කෝවිඩ්-19 තර්ජනයට ලෝකයේ හැම රටක්ම මුහුණ දෙන්නේ බටහිර විද්‍යා දැනුම මත පදනම්වයි. ඒ දැනුම අසම්පූර්ණ එකක්. ඉතා පැහැදිලිවම රෝගය හඳුනා ගැනීම, රෝගීන් හඳුනා ගැනීම, රෝගය පැතිරීම වැළැක්වීම, මරණ වැළැක්වීම ආදී හැම දෙයක්ම කෙරෙන්නේ විශාල අවිනිශ්චිතතා සමඟයි. එසේ වුවත්, මේ කරන දේවල් කිසිවක් අසාර්ථකයි කියා කියන්න බැහැ.ලෝකයේ බොහෝ රටවල් මේ වන විට මේ එක් එක් පියවර තුළ කවර ප්‍රමාණයකින් හෝ සාර්ථක ප්‍රතිඵල අත් කරගෙන තිබෙනවා.
බටහිර විද්‍යා දැනුම පැත්තකට දමා කෝවිඩ්-19 තර්ජනයට මුහුණ දිය හැකි වෙනත් විකල්ප දැනුමක් අහලකවත් පෙනෙන්න නැහැ. එවැනි විකල්ප දැනුමක් තිබෙනවානම් මේ වෙලාවේ එවැනි දැනුමක් තිබෙන අය සද්ද වහගෙන ඉන්න හේතුවක් නැහැ. බටහිර විද්‍යාව අසරණ වෙලා කියා කෑගහන එකේ කිසියම් හෝ තේරුමක් තියෙන්නේ කිට්ටුවෙන් හෝ යන මොකක් හෝ විකල්පයක් තිබේනම් පමණයි. බටහිර දැනුමෙන්ම ගොඩ යන්න බලාගෙන ඉන්න ගමන් එම දැනුම විවේචනය කරන එකේ කිසිම තේරුමක් නැහැ.
කෝවිඩ්-19 සම්බන්ධව ලෝකයේ හැම රටක්ම වගේ එකඟ වන කරුණු රාශියක් තිබෙනවා. මේ රෝගය වෛරසයක් නිසා ඇති වන බව, එම වෛරසය පුද්ගලයෙකුගෙන් පුද්ගලයෙකුට සම්ප්‍රේෂණය වන බව, වෛරසය ආසාදානය වන අයගෙන් වැඩි පිරිසකට ලොකු සංකූලතා ඇති නොවන බව, එහෙත් කිසියම් පිරිසක් මේ රෝගයෙන් මිය යන බව හා වෛරසය පුද්ගලයෙකුගෙන් පුද්ගලයෙකුට පැතිරීම සීමා වන විට වසංගතය පාලනය වන බව මේ විදිහට කවුරුත් එකඟ වන පොදු කරුණු. එහෙත්, වෛරසය පුද්ගලයෙකුගෙන් පුද්ගලයෙකුට පැතිරීම සීමා කිරීමේ (හෝ නොකිරීමේ) කටයුත්තේදී ලෝකයේ විවිධ රටවල් විවිධ ක්‍රමෝපායයන් අනුගමනය කරනවා
ස්වීඩනය වැනි රටක් පාසැල්, ක්‍රීඩාගාර, අවන්හල් ආදිය විවෘතව තබා ගෙන ලිහිල් ප්‍රතිපත්තියක් අනුගමනය කරද්දී තවත් ඇතැම් රටවල් සියළුම ආර්ථික හා සමාජ ක්‍රියාකාරකම් දැඩි සේ පාලනය කර තිබෙනවා. රෝගයට හේතුවන වෛරසය එකම වුවත්, ආසාදනය වන මිනිසුන්ගේ සංස්කෘතිය හා සමාජ වටපිටාව සමාන නැති නිසා එක රටක් කරන දෙයක් දෙස බලා තවත් රටක් කරන දේ වැරදියි කියා කියන්න අමාරුයි. ඒ වගේම හේතු ගණනාවක් නිසා රට රටවල සංඛ්‍යාලේඛණ සංසන්දනය කරන එකත් ප්‍රවේශමෙන් කළ යුතු දෙයක්.
