ආර්ථිකය 12.3%කින් වර්ධනය වේ!

 

වසරේ දෙවන කාර්තුව තුළ, පෙර වසරේ දෙවන කාර්තුවට සාපේක්ෂව, ලංකාවේ ආර්ථිකය 12.3%කින් වර්ධනය වී තිබෙනවා. මේ වර්ධනය සිදුව තිබෙන්නේ කෘෂිකාර්මික අංශය 8.1%කින්ද, කාර්මික අංශය 22.1%කින්ද, සේවා අංශය 7.5%කින්ද වර්ධනය වීමේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙසයි.

පසුගිය වසරේ දෙවන කාර්තුව තුළ ලංකාවේ ආර්ථිකය 16.2%කින් හැකිලුනා. ඒ එම කාලය තුළ රටා වසා තැබීම හේතුවෙන්. එහෙත්, මේ වසරේ දෙවන කාර්තුව තුළ රට විවෘතව තිබුණු නිසා රටේ ආර්ථික ක්‍රියාකාරකම් සැලකිය යුතු තරම් ඉහළ මට්ටමක පැවතුණා. පෙර වසරේ කඩා වැටීමෙන් මුළුමනින්ම ගොඩ ඇවිත් නැතත්, ආර්ථිකය 12.3%කින් වර්ධනය වී තිබෙන්නේ ඒ නිසා. 

මෙවැනි වර්ධනයක් ලැබීමෙන් පසුවත්, තවමත් ආර්ථිකයේ ප්‍රමාණය 2017 දෙවන කාර්තුවේදී වූ තරමට වඩා අඩුයි. තෙවන හා සිවුවන කාර්තු තුළ රට වසා දැමීම නිසා ආර්ථිකයේ පසුබෑමක් නැවතත් ඇති වනු ඇතැයි පුරෝකථනය කළ හැකියි.

තවත් විශේෂ කරුණක් වන්නේ උද්ධමනය පිළිබඳ වඩා පුළුල් නිර්ණායකයක් වන දදේනි අවධමනකය අනුව, සමස්තයක් ලෙස 7.4%කින් මිල මට්ටම් ඉහළ ගොස් තිබීමයි. කෘෂිකාර්මික අංශයේ මෙම ඉහළ යෑම 11.5%ක්. අදාළ කාලය තුළ M1 මුදල් සැපයුම 29.1% කින් ඉහළ ගොස් ඇති තත්ත්වයක් තුළ මෙය අනපේක්ෂිත දෙයක් නෙමෙයි. මුදල් සැපයුම සීමා කර ඉදිරි කාලය තුළ උද්ධමනය පාලනය කර ගැනීම මහ බැංකුව හමුවේ තිබෙන අභියෝගයක්. 

ආණ්ඩුව කරන්න හදන්නේ මොකක්ද?

ලංකාව මේ වෙලාවේ විශාල ආර්ථික අර්බුදයක සිටින බව කවුරුත් වගේ දන්න, බොහෝ දෙනෙකුට තේරෙන දෙයක්. නොතේරෙන දෙය මෙයින් ගොඩ යන්නේ කොහොමද කියන එකයි. විශේෂයෙන්ම ආණ්ඩුව කරන්න හදන්නේ මොකක්ද කියන එක බොහෝ දෙනෙකුගේ හිතට වද දෙන ප්‍රශ්නයක්.

ආණ්ඩුව කරන්න හදන්නේ මොකක්ද කියා මම දන්නේ නැහැ. මට එවැන්නක් දැනගත හැකි සම්බන්ධකම් කිසිවක් නැහැ. ආණ්ඩුව කරන්න හදන්නේ මොකක්ද කියා ආණ්ඩුවවත් හරියට දන්නවද කියලත් මම දන්නේ නැහැ. මේ ඒ ගැන මට හිතෙන දේ.

ආර්ථික අර්බුදයෙන් ගොඩ යාම සඳහා බොහෝ දෙනෙකු විසින් ඉදිරිපත් කර තිබුණු යෝජනාව අයිඑම්එෆ් යන එකයි. දැන්නම් මේ වැඩේටත් පරක්කු වැඩි වුවත්, ගොඩ යන්න තිබුණු ලේසිම ක්‍රමය අයිඑම්එෆ් යන එක කියන එක මගෙත් අදහසයි. කොහොම වුනත්, මේ අයිඑම්එෆ් යාම ගැන වැඩිපුර කතා කළ බොහෝ දෙනෙකුට එජාප/සජබ පදනමක් තිබුණු බව පහසුවෙන් නිරීක්ෂණය කළ හැකි වූ දෙයක්. එහි දේශපාලනික අරමුණු නොතිබුණු බව කාටවත් කියන්න බැහැ.

යම් හෙයකින් මේ වෙලාවේ ආණ්ඩු බලය තිබුණේ රනිල් වික්‍රමසිංහ අතේනම්, මේ වෙද්දී අනිවාර්යයෙන්ම අයිඑම්එෆ් ගිහින්. එසේ වූවානම්, බොහෝ විට අයිඑම්එෆ් යාමේ අවශ්‍යතාවයක් ඇති නොවෙන්නම වුනත් තිබුණා. රනිල් වික්‍රමසිංහ විසින් පෙනී සිටි ආර්ථික ආකෘතිය ඇතුළේ මේ වගේ තත්ත්වයකට මුහුණ දෙන්න තිබුණු පැහැදිලි, හොඳම ක්‍රමය වගේම එකම ක්‍රමය අයිඑම්එෆ් යන එකයි.

ඉහත කී ආර්ථික ආකෘතිය ඇතුළේ සිට හිතන අයට පෙනෙන විදිහට ආණ්ඩුවට කොයි වෙලාවක හෝ අයිඑම්එෆ් යන්නම වෙනවා. ආණ්ඩුව කලින්ම අයිඑම්එෆ් නොගොස්, සියල්ල අනාගත්තාට පස්සේ අන්තිමට අයිඑම්එෆ් යන්න වෙනවා කියන්නේ විශාල දේශපාලන පරාජයක්. එජාප/සජබ කණ්ඩායම මේ මොහොත එන තුරු බලා ඉන්න බවක් පේනවා.

කොහොම වුනත් මේ ආණ්ඩුව හිතන්නේ රනිල් වික්‍රමසිංහ විසින් පෙනී සිටි ආර්ථික ආකෘතිය ඇතුළේ සිට නෙමෙයි. ඒ නිසා, හොම්බ බිම ඇනුනත් ආණ්ඩුව අයිඑම්එෆ් නොයා සිටිය හැකියි. වෙන විදිහකට මෙයම කිවුවොත් හොම්බ බිම ඇනුනාට පසුව වුනත්, පවතින ආණ්ඩුවට අයිඑම්එෆ් යාම ගැන හිතන්න පුළුවන් වන දේශපාලන වාතාවරණයක් නොහැදෙන්න පුළුවන්.

ආණ්ඩුව හිතන ආකාරය ගැන තොරතුරු අප වෙත නොවෙතත්, මේ පිළිබඳ පූර්ව විනිශ්චයකට එළැඹීමට උදවු වන වෙනත් සංසිද්ධීන් කිහිපයක් ඇසුරෙන් අපට ආණ්ඩුව කටයුතු කරන ආකාරය තේරුම් ගත හැකියි. එයින් වැදගත්ම එක මේ ආණ්ඩුවට MCC ආධාර මුදල අත හැර දමන්න සිදු වීම.

මා මේ වියුණුව හරහා MCC ආධාර ව්‍යාපෘතීන් වෙනුවන් පැහැදිලිව හා සෘජුව පෙනී සිටි හා කරුණු ඉදිරිපත් කළ අයෙක්. ඒ වෙද්දී මේ ආණ්ඩුවට සම්බන්ධ කොටස් ලාබ ජනප්‍රියත්වය වෙනුවෙන් කිසිදු පදනමක් නොතිබුණු අසත්‍ය තොරතුරු අධි පීඩනයකින් ලංකාව පුරා විදිමින් සිටියා. මේ හා අදාළව මා ඒ අවස්ථාවේ සටහන් කළ හැම දෙයකම වලංගු භාවය තව දුරටත් එලෙසම තිබෙනවා.

වැඩි දෙනෙකුගේ විවේචනය එල්ල වී තිබුණේ ප්‍රධාන MCC ආධාර ව්‍යාපෘති දෙක අතරින් ඉඩම් ව්‍යාපෘතිය කෙරෙහියි. මා අදටත් මේ ව්‍යාපෘතිය දකින්නේ මෑතකාලීනව යෝජනා වූ හොඳම ව්‍යාපෘතියක් ලෙසයි. ලංකාවට මැදි ආදායම් උගුලෙන් මිදී විශාල පිම්මක් පනින්නට උදවු විය හැකි ව්‍යාපෘතියක් ගැන කවුරු හෝ මගෙන් අහනවානම් මම මුලින්ම යෝජනා කරන්නේ ලංකාවේ ඉඩම් වෙළඳපොළ ගනුදෙනු සක්‍රිය කෙරෙන ප්‍රතිසංස්කරණ ඉතා ඉක්මණින් සිදු කිරීමයි. MCC ආධාර නැතත්, ණය අරගෙන කළත්, මෙවැනි ව්‍යාපෘතියක් ලංකාවට දිගුකාලීනව වාසිදායකයි.

ආධාර මුදලේ වාසිය මත පදනම්ව බොහෝ දෙනෙකු MCC ආධාර ව්‍යාපෘති දිහා බලද්දී මා වැඩි අවධානයක් යොමු කළේ ආධාර මුදල් යොදා ගෙන කරන්නට නියමිතව තිබූ ව්‍යාපෘති වල දිගුකාලීන වාසි දෙස වුවත්, මේ හරහා ලැබෙන්නට තිබුණු ආධාර මුදල් වල සෘජු වාසිය ලංකාවේ පැත්තෙන් බැලූ විට හිතා ගන්නවත් බැරි තරමේ ලොතරැයියක්. ඩොලර් මිලියන පන්සීයක් පමණ ලැබෙන්න නියමිතව තිබුණේ නිකම්ම නිකම්. ඒ මුදල ආපසු ගෙවිය යුතුව තිබුණු ණයක් නෙමෙයි. ලංකා ඉතිහාසයේ කවදාවත් මෙවැනි විශාල මුදලක් ආධාර සේ ලැබී ඇතැයි මා හිතන්නේ නැහැ.

මෙහි වාසිය කොපමණද කියා තේරෙන්නේ මාස කිහිපයකින් පොලියත් සමඟ ගෙවන්නට අතමාරුවට ඩොලර් මිලියන පණහක් සීයක් ගන්නත් බංග්ලාදේශය වැනි රටවල් පසුපස හිඟමනේ යන තැනට මේ වෙද්දී ලංකාව වැටී සිටිනු දකින විටයි. නිකම්ම ලැබෙන ඩොලර් මිලියන පන්සීයක් කියා කියන්නේ ලංකාවේ ආර්ථිකයේ ජීවිතය හා මරණය අතර බෙදුම් ඉර ලකුණු කළ හැකිව තිබුණු මුදලක්.

බලයට පත් වීමේදී මේ වගේ කතා කිවුවත් බලයට පත් වීමෙන් පසුව මේ ආධාර මුදල නිකම්ම අතහැර දැමීමේ අදහසක් ආණ්ඩුවට තිබුණා කියා මම හිතන්නේ නැහැ. නමුත්, දැන් ලංකාවේ හඳෙන් හාල්, ඇටඅට, තුනයි පණහේ පාන්, යුගය අවසන්. බලයට පත් වන ආණ්ඩුවකට මැතිවරණ සමයේ කියන දේවල් ඒතරම් ලේසියකට කණපිට හරවන්න දැන් බැහැ. යහපාලන ආණ්ඩුවට බලයට පත් වූ වහාම රාජ්‍ය සේවකයින්ගේ පඩි වැඩි කරන්න සිදුවීමත්, මේ ආණ්ඩුවට බලයට පත් වූ වහාම විශාල ලෙස බදු අඩු කරන්න සිදු වීමත් පෙන්නුම් කළේ මේ යථාර්තයයි. කිවුවොත් කරල පෙන්නන්නත් වෙනවා! කළොත් විපාක වලට මුහුණ දෙන්නත් වෙනවා!!

එන්නත්කරණය ඇරඹුණු මුල් දවස් වල ලංකාවේ වගේම ලෝකයේත් එන්නත් විරෝධීන් සෑහෙන්න හිටියා. එවැන්නන් දැනුත් ඉන්නවා. මේ අතරින් ඇතැම් අයට තිබුණේ ප්‍රදර්ශනාත්මක එන්නත් විරෝධයක්. තත්ත්වය දරුණු වීගෙන එද්දී මේ ගොඩක් අය තමන්ගේ "කීර්ති නාමය" පැත්තකට දමලා විවිධ බොරු හේතු හදාගෙන එන්නත් පෝලිම් වලට එකතු වුනා. එහෙත්, එහෙම යූ-ටර්න් ගහන්න අමාරු තරම් දුර ගිහින් සිටි අයත් ඉන්නවා. ඒ අය අතර, කෝවිඩ් හදාගෙන බටහිර බෙහෙත් වලින්ම යාන්තමින් ජීවිතය බේරාගත් අයත් ඉන්නවා.

ගොඩක් අයට තියෙන ප්‍රශ්නය ආණ්ඩුව තමන්ගේ "කීර්ති නාමය" පැත්තකට දමලා, බොරු හේතු ටිකක් ඉදිරිපත් කර, අයිඑම්එෆ් යන්නේ කවදද කියන එකයි. ඒ වැඩේ වෙන එකක් නැහැ කියා මට හිතන්නේ තවත් විශේෂ හේතුවක් නිසා. සරලව හා කෙටියෙන් කිවුවොත්, කෝවිඩ් නිසා ආණ්ඩුවට මුහුණ දෙන්න සිදු වී තිබෙන ආර්ථික ප්‍රශ්න ආණ්ඩුව කම්පනය කළ, ආණ්ඩුව කිසිදා අපේක්ෂා නොකළ, තත්ත්වයක් නෙමෙයි. මේ වගේ තත්ත්වයකට මුහුණ දෙන්න ආණ්ඩුවට විශාල පෙර සූදානමක් වගේම සැලසුමක්ද තිබුණා කියන එක මගේ අදහසයි. කෝවිඩ් ආවේ අනපේක්ෂිතව වුවත්, කෝවිඩ් නිසා ඇති වූ තත්ත්වය මේ ආණ්ඩුවේ උඩ තට්ටුව අපේක්ෂාවෙන් සිටි තත්ත්වයක්.

තරමක් අතීතයට ගිහින් යහපාලන ආණ්ඩුව බලයට පත් වෙන්න ආසන්නව තිබුණු තත්ත්වය මතක් කර ගන්න. යහපාලන ආණ්ඩුව බලයට පත් වී ප්‍රශ්නය අනාගතයට තල්ලු නොකළේනම් 2016 වැනි වසරකදී මේ අර්බුදය ඇවිත්. ඒ එක්කම, 2015දී රාජපක්ෂලා ආණ්ඩු බලය අතහැර ගෙදර යන්න වෙයි කියා හිතාගෙන හිටියෙත් නැහැනේ. ඒ කියන්නේ, ආණ්ඩු මාරුව සිදුනොවුනානම් රාජපක්ෂලාටම අද ඔවුන් විසදුම් සොයන ප්‍රශ්න වලට මුහුණ දෙන්න වෙනවා. මෙය ඔවුන් නොදැන සිටි දෙයක් නෙමෙයි.

දැන් ඒ කාලයේ නිතර කතා කෙරුණු මානව හිමිකම් ප්‍රශ්න, සම්බාධක පැනවීම්, විදුලි පුටු වගේ දේවල් මතක් කර ගන්න. මානව හිමිකම් වැනි දේවල් ගැන කතා කිරීම නරක දෙයක් නොවුනත්, බටහිර රටවල් ලංකාවට ඔය දේවල් සම්බන්ධ බලපෑම් කළේ පාරිශුද්ධ චේතනාවකින්ම නොවන බව හැමෝම නැතත් ගොඩක් අය එකඟ වෙන දෙයක්නේ. මෙහි රාජපක්ෂලා හීලෑ කරගැනීම වැනි ඉලක්කයක් පැහැදිලිව පෙනෙන්න තිබුණා. ගෝලීය බල දේශපාලනය හැර, ඔය දේවල් හා ධනවාදය හෝ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය අතර ලොකු සම්බන්ධයක් තිබුණේ නැහැ. ඒ නිසාම, රාජපක්ෂලාට ඒ වෙලාවේ බටහිර ඉල්ලීම් වලට ඇහුම්කන් දෙන්න ප්‍රායෝගික හැකියාවක් තිබුණේ නැහැ. 

මම හිතන විදිහට බටහිර විශ්වාසය වුනේ ලංකාවට බටහිර මගහැර යන ආර්ථික ගමනක් ගැන සිතිය නොහැකි නිසා රාජපක්ෂ ආණ්ඩුවට බලපෑම් කර නම්මවා ගත හැකි වීම කාලය පිළිබඳ ප්‍රශ්නයක් බවයි. මේ තත්ත්වය හමුවේ රාජපක්ෂලා චීනය වෙත සමීප වුනා. එසේ වුවත්, වැල් පාලමක පැද්දෙමින් ඉස්සරහට ගිය ආර්ථිකය තරමක හුළඟකින් ගඟට වැටී ගහගෙන යාමේ අවදානම තිබුණා. බටහිරින් සම්බාධක වැටෙනවා කියා කියන්නේ ඔය වැඩේ තීන්දු වුනා කියන එකයි.

යම් හෙයකින් 2015දීත් මහින්ද රාජපක්ෂම දිනලා ඉන් පසුව බටහිර රටවල සම්බාධක වලට රටට මුහුණ දෙන්න වුනානම් ඇති වන්නේ දැන් කෝවිඩ් නිසා ඇතිව තිබෙන තත්ත්වයම තමයි. ආර්ථිකය එක වර රැල්ලට ගහගෙන යන්නේ එය කාලයක් තිස්සේ වැල්ලේ හැදූ මාලිගාවක් වූ නිසා වුවත්, මාලිගාව කඩා වැටෙන්න ආසන්න හේතුව රැල්ල නිසා රැල්ල පෙන්වා වගකීමෙන් නිදහස් වීම රාජපක්ෂ උපාය මාර්ගයව පැවතුණා.

