මැදවච්චි නොයන කිලිනොච්චි හරක්

ඉහත ඡායාරූප හා තොරතුරු උපුටා ගත්තේ කිලිනොච්චිහි ජීවත්වන මාධ්‍යවේදියෙකු ලෙස තමන්ව හඳුන්වාදෙන තමිල්සෙල්වන් මුරුගයියාගේ වත්පොත් පිටුවෙන්. මා ඔහුව පෞද්ගලිකව හඳුනන්නේ නැහැ. 

මුරුගයියා කියන විදිහට මේ වෙද්දී කිලිනොච්චි හරක් සාගින්නෙන් මිය යමින් සිටිනවා. ඡායාරූප වල දැකිය හැකි හරකුන්ගේ අයිතිකරු සුවේන්ද්‍රන් නමැත්තෙක්. ඔහුගේ පියා එළු තංගවේල් එහෙමත් නැත්නම් හරක් තංගවේල් ලෙස කවුරුත් දැන සිටි, හරක් දහස් ගණනක් අයිතිව සිටි කෙනෙක්ලු. 

මේ හරක් කාලයක් තිස්සේම පොදු ඉඩම් වල තණකොළ උලා කමින් ජීවත්ව තිබෙන බවයි පෙනෙන්නට තිබෙන්නේ. කිලිනොච්චි ඉඩම් වගා බිම් ලෙස සංවර්ධනය වෙද්දී හරකුන්ට තණකොළ කන්න තිබෙන ඉඩම් ටිකෙන් ටික අඩු වෙලා. හරක් තැන් තැන් වල වගා පාළු කරන විට එහි වගකීම අයිතිකරුට ගන්න වීමේ අවසන් ප්‍රතිඵලය විදිහට හරකුන්ට බඩගින්නේ ඉන්න වෙන එකයි වෙලා තියෙන්නේ. දැනටම හරක් අට දෙනෙක් මැරිලලු.

කිලිනොච්චි දිස්ත්‍රික්කය මඩකලපුව, අම්පාර, වවුනියාව, අනුරාධපුර, මන්නාරම, කුරුණෑගල හා අනුරාධපුර දිස්ත්‍රික්ක වලින් පසුව ලංකාවේ වැඩිම හරක්ගහණයක් සිටින දිස්ත්‍රික්කයයි. ඉහත කී අනෙකුත් දිස්ත්‍රික්ක වලට සාපේක්ෂව පසුගිය වසර වලදී කිලිනොච්චි දිස්ත්‍රික්කය තුළ මස් පිණිස හරක් මරා තිබෙන්නේ ඉතාම අඩුවෙන්. 

එහෙම වුනා කියා කිලිනොච්චි හරක්ගහණය අනෙකුත් දිස්ත්‍රික්ක වලට වඩා වේගයෙන් වර්ධනය වී නැහැ. කිරි නිෂ්පාදන කාර්යය තුළ ඵලදායී නොවන කිලිනොච්චි හරක් එම දිස්ත්‍රික්කය තුළදී මස් වුනේ නැතත් වෙනත් දිස්ත්‍රික්කයකදී මස් වුනු බව විශ්වාස කරන්න අමාරු නැහැ. සමහර විට කිලිනොච්චි හරක් මැදවච්චියේදී මස් වෙන්න ඇති!

මාස කිහිපයකට පෙර ආණ්ඩුව විසින් මස් පිණිස හරක් මැරීම තහනම් කිරීමට තීරණය කළා. ආණ්ඩුවේ ඉලක්කය ලෙස සඳහන් කළේ රට තුළ හරක්ගහණය වර්ධනය කර ගැනීමයි. ලංකාව වැනි රටේ ජනගහණයට සාපේක්ෂව සීමිත වගා ඉඩම් ප්‍රමාණයක් ඇති රටක වී වවන්න තිබෙන්නේත්, බඩ ඉරිඟු වවන්න තිබෙන්නේත්, කහ වවන්න තිබෙන්නේත්, හරකුන්ට තණකොළ කන්න තියෙන්නේත් ඔය තියෙන සීමිත ඉඩම් ටිකේ. ලංකාවේ කෘෂිකර්මය දියුණු කළ හැක්කේ රටේ තිබෙන ඉඩම් ප්‍රමාණයේ සීමාව තුළයි.

මස් පිණිස නොමැරෙන හරකුන්ගේ අවසන් ඉරණම සාගින්නෙන් මැරෙන එකද?

රජ්ජුරුවන්ගේ හරක් හා අපේ හරක්

කලින් ලිපියෙන් එලොව පොල් පෙන්නිල්ල ගැන කතා කළානේ. අපි පොඩි කාලේ කරපු තවත් සෙල්ලමක් තමයි පොල් කඩන එක. මේකනම් එලොව පොල් පෙන්නිල්ල වගේ බුලි කිරීමක් නෙමෙයි. ඇත්තටම සෙල්ලමක්. ගැටවර වයසේදී කුරුම්බා කඩන සෙල්ලම කරන්න කලින් කාලයේදීයි ඔය සෙල්ලම කළේ.

