වෙබ් ලිපිනය:

Showing posts with label වෛද්‍ය වෘත්තිය. Show all posts
Showing posts with label වෛද්‍ය වෘත්තිය. Show all posts

Monday, August 6, 2018

තේ කොළ හා කෝපි දළු

අපි දත් ගැලවිල්ල ගැන කතා කරමින් හිටියනේ. ඇමරිකාවේදී දතක් ගලවනවා කියන එක ඒ තරම් වේදනාකාරී දෙයක් නෙමෙයි. එයට හේතුව මේ වැඩේ කරන්නේ ප්‍රතිකාරලාභියාගේ ඉල්ලීම පරිදි අදාළ ප්‍රදේශය හිරිවැට්ටවීමෙන් හෝ අවශ්‍යනම් රෝගියාව  සම්පූර්ණයෙන්ම නිර්වින්දනය කිරීමෙන් පසුව නිසායි. සම්පූර්ණයෙන්ම නිර්වින්දනය කිරීම කෙසේ වුවත් අදාළ ප්‍රදේශය හිරිවට්ටවන එක ලංකාවෙත් සාමාන්‍යයෙන් කරන දෙයනේ.

පෞද්ගලිකව මම ඔය නිර්වින්දනය කියන විකල්පයට එතරම් කැමති නැහැ. මේ වගේ වැඩක් කෙරෙද්දී මට හොඳ සිහියෙන් ඉන්න ඕනෑ. හිරි වැට්ටවීමෙන් පසුව දන්ත ප්‍රතිකාරයක් කරන විට රෝගියාට වේදනාවක් දැනෙනවානම් වහාම අතක් උස්සා දැනුම් දීමක් කරන මෙන් ඉල්ලීමක් කරනවා. එවැනි ඉල්ලීමක් කළ විට වැඩේ තාවකාලිකව නවත්වා අමතර නිර්වින්දන ඖෂධ ලබා දීමෙන් පසුවයි නැවත වැඩේට බහින්නේ. නමුත්, මම පෞද්ගලිකව මේ වගේ වෙලාවකදී යම් කිසි මට්ටමකට වේදනාව ඉවසාගෙන ඉන්න කැමතියි. ඒ නිසා, තරමක වේදනාවක් දැනුණත් ප්‍රශ්නයක් නැති බව කියමින් වේදනාව දරාගෙන ඉන්නවා.

දන්ත ප්‍රතිකාරයක් කරද්දී මේ ක්‍රමයට වේදනාව පාලනය කළත් ගෙදර ආවට පස්සේ වේදනාව එනවනේ. එය වළක්වාගන්න ගෙදර එන විට ප්‍රබල වේදනා නාශක ලැබෙනවා. මේ විදිහට බොහෝ විට ලැබෙන ඖෂධ මත්ද්‍රව්‍ය ගණයේ ලා සැලකිය හැකි ඒවා (opioid). මේ වන විට ඇමරිකාව විසඳුම් හොයන දැවෙන ප්‍රශ්නයක් වන්නේ මෙවැනි ඖෂධ අවභාවිතය හා ඒවා යොදාගනිමින් ගෙවල් වලම හදා ගන්නා මත්ද්‍රව්‍යයි. ආරක්ෂාකාරී පියවරක් සේ සලකා මේ විදිහට නියම කරන වේදනා නාශක ෆාමසියකින් මිල දී ගත්තත්, නිර්වින්දන ඖෂධ වල ක්‍රියාකාරීත්වය ඉවත් වූ පසුවත් මම සාමාන්‍යයෙන් කරන්නේ හැකිතාක් දුරට වේදනාව ඉවසා සිටින්න උත්සාහ කිරීමයි.

දන්ත ප්‍රතිකාරය අවසන් වූ පසුව මේ ආකාරයෙන් ෆාමසියෙන් මිල දී ගත යුතු වේදනා නාශක, ප්‍රතිජීවක ඇතුළු ඖෂධ සඳහන් බෙහෙත් තුණ්ඩුව ඇතුළු තවත් දේ අඩංගු පාර්සලයක් දන්ත වෛද්‍යවරයාගෙන් ලැබෙනවා. ඇමරිකාවේ දන්ත වෛද්‍යවරයෙකු හමු වීමෙන් පසුව දත් බුරුසුවක්, දන්ත ආලේපන ටියුබයක් හා ඩෙන්ටල් ෆ්ලොස් වැනි දේ අඩංගු ගුඩි බෑග් එකක් කොහොමටත් ලැබෙනවා. දතක් ගැලවීම වගේ ලොකු වැඩකින් පස්සේ බෙහෙත් තුණ්ඩුව, අමතර ගෝස් කෑලි, පසු ප්‍රතිකාර උපදෙස් ආදියත් මේ බෑග් එකටමයි එකතු වෙන්නේ.

දතක් ගැලවීමෙන් පසුව කලින් කී ගුඩි බෑග් එකට එකතු වන තවත් දෙයක් තියෙනවා. ඒ ටී බෑග් එකක්. මේක දෙන්නේ දිගටම ලේ එනවනම් ලේ නවත්වන්න. තේ කොළ වල තිබෙන ටැනික් ඇසිඩ් වලින් ලේ කැටි ගැහෙන්න උදවු වෙන බවත්, රුධිර නාල සංකෝචනය වීම නිසා රුධිර වහනය අඩු වන බවත් කියවෙන නමුත් ඇමරිකාවේ දන්ත වෛද්‍යවරුන්ගේ පසු ප්‍රතිකාර උපදෙස් සමඟ ටී බෑග් එකක් ලැබෙන්නේ මේ හා අදාළව කිසිවකු විසින් සිදු කළ පර්යේෂණයක් හේතුවෙන් කියා මම හිතන්නේ නැහැ.

ලේ නවත්වන්න ටී බෑග් එකක් යොදා ගැනීම සාමාන්‍ය ඇමරිකානුවන් විසින් හොයාගත් අත් බේතක් කියලයි මම හිතන්නේ. ඔය අත් බේත පසුව දන්ත වෛද්‍යවරුන් විසිනුත් භාවිතයට ගන්න ඇති. මීයෝ අල්ලනවනම් පූසා මැටියෙන් වුනාම මොකද? පුරුද්දක් ලෙස දිනපතා තේ පානය කරන අය අතර මොළයේ රුධිර නාල පිපිරී සිදුවන රුධිර වහන (Hemorrhage) හතර ගුණයකින් අඩු බව මෑතකාලීන ජපන් පර්යේෂකයෙකුගේ පත්‍රිකාවකනම් සඳහන් වෙලා තිබුණා.

අපි කුඩා කාලයේදී තුවාලයක් වුනාම කරපු අත් බේතක් තමයි කෝපි දළු ටිකක් කටින් හපලා තුවාලයට තියන එක. ඉක්මණින් ලේ නවතින බව අත් දුටුවයි සත්තයි! තේ කොළ මොකද කෝපි කොළ මොකද?

දිගින් දිගටම රටෙන් එළියට විදේශ විණිමය ගලන එකත් තුවාලයකින් නොනවත්වා ලේ ගලනවා වගේම දෙයක් තමයි. කොහොම හරි ඉක්මණින් නැවැත්තුවේ නැත්නම් වැඩේ බරපතල වෙන්න පුළුවන්.

ලංකාවේ ආර්ථිකය දැන් කලක සිට මුහුණ දී සිටින විදේශ විණිමය ප්‍රශ්නය ඉංග්‍රීසින් විසින් ලංකාව අල්ලා ගත් මුල් කාලයේ ඔවුන්ටත් මුහුණ දෙන්න සිදු වූ ප්‍රශ්නයක්. ඒ ප්‍රශ්නයට මුහුණ දෙන්න ඉංග්‍රීසීන් විසින් දැරූ උත්සාහය තුළ සෑහෙන තරමකින් ලංකාවේ ඉතිහාසය වෙනස් වුනා වෙන්න පුළුවන්.

අද ඉන්දියාව කියා අපි දන්නා රට ඉංග්‍රීසින්ගේ නිර්මාණයක් බව ගොඩක් අය දන්න දෙයක්නේ. ආසන්න වශයෙන් ඉන්දියාව පිහිටා තිබෙන බිම් ප්‍රදේශය එසේ හඳුන්වන්න වෙලානම්නම් අවුරුදු සහශ්‍ර දෙක තුනක්වත් වෙනවා. එය වෙනත් කරුණක්.

ඉංග්‍රීසින් විසින් වෙන වෙනම පාලනය වුනු බිම් කොටස් සිය ගණනක් එකතු කරලා ඉන්දියාව (හා පකිස්ථානය) හදන කොට ඔය ඉන්දියාව කියන අලුත් රටට ඒ ආසන්නයේම තිබුණු ලංකාවත් එකතු නොකර සිටීම බලාගෙන ගියාම සුවිශේෂී දෙයක්. එහෙම නොවෙන්න එක් ප්‍රධාන හේතුවක් වුණේ ලංකාව මුල ඉඳලම වගේ ඉන්දියාවෙන් ස්වාධීන වෙනම බ්‍රිතාන්‍ය කොළනියක් සේ පාලනය කරනු ලැබීමයි.

ඉන්දියාවට සම්බන්ධයක් නැති වෙනම රටක් වූ, ලංකාව මෙන් දහගුණයක් විශාල, මියන්මාරය පවා බ්‍රිතාන්‍ය ඉන්දියාවේ කොටසක්ව තිබී වෙනම කොළනියක් වුණේ ඉන්දියාවට නිදහස ලැබෙන්න යාන්තම් අවුරුදු දහයකට කලිනුයි. එහෙම බැලුවහම ලංකාව බේරිලා තියෙන්නේ යාන්තමිනුයි.

කොහොම වුණත් ලංකාවත් ඉංග්‍රීසීන්ගේ මදුරාසි පාලනයේ කොටසක් වූ කාලයක් තිබුණා. ලංකාවෙන් ලන්දේසි එළවා ලන්දේසින් සතු වූ ප්‍රදේශ අයිති කර ගැනීමේදී බරපැන දැරුවෙත් මදුරාසියේ තිබුණු ඉංග්‍රීසි ආණ්ඩුවයි. මතක හැටියට පවුම් දොළොස් දාහක් වගේ මුදලක්.

ලංකාව අල්ලාගත්තායින් පස්සේ ඒ අල්ලාගත් ප්‍රදේශ පාලනය කළෙත් ඔය මදුරාසි ආණ්ඩුවමයි. පාලනය කළා කිවුවට ඇත්තටම කළේ බොහොම හදිස්සියෙන් ආදායම් එකතු කරන්න දඟලන එකයි. ඇල්ලුවට හපන්න බෑ කිවුව වගේ ඔන්න ඔතැනදී තමයි මදුරාසි ආණ්ඩුව ඇණ ගත්තේ.

මදුරාසි ආණ්ඩුව කළේ මදුරාසියේ ආදායම් එකතු කළ ක්‍රමය ගෙඩි පිටින් ලංකාවේ ක්‍රියාත්මක කිරීම. නමුත්, ඊට පෙර සිටි පෘතුගීසින් හා ලන්දේසින් විසින් කළේ සියවස් ගණනක් තිස්සේ සිංහලයින් පුරුදු වී සිටි රාජකාරි ක්‍රමය ඒ විදිහටම තියෙද්දී ඒ ක්‍රමයටම ආදායම් එකතු කර ගැනීමයි.

පෘතුගීසින්ට හා ලන්දේසින්ට ලංකාවේ ඒ වන විට තිබුණු රාජකාරි ක්‍රමය ඇතුළේම ඔවුන්ට අවශ්‍ය දේ පහසුවෙන්ම කරගන්න පුළුවන් වුණා. ආණ්ඩුවට අවශ්‍ය මිනිස් ශ්‍රමය වෙනුවෙන් ඔවුන් මුදල් වැය කළ යුතු නොවූ නිසා වියදම් ඉතිරි වුණා. ඒ නිසා, මුදලින් නැතුව ශ්‍රමයෙන් බදු ගෙවන එකේ අවාසියක් තිබුණේ නැහැ. රාජකාරි ක්‍රමයට අස්වැන්නෙන් කොටසක් ලබා දිය යුතු අය ස්වේච්ඡාවෙන්ම එය කළා. රටේ සාමාන්‍ය ජනතාව හා ආණ්ඩුව අතර කටයුතු සම්බන්ධීකරණය කළේ සම්ප්‍රදායික ප්‍රභූන් වූ ඉඩම් හිමි, ඉහළ කුල වල පිරිස් අතරින් තෝරාගත් අයයි.

ඉංග්‍රීසින් ලංකාවට එන විට ලන්දේසින්ගේ කාලය දක්වාම මුහුදුබඩ පළාත් වලත් ක්‍රියාත්මක වුනු බදු ක්‍රමය ඉංග්‍රීසින්ට තේරුම් ගන්න අමාරු තරමේ සංකීර්ණ එකක්. ඉඩම් භුක්ති විඳීමේ හිලවුවට රාජකාරි ක්‍රමයට ඉඩම් ලබාගත් අය අවුරුද්දකට මාස තුනක් ආණ්ඩුවට වැඩ කරනවා. බිං අඳේට ඉඩම් ලබාගත් අය වවන භෝගය අනුව දහයෙන් එකේ සිට දෙකෙන් එක දක්වා නියමිත කොටස ආණ්ඩුවට ගෙවනවා. මුදලි තනතුරට හා එයින් පහළ තනතුරු වලට පත් කර තිබුණු අය මේ කටයුතු සම්බන්ධීකරණය කරනවා. සමහර ඉඩම් වල බිං අඳේ ගන්නේ මේ අයයි.

ඉංග්‍රීසීන් පැමිණි ගමන්ම කළේ එක පාරටම මේ ක්‍රමය සම්පූර්ණයෙන්ම වෙනස් කරන එකයි. මේ අනුව ඔවුන් උත්සාහ කළේ සියලුම බදු රිදී වලින්ම අය කර ගන්නයි. ඉඩමේ ප්‍රමාණය අනුව ඇස්තමේන්තු කරන ලද, ලැබිය හැකි අස්වැන්නෙන් බාගයක වටිනාකම බදු ලෙස මුදලින්ම ගෙවිය යුතු බව නියම කෙරුනා. ඒ වන විට අතේ රිදී කාසි ලොකුවට ඉතිරි කරගෙන හිටියේ නැති ලංකාවේ මිනිස්සුන්ට මේ අලුත් බදු ක්‍රමය කොයි තරම් ප්‍රශ්නයක් වුනාද කියන එක අමුතුවෙන් කියන්න ඕනෑ නෑනේ!

වැඩිපුරම ප්‍රශ්නයක් වුණේ 1796 සැප්තැම්බර් 1 සිට ක්‍රියාත්මක වන පරිදි පොල් ගහකට පනම ගානේ දමපු බද්දයි. මේක අලුත් බද්දක්ම නොවුනත් ලන්දේසින්ගේ කාලේ ඔය බද්ද ක්‍රියාත්මක වී නොතිබුණු නිසා මිනිස්සුන්ට සම්පූර්ණයෙන්ම අමතක වෙලා තිබුණු එකක්.

මේ අලුත් බදු ක්‍රමය ක්‍රියාත්මක කිරීම සඳහා ඉංග්‍රීසින් විසින් මදුරාසියෙන් රැගෙන ආ නිලධාරීන් ඔමිල්දාර්ලා ලෙස හා ඔවුන්ගේ පහළ නිලධාරීන් ලෙස පත් කළා. ඒත් එක්කම ඒ වන විට වරප්‍රසාද ලබමින් සිටි මුදලි, ආරච්චි ආදී තනතුරු වල සිටි අයට මෙතෙක් ලැබුණු වරප්‍රසාද නැති වුණා. දකුණු ඉන්දියාවෙන් ආනයනය කළ අයව ඔමිල්දාර්ලා ලෙස හා එයින් පහළ පේෂ්කාර්, පට්ටකාරර් ආදී තනතුරු වලට පත් කෙරුණා.

ඉංග්‍රීසින් යටතේ බදු ආදායම් එකතු කරන එක සෑහෙන තරමකට පුද්ගලීකරණය වෙලයි තිබුණේ. මේ ක්‍රමය යටතේ කිසියම් ප්‍රදේශයක කිසියම් බද්දක් එකතු කිරීමේ අයිතිය වෙන්දේසියේ විකුණලා වැඩිම ඉල්ලුම්කරුට දෙනවා. ඕක ඊජිප්තුව, රෝමය, ග්‍රීසිය වගේ රටවලත් ක්‍රියාත්මක වූ ක්‍රමයක්. ඊට පස්සේ බදු එකතු කර ගැනීම වෙන්දේසියෙන් දිනන පුද්ගලයාගේ වැඩක්. ආණ්ඩුවට ගෙවන්න පොරොන්දු වූ මුදල එකතු කරගන්න බැරි වුනොත් පාඩු වෙනවා. වැඩිපුර එකතු කරගත්තොත් ලාබ. ආණ්ඩුවේ පැත්තෙන් ගත්තහම බදු ආදායම් සම්බන්ධ අවිනිශ්චිතතාවය නැතුව යනවා.

මේ ක්‍රමයේ තිබුණු ප්‍රධාන ප්‍රශ්නය තමයි වෙන්දේසිය දිනන පුද්ගලයින් විසින් බදු එකතු කර ගැනීම සඳහා මිනිස්සුන්ව විශාල ලෙස පීඩාවට පත් කිරීම. විශේෂයෙන්ම ඒ වගේ තත්ත්වයක් වලක්වන යාන්ත්‍රණයක් ක්‍රියාත්මක නොවන විට.

ලංකාව ඉංග්‍රීසින් විසින් අල්ල ගත්තට පස්සේ මේ විදිහට බදු එකතු කිරීමේ කොන්ත්‍රාත් ගත්තු වැඩි දෙනෙක් ආණ්ඩුවේ පහළ ස්ථරය වූ ඔමිල්දාර්ලා වැනි අයමයි. ඒ අය බොහෝ විට බදු එකතු කරන්න යොදාගත්තේ ඔවුන්ගේ පහළ නිලධාරීන්වයි. පහළ මට්ටමේදී යුක්තිය පසිඳලීමේ බලතල තිබුණෙත් ඒ අයටමයි. ඒ නිසා, මේ බදු එකතු කිරීමේ පලහිලව්ව දුර දිග ගියොත් ඒ ගැන පැමිණිලි කරන්න වෙන්නෙත් මේ අයටමයි. වෙන එකක් තබා ඒ දවස් වල ලංකාවේ බ්‍රිතාන්‍ය පරිපාලනයේ ඉහළින්ම සිටි රොබට් ඇන්ඩෲස්ගේ ජ්‍යෙෂ්ඨ සහකාර ලෙස කටයුතු කරපු ජර්විස් උන්නැහේ පවා තමන්ගේ රස්සාවට අමතරව මේ බදු කොන්ත්‍රාත් වැඩේ කරපු කෙනෙක්. නඩුත් හාමුදුරුවන්ගේ බඩුත් හාමුදුරුවන්ගේ!

ඉන්දියාවෙන් ආපු ඔමිල්දාර්ලා කලින් හිටපු මුදලි ආරච්චි පේරු වල ඇත්තෝ වගේ ලංකාවේ මිනිස්සු ගැන යාන්තමින් හෝ කැක්කුමක් තිබුණ අය නෙමෙයි. ඔවුන් වෙනම සංස්කෘතියක හිටපු, වෙනම භාෂාවක් කතා කරපු මිනිස්සු. කෙක්කෙන් හරි කොක්කෙන් හරි මේ අයට බදු එකතු කරගන්න උදවු වෙන්න දකුණු ඉන්දියාවේ ඉඳලා ඒ අයගේ යාලුවෝ නෑදෑයෝ සනුහරෙන් සෑහෙන ප්‍රමාණයකුත් ඇවිත් තියෙනවා. බදු එකතු කිරිල්ල කොහොම වුනාද කියන එක හිතාගන්න පුළුවන්නේ!

මේ අලුත් බදු ක්‍රමය නිසා අලුත් ඉංග්‍රීසි ආණ්ඩුවට තවත් ප්‍රශ්නයකට මුහුණ දෙන්න වුනා. ආණ්ඩුවේ වැඩ වලට අවශ්‍ය කුලීකරුවන් ඉන්දියාවේදී වගේ දවස් කුලියකට නැත්නම් මාස් පඩියකට බඳවා ගන්න ඔවුන් බලාපොරොත්තු වුවත් කීයක් දුන්නත් කුලී වැඩ කරන්නනම් බෑ කියන එක තමයි සිංහලයන්ගේ ප්‍රතිචාරය වෙලා තියෙන්නේ. ඕනෑනම් රාජකාරී ක්‍රමයට වැඩ කරන්න ඕනෑ දවස් ගාණ වැඩ කරන්නම්. හැබැයි ඔය රිදී කාසි කොච්චර දුන්නත් කුලී වැඩ කරන්න කියලනම් අපිට කියන්න එපා!

අවුරුද්දකටම පනමක ගෙඩි නොහැදෙන කණාටු පොල් ගහකටත් පනමක බද්දක් ගෙවන්න නියම කරලා ඔමින්දාර්ලාගේ මැරයෝ තාඩන පීඩන කරන්න පටන් ගත්තහම දුක කියන්නවත් කෙනෙක් නැති පහතරට මිනිස්සු විශාල අසහනයකට පත් වුණා. තනතුරු නැතිවෙලා හිටපු ආරච්චිලා මුදලිලා ඇවිලෙන ගින්නට පිදුරු දැම්මා. පහතරට පුරා කැරැල්ලක් මතු වුණා. තමන්ගේ ආණ්ඩුව වට්ටපු ඉංග්‍රීසින් ගැන කැමැත්තකින් නොසිටි ලංකාවේ පදිංචිව සිටි ලන්දේසීන් කැරළිකරුවන්ට යටින් උදවු කළා.

අන්තිමේදී, මේ අවුල් සහගත තත්ත්වය ගැන කරුණු හොයා බලා නිර්දේශ ඉදිරිපත් කරන්න 1797 අවුරුද්දේ ජූනි 9 වෙනිදා ජෙනරාල් ඩි මියුරන්ගේ සභාපතිත්වයෙන් යුතු ත්‍රිපුද්ගල කමිටුවක් පත් කෙරුණා.

ඩි මියුරන් කමිටුවේ නිර්දේශ වල ප්‍රතිඵලයක් ලෙස රාජකාරි ක්‍රමය නැවත ස්ථාපිත කෙරුණා. ඉන්දියාවෙන් ආ නිලධාරීන් ආපසු යැවුනා. ලංකාවේ කලින් හිටපු මුදලි, ආරච්චි ආදීන්ගේ තනතුරු නැවත ලැබුණා. 1797 සැප්තැම්බර් 16 වෙනිදා සිට පොල් බද්ද අහෝසි වුණා.

1798 ඔක්තෝබර් 12 වෙනිදා ෆෙඩ්රික් නෝර්ත් ලංකාවේ පළමුවෙනි ආණ්ඩුකාරයා විදිහට පත් වෙලා ආවා. ලංකාව ඉන්දියාවෙන් ස්වාධීන වෙනම කොළනියක් වුණා. ලංකාවට නිදහස ලැබෙන තුරුම ඒ තත්ත්වය ඒ විදිහටම පැවතුණා.

Friday, August 3, 2018

ඉතිරි දතුත් ගලවා නිදහස් වීම


පසුගිය ලිපියෙන් අපි කතා කළේ ඥාන දත් ගැලවීම ගැනයි. ඇමරිකාව හා අදාළව ගත්තොත් මෙතැනදී වෙන්නේ දන්ත වෛද්‍යවරු කියනවා. අපි ගලවනවා.

වෙනත් ඕනෑම පුද්ගලයෙක් වගේම දන්ත වෛද්‍යවරයෙකුත් පුද්ගලයින් වශයෙන් හා පොදු වශයෙන් තමන්ගේ පහසුව හා වාසිය ගැන හිතන එක වලක්වන්න බැහැ. ඒ නිසා, ඔවුන්ගේ පාරිභෝගිකයින් වන අපේ වාසිය හා පහසුවට අඩුවක් වෙනවානම් ඒ ගැන සැලකිලිමත් වෙන එක අපේ වැඩක්.

සමහර අවස්ථා වලදී දන්ත වෛද්‍යවරයෙකු වැනි කිසියම් ක්ෂේත්‍රයක විශේෂඥයෙක් අපට යෝජනා කරන දෙයක් අපට හොඳම දෙයද කියන සැකය අපට ඇති වෙනවා. අපේ වාහනය අලුත්වැඩියා කරන පුද්ගලයා එහෙමත් නැත්නම් අපේ මූල්‍ය උපදේශකයා වගේ කෙනෙක් ගත්තත් මෙවැනි අවස්ථා මතු වෙනවා.

මේ වගේ අවස්ථා වලදී විශේෂඥයෙක් ඔහුගේ පාරිභෝගිකයාට වඩා දැනුමෙන් සන්නද්ධව සිටීම නිසා ඇති වන තොරතුරු අසමමිතිය පාරිභෝගිකයාගේ අවාසියට හිටිනවා. විශේෂඥයෙකුට එයින් අයුතු ප්‍රයෝජනයක් ගන්න පුළුවන්.

ඇමරිකාවේ වෛද්‍ය ප්‍රතිකාර හා අදාළව ඉහත තත්ත්වය යම් තරමකින් පාලනය වෙන්නේ රක්ෂණ සමාගම් නිසයි. වෛද්‍ය රක්ෂණයක් ඇති අයෙකුගේ වෛද්‍ය ප්‍රතිකාර වියදමෙන් වැඩි කොටසක බරපැන දරන්නේ රක්ෂණ සමාගම් විසිනුයි. මේ වියදම් වක්‍ර ලෙස දෙවනුව පාරිභෝගිකයින් වෙතම පැවරෙන එක වෙනම කරුණක්.

දන්ත වෛද්‍යවරයෙක් විසින් කාගේ හෝ දතක් ගැලවීම හෝ පිරවීම වැනි ප්‍රතිකාරයක් නිර්දේශ කළාම එය කළ යුතු දෙයක්ද කියා රක්ෂණ සමාගම විසින් හොයා බලනවා. එසේ නොවේනම් ඔවුන් අදාළ වියදම ප්‍රතිපූරණය කරන්නේ නැහැ. මේ නිසා, මුදල් ගැරීම සඳහා වෛද්‍යවරුන් විසින් අනවශ්‍ය ප්‍රතිකාර කරන එක පාලනය වීමක් සිදු වෙනවා. රක්ෂණ සමාගම් සතුව රෝගීන්ගේ වෛද්‍ය ඉතිහාසය ගැන වාර්තා තිබෙන නිසා දන්ත වෛද්‍යවරයෙකුට එකම දත දෙපාරක් ගලවන්න අමාරුයි.

කොහොම වුණත්, රක්ෂණ සමාගමක් විසින් කිසියම් ප්‍රතිකාරයක් අවශ්‍ය එකක්ද අනවශ්‍ය එකක්ද කියා තීරණය කරන්නේත් වෛද්‍යවරුන් බහුතරයක් කරන දෙයට සාපේක්ෂවයි. සම්මතයෙන් බැහැර වන වෛද්‍යවරුන්ව රක්ෂණ සමාගම් විසින් හඳුනා ගන්නා නමුත් ඔවුන් සම්මත වෙනස් කරන්න යන්නේ අඩුවෙන්.