මිනිස්සුන්ට කන්න නැතත්, හොම්බෙන් යන්න වී තිබුණත්, වැරදිකරු ඔවුන්ගේ ආරක්ෂකයාව සිටින රාජපක්ෂලා නොව, පැත්තක ඉන්න බටහිර සතුරන් බව මිනිස්සුන්ට ඒත්තු ගැන්වීම රාජපක්ෂලාගේ තක්සේරුව අනුව අසීරු දෙයක්ව තිබුණේ නැහැ. ඒ වෙනුවෙන් ජනමනස සකස් වෙමින් තිබුණා. රටේ මිනිස්සු යුද්ධය අවසන් කළ වීරයාට ප්‍රශස්ති ගයමින්, මඤ්ඤොක්කා කොළ කන්න සිදුවීම ගැන බටහිරටම දෙස් දෙවොල් තබන බවට වග බලා ගනු පිණිස මාධ්‍ය මෙහෙයුම් ඇතුළු අනෙකුත් සැලසුම් හා උපාය මාර්ග ක්‍රියාත්මක වෙමින් තිබුණා. ආණ්ඩුවට ගෙදර යන්න වූ නිසා ඔය වැඩේ සිදු වුනේ නැහැ. 

ඉන් පසුව, රාජපක්ෂලා යහපාලන ආණ්ඩුවේ දේශපාලන බලය උදුරා ගෙන හැදූ ආණ්ඩුව රටේ දේශපාලන ක්‍රියාකාරිත්වය නිසා කෙටිකලකින් බිඳ නොවැටුනේනම්, ඒ වෙලාවේ වෙන්නේද ඔය දෙයමයි. අවස්ථා දෙකේදීම රාජපක්ෂලාට තිබුණු එකම සැලසුම ආර්ථිකය කඩා වැටෙන එක නොවැලැක්විය හැකි දෙයක් සේ බාර ගෙන, එහි වැරැද්ද පැටවිය හැකි බාහිර සතුරෙකු රටේ ජනමනස තුළ කලින් සිටම පැලපදියම් කරවීමයි.

කෝවිඩ් නිසා රාජපක්ෂලාට අවශ්‍යව තිබූ තත්ත්වය පහසුවෙන්ම නිර්මාණය වී තිබෙනවා. මේ සතුරා බාහිර සතුරෙක්. ලංකාවට සම්බාධක වැටුනානම් එය වුනේ ආණ්ඩුවේ වැරැද්දෙන් කියා, රටේ බහුතරය නොවුවත්, සැලකිය යුතු පිරිසක් කියයි. විපක්ෂ බලවේග විසින් ඒ කතාව යම් තරමකින් හෝ ජනගත කරයි. එහෙත්, කෝවිඩ් ආවේ රාජපක්ෂලා නිසා කියන කතාව ඒ තරම්වත් ජනගත කළ හැකි කතාවක් නෙමෙයි. 

කොහොමටත් එන්න තිබුණු ආර්ථික අර්බුදය, ආණ්ඩුවේ පැත්තෙන් බැලුවොත්, ආණ්ඩුවට වඩාත්ම වාසිදායක ක්‍රමයකට ඇවිත් තිබෙනවා. ආණ්ඩුව කාලයක් තිස්සෙම සූදානම්ව සිටි ආකාරයට අර්බුදයට මුහුණ දෙනවා. අයිඑම්එෆ් යන එක මේ සැලසුමේ කොටසක්ව තිබුණු දෙයක් නෙමෙයි!

කෝවිඩ් එනවා අපි පසුපස්සේ...

 

පසුගිය වසර මුලදී කාටවත්ම කෝවිඩ් ගැන ලොකු දැනුමක් තිබුණේ නැහැ. මෙය අලුත් වෛරසයක්. අලුත් ලෙඩක්. එසේ වුවත්, මේ වෛරසයට ආසන්නව සමාන වෛරස හා එම වෛරස නිසා හැදුනු ලෙඩ පිළිබඳ සැලකිය යුතු දැනුමක් ඒ වෙද්දී තිබුණා. පොදුවේ වෛරස් හා අදාළව වගේම එන්නත්කරණය මගින් වෛරස් රෝග පාලනය කිරීම පිළිබඳවත් විශාල දැනුමක් බටහිර විද්‍යාව සතුව තිබුණා.

ආරම්භයේදී කෝවිඩ් ගැන නිශ්චිත දැනුමක් නොතිබුණත්, එවකට දැන සිටි දේවල් මත පදනම්ව වෛරසයේ හැසිරීම හා රෝගයේ පැතිරීම සම්බන්ධව අදාළ දැනුම තිබෙන බොහෝ දෙනෙකුට එකඟ විය හැකි ප්‍රවාද වසංගත රෝග විද්‍යාඥයින් විසින් ඉදිරිපත් කළා. මේ ප්‍රවාද ඉදිරිපත් කළේ අපෝහණ තර්කනය මත පදනම්වයි. එම ප්‍රවාද පරික්ෂාවට ලක් කළ හැකි අනුභූතික දත්ත ඒ වෙද්දී තිබුණේ නැහැ.

එවකට නොතිබුණු අනුභූතික දත්ත දැන් තිබෙනවා. මුලින් අපෝහණ තර්කනය මත පමණක් පදනම් වූ ප්‍රවාද මේ වෙද්දී පරික්ෂාවට ලක් වී තිබෙනවා. විද්‍යාත්මක තර්කනය මත පදනම් වූ ප්‍රවාද හැම විටම පරීක්ෂණාත්මක තහවුරු කළ නොහැකි වුවත් කෝවිඩ් හා අදාළව ඉදිරිපත් වූ ප්‍රවාද බොහොමයක් මේ වෙද්දී තහවුරු වී අවසන්. වඩාත් නිවැරදිව කිවුවොත්, අනුභූතික දත්ත හමුවේ අසත්කරණයට ලක් නොවී ශේෂව තිබෙනවා.

බොහෝ වසංගත රෝග ස්වභාවික ලෙසම තුරන් වී යනවා. එය සිදුවන්නේ සාමූහික ප්‍රතිශක්තිය ඇති වීමෙන් පසුව. මෙය සිදු වන්නේ කිසියම් සමාජයක සාමාජිකයින්ගෙන් සැලකිය යුතු ප්‍රතිශතයකට වෛරසය ආසාදනය වීමෙන් පසුව ඔවුන්ගේ සිරුරු තුළ ඇතිවන ප්‍රතිශක්තිය නිසා තව දුරටත් රෝගය නොපතුරුවන තත්ත්වයට පත් වීමෙන් පසුවයි. බොහෝ දෙනෙකු වෛරසය සිරුරේ දරාගෙන රෝගය නොපතුරුවන්නේනම් වෛරසයට ව්‍යාප්ත විය නොහැකියි. ඒ නිසා, වෛරසය අතුරුදහන් වී යනවා. 

එන්නත්කරණයේ ප්‍රමුඛ ඉලක්කය වන්නේ වෛරසය ආසාදනය වන්නට පෙරම එන්නත්කරණය හරහා ප්‍රතිශක්තිය ඇති කිරීම මගින් බොහෝ දෙනෙකු වෛරසය සිරුරේ දරාගෙන රෝගය නොපතුරුවන තත්ත්වයට පත් කිරීමයි. මේ ක්‍රමයට රෝගයේ හානි වලට මුහුණ නොදෙමින්ම සාමූහික ප්‍රතිශක්තිය ඇති කර ගත හැකියි.

ඔය ක්‍රම දෙකෙන් කොයි ක්‍රමයට වුවත්, කිසියම් සමාජයක් තුළ සාමූහික ප්‍රතිශක්තිය ඇති කර ගැනීමට හැකි වන්නේ එම සමාජයේ යම් අවම ප්‍රතිශතයක් රෝගය නොපතුරුවන තත්ත්වයට පත් වුවහොත් පමණයි. මේ අවම ප්‍රතිශතය අදාළ රෝගය පැතිරෙන වේගය මත තීරණය වන දෙයක්. පෙර ලිපිවල විස්තර කර තිබෙන මූලික ප්‍රතිජනන අංකය මගින් හා ආසාදිතයෙකු රෝගය පතුරුවන සාමාන්‍ය කාලයෙන් කිසියම් රෝගයක් පැතිරෙන වේගය විස්තර කෙරෙනවා. 

කෝවිඩ් රෝගය පැතිරවූ වෛරසයේ මුල් ප්‍රභේද වල මූලික ප්‍රතිජනන අංකය 2.2 පමණ බව ඇස්තමේන්තු කර තිබෙනවා. මේ අනුව, කිසියම් සමාජයක 55%ක පමණ පිරිසක් රෝගය නොපතුරුවන්නේනම් රෝගය අතුරුදහන් වී යා යුතුයි. ඒ කියන්නේ, මිලියන 22ක පමණ ජනගහණයක් සිටින ලංකාවේ මිලියන 12ක පිරිසකට වෛරසය ආසාදනය වීමෙන් පසුව වෛරසය තුරන් විය යුතුව තිබුණා. 

එක් අයෙකු දින 10ක් තුළ 2.2 දෙනෙකුට වෛරසය ආසාදනය කළහොත් දින 200ක් යද්දී මිලියන 15ක පිරිසකට වෛරසය පැතිරෙනවා. පැහැදිලි කිරීම සඳහා කරන ඕනෑවට වඩා සරල ගණනය කිරීමක් වුවත්, මෙයින් පෙනෙන්නේ වෛරසයේ පැතිරීම පාලනය නොවන තත්ත්වයක් යටතේ මාස හතක පමණ කාලයක් තුළ රටෙන් බාගයකට වඩා වැඩි පිරිසකට වෛරසය පැතිරීමෙන් පසුව වෛරසය අතුරුදහන් වී යා යුතුව තිබුණු බවයි. එවැනි තත්ත්වයක් යටතේ 120,000ක පමණ විශාල මරණ ප්‍රමාණයක්ද සිදු විය හැකිව තිබුණා.

මුලින් පෙනෙන්නට තිබුණු පරිදි එන්නත්කරණය මගින් වඩා හොඳ ආකාරයකට ඉහත කී සාමූහික ප්‍රතිශක්ති ඉලක්කය කරා යා හැකිව තිබුණා. ඒ සඳහා කළ යුතුව තිබුණේ එන්නත්කරණය මගින් මිලියන 12ක පිරිසක් වෛරසය නොපතුරුවන්නන් බවට පත් කිරීමයි. මෙය කරන්නට කොපමණ පිරිසක් එන්නත් කළ යුතුද යන්න තීරණය වන්නේ යොදා ගන්නා එන්නතේ ඵලදායීතාවය මතයි. 

ලංකාවේ වැඩිපුරම භාවිතා කළ සයිනොපාර්ම් එන්නතේ ඵලදායීතාවය 79.4%ක් බව සඳහන් වුනා. අපි මෙය ආසන්න වශයෙන් 80%ක් ලෙස ගත්තොත්, සයිනොපාර්ම් එන්නත මිලියන 15ක පිරිසකට ලබා දීමේදී එයින් 80%ක පිරිසක් එනම් මිලියන 12ක පිරිසක් වෛරසය නොපතුරුවන්නන් බවට පත් වන නිසා රට තුළ සාමූහික ප්‍රතිශක්තිය ඇති විය හැකිව තිබුණා. ස්වභාවික ලෙස රෝගය පැතිරී සාමූහික ප්‍රතිශක්තිය ඇති වීමට සාපේක්ෂව මේ ක්‍රමයේ තිබෙන වාසිය සිදු විය හැකි මරණ ප්‍රමාණයෙන් 95%ක් පමණම සිදු නොවීමයි. එනම්, සිදු විය හැකි මරණ 120,000කින් 114,000ක්ම සිදු නොවීමයි. ඉතිරි මරණ 6,000 එන්නත්කරණය මගින් වුවද වලක්වා ගත නොහැකි මරණයි.

මේ වෙද්දී ලංකාවටද ලැබී තිබෙන මොඩර්නා සහ පයිසර්-බයෝඑන්ටෙක් එන්නත් වල ඵලදායීතාවය වසර මුලදී සැලකුනේ 95%ක් ලෙසයි. සයිනොපාර්ම් එන්නත වෙනුවට ඊට වඩා ඵලදායී එන්නතක් භාවිතා කළේනම් ලබා ගත හැකිව තිබුණු වාසිය වන්නේ මිලියන 15කට වඩා අඩු පිරිසකට එන්නත ලබා දී මිලියන 12ක පිරිසක් වෛරසය නොපතුරුවන්නන් බවට පත් කළ හැකිව තිබීමයි. ඵලදායීතාවය 95%ක් වූ එන්නතක් යොදා ගත්තේනම් මේ සඳහා එන්නත් කළ යුත්තේ මිලියන 12.6ක පිරිසක් පමණයි. ඒ හැර අවසන් ප්‍රතිඵලයේ ලොකු වෙනසක් විය හැකිව තිබුණේ නැහැ. මුලින් මෙන්ම මරණ ප්‍රමාණය 120,000 සිට 6,000 දක්වා අඩු වෙනවා.

එන්නත් කළ යුතු පිරිස මිලියන 2.4කින් පමණ අඩු වීම රටක් සේ ගත් විට සැලකිය යුතු වාසියක් බව කිවයුතු නැහැ. එහෙත්, ඒ හැර පුද්ගලික මට්ටමෙන් අඩු ඵලදායී එන්නතක් ගැනීමට සාපේක්ෂව වැඩි ඵලදායී එන්නතක් ගැනීමේ විශාල වාසියක් තිබුණේ නැහැ. ලංකාවේ ජීවත් වන, මා පෞද්ගලිකව දන්නා බොහෝ අයට ලැබෙන කවර හෝ එන්නතක් හැකි ඉක්මණින් ලබා ගන්නා මෙන් මා යෝජනා කළේ ඒ නිසයි. බ්ලොග් එකේ පාඨකයින්ට මා කීවේද එයයි. ඇමරිකාවේ ජීවත් වූ මා ඇතුළු බොහෝ දෙනෙකු සිටියේද මුලින්ම ලැබෙන කවර හෝ එන්නතක් ලබා ගන්නවාය යන මතයේ. දැනටත් මගේ මේ ස්ථාවරයේ වෙනසක් නැහැ.

එන්නත්කරණය මගින් පසුගිය කාලය මුළුල්ලේ බොහෝ වෛරස් රෝග සාර්ථක ලෙස පාලනය කර තිබෙනවා. ඇතැම් රෝග මිහිමතින් තුරන් කර තිබෙනවා. ඇමරිකාව, එක්සත් රාජධානිය, ඊශ්‍රායලය ඇතුළු ජාතික මට්ටමේ තීරණ වලදී බටහිර විද්‍යා දැනුමට මුල් තැන දෙන බොහොමයක් රට වල ඉලක්කය වුනේ හැකි ඉක්මණින් ප්‍රමාණවත් පිරිසක් එන්නත් කර කෝවිඩ් වලට එරෙහිව සාමූහික ප්‍රතිශක්තිය අත් කර ගැනීමයි. මේ සඳහා පැවති ප්‍රධානම බාධාව වූයේ මේ රටවල සැලකිය යුතු පිරිසක් එන්නතක් ලබා ගැනීමට කැමැත්තක් නොදැක්වීමයි. 

එන්නත්කරණය මගින් සාමූහික ප්‍රතිශක්තිය ලබා ගැනීම සඳහා ජනගහණයෙන් 55%ක පමණ පිරිසක් රෝගය නොපතුරුවන්නන් විය යුතුව තිබුණු තත්ත්වයක් යටතේ 95%ක ඵලදායීත්වයක් තිබුණු එන්නතක් ජනගහණයෙන් 58%ක පමණ පිරිසකට ලබා දී මේ ඉලක්කය කරා යා හැකි වුවත් අඩු ඵලදායීතාවයක් තිබුණු එන්නතකින් එම ප්‍රතිඵලයම ලබා ගැනීමට වැඩි පිරිසක් එන්නත් කළ යුතුව තිබුණා. එහෙත්, බොහෝ දෙනෙකු එන්නත් ලබා ගැනීමට කැමැත්තක් නොදැක්වීමත්, වයස අවුරුදු 12 නොඉක්මවූවන් සඳහා කිසිදු එන්නතක් අනුමත වී නොතිබීමත් තුළ 58% මට්ටමද අසීරු ඉලක්කයක්ව තිබුණා. මේ නිසා ඇමරිකාව හා ඊශ්‍රායලය වැනි රටවල් වැඩි වශයෙන් භාවිතා කළේ මොඩර්නා සහ පයිසර්-බයෝඑන්ටෙක් එන්නත් දෙකයි. එක්සත් රාජධානිය ඇස්ට්‍රසෙනිකා එන්නතද විශාල වශයෙන් භාවිතා කළා. මේ රටවල් තුනම කලින්ම එන්නත්කරණය පටන් ගත් රටවල්. 

මේ වෙද්දී එක්සත් රාජධානියේ ජනගහණයෙන් 64%ක් එන්නත් මාත්‍රා සම්පූර්ණ කර තිබෙන අතර 72%ක් එන්නත් මාත්‍රා ලබා ගැනීම ආරම්භ කර තිබෙනවා. ඇමරිකාවේ ජනගහණයෙන් 53%ක් එන්නත් මාත්‍රා සම්පූර්ණ කර තිබෙන අතර 62%ක් එන්නත් මාත්‍රා ලබා ගැනීම ආරම්භ කර තිබෙනවා. ඊශ්‍රායලයේ ජනගහණයෙන් 60%ක් එන්නත් මාත්‍රා සම්පූර්ණ කර තිබෙන අතර 66%ක් එන්නත් මාත්‍රා ලබා ගැනීම ආරම්භ කර තිබෙනවා. ඊට අමතරව ඇමරිකාවේ ජනගහණයෙන් 12%ක්ද, ඊශ්‍රායලයේ ජනගහණයෙන් 11%ක්ද, එක්සත් රාජධානියේ ජනගහණයෙන් 10%ක්ද කෝවිඩ් ආසාදිතයින් සේ හඳුනා ගනු ලැබ තිබෙනවා. මේ අනුව, මුල් පරාමිතීන් වෙනස් නොවී එලෙසම තිබුණේනම් මේ වෙද්දී බොහෝ විට කෝවිඩ් ආසාදනය වීම හෝ එන්නත්කරණය යන ක්‍රම දෙකෙන් එකකින් මේ එක් එක් රට තුළ සාමූහික ප්‍රතිශක්තිය ඇති වී තිබිය යුතුයි. 

කිසියම් රටක කිසියම් රෝගයක් සඳහා සාමූහික ප්‍රතිශක්තිය ඇති වූ විට එය පැහැදිලිව පේනවා. ආසාදිතයින් ප්‍රමාණය ක්ෂණිකව මෙන් විශාල ලෙස පහත වැටෙනවා. ඇමරිකාවේ, එක්සත් රාජධානියේ මෙන්ම ඊශ්‍රායලයේද මෙවැනි තත්ත්වයක් දැකිය හැකි වුනා. විශේෂයෙන්ම ඊශ්‍රායලයේ කෝවිඩ් ආසාදිතයින් නැත්තටම වගේ නැති වුනා. එහෙත්, මේ ශුභදායී වාතාවරණය කණපිට හැරෙන්න වැඩි කාලයක් ගියේ නැහැ. මේ රටවල් තුනේම කොවිඩ් ආසාදිතයින් ප්‍රමාණ දැන් නැවතත් විශාල ලෙස වැඩි වෙලා. ඊශ්‍රායලයේනම් මරණද සැලකිය යුතු ලෙස වැඩි වෙමින් තිබෙනවා.