වැඩේ පටන් ගන්නේ කට්ටිය වටේට වාඩි වෙලා මිට මොලවපු අත් එක උඩ එක තියලා පොල් ගහක් හදලයි. හතර දෙනෙක් එකතු වුනොත් අත් අටක්නේ. හැබැයි පොල් ගහේ නගින්න ක්‍රීඩාවේ නායකයා එක අතක් ඉතුරු කර ගන්නවා. මොකද පොල් ගස් නැගලා මාධ්‍ය සාකච්ඡා තියන්න කට්ටිය හිටියට පොල් ගෙඩියක් කඩාගන්න කෙනෙක් හොයා ගන්න එක ලේසි නෑනේ. ඊට පස්සේ ක්‍රීඩාවේ නායකයා මෙහෙම අහනවා.

"සීයේ සීයේ පොල් කඩමුද?"

ඔය අහන්නේ රුපියල් සීයේ පොල් ගැන නෙමෙයි. ඒ දවස්වල පොල් ගෙඩියක් රුපියලක්වත් වුනේ නෑ මගේ හිතේ. 

"දඩින් බිඩින් ඩෝන්"

ඔන්න පොල් කැඩුවා. ඊට පස්සේ පොල් ලෙලි ගහනවා. ලෙලි ගහපු පොල් ගෙඩිය වම් අතේ තියලා දකුණු අතින් පොල් බිඳිනවා. ඔක්කොම කරන්නේ අභිනයෙන්. ඊට පස්සේ තියෙන්නේ පොල් ගාන එක. දනිස්ස තමයි හිරමනේ. පොල් බෑය හිරමන තලේට වඩා ලොකුද වගේ ප්‍රශ්න අපට තිබුණේ නැහැ.

"ජින්ජි බරස් බරස් බරස්"

ඔය කටයුතු අභිනයෙන් කරන්නේ මේ ආකාරයට ප්‍රශ්න අහන ගමන්.

"කෝ කඩපු පොල්?"

"ලෙලි ගැහුවා"

"කෝ ලෙලි ගහපු පොල්?"

"බින්දා" 

"කෝ බිඳපු පොල්?"

"ගෑවා"

පොල් ටික ගාගත්තට පස්සේ තියෙන්නේ පොල් මිරිකන්නයි.

"මිටි කිරි කිරි දිය කිරි කිරි ඉඳා කපුටො පොල් කුඩු"

"කෝ ගාපු පොල්?"

"හොද්දට දැම්මා"

"කෝ හොදි?" 

"පූසා කට ගැහුවා"

"කෝ පූසා කට ගහපු හොදි?"

"තම්පලා කොටුවට දැම්මා"

"කෝ තම්පලා?"

"රජ්ජුරුවන්ගේ හරක් උඩින් උඩින් කෑවා. අපේ හරක් බිමින් බිමින් කෑවා."

පොල් කැඩිල්ල අන්තිමට ඉවර වෙන්නේ ඔය විදිහට රජ්ජුරුවන්ගේ හරක් උඩින් උඩින් කෑවට පස්සේ අපේ හරක් බිමින් බිමින් කාලයි. හරක්නේ ඉතින්. මොනවා කරන්නද? තම්පලා කෑවයි කියලා මරන්නයැ? ඇරත් රජ්ජුරුවන්ගේ හරක්!

ඔය රජ්ජුරුවන්ගේ හරක්, අපේ හරක් ඔක්කොම එකතු කළාම ලංකාවේ හරක් කොච්චර ඇද්ද?

සත්ත්ව නිෂ්පාදන හා සෞඛ්‍ය දෙපාර්තමේන්තුවේ දත්ත අනුව, 2019 වසරේදී ලංකාවේ එළ හරක්ගහණය 1,527,649ක් හා මී හරක්ගහණය 472,192ක්. එකතුව මිලියන දෙකකට ආසන්නයි (1,999,841ක්).

එහෙත්, ජන හා සංඛ්‍යලේඛන දෙපාර්තමේන්තුවේ දත්ත අනුව, 2019 වසරේදී ලංකාවේ එළ හරක්ගහණය 1,086,010ක් හා මී හරක්ගහණය 298,430ක් පමණයි. ඒ අනුව, එකතුව 1,384,440ක්. සංඛ්‍යාලේඛණ වල වෙනසට හේතුව පැහැදිලි නැහැ.

ඉහත ගණනින් වසුපැටවුන් ඉවත් කළ විට සංඛ්‍යාලේඛණ මෙහෙමයි.

එළදෙනුන් - 635,200

එළ හරක් - 94,520

මී දෙනුන් - 171,620

මී හරක් - 26,730

එළදෙනුන් ප්‍රමාණයට සාපේක්ෂව එළ හරක් ප්‍රමාණය 14.9%ක්ද, මී දෙනුන්ට සාපේක්ෂව මී හරකුන් ප්‍රමාණය 15.6%ක්ද පමණයි. හරකුන් අතර උපතේදී ගැහැණු පිරිමි අනුපාතය සමාන සේ සැලකුවොත් වැඩිහිටි වයසට පත් වෙද්දී එළ හරකුන්ගෙන් මෙන්ම මී හරකුන්ගෙන්ද අවම වශයෙන් 85%ක් මස් කෙරෙන බව මේ අනුව පැහැදිලි වෙනවා. මේ ප්‍රමාණය 85%ක් වන්නේ එකම එළදෙනක හෝ මී දෙනක හෝ මසට නොමරන්නේයැයි සැලකුවහොත් පමණයි. එහෙත් එය එසේ නොවන බව අප දන්නා නිසා මෙය අවම ඇස්තමේන්තුවක් පමණයි. එළදෙනුන්ගෙන් හා මී දෙනුන්ගෙන් 10%ක් මසට මරන සේ සැලකුවහොත් එළ හරකුන්ගෙන් හා මී හරකුන්ගෙන් මසට මරන ප්‍රමාණය 95%ක් වෙනවා.

