මේ දවස් වල කොපි චැට් කතාවක් හැම තැනම සංසරණය වෙනවා. මම හරියටම මේ කතාවේ අග මුල දන්නේ නැහැ. මේ හා අදාළව අජිත් ධර්මා විසින් ලිපියක් පළ කර තිබෙනවා. පහත තිබෙන්නේ එම ලිපිය.
සුභාෂ් ජයවර්ධන සහ කොපිය ගැන
ඉහත ලිපියට ප්‍රතිචාරයක් දමන්න හිතාගෙන ටයිප් කරන්න පටන් ගත්තත් සාමාන්‍යයෙන් සිදු වන පරිදි ප්‍රතිචාරය ගොඩක් දිගට ලියැවිලා. අජිත් ධර්මාගේ ලිපියට ප්‍රතිචාරයක් ලෙස දමන්න මෙය දිග වැඩි සේ පෙනෙන නිසා මෙහි වෙනම ලිපියක් සේ පළ කරනවා. අජිත්ගේ ලිපිය කියවලා ආවේ නැත්නම් අගමුල තේරෙන එකක් නැහැ.
***
මම මේ කාරණයේදී ඉන්නේ සුභාෂ් ජයවර්ධනගේ පැත්තේ. ඒ කියන්නේ කොපි කිරීම මම පෞද්ගලිකව අනුමත කරනවා කියන එක නෙමෙයි. සංකල්පීය වශයෙන් ගත්තොත් සුභාෂ් ජයවර්ධන ඉන්නේ අජිත්ට වඩා නිවැරදි තැනක.
බුද්ධිමය දේපොල අයිතිය කියන එක ධනවාදී අදහසක්. ධනවාදය හා සමාජවාදය (මාක්ස්වාදය) ප්‍රධාන වශයෙන්ම වෙනස් වෙන්නේ පෞද්ගලික දේපොළ අයිතිය පිළිගැනීම කියන කාරණයේදී. සමාජවාදය පෞද්ගලික දේපොළ අයිතිය ප්‍රතික්ෂේප කරනවා. ධනවාදය පෞද්ගලික දේපොළ අයිතිය පිළිගන්නවා.
ධනවාදය පෞද්ගලික දේපොළ අයිතිය පිළිගන්නවා කියන එකෙන් කියන්නේ ධනවාදය පොදු දේපොළ ප්‍රතික්ෂේප කරනවා කියන එක නෙමෙයි. ධනවාදය තුළ පෞද්ගලික දේපොළ වලට වගේම පොදු දේපොළ වලටත් ඉඩ තිබෙනවා. එය තීරණය වන්නේ එක් එක් පුද්ගලයාගේ හා සමූහයක රුචි අරුචිකම් මත.
සමාජවාදය තුළ, අඩු වශයෙන් සෛද්ධාන්තිකව, පෞද්ගලික දේපොළ අයිතියට ඉඩක් ඉතුරු කරන්නේ නැහැ. පොදු දේපොළ පමණයි. හැම සමාජවාදී රටකම ප්‍රායෝගිකව පෞද්ගලික දේපොළ අයිතියට සීමිත ඉඩක් දෙන්නේ සෛද්ධාන්තිකව කළ හැකි දෙය ප්‍රායෝගිකව මොන විදිහෙන්වත් කරන්න බැරි නිසා.
කිසිම දෙයක් අපි තනිවම නිර්මාණය කරන්නේ නැහැ. අපි අලුතින් නිර්මාණය කරන හැම දෙයකම වගේ ඉතිහාසය තුළ හා සමකාලීනව වෙනත් බොහෝ දෙනෙක් කරපු දේවල් වල දායකත්වය තිබෙනවා. නිර්මාණය භෞතික එකක්ද, එහෙම නැත්නම් බුද්ධිමය එකක්ද කියන එක මත එය වෙනස් වෙන්නේ නැහැ. නමුත්, ඊට අමතරව අපි අලුතින් එකතු කරන දෙයක් තිබෙන්නත් පුළුවන්. ධනවාදය තුළ නිෂ්පාදකයෙක් විසින් උපයන ලාභය කියන්නේ ඒ ආකාරයට එකතු කළ අගය වෙනුවෙන් වෙනත් අය විසින් නිර්ණය කරන වටිනාකම. එම ලාභය ලැබෙන්නේ අලුතෙන් එකතු කළ කොටස වෙනුවෙන් මිසක් අතීතයේ සිට හෝ සමකාලීනව වෙනත් අය විසින් එකතු කළ දේවල් වෙනුවෙන් නෙමෙයි.