කෝවිඩ්-19 තර්ජනයට මුහුණ දෙන රටවල් අතරින් අයිස්ලන්තය සුවිශේෂී වන්නේ රටේ ජනගහණයෙන් වැඩිම ප්‍රතිශතයක් මේ වන විට පරීක්ෂාවට ලක් කර තිබෙන්නේ එරට නිසයි. මෙය ලියන මොහොත වන විට අයිස්ලන්තය විසින් අහඹු නියැදි කිහිපයක්ද ඇතුළුව එරට ජනගහණයෙන් 13%ක් පරීක්ෂාවට ලක් කර තිබෙනවා. ඒ වගේම, රටේ ජනගහණයෙන් 4.0%ක් කෝවිඩ්-19 ආසාදිතයින් සේ හඳුනාගෙන තිබෙනවා.
මේ වන විට අයිස්ලන්තයේ කෝවිඩ්-19 පැතිරීම සෑහෙන දුරකට අවසන්ව තිබෙනවා. වැදගත්ම කරුණ අයිස්ලන්තයේ කෝවිඩ්-19 මරණ අනුපාතයයි. එම අනුපාතය තිබෙන්නේ 0.56% තරම් පහළ මට්ටමකයි. මෙය යුරෝපයේ බොහෝ රටවල පෙනෙන්නට තිබෙන මරණ අනුපාතයට වඩා බෙහෙවින්ම අඩුයි.
අයිස්ලන්තයට පසුව ජනගහණයෙන් වැඩිම ප්‍රතිශතයක් පරීක්ෂාවට ලක් කර තිබෙන රට එක්සත් අරාබි එමීර් රාජ්‍යයයි. රටේ සියලුම පුරවැසියන් හා නේවාසිකයින්ව කෝවිඩ්-19 සඳහා පරීක්ෂා කිරීමේ ඉලක්කයක සිටින එක්සත් අරාබි එමීර් රාජ්‍යය එරට ජනගහණයෙන් 8%ක්, එනම් 790,000 දෙනෙකු, මේ වන විට පරීක්ෂාවට ලක් කර තිබෙනවා. සංඛ්‍යාව අනුව බැලුවත් ඊට වඩා වැඩි පිරිසක් පරීක්ෂා කර තිබෙන්නේ තවත් රටවල් පහක් පමණයි. මේ වෙද්දී එක්සත් අරාබි එමීර් රාජ්‍යයේ මරණ අනුපාතයද 0.59%ක් පමණයි.
ඇමරිකා එක්සත් ජනපදය මේ වෙද්දී මිලියන 4.2ක පිරිසක් පරීක්ෂාවට ලක් කර තිබෙනවා. එහෙත් මෙසේ පරීක්ෂාවට ලක් කර ඇති පිරිස ජනගහණයේ අහඹු නියැදියක් නෙමෙයි. බොහෝ විට ඇමරිකාවේදී කෝවිඩ්-19 සඳහා පරීක්ෂාවට ලක් වන්නේ රෝග ලක්ෂණ ඇති අය පමණයි. ඒ නිසා, කෝවිඩ්-19 ආසාදනය වී රෝග ලක්ෂණ නොපෙන්වන විශාල පිරිසක් දැනට හඳුනාගෙන ඇති කෝවිඩ්-19 ආසාදිතයින් සංඛ්‍යාවට ඇතුළත්ව නැහැ. ඒ ප්‍රමාණය කොපමණද කියා අප දන්නේ නැහැ.