කිරි පිණිසම හදන වැඩි දියුණු කළ එළ හරක්ගහණය පමණක් සැලකුවහොත් එළදෙනුන්ට සාපේක්ෂව හරක් සිටින්නේ 10.6%ක් පමණයි. මෙයින් තහවුරු වන්නේ ලෝකයේ අනෙක් රටවල වගේම ලංකාවේත් කිරි කර්මාන්තය හා හරක් මස් කර්මාන්තය ඒකාබද්ධ වී ඇති කර්මාන්තයක් බවයි. කිරි නිෂ්පාදනය ඉහළ දැමීමට දෙනුන් කෙටි කාලාන්තර තුළ ගැබ් ගැන්විය යුතු නිසා එම දෙනුන්ට ස්වභාවික තත්ත්වයන් යටතේ ලැබෙනවාට වඩා පැටවුන් ලැබෙනවා. එම පැටවුන්ගෙන් 50%ක් කිරි කර්මාන්තය සඳහා අවශ්‍ය වන්නේ නැහැ. ඔවුන් නඩත්තු කිරීම අමතර වියදමක්. 

ලංකාවේ වසරකට කොපමණ හරක් මරනවාද?

පසුගිය 2019 වසරේදී මස් පිණිස මරා තිබෙන හරක් ප්‍රමාණය 158,723ක්. හොරෙන් මරන හරක් මේ ගණනට ඇතුළත් නැහැ.

ලංකාවේ දේශීය හරක් මස් සැපයුම කොපමණද?

පසුගිය 2019 වසරේදී ලංකාව තුළ හරක් මස් මෙට්‍රික් ටොන් 29,870ක් නිපදවා තිබෙනවා. මේ අනුව, එක හරකෙකුගෙන් කිලෝග්‍රෑම් 188ක් පමණ.

දැන් ලංකාව හරක්මස් ආනයනය කරන්නේ නැද්ද?

පසුගිය 2019 වසරේදී ලංකාවට හරක්මස් කිලෝග්‍රෑම් 116,766ක් ආනයනය කර තිබෙනවා. ඒ වෙනුවෙන් වැය කර ඇති මුදල රුපියල් 109,317,869ක්. ඒ අනුව, හරක්මස් කිලෝග්‍රෑම් එකක් ආනයනය කර තිබෙන්නේ රුපියල් 936.21 බැගින්.

ලංකාව හරක්මස් අපනයනය කරන්නේ නැද්ද?

පසුගිය 2019 වසරේදී ලංකාවෙන් හරක්මස් කිලෝග්‍රෑම් 59,364ක් අපනයනය කර තිබෙනවා. ලැබූ ආදායම රුපියල් 72,338,734ක්. ඒ අනුව, හරක්මස් කිලෝග්‍රෑම් එකක් අපනයනය කර තිබෙන්නේ රුපියල් 1,218.56 බැගින්.

ලංකාවේ දේශීය හරක් මස් ඉල්ලුම කොපමණද?

අපට එය මේ විදිහට හදා ගන්න පුළුවන්.

දේශීය පරිභෝජනය = දේශීය නිෂ්පාදිතය - අපනයන + ආනයන = 29,870 - 59 + 117 = මෙට්‍රික් ටොන් 29,928 ක්. මේ අනුව, ලංකාවේ හරක් මස් කර්මාන්තය තනිකරම දේශීය කර්මාන්තයක්. රටේ හරක් මස් ඉල්ලුමෙන් 99.8%ක්ම සපයා තිබෙන්නේ දේශීය හරක්මස් නිෂ්පාදකයින් විසිනුයි.

දේශීය හරක් මස් කර්මාන්තය වර්ධනය වෙනවාද?

මීට දශකයකට පෙර, 2010 වසරේදී, හරක් 203,520 දෙනෙකු මස් පිණිස මරා තිබෙන අතර හරක් මස් මෙට්‍රික් ටොන් 38,700ක් රට තුළ නිපදවා තිබෙනවා. ඒ අනුව, දේශීය හරක් මස් කර්මාන්තය ක්‍රමයෙන් දුර්වල වෙමින් තිබෙන බවකුයි පෙනෙන්නේ. මෙයට ඉල්ලුම් සාධක මෙන්ම සැපයුම් සාධකද බලපා ඇතැයි සිතිය හැකියි. දේශීය සැපයුම පහළ යාමට සාපේක්ෂව හරක් මස් ශුද්ධ ආනයන ඉහළ නොයෑමෙන් පෙනෙන්නේ එක්කෝ සැපයුම අඩුවීමට සාපේක්ෂව ඉල්ලුමද අඩු වී ඇති බවයි. නොඑසේනම් ආනයනික හරක් මස් දේශීය හරක් මස් සඳහා ආදේශකයක් නොවන බවයි.