මොරීෂියෝ කැට්ලෑන්ගේ ඩක් ටේප් එකක් ගහපු කෙසෙල් ගෙඩිය ඩොලර් 120,000කට විකිණෙන්නේ වෙනත් කවුරු හෝ කෙනෙකුට අනුව ඔහු ඊට ආසන්නව සමාන හෝ වැඩි අගය එකතු කිරීමක් කරලා තියෙන නිසා. දැන් මේ විකටයා ලෙස නම් කළ කලා නිර්මාණයේ අතීතයේ සිට හෝ සමකාලීනව වෙනත් අය විසින් එකතු කළ දේවල් වල දායකත්වය තිබෙනවා. ලෝකයට මුලින්ම කෙසෙල් ගෙඩිය හොයා ගත්තේ හෝ ඩක් ටේප් හොයා ගත්තේ මොරීෂියෝ කැට්ලෑන් නෙමෙයි. නමුත්, කලා නිර්මාණය තුළ එය හදන්න යොදා ගත් කෙසෙල් ගෙඩියට හා ඩක් ටේප් කෑල්ලට වඩා වැඩි දෙයක් තියෙනවා.
මොරීෂියෝ කැට්ලෑන් විකටයා හදන්න කෙසෙල් ගෙඩිය හා ඩක් ටේප් කෑල්ල හොරකම් කරන්නේ නැහැ. ඔහු ඒවා මිල දී ගන්නවා. අපි හිතමු ඩොලර් පහක් ගියා කියලා. ඒ ඩොලර් පහ කියා කියන්නේ එම කලා නිර්මාණයට අතීතයේ සිට හෝ සමකාලීනව වෙනත් අය විසින් එකතු කළ දේවල් වල දායකත්වයේ වටිනාකම. ඒ මුදල ගෙවුවට පස්සේ මොරීෂියෝ කැට්ලෑන් වෙනත් කිසිවෙකුට ණය නැහැ. ඩොලර් 120,000ක මුදලින් අර ඩොලර් 5 අඩු කළාට පස්සේ (සහ වෙන්දේසිකරුගේ කොමිස් මුදල් ආදිය ගෙවුවට පස්සේ) ඔහු අතේ ඉතිරිවන ලාබය කියා කියන්නේ මොරීෂියෝ කැට්ලෑන් විසින් එකතු කළ අගය. ධනවාදය තුළ ඔහුට හරියටම ඔහු විසින් එකතු කළ අගය ලැබෙනවා. මේ ආකාරයටම අර්තාපල් කිලෝවක් විකුණන ගොවියෙකුට හෝ නවකතාවක් ලියන ලේඛකයෙකුට ලැබෙන්නෙත් තමන් විසින් එකතු කළ අගය. වෙනත් අය විසින් එකතු කළ අගය එහි නැහැ.
මොරීෂියෝ කැට්ලෑන් කෙසෙල් ගෙඩියට හෝ ඩක් ටේප් එකට මුදල් ගෙවුවේ නැත්නම් එය ධනවාදයට අනුව හොරකමක්. එය හොරකමක් වෙන්නේම ධනවාදයට අනුව, සංකල්පීය ලෙස, කෙසෙල් ගෙඩිය හා ඩක් ටේප් එක වෙනත් අයෙකුගේ පෞද්ගලික දේපොලක් නිසා. ඒ ආකාරයටම අර්තාපල් වවන්න යෙදූ පෝර වලට මුදල් ගෙවුවේ නැත්නම් එයත් හොරකමක්. නවකතාව ලියද්දී වෙනත් අයෙකුගේ පොතකින් කොටසක් අමු අමුවේ කොපි කළානම් එයත් හොරකමක්. මේ හැම දෙයක්ම හොරකම් වෙන්නේ පෞද්ගලික දේපොළ අයිතිය පිළිගන්නා ධනවාදී සන්දර්භයක.
ධනවාදී සන්දර්භයේදී මේ අගය එකතු කිරීම කියන අදහස සුවිශේෂීයි. එය කොපමණද කියන එක තීරණය කරන්නේ පාරිභෝගිකයා විසින්. ඒ හැර එම අගය එකතු කිරීම මැනිය හැකි වාස්තවික නිර්ණායකයක් නැහැ. ඒ නිසා එය ඕනෑ තරම් ලොකු මුදලක් වෙන්න පුළුවන්. නිෂ්පාදකයෙක් තමන්ගේ නිර්මාණය කොපමණ මුදලකට විකිණුවත්, පාරිභෝගිකයා මිල ගෙවන්නේ කැමැත්තෙන්නම්, එහි කිසිදු වැරැද්දක් හෝ "සූරාකෑමක්" කියා දෙයක් නැහැ.