වෙනත් විශේෂ වෛද්‍යමය හේතුවක් නැතත් ඥාන දත් ගලවා දමන එක ඇමරිකාවේ දන්ත වෛද්‍යවරුන්ගෙන් වැඩි දෙනෙකු අතර තිබෙන පොදු සම්මුතියක්. ඒ නිසා, දන්ත වෛද්‍යවරයෙකු ඥාන දතක් ගලවන විට එය ඥාන දතක් බව පමණක් රක්ෂණ සමාගමට වාර්තා කිරීම ප්‍රමාණවත්. නමුත්, අනෙක් දත් ගලවන එක ඒ තරම්ම පහසු නැහැ. ඒ සඳහා හේතුවක් ඉදිරිපත් කළ යුතුයි.

මෑතකදී මගේ දන්ත වෛද්‍යවරිය විසින් ගලවන්න නිර්දේශ කළ එක් දතක් ඥාන දතක් නෙමෙයි. ඇය මේ දත ගලවා ගන්නා මෙන් නිර්දේශ කර දැන් අවුරුදු දෙකකටත් වැඩියි. නමුත්, දතේ මට පෙනෙන හෝ දැනෙන කිසිදු ප්‍රශ්නයක් තිබුණේ නැහැ.

ඇගේ නිගමනයට පාදක වෙන්නේ දත් මුලේ එක්ස්-කිරණ ඡායාරූපයි. ඇගේ නිගමනය අනුව, දත් මුල් වල ආසාදනයක් තිබෙනවා. එය ගලවා නොදමා ගොඩ දැමීමේ හැකියාවක් නැහැ. කැක්කුමක් හෝ සංවේදීතාවයේ ප්‍රශ්නයක් මට නැතත් ඇය කියන්නේ එවැනි ප්‍රශ්නයක් ඇති වීම කාලය පිළිබඳ ප්‍රශ්නයක් බවයි.

දැන් මේ සිදු විය හැකි ප්‍රශ්නය පොඩි දත් කැක්කුමක සිට අපි පණු ගෙඩි කියා කියන විදුරු මස ඇතුළේ ආසාදනයක් දක්වා කවර එකක් හෝ විය හැකියි. නමුත් තවමනම් එවැන්නක් වී නැහැ. එවැන්නක් සිදු වෙන්න ඉඩ තිබෙන නිසා මූද හත් ගවුවක් තියෙද්දී අමුඩ ගැසිය යුතුද? එහෙම නැත්නම් ප්‍රශ්නය අත ළඟට එනකම් බලාගෙන ඉන්නවද?

දත නොගැලවුවොත් ප්‍රශ්නයක් එන්න ඉඩ තිබෙනවා. එවිට අවසාන වශයෙන් කරන්න වෙන්නේ දත ගලවා දමන එකයි. දැන් කරන්න යන්නේත්  ඒකමයි.

දත නොගලවා හිටියොත් ප්‍රශ්නයක් එන තුරු හෝ දත තියෙනවා. ප්‍රශ්න එන්න ඉඩ තිබෙන බව සිතා දත් සියල්ල දැන්ම ගලවා දැමුවොත් අනාගතයේදී ඔය ප්‍රශ්න එන්නෙම නැහැ. නමුත්, එහෙම කියල අද ඉඳලම දත් නැතුව ජීවත් වෙන්න ඕනෑද?

ඔහොම හිතලා කාලයක් වැඩේ ඇද්දත් දන්ත වෛද්‍යවරියගෙන් බේරීමක් නැහැ.

දන්ත වෛද්‍යවරිය විසින් එක්ස්-කිරණ ඡායාරූප පෙන්වා ප්‍රශ්නය විස්තර කළත් මට එහි එවැනි ප්‍රශ්නයක් පෙනෙන්නේ නැහැ. එකම රූපය දෙස බැලුවත් අප හැමෝටම එකම දේ පෙනෙන්නේ නැහැ. ඇයට පෙනෙන දෙයට ඇගේ ඇස් වල පෙනීමට අමතරව ඇය ලබා ඇති පුහුණුවත් බලපානවා. ඒ පුහුණුව නැති මට ඇයට පෙනෙන දේ පෙනෙන්නේ නැහැ.

දන්ත වෛද්‍යවරිය කියන විදිහට විදුරු මසට යටින් ආසාදනය වී තිබෙන දත නොගලවමින් කල් අරින තරමට යාබද දතක් ආසාදනය වෙන්න තිබෙන අවදානම ඉහළ යනවා.

ඇය එසේ කියන විට මට ඇයව විශ්වාස කරන්න සිදු වෙනවා. ඒ ඇය අදාළ විෂය පිළිබඳව ලබා ඇති පුහුණුව හා ඇගේ සේවා පළපුරුද්ද ගැන සලකමින්. මගේ ඉන්ද්‍රියකට ප්‍රත්‍යක්ෂ්‍ය නොවුණත්, දන්ත වෛද්‍ය විද්‍යා උපාධියක් ලබා ඇති, කාලයක් දන්ත වෛද්‍ය වරයෙකු ලෙස කටයුතු කර පළපුරුද්දක් ලබා තිබෙන කෙනෙක් කියන දෙයක් නිවැරදි වෙන්න ඉඩක් තිබේය යන මේ දෙවන කරුණත් විශ්වාසයක්.

වෛද්‍යවරයා පිළිබඳව විශ්වාසයක් ඇති වෙන්න මේ මූලික විශ්වාසය අත්‍යාවශ්‍ය වුවත්, එහි විලෝමය සිදු විය යුතු නැහැ. වෛද්‍යවරයාගේ නිගමන වැරදි වුවත්, ඔහු පුහුණුවක් ලබා තිබෙන ක්‍රමවේදය නිවැරදි වෙන්න පුළුවන්. ඒ නිසා, වෛද්‍යවරයා පිළිබඳව විශ්වාසයක් නැති කෙනෙකුට වෛද්‍යවරයා මාරු කරන්න පුළුවන්. නමුත්, මේ දන්ත වෛද්‍යවරුන් සියළු දෙනා විසින්ම අනුගමනය කරන ක්‍රමවේදය පිළිබඳව සැකයක් තිබෙන කෙනෙක්ට වෛද්‍යවරයා මාරු කිරීම විසඳුමක් වෙන්නේ නැහැ.

මේ වැඩේ ආකෘතිමය ලෙස ගත්තොත් දෙවියන් ගැන විශ්වාසය තබන එකට වඩා ගොඩක් වෙනස් නැහැ. දෙවියන් ගැන ලොකු විශ්වාසයක් තියෙන කෙනෙක් වරක් දෙවරක් අවශ්‍ය දේ සිදු නොවුණා කියා තමන්ගේ විශ්වාසය වෙනස් කර ගන්නේ නැහැ. ඒ වෙනුවට කරන්නේ කපුවාව මාරු කරලා බලන එකයි. නමුත්, දිගින් දිගටම කපුවන් අසාර්ථක වෙද්දීත් දෙවියන් ගැන තිබෙන විශ්වාසය බිඳ වැටෙන්නේ නැත්නම් එය වෙනත් දෙයක්.

රටක් ගමන් කරන දිශාවටත් ඒ රටේ මිනිස්සුන්ගේ විශ්වාස බලපානවා. කිසියම් රටක ජීවත් වන එක් අයෙක්ට ඒ රටේ බහුතරයක් අයගේ විශ්වාස සමඟ පෑහෙන්න අමාරු වුවත්, අඩු වශයෙන් තාවකාලිකව හෝ ඒ බහුතරය සමඟ යම්තාක් දුරකට අනුගත වෙන්න වෙනවා. බොහෝ දෙනෙක්ට එහෙම කරන්න වෙන්නේ වෙනත් විකල්පයක් නැති කමට වුවත්, අර බහුතරය කාලයත් එක්ක තමන්ගේ විශ්වාස වෙනස් කරගනු ඇති බවට තිබෙන අපේක්ෂාවත් එතැන තියෙනවා.

නොගැලපීම තියෙන්නේ කපුවා සම්බන්ධව හිතන දේවල් වලනම් කාලයත් එක්ක නොගැලපීම සමනය වෙන්න ඉඩක් තිබුණත්, එය ඊට වඩා මූලික මට්ටමේ වෙනසක්නම් තත්ත්වය ටිකක් දරුණුයි. බොහෝ දෙනෙක්ගේ මූලික මට්ටමේ විශ්වාස සමානනම් ඒ මත පාදක වූ දෙවන මට්ටමේ විශ්වාස කොයිතරම් වෙනස් සේ පෙනුණත් ඒවා හා අදාළව එකඟතාවයකට එන එක ඒ තරම් අමාරු නැහැ. එහෙම බැරි වුනත් අඩු වශයෙන් බහුතරය සමඟ එකඟ නොවී ජීවත් වීමේ ලොකු ආතතියක් දැනෙන්නේ නැහැ.

වෛද්‍යවරයා කියන නිසා ඥාන දත් ගලවන්න හිත හදාගන්න පුළුවන් වුවත් දත් ඇන්දම ගලවන්න කිවුවොත්නම් ප්‍රශ්නයක් වෙනවා. දන්ත වෛද්‍යවරු හැමෝම එහෙම කියනවනම්, අහළ පහළ අය හැමෝමත් ඒ අදහස අනුමත කරනවනම්, ඒක ඊට වඩා ගොඩක් බරපතල ප්‍රශ්නයක්!

(Image: https://www.soulseeds.com/expectation-post/2012/07/seed-of-perspective-4/)

ඥාන දත් ගලවා නිදහස් වීම


පසුගිය දවසක මට දන්ත ශල්‍ය වෛද්‍යවරයෙක් වෙත යන්න වුණා. ඇමරිකාවේ දන්ත වෛද්‍ය වරයෙක් දතක් ගලවා දමන්න කියන්නේ එය නොගලවා ගොඩ දාන්නම බැරිනම් වුවත්, මේ ප්‍රකාශනය කටේ දත් තිස්දෙකටම එකම අයුරින් බලපාන එකක් නෙමෙයි. ඥාන දත් හා සම්බන්ධව ඇමරිකානු ප්‍රතිපත්තිය වන්නේ එන කොටම ගලවා දමන එකයි.

සාමාන්‍යයෙන් ඇමරිකානු දරුවෙක්ගේ ඥාන දත් ගලවා දමන්නේ ඒවා එන කොටමයි. ඒ කියන්නේ අවුරුදු විස්සේදී වගේ. මම ඇමරිකාවට එනකොට මේ වයස පැනලා. ඒ නිසා, ඇමරිකාවට එනකොටත් මගේ ඥාන දත් පරිස්සම් වෙලා තිබුණා. මුල් දවස් වල දන්ත වෛද්‍ය වරයෙක් වෙත යන හැම වෙලාවෙම මුලින්ම අවධානය යොමුවුණේ මේ ඥාන දත් වලටයි. දන්ත සෞඛ්‍යය පවත්වා ගැනීම හා අදාළ නිර්දේශ වල උඩින්ම තියෙන්නේ ඥාන දත් ගලවා දැමීම.

ඥාන දත් ගලවා දැමීම කියන එක වචනාර්ථයෙන් වගේම සංකල්පීයවත් මට ටිකක් අවුලක් දැනවූ දෙයක්. මේවා ගැලවිය යුත්තේ ඇයි කියන ප්‍රශ්නයට මට ලැබුණු පිළිතුර ඉතාම සරල එකක්. ඒවා ගලවා දැමිය යුත්තේ ඒවා අවශ්‍ය නොවන නිසා. [මෙය අසම්පූර්ණ පිළිතුරක්. වඩා තර්කානුකූල පිළිතුරු පසුව වෙනත් දන්ත වෛද්‍යවරුන්ගෙන් ලැබුණා.]

මට තිබුණු මූලික ප්‍රශ්නය මිනිස්සුන්ගේ ශරීරයේ ස්වභාවික කොටසක් අනවශ්‍ය දෙයක් වෙන්නේ කොහොමද කියන එකයි. එහෙම වෙන අවස්ථා ඕනෑ තරම් තිබුණත් ඒ ව්‍යතිරේඛ ලෙස මිස සාමාන්‍ය තත්ත්වය ලෙස නොවන නිසා මම මගෙන්ම අසාගත් මේ ප්‍රශ්නය නොවැදගත් එකක් නෙමෙයි. කටේ ඥාන දත් තියෙන එක මට ප්‍රශ්නයක් නොවේනම්, වෙනත් අයෙකුට එයින් ඇති කරදරයකුත් නැත්නම් ඒවා ගලවා දැමිය යුත්තේ ඇයි?

ඇමරිකාවේදී වෛද්‍යවරයෙකු හෝ වෙනත් කිසියම් විශේෂඥයෙකුගේ නිර්දේශ අප පිළිගත යුතුම නැහැ. නමුත්, එසේ පිළි නොගන්නවානම් ඒ හේතුව නිසා ඇති විය හැකි ප්‍රශ්න වල අවදානමත් අප විසින්ම ගත යුතුයි. මේ කරුණේදී, මගේ දැනුමට සාපේක්ෂව එවැනි ලොකු අවදානමක් පෙනුණේ නැහැ.

අනෙක් අතට මේ ඥාන දත් ගලවා දැමීමේ ක්‍රියාපටිපාටියේත් අවදානම් තිබුණා. ඒ වගේම එහි බරපැනත් මා විසින්ම දැරිය යුතුයි. මගේම සල්ලි වලින්, අවදානමක් හා අපහසුතාවයක් දරමින් මා විසින් ඥාන දත් ගලවා දැමිය යුත්තේ මට පැහැදිලිව ප්‍රත්‍යක්ෂ නොවන කුමක් හෝ අවදානමක් අඩු කර ගැනීම වෙනුවෙනුයි.

මේ නිර්දේශය ලැබුණු මුල් කාලයේදී ඇමරිකාවේ කොයි තරම් කාලයක් ඉඳීද කියා ස්ථිර අදහසක් තිබුණේ නැහැ. නැවත ලංකාවට හෝ වෙනත් රටකට ගියානම් මේ ඥාන දත් ප්‍රශ්නයක් නොවිය හැකිව තිබුණා. නමුත්, එහෙම වුණේ නැහැ.

කාලයත් එක්ක පදිංචිය මාරු කරමින් ඇමරිකාව වටේ තැනින් තැනට යද්දී දන්ත වෛද්‍ය වරුනුත් මාරු වුණා. නමුත්, දන්ත වෛද්‍යවරුන් මාරු වුණා කියා ඥාන දත් ගලවා දැමිය යුතු බවට වූ නිර්දේශයනම් වෙනස් වුණේ නැහැ.

ගොඩක් අය දිගින් දිගටම එකම දේ කියන කොට එය වදයක් වෙනවා. ඇමරිකාවේ තවත් කලක් ඉන්නවානම්, මේ ඥාන දත් පළහිලවුවට හැමදාමත් දන්ත වෛද්‍යවරු එක්ක වාද විවාද කර කර ඉන්න වෙනවා. ඊට වඩා ලේසියි යන ක්‍රමේට යන එක. එහෙම නැත්නම් වෙන්නේ ඇමරිකාවේ ක්‍රමයට ලංකාවේ වාහන එළවන්න ගියාම වෙන විදියේ අවුලක්.

දන්ත වෛද්‍යවරුන් විසින් ඥාන දත් ගලවා දමන්න නිර්දේශ කරන්න හේතු කිහිපයක් තිබෙනවා. මේ දත් ගලවා දැමූ විට ඉතිරි දත් වලට නිසි පරතරයක් ඇතුව වැඩෙන්න ඉඩකඩ ලැබෙන නිසා ඒවා වඩා සෞඛ්‍ය සම්පන්න ලෙස දිගු කලක් පවතින බවට ඇති අදහස එයින් එකක්. දත් අතර නිසි පරතරයක් ඇති විට දත් පිරිසිදු කිරීම පහසුයි. මේ අදහස පවුල් සංවිධානය ගැන නූතන අදහසට කිට්ටුවෙන් යන එකක්.

දෙවන කරුණ, කටේ මුල්ලට වෙන්න තිබෙන මේ දත් පරීක්ෂා කිරීම, පිරිසිදු කිරීම හෝ පිරවීම වැනි ප්‍රතිකර්මයක් කිරීම වඩා අපහසු වීමයි. එය මූලික වශයෙන්ම දන්ත වෛද්‍යවරුන්ගේ ප්‍රශ්නයක්. නමුත්, අවසාන වශයෙන් දන්ත වෛද්‍යවරුන්ගේ ප්‍රශ්නයක් කියන්නේත් ඔවුන්ගෙන් ප්‍රතිකාර ගන්නා අයගේම ප්‍රශ්නයක්.

රජයට අයිති පාඩු ලබන ව්‍යවසායයක් ලාබ ලබන එකක් බවට පත් කරන්න මහන්සි වෙනවාට වඩා එහි අයිතිය බැහැර කර නිදහස් වීම පහසුයි. ඒ වගේම, ඔය ඥාන දත් සෞඛ්‍ය සම්පන්න ලෙස පවත්වා ගන්න උදවු කරනවාට වඩා ගලවා දාන්න නිර්දේශ කරන එක පහසුයි.

රජයට අයිති ව්‍යවසායයකින් ලාබ ඉපැයූවා කියා එහි වාසිය එය කළමනාකරණය කරන අයට ලැබෙන්නේ නැහැ. නමුත්, ඒ ව්‍යවසායයම පෞද්ගලික අයිතියට යටත් වුණාම තත්ත්වය වෙනස්. ලැබෙන ලාබය හෝ පාඩුව එහි අයිතිකරුවාටමයි. මේ වෙනස නිසා, ව්‍යවසායයක් හැකි තරම් කාර්යක්ෂම සේ කළමනාකරණය කර ලාබ ලබන එකක් බවට පත් කරන්න පෞද්ගලික ව්‍යවසායයෙකුට තිබෙන උනන්දුව රජයකට නැහැ.

ඔයාකාරයටම ඥාන දත් තිබෙන්නේ ප්‍රතිකාරලාභියාගේ කටේ මිසක් දන්ත වෛද්‍යවරයාගේ කටේ නොවන නිසා දන්ත වෛද්‍යවරයෙකු තමන්ගේ පහසුව ගැන වැඩිපුර හිතන එක සාමාන්‍ය දෙයක්. මේ ගැන යම් අවුලක් තිබෙන කෙනෙකුට අවශ්‍යනම් දන්ත වෛද්‍යවරයාව මාරු කරන්න පුළුවන්. නමුත්, ඒක මැතිවරණයකදී ආණ්ඩුව මාරු කරනවා වගේ වැඩක්.

රජය කියන යාන්ත්‍රනය ඇතුළේ තිබෙන ආකෘතිමය ප්‍රශ්නය ආණ්ඩුව මාරු කලා කියා විසඳෙන්නේ නැහැ. ආණ්ඩුව මාරු කළ අලුත යම් වෙනස්කම් පෙනුණත් මූලික දේවල් වෙනස් වෙන්නේ නැහැ. ඒ වගේම දන්ත වෛද්‍යවරයා මාරු කර වෙනත් අයෙකු වෙත ගියත් බොහෝ විට ඥාන දත් හා සම්බන්ධ ප්‍රතිපත්තියේ වෙනසක් වෙන්නේ නැහැ.

තනි පුද්ගලයෙකුට කිසියම් රටක හෝ සමාජයක පවතින ක්‍රමයට කිසියම් බලපෑමක් කරන්න පුළුවන්. නමුත්, මෙහි සීමාවන් තිබෙනවා. එක්තරා සීමාවකදී ඒකීය පුද්ගලයෙකුට යන ක්‍රමයට අනුගත වෙන්න සිද්ධ වෙනවා. යන ක්‍රමය වෙනස් කරන්න වුවත්, පළමුව එම ක්‍රමයට අනුගත වී යන ප්‍රවාහයත් එක්කම යම් දුරක් යන්න වෙනවා. මුල ඉඳන්ම උඩු ගං පීනන්න උත්සාහ කළොත් බොහෝ විට වැඩි දුරක් යන්න ලැබෙන්නේ නැහැ.

ඥාන දත් අවශ්‍ය නෑ කියන එක ඇමරිකාවේ දන්ත වෛද්‍ය වරුන් බොහෝ දෙනෙකු පිළිගන්නා සම්මතයක්. මේ සම්මතය අනුව නිරෝගී, සෞඛ්‍ය සම්පන්න වැඩිහිටි පුද්ගලයෙකුගේ මුඛයේ තිබිය යුත්තේ දත් 28ක් පමණයි.

නිරෝගී, සෞඛ්‍ය සම්පන්න පුද්ගලයෙක් කියන එකම කිසියම් කාලයකට හා සමාජයකට සාපේක්ෂ සම්මතයක්. රෝග කියන ඒවා අර්ථ දක්වන්නේ මේ සම්මතයට සාපේක්ෂවයි. ඒ නිසා, එක සමාජයක එක කාලයක රෝගයක් සේ සැලකෙන දෙයක් වෙනත් කාලයක වෙනත් සමාජයක රෝගයක් නොවෙන්න පුළුවන්. එහි අනිත් පැත්තත් වෙන්න පුළුවන්. ඇතැම් කාල වල ඇතැම් සමාජ වල සුන්දර නාරි දේහයක ලක්ෂණ වූ නල දත් හා පෙති ගෝමර වෙනත් කාලයක වෙනත් සමාජයක රෝග ලෙස හඳුනා ගැනෙන්නේ ඒ විදිහටයි.

ශාරීරික රෝග වලටත් වඩා මේ කරුණ කැපී පෙනෙන්නේ මානසික රෝග හා අදාළවයි. නිරෝගී, සෞඛ්‍ය සම්පන්න පුද්ගලයෙක්ගේ භෞතික ශරීරය සම්බන්ධව වගේම හැසිරීම හා අදාළවත් සම්මතයක් තිබෙනවා. මේ සම්මතය කාලයට හා දේශයට සාපේක්ෂ එකක්. භෞතික ශරීරයේ වගේම හැසිරීමේත් සුළු වෙනසක් රෝගයක් ලෙස හඳුනා ගැනෙන්නේ නැතත්, එක්තරා සීමාවක් පැන්නට පස්සේ එය රෝගයක් වෙනවා. කෞමාර කාමය හෝ සමලිංගික සේවනය වැනි චර්යාවන් රෝග වන්නේ හෝ නොවන්නේ නිරෝගී, සෞඛ්‍ය සම්පන්න පුද්ගලයෙක් පිළිබඳ අදාළ සමාජයේ අදාළ කාලයේ පවතින සම්මතයට සාපේක්ෂවයි. මේ පුද්ගල ප්‍රතිරූපය වෙනස් වෙන කොට රෝගීන් නිරෝගීන් වී නිරෝගීන් රෝගීන් වෙනවා.

රටක් විදිහට ලංකාව අද ඉන්නේ කොතැනද කියන එක ගත්තත් එය තීරණය වන්නේ රටක් තිබිය යුතු කොතැනද කියන එක ගැන එක් එක් පුද්ගලයා සිතන ආකාරය මතයි. සෞඛ්‍ය සම්පන්න, නිරෝගී රටක ප්‍රතිරූපය කුමක්ද? ඇමරිකාවද? සිංගප්පූරුවද? කියුබාවද? එහෙමත් නැත්නම් යුරෝපීයයන් එන්න කලින් තිබුණු ලංකාවද?

Tuesday, July 17, 2018

අන්කල් සෑම්ගේ දත් ගැලවූ අපේ දත් දොස්තර


පසුගිය ලිපියෙහි මා ලියූ පරිදි ඇමරිකාවේ දන්ත වෛද්‍ය ප්‍රතිකාර ඉතා මිල අධික වන අතර දන්ත වෛද්‍ය රක්ෂණයක් තිබුණද මේ වියදම් වලින් සෑහෙන ප්‍රමාණයක් අතින් ගෙවන්නට සිදු වේ. කෙසේ වුවත්, අඩු ආදායම්ලාභීන් ඇතුළු ඇතැම් සුවිශේෂී කණ්ඩායම් වලට නොමිලේ ලැබෙන ආහාරපාන, වෛද්‍ය රක්ෂණ ආදී සහනාධාර අතර දන්ත ප්‍රතිකාර රක්ෂණද වේ.

මේ කියන කාලය වන විට අප ඇමරිකාවට පැමිණ වැඩි කලක් ගත වී නැත. එය මගේ සිසු අවදිය වූ බැවින් මගේ මාසික ආදායම අර්ධකාලීන පර්යේෂණ සහකාරවරයෙකු ලෙස ලැබූ දීමනාවට සීමා වී තිබුණේය. මගේ බිරිඳ ගර්භනීව සිටි අතර ඇයද රැකියාවක් නොකළාය. එවකට අප ජීවත් වූ ප්‍රාන්තයේ අඩුආදායම්ලාභී ගර්භණී කාන්තාවකට ලැබෙන සහනාධාර අතර දන්ත ප්‍රතිකාර රක්ෂණයක්ද විය. මේ දන්ත ප්‍රතිකාර රක්ෂණයේ විශේෂත්වය වූයේ අනෙකුත් සාමාන්‍ය දන්ත ප්‍රතිකාර රක්ෂණ මෙන් නොව ගෙවිය යුතු සම්පූර්ණ මුදලම රක්ෂණය මඟින් ආවරණය කිරීමයි.

විශේෂ අවශ්‍යතාවයක් නොතිබුණත් ආරක්ෂාකාරී පියවරක් වශයෙන් මේ රක්ෂණ වරප්‍රසාදය අපි ලබා ගත්තෙමු. රක්ෂණය ලබාගැනීමෙන් පසුව වුවද, දත් වල විශේෂ ප්‍රශ්නයක් නොතිබුණු බැවින් දරු උපත දක්වාම ඇයට එයින් ප්‍රයෝජනයක් ගන්නට අවස්ථාවක් නොලැබුණේය.

කෙසේ වුවද, දරු උපතින් පසුව මේ රක්ෂණ වරප්‍රසාදය අවසන් වෙන්නට ඔන්න මෙන්න කියා තිබියදී, බිරිඳ අප ජීවත් වූ නගරයේ සිටි දන්ත වෛද්‍යවරයෙකු හමු වූවාය. පසුව ඈ මට කී පරිදි, මේ හමුවේදී මිනිත්තු විස්සක පමණ කාලයක් ගනිමින් දන්ත වෛද්‍යවරයා විසින් ඇගේ දත් පරීක්ෂා කර පිරිසිදු කරනු ලැබ තිබේ. එහෙත්, ඇගේ දත් නිරෝගී වූ බැවින් අමතර යමක් කරන්නට අවශ්‍ය වී නැත.

රක්ෂණය මඟින් වෛද්‍ය ගාස්තුව සම්පූර්ණයෙන්ම ආවරණය වන බැවින් අප මේ වෙනුවෙන් කිසිදු මුදලක් ගෙවිය යුතුව තිබුණේ නැත. අප කළ යුතු වූයේ රජය මඟින් ලබා දෙන රක්ෂණයෙන් වෛද්‍ය ගාස්තුව අය කර ගැනීම සඳහා වෛද්‍යවරයාට අනුමැතිය දීම පමණි. ඒ නැතත්, මෙවැනි සාමාන්‍ය දන්ත පරීක්ෂාවක් හා දත් පිරිසිදු කිරීමක් වෙනුවෙන් අය කෙරෙන මුදල වෙනත් දන්ත ප්‍රතිකාර වියදම් වලට සාපේක්ෂව සුළු මුදලකි.