මේ අතර හරක්මස් කිලෝග්‍රෑමයක මිල 2010දී වූ 385.71 මට්ටමේ සිට 2019 වන විට රුපියල් 995.61 මට්ටම දක්වා 2.58 ගුණයකින් ඉහළ ගොස් තිබෙනවා. මේ කාලය තුළ කොළඹ පාරිභෝගික මිල දර්ශකය ඉහළ ගොස් තිබෙන්නේ 53.8%කින් පමණයි. ඒ අනුව, ලංකාවේ හරක්මස් කිලෝග්‍රෑමයක මිල අනෙකුත් භාණ්ඩ හා සේවා වල මිල ඉහළ යාමට වඩා 67.8%කින් ඉහළ ගොස් තිබෙනවා. මේ ආකාරයට පාරිභෝගික භාණ්ඩයක සාපේක්ෂ මිල ඉහළ යාමෙන් පෙනෙන්නේ ඉල්ලුමට සාපේක්ෂව සැපයුම වැඩි වී නැති බවයි. ඒ අනුව, හරක් මස් සැපයුම අඩුවීමට හේතුව ඉල්ලුම අඩුවීම නොවන බව අපට නිගමනය කළ හැකියි. 

මුළු කතාවම එකතු කළ විට පෙනෙන්නේ මේ වගේ දෙයක්.

- පසුගිය කාලය තුළ ලංකාවේ හරක් මස් සැපයුම පහළ ගොස් තිබෙනවා. එයට හේතුව හරක් මැරීමට එරෙහිව රට තුළ විරෝධයක් මතු වීම හා ඒ හේතුව මත වසරකට මරන හරක් ප්‍රමාණය අඩු වී දේශීය හරක් මස් නිෂ්පාදනය පහළ යාමයි.

- හරක් මස් සැපයුම පහළ යාමට සාපේක්ෂව හරක් මස් සඳහා වන දේශීය ඉල්ලුම අඩු වී නැහැ. එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස හරක් මස් මිල සීඝ්‍රයෙන් ඉහළ ගොස් තිබෙනවා.

- කෙසේ වුවත්, දේශීය හරක් මස් වෙනුවට ආනයනික හරක් මස් ආදේශ වී තිබෙන්නේ ඉතාම සුළු වශයෙන් පමණයි. 

මෙහි සඳහන් අවසන් කරුණට හේතු දෙකක් පාදක විය හැකියි. පළමුවැන්න පෙරද සඳහන් කළ කරුණක්. ඒ, දේශීය හරක් මස් සඳහා ආනයනික හරක් මස් හොඳ ආදේශකයක් නොවීම. දෙවැන්න, දැනට පවතින මිලට හරක් මස් ආනයනය කිරීම අසීරු වීම.

කාලයක් තිස්සේම ලංකාවේ හරක් මස් සාපේක්ෂව මිල අඩු පාරිභෝගික භාණ්ඩයක් වුවත්, පසුගිය දශකය තුළ මේ තත්ත්වය වෙනස් වී ඇති බව පෙනෙනවා. මේ වන විට ලංකාවේ හරක් මස් කිලෝවක සාමාන්‍ය මිල රුපියල් දහසක් පමණ වෙනවා. බොහෝ බටහිර රටවල හරක් මස් කිලෝග්‍රෑමයක් විකිණෙන සිල්ලර මිල මීට වඩා වැඩි වුවත් ලෝකයේ ප්‍රධාන හරක්මස් අපනයනකරුවන් වන බ්‍රසීලය හා ඉන්දියාව මීට වඩා අඩු මිලකට හරක්මස් අපනයනය කරනවා. පකිස්ථානයේ හරක්මස් මිලත් මීට වඩා අඩුයි.

ඒ නිසා, ලංකාවට දැන් පවතින වෙළඳපොල මිලට හරක් මස් ආනයනය කරන්න බැරිකමක් නැහැ. පසුගිය වසරේ ආනයනික හරක්මස් කිලෝග්‍රෑමයක් වෙනුවෙන් ලංකාව ගෙවා තිබෙන්නේ රුපියල් 936.21ක් පමණයි. එම මිල සාමාන්‍ය දේශීය වෙළඳපොළ මිල වූ රුපියල් 995.61ට වඩා අඩුයි.

දැනට ලංකාවේ ආනයනික හරක් මස් එතරම් ජනප්‍රිය වී නොතිබීම මිල පිළිබඳ ප්‍රශ්නයක් බව පෙනෙන්නේ නැහැ. එය රුචිකත්වය පිළිබඳ ප්‍රශ්නයක් විය යුතුයි. ඒ නිසා, දැන් මිලටම මිල දී ගත හැකි වුවත් බොහෝ දෙනෙකු විසින් පෙර තරමට හරක් මස් මිල දී නොගන්න ඉඩ තිබෙනවා.

ඉල්ලුම දැන් මට්ටමේම තිබුණොත් හරක්මස් ආනයනය කිරීමට ලංකාවට කොපමණ මුදලක් වැය වෙයිද?

පසුගිය වසරේ දේශීය හරක් මස් පරිභෝජනය මෙට්‍රික් ටොන් 29,928 ක්. එම වසරේ ආනයනික මිල ගණන් අනුව, මෙම මස් ප්‍රමාණය ආනයනය කරන්න රුපියල් බිලියන 28ක් පමණ වැය වෙනවා. ඩොලර් මිලියන 150කට අධික මුදලක්. පසුගිය වසරේ කිරි හා කිරි නිෂ්පාදන ආනයනය කිරීම සඳහා වැය කර ඇති මුදල ඩොලර් මිලියන 311.9ක් සේ සැලකූ විට මේ වැඩෙන් වෙළඳ ශේෂ වාසියක් වෙන්නනම් රටේ කිරි හා කිරි නිෂ්පාදන ආනයන වියදමෙන් බාගයක් පමණ අඩු වෙන්න ඕනෑ. 