බොහෝ අවස්ථා වලදී මේ අගය එකතු කිරීම කොපමණද කියන එක පිළිබඳ පාරිභෝගිකයෙකුගේ විෂයමූලික තක්සේරුව නිර්මාණකරු කවුද කියන එක මත වෙනස් වෙනවා. මට කෙසෙල් ගෙඩියකට ඩක් ටේප් එකක් ගහලා ඩොලර් 120,000කට විකුණන්න බැහැ. විකටයා එපමණ මුදලකට විකිණෙන්නේ එය මොරීෂියෝ කැට්ලෑන්ගේ නිර්මාණයක් නිසා. ඒ වගේම, නිපුණ හාල් මල්ලක්, ලුවී විටෝන් අත් බෑගයක් හෝ ජිජැක්ගේ වසංගතය අදාළ මිල ගණන් වලට විකිණෙන්නේ ඒ නිර්මාණ වල නිෂ්පාදකයින් අදාළ පුද්ගලයින් හෝ සමාගම් වීම නිසා. ජිජැක්ගේ වසංගතය පොත ඔහු තමන්ගේ නමින් පළ නොකර කිසිවෙකු අසා නැති ව්‍යාජ නමකින් පළ කළානම් ඔය පොත ඔය තරම් විකිණෙන්නේ නැහැ.
බුද්ධිමය වේවා, භෞතිකමය වේවා කිසියම් නිෂ්පාදිතයකට නිෂ්පාදකයාගේ සන්නාමය යෙදීමේ පදනම මෙයයි. සන්නාමය විසින් එහි විෂයමූලික වටිනාකම පාරිභෝගිකයෙකුට සංඥා කරනවා.
මාක්ස්වාදය අනුව කිසියම් නිෂ්පාදිතයක වටිනාකම ධනවාදයේදී පිළිගැනෙන ආකාරයට විෂයමූලික ලෙස වෙනස් වෙන්නේ නැහැ. වටිනාකම් වාස්තවිකයි. එහෙමනම් පාරිභෝගිකයාට නිෂ්පාදිතය කුමක්ද කියන එක මිසක් නිෂ්පාදකයා කවුද කියන එක වැදගත් නැහැ. අර්තාපල් මිසක් නිෂ්පාදකයාගේ සන්නාමය වැඩක් නැහැ. අර්තාපල්නම් අර්තාපල්. එච්චරයි. ගෝර්කිගේ පොතක් අජිත් ධර්මා නමින් පළ කලත්, නමක් නැතිව පළ කළත් එහි වටිනාකම එළෙසම තියෙනවා.
මේ අනුව, සුභාෂ් ජයවර්ධනගේ තර්කය සාධාරණයි. සමාජවාදී පදනමකින් බැලුවොත් කලාකරුවෙකු විසින් කරන්නේත් ගොවියෙක් හෝ කම්කරුවෙක් වගේම පොදු නිෂ්පාදන යාන්ත්‍රණයකට තමන්ගේ ශ්‍රම දායකත්වය ලබා දෙන එක පමණයි. ගොවියා නිපදවන අර්තාපල් හෝ කම්කරුවා විසින් නිපදවන කාකි කලිසම් පොදු දේපොළක්නම් ලේඛකයෙකු විසින් ලියන දෙයත් පොදු දේපොළක්. ඒ වෙනුවෙන් ඔහුගේ ශ්‍රමයේ වටිනාකම ගෙවුවා. එච්චරයි.
ඇත්තටම වැරැද්ද තිබෙන්නේ සෝවියට් ලේඛකයන්ගේ සන්නාම වලට ඔවුන්ගේ නම් දැමීම. සංකල්පීය ලෙස බැලුවොත්, කළ යුතුව තිබුණු නිවැරදි දෙය, පක්ෂයේ නමින් හෝ නමක් නැතිවම සෝවියට් ලේඛකයන්ගේ නවකතා පළ කරන එකයි. වෙන කෙනෙක්, කණ්ඩායමක් හෝ පක්ෂය විසින් මුල් පිටපත සංශෝධනය කළත් සංකල්පීය ලෙස වැරැද්දක් නැහැ. නිෂ්පාදකයාගේ අගය එකතු කිරීම් හේතුවෙන් නිර්මාණය වූ අතිරික්තයේ පෞද්ගලික අයිතිය පිළිගන්නේ නැත්නම්, අර්තාපල් බෑග් එකකට සන්නාමයක් අවශ්‍ය නැත්නම්, පොතකට අවශ්‍ය වෙන්න හේතුවක් නැහැ. පෞද්ගලික දේපොළ හිමිකම් කියා දෙයක් නැත්නම් බුද්ධිමය දේපොළ වලටත් එය අදාළ විය යුතුයි. දොන් නම් දොන් සිමන්නම් සිමන් මිස දොන් සිමන් දෙකක් බැහැ.