මේ රක්ෂණ ආවරණය නොමිලේ ලැබුණත් අපට එයින් වැඩි ප්‍රයෝජනයක් ගන්නට ඉඩක් ලැබුණේ නැත. දරු උපතින් තෙමසකට පසුව රක්ෂණ වරප්‍රසාදය අවසන් විය.

කාලයක් ගත විය. බිරිඳගේ දත් වල ලොකු ප්‍රශ්න නොතිබුණත් මට එවැනි ප්‍රශ්න තිබූ නිසා ලොකු වියදමක් යන වැඩ දෙක තුනක්ම කරන්නට සිදු විය. ඒ වෙනුවෙන් වරින් වර මට මේ වෛද්‍යවරයා වෙත යන්නට සිදු විය. ඇයට ගර්භණී කාලයේ ලැබුණු රක්ෂණයෙන් මෙන් නොව මගේ රක්ෂණයෙන් වෛද්‍ය ගාස්තු මුළුමනින්ම ආවරණය නොවුණු අතර සෑම විටකම වාගේ ගෙවිය යුතු මුදලින් කිසියම් ප්‍රතිශතයක් අතින් ගෙවන්නට සිදු විය.

ඇමරිකාවේ ජීවත් වන විට වෛද්‍ය රක්ෂණයක් (හෝ දන්ත වෛද්‍ය රක්ෂණයක්) තිබීමේ ප්‍රධාන වාසිය ප්‍රතිකාර ගාස්තු වලින් සෑහෙන කොටසක් ආවරණය වීම වුවත් එය එකම වාසිය නොවේ. රක්ෂණ සමාගම් විසින් බොහෝ විට වෛද්‍යවරයා සමඟ හෙට්ටු කර වෛද්‍ය ගාස්තු අඩු කරන නිසා එහි වාසියද රෝගියාට ලැබේ.

සාමාන්‍යයෙන් මා දැන් ප්‍රතිකාර ගන්නා බොහෝ වෛද්‍යවරුන් විසින් කරන්නේ ප්‍රතිකාර ගැනීමෙන් පසු මුලින්ම බිල රක්ෂණ සමාගමට යවා ඔවුන් එය පරීක්ෂා කර ඔවුන්ගේ කොටස ගෙවා රෝගියා විසින් ගෙවිය යුතු කොටස දැනුම් දීමෙන් අනතුරුව ඒ මුදල මගෙන් අය කර ගැනීමයි. එහෙත්, මේ වෛද්‍යවරයා විසින් රෝගියාගේ කොටස කලින්ම අය කර ගත්තේය. රක්ෂණ සමාගම වෙත බිල්පත ඉදිරිපත් කළේ එයින් පසුවය. ඇතැම් විට මෙයට හේතුව ඒ කාලය වන මට ඇමරිකාවේ ක්‍රෙඩිට් හිස්ට්‍රියක්, එනම් ගෙවිය යුතු මුදල් නිසි කලට ගෙවීමේ දිගුකාලීන වාර්තාගත ඉතිහාසයක් නොතිබීම වන්නට පුළුවන. මෙසේ ක්‍රෙඩිට් හිස්ට්‍රියක් නැතිකම ඇමරිකාවට අලුතෙන් පැමිණෙන සංක්‍රමණිකයෙකුට මුහුණ දෙන්නට සිදුවන එක් ප්‍රශ්නයකි.

මෙසේ මගේ රක්ෂණ සමාගම වෙත බිල්පත ඉදිරිපත් කළ සෑම විටකම වාගේ ඔවුන් වෛද්‍ය ගාස්තු පහළට සංශෝධනය කළ නිසා බොහෝ විට සිදුව තිබුණේ මා ඒ වන විටත් වෛද්‍යවරයාට ගෙවා තිබුණු මුදල ඕනෑවට වඩා වැඩි මුදලක් වීමයි. උදාහරණයක් සේ වෛද්‍යවරයා විසින් ඩොලර් දාහක බිලක් දමා එයින් රක්ෂණ සමාගම විසින් ගෙවනු ඇතැයි අපේක්ෂිත 50% අඩු කර ඩොලර් 500ක් මගෙන් අය කර ගත්තේයැයි සිතමු. ඉන්පසුව ඔවුන් ඉතිරි මුදල අය කර ගැනීම සඳහා බිල්පත රක්ෂණ සමාගමට ඉදිරිපත් කළ විට රක්ෂණ සමාගම විසින් මුළු බිල ඩොලර් 800 දක්වා අඩු කර එයින් ඩොලර් 400ක් ගෙවයි. රක්ෂණ සමාගම හා වෛද්‍යවරයා අතර ඇති ගිවිසුම අනුව ඔහුට මගෙන් අය කළ හැක්කේද ඩොලර් 400ක් වුවත් ඔහු ඒ වන විටද මගෙන් ඩොලර් 500ක් අය කර අවසන්ය. ඒ අනුව, මා වෛද්‍යවරයාට වැඩිපුර ඩොලර් 100ක් ගෙවා තිබේ.

ඉහත කී පරිදි ඇමරිකාවේ කිසියම් සේවා සපයන්නෙකුට වැඩිපුර මුදලක් ගෙවා ඇති විටක සාමාන්‍යයෙන් සිදුවන්නේ ඒ වැඩිපුර මුදල වෙනුවෙන් චෙක්පතක් තැපැල් කර එවීමයි. එහෙත්, මේ වෛද්‍යවරයා ඒ වෙනුවට කළේ නැවත ඔහු වෙත ගිය විට ගෙවිය යුතු බිලට හෝ කොටසකට මේ මුදල හිලවු කිරීමයි. ඉන්පසුව ඒ අලුත් බිල රක්ෂණ සමාගම වෙත ඉදිරිපත් කිරීමෙන් පසුව නැවතත් කිසියම් ඉතිරියක් වන නිසා මේ වෛද්‍ය සායනයේ වූ මගේ ගිණුමේ හැම විටම වගේ තිබුණේ ධන ශේෂයකි. මාස කිහිපයකට වරක් කිසියම් ප්‍රතිකාරයක් හෝ පරීක්ෂාවක් සඳහා පවුලේ අයෙකු එහි ගිය බැවින් මට මෙහි ප්‍රශ්නයක් තිබුණේ නැත.

වසර කිහිපයකට පසුව අපට මේ නගරයට මෙන්ම දන්ත වෛද්‍යවරයාටද සමුදෙන්නට අවස්ථාව එළඹුනේය. දන්ත වෛද්‍යවරයා වෙත ගිය අවසන් හමුවේදී ඔහු වෙත ඕනෑවට වඩා මුදලක් ඉතිරි කර එන්නට මට අවශ්‍ය වූයේ නැත. ප්‍රතිකාර ගැනීම, බිල ගෙවීම, වෛද්‍යවරයා විසින් රක්ෂණයට බිල ඉදිරිපත් කිරීම හා ඔවුන් විසින් බිල සංශෝධනය කිරීම යන ක්‍රියාවලියට සාමාන්‍යයෙන් මාස කිහිපයක් ගත වූ අතර ඒ කාලය තුළ බොහෝ විට අපේ පවුලේ යම් කිසිවකු දන්ත වෛද්‍යවරයාව නැවත හමු වූ බැවින් ගිණුමේ නියම ශේෂය දැන ගැනීම ලංකාවේ විදුලි බිලක නියම ශේෂය දැනගන්නවා වැනිම සංකීර්ණ කටයුත්තක් විය. ඒ නිසා, මේ අවසන් වෛද්‍ය හමුවෙන් පසුව, පසුගිය කාලයේ මගේ ගිණුම් පිළිබඳ විස්තර මම විමසා සිටියෙමි. මගේ ප්‍රශ්න වලට පිළිතුරු සැපයීම පහසු නොවූ බැවින් මේ කටයුත්ත කළ කාන්තාව විසින් ඇගේ පහසුවට කළේ මගේ සියලු ගිණුම් විස්තර මුද්‍රණ යන්ත්‍රය වෙත යවා කඩදාසි ගොනුවක් මගේ අතේ තැබීමයි.

ගෙදර යාමෙන් පසුව මම මේ ගිණුම් විස්තර අග සිට මුලට පරීක්ෂා කළෙමි. එසේ කරමින් මුල හරියට යද්දී තරමක කාලයකට පෙර මගේ බිරිඳ විසින් ලබාගත් දන්ත වෛද්‍ය ප්‍රතිකාර පිළිබඳ විස්තරද හමු විය. මේ ගිණුම් විස්තර වලින් පෙනෙන පරිදි, ඇගේ මුඛයේ දත් ගණනාවක්ම වෛද්‍යවරයා විසින් පුරවා තිබේ. එහි බිල සෑහෙන මුදලකි. කෙසේ වුවද, ඒ වන විට රජයෙන් නොමිලේ ලැබුණු දන්ත වෛද්‍ය රක්ෂණයෙන් මේ මුළු මුදලම ආවරණය වී තිබේ.

"ඔන්න ඔයා හැමදාම කියනව ඔයාගෙ දත් වල මුකුත් ප්‍රශ්නයක් නෑ කියල. බැලුවහම පිටු ගාණකම තියෙන්නෙ ඔයාගෙ දත් පුරවපුවා..."

"කෝ බලන්න...."

"මගේ දත් සුද්ද කළා විතරයි. මේ මොනවත් කළේ නෑ!"

"සමහර විට චූටි චූටි ෆිලින්ග්ස් දාන්න ඇති...ඔයාට නොදැනුනාට..."

"ඔවු එහෙම වෙන්නත් බැරී නෑනම් තමයි. හැබැයි එහෙම කතාවක් කිවුවෙනම් නැහැ. අනිත් එක වැඩිම වුනොත් මම එතන විනාඩි පහළොවක් විස්සක් ඉන්න ඇති!"

නගරයේ වැදගත් පුද්ගලයෙකු වන, වසර හතළිහකට ආසන්න පළපුරුද්දක් තිබුණු මේ දන්ත වෛද්‍යවරයා වැනි අයෙකු හොරෙකු විය නොහැකි බව අපේ පූර්ව නිගමනය වුවත් ඇස් පනා පිට ඇති සාක්ෂි විසින් පෙන්වන්නේ එය එසේ නොවන බවයි. පෙනෙන ආකාරයට වෛද්‍යවරයා විසින් නොකළ වෛද්‍ය ප්‍රතිකාර වෙනුවෙන්ද රක්ෂණයට බිල් දමා තිබේ. මේ බිල් දැම්මේ සාමාන්‍ය රක්ෂණයකටනම් බිලෙන් ප්‍රතිශතයක් අප විසින්ද ගෙවිය යුතු බැවින් මෙය අපගේ පරීක්ෂාවට අනිවාර්යයෙන්ම ලක් වන නමුත් මෙහිදී එය සිදු වී නැත. (ඇනෝ කෙනෙක් කියා තිබුණු පරිදි අපට වෙන්නේම ඔය වගේ දේවල්ය!)

මෙය සිදුවූයේ අප මේ නගරයෙන් වෙනත් නගරයකට වාසය වෙනස් කරන්නට ඔන්න මෙන්න තිබියදී බැවින් ඉන් පසුව එය අපට අමතක වී ගියේය.

තවත් වසර ගණනාවකට පසුව, දැන ගන්නට ලැබුණේ පළපුරුදු දන්ත වෛද්‍ය වරයෙකු නොකළ ප්‍රතිකාර වලට බිල් දමා අසුවී සිර දඬුවම් ලබා ඇති බවයි. ඒ වන විට අප කිහිප වරක්ම පදිංචිය මෙන්ම ප්‍රාන්තයද මාරු කර තිබුනත් කලක් ප්‍රතිකාර ගන්නට ගිය මේ දන්ත වෛද්‍යවරයාගේ මුහුණ අමතකව ගොස් තිබුණේ නැත. දැන් මෙසේ මාට්ටු වී තිබෙන්නේ මේ මනුස්සයාවය.

අපේ දන්ත වෛද්‍යවරයා ගස් රැසකට කොටමින් ගොස් අන්තිමේදී කෙහෙල් ගහකටත් කොටා තිබේ. කිසියම් රෝගියෙකු විසින් පැමිණිලි කිරීමෙන් අනතුරුව මේ වෛද්‍යවරයා විසින් නොකළ ප්‍රතිකාර වෙනුවෙන් බිල් දැමීම දැඩි විමර්ශනයට ලක් කර තිබේ. විමර්ශනය වෙනුවෙන් වෙනත් දන්ත වෛද්‍යවරයෙකුගේ සහාය ඇතිව අදාළ වෛද්‍යවරයාගෙන් ප්‍රතිකාර ගත් රෝගීන් ගණනාවකගේ මුඛයේ එක්ස්රේ ඡායාරූප පිරික්සීමේදී පෙනී ගොස් තිබෙන්නේ ඒ බොහෝ දෙනෙකුගේ දත් වල කියන ආකාරයේ පිරවීම් නොමැති බවයි.

අවසානයේදී මේ දන්ත වෛද්‍යවරයාට දින 90ක කාලයක් සිරගතව සිටීම හැර ඉතිරිය අත් හිටවනු ලැබූ පස් වසරක සිර දඬුවමක්ද, ඩොලර් ලක්ෂයක දඩ මුදලක්ද, පැය 200ක පොදු වැඩද නියම වූ අතර වෛද්‍ය බලපත්‍රයද අහෝසි විය. දඬුවම නියම කරමින් විනිසුරුවරයා විසින් ප්‍රකාශ කර ඇත්තේ නගරයේ වැදගත් පුද්ගලයෙකු වන මොහුට මෙවැනි දඬුවමක් නියම කරන්නට සිදු වූ ඒ දිනය කණගාටුදායක දවසක් බවයි.

නිදහස් රටක් වන ඇමරිකාවේ හොරකමක් හෝ වෙනත් වරදක් හෝ අපරාධයක් කරන්නටද වැඩි නිදහසක් තිබේ. එහෙත්, එසේ වරදක් කර නිදහසේ සිටීම පහසු නැත.

(Image: http://alhsredcoats.weebly.com/unit-7.html)


Monday, July 16, 2018

ඇමරිකාවේ දත් දොස්තරලා


ඇමරිකානුවන් බොහෝ දෙනෙක් ඔවුන්ගේ දත් ගැන බොහෝ සැලකිලිමත්ය. ඔවුන් දන්ත වෛද්‍යවරයෙකු වෙත යන්නේ දතක ප්‍රශ්නයක් ඇති වූ විට පමණක් නොවේ. දත් වල විශේෂ ප්‍රශ්න නැති අයෙකුට දන්තාබාධ නිවාරණ පරීක්ෂාවක් සඳහා සමසකට වරක් දන්ත වෛද්‍යවරයෙකු වෙත යාම නිර්දේශ කෙරෙන අතර දත් හෝ විදුරුමස් එතරම් නිරෝගී නොවේනම් මේ නිර්දේශිත කාලාන්තරය තෙමසක් පමණ දක්වා අඩු වන්නට පුළුවන.

ඉහත ඉල්ලුම හා ගැලපෙන දන්ත වෛද්‍ය සැපයුමක් ඇමරිකාවේ තිබේ. 2017 දත්ත අනුව, සේවයෙහි යෙදෙන දන්ත වෛද්‍යවරුන් 198,517 දෙනෙකු ඇමරිකාවේ සිටියේය. මෙය ජනගහණය ලක්ෂයකට දන්ත වෛද්‍යවරුන් 61.0 ක ප්‍රමාණයකි. ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානයේ 2015 දත්ත අනුව, ලංකාවේ සිටින්නේ දන්ත වෛද්‍යවරුන් 1340 දෙනෙකු පමණි. මේ ගණන ජනගහණය ලක්ෂයකට දන්ත වෛද්‍යවරුන් 6.3 ක පමණ ප්‍රමාණ ප්‍රමාණයකි.

කෙසේ වුවත්, ඇමරිකාව ලෝකයේ වැඩිම දන්ත වෛද්‍ය ඝනත්වයක් ඇති රට නොවේ. ස්කැන්ඩිනේවියානු රටවල් ප්‍රධානව බටහිර යුරෝපීය රටවල් ගණනාවක දන්ත වෛද්‍ය ඝනත්වය ඇමරිකාවේ එම ඝනත්වයටද වඩා වැඩිය. පහත වගුවේ ඇති දත්ත තරමක් පැරණි වුවත් ඒ හරහා වත්මන් තත්ත්වය ගැන දළ අදහසක් ගත හැකිය.


ඇමරිකාවේ දන්ත වෛද්‍යවරයෙකු විසින් 2017 වසරේදී ඉපැයූ මධ්‍යස්ථ වාර්ෂික වැටුප ඩොලර් 158,120ක් විය. මෙය ඇමරිකාවේ සාමාන්‍ය පුද්ගලයෙකුගේ වැටුප මෙන් දෙතුන් ගුණයක මුදලක් වුවත් දන්ත වෛද්‍යවරයෙකු ලෙස සුදුසුකම් ලැබීම සඳහා කළ යුතු ආයෝජනය හා ගත කළ යුතු කාලය සැලකූ විට මෙහි විශාල ආකර්ශනීයත්වයක් නැත.

ඇමරිකාවේ දන්ත වෛද්‍යවරුන් බිහි කරන විද්‍යාල 66ක් තිබේ. මේ දන්ත වෛද්‍ය විද්‍යාලයකට ඇතුළු වීම සඳහා අයදුම් කිරීමටනම් අවම වශයෙන් වසර දෙකක් උපාධි මට්ටමේ පාඨමාලා හදාරා තිබිය යුතුය. ඉන් පසුව ප්‍රවේශ විභාගයකට (DAT) මුහුණ දී සමත්වීම හා සම්මුඛ පරීක්ෂණයක් වැනි තවත් කඩඉම් කිහිපයක්ම තිබේ.

මේ තරඟකාරීත්වය හමුවේ දන්ත වෛද්‍ය විදුහලකට ඇතුළු වන බහුතරයක් විද්‍යා විෂයකින් වසර හතරක ප්‍රථම උපාධියක් සම්පූර්ණ කළ අයයි. ඇතැම් අය ඊට අමතරව තවත් පශ්චාත් උපාධියක් හැදෑරු අයයි. අවම සුදුසුකම වන වසර දෙකක උපාධි මට්ටමේ පාඨමාලා පමණක් හදාරා ඇති අයෙකු දන්ත වෛද්‍ය පාඨමාලාවක් සඳහා ඇතුළත් නොකෙරෙන තරම්ය. ඇමරිකාවේ වෛද්‍ය උපාධියක් මෙන්ම දන්ත වෛද්‍ය උපාධියක්ද සැලකෙන්නේ දෙවන උපාධියක් වශයෙනි.

දන්ත වෛද්‍ය සිසුවෙකු දන්ත වෛද්‍ය විද්‍යාලයකදී ලබන පුහුණුවට සායනික පුහුණුවක්ද ඇතුළත්ය. කිසියම් අනු ක්ෂේත්‍රයක දන්ත වෛද්‍ය විශේෂඥයෙකු වීම සඳහා වසර 2-4 අතර කාලයක අමතර නේවාසික පුහුණුවක් ලැබිය යුතු අතර දන්ත වෛද්‍ය පර්යේෂකයෙකු හෝ දේශකයෙකු වීම සඳහා වසර 2-5 අතර කාලයක අමතර පුහුණුවක් අවශ්‍ය වේ.

මෙසේ අවශ්‍ය සුදුසුකම් සැපිරීමෙන් අනතුරුව දන්ත වෛද්‍යවරයෙකු ලෙස කටයුතු කිරීම සඳහා කිසියම් ප්‍රාන්තයකින් බලපත්‍රයක් ලබා ගත යුතුය. ඒ සඳහා ඉහත කී අනුමත උපාධි පාඨමාලාවක් සම්පූර්ණ කර තිබීමට අමතරව ලිඛිත හා ප්‍රායෝගික පරීක්ෂණ සමත් වීමටද සිදු වේ.

මේ සියල්ල කර දන්ත වෛද්‍යවරයෙකු ලෙස කටයුතු කිරීම සඳහා බලපත්‍රයක් ලබාගත්තද "ආණ්ඩුවෙන් රස්සා දීමක්" නැති නිසා දන්ත වෛද්‍ය සායනයක් ආරම්භ කිරීමට අවශ්‍ය උපකරණ ආදිය මිල දී ගැනීමට මූලික ප්‍රාග්ධනයක්ද අවශ්‍ය වේ. එසේ කළද, අලුත් දන්ත වෛද්‍යවරයෙකුට පාරිභෝගිකයන් ආකර්ශනය කර ගැනීම අභියෝගයකි. ඒ නිසා, බොහෝ අලුත් දන්ත වෛද්‍යවරුන් රැකියාව ආරම්භ කරන්නේ ජ්‍යෙෂ්ඨ දන්ත වෛද්‍යවරයෙකු යටතේය. තමන්ගේම දන්ත සායනයක් ආරම්භ කර ආදායම් ඉපැයීම සඳහා දන්ත වෛද්‍යවරයෙකුට ව්‍යාපාරික කුසලතාද අවශ්‍ය වේ.

සාමාන්‍යයෙන් එක් දන්ත වෛද්‍යවරයෙකුගේ අධීක්ෂණය යටතේ දන්ත වෛද්‍ය සහායකයින් ගණනාවක් සේවය කරන අතර එක්ස්රේ ඡායාරූප ගැනීම හා සාමාන්‍ය දත් පිරිසිදු කිරීම් වැනි මූලික කටයුතු බොහොමයක් සිදුවන්නේ මේ දන්ත වෛද්‍ය සහායකයින් අතිනි. ඇතැම් ප්‍රාන්ත වල දන්ත සහායකයෙකු වීම සඳහාද උපාධියක් අවශ්‍ය වුවත්, දන්ත වෛද්‍යවරයෙකු යට‍තේ පුහුණු වීමෙන්ද දන්ත වෛද්‍ය සහායකයෙකු විය හැකිය. 2017දී දන්ත වෛද්‍ය සහායකයෙකුගේ මධ්‍යස්ථ වාර්ෂික වැටුප ඩොලර් 37,630ක් විය. මෙය සාපේක්ෂව අඩු වැටුපකි.

(Graph: http://www.businessinsider.com/which-countries-have-the-most-dentists-per-capita-2011-2; Image: https://www.unmc.edu/dentistry/)

Wednesday, November 29, 2017

ඇමරිකානුවන් මිලියන 31කට එකවරම අධි රුධිර පීඩනය!


දෙසතියකට පමණ පෙර ඇමරිකාවේ අධික රුධිර පීඩනයෙන් පෙළෙන රෝගීන් ගණන එකවරම මිලියන 31.1කින් ඉහළ ගියේය. ඊට පෙර දින දක්වාද ඇමරිකාවේ වැඩිහිටි ජනගහණයෙන් තුනෙන් එකක් එනම් මිලියන 72.2ක් අධි රුධිර පීඩන රෝගීහු වූහ. පසුගිය නොවැම්බර් 13 සඳුදා මේ ගණන එකවරම විශාල ලෙස ඉහළ යාමෙන් පසු මේ වන විට ඇමරිකානුවන් මිලියන 103.3ක් ප්‍රතිකාර ගත යුතු අධි රුධිර පීඩන රෝගීන්ව සිටිති.

එක දවසකින් එතෙක් නිරෝගීව සිටි ඇමරිකානුවන් මිලියන 31.1ක් ප්‍රතිකාර ගත යුතු මට්ටමේ අධි රුධිර පීඩන රෝගීන් වුනේ කොහොමද? 

මෙසේ අධි රුධිර පීඩන රෝගීන් ගණන එක වර වැඩි වීමට හේතු වුනේ ඇමරිකාවේ වෛද්‍ය සංගම් ගණනාවක් එක්ව ගත් තීරණයකි. මෙම තීරණය අනුව මෙයින් ඉදිරියට 130/80 මට්ටම ඉක්මවන රුධිර පීඩනයක් ඇති රෝගීන්ට ප්‍රතිකාර කළ යුතුය. එහෙත්, මෙතෙක් කල් 140/90 මට්ටම දක්වා රුධිර පීඩන මට්ටම් වලට ප්‍රතිකාර කළ යුතු ලෙස සැලකුණේ නැත.

පසුගිය කාලයේ ඇමරිකාවේ ස්වේච්ඡතාව (autism) රෝගය විශාල ලෙස ඉහළ යාම පසුපස ඇති එක් ප්‍රධාන හේතුවක් වන්නේද එම රෝගයේ අර්ථදැක්වීම පුළුල් කිරීමයි.

රෝග කියන ඒවා නිරපේක්ෂ නොවන අතර කාලයට හා සංස්කෘතියට සාපේක්ෂය. මානසික රෝගයක් ලෙස දැන් සැලකෙන පිඩෝෆීලියාව (Pedophilia) මෑතක වන තුරුම රෝගයක් ලෙස හෝ වරදක් ලෙස සැලකුණේ නැත. දැන් බොහෝ සංස්කෘතීන්හි මෙය වරදක් ලෙස මෙන්ම මානසික රෝගයක් ලෙසද සැලකේ. සමලිංගික සේවනය හා අදාළව සිදුව ඇත්තේ එහි අනිත් පැත්තයි. එහෙත් දැනටත් මේ සම්මත වලට සෑම සංස්කෘතියකම එකම ආකාරයේ පිළිගැනීමක් නැත.

Saturday, November 11, 2017

සයිටම් අරගලයේ ශේෂ පත්‍රය


ආණ්ඩුව විසින් සයිටම් වෛද්‍ය පීඨය අහෝසි කරන බවට වාචික හා ලිඛිත පොරොන්දුවක් දීමෙන් පසුව වසරකට වඩා කාලයක් තිස්සේ ඇදී ගිය සයිටම් විරෝධී සටන අවසන් විය. සයිටම් වෛද්‍ය පීඨය අහෝසි වීම කෙසේ වුවත්, අඩු වශයෙන් ජීවිත හානි නැතිව මේ අරගලය අවසන් වීම ජයග්‍රහණයක් ලෙස සැලකිය හැකිය.

ජීවිත හානි සිදු නොවූවත් සයිටම් විරෝධී අරගලයේ සමාජයීය හානිය සැලකිය යුතු තරම්ය. මේ හානියෙන් වැඩිම කොටස අනාගත වෛද්‍යවරුන් වන්නට නියමිතව සිටින වෛද්‍ය සිසුන්ටය. සයිටම් අරගලයේ පාර්ශ්වකරුවන්ගේ ශේෂ පත්‍ර ගණනය කළ හැක්කේ මේ හානි ගැනද විමසීමෙන් පසුවය.

සයිටම් වෛද්‍ය පීඨය අහෝසි කිරීමට ආණ්ඩුව විසින් ගත් හදිසි හෝ හදිසි ලෙස පෙනෙන්නට සලස්වා ඇති තීරණයත් සමඟ බොහෝ සයිටම් විරෝධීන් මෙන්ම, සයිටම් විරෝධ විරෝධීන්ද කම්පනයට පත්ව ඇති බව පෙනේ. එවැනි බොහෝ දෙනෙකුගේ නිහඬතාවයෙන් පෙනෙන්නේ එයයි. මා මේ කියන්නේ සෘජුවම මේ ප්‍රශ්නයේ පාර්ශ්වකරුවන් වූ, ප්‍රශ්නයේ කේන්ද්‍රයේ සිටි අය ගැන නොව සයිටම් විරෝධී හෝ සයිටම් විරෝධ විරෝධී ස්ථාවරයක සිටිමින් පැත්තකට වී ආතල් එකක් ගත් අය ගැනය. ප්‍රශ්නයේ කේන්ද්‍රයේ සිටි අයට මේ තීරණය එතරම් විශාල කම්පනයක් ඇති නොකළා වන්නටද පුළුවන.