සාමූහික ප්‍රතිශක්තිය කියන මූලධර්මය පදනම් වෙන්නේ වරක් වෛරසය ආසාදනය වූ හෝ එන්නත්කරණය මගින් ප්‍රතිශක්තිය ලැබූ අයෙකුගේ එම ප්‍රතිශක්තිය දිගටම තිබෙනවා කියන අදහස මතයි. එහෙත් හැම විටම මෙය මෙලෙස සිදු වන්නේ නැහැ. විශේෂයෙන්ම වෛරසය ඉතා කෙටි කාලාන්තර තුළ එහි වෙනස් ප්‍රභේද හදන විට. කෝවිඩ් වෛරසයද මෙවැන්නක් බවට ආරම්භයේදී වූ ප්‍රවාදය මේ වන විට තහවුරු වී අවසන්. මුලින් කතා කළ රටවල් තුනේ යම් අවස්ථාවක දැකිය හැකි වූ බලාපොරොත්තු සහගත වාතාවරණය වෙනස් වෙන්න හේතු වුනේ ඩෙල්ටා ප්‍රභේදයයි.

ඩෙල්ටා ප්‍රභේදයේ මූලික ප්‍රතිජනන අංකය 6.5 පමණ බව ඇස්තමේන්තු කර තිබෙනවා. මේ අනුව, රෝගය අතුරුදහන් වී යාමටනම් කිසියම් සමාජයක 85%ක පමණ පිරිසක් රෝගය නොපතුරුවන්නන් විය යුතුයි. කලින් මෙන් 55%ක පමණ පිරිසක් රෝගය නොපතුරුවන්නන් වීම තව දුරටත් ප්‍රමාණවත් නැහැ. මේ අනුව, මිලියන 22ක පමණ ජනගහණයක් සිටින ලංකාවේ මිලියන 19.5ක පමණ පිරිසක් වෛරසය නොපතුරුවන්නන් විය යුතුයි. 

ඩෙල්ටා ප්‍රභේදයේ නිසා ඇති වී තිබෙන එකම වෙනස මෙය පමණක් නෙමෙයි. මේ අලුත් ප්‍රභේදය හමුවේ 95%ක් ඵලදායී සේ සැලකුණු මොඩර්නා සහ පයිසර්-බයෝඑන්ටෙක් එන්නත් වල ඵලදායීතාවය 66% මට්ටමට අඩු වී තිබෙනවා. සයිනොපාර්ම් එන්නත හා අදාළව මෙවැනි සංඛ්‍යාලේඛණ නැතත්, එය 79%ට වඩා අඩු මිස වැඩි විය නොහැකි බව පැහැදිලි කරුණක්. 95%න් පටන් ගත් එන්නත් වල ඵලදායීතාවය 66%ට බහිද්දී 79%න් පටන් ගත එන්නතෙහි ඵලදායීතාවයත් අඩුම වශයෙන් 66%ට බැස ඇතැයි සිතීම නරක උපකල්පනයක් කියා ඔබ කියන එකක් නැහැ.

ලංකාවේ ජනගහණයෙන් 20%ක් පමණ වයස අවුරුදු 12 නොඉක්මවූ අයයි. එම වයස් කාණ්ඩය සඳහා මෙතෙක් කිසිදු එන්නතක් අනුමත වී නොමැති නිසා සෛද්ධාන්තිකවම එන්නත්කරණය කළ හැක්කේ ජනගහණයෙන් 80%කට නොවැඩි ප්‍රතිශතයක්. එනම් මිලියන 17.5ක පිරිසක්. ඔවුන් අතරින් රෝග වාහකයින් නොවනු ඇත්තේ මිලියන 11.5ක පිරිසක්. එහෙත්, ජන ජීවිතය පූර්ව කෝවිඩ් තත්ත්වයට ගෙන යන අතරම සාමූහික ප්‍රතිශක්තිය පවත්වා ගැනීම සඳහා මිලියන 19.5ක පමණ පිරිසක් වෛරසය නොපතුරුවන්නන් විය යුතුයි. 

තවත් මිලියන 8ක පමණ පිරිසක් වෛරසය ආසාදනය වී හෝ ප්‍රතිශක්තිය ලබා ගත හොත් මේ ඉලක්කයට යා හැකි බව පෙනෙන නමුත් දැනට තිබෙන සාක්ෂි වලින් පෙනෙන්නේ වෛරසය ආසාදනය වීමෙන් ලැබෙන ප්‍රතිශක්තියද එන්නත්කරණය මගින් ලැබෙන ප්‍රතිශක්තිය මෙන්ම කාලයත් සමඟ ක්ෂය වී යන බවයි. 

සාක්ෂි මත පදනම් වූ තර්කනය මගින් මෙන්ම පෙනෙන්නට ඇති සාක්ෂි වලින්ද පැහැදිලි වන්නේ කෝවිඩ් සඳහා සාමූහික ප්‍රතිශක්තිය ලබා ගැනීම යනු කවදාවත් සැබෑ නොවන සිහිනයක් පමණක් බවයි. මේ සඳහා, ජීවමාන සාක්ෂි ලෙස තිබෙන්නේ ඉහත කතා කළ රටවල් තුන පමණක් නෙමෙයි. ජනගහණයෙන් 74%ක් එන්නත් මාත්‍රා සම්පූර්ණ කර ඇති, ජනගහණයෙන් 78%ක් එන්නත් මාත්‍රා ආරම්භ කර ඇති, ජන ඝනත්වයද ඉතාම අඩු අයිස්ලන්තයේ කෝවිඩ් ආසාදිතයින් ගණන මේ වන විට පෙර කවදාවත් නොවූ තරම් ඉහළ ගිහින්. මෙවැනි තවත් රටවල් ගණනාවක් තිබෙනවා.

එන්නතක් ගත්තත් කෝවිඩ් හැදෙනවානම්, වරක් හැදුනු අයටද නැවතත් හැදෙනවානම්, කවුරුවත් කවදාවත් කෝවිඩ් වලින් සම්පූර්ණයෙන් ආරක්‍ෂිත නැහැ. හැබැයි එයින් අදහස් වන්නේ මෙය ලෝක විනාශය බව නෙමෙයි. එන්නත්කරණය තේරුමක් නැති වැඩක් කියන එකත් නෙමෙයි. 

දැනට තිබෙන අනුභූතික සාක්ෂි වලින් පෙනෙන්නේ එන්නත් වලින් කෝවිඩ් මරණ වලින් 95%ක්ම වලක්වාගත හැකි බවයි. මේ තත්ත්වය එලෙසම පවත්වා ගැනීම සඳහා දිගින් දිගටම වසරකට හෝ වසර කිහිපයකට වරක් එන්නත් ලබා ගන්න සිදු වන බවත් පැහැදිලියි. එසේ තිබියදී, එන්නතට ඔරොත්තු නොදෙන ප්‍රභේදයක් ඇති විය නොහැකිද?

අනිවාර්යයෙන්ම කොයි වෙලාවක හෝ මෙය සිදු විය හැකියි. එසේ වුවහොත්, යම් කාලයක් මරණ ඉහළ යයි. හැබැයි එයත් ලෝක විනාශයක් වන එකක් නැහැ. එවැනි අලුත් ප්‍රභේදයකට ඔරොත්තු දිය හැකි පරිදි තිබෙන එන්නතක් වෙනස් කර ගැනීම මුල සිටම එන්නතක් වැඩි දියුණු කර ගැනීම තරම් අසීරු දෙයක් නෙමෙයි. එන්නත්කරණය මගින් සාමූහික ප්‍රතිශක්තිය ඇති කරගත නොහැකි, සෑම වසරකම අලුත් ප්‍රභේද හදන, ඉන්ෆ්ලුවන්සා රෝගය පාලනය කරගෙන තිබෙන්නේ මේ ක්‍රමයටයි.

කෝවිඩ් පාලනය කිරීම කියා කියන්නේ කෝවිඩ් තුරන් කිරීම නෙමෙයි. කෝවිඩ් සමඟ ජීවත් වන්නට පුරුදු වීමයි. හොඳම තත්ත්වයක් යටතේ වුවත් වසරකට සැලකිය යුතු කෝවිඩ් මරණ ප්‍රමාණයක් සිදු වීමත්, ඒ මට්ටමට මරණ ප්‍රමාණය නවත්වා ගැනීම සඳහා දිගින් දිගටම එන්නත් ගන්න සිදු වීමත් බොහෝ විට සිදු විය හැකි දේවල්.

දැනට තිබෙන දත්ත ඇසුරෙන් මගේ ඇස්තමේන්තුව වසරකට රටක ජනගහණයෙන් 0.04%ක් පමණ පිරිසක් එක් කෝවිඩ් "චක්‍රයක්" තුළ මිය යාම දිගුකාලීන සමතුලිතතාවය විය හැකියි කියන එකයි. මේ චක්‍රයක කාලය වසරක් තරම් කෙටි විය හැකියි. ඒ කියන්නේ ඇමරිකාවේනම් වසරකට කෝවිඩ් මරණ 130,000ක් පමණ ප්‍රමාණයක්. වසරකට සිදුවන ඉන්ෆ්ලුවන්සා මරණ ප්‍රමාණය මෙන් තුන් හතර ගුණයක්. ලංකාවේනම් වසරකට මරණ 8,000ක් පමණ.

දැඩි ක්‍රියාමාර්ග නොගත්තොත් වෛරසය මාස දෙක තුනක් තුළ වේගයෙන් පැතිරී එම කෙටි කාලය තුළ ඔය මරණ ප්‍රමාණය සිදු වෙයි. ඉන් පසුව, සුව වන අයට ලැබෙන ප්‍රතිශක්තිය හීන වන තුරු මාස හත අටක් රෝගය ඉබේටම පාලනය වී තිබී, නැවතත් අලුත් චක්‍රයක් පටන් ගනී. දැඩි ක්‍රියාමාර්ග ගත්තොත්, වසංගතය වේගයෙන් නොපැතිරෙන නිසා ඔය මරණ ප්‍රමාණයම මාස දෙක තුනක් තුළ සිදු වනවා වෙනුවට වසර පුරා හෙමිහිට  සිදු වෙයි.

කිසියම් දවසක් හෝ සතියක් තුළ රෝගය හැදී සුවවන ප්‍රමාණයේ හා අලුතින් එන්නත් බූස්ටර් ලබා ගන්නා ප්‍රමාණයේ එකතුව එම කාලය තුළ තමන් කලින් රෝගය හැදී හෝ එන්නතෙන් ලබාගත් ප්‍රතිශක්තිය හීන වන ප්‍රමාණයට සමාන වීමෙන් පසුව මොන තරම් දැඩි ක්‍රියාමාර්ග ගත්තත් රෝගය පැතිරීම තව දුරටත් අඩු වෙන්නේ නැහැ. ඒ නිසා, එන්නත් මාත්‍රා සම්පූර්ණ කිරීමෙන් පසුව අනෙකුත් ක්‍රියාමාර්ග වලින් ලැබෙන වාසිය තාවකාලිකයි.

මිනිස්සු මැරෙන්නේ කෝවිඩ් වලින් පමණක් නෙමෙයි. මොන ක්‍රමයට මැරුණත් එය මරණයක්. කෝවිඩ් පාලනය කරන්න කරන දේවල් නිසා වෙනත් ආකාර වලින් සිදුවන මරණ ඉහළ යන්නත් පුළුවන්. වෙනත් දිගුකාලීන හානි සිදු වෙන්නත් පුළුවන්. තීරණ ගත යුත්තේ මේ අවදානම් හැම එකක්ම සැලකිල්ලෙන් කිරා මැන බැලීමෙන් පසුවයි. හැම දෙයක්ම කරන්න ආර්ථික ශක්තියක් තිබිය යුතුයි. හිතේ තිබුනා කියා අවශ්‍ය සම්පත් නැතුව ඉලක්ක සපුරා ගන්න බැහැ. සම්පත් ඉබේ පහළ වෙන්නේ නැහැ. ආර්ථික ප්‍රශ්න වල බරත් එක්ක කෝවිඩ් වලින් බේරෙන්න දුවන එක ලේසි වැඩක් නෙමෙයි.

කොයිදෝ යන්නේ මසකට පස්සේ...

ලංකාව විශාල ව්‍යසනයක් කරා වේගයෙන් ඇදෙමින් තිබෙනවා. බොහෝ විට තවත් සති ගණනාවක් රට වසා තබනු ලැබෙයි. ඉන් පසුව, විවෘත කරන්න වෙන්නේ වසා දමනු ලැබූ රට නෙමෙයි. දැන්නම් මොනවා කළත් ගොඩ දාන්න බැරි තරමට වැඩේ දුරදිග ගිහින් බව පැහැදිලියි. එක පැත්තකින් වේගයෙන් කෝවිඩ් පැතිරෙද්දී, කෝවිඩ් පැතිරෙනවාට වඩා වේගයෙන් ආර්ථිකයේ අර්බුදය උග්‍ර වෙමින් තිබෙන බව පේනවා.

මේ වෙලාවේ රට වසා දැමිය යුතුය යන්න රටේ වැඩි දෙනෙකුගේ ඉල්ලීම බව ඉතාම පැහැදිලියි. මරණ භය හමුවේ මිනිසුන්ට එතැනින් එහාට කිසිවක් පෙනෙන්නේ නැහැ. අපේ සාමාන්‍ය පාඨකයින් වැඩි දෙනෙකු වුවත් කියවන්නට කැමති නොවිය හැකි මේ ලිපිය ලිවීමෙන් මා කිසිවෙකුට කිසිවක් යෝජනා කරන්නේ නැහැ. එහෙත්, කවුරු මොන මතයක හිටියත්, අප දකින සැබෑ තත්ත්වය පැහැදිලිව සටහන් කළ යුතුයි.

වසර කිහිපයකට පෙර "බැඳුම්කර මගඩිය" හා අදාළව ප්‍රචාරය කරනු ලැබූ පට්ටපල් බොරු රටම විශ්වාස කරද්දී අප ඒ පිළිබඳ ඇත්ත තත්ත්වය පැහැදිලි කළා. ඇත්ත බොහෝ දෙනෙකුට දිරෙවුවේ නැහැ. අප ලියූ ලිපි සියල්ල තවමත් එලෙසම තිබෙනවා. මේ ලිපි දැන් නැවත කියවා බලා අප එකල කියූ දෑ පරීක්ෂාවට ලක් කළොත්, ඇත්ත කිවුවේ කවුද බොරු කිවුවේ කවුද කියා ඕනෑම කෙනෙකුට පැහැදිලි වෙයි. සමහර වෙලාවට හැමෝම වගේ ඇත්ත සේ පිළිගන්න කැමති දෙය ඇත්ත නෙමෙයි.

මට ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානයේ මැදිහත් වීමෙන් සිදු කර තිබෙනවායැයි කියන විශේෂඥ වාර්තාව දකින්න ලැබී නැහැ. මාධ්‍ය වාර්තා අනුව, වත්මන් දින දහයේ රට වසා දැමීමේ අලාභය ඩොලර් බිලියන 1.12ක් බව අදාළ විශේෂඥයින් විසින් ඇස්තමේන්තු කර තිබෙනවා. මේ වෙද්දී ඩොලරයක මිල කවුරුවත් හරියටම දන්නේ නැහැ. විණිමය අනුපාතිකය හා අදාළව මහ බැංකුව කියන්නේ ඇත්ත නොවන බව ප්‍රචලිත කරුණක් වුවත් අපි අවම ඇස්තමේන්තුවක් ලෙස දැනට මේ ඩොලර් ප්‍රමාණය 200න් වැඩි කරමු. එවිට, දින දහයක පාඩුව රුපියල් බිලියන 224ක්. 

පෙර ලිපියේ මා ලිවුවේ දින දහයක් රට වසා දැමීමේ පාඩුව අවම වශයෙන් රුපියල් බිලියන 67.5ක් බවයි. රුපියල් බිලියන 224ක් පාඩු වෙනවා කියන එක නරක ඇස්තමේන්තුවක් නෙමෙයි. එය නිවැරදි ඇස්තමේන්තුවක් සේ සැලකිය හැකියි. අදාළ වාර්තාව අනුව, සති හයක පාඩුව ඩොලර් බිලියන 2.22ක් බව පැවසෙනවා. ඒ කියන්නේ රුපියල් බිලියන 444ක්. දැනට පෙනෙන්නට තිබෙන තත්ත්වය අනුව බොහෝ විට අවම වශයෙන් සති හයක කාලයක් දක්වා රට වසා දැමීම දිග්ගැහෙන්න පුළුවන්.

ඔක්තෝබර් 2 දින දක්වා රට වසා තැබීමෙන් ජීවිත 10,000ක් බේරෙන බව පැවසෙනවා. වාර්තාව අනුව, රුපියල් බිලියන 224ක පාඩුව කොහොමටත් සිදු වී අවසන් නිසා මේ වෙනුවෙන් දැරිය යුතු අමතර පාඩුව රුපියල් බිලියන 220ක් පමණයි. ඒ කියන්නේ, රුපියල් මිලියන 22ක වියදමකින් ජීවිතයක් බේරා ගත හැකි බවයි.

සැප්තැම්බර් 18 දක්වා පමණක් රට වසා දැමුවොත් ඩොලර් බිලියන 0.55ක, එනම් රුපියල් බිලියන 110ක වියදමකින් ජීවිත 7,500ක් බේරා ගත හැකියි. ඉතිරි ජීවිත 2,500 බේරා ගන්න රුපියල් බිලියන 100ක් වැය වෙනවා. එහෙම බැලුවත් ජීවිතයක් බේරා ගන්න වැය වෙන්නේ උපරිම වශයෙන් රුපියල් මිලියන 40ක් පමණයි.

රුපියල් මිලියන 40ක වියදමකින් ජීවිතයක් බේරා ගත හැකිනම් එය කළ යුතුයි. ජීවිතයක වටිනාකම බොහෝ විට ඊට වඩා වැඩියෙන් ඇස්තමේන්තු වෙනවා. නමුත්, ප්‍රශ්නය මේ කියන ජීවිත ප්‍රමාණය ඇත්තටම බේරෙනවද කියන එකයි.

ඔක්තෝබර් 2 දින දක්වා රට වසා තැබීමෙන් එම කාලය තුළ ජීවිත 10,000ක් බේරෙයි කියන එක පිළිගත හැකියි. නමුත්, ඔක්තෝබර් 2 රට විවෘත කිරීමෙන් පසුව කොපමණ කාලයකට මේ ජීවිත සුරක්ෂිතද? 

සති හයකට රට වැහුවා කියලා ලංකාවේ කෝවිඩ් ආසාදිතයින් නැති වෙන්නේ නැහැ. රට විවෘත කිරීමෙන් පසුව කෝවිඩ් නැවතත් පැතිරෙන්න පටන් ගන්නවා.