නමුත්, සෝවියට් සංගමය එසේ නොකළේ ඇයි? ලේඛයාගේ සන්නාමය නැත්නම් ඔය පොත් වලට ඔය තරම්ම වටිනාකමක් ලැබෙන්නේ නැහැ. සෝවියට් දේශයේ නිපදවූ භෞතික නිෂ්පාදන වලට පවා සන්නාම තිබුණා. මොකද මාක්ස්වාදයේ වටිනාකම් පිළිබඳ මූලධර්මය, දාස් කැපිටාල් පළමු පරිච්ඡේදයම, වැරදියි. මාක්ස්වාදය කියා කියන්නේම අත්තිවාරමක් නැතිව හදපු ලොකු ගෙයක්.
ගොඩක් අය තමන් ලියන දේවල් වලට වටිනාකමක් හදාගන්න තමන්ගේ අධ්‍යාපන සුදුසුකම්, තනතුරු, රැකියා වගේ දේවල් යොදා ගන්නවා. මම බ්ලොග් එක පටන් ගත්තේම එවැනි කිසිවක් නැතිවයි. ඒ අනුව බ්ලොග් එකේ පළ කරන දෙයක් කවුරු හෝ විසින් කියවිය යුත්තේ ලේඛකයාගේ සන්නාමයට වටිනාකමක් තිබෙන නිසා නෙමෙයි. ලියන දෙයක කවර හෝ වටිනාකමක් තිබෙන නිසා. ඒ විදිහට පටන් ගත්තත් මේ වෙද්දී ඉකොනොමැට්ටා කියලා සන්නාමයක් හැදිලා තියෙනවා. අයිතිකරු විසින් (තමන්ගේ සතුට හැර) ලබා ගන්නා දෙයක් නැතත් ඒ සන්නාමයට වටිනාකමක් තිබෙනවා.
ඇතැම් අය මෙහි ලියන දේ කොපි කර විවිධ තැන් වල නැවත පළ කරනවා. ඒ බොහෝ දෙනෙක් මෙය මෙම බ්ලොග් අඩවියෙන් ගත් බවට සඳහනක් කරනවා. මෙහි ඇති දේ අමු අමුවේ කොපි කර තමන්ගේ නමින් පළ කර ඇති අවස්ථාද තිබෙනවා. දෙවන කොටස ගැන අපි කතා නොකර ඉඳිමු. පළමු කොටස ගනිමු.
මෙහි ලියන දේ කොපි කර නැවත පළ කරන අය බොහෝ විට ඒ බව සඳහන් කරන්නේ ආචාර ධාර්මික පදනමකින් වෙන්න ඇති. නමුත්, එය ආචාර ධාර්මික පදනමකටම පමණක් ගොනු කරන්න බැහැ. අපේ අත් හදා බැලීම වුනේම ලියන දෙය මත පදනම්ව මෙය කියවන පාඨක පිරිසක් හදාගැනීම මිස ලේඛක නාමය සන්නාමයක් සේ ප්‍රවර්ධනය කර ගැනීම නොවුණත්, අවසාන වශයෙන් ඉකොනොමැට්ටා යන්න සන්නාමයක් වී තිබෙනවා. ඒ නිසා, මෙහි පළ කරන දෙයක් කොපි කර නැවත පළ කරද්දී ඉකොනොමැට්ටා විසින් ලියූවක්යැයි කී විට අගය වැඩි වීමක් වෙනවා. තමන්ගේ පෞද්ගලික නම යොදා නොගෙන බ්ලොග් ලියන වෙනත් අය හා අදාළවත් තත්ත්වය මෙයයි.
මේ කරුණෙන් තහවුරු කරන්නේත් වටිනාකම් හා නිෂ්පාදකයින්ගේ සන්නාම අතර සම්බන්ධය කොයි තරම් ස්වභාවික දෙයක්ද කියන එකයි.