ජවිපෙට, පෙසපෙට මෙන්ම පොදුවේ සරසවි සිසුන්ටද මේ ආකාරයේ අරගල කිරීම පිළිබඳ මනා පළපුරුද්දක් තිබේ. මේ කණ්ඩායම් විසින් කරන අරගල පොදු හෝ පෞද්ගලික ප්‍රශ්නයක් විසඳා ගැනීම වෙනුවෙන් තනි පුද්ගලයෙකු විසින් හෝ කණ්ඩායමක් විසින් අසංවිධානාත්මක ලෙස අරඹන වහලයක් උඩට නැඟ කරන උපවාසයකට හෝ ගව ඝාතනයට එරෙහිව ගිණි තබා ගැනීමක් වැනි හදිසියේ ආරම්භ කරන අසංවිධානාත්මක විරෝධතාවයකට සමාන කළ නොහැකිය.

ජවිපෙ, පෙසපෙ හෝ පොදුවේ සරසවි සිසුන් අසාධාරණයක් වන හැම විටකම විරෝධතා දක්වන්නට යන්නේ නැත. විශේෂයෙන්ම, එවැනි විරෝධතාවකින් සාර්ථක ප්‍රතිඵල නොලැබෙන බව සක්සුදක් සේ පැහැදිලිව ඇති විට මේ කණ්ඩායම් වලට අයත් පිරිස් කළු ගල් වල ඔලුව ගසාගන්නට යන්නේ නැත. ඔවුන් සාමාන්‍යයෙන් මේ ආකාරයේ අරගලයක් ආරම්භ කරන්නේ ඔවුන්ගේ තක්සේරුව අනුව එසේ කිරීමෙන් ප්‍රතිඵලයක් ලබා ගත හැකි බව පෙනෙන්නට ඇති විටය. මෙවැනි තක්සේරුවක් සෑහෙන තරම් නිවැරදිව කරන්නට තරම් පළපුරුද්දක් මේ කණ්ඩායම් තුනටම තිබේ. ඊට අමතරව, ප්‍රසස්ථ අවස්ථාවේදී අරගලයක් නිමා කර එයින් ඉවත් වීමටද ඔවුන් දක්ෂය.

සයිටම් විරෝධීන්ට ඇති එක් විවේචනයක් වන්නේ පසුගිය ආණ්ඩුව කාලයේ ඔවුන් මේ ආකාරයෙන් විරෝධතා නොදැක්වූ බවයි. මෙයට සයිටම් විරෝධීන් අතර සිටි විවිධ අය ලබා දුන් ප්‍රතිචාර සමාන නැතත්, ඔවුන්ගෙන් ඇතැම් අය ලබා දෙන අවංකයයි සැලකිය හැකි ප්‍රතිචාරයක් වන්නේ මෙවැන්නකි.

"ඇත්ත! ඒ වෙලාවේ එහෙම කළා කියල වැඩක් නොවෙන බව අපි දැනගෙන හිටියා. ඒක නිසා තමයි දැන් මේ පුළුවන් වෙලාවෙ වැඩේ කරගන්න බලන්නේ.."

දැඩි ප්‍රතිරෝධයක් දැක්වීමෙන් මේ ආණ්ඩුව ලවා සයිටම් වෛද්‍ය පීඨය අහෝසි කරගත හැකි බව අඩු වශයෙන් මේ අරගලයේ අවසන් අදියර වලදී පෙනෙන්නට තිබුණේය. එහෙත්, පැහැදිලි නොවූයේ ඒ සඳහා කොපමණ ප්‍රතිරෝධයක් අවශ්‍යද යන්නයි.

සයිටම් විරෝධී අරගලය ආකාරයේ විරෝධතා ව්‍යපාරයකට එහි අරමුණු ඉටු කර ගැනීම සඳහා සමාජය කම්පනය කරන්නට සිදු වේ. එහෙත්, මෙය එක් වර කළ නොහැකිය. ඒ නිසා, අවශ්‍ය තරමට සමාජය කම්පනය වන තාක් කල් අරගලය ඇදගෙන යන්නට සිදු වේ. ඒ සඳහා අරගලය දිගින් දිගටම පෝෂණය කරන්නට තරම් කැපවීමක් ඇති පිරිසක් අවශ්‍ය වේ. මෙසේ දිගින් දිගටම පෝෂණය නොවන අරගලයක් ක්‍රමයෙන් දියාරු වී යයි.

ජවිපෙ හෝ සරසවි සිසුන් (අන්තරේ) වැනි මේ ආකාරයේ අරගල ගැන වෘත්තීය පළපුරුද්දක් ඇති කණ්ඩායමක් සාමාන්‍යයෙන් අඛණ්ඩ උපවාස වලට මිස මාරාන්තික උපවාස වලට ලේසියකට යන්නේ නැත. එසේ කිරීම ඉල්ලන් කෑමක් බව ඔවුහු හොඳාකාරවම දනිති. මේ කණ්ඩායම් මාරාන්තික උපවාසයක් ගැන හිතන්නේ තමන්ගේ ඉල්ලීම ඉතා ඉක්මණින් ලැබෙන බවට ලොකු විශ්වාසයක් ඇති වූ විටක තීරණ ගන්නා අයට උපරිම පීඩනයක් එල්ල කිරීම සඳහා පමණි.

මාරාන්තික උපවාසයකදී මෙන් නොව අඛණ්ඩ උපවාසයකදී තනි පුද්ගලයෙක් දිගටම ආහාර වර්ජනය කිරීමක් සිදු වන්නේ නැත. මෙහිදී සිදුවන්නේ හොඳින් බඩ පිරෙන්නට ආහාර ගැනීමෙන් පසු කිසියම් උපවාස කරුවෙකු තමන්ගේ උපවාස මුරයේ පැය ගණන අවසන් වන තුරු අට්ටාලයක් මතට වී ආහාර නොගෙන සිටීම පමණි. එවැන්නකුගේ උපවාස මුරය ඇරඹෙන්නට පෙර හා උපවාස මුරය අවසන් කිරීමෙන් පසු ආහාර ගැනීම සඳහා පහසුකම් බොහෝ විට ඉතා සැලකිල්ලෙන් සංවිධානය කෙරේ. ඒ නිසා, අඛණ්ඩ උපවාසයක් වසර ගණනක් වුවද ඇදගෙන යන්නට බැරිකමක් නැත.

මෙයින් අදහස් කරන්නේ අඛණ්ඩ උපවාසයක් කාලයක් තිස්සේ ඇදගෙන යාම පහසු දෙයක් බව නොවේ. පැය හයේ හෝ අටේ උපවාස මුරයකට වුවත් දිගින් දිගටම වාඩි කරවන්නට පිරිස් සොයා ගැනීම පහසු නැත.

අඛණ්ඩ උපවාසයක් හරහා කිසියම් ප්‍රශ්නයක් කෙරෙහි ජනතා අවධානය යොමු කරවා ගත හැකි වුවත් ඉන් ඉදිරියට එයින් ප්‍රයෝජනයක් ගැනීම අසීරුය. සයිටම් ප්‍රශ්නය කෙරෙහි ප්‍රමාණවත් ජනතා අවධානයක් යොමු වී තිබුණු අතර එය අමුතුවෙන් ඉහළ දමන්නට අවශ්‍යව තිබුණේ නැත. සයිටම් විරෝධීන් හමුවේ වූ අභියෝගය ප්‍රශ්නය කෙරෙහි ප්‍රමාණවත් ජනතා අවධානයක් යොමු නොවීම නොව සයිටම් විරෝධී මතවාදයට ජනතාව ප්‍රමාණවත් තරමින් සංවේදී නොවීමය. ප්‍රශ්නය ජනතාවගේ පොදු ප්‍රශ්නයක් බව ඒත්තු ගන්වන්නට සයිටම් විරෝධීන් කෙතරම් උත්සාහ කළත් ඔවුන්ට එය කළ නොහැකි විය. සයිටම් විරෝධයට කිසි විටකත් පුළුල් ජනතා සහයක් ලැබුණේ නැත.

තත්ත්වය මෙසේ තිබියදීත්, සයිටම් විරෝධී ප්‍රධාන කණ්ඩායම් මාරාන්තික උපවාසයක් ගැන හිතුවේ නැත. ඒ, මස් රාත්තලම ඉල්ලන සටනකදී මාරාන්තික උපවාසයකට යාම අනතුරුදායක බව ඔවුන් පළපුරුද්දෙන්ම දැන සිටි නිසාය.

වෛද්‍ය සිසුන්ගේ දෙමවුපියන් විසින් මාරාන්තික උපවාසයක් ඇරඹුවේ තත්ත්වය මෙසේ තිබියදීය. මෙවැනි සිදුවීම් වලදී තිරය පිටුපස වෙන දේවල් ගැන මනා අවබෝධයක් ඇති නිසා අවසන් නිගමන වලට එන්නට මා හදිස්සි නොවන නමුත් මේ වැඩේට වෛද්‍ය සිසුන්ගේ දෙමවුපියන් අතගැසීම පුළුල් සැලසුමක කොටසක් ලෙස නොව ස්වභාවික ලෙසම සිදු වූවක් වන්නට සෑහෙන ඉඩකඩක් තිබේ. එසේ සිතූ විට, සයිටම් විරෝධී සටනේ සමතුලිතතාව ක්ෂණිකව වෙනස් වූ ආකාරය තේරුම් ගැනීම පහසුය. ඒ පදනම මත බැලූ විට මෙය සයිටම් විරෝධී ව්‍යාපාරයට හදිසියේම ලැබුණු බෝනස් එකකි. යම් හෙයකින් දෙමවුපියන් උපවාසයට එකතු වුනේ හදිසි තීරණයක් මත නොව පුළුල් සැලසුමක කොටසක් ලෙසයැයි සැලකුවත් එයින් සයිටම් විරෝධී ව්‍යාපාරයට විශාල ජවයක් ලැබුණු බව පැහැදිලිය.

පැවති පසුබිම තුළ මාරාන්තික උපවාසයකට වාඩි වීම යනු ආපසු හැරවීමට අසීරු, විශාල අවදානමක් ඇති  ක්‍රියාවකි. කැමැත්තෙන් සිය දිවි නසා ගන්නා වෙනත් පුද්ගලයෙකුට මෙන්ම මාරාන්තික උපවාසයක යෙදෙන්නෙකුටද මිය යන්නට පෙර කිසියම් අවස්ථාවකදී ජීවිත ආශාව ඇති වේ. එහෙත්, උපවාසකරුවෙකුගේ මරණයක් හෝ විරෝධතාවක් මර්දනය කිරීමේදී පත්තු වන තුවක්කුවක් හරහා තමන්ගේ ඉල්ලීම් දිනාගන්නට බලා සිටින පිරිසකගේ සිරකරුවකුව සිටින, නිරාහාරව සිටීමෙන් දුර්වල වී සිටින අයෙකුට තමන්ට උපවාසය අත හරින්නට අවශ්‍ය වන විට ලොක්කෙක්ගේ අතින් තැඹිලි වතුර ටිකක් බී උපවාසය අත්හැරීම පහසු නොවන්නට පුළුවන.

සයිටම් විරෝධය සමඟ එකතු වී සිටි ඇතැම් කණ්ඩායම් ඉලක්ක කළේ මේ හරහා කිසියම් ආකාරයක අරාජිකත්වයක් වර්ධනය කර ගැනීමටය. එහෙත් සයිටම් විරෝධයට එකතු වී සිටි තවත් බොහෝ දෙනෙකුට තිබුණේ එවැනි අවශ්‍යතාවයක් නොවේ. ඔවුන්ට තිබුණේ, පෙර කී පරිදි, සිය වෘත්තිය, අනාගත වෘත්තිය හෝ දරුවන්ගේ අනාගත වෘත්තිය පිළිබඳ ප්‍රශ්නයකි. කෙසේ වුවද, දශක කිහිපයකට පෙර මෙවැනිම තත්ත්වයක් යටතේ රටේ අරාජිකත්වයක් වර්ධනය විය. මේ අරගලයද දිගටම ඇදුනානම් හෝ ආණ්ඩුව එය මර්දනය කිරීමට ඉක්මන් වූවානම් ව්‍යවස්ථා විරෝධය වැනි තවත් දේවල් එයට එකතු විය හැකිව තිබුණේය.

ලංකාවේ ජනමතය මරණ වලට සංවේදීය. යම් හෙයකින් සයිටම් විරෝධතාවයක් මර්දනය කිරීමේ උත්සාහයක් තුළ පොලිස් වෙඩි තැබීමක් වී මරණයක් සිදු වුණේනම් ජනමතය සැලකිය යුතුව වෙනස් විය හැකිව තිබුණේය. සයිටම් අරගලය තුළ සිටි ඇතැම් කොටස් ඒ බව පැහැදිලිව දැන සිටියේය. මේ ආණ්ඩුව එසේ කරනු ඇති බවට ජනමතයක් ඔවුන් කලින්ම හදමින්ද සිටියේය. එහෙත්, ආණ්ඩුව මෙය හඳුනාගෙන තිබුණු බව පෙනෙන්නට තිබුණේය.

මාරාන්තික උපවාසය ආරම්භ වුණේ මස් රාත්තලම ඉල්ලන අසාධාරණ සටනක් හමුවේ පවා ආණ්ඩුව විසින් මරණයක් ලබා දීම පරක්කු කරමින් සිටි පසුබිමකදීය. ඒ නිසා, මේ උපවාසය හරහා හෝ බලාපොරොත්තුවෙන් සිටි මරණය ලබා ගනිමින් සයිටම් අරගලය වඩා පුළුල් තලයකට ව්‍යාප්ත කර ගැනීමේ උත්සාහය ආණ්ඩුව විසින් නොසලකා හැරිය හැකිව තිබුණු කරුණක් නොවේ.

සයිටම් වෛද්‍ය පීඨය වසා දමන බව දැනුම් දෙමින් ආණ්ඩුව විසින් පෙන්නුම් කළේ උපාය මාර්ගික ලෙස ඔවුන් සයිටම් විරෝධී දේශපාලනය තුළ සිටි කොටස් වලට වඩා ඉදිරියෙන් සිටින බවයි. දෙවනු කී කොටස් දශක දෙකකට පෙර යොදාගත් උපක්‍රමය ප්‍රතිචක්‍රීකරණය කරමින් සිටිද්දී, ආණ්ඩුව විසින් පෙන්නුම් කළේ තමන් එතැන් සිට බොහෝ දුර ගොස් ඇති බවයි.

ඇතැම් අය කියන්නේ ආණ්ඩුව විසින් කිසිවක් නුදුන් බව හා එසේ කිසිවක් නොලබාම සයිටම් අහෝසි කිරීමේ සටන අතහරින්නට සයිටම් විරෝධීන්ට සිදුවී ඇති බවයි. එය එසේයැයි මා සිතන්නේ නැත. යමෙක් එසේ හිතන්නේනම් එය සයිටම් විරෝධීන්ව මෙන්ම ආණ්ඩුවද අවතක්සේරු කිරීමකි. ඉතා පැහැදිලිව සයිටම් විරෝධීන්ට පිළිගත හැකි විසඳුමක් ආණ්ඩුව විසින් ලබා දී තිබේ. එය කුමක් වුවද, වැදගත් කරුණ එය සයිටම් විරෝධීන්ට පිළිගත හැකි විසඳුමක් වීමයි. ඔවුන්ව තාවකාලිකව රැවැට්ටීමෙන් ආණ්ඩුවට මේ වෙලාවේ වාසියක් ලැබිය නොහැකිය.

සයිටම් ප්‍රශ්නය විසඳීම නිසා ලොකුම හානිය වුණේ ඒ හරහා වෙනත් අරමුණු ඉටු කරගැනීමට බලා සිටි කොටස් වලටය. ඔවුන්ට අන්තිමේදී ලැබුණු දෙයක් නැත. එවැනි කොටස් ඉදිරියේදීද තමන්ට එල්ලීමට ඉඩක් ඇති මේ ආකාරයේ ප්‍රශ්න හොයනු ඇතත් එය පහසු කරුණක් නොවේ. වෛද්‍ය සංගමය ප්‍රධාන වෛද්‍යවරුන් සයිටම් විරෝධය සමඟ සිටීම නිසා ආණ්ඩුවට එරෙහි මේ අරගලයේ සමතුලිතතාවය වෙනස් වූ ආකාරය, වෙනත් ආණ්ඩු විරෝධී අරගලයකදී ඇති නොවිය හැකි සුවිශේෂී තත්ත්වයකි.

ආණ්ඩුව සයිටම් අහෝසි කිරීමේ අවසන් තීරණයට එන්නත් පෙරම වෛද්‍යවරුන් සමඟ කිසියම් එකඟතාවයකට පැමිණ තිබුණේය. ඇත්තටම කියනවානම් සයිටම් අරගලයට හා හැකි දුර ලකුණු වුණේ ඒ අවස්ථාවේදීමය.

සයිටම් විරෝධයට මුල් වූ වෛද්‍යවරුන්ගේ හා අනාගත වෛද්‍යවරුන්ගේ සැබෑ ප්‍රශ්නය වූයේ ඒ හරහා ලංකාවේ වෛද්‍ය වෘත්තිකයින් සැපයුම විශාල ලෙස ඉඩ යා හැකි වීමේ ප්‍රශ්නයයි. මෙවැන්නක් ඇත්තටම සිදුවීමේ ඉඩක් තිබුණු අතර සයිටම් හෝ වෙනත් පෞද්ගලික වෛද්‍ය පීඨ නොතිබුණත් තව වසර ගණනාවකට පසු වෛද්‍ය උපාධිධාරීන්ට රජයේ රැකියා ලබා ගැනීමේ ප්‍රශ්නයක් ඇති වෙන්නට ඉඩ තිබේ. මේ ප්‍රශ්නය ගැන කතා කිරීම සඳහා මේ ලිපියේ ඉඩ වෙන් කරන්නට අදහසක් නැතත්, මෙය දැනට ලංකාවේ වෛද්‍ය වෘත්තිකයින්ව සිටින බොහෝ දෙනෙක් දන්නා කරුණකි. මධ්‍යගත සැලසුම් යටතේ සැපයුම තීරණය වන විටක ඉල්ලුම හා සැපයුම අතර හිඟයක් මෙන්ම අතිරික්තයක්ද ඇති විය හැකිය. සයිටම් වැනි තවත් වෛද්‍ය පීඨ ඉදිවීම නිසා මේ තත්ත්වය වඩා ඉක්මණින් ඇතිවිය හැකිව තිබුණේය.

ඉහත කී ආකාරයේ තත්ත්වයක් ඇති වී අනාගත වෛද්‍ය උපාධිධාරියෙකු රැකියා පෝලිමේ වේලීම දැනට සේවයේ යෙදෙන වෛද්‍යවරයෙකුට විශාල ප්‍රශ්නයක් නොවූවත් එය ඔවුන්ට ප්‍රශ්නයක් නොවන්නේද නැත. වෙළඳපොල තරඟය වැඩිවීම නිසා සිදුවන අවාසිය පැත්තකින් තිබ්බත් එහි වෘත්තීය ගරුත්වය පිළිබඳ ප්‍රශ්නයක්ද තිබේ. ලංකාවේ නීතිඥ වෘත්තිය හා අදාළව දැනටමත් මෙවැනි තත්ත්වයක් ඇති වී තිබේ. දැනට සේවයේ යෙදී සිටින වෛද්‍යවරුන්ට වඩා වැඩියෙන් මේ ප්‍රශ්නය වෛද්‍ය සිසුන්ට දැනේ. ඔවුන්ගේ දෙමවුපියන්ටද දැනේ.

අනෙක් අතට දිගින් දිගටම පංති වර්ජනය කරමින් සිටි වෛද්‍ය සිසුන්ට ඒ හේතුව නිසා ජීවිත කාලීන ආර්ථික අවාසියක් එකතු වෙමින් තිබුණේය. සයිටම් අහෝසි කිරීමත්, ඒ හේතුවෙන් තවත් වසර ගණනකට වෛද්‍ය සැපයුම සීමාවීමත් නිසා ඔවුන්ට ජීවිතකාලීන වාසියක් ලැබුණත් අරගලය ඇදී ගිය කාලය සැලකූ විට ඔවුන්ට ශුද්ධ වාසියක් ලැබුණේද යන්න සැක සහිතය. දෙමවුපිය උපවාසය ඇරඹෙන විට ඔවුන් වැය කර තිබුණු ආවස්ථික පිරිවැය සැලකූ විට සයිටම් අහෝසි නොකළේනම් ඔවුන්ට අවසාන වශයෙන් ලැබිය හැකිව තිබුණේ ශුද්ධ අලාභයකි. සයිටම් හෝ වෙනත් පෞද්ගලික වෛද්‍ය පීඨ නැතත්, ලංකාවේ අනාගත වෛද්‍ය සැපයුම හා රැකියා පුරප්පාඩු සැලකූ විට ඔවුන්ගේ දැන් තත්ත්වයේත් ලොකු වෙනසක් නොතිබෙන්නට පුළුවන.

වෛද්‍ය සිසුන්ට සාපේක්ෂව මේ අරගලයේදී වෛද්‍යවරුන් විසින් කළේ අඩු කැපකිරීමකි. එහෙත්, ඔවුන්ට ලැබුණු වාසියද එතරම් විශාල නැත. සයිටම් හේතුවෙන් කිසියම් අවාසියක් හෝ එය අහෝසි කිරීම නිසා වාසියක් ලැබෙන්නේ සාපේක්ෂව තරුණ වෛද්‍ය වරුන්ටය. එහෙත්, එවැනි වාසියක් වුවද, පෙර විස්තර කළ හේතුවම මත දිගුකාලීන හෝ විශාල එකක් නොවනු ඇත.

බිස්නස් කාරයෙක් කියන්නේත් වෛද්‍යවරයෙකු වැනිම ජනතාවට සේවයක් සලසන අයෙකි. එහෙත්, බොහෝ දෙනෙක් වෛද්‍ය නෙවිල් ප්‍රනාන්දුව "නෙවිල් මුදලාලි" ලෙස හැඳින්වූයේ මේ මුදලාලිගේ සේවය ගැන ගෞරවයක් වශයෙන් නොවේ. ඇත්තටම නෙවිල් ප්‍රනාන්දු හොඳ බිස්නස් කාරයෙක් ලෙස සැලකිය නොහැකිය. ලංකාවේ වෛද්‍ය අධ්‍යාපනයට අත ගැසීම කිසියම් ව්‍යවසායකයෙකු විසින් ගන්නා අවදානමට සරිලන තරමේ ලාභ නොලැබිය හැකි කටයුත්තකි. සයිටම් අරගලයේ අවසන් ප්‍රතිඵලය විසින්ද ඔප්පු කර ඇත්තේ එයයි.

නෙවිල් ප්‍රනාන්දු සයිටම් වෛද්‍ය පීඨය හා ශික්ෂණ රෝහල වෙනුවෙන් ආයෝජනය කළ මුදල් හෝටල් හෝ ඉදිකිරීම් (තට්ටු නිවාස) වැනි ක්ෂේත්‍රයක යෙදෙවුවානම් ඔහුට මීට වඩා අඩු අවදානමක් ගෙන වැඩි ලාබයක් ලැබිය හැකිව තිබුණේය. ඒ නිසා, තමන්ගේ වෘත්තීය ක්ෂේත්‍රයට යමක් කරන්නට ඔහුට ඇත්තටම අවශ්‍යතාවයක් තිබුණා වන්නට පුළුවන. නෙවිල් ප්‍රනාන්දුගේ අරමුණ වූයේ මුදල් ලාභ වුවත්, පුරෝගාමියෙකු වීමේ කීර්තිය වුවත් අවසාන වශයෙන් ඔහු අපේක්ෂා කළ දෙය ඔහුට ලැබී නැත. මේ අනුව, නෙවිල් ප්‍රනාන්දු අසාර්ථක ව්‍යවසායකයෙකි.

කෙසේ වුවත්, නෙවිල් ප්‍රනාන්දු සයිටම් ආයෝජනය කළේ රාජපක්ෂලා තවත් කලක් බලයේ සිටිනු ඇතැයි යන විශ්වාසයෙන් වන්නට පුළුවන. සයිටම් අරඹන කාලයේ පෙනෙන්නට තිබුණු පරිදි රාජපක්ෂලා ගෙදර යැවීම ළඟක වූ දෙයක් නොවේ. මේ අනුව, නෙවිල් ප්‍රනාන්දුට විශාල අලාභයක් විඳින්නට වුණේ ගණන් වරද්දා ගැනීම නිසායැයි කියන්නටද පුළුවන.

දැනට සිටින සයිටම් වෛද්‍ය පීඨ සිසුන්ට බාධාවක් නැතිව උපාධිය ලබාගැනීමට ඉඩ සැලසෙනු ඇතත් ඔවුන්ටද විශාල අවාසියක් වී ඇති බව අමුතුවෙන් විස්තර කළ යුතු නැත.

සයිටම් විරෝධීන් අතර විවිධ කණ්ඩායම් සිටියාක් මෙන්ම සයිටම් විරෝධ විරෝධීන් අතරද විවිධ කණ්ඩායම් සිටියේය. මේ අයගෙන් කොටසක් දොස්තරලා සමඟ ඇරියස් තිබුණු අයයි. තවත් කොටසක් සයිටම් අරගලය සමඟ සිටි ජවිපෙ හා පෙසපෙ වැනි පක්ෂ සමඟ ඇරියස් තිබුණු අයයි. සයිටම් අරගලය පවතින ආණ්ඩුවට එරෙහි අරගලයක්ය යන අදහසින් එයට විරුද්ධ වූ අයද සිටියේය. එහෙත්, මේ සියලු කොටස් ඉවත් කළද සයිටම් අරගලය අසාධාරණ බවත්,  පෞද්ගලික වෛද්‍ය අධ්‍යාපනයට ඉඩ සැලසිය යුතු බවත් සිතූ විශාල පිරිසක්ද වූහ. සයිටම් නිසා සෘජු වාසි ලබන කොටස් හැර වෙනත් අය සංවිධානාත්මක ලෙස හඬක් නැගුවේ නැතත්, සයිටම් විරෝධී අරගලයට සාපේක්ෂව ලංකාවේ උසස් අධ්‍යාපන ආකෘතිය ගැන විශාල කතිකාවක් ඇති විය. මෙය ඉතා සාධනීය එකකි. මේ කතිකාවේ ප්‍රතිඵල ඉදිරියේදී ලැබෙනු ඇත.

සයිටම් ප්‍රශ්නය කිසිවිටෙකත් ලංකාවේ බහුතර ජනතාවගේ ප්‍රශ්නයක් වුණේ නැත. ඇත්තටම කියනවානම් මේ ප්‍රශ්නයේ අන්ත දෙකේම හිටියේ සෑහෙන තරමකින් අතිපිහිත වන එකම සමාජ ස්ථරයකි. සයිටම් විරෝධීන් මෙන්ම සයිටම් විරෝධ විරෝධීන් වැඩි දෙනෙක්ද සිටියේ මේ එකම සමාජ ස්ථරය ඇතුළේය.