මේ වන විට ඇමරිකාවෙන් හඳුනාගෙන තිබෙන කෝවිඩ්-19 ආසාදිතයින් අතරින් මිය ගොස් ඇති ප්‍රතිශතය 5.6%ක් පමණ වෙනවා. මෙය අයිස්ලන්තයේ මෙන් දහ ගුණයක මරණ අනුපාතයක්. එහෙත්, මේ වන විට කෝවිඩ්-19 සඳහා පරීක්ෂා කර තිබෙන්නේ ඇමරිකාවේ ජනගහණයෙන් 1.3%ක් පමණයි. අයිස්ලන්තයේ මේ ප්‍රතිශතය ඇමරිකාවේ මෙන් 10 ගුණයක්.
ජර්මනියේ හඳුනාගෙන තිබෙන කෝවිඩ්-19 ආසාදිතයින් අතරින් මිය ගොස් ඇති ප්‍රතිශතය 3.5%ක් පමණ වෙනවා. මෙය ඇමරිකාවට සාපේක්ෂව 1.6 ගුණයකින් අඩුයි. එහෙත් ජර්මනිය එරට ජනගහණයෙන් 2.1%කට ආසන්න ප්‍රතිශතයක් පරීක්ෂා කර තිබෙනවා. දෙරටේ පරීක්ෂා කර ඇති ප්‍රතිශත අතර අනුපාතයද 1.6ක්. ඇමරිකාවේ පරීක්ෂාවට ලක් වූ අය අතරින් ආසාදිතයින් 19.7%ක් හමු වී ඇතත් ජර්මනියේ පරීක්ෂාවට ලක් වූ අය අතරින් හමු වී තිබෙන ආසාදිතයින් ප්‍රතිශතය 8.7%ක් පමණයි.
මේ දේවල් ඇසුරින් බරපතල හා නිශ්චිත නිගමන වලට එළැඹෙන්න බැහැ. එහෙත්, පෙනෙන්නට ඇති මරණ අනුපාතය සැබෑ අනුපාතයට වඩා බොහෝ වැඩි එකක් බව පෙනෙන්නට තිබෙනවා. ඇමරිකාවේ පරීක්ෂාවට ලක් වූ අයගෙන් පහෙන් එකක් පමණම ආසාදිතයින් වීමෙන් පෙනෙන්නේ ඇමරිකාවේදී පරීක්ෂාවට ලක් වන්නේ ආසාදිතයෙකු වීමට සැලකිය යුතු ඉඩක් තිබෙන අයෙකු පමණක් බවයි. ඇමරිකාවේ මරණ වලින් අඩක්ම වාර්තා වී තිබෙන නිවු යෝර්ක් හා නිවු ජර්සි ප්‍රාන්ත වල පරීක්ෂා කර ඇති අයගෙන් අඩක්ම කෝවිඩ්-19 ආසාදිතයින්.
ඇමරිකාවට සාපේක්ෂව බැලූ විට ජර්මනියේදී අඩු අවදානමක් ඇති අයද පරීක්ෂාවට ලක්වන නිසා වැඩි ආසාදිතයින් පිරිසක් හඳුනා ගැනෙනවා. අයිස්ලන්තයේ හා එක්සත් අරාබි එමීර් රාජ්‍යයේ සිටින කෝවිඩ්-19 ආසාදිතයෙකු පරීක්ෂාවට ලක් වෙන්න තිබෙන ඉඩකඩ ජර්මනියට සාපේක්ෂව වුවත් කිහිප ගුණයකින් වැඩියි.
අවදානම අඩු පිරිස්ද වැඩි වැඩියෙන් පරීක්ෂා කරන තරමට හඳුනා ගැනෙන ආසාදිතයින් ප්‍රමාණය ඉහළ ගොස් මරණ අනුපාතය පහළ යනවා. නමුත්, එය කෝවිඩ්-19 මරණ අනුපාතය ලෙස පෙනෙන අගය තීරණය කරන එක් සාධකයක් පමණයි. ඒ නිසා, කෝවිඩ්-19 මරණ අනුපාත සංසන්දනය කිරීම ඉතා අසීරු කටයුත්තක්.
