයේ නියැලෙන අයගේ අයට අතට ලැබෙන ආදායම වඩා වේගයෙන් ඉහළ යනවා.

නොවැම්බර් මාසය තුළ යුරෝපීය සංචාරකයින්ගේ පැමිණීමේ වර්ධනය විශේෂයෙන්ම කැපී පෙනෙනවා. එය 37.1%ක්. එක්සත් රාජධානිය පමණක් ගත්තොත් 61.1%ක වර්ධනයක්. ඇමරිකානුවන්ගේ පැමිණීම 24.9%කිනුත්, සමස්තයක් ලෙස උතුරු හා දකුණු ඇමරිකානු මහාද්වීප වලින් පැමිණීම 23.9%කිනුත් ඉහළ ගොස් තිබෙනවා.  ඕස්ට්‍රේලියානු මහාද්වීපයෙන් පැමිණෙන්නන් 50.5%කින් ඉහළ ගොස් තිබෙනවා.

ඉන්දියානුවන්ගේ පැමිණීම 21.4%කින් ඉහළ ගොස් ඇතත් අනෙකුත් දකුණු ආසියානු රටවල සංචාරකයින්ගේ පැමිණීමේ සැලකිය යුතු අඩුවීමක් පෙනෙන්නට තිබෙනවා. චීනය, ජපානය හා කොරියාව ඇතුළු අග්නිදිග ආසියාතික රටවලින් මෙන්ම මැදපෙරදිග රටවල සිට පැමිණෙන සංචාරකයින්ගේද අඩුවක් දැකිය හැකියි. සමස්ත වර්ධනය 16.8% මට්ටමට සීමා වී තිබෙන්නේ මේ අඩුවීම් වල බලපෑමෙන්. නොවැම්බර් දක්වා පැමිණ තිබෙන මුළු සංචාරකයින් ප්‍රමාණය 2,080,627ක්. පසුගිය වසරේ මුල් මාස එකොළහ තුළ පැමිණ ඇත්තේ සංචාරකයින් 1,871,871ක් පමණයි.

එහෙමනම්, දේශපාලන අර්බුදය හේතුවෙන් සංචාරක කර්මාන්තයට වෙලා තිබෙන්නේ යහපතක්ද?

දේශපාලන අර්බුදය හේතුවෙන් රටට සංචාරකයින් පැමිණීම ඉහළ යන්න සෘජු හේතුවක් නැහැ. මේ යහපත් වර්ධනයට ප්‍රධාන හේතුව මේ මාසය හා පෙර මාසය තුළ රුපියල සෑහෙන තරමින් අවප්‍රමාණය වීමයි. රුපියල අවප්‍රමාණය වෙන්න ඉඩදීම ලංකාවේ ගෙවුම් ශේෂ ප්‍රශ්නය විසඳාගන්න කළ යුතු මූලිකම දෙය බව මා දිගින් දිගටම කියා තිබෙන දෙයක්. සංචාරක කර්මාන්තය කියන්නේ එහි ප්‍රතිඵල මුලින්ම පෙන්වන තැනක්. දේශපාලන අර්බුදය නොවන්නට සංචාරකයින්ගේ පැමිණීම මීටත් වඩා ඉහළ යා හැකිව තිබුණා.

(Image: http://www.travelvoice.lk/2018/04/15/sri-lanka-encouraged-tourism-upsurge/)

අවිනිශ්චිත නොවැම්බරය

නොවැම්බර් මාසය අවසන් වෙන්න තව දවස් දෙකක් පමණයි තියෙන්නේ. සියවසකට පමණ පෙර සිදුවුණු ඔක්තෝබර් විප්ලවය කියන සිදුවීම දැන් සමරන්නේ නොවැම්බර් මාසයේ. ඒ සිදුවීම එතැන් සිට ගත වුනු සියවස් තුන්කාලක කාලය තුළ ලෝක දේශපාලනයට විශාල බලපෑමක් කළා. ඒ ආකාරයටම ලංකාවේ රාජ්‍ය බලය පැහැරගන්න දෙවරක්ම උත්සාහ කළ ජනතා විමුක්ති පෙරමුණේ සමාරම්භක නායකයාව මරා දමනු ලැබුවේත් නොවැම්බරයකදී. ඔහු ඇතුළු අනෙකුත් මිය ගිය ජවිපෙ සාමාජිකයින්ව සමරමින් එම පක්ෂය හා එම පක්ෂයෙන් බිඳී ගිය පක්ෂ ඉල් මහ විරු සමරු පවත්වනවා.