ඇමරිකාවේ කැලිෆෝර්නියා ප්‍රාන්තය පසුගිය වසර ආරම්භයේදී මුලින්ම කෝවිඩ් පැතිරුණු ප්‍රාන්ත තුනෙන් එකක්. මේ ආකාරයේ දැඩි ක්‍රියාමාර්ග නිසා මුලදී කැලිෆෝර්නියා ප්‍රාන්තය තුළ වෛරසය පැතිරීම මන්දගාමී වුනා. ආසාදිතයින් හා මරණ පහළ ගියා. එහෙත්, එම සීමාවන් ලිහිල් කිරීමෙන් පසුව වෛරසයේ පැතිරීම වැළැක්විය හැකි වුනේ නැහැ. 

ඔක්තෝබර් 2 දින දක්වා රට වසා තැබීමෙන් එම කාලය තුළ ජීවිත 10,000ක් බේරෙන බව නිවැරදි ඇස්තමේන්තුවක් වුවත් බොහෝ විට මේ ජීවිත බේරෙන්නේ වසරකට නොවැඩි කාලයක් පමණයි. එසේ වුවහොත් ඇත්තම වාසිය ජීවිත 10,000ක් නොව ජීවිත-අවුරුදු 10,000ක්. ලාංකිකයෙකුගේ ඉතිරි වී ඇති සාමාන්‍ය ජීවිත කාලය අවුරුදු 40ක් සේ සැලකුවොත් මෙය සමාන කළ හැක්කේ සාමාන්‍ය ජීවිත 250කටයි. ඒ කියන්නේ ජීවිතයක් වෙනුවෙන් රුපියල් මිලියන 880 සිට රුපියල් බිලියන 1.6 දක්වා මිලක් ගෙවන්න වෙනවා කියන එකයි.

දැනට පෙනෙන්නට තියෙන්නේ එතරම්ම කලක් නොගොස් රුපියලේ දැවැන්ත කඩා වැටීමක් සිදු විය හැකි බවයි. පහත තියෙන්නේ ප්‍රධාන පෞද්ගලික බැංකු වල අද වන විට ඩොලරයක විකිණුම් මිල. මේ කළු කඩ මිල නෙමෙයි. එය මීට වඩා ගොඩක් වැඩි විය යුතුයි.

සම්පත් බැංකුව - රුපියල් 222යි 

කොමර්ෂල් බැංකුව - රුපියල් 222යි 

සෙලාන් බැංකුව - රුපියල් 222යි 

හැටන් නැෂනල් බැංකුව - රුපියල් 222යි 

නේෂන්ස් ට්‍රස්ට් බැංකුව - රුපියල් 220යි 

ඩීඑෆ්සීසී බැංකුව - රුපියල් 225.25යි.

අමානා බැංකුව - රුපියල් 225යි.

එන්ඩීබී බැංකුව - රුපියල් 220යි 

මහ බැංකුවත් රාජ්‍ය බැංකුත් ඩොලරයක මිල රුපියල් 203ක් පමණ බව පෙන්වන නමුත් ඒ මිලට ඩොලර් මිල දී ගත හැක්කේ රජයටම පමණක් බව පැහැදිලියි. බැංකු පද්ධතිය තුළින් වුවත් මේ වෙද්දී ඩොලර් මිල දී ගත හැක්කේ රුපියල් 220-225 අතර මිලකටයි. පවතින තත්ත්වය තුළ එක පැත්තකින් බොහෝ දෙනෙකුගේ ආදායම් අහිමි වෙද්දී අනෙක් පැත්තෙන්  බඩු මිල විශාල ලෙස ඉහළ යාම නොවැලැක්විය හැකියි. 

ඉදිරි මාසය ගොඩක් දේවල් වෙනස් වෙන මාසයක්.

රට වැසීමේ පාඩුව කීයද?

රට වැසීම විවාදාත්මක මාතෘකාවක්. රට වහන්න යෝජනා කරන අය වගේම එයට විරුද්ධ අයත් රට වැසීමෙන් පාඩුවක් වෙන බව පිළිගන්නවා. එකඟතාවයක් නැත්තේ ජීවිත බේරා ගැනීම වෙනුවෙන් ඒ පාඩුව දැරිය යුතුද නැද්ද කියන කරුණේදී. මේ වගේ කරුණක් සම්බන්ධව නිගමනයකට එන්නනම් මුලින්ම රට වැසීමේ පාඩුව ගැන ඇස්තමේන්තුවක් අවශ්‍ය වෙනවා.

ලංකාවට කෝවිඩ් තර්ජනයක් නොතිබුණු 2019 වසරේදී රටේ දළ දේශීය නිෂ්පාදිතය රුපියල් බිලියන 15,013ක්. මේ ගණන 365න් බෙදුවොත් රුපියල් බිලියන 41ක් පමණ. එය ලංකාවේ දිනකදී ඉපැයෙන සමස්ත ආදායම. කොහොම වුනත්, රට වැහුවා කියලා රටේ ආදායම බිංදුවට වැටෙන්නේ නැහැ. 2020 දෙවන කාර්තුවේදී දළ දේශීය නිෂ්පාදිතය 16.4%කින් පහළ ගිය නිසා ඒ වගේ අඩුවක් වෙන්න පුළුවන්. එම කාර්තුව තුළ දිගටම රට වසා නොතිබුණු නිසා රට වැසීමේ අලාභය මීට වඩා වැඩි විය යුතුයි.

අවම ඇස්තමේන්තුවක් විදිහට අපි රට වැහීම නිසා දවසක රටේ සමස්ත ආදායමෙන් 16.4%ක් අඩු වෙනවා කියලා ගත්තොත් දවසකට රුපියල් බිලියන 6.75ක් පමණ. දවස් දහයකට රුපියල් බිලියන 67.5ක්. මේ ගණන දවස් දහයක් රට වසා තැබීමේ අවම පාඩුව.

කලින් ඇස්තමේන්තු කරපු විදිහට මේ වෙලාවේ දවස් දහයක් රට වැහීමෙන් උපරිම වශයෙන් ජීවිත 300ක් බේරෙයි. එක ජීවිතයක් රුපියල් මිලියන 130ක් වටිනා සේ සැලකුවොත් පාඩුව රුපියල් බිලියන 39ක්. මෙපමණ ජීවිත ගණනක් බේරෙන්නේ මේ වෙලාවේ රට වැසීම නිසා. එන්නත්කරණය සම්පූර්ණ කිරීමෙන් පසුව මේ විදිහටම දවස් දහයක් රට වැහුවොත් ඕනෑනම් ජීවිත 25ක් බේරෙයි. ඒ කියන්නේ රුපියල් බිලියන 67.5ක පාඩුවක් කර ගැනීමෙන් පසු ලැබෙන වාසිය රුපියල් බිලියන 3.25ක් පමණයි. ආණ්ඩුව රට වහන්න දක්වන ප්‍රතිරෝධය තේරුම් ගන්න අමාරු නැහැ.

ජීවිතයක වටිනාකම අසීමිතද?

මංගල සමරවීරත් කෝවිඩ් වසංගතයේ ගොදුරක් වෙලා. මංගල කියා කියන්නේ මා කවදාවත් පෞද්ගලිකව දැන සිටි අයෙක් නෙමෙයි. මගේ මිතුරන් අතරනම් ඔහුව සමීපව ඇසුරු කළ අය ඉන්නවා. මංගල බොහෝ දෙනෙකුව තරාතිරම නොබලා ලඟින් ඇසුරු කර තිබෙන අයෙක්. ඒ අය මංගල ගැන බොහෝ දේ ලියා තිබෙනවා. මංගලව කිසිදා පෞද්ගලිකව ඇසුරු කර නැති මට මංගල ගැන අනෙකුත් අය කියා ඇති දේවල් වලට එකතු කරන්න මහ ලොකු දෙයක් නැහැ. 

ලොකුවට සමරන ගොඩක් වීරයෝ වීරයන් වී ඉන්නෙම කලින්ම මැරුණු නිසා. කාලයක් වීරයන් වී සිටි අය දැන් පජාත වී සිටින්නේ ඒ කාලෙම නොමැරුණු නිසා. කවුරු වුනත් පීක් වෙන කාලයක් තියෙනවා. ඊට පස්සේ බැහැලා යනවා. මංගල ගැන මගේ පෞද්ගලික අදහස ඔහු තවත් කාලයක් ජීවත්ව සිටියානම් ඔහුට කළ හැකි භූමිකාවක් තිබුණා කියන එකයි. 

දෙන දෙයක් කාලා වෙන දෙයක් බලා ඉන්න මිනිස්සු අතරේ මොකක් හෝ වෙනසක් වෙනුවෙන් සෘජුව පෙනී සිටින මිනිස්සු අඩුයි. ලෝකය ඉදිරියට යන්නේ ඒ වගේ මිනිස්සු නිසා. සමහර විට මේ වගේ මිනිස්සු නිසාම ලෝකය පස්සට යන්න වුනත් පුළුවන්. හැබැයි ඒ අවදානම ගන්න මිනිස්සු නැත්නම් ලෝකය එකම තැනයි. මංගලට සුබ ගමන්!

හරියටම දන්නේ නැතත් මංගල බොහෝ විට කෝවිඩ් එන්නතක මාත්‍රා සම්පූර්ණ කර පූර්ණ ප්‍රතිශක්තිය ලබා ඉන්න ඇතැයි මා හිතනවා. මංගල වැනි ලංකාවේ "ඇති හැකි" ගොඩේ සිටි අයෙකුට එන්නත කලින්ම නොලැබෙන්න හේතුවක් තිබුණේ නැහැ. ඒ වගේම ඔහුට එන්නත ලබා ගන්න ප්‍රතිපත්තිමය ප්‍රශ්න තියෙන්නත් විදිහක් නැහැ.

ලංකාවේ නිදහස් සෞඛ්‍ය සේවය ගැන කයිවාරු ගහන අය වැහි වැහැලා හිටියත්, ධනය හා බලය නැති සාමාන්‍ය මිනිහෙක්ට ලැබෙන කෝවිඩ් ප්‍රතිකාර මොන වගේද කියා අමුතුවෙන් කියන්න අවශ්‍ය නැහැ. මංගලටනම් ඉහළම මට්ටමෙන් වෛද්‍ය ප්‍රතිකාරත් ලැබෙන්න ඇති. එහෙම වෙලත් මංගල වගේ අයෙකුට කෝවිඩ් හමුවේ පැරදෙන්න වීමෙන් පෙනෙන්නේ රෝගයේ භයානක කමයි.

කෝවිඩ් එක අතකින් "ඇති හැකි" අයගේ රෝගයක්. රටවල් විදිහට ගත්තත් වැඩිපුර බැට කෑවේ ඇති හැකි රටවල්. විස්තර කරන්න යන්නේ නැතත් මෙයට හේතු තිබෙනවා. මංගල මේ වෙද්දී කෝවිඩ් වලට ගොදුරු වූ ලංකාවේ ඉහළම සමාජ-ආර්ථික තලයක සිටි පුද්ගලයා කියා කිව හැකියි. කිලී මහරාජා වැනි අයත් කෝවිඩ් වලට ගොදුරු වුනා. මේ පෝලිමට තව කවුරු එකතු වෙයිද කියා අපි කවුරුවත් දන්නේ නැහැ. මිය ගියේ කෝවිඩ් වලින් වුනත්, කාලයක් තිස්සේ පවත්වා ගත් ජීවන විලාසිතාවන්ද මංගල වැනි අයෙකුගේ මරණයට දායක වුනා විය හැකියි.

මංගල ගැන පෙර ලියූ ලිපි ගැන මතක් කරද්දී මුලින්ම මතකයට ආවේ ඔහු පසුගිය ආණ්ඩුවේ මුදල් ඇමති තනතුර භාරගත් අවස්ථාවේ ලියා පළ කළ ලිපිය. එම ලිපියේ ලියූ පරිදි, ඒ වන විට මුදල් ඇමති ධුරය දැරූ රවී කරුණානායකගේ භුමිකාවේ ලොකු වැරැද්දක් තිබුණේ නැහැ. හොඳින් කටයුතු සිදු වෙමින් තිබුණු තනතුරක් භාර ගන්නා අයෙකුට සාර්ථක වීම වඩා අසීරුයි. මංගලට මේ අභියෝගයට මුහුණ දෙන්න සිදු වී තිබුණා. ඒ ගැන මා ලිවුවේ මේ විදිහටයි.

"දැන් මුදල් ඇමති ලෙස පත්වී සිටින්නේ මංගල සමරවීරයි. ඔහු හොඳ පරිපාලකයෙකු හා තීරණ ගැනීමට බය නැති පුද්ගලයෙකු බව පෙන්වා ඇතත් ආර්ථික විද්‍යාව හෝ  මූල්‍යකරණය වැනි විෂයයක විශේෂ ප්‍රාගුණ්‍යයක් ඇති අයෙකු නොවේ. පවත්නා තත්වයන් හමුවේ රවී කරුණානායක විසින් නොකළ දෙයක් මංගල සමරවීර විසින් කිරීමට ලොකු ඉඩක් ඇති බවක් නොපෙනේ. මුදල් අමාත්‍යංශයේ නිලධාරීන්ගේ තීරණ වලට ඕනෑවට වඩා මැදිහත් නොවී පරිපාලකයෙකු ලෙස පමණක් කටයුතු කිරීමෙන් අඩුම වශයෙන් පවත්නා තත්ත්වය තවත් නරක් නොකර තබා ගැනීම හා වලගැට්ටෙන් යාන්තමින් ඈත්වී ඇති ආර්ථිකය ලොකු පිමි පන්නවන්නට උත්සාහ කරමින් අවදානමක් ගැනීම යන මාර්ග දෙක මංගල සමරවීර ඉදිරියේ විවෘතව තිබේ."

මංගල සමරවීරගේ ධුර කාලය තුළ ඉහත විස්තර කළ අසීරු අභියෝගය සාර්ථකව ජයගත්තා. 1955 වසරේ සිට 1992දී හැර  එක දිගටම පැවති රජයේ අයවැයේ ප්‍රාථමික හිඟය මංගල සමරවීර මුදල් ඇමති ධුරය දැරූ 2017 හා 2018 දෙවසර තුළ අතිරික්තයක් බවට පත් වුනා.

මේ වෙද්දීනම් අයවැයේ ප්‍රාථමික හිඟය ඉතිහාසයේ කවදාවත් නොවූ තරම් පුළුල් වෙලා. දැන් ආණ්ඩුව රජයේ  වියදම් කැපීම ගැන කතා නොකර බැරිම තැනකට පත් වෙලා. දිනපතා සිය ගණනින් මිනිස්සු මැරෙද්දිත් බලාගෙන ඉන්නවා ඇර වෙන කරන්න දෙයක් නැති තැනකට ආණ්ඩුව වැටිලා. එසේ වුවත්, ආණ්ඩුවට වෙනත් කළ හැකි දෙයක් තියෙනවද? ආණ්ඩුව වෙනස් වුනොත් කළ හැකි වෙනස් දෙයක් තියෙනවද?

සමහර අය කියන විදිහටනම් මිනිස් ජීවිතයක් මිල කළ නොහැකි තරම් අසීමිතයි. ඔහොම කිවුවට නොදන්නා අයෙකුගේ ජීවිතයක් බේරා ගන්න තමන් සතු මිල මුදල් දේපොළ පරිත්‍යාග කරන්න ඔය කියන අය සූදානම්ද? මම නම් මගේ ජීවිතය වෙනුවෙන් වුවත්, මට අයිති භෞතික වටිනාකම් සියල්ල නැති කර ගන්නේ නැහැ. මම මැරුණත් මගෙන් පැවත එන අය ජීවත් විය යුතුයි. ඒ අයට යහපත් ජීවිතයක් ගෙවන්න පුළුවන් විය යුතුයි. 

ජීවිතයක් බේරා ගැනීම කියන එකෙන් අදහස් වෙන්නේ කුමක්ද? අපි කවුරුත් කොයි වෙලාවේ හෝ මැරෙනවා. කොයි තරම් දැඟලුවත්, ඕක ටිකක් කල් දාගන්න පමණයි පුළුවන්. ජීවිතයක වටිනාකම ගැන අපට කතා කළ හැක්කේම ආයුකාලය දිගු කර ගැනීම කියන අර්ථයෙන් පමණයි. 

තමන්ගේම ආයුකාලය දිගු කරගන්න හෝ එය අඩු වීමේ අවදානම අඩු කරගන්න මිනිස්සු ඕනෑම මිලක් ගෙවනවාද? මිනිස්සුන්ගේ හැසිරීම් වලින්නම් එහෙම පෙනෙන්නේ නැහැ. ආයුකාලය දිගු කර ගැනීම සඳහා කළ හැකි වියදම් නොයන, බොහෝ විට මිල මුදල් ඉතිරි වන, දේවල් නොසලකා හරින අය කොයි තරම් ඉන්නවද? මම වුනත් මේ ගොඩේ ඉන්න කෙනෙක්. වසංගතය නිසා ඇතැම් ජීවන විලාසිතා ගැන අලුතෙන් හිතන්න පෙළඹුමක් ඇති කරන නමුත් ඇබ්බැහි වලින් මිදෙන්න ලේසි නැහැ. මේ බ්ලොග් ලිවිල්ල වුනත් ඒ වගේ දෙයක්. 

පාරේ වාහනයක් එළවන අයෙක් කොයි තරම් අවදානමක් ගන්නවද? පාරට බහිනවා කියා කියන්නේම මැරෙන්න තියෙන අවදානම වැඩි වෙනවා කියන එකයි. එහෙත්, රස්සාව කළ යුතුයි. සල්ලි වෙනුවෙන් යම් ජීවිත අවදානමක් ගත යුතුයි. ජීවිත අවදානම ලැබෙන දෙයට වඩා වැඩිනම් අවදානම නොගෙන ඉන්න එක වෙනම දෙයක්.

සල්ලි වෙනුවෙන් මිනිස්සු කොයි තරම් අවදානමක් ගන්නවද කියන එක දිහා බලලා මිනිස් ජීවිතයක වටිනාකම තක්සේරු කරන්න පුළුවන්. පහුගිය දවස් වල ලංකාවේ ගුරුවරු උද්ඝෝෂණ වලට ගියෙත් මේ වගේ අවදානමක් අරගෙනනේ. අපි හිතමු ඔය උද්ඝෝෂණ නිසා පඩි වැඩි වුනා කියලා. මාසයකට ඕනෑනම් රුපියල් 10,000ක් වැඩි වෙයි. අවුරුද්දකට රුපියල් 120,000ක්.