ගංජා, හරක්මස් හා සංස්කෘතිය

ඇමරිකාවේ ජනාධිපතිවරණයට තවත් සති පහක් පමණයි තියෙන්නේ. කෝවිඩ් අර්බුදය නිසාත්, ඉන් පසුව ජෝජ් ෆ්ලොයිඩ්ගේ මරණය එක්ක මතු වූ තත්ත්වයන් එක්කත් ට්‍රම්ප්ගේ ජනප්‍රියත්වය යම් තරමකින් පහත වැටුණා කියලා මම හිතනවා. පසුගිය අවුරුද්දේ අන්තිම කාලය වගේ වෙද්දීත් ඇමරිකාවේ ජාතිකවාදී ප්‍රවණතාව සෑහෙන තරමට පීක් වෙලයි තිබුණේ. ජනවාරි මැදදී ඇමරිකාව චීනය එක්ක වෙළඳ ගිවිසුමක් අත්සන් කිරීමෙන් සංකේතවත් වුනේ වසර ගණනක් ඇදුණු ඇමරිකා-චීන වෙළඳ යුද්ධය ඇමරිකාව විසින් ජයග්‍රහණය කිරීමක් කියා කියන්න බැරි කමක් නැහැ. 

ඔය දවස් වෙද්දී ඇමරිකාවේ කෝවිඩ් ප්‍රශ්නයක් තිබුණේ නැහැනේ. ගෙදර ඉඳන් වැඩ කරන්න පටන් ගත්තේ මාර්තු මැද ඉඳලා. සේවා ස්ථානයට යන්න මිනිත්තු හතළිස් පහක් විතර යනවා. ඔය යන එන අතරේ මම සාමාන්‍යයෙන් එෆ්එම් නාලිකාවකට සවන් දෙනවා. සමාජ දේශපාලනික කරුණු සාකච්ඡා කරන ප්‍රාදේශීය නාලිකාවක්. ටිකක් රිපබ්ලිකන් පැත්තට බරයි. වාහනයේ යද්දී හොඳින්ම ඇහෙන්නේ ඔය නාලිකාවයි.

ඔය එෆ්එම් චැනල් නඩත්තු වෙන්නේ වෙළඳ දැන්වීම් වලින්නේ. ගුවන් විදුලි හෝ රූපවාහිණී නාලිකාවක එහෙමත් නැත්නම් වෙබ් අඩවියක කොයි තරම් වෙළඳ දැන්වීම් දමනවාද කියන එකත් සංකීර්ණ ප්‍රශ්නයක්. වෙළඳ දැන්වීම් වැඩිපුර ලැබෙන්නේ අසන්නන්, නරඹන්නන් හෝ කියවන්නන් වැඩි වන තරමටයි. හැබැයි මේ අය ආකර්ෂණය වන්නේ වෙළඳ දැන්වීම් නිසා නෙමෙයි. වෙළඳ දැන්වීම් වැඩි වුනොත් ඇත්තටම වෙන්නේ අසන්නන්, නරඹන්නන් හෝ කියවන්නන් අඩු වෙන එකයි. එවිට අවසාන වශයෙන් වෙළඳ දැන්වීමුත් නැතිව යනවා. ජනප්‍රිය ගුවන් විදුලි හෝ රූපවාහිණී නාලිකා ලෙස හරි වෙබ් අඩවි ලෙස හරි  දිගටම පවතින්නේ ප්‍රසස්ථ වෙළඳ දැන්වීම් ප්‍රමාණය හරියට තෝරා ගත් අයයි.

මේ වගේ මාධ්‍යයක ප්‍රචාරය කරන වෙළඳ දැන්වීම් ප්‍රමාණය වගේම ඒ වෙළඳ දැන්වීම් මොනවාද කියන එකත් නිවැරදිව තීරණය කළ යුතුයි. රිපබ්ලිකන් පැත්තට බර නාලිකාවක් වැඩිපුර අහන්නේ ඒ දේශපාලන මතයේ ඉන්න අය. ඩිමොක්‍රටික් පැත්තට බර නාලිකාවක් වැඩිපුර අහන්නේ ඩිමොක්‍රටික් දේශපාලන මතයේ ඉන්න අය. අපි වගේ අහම්බෙන් ඔහේ අහුවුණු නාලිකාවක් අහන අයත් ඉන්නවා තමයි. 

ඔය කලින් කියපු නාලිකාවේ නිතර ඇහුනු එක වෙළඳ දැන්වීම් ශානරයක් වුනේ දේශීය නිෂ්පාදන ප්‍රවර්ධනය කරන ඒවා. මොකක් හෝ අදාළ භාණ්ඩය ගැන කියද්දී මේ වගේ කතාත් කියනවා.

"සම්පූර්ණයෙන්ම දේශීය අමුද්‍රව්‍ය වලින් හදා ඇත."

"අප අමුද්‍රව්‍ය ලබා ගන්නේ දේශීය සැපයුම්කරුවන්ගෙන් පමණයි."