ලංකාවේ රජය සමඟ වසර විසිහයක් යුද වැදුණු (ඊටත් පෙර සිට ක්‍රියාත්මක වූ) එල්ටීටීඊ නායක ප්‍රභාකරන්ගේ වගේම එම අරගලය වෙනුවෙන් උපවාසයක් කර මිය ගිය තිලීපන්ගේත් උපන් දින යෙදී තිබුනේත් නොවැම්බර් මාසයේ. මේ කාලය තුළ සැමරුණු මහවිරු සතියේදී එල්ටීටීඊ සංවිධානය විසින් බොහෝ විට කිසියම් දරුණු ත්‍රස්ත ක්‍රියාවක් කළ හෝ කරන්නට ඉඩ තිබුණු නිසා අදාළ කාලයේ බොහෝ දෙනෙක් ගෙදරින් එළියට බැස්සේ අවිනිශ්චිත හැඟීමකින්. එල්ටීටීඊ හිතවාදීන් විසින් තවමත් රහසිගතව හෝ මහවිරු සමරු පවත්වනවා. එල්ටීටීඊ සංවිධානය පරාජය කරද්දී ලංකාවේ ජනාධිපති ධුරය දැරූ මහින්ද රාජපක්ෂත් නොවැම්බරයේම උපන් අයෙක්.

ඇමරිකාවේ ප්‍රධාන මැතිවරණ සියල්ල පැවැත්වෙන මැතිවරණ දිනය යෙදෙන්නෙත් නොවැම්බරය තුළයි. ඒ නිසා නොවැම්බරය ඇමරිකාවටත් අවිනිශ්චිත මාසයක්. සති කිහිපයකට පෙර පැවති මැතිවරණයෙන් ඇමරිකාවේ නියෝජිත මන්ත්‍රී මණ්ඩලයේ බලය ජනාධිපති වරයාගේ පක්ෂය වන රිපබ්ලිකන් පක්ෂයෙන් ඩිමොක්‍රටික් පක්ෂය වෙත මාරු වුනා.

නොවැම්බර් මාසය යෙදෙන්නේ උත්තරාර්ධ ගෝලයේ හේමන්ත සෘතුව තුළ වුවත්, අපට දැනටම හිම වැටෙන්න පටන් අරන්. සති කිහිපයකට පෙර වර්ණවත්ව තිබුණු ගස් ගොඩක් දැන් කෝටු වෙලා. හැලුණු කොළ උඩ හිම එකතු වෙලා. අපේ ගේ ඉස්සරහ තිබෙන එක මේපල් ගහකනම් තවමත් කොළ වැටිලා නැහැ. හැම අවුරුද්දේම ඒ ගහේ විතරක් කොළ වැටෙන්නේ සතියකට දෙකකට පසුවයි. මිනිස්සු වගේම ගසුත් එකිනෙකට වෙනස් නිසා වෙන්න ඇති.

ඔක්තෝබර් අවසානයේ සිට දිග් ගැසෙමින් තිබෙන ලංකාවේ දේශපාලන අර්බුදය නොවැම්බරය පසු කරගෙන දෙසැම්බරය කරා ගමන් කරමින් තිබෙනවා. අද ඩොලරයක මැදි මිල රුපියල් 180.39ක්. ඔක්තෝබර් 25 සිට මේ වන විට මේ මිල රුපියල් 7.66කින් ඉහළ ගොස් තිබෙනවා. නොවැම්බර් 21න් අවසන් වූ සති 4 තුළ රාජ්‍ය සුරැකුම්පත් වල වූ විදේශ ආයෝජන වලින් රුපියල් බිලියන 29.0ක් ඉවත් කරගෙන තිබෙනවා. නොවැම්බර් 23න් අවසන් වූ සති 4 තුළ කොටස් වෙළඳපොළෙහි වූ විදේශ ආයෝජන වලින් රුපියල් බිලියන 7.8ක් ඉවත් කරගෙන තිබෙනවා.