සයිටම් ප්‍රශ්නය හේතුවෙන් ලංකාවේ සමාජය බෙදුණේ තිරස් අතට නොව සිරස් අතටය. පුළුල් අර්ථයෙන් එය දේශපාලනික බෙදීමක් වුවත් මේ බෙදුම් ඉර වැටී තිබුණේ සම්ප්‍රදායික දේශපාලන මතවාද අනුව නොව ඒ මතවාද එක එකක් ඇතුළෙනි. සයිටම් විරෝධ විරෝධීයෙකු වුණේ සයිටම් විරෝධියාගේම අනික් පලුවයි. සයිටම් විරෝධයට සංවිධානාත්මක ප්‍රතිරෝධයක් නොආවේ එබැවිනි.

මේ කරුණ මතුපිටින් පෙනෙනවාට වඩා වැදගත් කරුණකි.

සයිටම් වැනි පෞද්ගලික වෛද්‍ය පීඨ වලට ඉල්ලුමක් එන්නේ "සල්ලිකාරයන්ගේ මෝඩ පුත්තුන්ගෙන්" නොවේ. (පුරුෂ ලිංගිකත්වය යොදාගත්තේ සාමාන්‍ය ව්‍යවහාරය අනුව යමිනි.) ලංකාවේ සල්ලිකාරයන්ගේ මෝඩ පුත්තුන්ට වෛද්‍ය පීඨයකට ගොස් කටු නොකෑවාට තවත් කරන්නට වැඩ ඕනෑ තරම් තිබේ. ඒවා මා විස්තර කරන්නට යන්නේ නැත.

ලංකාවේ පෞද්ගලික වෛද්‍ය අධ්‍යාපනයට පමණක් නොව සමස්තයක් ලෙස පෞද්ගලික අධ්‍යාපනයටම ඉල්ලුම එන්නේ නාගරික හෝ අර්ධ නාගරික, ඉහළ මධ්‍යම පාන්තික ස්ථරය තුළ සිටින සාපේක්ෂව හොඳ අධ්‍යාපනයක් ලබා සිටින දෙමවුපියන්ගේ දරුවන්ගෙනි. ජාත්‍යන්තර පාසැල් වලට දරුවන් යැවීම වැනි දේ සැලකූ විට, මේ ඉල්ලුම ක්‍රමයෙන් පහළ මධ්‍යම පන්තිය වෙතද ව්‍යාප්ත වේ. ලංකාවේ රජයේ වෛද්‍ය පීඨ වල පුරප්පාඩු වලින් විශාල ප්‍රමාණයක් පුරවන්නේද මේ ස්ථරයමය.

ලංකාවේ ඉහළම ආදායම් ලබන, වෘත්තීය රැකියා නොකරන ස්ථරයට රජයේ වෛද්‍ය පීඨ වලින් තබා සයිටම් වැනි පෞද්ගලික වෛද්‍ය පීඨ වලින්ද වැඩක් නැත. පහළ ස්ථර වලට සයිටම් පමණක් නොව රජයේ වෛද්‍ය පීඨද ළඟා වීමට අසීරු ඉලක්කයකි. ඒ නිසා, මේ ප්‍රශ්නයම ලංකාවේ සමාජයේ එක ස්ථරයක් ඇතුළේ තිබෙන ප්‍රශ්නයකි. එහෙත් මේ ස්ථරය ලංකාවේ දේශපාලන බලය තිබෙන ස්ථරයයි.

මෙයට සාපේක්ෂව, උතුරු කොළඹ වෛද්‍ය විද්‍යාල අරගලය සිදුවන කාලයේදී රජයේ වෛද්‍ය පීඨ වල සිටි (හෝ ඒවාට ඇතුළු විය හැකිව සිටි) සිසුන්ගේ සමාජ ආර්ථික පදනම අද තරම් ඉහළ මට්ටමක තිබුණේ නැත. සංකේතීය වශයෙන් කියනවානම්, ඒ කාලයේදී රජයේ වෛද්‍ය පීඨයකට ඇතුළු වුණේ කලා උපාධිධාරී ගුරුවරයෙකුගේ හෝ මධ්‍ය මහා විද්‍යාලයකින් උගත් රජයේ සේවකයෙකුගේ දරුවෙකි. අද රජයේ වෛද්‍ය පීඨයකට ඇතුළු වන්නේ වෛද්‍යවරයෙකු හෝ ඉංජිනේරුවෙකු වැනි වෘත්තිකයෙකුගේ දරුවෙකි (මෙය කරුණ පැහැදිලි කිරීම සඳහා ලියන්නක් නිසා කිසියම් අතිශයෝක්තියක් තිබේ). සයිටම් ප්‍රශ්නය "ඇතුළේ" ප්‍රශ්නයක් වූ නිසා එය "ඇතුළේම විසඳාගැනීම" පහසු විය.

සයිටම් වෛද්‍ය පීඨයට හෝ වෙනත් එවැනි වෛද්‍ය පීඨයකට දරුවෙකු යවන්නට සිටි අයෙකුට සයිටම් අහෝසි කිරීම නිසා ලොකු අවාසියක් වන්නේ නැත. කොහොමටත් මේ ස්ථරයේ පළමු ඉලක්කය වන්නේ රජයේ වෛද්‍ය විද්‍යාලයකට දරුවෙකු ඇතුළු කර ගැනීමයි. පේරාදෙණිය දන්ත වෛද්‍ය පීඨයෙන් උපාධිය ලබා රජයේ දන්ත වෛද්‍යවරයෙකු ලෙස කටයුතු කරන, ලංකාවේ සරසවි වලින් තමන් ලැබූ සහතික සිය සායනයේ දැන්වීම් පුවරුවක් පුරා ප්‍රදර්ශනය කරන, උසස්පෙළ දරුවෙකුගේ පියෙකු විභාග වංචාවකට උදවු ගැනීම සඳහා රුපියල් මිලියනයක් ටියුෂන් ගුරුවරයෙකුට ගෙවීමම උදාහරණයක් ලෙස සැලකුවත් ලංකාවේ උසස් අධ්‍යාපන අවස්ථා ආදායම් වෙනසක් නැතිව සැමටම එක සේ ලැබෙන ආකාරය ගැන හිතාගන්නට පුළුවන.

සයිටම් කියන්නේ සල්ලිකාරයින්ගේ මෝඩ පුත්තුන් වෙනුවෙන් හැදුණු තැනක් නොව රජයේ වෛද්‍ය පීඨ වලට දරුවන් යවන සමාජ ස්ථරයටම අලුතින් ලැබුණු තවත් විකල්ප අවස්ථාවක් පමණි. එය නැති වුනා කියා ඔවුන්ට ලොකු අවාසියක් වන්නේ නැත. විදෙස් සරසවියකට දරුවන් යැවීම වැනි විකල්ප සයිටම් වලටද වඩා වාසිදායක නිසා සයිටම් වලින් ඔවුන්ට විශාල වාසියක් ලැබී තිබුණේ නැත. සයිටම් රැකගැනීම වෙනුවෙන් සංවිධානාත්මක ව්‍යුහයක් ගොඩ නොනැඟුනේ එබැවිණි.

වෛද්‍ය අධ්‍යාපනය පෞද්ගලීකරණය කිරීමට විරුද්ධ වුවත්, පොදුවේ උසස් අධ්‍යාපනය පෞද්ගලීකරණය වීම නිසා ප්‍රයෝජන ගන්නේ සයිටම් වලට එරෙහි වූ සමාජ ස්ථරයමය. පෞද්ගලික උසස් අධ්‍යාපන ආයතන මඟින් පිරිනමන වෙනත් උපාධි සඳහා පවතින ඉල්ලුම එන්නේ මේ සමාජ ස්ථරයෙනි. ඒ නිසා, මේ අයට පොදුවේ උසස් අධ්‍යාපනය පෞද්ගලීකරණය වීම පිළිබඳව ප්‍රශ්නයක් නැතුවා පමණක් නොව එවැනි විරෝධයකදී මේ සයිටම් විරෝධීන් මෙන්ම සයිටම් විරෝධ විරෝධීන්ද හිටගන්නේ එකම පැත්තේය. ඒ නිසා, සයිටම් අහෝසි කිරීම නිසා ලැබුණු කිසියම් පන්නරයක් වේනම් එය පොදුවේ අධ්‍යාපනය පෞද්ගලීකරණය කිරීමට එරෙහි අරගලයක් දක්වා ව්‍යාප්ත කිරීමට කිසිදු විභවයක් නැත.

මෙහිදී වෛද්‍ය අධ්‍යාපනය පමණක් වෙනස් ලෙස සැලකුණේ එම වෘත්තියේ ඇති සුවිශේෂීතාවක් නිසා නොවේ. වෛද්‍ය උපාධිධාරීන්ට රැකියා සැපයීමේ වෙළඳපොළේ පවතින සුවිශේෂීතාවය නිසාය. වෙනත් වෘත්තීය ක්ෂේත්‍ර වලින් වෙනස්ව එහි ඇත්තේ මධ්‍යගත ලෙස සැලසුම් කෙරෙන රාජ්‍ය ඒකාධිකාරයකි. ලංකාවේ රාජ්‍ය ව්‍යුහය තවදුරටත් පුළුල් කළ නොහැකි නෛසර්ගික සීමාවකට දැනටමත් පැමිණ ඇති බැවින් අනාගත වෛද්‍ය උපාධිධාරීන්ගේ රැකියා සුරක්ෂිතභාවය හා අදාළව පිපිරෙන්නට නියමිත කාල බෝම්බය පිපිරීම සයිටම් අහෝසි වූ පමණින් වැළකෙන්නේ නැත. ඒ ප්‍රශ්නය විසඳාගත හැක්කේ වෙළඳපොළ කෙරෙහි විශ්වාසය තැබීමෙන් පමණි.

Thursday, July 20, 2017

පොලීසිය තවමත් හිටපු තැනමද?


සයිටම් විරෝධය අනවශ්‍ය දුරකට දිග්ගැසෙමින් පවතින බව මගේ පෞද්ගලික අදහසයි. රජය පැත්තෙන් සෑහෙන තරම් නම්‍යශීලී වී සිටියදීද සයිටම් විරෝධීන් සුළුවෙන් හෝ නම්‍යශීලී වන්නට සූදානම් නැත. එහෙත්, ඒ මා මෙය දකින ආකාරයයි. සියළු දෙනාම මා සිතන අයුරින් සිතිය යුතු නැත. සයිටම් යනු විශාල ප්‍රශ්නයක් ලෙස සිතන සැලකිය යුතු පිරිසක් සිටින අතර සයිටම් විරෝධය නොතකා හැරිය යුතු තරම් සිල්ලර එකක් නොවේ.

අවංකවම සයිටම් යනු විශාල පෞද්ගලික හෝ පොදු ප්‍රශ්නයක් සේ දකින අයට පමණක් නොව කිසියම් දේශපාලන අරමුණක් ඇතිව මේ විරෝධය හා බද්ධ වී සිටින අයට පවා තමන්ගේ මතය වෙනුවෙන් පෙනී සිටින්නට අයිතියක් තිබේ. අනුමත කළ නොහැක්කේ මෙවැනි විරෝධතා පොදු දේපොළ විනාශ කරන මට්ටමකට යාම පමණි.

පොලීසිය විසින් සිසුවෙකු අත් අඩංගුවට ගැනීමට දරන උත්සාහයක් සිසුන් එක්ව ව්‍යවර්ථ කරන අවස්ථාවක වීඩියෝ දර්ශන මේ වන විට වත්පොතේ වේගයෙන් පැතිරෙමින් තිබේ. ඉතා පැහැදිලිවම, මේ උත්සාහය සමාන කළ හැක්කේ අත් අඩංගුවට ගැනීමකට වඩා පැහැර ගැනීමකටය. සිසුවා අත් අඩංගුවට ගැනීමට පැමිණෙන පොලිස් නිලධාරීන් සිවිල් ඇඳුම් වලින් සැරසී සිටින අතර ඇතැම් අය රැවුල් වවා සිටිති. මේ අය පොලිස් බුද්ධි අංශ වලට සම්බන්ධ නිලධාරීන් විය හැකිය.

හරියටම දන්නේ නැතත්, මෙසේ අත් අඩංගුවට ගැනීමට සැරසෙන්නේ සෞඛ්‍ය අමාත්‍යාංශයේ පොදු දේපොළ හානි කිරීම සම්බන්ධව චෝදනා ලබා ඇති සිසුවෙකු විය හැකිය. එවැනි සිදුවීම් අධෛර්යමත් කිරීම සඳහා සිද්ධියට සම්බන්ධ වූ සිසුන්ට එරෙහිව නීත්‍යානුකූලව කටයුතු කළ යුතුය. එහෙත්, මේ සිදුවීම දේශපාලනික කරුණක් අරභයා පැවති විරෝධතා සටනකදී සිදුවූ දෙයක් බවද අමතක නොකළ යුතුය.

මේ වරද හා අදාළව සිසුවෙකු අත් අඩංගුවට ගැනීමට පෙර වරෙන්තුවක් පෙන්වීම අවශ්‍ය කරුණක් නොවිය හැකිය. එමෙන්ම, ඇතැම් වරදකරුවන් අත් අඩංගුවට ගැනීම සඳහා පොලීසියට මෙවැනි උපාය මාර්ග අනුගමනය කිරීමට සිදුවනවාද විය හැකිය. එහෙත්, මේ අවස්ථාවේදී නිල ඇඳුම් රහිතව පැමිණ විරෝධතා සටනකදී පොදු දේපොළ හානි කිරීමට චෝදනා ලබා සිටින සිසුවෙකු (මා හිතන පරිදි) අත් අඩංගුවට ගැනීමට උත්සාහ කිරීම පොලීසිය විසින් අනවශ්‍ය දුරක් යාමකි.

පොදු දේපොළ හානි කිරීම වරදක් වුවත්, විරෝධතා සටනකදී වරක් එසේ කළ අයෙකු නිදැල්ලේ සිටීම මිනීමරුවෙකු හෝ ස්ත්‍රී දූෂකයෙකු නිදැල්ලේ සිටීම තරම් බරපතල ප්‍රශ්නයක් නොවේ. එවැනි චෝදනාවක් ලබා සිටින අයෙකු නිල ඇඳුම් රහිතව පැමිණ අත් අඩංගුවට ගැනීමෙන් පසුව, පොලීසියට තමන් එවැනි අත් අඩංගුවට ගැනීමක් නොකළ බව කියන්නට හැකියාව තිබේ. එවැනි සිදුවීම් ලංකාවට නුහුරු දේ නොවේ. යම් හෙයකින් මේ අවස්ථාවේ එසේ සිදු නොවුනද, පොලීසිය විසින් කරන එවැනි එක් අත් අඩංගුවට ගැනීමක් වෙනත් අයටද සිසුන් පැහැර ගැනීමට ඉඩකඩ සලසයි. එය හොඳ තත්ත්වයක් නොවේ. පොලීසිය විසින් මේ ආකාරයේ අත් අඩංගුවට ගැනීම් සිදු කිරීමෙන් විය හැකි සමස්ත හානිය චෝදනා ලබා සිටින සිසුවා නිදැල්ලේ සිටීමෙන් සිදුවන හානියට වඩා බොහෝ වැඩිය.

අනෙක් අතර මෙවැනි සිදුවීම් වලින් වෙන්නේ සයිටම් විරෝධී සටනට ඉන්ධන හෙලනු ලැබීම හා විරෝධතාකරුවන්ට විරෝධය දැක්වීමට තවත් කරුණු හදා දීමකි. සයිටම් විරෝධය දිගටම පවත්වා ගැනීමට අවශ්‍ය අය අතර වෙනස් දේශපාලනික අරමුණු ඇති විවිධ කණ්ඩායම් සිටින්නට පුළුවන.

https://www.facebook.com/MAHAWEDAMAHATHTHAYA/videos/1038730942934020/

(Image: http://www.salem-news.com/articles/february262012/white-vans.php)

Monday, July 17, 2017

පිටිකර බෙහෙතෙන් සයිටම් බරවාය සනීප වෙයිද?


සයිටම් අර්බුදය විසඳීමේ පියවරක් ලෙස වෛද්‍ය නෙවිල් ප්‍රනාන්දු ශික්ෂණ රෝහල රජයට පවරාගෙන තිබේ. වාර්තා වී ඇති ආකාරයට රුපියල් මිලියන 3,550ක් වටිනා මේ රෝහල වෛද්‍ය නෙවිල් ප්‍රනාන්දු විසින් ස්ව-කැමැත්තෙන්ම රජයට පවරන්නේ කිසිදු වන්දි මුදලක් ලබා නොගනිමිනි. සත්‍යාසත්‍යතාව පැහැදිලි නැතත්, ඇතැම් වාර්තා අනුව, මේ රෝහල ඉදි කිරීමට ලබාගත් ණය මුදල් පියවීමටද නෙවිල් ප්‍රනාන්දු විසින් එකඟ වී තිබේ. ගිවිසුමේ කොන්දේසි තවමත් හරියටම පැහැදිලි නැතත් එහි එක් පාර්ශ්වකරුවෙකු වන්නේ රජය නිසා ගිවිසුම අවසන් වීමෙන් පසු එහි ඇති දේ පාරදෘශ්‍ය නොවන්නට ඉඩක් නැත.

මෙයින් පෙනෙන්නේ නෙවිල් ප්‍රනාන්දුගේ ජනහිතකාමයද? එසේ නැත්නම් ව්‍යවසායකයෙකු වෙත රජය විසින් සිදුකළ අසාධාරණ බලහත්කාරයක්ද? එසේත් නැත්නම්, මේ දෙකම නොවන වෙනත් දෙකක්ද?

මගේ අදහස අනුව, මේ පැවරීම වාර්තා වී ඇති පරිදිම ස්ව-කැමැත්තෙන් සිදුවන්නක් මිස රජයේ බලපෑම් නිසා නෙවිල් ප්‍රනාන්දුට කරන්නට සිදු වී ඇති දෙයක් නොවේ. ඒ නිසා, මෙහි නරක පූර්වාදර්ශයක් නැත. ඒ අතරම, මෙය නෙවිල් ප්‍රනාන්දුගේ ජනහිතකාමය නිසා ගෙන ඇති තීරණයක්ද නොවේ. කෙතරම් අවාසිදායක තීරණයක් සේ පෙනුණත්, එය මේ වෙලාවේ නෙවිල් ප්‍රනාන්දුට ගත හැකි වඩාත්ම වාසිදායක තීරණයයි.

වෛද්‍ය නෙවිල් ප්‍රනාන්දු විසින් නෙවිල් ප්‍රනාන්දු ශික්ෂණ රෝහල හැදුවේ එමඟින් කෙටි කලකින් ලාභ ලැබීමේ අරමුණ මුල් කරගෙන නොවේ. සයිටම් වෛද්‍ය පීඨය පවත්වා ගෙන යාම සඳහා ශික්ෂණ රෝහලක් අවශ්‍ය වූ බැවිනි. එහෙත්, එයින් අදහස් වන්නේ ඔහු මේ රෝහල වෙනුවෙන් ආයෝජනය කළේ පාඩු ලබන්නට බවද නොවේ.

ලාබ ලැබීම කෙසේ වුවත් වෛද්‍ය නෙවිල් ප්‍රනාන්දු ශික්ෂණ රෝහල වෙනුවෙන් සිදු කර ඇති රුපියල් මිලියන 3,550ක ආයෝජනය පියවා ගැනීම වුවද සෑහෙන කලක් ගතවන කටයුත්තකි. ලංකාවේ වෙනත් පෞද්ගලික රෝහල් විසින් ලබන ලාබ ආන්තික දෙස බැලූ විට මෙවැනි ආයෝජනයක් පියවා ගැනීමට අඩු වශයෙන් වසර දහයක් හෝ පහළොවක්වත් යා හැකි බව සිතිය හැකිය.

ආයෝජනය ආවරණය කර ගැනීම සඳහා එක් එක් වසර ඇතුළත මෙහෙයුම් වියදම් ඉක්මවා ආදායම් ලබන්නට හැකි විය යුතුය. එහෙත්, ප්‍රමාණවත් රෝගීන් සංඛ්‍යාවක් නොපැමිණේනම් ප්‍රාග්ධන ආයෝජනය තබා මෙහෙයුම් වියදම් වුවද ආවරණය කර ගැනීමට නුපුළුවන. මෙහෙයුම් වියදම ආවරණය කිරීමට ප්‍රමාණවත් රෝගීන් සංඛ්‍යාවක් ආකර්ෂණය කර ගැනීමට හැකි වන තුරු පෞද්ගලික රෝහලක් නඩත්තු කරන්නට වෙන්නේ පාඩු ලබමින්, එයට තවතවත් අරමුදල් පොම්ප කරමිනි.

කෙසේවුවද, නෙවිල් ප්‍රනාන්දු ශික්ෂණ රෝහල එහි මෙහෙයුම් කටයුතු වලින් පවා අලාභයක් ලැබුවද සයිටම් වෛද්‍ය පීඨයේ ලාභ වලින් මේ අලාභය පියවා ගැනීමට ඉඩක් තිබුණේය. ශික්ෂණ රෝහල වෙනුවෙන් ආයෝජනය කරන විට නෙවිල් ප්‍රනාන්දුගේ ව්‍යාපාරික උපාය මාර්ගය වන්නට ඇත්තේ එයයි. සයිටම් අර්බුදය දිගින් දිගටම ඇදෙන විට නෙවිල් ප්‍රනාන්දු ශික්ෂණ රෝහලේ  පමණක් නොව සයිටම් වෛද්‍ය පීඨයේද මෙහෙයුම් අලාභ දිනෙන් දින ඉහළ යයි.

නෙවිල් ප්‍රනාන්දු ශික්ෂණ රෝහල රජයට පැවරීම මඟින් වෛද්‍ය නෙවිල් ප්‍රනාන්දුට එහි මෙහෙයුම් අලාභ ආවරණය කිරීමට දිගින් දිගටම අරමුදල් පොම්ප කරන්නට වීමේ අවාසියෙන් ගැලවෙන්නට හැකිවා පමණක් නොව, සයිටම් වෛද්‍ය පීඨයේ මෙහෙයුම් අලාභ ලාභ වලට හරවා ගැනීමටද පොටක් පෑදේ.

ශික්ෂණ රෝහල වෙනුවෙන් සිදුකළ ආයෝජනය පියවා ගැනීම අරභයා එහි ඇතුළු වන එක් සිසුවෙකුගෙන් මිලියන දෙකක අමතර මුදලක් පාඨමාලා ගාස්තු හරහා අය කළද, මුළු ආයෝජනය පියවා ගැනීමට සිසුන් 1,775කගෙන් මුදල් අය කිරීමට සිදු වේ. මේ සඳහාද වසර පහළොවක් පමණ ගත විය හැකිය. කෙසේ වුවත්, රුපියල් මිලියන 3,550ක ආයෝජනය ගිලුණු පිරිවැයක් නිසා දැන් ගත යුතු හොඳම තීරණය ගැනීමේදී ඒ මුදල ගැන සිතීම තේරුමක් නැත. සයිටම් අර්බුදය දිගින් දිගටම ඇදීමෙන් අවසාන වශයෙන් වෙන්නේ පාඩු තවත් වැඩි වී, ආයෝජනය පියවා ගැනීමට ගතවන කාලය තවත් දිග්ගැසීමයි.

ඉහත කරුණු අනුව, නෙවිල් ප්‍රනාන්දු ශික්ෂණ රෝහල ස්ව-කැමැත්තෙන් රජයට පැවරීම මේ වෙලාවේ නෙවිල් ප්‍රනාන්දුට ගත හැකිව තිබුණු පවතින තත්ත්වයන්ට සාපේක්ෂව වාසිදායක තීරණයකි. අර්බුදය දිගටම ඇදෙන්නට හැරීමෙන් ඔහුට වන අවාසිය මෙහි ඇති අවාසියට වඩා විශාලය. එක් අතකින් මෙය ජේආර්ගේ රජය විසින් රනිල් වික්‍රමසිංහගේ සොයුරාට අයත්ව තිබුණු ස්වාධීන රූපවාහිණිය රජයට පවරාගැනීම වැනි දෙයකි.

කරුණු එසේනම් නෙවිල් ප්‍රනාන්දු විසින් කර ඇත්තේ කොහේවත් තියෙන කුණු ගොඩක් ආණ්ඩුවේ ඇඟේ ගැසීමද?

මේ ගනුදෙනුවෙන් ආණ්ඩුවටද පාඩුවක් නැත. රජයේ රෝහල් වල වෛද්‍ය සේවා පහසුකම් සපයන්නේ මුදල් අය නොකර වූවත්, දිනෙන් දින වැඩිවන සෞඛ්‍ය සේවා සඳහා වන ඉල්ලුම සපුරමින් රෝහල් පහසුකම් වැඩි කිරීම පිණිස රජය විසින් ප්‍රාග්ධන ආයෝජන සිදු කළ යුතුය. රුපියල් මිලියන 3,550ක් වටිනා රෝහලක් රජයට නිකම්ම ලැබීම යනු එපමණක සෘජු වාසියකි. මෙවැනි රෝහලක් වෙනුවෙන් රජය විසින් අරමුදල් යෙදවුවද වෛද්‍ය සේවා වෙනුවෙන් මුදල් අයකිරීමක් නොකරන බැවින් රෝහලෙන් ආදායම් නොලැබීම අදාළ කරුණක් නොවේ.

රජයේ පාලනයේ යටතේ ගුණාත්මක භාවය අවශ්‍ය මට්ටමින් පවත්වා ගන්නවානම් නෙවිල් ප්‍රනාන්දු රෝහලට රෝගීන්ගෙන් අඩුවක් නොවනු ඇත. යම් හෙයකින් එහි ගුණාත්මක භාවය රජයේ වෙනත් රෝහල් වල මට්ටමට නැති වුවද, නොමිලේ වෛද්‍ය ප්‍රතිකාර ලබා දෙන්නේනම් එහි පැමිණෙන්නට රෝගීහු ප්‍රමාණවත් තරම් සිටිනු ඇත.

වෛද්‍ය නෙවිල් ප්‍රනාන්දු හා රජය සැලකූ විට මෙය දෙපාර්ශ්වයටම වාසිදායක (win-win) ගනුදෙනුවකි.

එසේනම්, සයිටම් වලට එරෙහිව හඬ නැඟූ වෛද්‍යවරුන්ගේ තත්ත්වය කුමක්ද?

මගේ ලිපි වලට ප්‍රතිචාර දැමූ ඇතැම් මිතුරන්ද ඇතුළු බොහෝ වෛද්‍යවරුන් සයිටම් විශාල ප්‍රශ්නයක් ලෙස දුටුවේ එහි ලබාදෙන සායනික පුහුණුව ප්‍රමාණවත් නැතැයි යන පදනමිනි. ඔවුන් මතු කළ මේ තර්කයට පදනමක් තිබුණේය. වෛද්‍යවරුන්ගේ ප්‍රශ්නය ඇත්තටම සයිටම්හි සායනික පුහුණුව ප්‍රමාණවත් නොවීම හේතුවෙන් ඇති වුනු ගුණාත්මක භාවය පිළිබඳ ප්‍රශ්නයනම්, දැන් ඔවුන්ගේ කණස්සල්ලද සමනය කරන විසඳුමක් ලැබී තිබේ. සයිටම් පුහුණුවේ ගුණාත්මක භාවයට බලපාන තවත් කරුණු තිබේනම් ඒවා සාකච්ඡා කිරීමට ඉඩ සැලසෙන වේදිකාවක්ද දැන් හැදී තිබේ.