පාරිභෝගිකයාට වැදගත් වන්නේ අදාළ භාණ්ඩයේ ගුණාත්මක භාවය හා මිල පමණක්නම් අමුද්‍රව්‍ය ආවේ කොහෙන්ද කියන එක වැදගත් නැහැනේ. එහෙමනම්, ඔය වගේ කතාවක් කිවුවා කියලා අමුතුවෙන් භාණ්ඩ විකිණෙන්න හේතුවක් නැහැ. නමුත්, මේ වගේ වෙළඳ දැන්වීම් ප්‍රචාරය වන එකෙන් පෙනෙන්නේ දේශීය අමුද්‍රව්‍ය වලින් පමණක් හදන භාණ්ඩයක ආනයනික අමුද්‍රව්‍ය යොදාගෙන හදන භාණ්ඩයක නැති අමතර වටිනාකමක් තිබෙනවා කියන එකයි.

සමහර විට මේ අමතර වටිනාකමට හේතුව තිබෙන්නේ අමුද්‍රව්‍ය වල ගුණාත්මක භාවය පිළිබඳ විශ්වාසයන්හි වෙන්න පුළුවන්. වාහන අමතර කොටස් මිල දී ගන්න කොට ජපන්ද තායිවාන්ද කියන එක අනුව ගුණාත්මක භාවය පිළිබඳ විශ්වාසය වෙනස් වෙනවා වගේ. හැබැයි එහෙම නොවෙන්නත් පුළුවන්.

ඇමරිකානුවන්ගේ ජාතිකවාදී හැඟීම වැඩිවන තරමට දේශීය අමුද්‍රව්‍ය පමණක් යොදාගෙන හදපු භාණ්ඩ සඳහා වන ඉල්ලුම වැඩි වෙන්න පුළුවන්. මෙහිදී ගුණාත්මක භාවය වැඩි වෙන්න අවශ්‍ය නැහැ. වෙනත් විදිහකින් කිවුවොත් දේශීය අමුද්‍රව්‍ය පමණක් යොදා ගැනීම කියන එකම භාණ්ඩයේ ගුණාත්මක භාවය බවට පත් වීමක්. 

ඇමරිකානුවන්ගේ ජාතිකවාදී හැඟීම වැඩි වන විට සමාන ගුණාත්මක භාවයක් තිබෙන ඇමරිකානු භාණ්ඩයක මිල ආනයනික භාණ්ඩයක මිලට වඩා වැඩි වෙන්න පුළුවන්. නමුත්, ඇමරිකානුවන්ගේ ජාත්‍යන්තරවාදී හැඟීම වැඩි වන විට මේ වෙනස නැති වෙලා සමාන ගුණාත්මක භාවය තිබෙන දේශීය හා ආනයනික භාණ්ඩ වල මිල සමාන වෙනවා. 

භාණ්ඩයක උපයෝගීතා අගය පමණක් සැලකුවොත් මේ වෙනසට හේතුව පැහැදිලි කරන්න බැහැ. මෙහිදී වෙන්නේ ජාතිකවාදී ඇමරිකානුවන්ට තමන්ගේ එම ජාතිකවාදී හැඟීම නඩත්තු කිරීම සඳහා මිලක් ගෙවන්න සිදු වීමයි. එහෙමත් නැත්නම් ඔවුන්ගේ මතවාදය නඩත්තු කිරීමේ මිල වෙළඳපොළ තුළ නිශ්චය වීමයි.

මේක මහා අමුතු දෙයක් නෙමෙයි. සන්නාම වෙනුවෙන් ගෙවන මිලත් බොහෝ විට මේ වගේම මිලක්. ස්පොන්ජ් බොබ් වගේ කාටුන් චරිතයක් මුද්‍රණය කළ ළමා ඇඳුමක මිල වෙනත් එවැනිම ඇඳුමක මිලට වඩා වැඩියි. ඒ වගේම, මේ මිල මේ ආකාරයට තීරණය වෙන්න මුදල් ගනුදෙනු සම්බන්ධ විය යුතුම නැහැ. ඇතැම් දේශපාලන මතවාද විශ්වාස කරන අය එම මතවාද වෙනුවෙන් පෙනී සිටින දේශපාලන පක්ෂ වෙනුවෙන් ස්වේච්ඡාවෙන් වැඩ කරනවා කියන්නේත් තමන්ගේ දේශපාලන මතවාදය නඩත්තු කිරීම වෙනුවෙන් එහි මිල ගෙවන එකයි.

ධනවාදය තුළ ලාබ ලබන්න පුළුවන් වෙන්නේ වටිනාකම් නිර්මාණය කළ හැකි අයටයි. වටිනාකම තීරණය කරන්නේ පාරිභෝගිකයින් විසින්. පාරිභෝගිකයින් විසින් වටිනාකම් තීරණය කරන්නේ නිරපේක්ෂ අවකාශයක නෙමෙයි. ඔවුන්ගේ දේශපාලන, ආගමික, සංස්කෘතික පසුබිම එයට බලපානවා. ඒ අනුව, පුද්ගලයෙකුට තමන්ගේ දේශපාලන මතවාද, ආගමික විශ්වාස, සංස්කෘතිය ආදිය නඩත්තු කිරීම සඳහා මිලක් ගෙවන්න වෙනවා. 

සමාජවාදී රටක මේ විදිහට පුද්ගලයෙකුට තමන්ගේ දේශපාලන මතවාද, ආගමික විශ්වාස, සංස්කෘතිය ආදිය නඩත්තු කිරීම සඳහා අවස්ථාවක් හිමි වෙන්නේ නැහැ. එහෙමත් නැත්නම් ඒ සඳහා ගෙවිය යුතු මිල ඉතාම විශාලයි. ඒ නිසා, දෙන පැකේජ් එක කැමැත්තෙන් හෝ අකැමැත්තෙන් භාර ගන්න වෙනවා. ධනවාදී සමාජයක ඒ අවස්ථාව ලැබෙනවා. හැබැයි නොමිලේ නෙමෙයි!