මා ඉහත හානි සියල්ල දේශපාලන අර්බුදයට බැර කරන්නේ නැහැ. දේශපාලන අර්බුදය නොපැවතියත් මේ කාලය තුළ ඩොලරයේ මිල යම් තරමකින් ඉහළ යාමත්, රාජ්‍ය සුරැකුම්පත් වල හා කොටස් වෙළඳපොළෙහි වූ විදේශ ආයෝජන යම් ප්‍රමාණයක් රටින් පිටව යාමත් සිදු විය හැකිව තිබුණා. ඒ ප්‍රවණතා ආරම්භ වී තිබුණේ දේශපාලන අර්බුදය ඇරඹෙන්න පෙරයි. හැබැයි දේශපාලන අර්බුදය නිසා තත්ත්වය වඩා දරුණු වුණා.

පවතින සාර්ව ආර්ථික තත්ත්වයන් යටතේ රුපියල අවප්‍රමාණය වීම නරක දෙයක් කියා මා කියන්නේ නැහැ. ආණ්ඩු වෙනස් වුනා හෝ නොවුනා කියා හොඳ දෙය නරක දෙයක් වෙන්නේ නැහැ. නරක දෙය වන්නේ දේශපාලන අර්බුදය නිසා රුපියල අවප්‍රමාණය වීමේ අපේක්ෂිත වාසිය නැති වීමයි.

රුපියල අවප්‍රමාණය වූ පමණින් රටේ නිෂ්පාදන ආර්ථිකය එකවර දියුණු වෙන්නේ නැහැ. රුපියල නියම තැනට ඇවිත් ස්ථාවර වුවත්, දශකයක පමණ කාලයක් තිස්සේ ක්‍රමයෙන් ගොඩ නැගුනු ආනයන අපනයන පරතරය නැති වෙන්න අඩු වශයෙන් වසර කිහිපයක්වත් යයි. නමුත්, දේශපාලන අර්බුදය ආරම්භ වන විටත් ආර්ථිකයේ සේවා අංශය විණිමය අනුපාතිකයේ වෙනස් වීමට ප්‍රතිචාර දක්වමිනුයි තිබුණේ. දේශපාලන අර්බුදය නොවන්නට සංචාරක කර්මාන්තය හරහා ලැබෙන විදේශ විණිමය සැලකිය යුතු ලෙස වැඩි විය හැකිව තිබුණා.

දැනට පවතින තත්ත්වයේ යම් වෙනසක් සිදු විය හැක්කේ අධිකරණ තීන්දු වලින් පසුව පමණයි. ඇතැම් අය කියන විදිහට නොවැම්බරය ලංකාවට අරාජික මාසයක්. නමුත්, මා එසේ හිතන්නේ නැහැ. මහින්ද පාර්ශ්වයේ අරමුණ වුනේම කවර ආකාරයෙන් හෝ රාජ්‍ය බලය ඇල්ලීම හා පවත්වාගෙන යාමයි. සමස්තයක් ලෙස බැලූ විට ඔවුන් මේ වන විට අපේක්ෂිත අරමුණ ඉටු කරගෙන තිබෙනවා. රටින් පිටත පිළිගැනීමක් නැතත්, රට ඇතුළේ ඔවුන් රාජ්‍ය බලය ක්‍රියාත්මක කරමින් සිටිනවා.

රාජ්‍ය බලයට දිගින් දිගටම හිමිකම් කිවුවත්, මහින්ද පාර්ශ්වයේ අභියෝගය හමුවේ රනිල් විසින් කළේ රාජ්‍ය බලය අතහැර දැමීමයි. ඔවුන් උත්සාහ කළේ ව්‍යවස්ථාදායකය හරහා විධායකයේ බලයට අභියෝග කිරීමටයි. ඒ සඳහා ඔවුන්ට කල් පසු වී වුවත් අධිකරණයේ සහායද පතන්නට සිදු වුණා.