නෙවිල් ප්‍රනාන්දු රෝහල රජයට පවරාගත් පමණින් එහි ගුණාත්මක භාවය ඉහළ නොයන බවත්, එහි තවත් අඩුපාඩු රැසක් ඇති බවත් වෛද්‍යවරුන්ට කියන්නට පුළුවන. එය එසේ වන්නටද පුළුවන. රෝහල රජයට පවරා ගත් පමණින් සයිටම් වෛද්‍ය සිසුන්ගේ සායනික පුහුණුවේ ගුණාත්මක භාවය හා අදාළ සියළු ප්‍රශ්න නොවිසඳෙනු ඇතත්, මේ අතරමැදි පියවර තුළින් වෛද්‍යවරුන්ට රජය සමඟ සාකච්ඡා කර ඉතිරි ප්‍රශ්න විසඳාගැනීම සැලකිය යුතු තරම් පහසු කරයි. එවැනි ඉඩක් සලසමින් රජය හා වෛද්‍ය නෙවිල් ප්‍රනාන්දු මේ තරමට නම්‍යශීලී වීම අගය කළ යුතුය.

කෙසේ වුවද, දේශපාලන අරමුණු සහිතව සයිටම් ප්‍රශ්නය වවාගෙන කන්නට බලා සිටි අයට මේ ගනුදෙනුව සතුටුදායක පුවතක් නොවන්නට ඉඩ තිබේ. එවැනි අයගේ අරමුණු වලට ඉඩ නොලැබෙන පරිදි රජය, සයිටම් බලධාරීන් හා වෛද්‍ය සංගමය යන ප්‍රධාන පාර්ශ්වකරුවන් එක්ව ප්‍රශ්නය අවසන් කරගත හැකිනම් එය රටේ සියල්ලන්ටම සැලසෙන යහපතකි.

මේ පියවරෙන් පසුවද, ප්‍රශ්නය නොවිසඳේනම් වෛද්‍ය සංගමයට හා රජයට කෙසේ වුවත් නෙවිල් ප්‍රනාන්දුට සිදුවන්නේ කබලෙන් ලිපට අඩිය තැබීමටය. එසේ වුවහොත්, එක් පැත්තකින් ශික්ෂණ රෝහල වෙනුවෙන් සිදුකළ ආයෝජනයෙන් කෙටිකාලීනව කෙසේ වුවත් දිගුකාලීනව ලාබයක් ලැබීමට ඔහුට තිබුණු අවස්ථාව අතහැර දැමීමෙන් පසු සයිටම් වෛද්‍ය පීඨය මඟින් ඒ අලාභයෙන් කොටසක් පියවා ගන්නට ඔහුට තිබුණු අපේක්ෂාවද ගිලිහී යන්නට පුළුවන.

නෙවිල් ප්‍රනාන්දු ශික්ෂණ රෝහල ඔහු සිය කැමැත්තෙන් රජයට පවරා දුන්නත් සයිටම් වෛද්‍ය පීඨය ඒ ආකාරයෙන් පවරා දෙන්නට ඉඩක් නැත. අවාසිදායකම තත්ත්වයන් යටතේ වුවද, ඔහු සයිටම් වෛද්‍ය පීඨය රජයට පවරා දෙනු ඇත්තේ රජය විසින් එහි තක්සේරු වටිනාකම ගෙවන්නේනම් පමණි. සයිටම් ආයතනයේ වටිනාකම යනු ඒ වෙනුවෙන් යටකර ඇති මුදල් ප්‍රමාණය පමණක් නොවේ. එමඟින් අනාගතයේදී ලබන්නට අපේක්ෂා කළ ලාභ වල වර්තමාන අගය (present value) එහි නියම වටිනාකමයි. මේ අගය එහි ආයෝජනය කර ඇති මුදල ඉක්මවනු ඇත. එවැනි විශාල මුදලක් මේ වෙනුවෙන් වැය කිරීම රජයට (බදු ගෙවන ජනතාවට) වාසිදායක නොවන තීරණයක් විය හැකිය.

අනෙක් අතට සයිටම් වෛද්‍ය පීඨයේ නියම වටිනාකම එහි අයිතිකරුවන්ට නොගෙවා බලහත්කාරයෙන් එය පවරාගැනීම මේ යුගයට නොගැලපෙන දෙයකි. තෙල් සමාගම් ජනසතු කළ යුගය අවසන් වී දැන් බොහෝ කල්ය. පෞද්ගලික ව්‍යාවසායයක් බලහත්කාරයෙන් රජයට පවරා ගනිමින් වැරදි පූර්වාදර්ශයක් ලබා දුන්නොත් එමඟින් සිදුවන අනාගත හානිය ඉතා විශාල වනු ඇත.

වෛද්‍යවරුන් දිගින් දිගටම ප්‍රශ්නය අදිමින් මස් රාත්තලම ඉල්ලනවානම් සහ එහි දේශපාලනික අරමුණු නැතැයි ඔවුන් කියනවානම්, වෛද්‍යවරුන් නොවන වෙනත් අයට සංවේදී නොවන කිසියම් ප්‍රශ්නයක් මෙහි තිබිය යුතුය. එහෙත්, එය පොදු සමාජයට පැහැදිලි කිරීමට සමත් අයෙකු වෛද්‍යවරුන් අතර පෙනෙන්නට නැත. යම් හෙයකින් සයිටම්හි ඇති ප්‍රශ්නය වෛද්‍යවරුන් නොවන අයට තේරුම් ගන්නට අසීරු තරම් සංකීර්ණ එකක්නම් එයින් අදහස් වන්නේද එය වෛද්‍යවරුන්ගේ ප්‍රශ්නයක් මිස පොදු සමාජයේ ප්‍රශ්නයක් නොවන බවයි.

Thursday, July 13, 2017

නෙවිල් මුදලාලිගේ ලාබ


සයිටම් පිළිබඳ කතිකාවේදී මතු කරන කරුණු අතරින් එක් කරුණක් වන්නේ සයිටම් වෛද්‍ය පීඨය පවත්වාගෙන යන්නේ ලාභ ලැබීමේ අරමුණින් බවයි. ශ්‍රේණිගත කිරීම් අනුව ඉහළින්ම ඇති හාර්වඩ්, ස්ටෑන්ෆර්ඩ් හා ජෝන් හොප්කින්ස් වැනි වෛද්‍ය විද්‍යාල පෞද්ගලික විශ්ව විද්‍යාල වලට අයත් පීඨ වුවත් ලාභ ලැබීම අරමුණු කරගෙන පවත්වාගෙන යන වෛද්‍ය පීඨ නොවේ. සයිටම් විරෝධීන් විසින් තර්ක කරන්නේ මේ සරසවි පෞද්ගලික ඒවා වුවත්, ඒවායේ ඉහළ ගුණාත්මක භාවයට හේතුව ලාභ ලැබීමේ අරමුණක් නොමැති වීම බවයි.

අනෙකුත් තත්ත්වයන් සමානව ඇත්නම් ලාබ ලැබීම අරමුණු කරගත් අධ්‍යාපන ආයතනයකට වඩා ලාබ ලැබීම අරමුණු කර නොගත් අධ්‍යාපන ආයතනයක ගුණාත්මක භාවය වැඩි වන්නට ඉඩ ඇති බව ඇත්තකි. හාර්වඩ්, ස්ටෑන්ෆර්ඩ් හා ජෝන් හොප්කින්ස් වැනි මුදල් අය කරන, එහෙත් ලාබ ලැබීම අරමුණු කර නොගත් අධ්‍යාපන ආයතනයකට සාමාන්‍යයෙන් එහි ආදායම් හා වියදම් සමාන වන මට්ටම දක්වා මුදල් වැය කරමින් එහි ගුණාත්මක භාවය ඉහළ නැංවීමට පුළුවන. එහෙත්, ලාබ ලැබීම අරමුණු කරගත් අධ්‍යාපන ආයතනයක් එහි ගුණාත්මක භාවය ඒ මට්ටමටම වැඩි කරන්නට පෙළඹෙන්නේ නැත. එවැනි ආයතනයක් ආයතනයේ ගුණාත්මක භාවය ඉහළ දැමීමට මුදල් යොදවන්නේ ගුණාත්මක භාවය වැඩි වීම නිසා ලාභ ඉහළ යන මට්ටම දක්වා පමණි. කෙසේවුවද, ගුණාත්මක භාවය විශාල ලෙස පහළ වැටීම ලාභ අඩුවීමටද හේතු වන බැවින් එවැනි ආයතනයක ගුණාත්මක භාවය විශාල ලෙස පහත නොවැටේ.

සාමාන්‍යයෙන් වෛද්‍ය පීඨයක හෝ පොදුවේ විශ්ව විද්‍යාලයක ගුණාත්මක භාවය මැනීමේදී ප්‍රධානම නිර්ණායකයක් වන්නේ එහි සේවය කරන අධ්‍යයන කාර්ය මණ්ඩලයේ ප්‍රවීනතාවයයි. එයට අමතරව සිසුන්ගේ තත්ත්වයද සැලකිල්ලට ගැනේ. වෛද්‍ය විද්‍යාලයක ගුණාත්මක භාවය පහත වැටීම මූලික වශයෙන්ම බලපාන්නේ එහි ඉගෙන ගන්නා සිසුන්ටය. ඉගෙනුම ලබා පිටවන සිසුන්ගේ (වෛද්‍යවරුන්ගේ) ගුණාත්මක භාවය ද්වීතියික ලෙස වෙනත් අයට (රෝගීන් වන පොදු ජනතාවට) බලපායි.

සයිටම් වෛද්‍ය පීඨයද ඇතුළුව මේ වන විට ලංකාවේ MBBS උපාධිය ප්‍රදානය කරන ආයතන දහයක් තිබේ. එයින් අටක් සඳහා ප්‍රධාන වශයෙන්ම සිසුන් තෝරා ගන්නේ විශ්ව විද්‍යාල ප්‍රතිපාදන කොමිසම මඟින් උසස් පෙල විභාගයේ ප්‍රතිඵල හා විභාගයට පෙනී සිටි දිස්ත්‍රික්කය අනුවය. මෙසේ තෝරා ගැනෙන සිසුන් විසින් ටියුෂන් ගාස්තු ලෙස කිසිදු මුදලක් ගෙවිය යුතු නැත.

රජයේ වෛද්‍ය පීඨයකට ඇතුළත් වීම සඳහා අයදුම් කිරීමට අවශ්‍ය අවම සුදුසුකම වන්නේ උසස්පෙල විභාගයෙන් ජීව විද්‍යාව, භෞතික විද්‍යාව හා රසායන විද්‍යාව යන විෂයයන් තුනට සාමාන්‍ය සාමාර්ථ (S) තුනක් ලබා තිබීමයි. එහෙත්, ඉහත කී වෛද්‍ය පීඨ අටේ ඇති ආසන්න වශයෙන් 1250ක් පමණ වන පුරප්පාඩු ගණනට තරඟ කරන ඉහත අවම සුදුසුකම් සපිරූ අයදුම්කරුවන් ගණන 25,000 ඉක්මවයි. ඒ නිසා, ඉහත වෛද්‍ය පීඨ අටෙන් එකකට ඇතුළු වීමේ අවස්ථාව හිමිවන්නේ ආසන්න වශයෙන් අයදුම්කරුවන්ගෙන් 5%කට පමණි.

පවතින පුරප්පාඩු ගණනට වඩා සැලකිය යුතු තරම් වැඩි අයදුම්කරුවන් පිරිසක් සිටින විට ඒ අතරින් පිරිසක් තෝරාගැනීම සඳහා කිසියම් නිර්ණායකයක් යොදාගැනීමට සිදු වේ. නිදහස් වෙළඳපොලක භාණ්ඩයක් හෝ සේවාවක් සඳහා ඇති ඉල්ලුම සැපයුමට වඩා වැඩි වූ විට අදාළ භාණ්ඩය හෝ සේවාව හිමි විය යුත්තේ කාටද යන්න තීරණය කරන්නේ මිල සාධකය විසිනි. ඒ මඟින්, භාණ්ඩය හෝ සේවාව වඩාත්ම අගය කරන පුද්ගලයින්ට එය හිමිවේ. එහෙත්, නිදහස් වෙළදපොළ ක්‍රමය වඩාත්ම හොඳින් ක්‍රියාත්මක වන ඇමරිකාව වැනි රටක පවා උසස් අධ්‍යාපන සේවාවන් සැපයීමේදී මිල සාධකය එකම නිර්ණායකය ලෙස සලකන්නේ නැත.

මුදල් අය කර හෝ නොකර සරසවියකට සිසුන් ඇතුළත් කර ගැනීමේදී සලකා බැලෙන ප්‍රධාන කරුණක් වන්නේ අදාළ පාඨමාලාව සාර්ථකව අවසන් කිරීමට අයදුම්කරුවෙකුට ඇති හැකියාවයි. මෙයට පදනමක් තිබේ.

කිසියම් සරසවියකට ඇතුළු වන සිසුසිසුවියන්ගෙන් විශාල පිරිසක් අදාළ පාඨමාලාව සම්පූර්ණ කිරීමට අසමත් වන්නේනම් පාඨමාලාව සඳහා මුදල් ගෙවූවද නොගෙවූවද අදාළ සිසුවාගේ හෝ සිසුවියගේ අරමුණ ඉටුවන්නේ නැත. මෙය දිගින් දිගටම සිදුවෙනවානම් එය සරසවියේ කීර්තියටද ප්‍රශ්නයක් වෙන අතර දිගුකාලීනව සරසවියට ඉල්ලුමක් නැති වීමටද හේතුවකි. කිසියම් සරසවියකට සිය පාඨමාලාව සම්පූර්ණ කිරීම පහසු කර සිසුසිසුවියන් වැඩි පිරිසක් සමත් කරන්නට හැකි වුවත්, එසේ කිරීමෙන් සිසුන්ට අදාළ විෂයේ නිපුණත්වය නිසිපරිදි නොලැබෙන බැවින් දිගුකාලීනව එයින් සිදුවන්නේද සරසවියට ඉල්ලුමක් නැති වීමයි.

විශ්ව විද්‍යාල ප්‍රතිපාදන කොමිසම යටතේ පාලනය වන ලංකාවේ පළමු කී වෛද්‍ය පීඨ අටේ ඇති සීමිත පුරප්පාඩු ගණන පිරවීම සඳහා සිසුන් තෝරා ගැනීමේදී අදාළ පාඨමාලාව සම්පූර්ණ කිරීමේ හැකියාව ඇති සිසුන් බඳවා ගැනීම කෙරෙහි සැලකිය යුතු අවධානයක් යොමු වී ඇතත්, ප්‍රායෝගික වශයෙන්  වැඩිපුර අවධානය යෙදී ඇත්තේ මේ සීමිත පුරප්පාඩු ගණන "සාධාරණ ලෙස" බෙදා හැරීම කෙරෙහිය. සිසුන් බඳවා ගැනීමේ පටිපාටියේ ප්‍රධානම නිර්ණායකය ලෙස සැලකිය හැකි උසස් පෙළ විභාගය හරහා සිසුන් බඳවා ගැනීම තුළ දකින්නට ඇත්තේද උසස් පෙළ විභාගය ඉහළින්ම සමත්වෙන "දක්ෂ සිසුන්ට" අවස්ථාවක් ලබා දීම සාධාරණ වන්නේය යන පදනමයි. (දැනට සිදුකර ඇති පර්යේෂණ අධ්‍යයන කිහිපයම පෙන්වා දෙන්නේ උසස්පෙළ ලකුණු වෛද්‍ය විද්‍යාල පාඨමාලාවක් සාර්ථක ලෙස සම්පූර්ණ කිරීමට ඇති හැකියාව පිළිබඳ ඉතා දුර්වල නිර්ණායකයක් බවයි.) උසස් පෙළ මට්ටම දක්වා අධ්‍යපනය ලැබීමේදී දිවයිනේ විවිධ ප්‍රදේශ වල සිසුන්ට හිමිවන පහසුකම් වල විෂමතා සැලකිල්ලට ගනිමින් උසස්පෙළ විභාගයට මුහුණ දීමට පෙර වසර පහක කාලය තුළ වැඩිකලක් ඉගෙනුම ලැබූ පාසැල පිහිටි දිස්ත්‍රික්කයද අනුපූරක නිර්ණායකයක් ලෙස සැලකිල්ලට ගැනේ.

ලංකාවේ මුල් වෛද්‍ය පීඨ අටේ පුරප්පාඩු වලින් 97.5%ක්ම පුරවන්නේ දිස්ත්‍රික්කය සැලකිල්ලට ගනිමින් හෝ නොගනිමින් උසස්පෙළ විභාග ප්‍රතිඵල මත පදනම්වය. මේ සඳහා දැනට භාවිතා වන්නේ z-ස්කෝර් අගයයි. මේ z-ස්කෝර් අගය පදනම් වන්නේ ජීව විද්‍යාව, රසායන විද්‍යාව හා භෞතික විද්‍යාව යන එක් එක් විෂයයන් සඳහා උසස් පෙළ විභාගයට පෙනී සිටි සිසුන් අතරින් කොපමණ සිසුන් ප්‍රතිශතයකට වඩා ඉදිරියෙන් තමන් සිටියේද යන්නයි.

මේ වන විට ක්‍රියාත්මක වන බඳවා ගැනීමේ පටිපාටිය අනුව, වෛද්‍ය පීඨ වලට ඇතුළු වන සිසුන්ගෙන් 70-80% අතර ප්‍රමාණයක් ඒ සඳහා සුදුසුකම් ලබන්නේ තනිකරම z-ස්කෝර් අගය මත පදනම්වය. ඉතිරි පිරිසට තමන් ඉගෙනුම ලබන දිස්ත්‍රික්කයේ වාසිය (හෝ අවාසිය සමනය වීම) මත, වෙනත් දිස්ත්‍රික්කයකින් විභාගයට මුහුණ දී තමන්ට වඩා වැඩි  z-ස්කෝර් අගයක් ලැබූ ඇතැම් සිසුන් අභිබවවමින් ඉදිරියට යන්නට අවස්ථාවක් හිමි වේ. මා මෙහිදී කතා කරන්නේ කුසලතා 40%, දිස්ත්‍රික් 55% හා දුෂ්කර 5% ලෙස විශ්ව විද්‍යාල ප්‍රතිපාදන කොමිසම විසින් පෙන්වන බෙදාහැරීම ගැන නොව එමඟින් සැබෑවටම සිදුවන දෙය ගැනය. එයට අමතරව, මේ දිස්ත්‍රික් කෝටා ක්‍රමය ගැන හා ඒ නිසා පසුගිය දශක කිහිපය තුළ ලංකාවේ අධ්‍යාපන සේවා සැපයීමේ වෙළඳපොළේ සිදුවී ඇති වෙනස්කම් ගැනත් එමඟින් ප්‍රාදේශීය විෂමතා සමනය වී ඇති ආකාරය ගැනත් විස්තර පසු ලිපියකට තබමු.

විශ්ව විද්‍යාල ප්‍රතිපාදන කොමිසම යටතේ පාලනය වන ලංකාවේ පළමු කී වෛද්‍ය පීඨ අට ගුණාත්මක භාවය අතින් සමාන මට්ටමක නොපවතී. ඒ අතරින්, කොළඹ, පේරාදෙණිය, ශ්‍රී ජයවර්ධනපුර, කැලණිය හා රුහුණ යන වෛද්‍ය පීඨ ගුණාත්මක භාවය අතින් ඉදිරියෙන් ඇති ඒවාය. මේ එක් එක් වෛද්‍ය පීඨයේ සහායක මහාචාර්යවරුන්ද ඇතුළුව මහාචාර්යවරුන් අඩු වශයෙන් 20 දෙනෙකුවත් සේවය කරති. ගුණාත්මක භාවය අතින් ඉදිරියෙන්ම ඇති කොළඹ විශ්ව විද්‍යාලයේ  සහායක මහාචාර්ය වරුන් 4 දෙනෙකුද ඇතුළුව මහාචාර්යවරුන් 40 දෙනෙකු සේවය කරති. මේ වෛද්‍ය පීඨ අටෙන් එකක සිසුවෙකු වෙනුවෙන් අධ්‍යයන සේවාවන් සඳහා පමණක් වැය කෙරෙන මුදල රුපියල් ලක්ෂ 30 ඉක්මවයි. අනෙකුත් සියලු වියදම් එකතු කළ විට සීමාවාසික පුහුණුවට පෙර සිසුවෙකු වෙනුවෙන් වැය කෙරෙන මුදල රුපියල් ලක්ෂ 60ක් පමණ වනු ඇතැයි උපකල්පනය කළ හැකිය.

සිදුවිය යුතු පරිදිම, සිසුන්ගේ වැඩිම ඉල්ලුමක් ඇත්තේ කොළඹ විශ්ව විද්‍යාලයටය. කොළඹ වෛද්‍ය පීඨයට ඇතුළුවීමේ අවස්ථාව ලැබෙන්නේ උසස්පෙළ විභාගයෙන් දිවයිනේ ඉහළම ලකුණු ලබන සිසුන්ට පමණි. මේ වන විට වෛද්‍ය පීඨයකට ඇතුළුවීම වඩාත්ම අසීරු දිස්ත්‍රික්ක වන ගාල්ල හෝ මාතර වැනි දිස්ත්‍රික්කයක සිසුන් අතරින් වුවද කොළඹ වෛද්‍ය පීඨයට ඇතුළු වීමේ අවස්ථාව ලැබෙන්නේ ඉතා සීමිත පිරිසකටය. 2016/17 අධ්‍යයන වර්ෂය තුළ අවම z-ස්කෝර් අගයක් ලබා කොළඹ වෛද්‍ය පීඨයට ඇතුළු වන කොළඹ දිස්ත්‍රික්කයෙන් විභාගයට මුහුණ දුන් සිසුවා හෝ සිසුවියද උසස්පෙළ විභාගයෙන් වැඩිම ලකුණු ගත් සිසුන් 1.29% තුළ සිටින්නෙකි. වෙනත් දිස්ත්‍රික්ක වලින් කොළඹ වෛද්‍ය පීඨයට තේරී ඇති සියලු දෙනා ඔහුට හෝ ඇයට වඩා ඉදිරියෙන් සිටින්නෝය.

අයදුම්කරුවන්ගේ ඉල්ලුම අනුව කොළඹ වෛද්‍ය පීඨයට පසුව ඉදිරියෙන් සිටින්නේ පිළිවෙළින් පේරාදෙණිය, ශ්‍රී ජයවර්ධනපුර, කැලණිය හා රුහුණ වෛද්‍ය පීඨයි. 2016/17 අධ්‍යයන වර්ෂය තුළ මේ එක් එක් වෛද්‍ය පීඨයට ඇතුළු වීමට අවශ්‍ය වූ අවම z-ස්කෝර් අගයයන් හා අදාළ z-ස්කෝර් අගයයන් ලැබීමට උසස්පෙල විභාගයට මුහුණ දුන් සිසුන් අතරින් කොපමණ පිරිසකට වඩා ඉදිරියෙන් සිටිය යුතුද යන්න පහතින් පෙන්වා තිබේ.

පේරාදෙණිය: 2.0877 (වැඩිම 1.84%)
ශ්‍රී ජයවර්ධනපුර: 2.0327 (වැඩිම 2.10%)
කැලණිය 1.9780: (වැඩිම 2.40%)
රුහුණ 1.9434: (වැඩිම 2.60%)

පසුගිය (2016) අගෝස්තුවේදී ජීව විද්‍යා ධාරාවෙන් උසස්පෙළ විභාගයට පෙනී සිටි සිසුන් ගණන 46,854කි. මේ ගණනින් 2.60%ක් යනු සිසුන් 1218කි. ලංකාවේ පෙර කී වෛද්‍ය විද්‍යාල අටේ ඇති පුරප්පාඩු ගණන 1260ක් පමණ වේ. ඒ නිසා, මේ වන විට කොළඹ, පේරාදෙණිය, ශ්‍රී ජයවර්ධනපුර, කැලණිය හා රුහුණ යන විශ්ව විද්‍යාලයකට අයත් වෛද්‍ය පීඨයකට ඇතුළු විය හැක්කේ දිස්ත්‍රික් පදනම සලකා නොබැලුනද ඒ සඳහා අවස්ථාවක් හිමි වන අයට පමණි. අදාළ වෛද්‍ය පීඨ වලට එක් එක් දිස්ත්‍රික්කයෙන් අවශ්‍ය වන අවම z-ස්කෝර් අගයයන්ගේ ඇති සමානත්වය මේ කරුණ තහවුරු කරයි. (මා දන්නා තරමින් z-ස්කෝර් අගය ගණනය කිරීමේදී භෞතික විද්‍යාව හා රසායන විද්‍යාව යන විෂයයන් සම්මතකරණයට ලක් කරන්නේ ජීව විද්‍යා ධාරාවේ සිසුන් පමණක් සැලකිල්ලට ගෙන නොවේ. ජීව විද්‍යා හා භෞතික විද්‍යා ධාරාවන් හදාරන සිසුන්ගේ ලකුණු වල ව්‍යාප්තීන්හි තිබිය හැකි වෙනස්කම් නිසා ඇති වන බලපෑම මෙහිදී සැලකිල්ලට ගෙන නැත.)

යාපනය, රජරට හා නැගෙනහිර සරසවි වල වෛද්‍ය පීඨ ගුණාත්මක භාවය අතින් මේ වන විට පවතින්නේ පෙර කී සරසවි පහට වඩා සැලකිය යුතු තරම් පහළිනි. යාපනය වෛද්‍ය පීඨයේ සිටින්නේ මහාචාර්යවරුන් දෙදෙනෙකු හා එක් සහකාර මහාචාර්යවරයෙක් පමණි. රජරට වෛද්‍ය පීඨයේ සිටින්නේ මහාචාර්යවරුන් දෙදෙනෙකු පමණි. නැගෙනහිර වෛද්‍ය (සෞඛ්‍ය විද්‍යා) පීඨයේ මහාචාර්යවරුන් හෝ සහකාර මහාචාර්යවරුන් කිසිවෙකුත් නැත!

පෙර කී සරසවි පහේ එක් වෛද්‍ය සිසුවෙකුගේ අධ්‍යයන සේවා වියදම් වෙනුවෙන් පමණක් ලක්ෂ 30ක පමණ මුදලක් වියදම් කෙරෙන නමුත් පසුකී සරසවි තුනේ සිසුවෙකු වෙනුවෙන් එසේ වැය කෙරෙන්නේ එයින් අඩකටත් වඩා අඩු මුදලකි. යාපනය වෛද්‍ය පීඨයට යම් තරමකින් ඇතත්, රජරට හා නැගෙනහිර වෛද්‍ය පීඨ වලට කාලයත් සමඟ ගොඩනගාගත් කීර්ති කදම්භයක්ද නැත.

මේ පසු කී සරසවි තුනෙන් එකක් අයදුම්කරුවෙකුගේ ප්‍රමුඛ තේරීම වන්නේ ඉතා කලාතුරකිනි. එසේ වන්නේද, ජනවාර්ගිකත්වය වැනි වෙනත් කරුණු මත පදනම්වය.