කිසියම් පුද්ගලයෙකු දේශපාලන මතවාදයක, ආගමික විශ්වාසයක හෝ සංස්කෘතියක දැඩිව එල්බගත් තරමට ඒ වෙනුවෙන් දැරිය යුතු පිරිවැයද ඉහළ යනවා. අනෙක් අතට, එවැනි සීමාවන් නැති වූ තරමට පුද්ගලයෙකු සතු වෙනත් අයව සතුටු කර තමන්ගේ ලාබ වැඩි කරගැනීමේ අවස්ථා ඉහළ යනවා.

පහුගිය දවස් වල ලංකාවේ සාකච්ඡා වුනු කරුණු දෙකක් වුනේ ගංජා නිපදවා අපනයනය කිරීම හා හරක් මස් නිපදවීම නවත්වා ආනයනය කිරීමයි. මම කතා කරන්න යන්නේ මේ අදහස් දෙක ගැන මිසක් අදාළ දේශපාලන තීරණ ගැන නෙමෙයි.

ගංජා යෝජනාව අනුව ලංකාවේ ගංජා වවා ගංජා භාවිතය නීතිගත රටවලට අපනයනය කරනවා. එහෙත්, රට ඇතුළේ ගංජා භාවිතය නීතිගත කිරීමක් වෙන්නේ නැහැ. මේ යෝජනාව පසුපස තිබෙන සංකල්පය අනුව ගංජා භාවිතය නරක දෙයක්. එයට හේතුව සෞඛ්‍යමය, ආගමික හෝ සංස්කෘතික කරුණක් වෙන්න පුළුවන්. රට ඇතුළේ ගංජා නීතිගත නොකරන්නේ මොන හේතුවක් හෝ නිසා එය රටට අහිතකර නිසයි. හැබැයි ඒ අහිතකර දෙය වෙන රටක මිනිස්සු භාවිතා කළාට කමක් නැහැ. මොකද අපි යැව්වේ නැතත් ඒ මිනිස්සු ගංජා උරනවා. අපි කරන්නේ පැත්තක ඉඳලා ලාබයක් ගන්න එකයි.

හරක් මස් යෝජනාව අනුව ලංකාවේ හරක් මැරීම තහනම් කරනවා. එයට හේතුව ආගමික හෝ සංස්කෘතික කරුණක් වෙන්න පුළුවන්. නමුත්, වෙන රටක මිනිස්සු අපි වෙනුවෙන් හරක් මැරුවට ප්‍රශ්නයක් නැහැ. අපි වෙනුවෙන් හරක් මරන ඒ මිනිස්සුන්ට ඒ වෙනුවෙන් අමතර මිලක් ගෙවන්න අපි සූදානම්.

මේ කරුණු වල විසංවාදයක් තිබෙන බව ඇතැම් අය කියනවා. බොහෝ විට එහෙම කියන්නේ ජාතිකවාදය කියන එකේ මූලික ගුණාංග ගැන නොසලකමිනුයි. 

සමාජවාදය හෝ ධනවාදය වගේ අදහසක් ගත්තොත් එහි තිබෙන්නේ නිශ්චිත අදහසක්. එයින් අදහස් වන්නේ මේ මතවාදයක් දරන සියළු දෙනාම එකඟ වෙනවා කියන එක නෙමෙයි. උදාහරණයක් විදිහට විවිධ සමාජවාද තිබෙනවා. නමුත්, කවුරු හෝ සමාජවාදියෙක් ගත්තොත් ඔහුට හෝ ඇයට සාපේක්ෂව නිවැරදි එක් නිශ්චිත සමාජවාදයක් තිබෙනවා. ඒ අතින් සමාජවාදය වගේම ධනවාදයත් ආගමිකයි. නමුත්, ජාතිකවාද මිසක් ජාතිකවාදයක් කියා නිශ්චිත එකක් නැහැ. එය ජාතිකවාදීන් අතර තිබෙන ප්‍රශ්නයක් නෙමෙයි. ජාතිකවාදය කියන සංකල්පය ඇතුළේම තිබෙන වෙනසක්. 

ඇමරිකානු ජාතිකවාදය බොහෝ දුරට ආර්ථික ජාතිකවාදයක්. එහෙත්, ලංකාවේ ජනප්‍රියව තිබෙන්නේ සංස්කෘතික ජාතිකවාදයක්. මා මේ කතා කරන්නේ ප්‍රධාන සංරචකය ගැනයි. පුළුල් ලෙස බැලුවොත් ඔය දෙකේම අඩු වැඩි වශයෙන් සංරචක දෙකම තිබෙනවා.

ලංකාවේ ජනප්‍රියව තිබෙන සංස්කෘතික ජාතිකවාදයේ මූලික ලක්ෂණයක් වන්නේ ලෝකයේ විවිධ රටවල විවිධ සංස්කෘතීන් ඇති බව පිළිගැනීම. ඒ නිසා, කවර හෝ හේතුවක් නිසා ලාංකිකයෙක් ගංජා ඉරීම සුදුසු නැති වූ පමණින් වෙනත් රටක පුද්ගලයෙක් ගංජා ඉරීම වැරැද්දක් වෙන්නේ නැහැ. වෙනත් රටක පුද්ගලයෙක් ගංජා ඉරීම වැරැද්දක් නොවන බව ඒ රටේ මිනිස්සු විසින් තීරණය කර තිබෙනවානම් ඒ රටට ගංජා අපනයනය කර ආදායමක් හොයා ගන්න එකේත් වැරැද්දක් නැහැ. 