දැන් ඔය උද්ඝෝෂනයම තව අවුරුදු දෙකකට පස්සේ කළානම් කෝවිඩ් නිසා වන ජීවිත අවදානම නැහැනේ. එතකොට මේ උද්ඝෝෂණ මේ වෙලාවෙම කිරීමේ වාසිය අවුරුදු දෙකක වගේ කාලයකදී වැඩිපුර අතට එන මුදලනේ. ඒ කියන්නේ රුපියල් 240,000ක් වගේ මුදලක්. හැබැයි ඔය වාසිය වෙන්නේ පඩි වැඩි වුනොත් පමණයි. එහෙම සහතිකයක් නැහැනේ. අපි හිතමු උද්ඝෝෂණ කිරීමෙන් පඩි වැඩි වෙන්න තිබුණු සම්භාවිතාව 50%ක් කියලා. ඒ කියන්නේ මේ වැඩෙන් අපේක්ෂිත වාසිය ඉහත මුදලින් 50%ක් හෙවත් රුපියල් 120,000ක්. දැන් මේ ගුරුවරු ජීවිත අවදානමක් ගත්තේ ඔය මුදල වෙනුවෙන්.

රුපියල් 120,000ක් වෙනුවෙන් ගුරුවරු ජීවිත අවදානමක් ගත්තේ එම අවදානමට වඩා ඉහත මුදල වටින නිසා. එහෙත්, කෝවිඩ් ව්‍යාප්ත වෙද්දී ඉහත මුදලට වඩා ජීවිත අවදානම ඉහළ ගියා. උද්ඝෝෂණ නැවතුනා. මේ විදිහට උද්ඝෝෂණ නැවතුන මොහොත ජීවිත අවදානම රුපියල් 120,000කට සමාන වූ මොහොත සේ සැලකිය හැකියි.

මේ වෙද්දී රටේ ජනගහනයෙන් 1%ක් පමණ කෝවිඩ් ආසාදිතයින් වෙලානේ. උද්ඝෝෂණ නැවතෙන කොට ඔය ප්‍රමාණය 0.5%ක් පමණ වෙන්න ඇති. ඒ කියන්නේ සාමාන්‍ය වශයෙන් 200ක් සහභාගී වන උද්ඝෝෂණයක කෝවිඩ් ආසාදිතයෙක් ඉන්නවා කියන එකයි. හැබැයි උද්ඝෝෂණයට සහභාගී වන හැමෝටම වෛරසය ආසාදනය වෙන්නේ නැහැනේ. මුහුණු ආවරණ දැමීම, සමාජ දුරස්ථභාවය පවත්වා ගැනීම වගේ දේවලුත් කළානේ. ඒ නිසා, අපි හිතමු ඔය 200ක පිරිසෙන් 20කට කෝවිඩ් ආසාදනය වුනා කියලා. ඒ අනුව, උද්ඝෝෂණයට සහභාගී වීමෙන් කෝවිඩ් හැදෙන්න 10%ක පමණ සම්භාවිතාවක් තියෙනවා.

කෝවිඩ් හැදුනා කියලා මැරෙන්නේ නැහැනේ. අපි හිතමු හැදුනට පස්සේ මැරෙන සම්භාවිතාව 1%ක් කියලා. ඒ කියන්නේ උද්ඝෝෂණයට සහභාගී වීමෙන් මැරෙන්න වෙන සම්භාවිතාව 0.1%ක් කියන එකයි. මේ විදිහට දාහෙන් එකක ජීවිතය අහිමි වීමේ අවදානමක් ගන්නේ රුපියල් 120,000ක් වෙනුවෙන්. ඒ කියන්නේ, ජීවිතයේ වටිනාකම පිළිබඳ තක්සේරුව රුපියල් 120,000ක් මෙන් දහස් ගුණයක් හෙවත් රුපියල් මිලියන 120ක් කියන එකයි,

මේ ගණන් හැදීම ඕනෑවට වඩා සරල ගණන් හැදීමක් වුනත් මීට වඩා සංකීර්ණ විදිහට ලාංකිකයෙකුගේ ජීවිතයක වටිනාකම ගැන කර තිබෙන ඇස්තමේන්තුත් මීට කිට්ටුයි. 

රට කෝවිඩ් වලින් නිදහස් කළ හැකිද?

කෝවිඩ් වසංගතය ආරම්භයේදී චීනය, ලංකාව ඇතුළු ඇතැම් රටවල් කෝවිඩ් රටින් තුරන් කර රට නිදහස් කර ගැනීමේ අභ්‍යාසයක නිරතව සිටියා. චීනය තවමත් මේ අභ්‍යාසය අත හැර නැහැ. එහෙත්, මෙම අභ්‍යාසයෙහි නිරතව සිටි ලංකාව ඇතුළු බොහෝ රටවල් මේ වෙද්දී මේ ප්‍රවේශයේ නිරර්ථක බව අවබෝධ කරගෙන තිබෙනවා. 

ලංකාවේ වගේම ලෝකයේ අනෙක් රටවලද වාර්තා වල ඇති කෝවිඩ් මරණ හා ආසාදිතයින් සංඛ්‍යා සම්බන්ධ පැහැදිලි ප්‍රශ්න තිබෙනවා. වසංගතය ආරම්භ වී සෑහෙන කාලයක් යන තුරු ලංකාවේ කෝවිඩ් ආසාදිතයින් හඳුනා ගනු ලැබීම ඉහළ මට්ටමක තිබුණා. එය ලංකාව අනුගමනය කළ ආක්‍රමණශීලී කෝවිඩ් මර්දන වැඩ පිළිවෙලෙහි අතුරුපලයක්. මීට සාපේක්ෂව වසංගතයේ මුල් අදියරේදී ඇමරිකාව වැනි රටවල කෝවිඩ් ආසාදිතයින් හඳුනා ගැනුනේ අඩුවෙන්.

කෝවිඩ් ආසාදිතයින් බොහෝ දුරට නිවැරදිව වාර්තා කෙරුණත්, ලංකාවේ කෝවිඩ් මරණ වාර්තා වීම යම් තරමකින් හෝ අඩුවෙන් සිදු වූ බව මගේ අදහසයි. මා හිතන පරිදි මෙය සිදු වූ දෙයකට වඩා හිතාමතා කළ දෙයක්. එහෙත්, මෙය විශාල මිනුම් වරදකට හේතු වුනා කියා මා හිතන්නේ නැහැ. 

ආරම්භයේදී ලංකාවේ කෝවිඩ් මරණ අනුපාතිකය වෙනත් බොහෝ රටවලට සාපේක්ෂව අඩු මට්ටමක පැවතුනා. මෙය ලංකාවේ සැබෑ කෝවිඩ් මරණ අනුපාතිකය හෝ එයට සුළුවෙන් අඩු අනුපාතිකයක් සේ සැලකිය හැකියි.

ඉහත කී තත්ත්වය මේ වෙද්දී විශාල ලෙස වෙනස් වී තිබෙනවා. වාර්තා වන සංඛ්‍යාලේඛණ අනුව ලංකාවේ කෝවිඩ් මරණ අනුපාතිකය 5% තරම් ඉහළ මට්ටමක තිබෙනවා. මෙයට ප්‍රධාන හේතුව පෙර පැවති තත්ත්වයට සාපේක්ෂව ලංකාවේ කෝවිඩ් ආසාදිතයින් හඳුනා ගනු නොලැබීමයි. කෝවිඩ් මරණද යම් තරමකින් අඩුවෙන් වාර්තා වන බව පෙනෙන නමුත් ආසාදිතයින් හඳුනා ගනු ලැබ වාර්තා වන්නේ ඉතාම අඩුවෙන්.

මේ වෙද්දී ලංකාවෙන් හමුවන දෛනික කෝවිඩ් ආසාදිතයින් ප්‍රමාණය 4000කට ආසන්න වන අතර දෛනික මරණ ප්‍රමාණය 200ක් පමණ වනවා. මේ අනුව, කෝවිඩ් මරණ අනුපාතය 5% පමණ වුවත් එම අනුපාතය සැබැවින්ම 1% පමණ මට්ටමක තිබිය යුතුයි. ඒ අනුව, දිනකට 20,000ක පමණ පිරිසක් ආසාදිතයින් බවට පත් වන බව උපකල්පනය කළ හැකියි. එක් ආසාදිතයෙකු දින 10ක් පුරා කෝවිඩ් පතුරුවන බව සැලකුවොත් මේ වන විට ලංකාවේ කෝවිඩ් ආසාදිතයින් ලක්ෂ දෙකක්වත් සිටිය යුතුයි. මෙය රටේ ජනගහනයෙන් 1%ක පමණ ප්‍රතිශතයක්.

නිල සංඛ්‍යාලේඛණ අනුවම රට තුළ මේ වෙද්දී කෝවිඩ් ආසාදිතයින් 55,000ක් සිටිනවා. සැබෑ ප්‍රමාණය මේ ගණන මෙන් සිවු ගුණයක් සේ සැලකීම නරක උපකල්පනයක් කියා මම හිතන්නේ නැහැ. නිල සංඛ්‍යාලේඛණ අනුව වසංගතය ආරම්භයේ සිට මෙතෙක් කෝවිඩ් ආසාදනය වූ පිරිස රටේ ජනගහනයෙන් 1.7%ක් පමණයි. සැබෑ ගණන මේ ප්‍රමාණය මෙන් තෙගුණයක් සේ සැලකුවොත් රටේ ජනගහණයෙන් 95%කටම තවමත් කෝවිඩ් ආසාදනය වී නැහැ. දැනට සිටින 1%ක් පමණ වන ආසාදිතයින්ට කොයි මොහොතක හෝ ඉතිරි 95% ආසාදිතයින් බවට පත් කළ හැකියි.

කෝවිඩ් භයානක රෝගයක් වන්නේ එය පැතිරෙන වේගය නිසා මිස මරණ අනුපාතය නිසා නෙමෙයි. වසංගතය ආරම්භයේදී පැවති තත්ත්වය අනුව එක් ආසාදිතයෙකු විසින් තවත් 2.2 දෙනෙකු ආසාදිතයින් බවට පත් කරනවා. මූලික ප්‍රතිජනන අගය හා ඵලදායී ප්‍රතිජනන අගය පිළිබඳව වසංගතය ආරම්භයේදී විස්තරාත්මකව කරුණු පැහැදිලි කර තිබෙන නිසා මා නැවත මේවා විස්තර කරන්නේ නැහැ. අවශ්‍ය කෙනෙක් පැරණි ලිපි හොයාගෙන කියවන්න.

ඵලදායී ප්‍රතිජනන අගය 2.2 යන්නෙන් අදහස් වන්නේ ජනගහනයෙන් 100ක් ආසාදිතයින්නම් එම පිරිස විසින් තවත් 220ක පමණ පිරිසකට වෛරසය ආසාදනය කරන බවයි. වසංගතයක් ආරම්භයේදී ඵලදායී ප්‍රතිජනන අගය මූලික ප්‍රතිජනන අගයට (R0) සමානයි. එහෙත්, රටේ යම් පිරිසක් එන්නත්කරණය හෝ රෝගය වැළඳීම හරහා ප්‍රතිශක්තිය ලබා ගනිද්දී ඵලදායී ප්‍රතිජනන අගය ටිකෙන් ටික පහත වැටෙනවා. රෝගය තුරන් වී යන්නටනම් ඵලදායී ප්‍රතිජනන අගය 1.0ට වඩා පහත වැටිය යුතුයි. 

මූලික ප්‍රතිජනන අගය 2.2නම්, ජනගහණයෙන් 55%ක් පමණ ප්‍රතිශක්තිය ලබා ගැනීමෙන් පසු ඵලදායී ප්‍රතිජනන අගය 1.0 මට්ටමට පහත වැටෙනවා. මෙහිදී ආසාදිතයින් 100 දෙනෙකු නිරෝගී පුද්ගලයින් 220 දෙනෙකුට වෛරසය සම්ප්‍රේෂණය කළත් ඔවුන්ගෙන් 220*55%=121 දෙනෙකුට වෛරසය ආසාදනය නොවන නිසා ආසාදිතයින් වන්නේ ඉතිරි 99 දෙනෙකු පමණයි. මේ අනුව, එන්නතක ඵලදායීතාවය 99%ක්නම්, ජනගහණයෙන් 55%ක් එන්නත් කළ පසු වසංගතය පාලනය විය යුතුයි. එන්නතේ ඵලදායීතාවය 55%ක් පමණක්නම් ඒ සඳහා ජනගහණයෙන් 99%ක් එන්නත් කළ යුතුයි. ඊටත් වඩා අඩුවෙන් ඵලදායී එන්නතකට වසංගතය පැතිරීම මන්දගාමී කළ හැකි වුවත් එය පහසුවෙන් තුරන් කළ නොහැකියි.

ඇමරිකාවේ භාවිතා කළ මොඩර්නා සහ පයිසර්-බයෝඑන්තෙක් එන්නත් වල ඵලදායීතාවය 95% පමණ මට්ටමක තිබුණා. මේ අනුව ජනගහනයෙන් 58%ක් පමණ එන්නත් කිරීමෙන් පසුව වසංගතය පාලනය විය යුතුව තිබුණා. මේ වෙද්දී ඇමරිකාවේ ජනගහනයෙන් 52%ක් පමණ එන්නත් මාත්‍රා සම්පූර්ණ කර තිබෙන අතර 60%ක් පමණ එන්නත් ගැනීම ආරම්භ කර තිබෙනවා. 

කෙසේ වුවත්, වසංගතය ආරම්භයේදී වූ ඉහත කී අගයයන් මේ වෙද්දී වෙනස් වී තිබෙනවා. ඩෙල්ටා ප්‍රභේදයේ මූලික ප්‍රතිජනන අගය 6-7 පමණ ඉහළ අගයක්. මෙය අප 6.5 සේ සැලකුවොත් වසංගතය පාලනය විය හැක්කේ ජනගහණයෙන් 85%ක් පමණ ප්‍රතිශක්තිය ලැබුවහොත් පමණයි. ඩෙල්ටා ප්‍රභේදයේ මූලික ප්‍රතිජනන අගය මෙසේ ඉහළ යද්දී, ඉහත කී එන්නත් දෙකෙහි ඵලදායීතාවයද ඩෙල්ටා ප්‍රභේදය හමුවේ 80% පමණ මට්ටමට අඩු වී තිබෙනවා. එයින් අදහස් වන්නේ රටේ මුළු ජනගහනයම එන්නත් කළද වෛරසය නැත්තටම නැති කළ නොහැකි බවයි.

කෙසේ වුවත්, එන්නත්කරණයෙන් වැඩක් නොවන බව මෙයින් අදහස් වෙන්නේ නැහැ. එන්නත් ලබා ගන්නා අයට දරුණු රෝග ලක්ෂණ පහළ වන්නේ අඩුවෙන්. මිය යාමේ අවදානමද බොහෝ අඩුයි. හැබැයි මේ අවදානම් නැති වන්නේ නැහැ.

එන්නත් වල ඵලදායීතාවය කාලයත් සමඟද අඩුවෙනවා. ආරම්භයේදී 95%ක ඵලදයීතාවයක් ඇති මොඩර්නා සහ පයිසර්-බයෝඑන්ටෙක් වැනි එන්නතක ඵලදායීතාවය මාස අටක් යද්දී 77% පමණ මට්ටමකට අඩු වෙනවා. ආරම්භයේදී 70%ක ඵලදයීතාවයක් ඇති එන්නතක ඵලදායීතාවය මාස අටක් යද්දී 33% පමණ මට්ටමකට අඩු වෙනවා. ඒ වගේම, කෝවිඩ් ආසාදනය වීම නිසා ලැබෙන ප්‍රතිශක්තියද දිගටම පවතින්නක් නෙමෙයි.

දැනට තිබෙන වඩාත්ම ඵලදායී එන්නත් රටේ මුළු ජනගහනයටම ලබා දුන්නත් වසංගතය මුළුමනින්ම දුරු කළ නොහැකි තත්ත්වයක් යටතේ, සාපේක්ෂව අඩු ඵලදායී එන්නත් භාවිතා කළ ලංකාව වැනි රටක එන්නත්කරන වැඩ සටහන කෙතරම් සාර්ථක වුවත් ඒ හරහා වෛරසය රටින් තුරන් කිරීම නොකළ හැකි තරම් අසීරු ඉලක්කයක්.

මා ඉහත සඳහන් කළ මූලික ප්‍රතිජනන අගයයන් ඇස්තමේන්තු කර තිබෙන්නේ ලංකාව පාදක කරගෙන නෙමෙයි. දේශගුණික, සමාජයීය, සංස්කෘතික කරුණුද මේ අගය කෙරෙහි බලපානවා. කවර හෝ හේතු නිසා ඇමරිකාවට සාපේක්ෂව ලංකාවේ වෛරසය පැතුරුණේ තරමක් අඩු වේගයකින්. පසුගිය දත්ත දෙස බැලුවොත්, දින 12ක පමණ කාලයක් තුළ ලංකාවේ දෛනික කෝවිඩ් මරණ ප්‍රමාණය දෙගුණ වී තිබෙන බව පේනවා. මේ ප්‍රවණතාවය අනුව, රට වසා නොදැමුවේනම්, මාසය අවසාන වෙද්දී ලංකාවේ දෛනිකව වාර්තා වන කෝවිඩ් මරණ ප්‍රමාණය 400ක් පමණ විය යුතු බව පැහැදිලියි. 

රට වසා දැමූ විට, එම කාලය තුළ, වෛරසය පැතිරීම මන්දගාමී වෙනවා. එහෙත්, රට නැවත විවෘත කළ පසු නැවත පෙර මෙන්ම වෛරසය ව්‍යාප්ත වෙනවා. රට තුළ කෝවිඩ් ආසාදිතයින් ලක්ෂ දෙකක් පමණ සිටින පසුබිමක මාස ගණනක් රට වසා තැබුවත් එම කාලය තුළ වෛරසයේ පැතිරීම මන්දගාමී වනවා මිස වෛරසය තුරන් වන්නේ නැහැ. විවෘත කළ දින සිට නැවත ආසාදිතයන් හා මරණ ඉහළ යන්න පටන් ගන්නවා. පවතින තත්ත්වය යටතේ රට වසා තබා තැබීමෙන් ලැබෙන වාසිය වෙනත් කෝවිඩ් මර්දන කටයුත්තක් වෙනුවෙන් යම් කාලයක් ලැබෙන එක පමණයි. ඒ වෙනත්, දේවල් නිසා මිස රට වසා තැබීම නිසාම ජීවිත සැලකිය යුතු තරමකින් සුරැකෙන්නේ නැහැ.