යාපනය හා නැගෙනහිර වෛද්‍ය පීඨ, තේරුම් ගැනීමට අපහසු නොවන හේතු මත, සිංහල සිසුන් වැඩි දෙනෙකුට ආකර්ශනීය තේරීමක් නොවේ. ඒ නිසා, ගුණාත්මක භාවය විශාල ලෙස සැලකිල්ලට නොගනිමින් බොහෝ සිංහල සිසුහු රජරට වෛද්‍ය පීඨය සිය හයවන තේරීම කරගෙන සිටිති. මේ අයුරින්ම, දෙමළ සිසුන්ගෙන් සැලකිය යුතු පිරිසක් යාපනය වෛද්‍ය පීඨය තෝරාගෙන ඇත්තේ ගුණාත්මක භාවය යන සාධකයට අඩු තැනක් දෙමිනි.

මුල් සරසවි පහට යන්නට වරම් නොලබන සිංහල සිසුන්ගේ හයවන තේරීම වීම නිසා රජරට විශ්ව විද්‍යාලයට ඇතුළු වීමටද 1.8568ක අවම z-ස්කෝර් අගයක් අවශ්‍ය වන අතර ඒ සඳහා උසස්පෙළ සිසුන් අතරින් වැඩිම z-ස්කෝර් අගයක් ලැබූ සිසුන් 3.17% අතර සිටිය යුතුය. රජයේ වෛද්‍ය පීඨ වල ඇති පුරප්පාඩු සියල්ල දිස්ත්‍රික් පදනම නොසලකමින් z-ස්කෝර් අගය මත පමණක් පදනම්ව පිරවූයේනම් රජයේ කිසියම් වෛද්‍ය පීඨයකට ඇතුළු වීමේ අවස්ථාව හිමි වන්නේ (මගේ ගණනය කිරීම් අනුව) 1.9285ක අවම z-ස්කෝර් අගයක් ලබාගන්නා සිසුන්ට පමණි. මීට වඩා අඩු z-ස්කෝර් අගයක් ලබාගෙන කොළඹට, පේරාදෙණියට, ජයවර්ධනපුරට, කැළණියට හෝ රුහුණට යන්නට නොහැකි වුවත් රජරටට යන්නට බැරිකමක් නැත.

කෙසේ වුවද, රජරටට යන සියලුම වෛද්‍ය සිසුන් මීට වඩා අඩු z-ස්කෝර් අගයක් ලබාගත් අය නොවෙති.මේ සිසුන් අතර දිස්ත්‍රික් පදනම මත "පෝලිම පැන" පැමිණි සිසුන් කිසියම් පිරිසක් සිටින නමුත් රජරට සිසුන්ගෙන් සැලකිය යුතු පිරිසක්ද, දිස්ත්‍රික් පදනමක් නොතිබුණත් වෛද්‍ය පීඨයකට ඇතුළු වීමේ ඉඩකඩ හිමි කරගත හැකිව සිටි අයයි. මේ අයුරින්ම යාපනය හා නැගෙනහිර වෛද්‍ය පීඨ වලට ඇතුළු වන සියලුම සිසුන් දිස්ත්‍රික් පදනම හේතුවෙන් ඒ වරප්‍රසාදය ලබන අය නොවූවත්, දිස්ත්‍රික් පදනම මත "පෝලිම පැනීමේ" අවස්ථාව හිමි කරගන්නා සිසුන්ට මේ වන විට ඇතුළු විය හැක්කේ රජයේ වෛද්‍ය පීඨ අතර ගුණාත්මක භාවයෙන් අඩු රජරට, යාපනය හෝ නැගෙනහිර වෛද්‍ය පීඨ තුනෙන් එකකට පමණි. මේ සරසවි තුනට ඇතුළු වන මුළු වෛද්‍ය සිසුන් ගණනද 31.2%ක් නිසා එය දිස්ත්‍රික් ක්‍රමයේ වාසිය ලබන සිසුන් ප්‍රතිශතයේ උපරිම සීමාවයි. සැබෑ ගණන 20-30% අතර ප්‍රමාණයක් විය යුතුය.

පසුගිය (2016) උසස්පෙළ ප්‍රතිඵල හා ඉගෙනුම ලැබූ දිස්ත්‍රික්කය අනුව රජයේ වෛද්‍ය පීඨයකට (නැගෙනහිර වෛද්‍ය පීඨයට) ඇතුළත් කරගැනුණු සිසුන් අතරින් අවම z-ස්කෝර් අගයක් ලබා ඇති මුලතිවු දිස්ත්‍රික්කයේ සිසුවා හෝ සිසුවියගේ z-ස්කෝර් අගය 1.4818කි. මේ අනුව,  z-ස්කෝර් අගය අනුව ඔහුට හෝ ඇයට වඩා ඉදිරියෙන් සිටින මුළු අයදුම්කරුවන්ගේ ප්‍රතිශතය 6.92%ක් වන අතර, සංඛ්‍යාත්මකව 3242ක් පමණ වේ. මේ අනුව, තමන්ට වඩා වැඩි ලකුණු ලබාගත් අයදුම්කරුවන් 2000ක් පමණ පසු කරමින් ඔහු හෝ ඇය වෛද්‍ය පීඨ ප්‍රවේශය ලබාගෙන තිබේ. 2016 වසරේ උසස්පෙළ විභාගයෙන් ජීව විද්‍යා අංශයෙන් සරසවි ප්‍රවේශ මූලික සුදුසුකම් ලැබූ 25,875ක් අතරින්ද මේ සිසුවා සිටින්නේ ඉහළම 12.53% අතරේය. ඒ අනුව, දිස්ත්‍රික් ක්‍රමය යටතේ හෝ රජයේ වෛද්‍ය පීඨයකට ඇතුළු වීමට සුළු හෝ අවස්ථාවක් ඇත්තේ අයදුම්කරුවන් අතරින් ඉහළින්ම සිටින 12.53%කට පමණි.

කෙසේ වුවත්, උසස්පෙළ ප්‍රතිඵල හා ඉගෙනුම ලැබූ දිස්ත්‍රික්කය යන පදනම් වලට අමතරව රජයේ වෛද්‍ය පීඨයකට ඇතුළු වීමට තවත් ක්‍රම රාශියක් තිබේ. ක්‍රීඩා හෝ කලා කටයුතු වල සුවිශේෂී දක්ෂතා දැක්වීම, ආබාධිතයෙකු වීම, ආරක්ෂක හමුදා සාමාජිකයෙකු වීම, විදේශ උපාධියක් ලබා තිබීම වැනි කරුණු සලකමින් රජයේ වෛද්‍ය විද්‍යාල වල පුරප්පාඩු වලින් 2.5%ක් පුරවන අතර සංඛ්‍යාත්මකව වසරකට 32කට ආසන්න පිරිසක් මෙවැනි අඩු පාරදෘශ්‍ය ක්‍රම වලින් රජයේ වෛද්‍ය විද්‍යාල වලට ඇතුළු වෙති. විශ්ව විද්‍යාල ප්‍රතිපාදන කොමිසම විසින් කුසලතා, දිස්ත්‍රික් හා දුෂ්කර ප්‍රදේශ පදනම් මත බෙදා හරින්නේ ඉතිරි පුරප්පාඩු 97.5%යි. රජයේ වෛද්‍ය විද්‍යාලයකට ඇතුළු වීමට අවශ්‍ය අවම සුදුසුකම උසස්පෙළ සාමාන්‍ය සාමාර්ථ තුනක් පමණක් වුවත් එවැනි සාමාර්ථයක් ලබා රජයේ වෛද්‍ය පීඨයකට ඇතුළු වීම සිදුවීමට ප්‍රායෝගිකව යම් හෝ ඉඩක් ඇත්තේ මේ 2.5% කැටගරිය තුළ පමණි. මගේ අදහස පරිදි මේ කැටගරියෙන් වෛද්‍ය විද්‍යාල ප්‍රවේශය ලබන අය කොළඹ වෛද්‍ය පීඨය වැනි වඩාත්ම තරඟකාරී වෛද්‍ය පීඨ වල පවා සිටින්නට පුළුවන. (මෙය කරුණු ඉදිරිපත් කිරීමක් මිස මේ සම්බන්ධව කෙරෙන විවේචනයක් නොවේ.)

ලංකාවේ ඇති නවවන වෛද්‍ය පීඨය කොතලාවල වෛද්‍ය පීඨයයි. එහි වෛද්‍ය උපාධිය හැදෑරීම සඳහා ලබා ගත යුතු අවම සුදුසුකම උසස් පෙළ සාමාන්‍ය සාමාර්ථ තුනකි. මිලිටරි හා සිවිල් ලෙස මෙහි වෛද්‍ය උපාධි පාඨමාලාවේ කොටස් දෙකකි. මිලිටරි වෛද්‍ය උපාධි පාඨමාලාව හදාරන අය ඒ සඳහා මුදල් ගෙවිය යුතු නැති අතර ඔවුන්ට මාසික වේතනයක්ද හිමි වේ. එහි හිලවුවට ඔවුන් සිය උපාධිය ලබා ගැනීමෙන් පසුව නිශ්චිත කාලයක් ලංකාවේ ආරක්ෂක හමුදාවක සේවය කළ යුතුය. සිවිල් වෛද්‍ය උපාධි පාඨමාලාව හැදෑරීම සඳහා වසර පහක් තුළ ඇමරිකන් ඩොලර් 50,250ක් හෙවත් අද විණිමය අනුපාතිකය අනුව (155.43) රුපියල් ලක්ෂ 81 ඉක්මවන මුදලක් ගෙවිය යුතුය. සාක් රටවල සිසුන්ට, චීන ජාතිකයන්ට හා විදේශගත ශ්‍රී ලාංකිකයින්ගේ දරුවන්ට ගෙවන්නට වන මුදල මීට වඩා තරමක් අඩුය. ඔවුන් විසින් වසර පහක් තුළ ඇමරිකන් ඩොලර් 45,000ක් හෙවත් අද විණිමය අනුපාතිකය අනුව රුපියල් ලක්ෂ 70ක් පමණ මුදලක් ගෙවිය යුතුය. විදේශගත ශ්‍රී ලාංකිකයකුගේ දරුවකු නොවන ශ්‍රී ලාංකිකයින්ට මේ ලක්ෂ 70ක හෝ ලක්ෂ 81ක මුදල ගෙවා එහි සිවිල් වෛද්‍ය උපාධි පාඨමාලාව හැදෑරීමට ලෝකයේ ඕනෑම රටක පුද්ගලයෙකුට ඇති අවස්ථාව ජාතිකත්වය මත පදනම්ව අහෝසි කර තිබේ. ඒ නිසා, මුදල් ගෙවන්නට කැමති වුවත් චීන ජාතික හෝ ඉන්දියන් ජාතික දරුවෙකුට මෙන් කොතලාවල වෛද්‍ය උපාධිය හැදෑරීමට ශ්‍රී ලාංකික දරුවෙකුට ඉඩක් නැත.

ලංකාවේ දහවන වෛද්‍ය පීඨය සයිටම් වෛද්‍ය පීඨයයි. එහි වෛද්‍ය උපාධිය හැදෑරීම සඳහා ලබා ගත යුතු අවම සුදුසුකම උසස් පෙළ සම්මාන සාමාර්ථ දෙකක් හා සාමාන්‍ය සාමාර්ථ එකකි. දැනගන්නට ඇති තරමින්, අවශ්‍ය මූලික සුදුසුකම් සපුරා ඇති අයෙකුට මුදල් ගෙවා එහි ඉගෙනුම ලැබීමට වෙනත් බාධාවක් නැත. පාඨමාලා ගාස්තු ගෙවන්නට කැමති, මූලික සුදුසුකම් සපුරා ඇති අයෙකුට කොතලාවල වෛද්‍ය පීඨයේදී මෙන් ජාතිකත්වය මත වෙනස් ලෙස සලකුණු නොලැබ අධ්‍යාපනය ලැබීමේ නිදහස එහි තිබේ. මෙහි පාඨමාලා ගාස්තුව රුපියල් ලක්ෂ 90ක් බව පැවසේ. මෙය කොතලාවල වෛද්‍ය පීඨය විසින් අය කරන මුදලට හා රජයේ වෛද්‍ය පීඨයක සිසුවෙකු වෙනුවෙන් වැය කෙරෙන සාමාන්‍ය මුදලට වඩා වැඩි මුදලකි.

මේ වන විට, ලංකාවේ වෛද්‍ය පීඨයකට ඇතුළු වීම සඳහා සලකා බැලෙන තරමේ සුදුසුකම් ඇති, එහෙත් එසේ ඇතුළු වීමට අවස්ථාව නොලැබෙන අයෙකුට ලංකාව තුළ වෛද්‍ය අධ්‍යාපනය ලැබීමට ඇති එකම විකල්පය සයිටම් ආයතනයයි. මුදල් ගෙවන්නට කැමති අයෙකුට එයට ඇති එකම බාධාව විශ්ව විද්‍යාල ප්‍රතිපාදන කොමිසම යටතේ ඇති රජයේ වෛද්‍ය පීඨයකට හෝ කොතලාවල වෛද්‍ය පීඨයට ඇතුළු වීමේදී සලකා බැලෙන අවම සුදුසුකමට වඩා තරමක් වැඩි අවම සුදුසුකමක් තිබීම පමණි. එසේ නැත්නම්, ඔවුන් වෛද්‍ය උපාධිය සඳහා විදේශගත විය යුතුය. අවම වශයෙන් සම්මාන සාමාර්ථ දෙකක් හා සාමාන්‍ය සාමාර්ථ එකක් හෝ නැති අයෙකුට මුදල් ගෙවා වුවත් වෛද්‍ය විද්‍යාලයකට ඇතුළු වීම පහසු නොවන නිසා එය එතරම්ම සීමාකාරී සාධකයක් ලෙස සැලකිය නොහැකිය.

ඉහත තත්ත්වය මත සයිටම් වෛද්‍ය පීඨය සතුව ඒකාධිකාරයක් තිබේ. ඒකාධිකාරයක් ඇති විට මිල කෙරෙහි බලපෑමක් කර වැඩි ලාභ ලැබීමේ අවස්ථාවක් තිබේ. තරඟයක් ඇති විට මේ ඒකාධිකාරී ලාභ අඩු වී හෝ නැති වී යයි. සයිටම් ආයතනය කොපමණ ප්‍රමාණයක ඒකාධිකාරී ලාභ ලබනවාද? එසේ ලබනවානම්, ඉදිරියේදී වෙනත් පෞද්ගලික වෛද්‍ය පීඨ ඇති වී ලංකාවේ පෞද්ගලික වෛද්‍ය අධ්‍යාපනය සඳහා වන මිල අඩු වෙයිද? එවිට සයිටම් ආයතනයේ ගුණාත්මක භාවය කවර අයුරින් වෙනස් වෙයිද?

සයිටම් ආයතනය ආරම්භයේදී එහි පරිපාලකයින් විසින් සිය ආචාර්ය මණ්ඩලයේ ගුණාත්මක භාවය පවත්වාගෙන යාම සඳහා සැලකිය යුතු උත්සාහයක් දරා තිබෙන බව පැහැදිලිය. මේ අතින් සයිටම් වෛද්‍ය පීඨය සිටින්නේ අඩු වශයෙන් යාපනය, රජරට හා නැගෙනහිර විශ්ව විද්‍යාල වල වෛද්‍ය පීඨ වලට වඩා ඉදිරියෙනි. අනෙකුත් භෞතික සම්පත් අතින්ද එහි අඩුවක් නොපෙනේ. එහෙත්, සිසුන්ගේ තත්ත්වය හා අදාළව සයිටම් වෛද්‍ය පීඨය සිටින්නේ රජයේ වෛද්‍ය පීඨ අටට වඩා පිටුපසිනි. මේ අනුව, මෙහි පරිපාලකයන්ගේ ව්‍යාපාරික උපායමාර්ගය වන්නේ ආචාර්ය මණ්ඩලයේ ගුණාත්මක භාවය පවත්වා ගැනීම හා භෞතික සම්පත් වෙනුවෙන් මුදල් "ලෝබ නැතුව" වියදම් කරන අතර මේ වියදම් ආවරණය කර ගැනීම සඳහා (හා ලාභ ලැබීම සඳහා) ප්‍රමාණවත් තරම් ආදායමක් ඉපැයීම බව පෙනේ.

ලාභ ලැබීම අරමුණු කරගත් වෛද්‍ය පීඨයකට සිය අරමුණ කරා යා හැකි ක්‍රම දෙකක් තිබේ. පළමුවැන්න මිල ඉහළ මට්ටමක තබා ගනිමින් ලාභ ආන්තික වැඩි කරගැනීමයි. දෙවැන්න, හැකිතාක් වැඩි සිසුන් ගණනක් බඳවා ගැනීමයි. ඕනෑම නිශ්චිත මිලක් අය කරමින් බඳවා ගන්නා සිසුන් ප්‍රමාණය වැඩි කරන විට සිසුන්ගේ සාමාන්‍ය ගුණාත්මක භාවය පහළ යයි. මිල වැඩි කරන විට ඉල්ලුම් කරන සිසුන් ප්‍රමාණය අඩු වෙයි. නියම කරන මිල ඉල්ලුම සැපයුම සමතුලිත වන මිලට වඩා පහළ මිලක්නම්, පවතින පුරප්පාඩු ගණනට වඩා වැඩි අයදුම්කරුවන් ගණනක් අතරින් "වඩා හොඳ" සිසුන් තෝරා ගැනීමට ඉඩක් ලැබෙන නමුත්, ඉල්ලුම සැපයුම සමතුලිත වන මිල අය කරන විට අධ්‍යාපන සේවා සපයන ආයතනයකට ඒ තෝරාගැනීම නැති වේ.

කොතලාවල වෛද්‍ය පීඨය විසින් විදේශ සිසුන් බඳවා ගැනීමේ අරමුණ ලාභ ලැබීමම නොවේ. ශිෂ්‍ය කණ්ඩායමේ ප්‍රමිතිය පවත්වා ගැනීම ඔවුන්ගේ ප්‍රධාන අපේක්ෂාවකි. එහෙත්, ඔවුන් පාඩු ලබමින් විදෙස් සිසුන්ට වෛද්‍ය අධ්‍යාපනය ලබා දෙනවා විය නොහැකිය. ඒ නිසා, ලක්ෂ 81ක පාඨමාලා ගාස්තුවෙන් පමණක් නොව, විදෙස්ගත ශ්‍රී ලාංකිකයන්ගේ දරුවන්ගෙන් හා සාක් රටවල හා චීන සිසුන්ගෙන් අය කරන රුපියල් ලක්ෂ 70ක පමණ මුදලින්ද අඩු වශයෙන් පිරිවැය ආවරණය වනවා විය යුතුය. එහෙත්, සිසුන් ආකර්ෂණය කර ගැනීමේ අරමුණක් ඇති නිසා මෙහි විශාල ලාභයක් තිබෙන්නටද නුපුළුවන.

රජයේ ප්‍රමුඛ වෛද්‍ය පීඨ පහෙන් එකක සිසුවෙකු වෙනුවෙන්ද රුපියල් ලක්ෂ 60ක පමණ මුදලක් වැය කෙරෙන බව ඇස්තමේන්තු කළ හැකි නිසා පස්වසරක වෛද්‍ය උපාධි පාඨමාලාවක විචල්‍ය පිරිවැය එපමණ වන්නට ඉඩ තිබේ. එයට අමතරව, රජයේ සරසවි වල දශක ගණනක් තිස්සේ සිදුකර ඇති ප්‍රාග්ධන ආයෝජනද සැලකූ විට වෛද්‍ය උපාධි පාඨමාලාවක මුළු පිරිවැය රුපියල් ලක්ෂ 70ක් පමණ විය හැකිය. ඒ නිසා, ලාභ ලැබීම අරමුණු කර නොගත් ආයතනයකට වුවද වෛද්‍ය උපාධි පාඨමාලාවක් වෙනුවෙන් අඩු වශයෙන් එපමණ මුදලක්වත් අය කරන්නට සිදු වනු ඇත. ලාභ පිණිස කටයුතු කරන ආයතනයක්, තරඟකාරී තත්ත්වයන් යටතේ අඩු වශයෙන් රුපියල් ලක්ෂ 80ක පමණ මුදලක් අය කරනු ඇතැයි සිතිය හැකිය. කොතලාවල වෛද්‍ය පීඨය විදෙස් සිසුවකුගෙන් අය කරන්නේ මීට ආසන්න මුදලකි.

සයිටම් ආයතනය විසින් අය කරන මුදල ඉහත ඇස්තමේන්තුවට වඩා වැඩි මුදලකි. මෙයට ඉල්ලුම් සාධක මෙන්ම සැපයුම් සාධකද බලපායි.

පළමුව, සයිට්ම් වෛද්‍ය පීඨයේ ඉලක්ක පාරිභෝගිකයන් කණ්ඩායම වන්නේ වෛද්‍ය උපාධියක් හැදෑරීම සඳහා විදේශ සරසවියකට දරුවන් යැවීම ගැන සලකා බලන දෙමවුපියන්ය. ඒ සඳහා වැය වන පිරිවැය රුපියල් ලක්ෂ 90 ඉක්මවයි. ඒ නිසා, මේ මිල යටතේ වෛද්‍ය උපාධි පාඨමාලාවකට ප්‍රමාණවත් තරමේ ඉල්ලුමක් තිබේ. මිල මට්ටම රුපියල් ලක්ෂ 70 වැනි මට්ටමකට අඩු කළද ඉල්ලුම විශාල ලෙස වැඩි වන්නේ නැත. ඒ නිසා, සයිටම් ආයතනයට මිල අඩු කර ඉල්ලුම වැඩි කරගැනීම මඟින් ලාභ වැඩි කර ගත නොහැකිය.

අනෙක් අතට වෛද්‍ය විද්‍යාලයකට ශික්ෂණ රෝහලක් අවශ්‍යය. සයිටම් ආයතනය විසින් නෙවිල් ප්‍රනාන්දු ශික්ෂණ රෝහල වෙනුවෙන් විශාල ආයෝජනයක් සිදුකර තිබේ. කොතලාවල වෛද්‍ය පීඨය විසින් මෙවැන්නක් සිදු කර නැති අතර රජයේ අලුත් වෛද්‍ය පීඨ ඇති කරන විටද (මා දන්නා තරමින්) බොහෝ විට සිදුවුනේ එවකට පැවති රෝහලක් ශික්ෂණ රෝහලක් ලෙස ප්‍රයෝජනයට ගැනීම හෝ වැඩිදියුණු කරනු ලැබීමයි.

දිගුකාලීනව පෞද්ගලික ශික්ෂණ රෝහලක වියදම් එහි පැමිණෙන රෝගීන්ගෙන් ආවරණය වන නමුත් නෙවිල් ප්‍රනාන්දු ශික්ෂණ රෝහලට තවමත් ස්වාධීන මූල්‍ය පැවැත්මක් නැත. ඒ නිසා, මේ අවස්ථාවේදී සයිටම් ආයතනය විසින් ශික්ෂණ රෝහල වෙනුවෙන් සිදු කර ඇති ආයෝජනයෙන් කොටසක්ද සයිටම් වෛද්‍ය සිසුන්ගෙන් අය කර ගැනීමට සයිටම් පරිපාලකයෝ උත්සාහ කරති. රෝහල හදා තිබෙන්නේම වෛද්‍ය පීඨය වෙනුවෙන් නිසා මෙය තේරුම් ගැනීම අපහසු නැත. කිසියම් කාලයකට පසු සයිටම් පාඨමාලා ගාස්තුවේ මේ කොටස පමණක් ඉවත් වනු ඇත. එහෙත්, එසේ වූ පමණින් සයිටම් වෛද්‍ය පීඨයේ පාඨමාලා ගාස්තු විශාල ලෙස පහත වැටෙන්නට ඉඩක් නැත.

කෙසේ වුවද, රුපියල් ලක්ෂ 90ක පාඨමාලා ගාස්තු ගෙවා ඉගෙනීම ලබන්නට කැමති විශාල පිරිසක් දැනට ලංකාවේ නැත. මෙයට මූල්‍යමය නොවන වෙනත් සාධක ගණනාවක්ද බලපායි. ඒ අතරින් පළමුවැන්න සයිටම් උපාධියට ලැබෙන පිළිගැනීම පිළිබඳව ඇති අවිනිශ්චිතතාවයයි.

අඩු වශයෙන් පේරාදෙණිය දන්ත වෛද්‍ය පීඨයට තේරුණු එක් ශිෂ්‍යයෙක් එම අවස්ථාව අතහැර පූර්ණ ශිෂ්‍යත්වයක් මත සයිටම් වෛද්‍ය පීඨයට බැඳී තිබේ. එහෙත්, එවැනි පදනමක් මත හෝ (නැවතත්- මා දන්නා තරමින්) රජයේ වෛද්‍ය පීඨයකට තේරුණු කිසිදු වෛද්‍ය සිසුවෙකු සයිටම් ආයතනයට පැමිණ නැත. තමන්ට කිසිදු පාඨමාලා ගාස්තුවක් ගෙවන්නට සිදු නොවුවත්, තවමත්, කිසියම් සිසුවෙකු රජයේ වෛද්‍ය විද්‍යාල අතර ගුණාත්මක භාවයෙන් අඩුම වෛද්‍ය පීඨය ලෙස සැලකිය හැකි නැගෙනහිර වෛද්‍ය පීඨය අතහැර සයිටම් වෛද්‍ය පීඨයට පැමිණේද යන්න සැක සහිතය.

මෙය සයිටම්හි ගුණාත්මක භාවය පිළිබඳ ප්‍රශ්නයක්ම නොවේ. උපාධිය අවසන් කිරීමෙන් පසු ආදායම් ඉපදවීමට ඇති අවස්ථා පිළිබඳ ප්‍රශ්නයකි. කවර අවදානම් තිබුණත්, දන්ත වෛද්‍ය උපාධියකට වඩා සයිටම් වෛද්‍ය උපාධියේ අපේක්ෂිත වටිනාකම වැඩිය. ඒ නිසා දන්ත වෛද්‍ය පීඨයට තේරුණු අයෙකු පූර්ණ ශිෂ්‍යත්වයක් ලැබ සයිටම් වෙත එන්නට කැමති වූවත් රජයේ වෛද්‍ය පීඨයකට තේරුණු අයෙකුට වැඩි රැකියා අවිනිශ්චිතතාවයකට මුහුණ දෙමින් මේ අවස්ථාවේදී එසේ කරන්නට තාර්කික හේතුවක් නැත.

සයිටම් ආයතනය කාලයක් පැවතුනහොත් එහි වෛද්‍ය උපාධියේ වටිනාකම පිළිබදව අවදානම් පහව යන නිසා මුදල් ගෙවා එහි ඉගෙන ගන්නට එන සිසුන් ප්‍රමාණය තවත් ඉහළ යනු ඇත. එවිට, දැන් මෙන් තමන්ට බඳවා ගත හැකි සියලුම සිසුන් බඳවා නොගෙන සීමිත ශිෂ්‍ය කණ්ඩායමක් බඳවා ගැනීමේ අවස්ථාව සයිටම් ආයතනයට ලැබෙන නමුත් ලාභ ලැබීම අරමුණු කරගත් ආයතනයක් වශයෙන් ඔවුන් විසින් බොහෝ විට කරනු ඇත්තේ පහසුකම් වැඩි කර වැඩි සිසුන් ගණනක් බඳවා ගැනීම මිස අවස්ථා ගණන සීමා කිරීම නොවේ. යම් හෙයකින් සයිටම් ආයතනය විසින් එසේ අවස්ථා ගණන සීමා කළහොත් සිදුවන්නේ තවත් පෞද්ගලික වෛද්‍ය විද්‍යාලයක් ඇති වීමට අඩිතාලම වැටීමයි.