මේ යෝජනාව ප්‍රායෝගික තත්ත්වයන් යටතේ තේරුමක් තිබෙන යෝජනාවක් නොවූවත් සංකල්පීය වැරැද්දක් තිබෙන යෝජනාවක් නෙමෙයි.

හැබැයි හරක් මස් යෝජනාවේනම් සංකල්පීය අවුලක් තිබෙනවා. දැන් මේ යෝජනාව අනුව ලාංකිකයින්ගේ හරක්මස් කෑමේ අයිතිය පිළිගැනෙනවා. හරක්මස් කන්නනම් කවුරු හරි හරක් මරන්න ඕනැනේ. ඒ නිසා, ලාංකිකයින්ගේ හරක්මස් කෑමේ විනෝදය වෙනුවෙන් කොහේ හෝ ඉන්න කවුරු හරි කෙනෙක් හරක් මරන එකත් පිළිගැනෙනවා. නමුත්, ලංකාව ඇතුළේ හරක් මරන්න බැහැ.

යෝජනාවේ පසුබිම ආගමික එකක් වෙන්න බැහැ. බෞද්ධයින් සතුන් මැරීමේ මිස මස් කෑමේ වරදක් නොදකින බව ඇත්ත. ප්‍රායෝගිකව සතුන් නොමරා මස් කන්නනම් වෙන කවුරු හෝ කෙනෙක් සතුන් මැරිය යුතුයි. බෞද්ධයින් කිසිවෙක් හරක් මරන්න කැමති නැත්නම්, හරක් මස් කන්නත් ඕනෑනම් කැමැත්තෙන් හරක් මරන කෙනෙකුට ඒ සඳහා අවස්ථාව ලබා දී එහි මිල ගෙවන්න වෙනවා. එය තමන්ගේ ආගමික විශ්වාස නඩත්තු කිරීම වෙනුවෙන් කැමැත්තෙන් ගෙවන මිලක්.

ආගමික පදනමකින් බැලුවොත් ලංකාවේ හරකෙකුගේත් පිටරටක හරකෙකුගේත් ජීවිත වල වටිනාකම් වෙනසක් තියෙන්න බැහැ. එහෙත්, ආර්ථික පදනමකින් බැලුවොත් වෙනසක් තිබෙනවා. ආනයනය කරන හරක් මස් කිලෝවක් වෙනුවෙන් අනිවාර්යයෙන්ම වැඩි මිලක් ගෙවන්න වෙනවා. ඒ මිල ගෙවන්න වෙන්නේ හරක් මස් කන අයටයි.

සංස්කෘතික පදනමකින් හරක් මැරීම ප්‍රශ්නයක් වෙන්නේ ලංකාවේ හින්දු හා බෞද්ධ ආගමිකයින්ටයි. ඉස්ලාම් හා කතෝලික/ ක්‍රිස්තියානි ආගමිකයින්ට එහි සංස්කෘතික ගැටළුවක් නැහැ. විශේෂයෙන්ම ඉස්ලාම් ආගමිකයින් අතර හරක් මරන්න කැමති අය ඕනෑ තරම් ඉන්නවා. එවැනි අයෙකු විසින් මරන හරකෙකුගේ මස් කන්න කැමති බෞද්ධයින්ද සැලකිය යුතු පිරිසක් ඉන්නවා. හරක් මස් තහනම නිසා වෙන්නේ ඒ අයට වැඩි මිලක් ගෙවා ආනයනික හරක් මස් කන්නයි. 

ඒ වැඩි මිල ඔවුන්ගේ ආගමික හෝ සංස්කෘතික මතවාද නඩත්තු කිරීම වෙනුවෙන් ගෙවන්න සිදු වී තිබෙන මිලක් නෙමෙයි. ලංකාවේ ජීවත් වන වෙනත් පිරිසකගේ ආගමික හෝ සංස්කෘතික මතවාද නඩත්තු කිරීම වෙනුවෙන් ගෙවන්න සිදු වන අසාධාරණ මිලක්. වෙනත් විදිහකින් කිවුවොත් හරක් මස් නොකන අයව වෙනත් පිරිසකගේ සංස්කෘතික ආධිපත්‍යයකට බලහත්කාරයෙන් යටත් කිරීමක්. 

මෙයින් පෙනෙන්නේ ආර්ථික ජාතිකවාදයක හා සංස්කෘතික ජාතිකවාදයක තිබෙන මූලික වෙනසක්. ආර්ථික ජාතිකවාදයක් යටතේ කිසියම් පුද්ගලයෙකුට තමන්ගේ සංස්කෘතිය නඩත්තු කිරීමට අවශ්‍යනම් ඒ සඳහා මිලක් ගෙවන්න වෙනවා. සංස්කෘතික ජාතිකවාදයක් යටතේ බහුතර සංස්කෘතිය නඩත්තු කිරීමට අවශ්‍ය නැති අයටත් වෙනත් අයගේ බහුතර සංස්කෘතිය නඩත්තු කිරීමේ උවමනාව වෙනුවෙන් මිලක් ගෙවන්න වෙනවා.