රට වසා දමන දින දක්වා දත්ත අනුව, දින 12ක පමණ කාලයක් තුළ ලංකාවේ දෛනික කෝවිඩ් මරණ ප්‍රමාණය දෙගුණ වී තිබෙන බව පේන බව මම කිවුවනේ. වෛරසය පැතිරුනේද මේ වේගයෙන් කියා අප උපකල්පනය කරමු. කෝවිඩ් ආසාදිතයෙකු විසින් වෛරසය පතුරුවන සාමාන්‍ය කාලය දින 12කට වඩා අඩු නිසා, මෙයින් අදහස් වන්නේ රට වහන අවස්ථාවේදී පැවති ඵලදායී ප්‍රතිජනන අගය 2.0ට වඩා අඩු වූ බවයි. ඒ වන විටද  ලංකාවේ බොහෝ දෙනෙකු මුහුණු ආවරණ පැළඳීම, සමාජ දුරස්ථභාවය පවත්වා ගැනීම, නිවෙස් වලට වී සිටීම ආදී ක්‍රම වලින් පරිස්සම් වී සිටි නිසාත්, ලංකාවේ මහා පරිමාණ පුද්ගල එක්රැස්වීම් බොහොමයක් සිදු වුනේ එළිමහනේ නිසාත් මෙය මෙසේ විය හැකියි. 

දැන් මේ 2.0ට අඩු, අපි හරියටම නොදන්නා, ඵලදායී ප්‍රතිජනන අගය පවතිද්දී, රට වසා නොදැමුවේනම්, දින 12කදී ලංකාවේ කොවිඩ් මරණ ප්‍රමාණය දෙගුණ වෙනවා. ඒ කියන්නේ, තව දින 12කට පසුව දෛනික මරණ ප්‍රමාණය 400ක්ද, දින 24කට පසුව 800ක්ද වෙනවා කියන එකයි. ආසාදිතයින් වැඩි වෙද්දී ඵලදායී ප්‍රතිජනන අගයද ක්‍රමයෙන් පහළ බහින නිසා මේ ගණනය කිරීම දිගින් දිගටම කරගෙන යාම නිවැරදි නැහැ. දැනට අපි මේ ගණන් වෙත පමණක් අවධානය යොමු කරමු.

රට වසා දැමීම නිසා ඵලදායී ප්‍රතිජනන අගය පහළ යනවා. මේ අගය බාගයකින් අඩු වුනොත්, දින 12කට පසුව දෛනික මරණ ප්‍රමාණය දැන් මට්ටමේම, ඒ කියන්නේ 200 මට්ටමේ, නවතිනවා. එය 400ක් වෙන්නේ නැහැ. නමුත් රට ඇරියාට පසුව දින 12කින් එය 400 දක්වාත්, දින 24කින් 800 දක්වාත් ඉහළ යනවා. අවසාන වශයෙන් වෙන්නේ දින 12ක කාලපමාවකින් පසුව කලින් වෙන්න තිබුණු දේම වෙන එකයි. ඒ කියන්නේ, කෝවිඩ් නිසා මිය යන අයට ජීවත් වෙන්න දින 12ක අමතර කාලයක් ලැබෙනවා.

රට වසා දැමීම නිසා ඵලදායී ප්‍රතිජනන අගය බාගයකින් අඩුවෙනවා කියන එක මෙය පැහැදිලි කිරීම සඳහා කළ උපකල්පනයක් පමණයි. අපි මේ අගය හතරෙන් එකක් දක්වා අඩු වෙනවා කියා හිතුවොත් දින 12කට පසුව දෛනික මරණ ප්‍රමාණය 100 දක්වා අඩු වෙනවා. ඉන් පසුව, දින 12කින් නැවත 200දක්වා වැඩි වී එතැන් සිට කලින් වෙන්න තිබුණු දේම වෙනවා. කෝවිඩ් නිසා මිය යන අයට ජීවත් වෙන්න දින 24ක අමතර කාලයක් ලැබෙනවා. ප්‍රතිජනන අගය අටෙන් එකක් දක්වා අඩු වුනොත් ඔය දින ගණන දින 36ක් දක්වා ඉහළ යනවා. රට වැහුවා කියලා ඵලදායී ප්‍රතිජනන අගය ඊටත් වඩා අඩුවෙයි කියා හිතන්න අමාරුයි.

මේ හේතුව නිසා රට වැහීමෙන් වැඩක් වෙන්නේ නැහැ කියා අදහස් වෙන්නේ නැහැ. මරණ වැළැක්වීම කියා කතාවට කිවුවත් රට වහලා මරණ වලක්වන්න බැහැ. කෝවිඩ් තිබුණත් නැතත් මිනිස්සු කවදා හරි මැරෙනවා. කෝවිඩ් නොතිබුණානම් අවුරුදු 75ක් ජීවත් විය හැකිව තිබුණු කෙනෙක් කෝවිඩ් නිසා වයස අවුරුදු 60දී මිය යනවා කියමු. මොන අයුරකින් හෝ මේ මරණය වැළකෙනවා කියන්නේ එම පුද්ගලයාට ජීවත් වෙන්න තවත් වසර 15ක කාලයක් ලැබෙනවා කියන එකයි. ඒ අනුව, එම මරණය වැලකීම හා කෝවිඩ් නිසා මිය යන හැමෝටම ජීවත්වීම සඳහා අමතර දින ගණනක් ලැබෙනවා කියන කරුණු දෙකෙන් අදහස් වන දේවල් ගොඩක් වෙනස් නැහැ.

අපි හිතමු කෝවිඩ් හේතුවෙන් ලංකාවේ තවත් මරණ 15,000ක් සිදු විය හැකියි කියා. මේ හැම කෙනෙකුටම ජීවත් වෙන්න දින 12ක කාලයක් ලැබෙනවා කියන්නේ ජීවිත-අවුරුදු 500ක් ඉතිරි වුනා කියන එකයි. දින 24ක් ලැබුණොත් ජීවිත-අවුරුදු 1000ක්. ලාංකිකයෙකුගේ සාමාන්‍ය වයස අවුරුදු 35ක් ලෙසත්, අපේක්ෂිත ආයු කාලය අවුරුදු 75ක් ලෙසත් ගත්තොත් මෙය සමාන කළ හැක්කේ ජීවිත 25ක් බේරෙන ඒකටයි. එක් අයෙකු අවුරුදු 40ක් වැඩියෙන් ජීවත් වුනොත් 25 දෙනෙකුගෙන් ජීවිත අවුරුදු 1000ක් හැදෙනවනේ. පවතින තත්ත්වය යටතේ දින 12ක් රට වැහුවොත් ලැබෙන්නේ ඔය වගේ වාසියක් පමණයි.

මතක තියාගන්න අපි මේ ඇස්තමේන්තුව කළේ දින දහයක් රට වැසීමේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස ඵලදායී ප්‍රතිජනන අගය පැවති මට්ටමෙන් 25% මට්ටමට අඩු වී, ඒ හරහා, රට වසා දින 12කට පසුව (ඒ කියන්නේ රට නැවත විවෘත කර දින 2කට පසු) දෛනික කෝවිඩ් මරණ ප්‍රමාණය දැන් තිබෙන 200 මට්ටමේ සිට 100 මට්ටම දක්වා අඩු වෙයි කියන උපකල්පනය යටතේ. බොහෝ විට රට වැසීමේ බලපෑම ඊට වඩා අඩු විය හැකියි.

හැබැයි මේ විදිහට රට වසා තිබෙන දින 12 තුළ රටේ කළ හැකි අනෙකුත් වෙනස්කම් නිසා මීට වඩා විශාල වාසියක් ලැබෙන්න පුළුවන්. උදාහරණයක් විදිහට ඇමරිකාව මුලින්ම රට වසා දැම්මේ රටේ සෞඛ්‍ය පද්ධතිය පුළුල් කිරීම සඳහා කාලය ලබා ගන්න. ඒ කාලය තුළ මෝටර් රථ හදන කර්මාන්ත ශාලා වෙන්ටිලේටර් හදන්න පටන් ගත්තා. පසුව ලංකාව ඇතුළු රටවලට ඇමරිකාව බෙදා දුන්නේ මේ වෙන්ටිලේටර්. රටේ සෞඛ්‍ය පද්ධතියේ ධාරිතාව වැඩි කිරීම සඳහා තවත් බොහෝ දේවල් කළා. මෙහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස, කෝවිඩ් නිසා සිදුවන මරණ අඩු නොවුණත්, කෝවිඩ් සඳහා ප්‍රතිකාර නොලැබීමෙන් සිදුවිය හැකිව තිබුණු මරණ වලක්වා ගත හැකි වුනා.

රට වසා තැබීමෙන් ලංකාවට ලැබෙන ප්‍රධානම වාසිය එම කාලය තුළ සැලකිය යුතු පිරිසකට එන්නත් මාත්‍රා සම්පූර්ණ කිරීමට අවස්ථාව ලැබීමයි. රජයේ සංඛ්‍යාලේඛණ අනුව මේ වන විට ලංකාවේ වයස අවුරුදු 30 ඉක්මවූ හැමෝටම වගේ එන්නතේ එක් මාත්‍රාවක් ලබා දීලා. රට වසා තැබෙන කාලය තුළ එන්නතේ දෙවන මාත්‍රාව ලබාගෙන නොමැති අයට කඩිනමින් එම මාත්‍රාව ලබා දීමට නියමිතයි. මෙහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස රට නැවත විවෘත කිරීමෙන් පසුව වෛරසයේ ව්‍යාප්තිය යම් තරමකින් අඩු වීමට නියමිත නමුත් එයින් සිදු වනු ඇත්තේ වෛරසය ආසාදනය වීම මන්දගාමී වීම පමණයි. 

එන්නත් මාත්‍රා සම්පූර්ණ කළ අයෙකු ආසාදිතයෙකු වුවත් මිය යාමට තිබෙන සම්භාවිතාව අඩු වෙනවා. ඒ නිසා, රට වැසීමෙන් සැලකිය යුතු ජීවිත ප්‍රමාණයක් බේරෙන්න පුළුවන්. උපකල්පන මත පදනම්ව මෙසේ බේරෙන ජීවිත ප්‍රමාණයද ඇස්තමේන්තු කළ හැකියි.

රට වහන අවස්ථාව වෙද්දීත් වයස අවුරුදු 30 ඉක්මවූ අය 100%කටම වගේ එන්නතෙහි පළමු මාත්‍රාව ලබා දී අවසන් බව කියනවනේ. එහෙත් එන්නතේ දෙවන මාත්‍රාව ලබා දී තිබෙන්නේ ඒ අයගෙන් බාගයකට වඩා අඩු පිරිසකටයි. රට වසා ඇති කාලය තුළ දෙවන මාත්‍රාව ලබා දී නැති අයටද දෙවන මාත්‍රාව ලබා දීම සැලසුමයි.

රට වැහුවා කියා එන්නත් මාත්‍රා දෙකම දැනටමත් ලබාගෙන තිබෙන අය මුහුණ දෙන අවදානමේ කලින්ම ගණන් හැදූ වෙනසට අමතර වෙනත් වෙනසක් වෙන්නේ නැහැ. එහෙත්, එක් මාත්‍රාවක් පමණක් ලබා සිටි අය මුහුණ දෙන අවදානමේ වැඩිපුර අඩුවීමක් වෙනවා.

එන්නතේ දෙවන මාත්‍රාව ලබා නැති අයට දෙවන මාත්‍රාව දෙන්න රට වහන්න අවශ්‍ය නැහැ. එය කොහොමටත් කළ හැකි දෙයක්. ඒ නිසා, දෙවන මාත්‍රාව ලබා දීම නිසාම සිදුවන අවදානම අඩු වීම රට වැසීමේ ප්‍රතිඵලයක් නෙමෙයි. රට වැසීමේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස මේ කණ්ඩායමට වාසියක් ලැබෙන්නේ ඔවුන්ගේ ප්‍රතිශක්තිය ඉහළ යන කාලය අතරතුර වෛරසය අසාදනය වීමේ අවදානම අඩු වීම නිසයි. ඒ කියන්නේ රට වැසීමේ හා එන්නතේ දෙවන මාත්‍රාව ලබා ගැනීමේ සම්ප්‍රයුක්ත වාසිය.

එන්නතක පළමු මාත්‍රාව පමණක් ගත් කණ්ඩායමේ අයට ඩෙල්ටා ප්‍රභේදය හමුවේ වෛරසය ආසාදනය වී රෝහල්ගත වන්නට සිදු වීමට එරෙහිව 50%ක පමණ ආරක්ෂාවක් තිබෙන බවත්, එන්නතේ දෙවන මාත්‍රාව ලබා ගත් විට මේ අවදානම 75% පමණ දක්වා අඩු වන බවත් උපකල්පනය කරමු. මේ අනුව, අවදානමෙහි 25%ක පමණ අඩුවක් සිදු වෙනවා. මෙය එතරම්ම විශ්වාසනීය ඇස්තමේන්තුවක් නෙමෙයි. එහෙත්, මේ අවදානම් වඩා නිවැරදිව ඇස්තමේන්තු කිරීම අපහසු වැඩක්. රට වසා තබන දින 10ක කාලය තුළ ප්‍රතිශක්තිය වර්ධනය වීම නිසා රෝහල්ගත වීමේ අවදානම අඩුවීම මීට වඩා ගොඩක් වැඩියි කියා හිතන්න අමාරුයි. 

මේ වාසිය ලබන පිරිස මිලියන 6.5 ක පමණ, එනම් රටේ ජනගහණයෙන් 30%ක පමණ, පිරිසක්. ඒ කියන්නේ රටේ ජනගහනයෙන් 30%කගේ කෝවිඩ් හැදී රෝහල්ගත වන්නට සිදු වීමේ අවදානම මේ කාලය තුළ 25%කින් අඩු වෙනවා කියන එකයි. එනම්, සමස්තයක් ලෙස ලංකාවේ වැසියෙකුට කෝවිඩ් හැදී රෝහල්ගත වන්නට සිදු වීමේ අවදානම 7.5%කින් පමණ අඩුවීමක්. 

දැනට රටේ සිටින රෝහල්ගත විය යුතු මට්ටමේ කෝවිඩ් ආසාදිතයින් ප්‍රමාණය 40,000ක් පමණ බවත්, රට නොවැසුවේනම් මෙම ප්‍රමාණය දින 12කින් තවත් 40,000කින් වැඩි විය හැකිව තිබුණු බවත්, රට වැසීම නිසා එම ප්‍රමාණය 10,000 දක්වා අඩු වන බවත් උපකල්පනය කරමු. මේ අනුව, රට වැසීම හේතුවෙන් 30,000ක පමණ පිරිසකගේ කෝවිඩ් හැදී රෝහල්ගත වන්නට සිදු වීමේ අවදානම 7.5%කින් අඩු වෙනවා.මෙය කෝවිඩ් හේතුවෙන් රෝහල්ගත වීම් ප්‍රමාණය 2,250කින් පමණ අඩුවීමක්. රෝහල්ගත වන අයගෙන් 5%ක් මිය යන සේ සැලකුවොත් කෝවිඩ් මරණ ප්‍රමාණය 225කින් පමණ අඩු වීමක්. ඉහතින් ගණන් හැදූ මරණ 25ද සමඟ දැන් එකතුව රට වැසීම නිසා නොසිදුවන මරණ 250ක්.

මේ වෙද්දීත් ලංකාවේ සෞඛ්‍ය පද්ධතිය එහි ධාරිතාව ඉක්මවා ඇති බව පැහැදිලියි. ඒ නිසා, වෛරසය පැතිරීම මන්දගාමී කර ගැනීමෙන් වලක්වා ගත හැකි කෝවිඩ් මරණ වලට අමතරව, අවශ්‍ය ප්‍රතිකාර නොමැති කමින් සිදු විය හැකි මරණ යම් ප්‍රමාණයක්ද වලක්වා ගත හැකියි. මේ ප්‍රමාණය ඉහත ඇස්තමේන්තුවෙන් 20%ක් පමණ සේ සැලකුවොත් ඒ හරහා වැළකෙන මරණ ප්‍රමාණය 50ක් පමණ වෙනවා. එම මරණ ප්‍රමාණයද අනුව දින දහයක් රට වැසීමේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස ඉතිරි වන ජීවිත ප්‍රමාණය 300ක් පමණ.

කෙසේ වුවත් ඉහත ප්‍රමාණයෙන් රට වැසීම නිසාම ඉතිරි වන ජීවිත ප්‍රමාණය 25ක් පමණයි. ඉතිරි ජීවිත බේරෙන්නේ හරියටම මේ අවස්ථාවේදීම රට වැසීම හා රට වසා තිබෙන කාලය තුළ එන්නත් මාත්‍රා ලබා දීම සම්පූර්ණ කිරීම නිසා. දෙවනු කී වාසි එකවර ලැබෙන වාසියක් මිස රට වසා තැබීමෙන් දිගින් දිගටම ලැබෙන වාසි නෙමෙයි. ඒ වගේම මේ ගණනය කිරීම් කළේ රට වැසීමෙන් ඵලදායී ප්‍රතිජනන අගය 75%කින් අඩු වුවහොත් යන පදනම මතයි. බොහෝ විට එය එසේ නොවිය හැකියි. මෙය දින දහයකට පසු පරීක්ෂා කර බැලිය හැකි දෙයක්. 

යම් ජීවිත ප්‍රමාණයක් බේරෙන නමුත් දැන් පවතින තත්ත්වය අනුව රට වැහුවා කියා ලංකාවේ කෝවිඩ් පැතිරෙන එක නවත්වන්නනම් බැහැ. රට වසා ඇති කාලය තුළ යම් පාලනය වීමක් සිදු වුවත් රට නැවත විවෘත කළ තැන් පටන් නැවතත් වෛරසය පැතිරීම නොවැලැක්විය හැකි දෙයක්. වේගවත් එන්නත්කරනය මගින් වුවද කළ හැක්කේ හානි අවම කිරීමක් පමණයි.

වසංගත බය, දුර්භික්ෂ බය හා ගෝටාබය

ගොඩක් අය ජනාධිපති ගෝටාබය රාජපක්ෂව සලකන්නේ දුර්වල සන්නිවේදකයෙක් ලෙසයි. කතාව බොරුවක්ම නෙමෙයි. නමුත්, හොඳ සන්නිවේදකයෙක් කියා කියන්නේ මොන වගේ කෙනෙකුටද? මහින්ද වගේ ඇදලා පැදලා "දැන් සැපද" කියලා අහන්න පුළුවන් කෙනෙක්ටද? සජිත් වගේ "ආදරණීය සදාදරණීය" කියලා පටන් ගන්න කෙනෙක්ටද? අනුර කුමාර වගේ "නැද්ද හා" කියල අහන කෙනෙක්ටද? 

ඊයේ කළ  ජනාධිපති ගෝටාබය රාජපක්ෂගේ ජාතිය ඇමතීමේ කතාවේදීනම් ඔහු කියන්න අවශ්‍ය දේ ඉතා හොඳින් සන්නිවේදනය කළා. ආලවට්ටම් වැල් වටාරම් නැතුව පොයින්ට් එකට කරපු කතාවක් කියා කියන්න පුළුවන්. සුපුරුදු පුරාජේරුවනම් පොඩ්ඩක් තිබුණා. සමහර විට ලියලා දීපු කතාවක් කියෙවුවා වෙන්න පුළුවන්. ඒක අදාළ කරුණක් නෙමෙයි. කතාව කළේ ගෝටාබය.