මේ වන විට මහින්ද විරෝධී කණ්ඩායම විසින් ව්‍යවස්ථාදායකය තුළ සිය බලය තහවුරු කරගෙන සිටියත් එතැනින් එහාට අඩියක් තියන්න ඔවුන්ට හැකි වී නැහැ. ව්‍යවස්ථාදායකය නොසලකා හරිමින් විධායකය ක්‍රියාත්මක වෙමින් සිටිනවා.

විධායකය හා ව්‍යවස්ථාදායකය අතර ගැටුම් ඇමරිකාවටත් හුරුපුරුදුයි. ව්‍යවස්ථාදායකය විසින් මුදල් වෙන් නොකිරීම මත ඇමරිකන් ෆෙඩරල් රජයේ ක්‍රියාකාරීත්වය සීමා කරන්න සිදු වී තිබෙන්නේ වරක් දෙවරක් නෙමෙයි. නමුත්, රට ඇතුළේ ඇමරිකන් ෆෙඩරල් රජයේ බලපෑම එතරම් විශාල නොවන නිසා ෆෙඩරල් රජය අකර්මන්‍ය වීම සාමාන්‍ය ජන ජීවිතයට ලොකු බලපෑමක් කරන්නේ නැහැ.

ලංකාවේ සාමාන්‍ය ජනජීවිතයට මධ්‍යම රජයේ බලපෑම ඊට වඩා ගොඩක් වැඩියි. නමුත්, දැන් පැහැදිලිව පෙනෙන පරිදි ලංකාවේ විධායකය ඇමරිකාවේ විධායකයට වඩා ගොඩක් බලවත්. ලංකාවේ විධායකයට ව්‍යවස්ථාදායකය නොසලකා කටයුතු කිරීමට වැඩි ඉඩක් තිබෙනවා. ඇමරිකානු ජනජීවිතයට සෘජු බලපෑමක් කරනවාට වඩා පහසුවෙන්, වෙනස් රාජ්‍ය යාන්ත්‍රණයක් ඇති රටකට සෘජු බලපෑමක් කර, ඒ හරහා වක්‍ර ලෙස ඇමරිකන් ජනජීවිතයට බලපෑමක් කිරීම ඇමරිකන් ජනාධිපතිවරයාට පහසුයි.

උදාහරණයක් ලෙස ගත්තොත් ලංකාවේ රාජ්‍ය නායකයෙකුට මෙන් ඇමරිකානු ජනාධිපතිවරයාට සෘජුව ඇමරිකාවේ තෙල් මිල අඩු කිරීමේ හැකියාවක් නැහැ. එය තීරණය වෙන්නේ ඉල්ලුම හා සැපයුම මතයි. නමුත්, ඔහුට තෙල් නිපදවන ප්‍රධාන රටක් වන සවුදි අරාබියේ රාජ්‍ය නායකයාට බලපෑමක් කළ හැකියි. එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස, දැන් සිදු වී තිබෙනාවක් මෙන්, තෙල් මිල විශාල ලෙස පහළ වැටෙන්න පුළුවන්.

හැත්තෑ හතේ සිටම ලංකාවේ ව්‍යවස්ථාදායකය කියන්නේ විධායකය විසින් නැටවූ රූකඩ මඩුවක් පමණයි. මෙය යම් තරමකින් වෙනස් වුනේ රනිල් වික්‍රමසිංහ අගමැති සේ කටයුතු කළ වකවානු දෙකේදීයි. මුල් අවස්ථාවේදී විධායකය හා ව්‍යවස්ථාදායකය අතර ගැටුම අවසන් වුනේ විධායකය විසින් ව්‍යවස්ථාදායකය නීත්‍යානුකූල ලෙස පරාජය කරනු ලැබීමෙනුයි. දහනවවන සංශෝධනයේ අරමුණ වූයේ එවැනි තත්ත්වයක් නැවත ඇතිවීම වැළැක්වීමයි. ඒ උත්සාහය කෙතරම් සාර්ථකද කියා දැනගන්න ලැබෙන්නේ ඉදිරි සති කිහිපය ඇතුළත ලැබෙන්නට නියමිත අධිකරණ තීන්දු වලින් පසුවයි.