සයිටම් ආයතනයට සිය කර්මාන්තයේ පුරෝගාමියා වීමේ වාසිය තිබේ. දැනට පවතින තත්ත්වය අනුව, දෙවන පෞද්ගලික වෛද්‍ය පීඨයක් වසර කිහිපයක් ඇතුළත පිහිටුවීමට තරම් ඉල්ලුමක් ලංකාවේ නැත. සයිටම් ආයතනය විසින් මූලික ස්ථිර ආයෝජන සිදුකර අවසන් නිසා එම ආයතනයට වැඩි සිසු පිරිසකට පහසුකම් සැලසීම සඳහා වැඩි අමතර වියදමක් දරන්නට සිදු නොවේ. එමෙන්ම, ගුණාත්මක භාවය පිළිබඳ විශාල ප්‍රශ්නයකට මුහුණ දෙන්නට සිදු නොවුනහොත්, සයිටම් ආයතනයට කාලයත් සමඟ එකතු වන කීර්තියද එම ආයතනයේ වත්කමක් වනු ඇත. පුරෝගාමියාගේ මේ ස්ථාවරත්වය සමඟ තරඟ කිරීම දෙවැන්නෙකුට පහසු නොවන නිසා සයිටම් ආයතනයට තවත් වසර ගණනාවක් ලංකාවේ පෞද්ගලික වෛද්‍ය අධ්‍යාපනය සැපයීමේ ඒකාධිකාරයක් හිමි වන්නට ඉඩ තිබේ.

කෙසේ  වුවද, රජයේ වෛද්‍ය පීඨයකට ඇතුළත් වීමට අවස්ථාව හිමිකරගන්නා සිසුවෙකු සයිටම් වෙත අනාගතයේදී හෝ ආකර්ෂණය වනු ඇත්තේ පූර්ණ ශිෂ්‍යත්වයක් හිමි වන්නේනම් පමණි. රජයේ වෛද්‍ය පීඨ හා බැඳුනු නවක වද, පංති වර්ජන ආදී නිශේධනාත්මක කරුණු සියල්ලේම අපේක්ෂිත හානිය එකතු කළත් එය කිසිදු අයුරකින් රුපියල් ලක්ෂ අනූවකට කිට්ටුවෙන්වත් යන්නේ නැත. ඒ නිසා සයිටම් වෛද්‍ය පීඨය වෙත ආකර්ෂණය වනු ඇත්තේ රජයේ වෛද්‍ය පීඨයකට යාමේ අවස්ථාව අහිමි වන සිසුන් පමණි. මේ ඉලක්ක පාරිභෝගික කණ්ඩායම පෝෂණය කිරීමට දැනට පොදු පාසැල් පද්ධතියෙන් පිටත ජාත්‍යන්තර පාසැල් වල අධ්‍යාපනය හදාරන සිසු පිරිස විසින් විශාල දායකත්වයක් ලබා දෙනු ඇත.

ප්‍රාදේශීය නගර වලට ටියුෂන් ව්‍යාප්ත වීම හේතුවෙන් උසස් පෙළ විභාගයේ තරඟකාරීත්වය මේ වන විටද විශාල ලෙස වැඩි වී තිබේ. මෙහි බලපෑම මේ වන විට ලොකුවට දකින්නට නැත්තේ මුලතිවු, නුවරඑළිය හා පොළොන්නරුව වැනි ජනගහණය අඩු දිස්ත්‍රික්ක කිහිපයක පමණි. මේ හේතුවෙන් සරසවි ප්‍රවේශ ක්‍රියාවලිය තුළ දිස්ත්‍රික් කෝටා ක්‍රමයේ බලපෑම මේ වන විටත් සැලකිය යුතු තරමින් අඩු වී තිබේ. දැන් ගාල්ල, මාතර වැනි දිස්ත්‍රික්කයකින් වෛද්‍ය පීඨයට යාම කොළඹ දිස්ත්‍රික්කයෙන් යනවාට වඩා අසීරුය. දුෂ්කර දිස්ත්‍රික්ක ලෙස සැලකෙන රත්නපුර හා හම්බන්තොට වැනි දිස්ත්‍රික්කයකින් වෛද්‍ය පීඨයකට ඇතුළු වීම, 5% කෝටාව තිබියදී පවා, ගම්පහ, කළුතර වැනි දිස්ත්‍රික්කයකින් වෛද්‍ය පීඨයට ඇතුළු වනවාට වඩා අසීරුය. දිස්ත්‍රික් කෝටා ක්‍රමය අහෝසි නොකළද තවත් වසර හත අටක් යන විට සරසවි ප්‍රවේශයේදී එහි බලපෑමක් නැති වී යන්නට ඉඩ තිබේ.

කිසියම් වෙළදපොළ අසමතුලිතතාවයක් ඇති විට එය ස්වභාවික ලෙසම සමතුලිත වන නමුත් ඒ සඳහා වසර ගණනාවක් ගත විය හැකිය. දශක ගණනකට පෙර එක්තරා නිශ්චිත ප්‍රශ්නයකට විසඳුමක් ලෙස, වෙනත් ප්‍රශ්න ගණනාවකටද මුල පුරමින් හඳුන්වා දෙනු ලැබූ දිස්ත්‍රික් කෝටා ක්‍රමය එදා පැවති තත්ත්වයන් විශාල ලෙස වෙනස් වී ඇති අද දක්වාම නොවෙනස්ව පවත්වා ගැනීම මඟින් පැහැදිලිව පෙන්වා දෙන පරිදි රජය හරහා පාලනය කෙරෙන මධ්‍යගත අධ්‍යාපන සේවා සැලසුම් ක්‍රමයකට බාහිර පරිසරයේ සිදුවන වෙනස්කම් වලට ක්ෂණිකව ප්‍රතිචාර දැක්වීමේ හැකියාවක් නැත. එහෙත්, එයට විකල්පයක් ලෙස බිහිවී ඇති පෞද්ගලික ටියුෂන් ක්‍රමය විසින්, එහි කවර අඩුපාඩු තිබිය හැකි වුවත්, ලංකාවේ විවිධ ප්‍රදේශ අතර අධ්‍යාපන සේවා සැපයුමේ ඇති ප්‍රාදේශීය විෂමතා වඩා වේගයෙන් සමනය කරමින් සිටී.

එක් අතකින් දිස්ත්‍රික් කෝටා ක්‍රමයේ බලපෑම ක්ෂය වෙමින් ලංකාවේ සරසවි පිවිසුම් වෙළඳපොළ තනි වෙළඳපොළක් බවට පත් වෙද්දී, අධ්‍යාපන සේවා සැපයුම අතින් පසුගාමී දිස්ත්‍රික්ක වල සිසුන්ගේ උසස්පෙළ ප්‍රතිඵලද කොළඹ මට්ටමට අභිසාරී වීමේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස සරසවි ප්‍රවේශ මූලික සුදුසුකම් සපුරන ප්‍රමාණය වසරින් වසර වේගයෙන් වැඩි වේ. එහෙත්, ඒ වේගයෙන් රජයේ වෛද්‍ය විද්‍යාල වල ඇති පුරප්පාඩු ප්‍රමාණය වැඩි නොවේ. මෙහි ප්‍රතිඵලය වන්නේ වසරින් වසර රජයේ වෛද්‍ය පීඨයකට ඇතුළු වීම තවතවත් අසීරු වීමයි. මේ අයුරින් රජයේ වෛද්‍ය පීඨ වලින් බැහැර වන අයදුම්කරුවන් ප්‍රමාණය සීග්‍රයෙන් වැඩිවීමද සයිටම්හි ඉලක්ක පාරිභෝගික සංචිතය පුළුල් කරයි.

කෙසේවුවද, රජයේ වෛද්‍ය පීඨ වලින් බැහැර වන පිරිස් වැඩි වූ පමණින් සයිටම්හි ඉලක්ක පාරිභෝගික සංචිතය විශාල වන්නේ නැත. ඒ සඳහා, ඒ අය අතරින් රුපියල් ලක්ෂ 90ක විශාල පිරිවැය දැරිය හැකි ප්‍රමාණයද ඉහළ යා යුතුය. රටේ ආර්ථික වර්ධනයට සමාන්තරව මෙය සිදුවුවත් එය වේගයෙන් සිදුවන්නක් නොවේ. ඒ නිසා, සයිටම් යනු රටේ සීමිත පිරිසකට පමණක් ඇති අවස්ථාවක්ය යන කරුණ වසර කිහිපයකින් වෙනස් වන්නට නියමිත දෙයක් නොවේ.

සයිටම් ආයතනයේ අරමුණ ලාභ ලැබීම නිසා එම ආයතනය විසින් තමන්ට ආකර්ශනය කරගත හැකි, මුදල් ගෙවා වෛද්‍ය අධ්‍යාපනය ලබන්නට කැමති සියලුම සිසුන් ආකර්ශනය කරගන්නට ඉඩ ඇති අතර බාහිර සමාජයෙන් ප්‍රතිරෝධයක් නැත්නම් සිසුන් ඇතුළත් කර ගැනීමේ නිර්ණායක ඉහළ දමන්නට එම ආයතනය ස්වභාවික ලෙස නොපෙළඹෙනු ඇත. අවශ්‍ය අවම සුදුසුකම සම්මාන සාමාර්ථ දෙකක් හා සාමාන්‍ය සාමාර්ථ එකක් ලෙස ඔවුන් ඉහළ නංවා ඇත්තේ බාහිර පීඩනයට ප්‍රතිචාරයක් වශයෙනි. නිදහසේ සිය ව්‍යාපාර කටයුත්ත කරන්නට ඉඩ ලැබේනම් සයිටම් ආයතනය විසින් මේ අවම සුදුසුකම ඇති, ලක්ෂ 90ක මිල ගෙවන්නට කැමති පාරිභෝගික පිරිස මුළුමනින්ම වාගේ ආකර්ශනය කරගනු ඇත.

කෙසේ වුවද, සයිටම් ආයතනය විසින් ලංකාවේ වෛද්‍ය සේවා වෙළදපොල ඉල්ලුම හා සැපයුම සමතුලිත වන මට්ටම දක්වා වෛද්‍යවරුන් බිහි කිරීමේ හැකියාවක් නැත. එයට හේතුව ලංකාවේ පාඨමාලා ගාස්තු නොගෙවා වෛද්‍ය අධ්‍යාපනය ලැබීමේ අවස්ථාවට අමතරව මුදල් නොගෙවා වෛද්‍ය ප්‍රතිකාර ගැනීමේ අවස්ථාවද තිබීමයි. නොමිලේ ප්‍රතිකාර ගැනීමේ විකල්පයක් රෝගීන් සතුව ඇති නිසා පෞද්ගලික වෛද්‍ය සේවා සපයන වෛද්‍යවරුන්ට රෝගීන්ගෙන් "නියම මිල" අය කිරීමේ හැකියාවක් නැත. පාඨමාලා ගාස්තු නොගෙවා රජයේ වෛද්‍ය පීඨයක වෛද්‍ය අධ්‍යාපනය ලබා ඇති අයෙකුට මෙය ප්‍රශ්නයක් නොවූවත්, රුපියල් ලක්ෂ 90ක් ආයෝජනය කර වෛද්‍යවරයෙකු වන අයෙකුට මෙය ප්‍රශ්නයකි. ඒ නිසා, ලංකාවට අවශ්‍ය "නියම වෛද්‍යවරුන් ප්‍රමාණය" බිහි වන්නට පෙරම සයිටම් සඳහා ඉල්ලුමක් නැති වනු ඇත.

ඇතැම් අය අදහස් කරන්නේ මුදල් ඇති අය සමාජ තත්ත්වය වෙනුවෙන් වෛද්‍යවරුන් වෙන්නට උත්සාහ දරන බවයි. මේ අදහස සමඟ මා එකඟ වන්නේ නැත. මුදල් සාධකය අමතක කළද, වෛද්‍ය වරයෙකු වීම සඳහා පුහුණු වන අයෙකු විශාල කැපකිරීමක් කළ යුතුය. වෛද්‍ය වෘත්තියට විශාල කැමැත්තක් නැති අයෙකු වසර ගණනක් මෙවැනි කැප කිරීමක් කරන්නට ලොකු ඉඩක් නැත. අනෙක් අතට, ලක්ෂ 90ක් ආයෝජනය කළ හැකි අයෙකු කිසියම් සමාජ තත්ත්වයක් කොහොමටත් ඇති අයෙකි.

ලංකාවේ වෛද්‍ය වෘත්තියේ නියැලෙන ඇතැම් වෛද්‍යවරුන් විශාල ආදායමක් උපයන නමුත් පොදුවේ ගත් කළ බොහෝ වෛද්‍යවරු එවැනි විශාල ආදායම් නොඋපයති. වෛද්‍ය සේවාවන් සඳහා සාමාන්‍ය පාරිභෝගිකයෙකු දැනට ගෙවන ගාස්තු පවතින තත්ත්වයන් යටතේ වෛද්‍යවරයෙකුට අයකළ හැකි ඉහළම ගාස්තුය. මේ අඩු මිල ගණන් යටතේ වෙළඳපොල සමතුලිත වන්නේ පාරිභෝගිකයන්ට විශාල කාලයක් රස්තියාදු වන්නට සිදුවීමත් වෛද්‍යවරයෙකුගේ මිනිත්තුවකට විශාල වටිනාකමක් ලැබීමත් හරහාය.

එහෙත්, රුපියල් ලක්ෂ 90ක් ගෙවා සයිටම් යන්නට හැකි අය ලංකාවේ ඉන්නවාක් මෙන් දැන් වෛද්‍යවරයෙකුට ගෙවන මිල මෙන් දහපහළොස් ගුණයක් වුවත් ගෙවන්නට සූදානම් පාරිභෝගිකයන්ද සැලකිය යුතු පිරිසක් මේ වන විට ලංකාවේ සිටිති. මා දන්නා තරමින් මේ අය ඉලක්ක කරගත් වෛද්‍ය සේවා වෙළඳපොළක් තවමත් බිහි වී නැත.

ඉහළ ආදායම් උපයන ලංකාවේ ඇතැම් අයගේ කාලය විශේෂඥ වෛද්‍යවරයෙකුගේ කාලයට වඩා කිහිප ගුණයක් වටී. ඒ අතරම දැනට විශේෂඥ වෛද්‍යවරයෙකු විසින් අයකරන මුදල මෙවැනි බොහෝ දෙනෙකුට සොච්චමකි. රස්තියාදු නොවී නියමිත වෙලාවට හමුවීමේ අවස්ථාව හිමි වනවානම්, අඩුම වශයෙන් රෝගියා සමඟ විනාඩි 20ක්වත් ගත කරනවානම් සහ රෝගියා පිළිබඳ විස්තර පරිගණකයක ගබඩා කරගෙන ඔහු හෝ ඇය හමුවීමට පෙර හැදෑරීමක් කර පෙර සූදානම් වීමට කැමතිනම්, වෛද්‍යවරයෙකුට රුපියල් 25,000ක් වැනි මුදලක් වුවත් ගෙවන්නට කැමති විශාල පාරිභෝගික පිරිසක් ලංකාවේ සිටින බව මට ස්ථිරවම කිව හැකිය. මේ පාරිභෝගික කණ්ඩායම වසරින් වසර ඉහළ යයි. සයිටම් වෛද්‍යවරුන් නිසා මේ ඉහළ පන්තියේ පාරිභෝගිකයින් වෙනුවෙන් වෙනම වෛද්‍ය සේවා වෙළඳපොළක් ඇති වන්නට ඉඩ තිබේ. එයින් රටේ සාමාන්‍ය පුද්ගලයෙකුට කිසිදු හොඳක් හෝ නරකක් සිදු වන්නේ නැත. ඒ අයුරින්ම සයිටම් වෛද්‍ය පීඨය නිසාද ලංකාවේ සාමාන්‍ය පුද්ගලයෙකුගේ ජීවිතයට ගිණිය හැකි තරමේ හොඳ හෝ නරක බලපෑමක් ඇති වන්නේ නැත.

සයිටම් යනු ලංකාවේ ඇති සියලු ප්‍රශ්න වලට විසඳුමක් නොවේ. ඒ හේතුවෙන් සාමාන්‍ය පුද්ගලයෙකුට සැලසෙන අමුතු යහපතක් නැත. එහෙත්, සිදුවන අයහපතක්ද නැත. එහෙත්, සීමිත පිරිසකට එයින් යහපතක් සැලසේ. එය වැළැක්වීමේ කිසිදු සාධාරණත්වයක් නැත.

සයිටම් ආයතනය පවත්වාගෙන යාම මඟින් දොස්තර නෙවිල් ප්‍රනාන්දු විසින් විශාල ලාබයක් ලබනවා වන්නට පුළුවන. මීයක් කන්නේ අත ලෙවකන්නට නොවේ. එහෙත්, ඔහු කිසිදු ලාබයක් නොලබා පිරිවැය පමණක් අය කරමින් වෛද්‍ය අධ්‍යාපනය ලබා දුන්නද ලංකාවේ අති මහත් බහුතරයකගේ ජීවිත වලට එයින් සෘජු බලපෑමක් සිදු නොවේ. රුපියල් ලක්ෂ 60ක පමණ මුදලක් වුවද ලංකාවේ බොහෝ දෙනෙකුට දැරිය නොහැකි විශාල මුදලකි.

දොස්තර නෙවිල් ප්‍රනාන්දු විසින් ලබනු ඇතැයි සිතිය හැකි විශාල ලාබයට දායක වන්නේ සයිටම්හි අධ්‍යාපනය ලබන සිසුන් හෝ ඔවුන්ගේ දෙමවුපියන්ය. ඒ හැර වෙනත් අයගෙන් අය කර ගන්නා අරමුදල් එහි නැත. මේ මිල ගෙවන සියලු දෙනා එය කරන්නේ ස්ව කැමැත්තෙනි. රුපියල් ලක්ෂ 90 ගෙවීම ඒ අයට ප්‍රශ්නයක් නොවේනම් එහි වෙනත් අයට ප්‍රශ්නයක් තියෙන්නට නුපුළුවන. සයිටම් ආයතනය විසින් ලබාදෙන වෛද්‍ය අධ්‍යාපනයේ ගුණාත්මක භාවය පිළිබඳ ප්‍රශ්නයක් තිබේනම් එයද මූලික වශයෙන් මුදල් ගෙවා එහි ඉගෙන ගන්නා අයගේ ප්‍රශ්නයකි.

කෙසේ වුවද, සයිටම් වෛද්‍ය උපාධිධාරීන් විසින් සිය පාඨමාලාව සාර්ථක ලෙස අවසන් කර වෛද්‍ය සේවාවන් සැපයීමේදී ඔවුන්ගේ ගුණාත්මක භාවයේ අඩුවක් පෙනේනම් එය වෙනත් අයගේ ප්‍රශ්නයක්ද වෙයි. එය වලක්වා ගැනීම සඳහා ලංකාව තුළ වෛද්‍යවරයෙකු ලෙස කටයුතු කිරීමට අවශ්‍ය අවම නිර්ණායක වලට යටත් කළ යුතුය. මෙවැනි නිර්ණායක සයිටම් වෛද්‍යවරුන්ට මෙන්ම රජයේ වෛද්‍ය පීඨ වලින් පිටවන වෛද්‍යවරුන්ටද එක සේ ක්‍රියාත්මක කළ යුතුය. වෛද්‍ය පීඨයක අයිතිය හා පාලනය රජය යටතේ තිබීම එයින් බිහිකරන වෛද්‍යවරුන්ගේ ගුණාත්මක භාවය පිළිබඳ සහතිකයක් වන්නේ නැත.

සයිටම් වෛද්‍යවරුන් පෞද්ගලිකව ප්‍රතිකාර කරන්නේනම් එතැනින් එහාට ලොකු ප්‍රශ්නයක් නැත. ගුණාත්මක භාවය ප්‍රමාණවත් නැත්නම් ඔවුන්ව  වෙළඳපොලෙන් ප්‍රතික්ෂේප වනු ඇත. එහෙත්, සයිටම් වෛද්‍යවරුන්ව යම් හෙයකින් රාජ්‍ය සේවයට බඳවා ගන්නේනම් අවම නිර්ණායක වලට අමතරව තවත් අවශ්‍යතා නියම කිරීමේ වරදක් නැත. එය සේවකයින් හා සේව්‍යයා අතර සිදුවන ගනුදෙනුවක කොටසකි.

වෛද්‍යවරයෙකුගේ ගුණාත්මක භාවය කියා වෙනස් නොවන නිශ්චිත දෙයක් නැත. දැනට වසර පණහකට වඩා පෙර සිටි හොඳම වෛද්‍යවරයෙකුට වඩා දැන් වෛද්‍ය සේවා සපයන සාමාන්‍ය වෛද්‍යවරයෙකුගේ ගුණාත්මක භාවය ඉහළ මට්ටමක තිබෙන්නට පුළුවන. තවත් වසර පණහකට පසුව බිහිවන සාමාන්‍ය වෛද්‍යවරයෙකු ප්‍රමිතිය අතින් අද සිටින හොඳම වෛද්‍යවරයෙකුට වඩා ඉදිරියෙන් සිටින්නට පුළුවන. ගුණාත්මක භාවය යනු සාපේක්ෂ දෙයකි.

කිසියම් වෛද්‍යවරයෙකු වෙළඳපොල තුළ ප්‍රතික්ෂේප නොවේනම් එවැන්නෙකුගේ ප්‍රමිතියේ ප්‍රශ්නයක් තිබෙන්නට විශාල ඉඩක් නැත. රෝගීන් කැමැත්තෙන් මුදල් ගෙවා ප්‍රතිකාර ගන්නේනම් එයින් පෙනෙන්නේ ඔවුන් වෛද්‍යවරයාගේ ප්‍රමිතිය ගැන සෑහීමකට පත් වන බවයි. කෙසේ වුවද ලංකාව වැනි රටක "හොර වෙද්දුන්ටත්" ඉල්ලුමක් තිබේ. ඒ අනුව, රෝගීන් කැමති වුවත් වෛද්‍යවරයාගේ ප්‍රමිතිය ප්‍රමාණවත් නැති බව පොදු සමාජය සිතනවානම් එය වෛද්‍යවරයාගේ ප්‍රශ්නයක් නොව පොදු සමාජයේ ප්‍රශ්නයකි. මේ අර්ථයෙන්, අදාළ වෛද්‍යවරයාගේ ප්‍රමිතිය ඉහළ නැංවීමේ බරපැන දැරිය යුත්තේ පොදු සමාජයයි.

සයිටම් වෙද සිසුවෙකු තමන්ට රජයේ රෝහලක සීමාවාසික පුහුණුව ලබා දෙන මෙන් ඉල්ලා සිටිනවානම් (හා එහි පිරිවැයක් ඇත්නම්) ඒ පිරිවැය දැරිය යුත්තේ ඔහු හෝ ඇය විසිනි. එහෙත්, මෙය පොදු සමාජයේ ඉල්ලීමක්නම්, උදාහරණයක් ලෙස කිසියම් තෙවන පාර්ශ්වයක ඉල්ලීමක් මත රජය විසින් නියම කරන්නක්නම්, එහි පිරිවැය දැරිය යුත්තේ රජය විසිනි.

සයිටම් ආයතනය රජයේ වෛද්‍ය පීඨයක් කළොත් සිදුවන යහපත හෝ අයහපත කුමක්ද?

-දැනට එහි ඉගෙනුම ලබන සිසුන් බහුතරයකට එම අවස්ථාව නැති වනු ඇත. ඔවුන්ගෙන් කොටසක් වැඩි මුදලක් ගෙවා විදෙස් වෛද්‍ය පීඨයකට යනු ඇත.

-දැනට දන්ත වෛද්‍ය පීඨයට හා පශු වෛද්‍ය පීඨයට යන සිසුන් කොටසකට වෛද්‍ය පීඨයට යාමේ වරම් හිමි වනු ඇත. ඊට පහළින් සිටින සිසුන්ට දන්ත වෛද්‍ය හා පශු වෛද්‍ය පීඨයට යාමට ලැබෙනු ඇත.

-අමතර වෛද්‍ය සිසුන් පිරිසකට පාඨමාලා ගාස්තු රහිතව අධ්‍යාපනය ලබා දීම සඳහා මහජන මුදල් වැය කරන්නට සිදු වනු ඇත. මේ මුදල එක් සිසුවෙකු වෙනුවෙන් රුපියල් ලක්ෂ 60ක් පමණ දක්වා මුදලක් විය හැකිය.

-සාමාන්‍ය මහජනතාවට උසස්පෙළ අඩු ලකුණු ලැබූ වෛද්‍යවරයෙකු වෙනුවට වැඩි ලකුණු ලැබූ වෛද්‍යවරයෙකු ලැබෙනු ඇත. උදාහරණයක් ලෙස උසස්පෙළ C සාමාර්ථ තුනක් ලබාගත් අයෙකු වෙනුවට B සාමාර්ථ තුනක් ලබාගත් වෛද්‍යවරයෙකු ලැබෙනු ඇත. (සයිටම් සිසුවකුගේ සාමාන්‍ය උසස්පෙළ ප්‍රතිඵලය C සාමාර්ථ තුනකට වඩා ඉහළ මට්ටමේ එකක් විය හැකිය.)

-ඊට අමතරව, උසස් පෙළ ප්‍රතිඵල පදනම මත සැලකුවහොත් දැනට වඩා "නරක" දන්ත වෛද්‍යවරුන් හා පශු වෛද්‍යවරුන් බිහිවනු ඇත.

-උසස් පෙළ විභාගයේ ප්‍රතිඵල වෛද්‍යවරයෙකුගේ නිපුණත්වය පිළිබඳ ඉතා දුර්වල නිර්ණායකයක් වුවත්, C සාමාර්ථ තුනක් ලබාගත් අයෙකුට සාපේක්ෂව B සාමාර්ථ තුනක් ලබාගත් අයෙකු දක්ෂ වෛද්‍යවරයෙකු වීමට වැඩි ඉඩක් තිබේ. එහෙත් ආනුභවික දත්ත අනුව ඒ ඉඩකඩ ඉතා විශාල නැත. රජයේ වෛද්‍ය පීඨ වල ඉගෙනුම ලබන සිසුන්ගේ උසස්පෙළ ලකුණු අතර වෙනස්කම් වලින් පැහැදිලි කරන්නේ ඔවුන්ගේ වෛද්‍ය පීඨ විභාග ප්‍රතිඵල අතර ඇති වෙනස්කම් වලින් 5%ක පමණ ප්‍රමාණයක් පමණි.

මේ වෙනස වෙනුවෙන් මහජන මුදල් රුපියල් ලක්ෂ 60ක් පමණ වැය කළ යුතුද?


වෙබ් ලිපිනය:

දවස් පහේ නිවාඩුව

මේ සති අන්තයේ ලංකාවේ බැංකු දවස් පහකට වහනවා කියන එක දැන් අලුත් ප්‍රවෘත්තියක් නෙමෙයි. ඒ දවස් පහේ විය හැකි දේවල් ගැන කතා කරන එක පැත්තකින් තියලා...