කතාවක හොඳ නරක එහි ඉලක්කගත කණ්ඩායම අනුව වෙනස් වන දෙයක්. පොයින්ට් එකට කරන කතා හැමෝටම හරියන්නේ නැහැ. ඒ වුනත්, මැතිවරණ වේදිකාවකදී කරන කතා කොහොම වුනත්, රාජ්‍ය නායකයෙකු විසින් කතාවක් කරද්දී එහි අන්තර්ගතය දිහා ඇතැම් විට ලෝකයම බලා ඉන්නවා. මේ කතාවේ වැදගත් සංඥා ගණනාවක් තිබෙනවා. 

කෝවිඩ් සැමදා අප සමගය කියන අදහස වසංගතය ආරම්භයේදීම ප්‍රචලිත වූ අදහසක්. අදහසට පදනම් වුනේ බටහිර විද්‍යාත්මක චින්තනය වුවත්, විද්‍යාව මත පදනම් වූ මෙවැනි විශ්වාසයක් තහවුරු කළ හැකි සාධක ඒ වෙද්දී තිබුණේ නැහැ. දැන් තත්ත්වය වෙනස්. කෝවිඩ් අප හැර නොයන බව ඉතා පැහැදිලියි. කෝවිඩ් සමඟ සහජීවනයකට යනු හැර විකල්පයක් කිසිදු රටකට නැහැ. 

පෘථිවිය මත වෛරස් සැරිසරන්න පටන් ගත්තේ මිනිස්සු බිහි වෙන්නට විශාල කාලයකට පෙරයි. වෛරස් ආසාදන කියන්නේ මිනිස්සුන්ට අලුත් දෙයක් නෙමෙයි. ඉතිහාසය පුරා මිනිස්සු වෛරස් ආසාදන වලින් මිය ගියා. කෝවිඩ් වසංගතය ආරම්භයේදී වෛරස් පිළිබඳව තිබුණු දැනුම තරම් දැනුමක් මීට පෙර කිසිදු වසංගත අවස්ථාවක මිනිස්සුන්ට තිබුණේ නැහැ.

ලෝකයේ විවිධ දැනුම් පද්ධති තිබෙනවා. එහෙත්, කෝවිඩ් ආසාදනය පැතිරෙන ආකාරය පිළිබඳව බටහිර විද්‍යා දැනුමට කිට්ටුවෙන්වත් තැබිය හැකි වෙනත් කිසිදු විකල්ප දැනුමක් නැති බව මේ වෙද්දී ඉතා පැහැදිලිව ප්‍රදර්ශනය වී තිබෙනවා. බටහිර විද්‍යා දැනුම වුවද පරිපූර්ණ දැනුමක් නෙමෙයි.

කෝවිඩ් හමුවේ මිනිස් සංහතිය හමුවේ දැනට තිබෙන එකම සාර්ථක අවිය එන්නත්කරණයයි. වෙනත් අවි තිබිය හැකි වුවත් ඒ කිසිවක සාර්ථකත්වය තහවුරු වී නැහැ. එහෙත් එන්නත්කරණයේද සීමාවන් තිබෙනවා. එන්නත්කරණය මගින් වුවද කෝවිඩ් මිහිමතින් තුරන් කළ නොහැකි බව දැනට පෙනෙන්නට තිබෙන තත්ත්වයයි. කෝවිඩ් සදා අප සමඟයි!

එන්නත්කරණය මගින් කෝවිඩ් ලෝකයෙන් හෝ ලංකාවෙන් තුරන් කළ නොහැකි වුවත් පාලනය කළ හැකියි. වල් අලි තරම් හීලෑ අලි දරුණු නැහැ. හීලෑ අලින්ද ඇත් ගොව්වන් ඔසොවා පොළොවේ ගහනවා. එහෙත්, හීලෑ අලින් නිසා වල් අලින්ගෙන් තරම් හානි හෝ මරණ සිදු වන්නේ නැහැ. ලංකාවේ ආණ්ඩුව වසංගතය ආරම්භයේදී පෙරහරේ ගෙනිච්චත්, හීලෑ අලින්ගෙන් මෙන් කෝවිඩ් හදන වෛරසයෙන් වැඩ ගන්නනම් බැහැ. 

වසංගතය ආරම්භයේදී කෝවිඩ් මර්දනය කළ හැකි එන්නත් පිළිබඳව තිබුණේ බලාපොරොත්තුවක් පමණයි. විශේෂයෙන්ම ලංකාව වගේ රටක ආණ්ඩුවකට මෙය දුරස්ථ බලාපොරොත්තුවක්. දියුණු වන රටවල්ද ඇතුළුව ලෝකයේ බොහෝ රටවල් එන්නත් හදන වැඩේට අත ගැහුවත් ලංකාව එවැන්නක් කළ හැකි තැනක හිටියේ නැහැ. ඒ නිසා, ලංකාවට වෙන රටක එන්නත් හැදෙන තුරු බලා ඉන්න සිදු වී තිබුණා. මුල් කාලයේ ලංකාවේ ආණ්ඩුව අනුගමනය කළ කෝවිඩ් මර්දන ක්‍රමවේදයේ විශාල ප්‍රශ්න ඇතත්, සමස්තයක් ලෙස අදාළ ක්‍රියාවලිය පිළිබඳව වැරැද්දක් කියන්න බැහැ. 

මේ වන විට ලංකාවේ ආණ්ඩුව එන්නත්කරණය කෙරෙහි විශ්වාසය තබා ඇතුවාක් මෙන්ම ජනාධිපති ගෝටාබය රාජපක්ෂ ඒ බව සෘජුවම ප්‍රකාශ කර තිබෙනවා. කෙසේ වුවත්, ලංකාවම එන්නත් කිරීමෙන් පසුව වුවත් ලංකාවෙන් කෝවිඩ් තුරන් වෙන එකක් නැහැ. හැමදාම රට වහගෙන ඉන්නත් බැහැ. 

කෝවිඩ් එක්ක ජීවත් වෙන්නනම් දිගින් දිගටම එන්නත් අවශ්‍ය වෙනවා. පරීක්ෂණ කට්ටලද අවශ්‍ය වෙනවා. වසරකට වරක් රටේ ජනගහණය එන්නත් කරන එක බටහිර රටවල සාමාන්‍ය දෙයක්. එහෙත්, මෙවැන්නක් ලංකාවට පුරුදු දෙයක් නෙමෙයි. යටිතල පහසුකම් ප්‍රශ්නය විසඳා ගැනීම හා පවතින සෞඛ්‍ය ආකෘතිය තුල වැඩේ සංවිධානය කර ගැනීම අසීරු වන එකක් නැතත්, මේ වැඩේට දිගින් දිගටම මුදල් හා විදේශ විණිමයත් අවශ්‍ය වෙනවා. ලංකාවේ රජයට නැත්තේම ඔය දෙකයි!

රට වැහීම කියා කියන්නේ මිනිස් ජීවිත හා ආර්ථිකය අතර සිදු කරන තේරීමක් නෙමෙයි. ආර්ථිකය කියා කියන්නෙත් මිනිස් ජීවිතම තමයි. දෙපැත්තේම තියෙන්නේ මිනිස් ජීවිත. රට වැහීමෙන් මිනිස් ජීවිත බේරෙනවද අහිමි වෙනවද කියන එක පවතින තත්ත්වය අනුව තීරණය වන, වෙනස් වන දෙයක්.

තාවකාලිකව මොනවා කළත්, ආණ්ඩුව මේ වෙලාවේ සිතිය යුත්තේ පවතින තත්ත්වය දිගුකාලීනව කළමණාකරණය කර ගන්නේ කොහොමද කියන එකයි. ලංකාව තුළ එන්නත් නිෂ්පාදනය ආරම්භ කළ හැකිනම් එය වසංගත ප්‍රශ්නයට වගේම ආර්ථික ප්‍රශ්න වලටද තාවකාලික මෙන්ම දිගුකාලීන විසඳුමක්. මේ වෙලාවේදී චීනයට තිබෙන භූ දේශපාලනික හා ආර්ථික අවශ්‍යතා මේ වැඩේට ප්‍රයෝජනයට ගත හැකියි. 

එන්නත් නිපදවීමේ කලාව ලාංකිකයන්ට අල්ලා ගත හැකි දෙයක්. මේ වගේ වැඩ වලට ලාංකිකයෝ දක්ෂයි. මම කියන්නේ තිබෙන එන්නත් වල මාත්‍රා නිෂ්පාදනය කිරීම ගැන පමණක් නෙමෙයි. එය කෙටිකාලීනව හා මැදිකාලීනව හොඳ ඉලක්කයක්. දිගුකාලීනව අලුත් එන්නත් හදන වැඩේටත් අත ගහන්න බැරිකමක් නැහැ. එක් නිශ්චිත එන්නතක් සාර්ථක වීමේ සම්භාවිතාව ඉතා අඩු වුවත්, වැඩේ දිගටම කරගෙන යද්දී එකක් පත්තු වුනොත් ලැබෙන වාසිය ඉතා විශාලයි. මාත්‍රා නිෂ්පාදනය වුවත් අපනයනය ඉලක්ක කරගෙන කළ හැකිනම් විශාල වෙළඳපොළක් තිබෙනවා. එය ලේසියකට නැති වන වෙළඳපොළක් නෙමෙයි.

කෝවිඩ් බය

මේ වන විටද ලෝකයේ රටවල් අතරින් වැඩිම කෝවිඩ් ආසාදිතයින් ගණනක් හඳුනා ගැනුණු රට මෙන්ම වැඩිම කෝවිඩ් මරණ ප්‍රමාණයක් වාර්තා වී ඇති රටද ඇමරිකාවයි. ඇමරිකාවෙන් පිටත බොහෝ දෙනෙකුට අනුව ඇමරිකාවේ ආණ්ඩුව ඇමරිකානුවන්ගේ ජීවිත පරදුවට තබමින් ආර්ථිකය ආරක්ෂා කර ගෙන තිබෙනවා. ඒ වගේම ඇමරිකානුවන් ඉතා නොසැලකිලිමත් ලෙස හැසිරී විශාල විනාශයක් කරගෙන තිබෙනවා. මේ කතා සුරංගනා කතා පමණක්ම බව පැහැදිලි කරද්දී එය පිළි නොගත් අයටද ඉතා ඉක්මණින් මේ බැව් පිළිගන්නට සිදුවනු නොඅනුමානයි.

මා පසුගිය වසර මුලදීම කියා ඇති පරිදි ඇමරිකාව කෝවිඩ් වසංගතය සැලකුවේ දිගුකාලීන යුද්ධයක් ලෙස මිස ඉතා ඉක්මණින් අවසන් සතුරාද මරා දමා ජයග්‍රහණය සැමරිය හැකි සටනක් ලෙස නෙමෙයි. ලංකාවේ අත්දැකීම තරමක් වෙනස් සේ මතුපිටින් පෙනුනත්, දිගුකාලීන යුද්ධ බොහෝ විට එක් පාර්ශ්වයක් මුළුමනින්ම විනාශ වීමෙන් අවසන් වන්නේ නැහැ. බොහෝ යුද්ධ වල අවසානය යම් ආකාරයක සංහිඳියාවක්. 

ඇමරිකාව බොහොමයක් තීරණ ගනු ලැබුවේ විද්‍යාව මත පදනම්වයි. ඇතැම් තීරණ ගනු ලැබුවේත්, බොහෝ ඇමරිකානුවන් ක්‍රියා කළේත් විද්‍යාව අදහමින් කියා කිව හැකියි. විද්‍යාව අදහමින් ගනු ලබන තීරණ විද්‍යාව මත පදනම්ව ගන්නා තීරණ තරමටම සාර්ථක වෙන්නේ නැහැ. විද්‍යාව මත පදනම්ව ගන්නා තීරණද හැම විටම සාර්ථක වන්නේ නැහැ. එහෙත්, කෝවිඩ් හා අදාලවනම් මේ දෙවර්ගයේම තීරණ බොහෝ දුරට හරි ගියා. ඇමරිකාව තවමත් කෝවිඩ් පරාජය කර නැතත්, එය ඇමරිකාව ෆේල් වීමක් නොවන්නේ මේ තත්ත්වය මුල සිටම ඇමරිකාව අපේක්ෂා කළ දෙයක් වූ නිසයි.

කෝවිඩ් සතුරා ලේසියකට පරාජය කළ නොහැකි බව ඇමරිකාව මුල සිටම තේරුම් ගෙන සිටි කරුණක්. ඒ අනුව හැම විටම ඉලක්කය වුනේ හානිය අවම කිරීම මිස කෝවිඩ් සහමුලින්ම දුරු කිරීම නෙමෙයි. ඇමරිකාවේ කියා කිවුවත් පොදුවේ බොහොමයක් බටහිර රටවලට මේ කියන දේවල් අදාලයි.

ඇමරිකාව ඇතුළු බටහිර රටවල ප්‍රවේශය නිවැරදි බව මේ වෙද්දී තහවුරු වී අවසන්. ඝර්ම කලාපීය රටවල් කෝවිඩ් වලින් ආරක්ෂා වුනේ නැහැ. බීසීජී එන්නත් කළ රටවල් කෝවිඩ් වලින් ආරක්ෂා වුනේ නැහැ. දුඹුරු හම ඇති අය කෝවිඩ් වලින් ආරක්ෂා වුනේ නැහැ. විවිධ විකල්ප ඖෂධ භාවිතා කළ අය කෝවිඩ් වලින් ආරක්ෂා වුනේ නැහැ. සමාජවාදී රටවල් කෝවිඩ් වලින් ආරක්ෂා වුනේ නැහැ. ථෙරවාදී බෞද්ධ රටවල් කෝවිඩ් වලින් ආරක්ෂා වුනේත් නැහැ. චීනය පමණක් තවමත් කෝවිඩ් පාලනය කරගෙන ඉන්නවා.

කෝවිඩ් මරණ අනුපාතය අතින් ඊයේ ලංකාවට වඩා ඉහළින් හිටියේ ජනගහණය ඉතා අඩු රටවල් කිහිපයක් පමණයි. කෝවිඩ් මර්දන කාර්යයේදී ලංකාවේ ආණ්ඩුව පට්ට ෆේල් බව මේ වන විට විවාදිත කරුණක් නෙමෙයි. එය එසේ වන්නේ ලංකාව ලෝකයේ රටවල් අතරින් කෝවිඩ් පාලනය කිරීමට අසමත්ම වූ රට නිසා නෙමෙයි. ලංකාවේ ආණ්ඩුව තමන්ගේම ක්‍රමයකට රට කෝවිඩ් වලින් මුදාගෙන බටහිර රටවල් ඇතුළු ලෝකයට පෙන්වීමට බලාගෙන සිට ඇණගත් නිසයි. ආරම්භය එසේ වුවත් මේ වෙද්දී ලංකාවේ ආණ්ඩුව කෝවිඩ් සමඟ සහජීවනයකට සූදානම්ව සිටිනවා.

ඇමරිකාව ඇතුළේ හැම දෙයක්ම කලින් සැලසුම් කළ, පුරෝකථනය කළ හා අපේක්ෂා කළ විදිහට සිදු වුනා. හැබැයි ඇමරිකාවේ ජනාධිපතිට වුනත් බලාගෙන හිටපු විදිහට ජයට නිදහස් දිනය සමරා රට විවෘත කරන්න ඉඩ ලැබුණේ නැහැ. මේ වෙද්දී ඇමරිකාවේ එන්නත් ලබා ගන්නට අවශ්‍ය හැම දෙනෙක්ම වගේ එන්නත් ලබාගෙන අවසන්. එසේ ලබාගෙන තිබෙන්නේත් තිබෙන හොඳම එන්නත්. එසේ වෙලත් මේ වෙද්දී ඇමරිකාව පුරා කෝවිඩ් ඩෙල්ටා ප්‍රභේදය වේගයෙන් පැතිරෙනවා. එහි R0 අගය 6-7 තරම් විශාලයි වගේම මරණ අනුපාතයද අඩු නැහැ. වෛරසයේ පරිණාමය ඩෙල්ටා ප්‍රභේදයෙන් අවසන් වන එකක් නෙමෙයි.

කෝවිඩ් වලට එරෙහිව එන්නත් වලින් ආරක්ෂාවක් ලැබෙන බව ඉතා පැහැදිලියි. එහෙත් මෙය සාපේක්ෂ ආරක්ෂාවක් පමණයි. එන්නත් දෙකම ලබාගත් අයටත් කෝවිඩ් හැදෙනවා. ඔවුන් කෝවිඩ් බෝ කරනවා. ඇතැමෙක් මැරෙනවා. ශීත සෘතුව එළැඹෙද්දී තත්ත්වය තවත් දරුණු විය හැකි බව පැහැදිලියි.

මම පෞද්ගලිකව ගත්තොත්, වසරකට වැඩි කාලයක් පුරා ස්වේච්ඡාවෙන් නිවාස අඩස්සිගතව සිටියා කිව හැකියි. එළියට බැස්සේ එන්නත් මාත්‍රා දෙකම ලබාගෙන සති දෙකකට පසු පූර්ණ ප්‍රතිශක්තිය ලැබීමෙන් පසුවයි. එහෙත් මේ පූර්ණ ප්‍රතිශක්තිය කියන එකත් වචනයක් පමණයි. ඕනෑම වෙලාවක මට කෝවිඩ් හැදෙන්න පුළුවන්. අමාරු වෙන්න වගේම මැරෙන්නත් පුළුවන්.

වසරක්ම ගෙදරට වී සිටියේ උමග කෙළවර එළිය දෙස බලාගෙනයි. ඒ එළිය අපේක්ෂා කළ පරිදිම දැක ගත හැකි වුනා. එය කණාමැදිරි එළියක්‌ කියා මම කියන්නේ නැහැ. එහෙත්, එළිය පෙනුණේ උමග කෙළවර නෙමෙයි. උමග තව දිගයි. 

කෝවිඩ් අවදානම තිබුණත් හැමදාම ගේ ඇතුළට වී ඉන්න බැහැ. කොයි දේක වුනත් සීමාවක් තිබෙනවා. මොන තරම් අවදානමක් තිබුණත් කෝවිඩ් එක්ක ජීවත් වෙන්න පුරුදු වෙන්නම වෙනවා. දැන් ඇමරිකාවේ ජීවිතය ගැන ගැන කෙටියෙන්ම කිවුවොත් මෙය කෝවිඩ් සමඟ සහජීවනයක්. ලෝකයේ අනෙක් හැම රටකටමත් කොයි වෙලාවේ හෝ කරන්න වෙන්නේ ඕකම තමයි. යම් පිරිසක් තව දුරටත් මැරෙයි. ඒ අතර මම වුනත් ඉන්න පුළුවන්. එන්නත නිසා අවදානම අඩු වෙලා තිබෙනවා. එච්චරයි. 

වේරම්භ වාතයට යට වූ දකුණු හුළඟ

 ‘‘ඡ ඛොමෙ, ගහපතිපුත්ත, ආදීනවා විකාලවිසිඛාචරියානුයොගෙ. අත්තාපිස්ස අගුත්තො අරක්ඛිතො හොති, පුත්තදාරොපිස්ස අගුත්තො අරක්ඛිතො හොති, සාපතෙය්‍යංපිස්ස අගුත්තං අරක්ඛිතං හොති, සඞ්කියො ච හොති පාපකෙසු ඨානෙසු, අභූතවචනඤ්ච තස්මිං රූහති, බහූනඤ්ච දුක්ඛධම්මානං පුරක්ඛතො හොති."

“ගෘහපති පුතේ, නුසුදුසු අවස්ථා වල වීථි සංචාරයෙහි නැවත නැවත යෙදීමේ දෝෂ හයක් තිබෙනවා. තමා ප්‍රවේසම් නොවේ, ආරක්ෂා නොවේ. තමාගේ අඹුදරුවෝද ප්‍රවේසම් නොවේ, ආරක්ෂා නොවේ. තමාගේ වස්තුවද ප්‍රවේසම් නොවේ, ආරක්ෂා නොවේ. අනුන්ගේ සැකයට බඳුන් වේ. නොකළ වැරදි වලට අසු වේ. නොයෙක් දුක් කරදර වලට මුහුණ දෙන්නට සිදු වේ."

මම හිතන්නේ බුදු හාමුදුරුවෝ සිඟාලක ගෘහපතියාට දුන් ඉහත අවවාදය මේ දවස් වල ලංකාවේ වැසියන්ට වෙන කවරදාකටත් වඩා වටිනවා. තමනුත්, අඹුදරුවනුත් රැක ගන්න අවශ්‍යනම් අත්‍යාවශ්‍ය නොවන වීථි සංචරණ සීමා කරන්නම වෙනවා. 

බුදුහාමුදුරුවන්ට සිඟාලක ගෘහපතියාව දකින්න ලැබෙන විට ඔහු උදේ පාන්දරම තෙත හිස කෙස් පිටින් සය දිසාවට වඳිනවා. මෙය ඔහුට ඔහුගේ පියා මියයන්න කලින් උගන්වා තිබුණු වතාවතක්. මේ බව දකින බුදුහාමුදුරුවෝ පරම්පරාවෙන් ආ සම්ප්‍රදායික දැනුමක් වුවත් තේරුමක් නැති දේ කිරීමෙන් යහපතක් නොවන බව සිඟාලකට පැහැදිලි කරනවා. මේ වගේ තේරුමක් නැති සම්ප්‍රදායික දැනුම් ප්‍රශ්න කිරීම බුදුහාමුදුරුවන් විසින් බොහෝ අවස්ථා වල කර තිබෙන දෙයක්. එවැනි වෙනත් අවස්ථා වලදී වගේම මේ අවස්ථාවේදීත් බුදුහාමුදුරුවෝ කරන්නේ භාෂාවට අලුත් අර්ථකථනයක් දීම හරහා සම්ප්‍රදාය වෙනස් කිරීම. ඒ අනුව, බුදුහාමුදුරුවෝ සය දිසාව නැවත අර්ථකථනය කරනවා.

සිගාලෝවාද සූත්‍රයට අනුව දකුණු දිශාව කියන්නේ ගුරුවරු. පසුගිය දවස් වල ලංකාවේ දකුණු දිශාවේ කැළඹීමක් ඇති වුනා. අපි දකුණු සුළඟ කියා කියමු. දකුණු සුළඟ හමද්දී ලංකාවේ ආර්ථිකය හරහා ප්‍රචණ්ඩ කුණාටුවක් හමමිනුයි තිබුණේ. දැන් දකුණු සුළඟ නැවතිලා. හැබැයි එය සිදු වී තිබෙන්නේ රට හරහා වේරම්භ වාතයක් හමා යාමට සමාන්තරවයි. ලෝකයේ හොඳින්ම කෝවිඩ් පාලනය කළ ආණ්ඩුවකට දැන් කෝවිඩ් ප්‍රශ්නයක් වෙලා!

මේ වෙලාවේ කෝවිඩ් වලට අවධානය යොමු වී තිබුණත්, ගුරු ප්‍රශ්නය වගේම ඊට වඩා ගොඩක් බරපතල රටේ ආර්ථිකයේ ප්‍රශ්නත් ඒ විදිහටම තිබෙනවා වගේම මේ ප්‍රශ්න එකිනෙකට සම්බන්ධයි. ගුරු ප්‍රශ්නය හදාගත් ප්‍රශ්නයක් වුවත් එය මේ ආණ්ඩුව විසින් හැදූ ප්‍රශ්නයක් නෙමෙයි. ආර්ථිකයේ ප්‍රශ්නයත් හදාගත් ප්‍රශ්නයක්. එයද මේ ආණ්ඩුව විසින් හැදූ ප්‍රශ්නයක් නොවූවත්, මේ වන විටද මේ ආණ්ඩුව පෙනී සිටින ආර්ථික ප්‍රතිපත්ති නිසා ඇති වූ ප්‍රශ්නයක්. කෝවිඩ් මර්දනයේදී ආණ්ඩුව අනුගමනය කළ ක්‍රියාමාර්ග කිසි ලෙසකින්වත් සර්ව සම්පූර්ණ නැතත්, වසංගතය හා ආශ්‍රිත ප්‍රශ්න මේ ආණ්ඩුවේ හෝ වෙනත් ආණ්ඩුවක වරදකින් ඇති වූ ප්‍රශ්න නෙමෙයි. 

කෝවිඩ් පැතුරුණේ දකුණු හුළඟ නිසා කියා කියන්න බැහැ. එය කොයි වෙලාවක හෝ සිදු විය හැකිව තිබුණු දෙයක්. මේ බව අප සටහන් කළේ ලංකාව කෝවිඩ් මර්දනයෙන් ලෝකයේ හොඳම රටක්ව සිටින බව ප්‍රචාරය කෙරුණු කාලයේදීමයි. කෝවිඩ් පැතිරීම ආණ්ඩුවේ වැරැද්දක් නොවනාවක් මෙන්ම ගුරුවරුන්ගේ වැරැද්දක්ද නෙමෙයි. දිගින් දිගටම නොකල්හි වීථි සංචාරය කළ ගුරුවරුන්ට දැන් සිඟාලක ගෘහපතිට බුදු හාමුදුරුවන් විසින් කියූ පරිදිම නොකළ වැරදි වලට අසු වී, අනුන්ගේ සැකයට බඳුන් වී, නොයෙක් දුක් කරදර වලට මුහුණ දෙන්න සිදු වී තිබෙනවා.

ප්‍රශ්න ඇති වුනේ මොන විදිහට වුනත් පවතින ආණ්ඩුවට එම ප්‍රශ්න වලට මුහුණ දෙන්න සිදු වෙනවා. කෝවිඩ් වේරම්භ වාතය හමුවේ දකුණු සුළඟ සමහර විට යටපත් වෙලා යයි. කෝවිඩ් ප්‍රශ්නයත් කාලයත් එක්ක විසඳී යයි. ස්වභාවිකව ඇති වන ප්‍රශ්න නරකම තත්ත්වයක් යටතේ වුවත් කාලයත් සමඟ ස්වභාවිකවම විසඳෙනවා. හැබැයි ඊට පෙර තත්ත්වය දැන් තිබෙනවාට වඩා නරක අතට හැරෙන බවත් පැහැදිලියි.

කෝවිඩ් මර්දන කාර්යයේදී ලංකාවේ ආණ්ඩුව අසමත්ව ඇති බව දැන් වෙද්දී වැඩි පිළිගැනීමක් තිබෙන මතයක්. වසංගතයේ ආරම්භක අවදියේදී ගොඩක් අය එහෙම කිවුවේ හෝ හිතුවේ නැහැ. මෙහිදී ආණ්ඩුව අසමත් වන්නේ වෙන අයෙකුට කළ හැකිව තිබුණු දේ නොකළ නිසා නෙමෙයි. ආණ්ඩුවකට නොකළ හැකි දේ කළ හැකි සේ සලකා කරන්න යාම තුළයි.

ආර්ථික කළමනාකරණයේදීත් කෝවිඩ් වලින් උගත් පාඩම අමතක නොකළොත් එය ආණ්ඩුවේ පැවැත්මට හොඳ වෙයි. ආර්ථිකයේ ප්‍රශ්න වසංගතය මෙන් ස්වභාවිකව ඇති වූ ප්‍රශ්න නොවන නිසා එම ප්‍රශ්න කාලය විසින් විසඳන්නේ නැහැ. ඒ ප්‍රශ්න විසඳන්නම වෙනවා. ප්‍රශ්න වල මුල ආණ්ඩුවකට කළ නොහැකි දේ කරන්න යාමයි. නොකළ හැකි දේ කරන්න දිගින් දිගටම උත්සාහ දරන තුරු ආණ්ඩුවේ අසමත් බව සැඟවිය නොහැකි ලෙස මතු වීමේ අවදානම එලෙසම තිබෙනවා.

නිදහස් දින ඉලක්කය

ඊයේ ඇමරිකාවේ රෝග පාලන හා නිවාරණ මධ්‍යස්ථානය විසින් අවුරුදු 12-15 වයස් කාණ්ඩය සඳහාද පයිසර්-බයෝඑන්ටෙක් එන්නත අනුමත කළා. ඇමරිකානුවන් මිලියන 17ක් (5.3%ක්) මෙම වයස් කාණ්ඩයට ඇතුළත්. මේ අනුව, මේ වන විට කෝවිඩ් එන්නතක් ලබා ගැනීම සඳහා සුදුසුකම් සපුරා තිබෙන පිරිස ඇමරිකානු ජනගහණයෙන් 84%ක්.

දැන් ඇමරිකාවේදී කෝවිඩ් එන්නතක් ලබා ගැනීම සඳහා පෝලිමේ සිටිය යුතු නැහැ. කලින් දැනුම් දීමක් නොකර සුපිරි සැලකට ගිහින් එන්නතක් ලබා ගන්න පුළුවන්. එන්නතක් ලබා ගැනීම සඳහා කාලයක් බලාගෙන සිටි මා වැනි අය මේ වෙද්දී එන්නත් ලබාගෙන අවසන්. ඉතිරිව සිටින පිරිස එන්නත් ලබා ගැනීමට අකැමැති හෝ උනන්දුව අඩු අයයි. 

එන්නත් ලබා ගැනීම දිරිමත් කිරීම සඳහා නිවුයෝර්ක් වැනි නගර වල නාගරික දුම්රියපොළ වලදිද එන්නත් ලබා දීම ආරම්භ කර තිබෙන අතර එන්නතක් ලබා ගන්නා අයෙකුට දින හතක කාලයකට දුම්රිය වාර ප්‍රවේශපතක් නොමිලයේ ලබා දෙනවා. ඒ වගේම මේ වෙද්දී ඇමරිකාව පුරා ඌබර් හා ලිෆ්ට් ටැක්සි සේවාවන් හරහා එන්නත් ලබා ගැනීමට අවශ්‍ය අයට නොමිලේ ප්‍රවාහන පහසුකම්ද සැලසෙමින් තිබෙනවා.

ඇමරිකානු ආණ්ඩුවේ ඉලක්කය වන්නේ එන්නත්කරණය හරහා කෝවිඩ් පාලනය කර ඇමරිකානු නිදහස් දිනය වෙද්දී රට සාමාන්‍ය තත්ත්වයට පත් කර ගැනීමයි. ඒ සඳහා තවත් සති හතක පමණ කාලයක් තිබෙනවා.  

ලංකාවේ නිදහස් දිනය ලංකාවේ ආණ්ඩුව විසින් උජාරුවට සමරන නමුත් රටේ සාමාන්‍ය මිනිසුන්ගේ උත්සවයක් නෙමෙයි. ලංකාවේ බොහෝ දෙනෙකුට නිදහස් දිනය කියන්නේ තවත් එක නිවාඩු දිනයක්. එහෙත් ඇමරිකාවේ නිදහස් දිනය කවුරුත් වගේ සමරන සාමාන්‍ය මිනිසුන්ගේ උත්සවයක්. ඒ අර්ථයෙන් ලංකාවේ හැමෝම පොදුවේ සමරන ජාතික උත්සව නැහැ. ජාතික උත්සවයකට ආසන්නම දෙය වන අවුරුද්දද ලංකාවේ හැම ජනවාර්ගිකයෙකු විසින්ම සමරන්නේ නැහැ. 

ස්වදේශීය ඇමරිකානුවන් හා අදාළව ගත් විට ඇමරිකානු නිදහස කියන්නේ කුමක්ද කියන එක සංකීර්ණ කරුණක්. එහෙත් මෙම උත්සවය රාජ්‍ය උත්සවයක් නොවී පෞද්ගලික සංස්කෘතික කටයුත්තක් වී තිබීම නිසා බොහෝ ස්වදේශීය ඇමරිකානුවන්ටද අපහසුවක් නැතිව ඇමරිකානු නිදහස් දිනය සැමරීමට හැකි වී තිබෙනවා. 

මේ වන විටද කෝවිඩ් සඳහා අවශ්‍ය එන්නත් මාත්‍රා සම්පූර්ණ කර තිබෙන්නේ ඇමරිකානුවන්ගෙන් 35.4%ක් පමණක් වුවත්, එන්නතේ එක් මාත්‍රාවක් පමණක් ලබා ගෙන සිටින අය ඉදිරි සති කිහිපය ඇතුළත දෙවන මාත්‍රාවද ලබා ගනු ඇති බව පැහැදිලි කරුණක්. වයස අවුරුදු 65 ඉක්මවූ ඇමරිකානුවන්ගෙන් 84%ක්ද, වයස අවුරුදු 18 ඉක්මවූ ඇමරිකානුවන්ගෙන් 59%ක්ද මේ වන විට එන්නතක එක් මාත්‍රාවක් හෝ ලබා ගෙන තිබෙනවා. මේ ප්‍රතිශත නරක නැතත්, ඉතිරිව සිටින පිරිස අතරින් බොහෝ දෙනෙක් කෝවිඩ් සඳහා එන්නතක් ලබා ගැනීමට උනන්දුවක් නැති හෝ එය සෘජුවම ප්‍රතික්ෂේප කරන අයයි.

ජනාධිපති බයිඩන්ගේ ඉලක්කය වන්නේ ජූලි 4 වන විට වැඩිහිටි ඇමරිකානුවන්ගේ 70%ක් එන්නත් කිරීමයි. මේ ඉලක්කය කරා යාම අසීරු වන එකක් නැහැ. එහෙත්, එයින් පසුව සාමූහික ප්‍රතිශක්තිය කරා යාමනම් පහසු ඉලක්කයක් නෙමෙයි. අපේක්ෂා කළ හැකි පරිදිම, අඩු වයස් කාණ්ඩ අතර එන්නත්කරණය පිළිබඳ උනන්දුවද අඩුයි. ඒ වගේම, කළු ජාතිකයින් හා හිස්පැනික් අය එන්නත් ලබා ගන්නේ සුදු ජාතිකයින් හා ආසියාතිකයින්ට වඩා අඩුවෙන්. 

මේ තත්ත්වය මුල සිටම නොදැන සිටි තත්ත්වයක් නෙමෙයි. ඇමරිකාව ඇස්ට්‍රසෙනිකා එන්නත වැනි අඩු ඵලදායී එන්නත් වෙනුවට ඉහළ ඵලදායීතාවයක් සහිත එන්නත් වැඩි වශයෙන් භාවිතයට ගැනීම වාසිදායක වන්නේ එවැනි එන්නත් මගින් සාමූහික ප්‍රතිශක්තිය ලබා ගැනීම ඇමරිකාවට ඉතාම අසීරු ඉලක්කයක් නිසයි. එහෙත්, ප්‍රමාණවත් පිරිසක් එන්නත් කළ හැකිනම් එවැනි එන්නතක් මගින් වුවත් සාමූහික ප්‍රතිශක්තිය ලබා ගත හැකියි. 

පෞද්ගලික මට්ටමෙන් ගත්තොත්නම් අනුමත ඕනෑම එන්නතක් හොඳ එන්නතක්. එන්නතක් ගැනීමෙන් පසුවද කෝවිඩ් ආසාදනය වීමට තිබෙන සම්භාවිතාව ගන්නා එන්නත අනුව අඩු වැඩි වෙනවා වුවත්, ලැබෙන කවර හෝ එන්නතක් ගැනීමෙන් කෝවිඩ් හැදී මැරෙන්න වෙන සම්භාවිතාව ශුන්‍ය මට්ටම ආසන්නයටම අඩු කර ගන්න පුළුවන්.

කෝවිඩ් හා විකල්ප දැනුම

කෝවිඩ් වලින් බේරෙන්න ඉන්දියානුවන් ඔවුන්ගේ විකල්ප දැනුම් භාවිතා කරන ආකාරය රොයිටර් පුවත් සේවය විසින් වාර්තා කර තිබෙනවා. රොයිටර් වීඩියෝවේ පෙන්වන පරිදි, ගුජරාටි ප්‍රාන්තයේ වැසියන් කෝවිඩ් වලින් ආරක්ෂා වීම සඳහා ඔවුන්ගේ ඇඟ පුරා ගොම සහ ගව මුත්‍රා ආලේප කර ගන්නවා. මේ පිරිස අතර සිටින ඖෂධ සමාගමක සහාය කළමණාකරුවෙකු බව කියන ගෞතම් මනිලාල් කියන විදිහට වෛද්‍යවරුන් පවා කෝවිඩ් වලින් බේරෙන්න මේ වැඩේ කරනවා. ඔහු කියන විදිහට පසුගිය වසරේදී ඔහු කෝවිඩ් වලින් බේරී තියෙන්නෙත් මේ විදිහටයි.

अब इस पर हँसे या रोएं... pic.twitter.com/NJIbiXmSoX

— Akhilesh Yadav (@yadavakhilesh) May 12, 2021

උත්තර ප්‍රදේශ් ප්‍රාන්තයේ සුන්දර් සිං කියන විදිහට ජලය සමඟ මිශ්‍ර කර ගව මුත්‍රා පානය කිරීමෙන් කෝවිඩ් වලින් බේරෙන්න පුළුවන්. තමන් අත්දැකීමෙන් දැන ගෙන තිබෙන මේ කරුණ සුන්දර් සිං විසින් වෙනත් අයටත් නිර්දේශ කරනවා. 

#WATCH | BJP MLA Surendra Singh in UP's Ballia claimed drinking cow urine has protected him from coronavirus. He also recommended people to 'drink cow urine with a glass of cold water'. (07.05)

(Source: Self made video) pic.twitter.com/C9TYR4b5Xq

— ANI UP (@ANINewsUP) May 8, 2021

ගොම හෝ ගව මුත්‍රා වලින් කෝවිඩ් සඳහා ආරක්ෂාවක් ලැබෙන බව තහවුරු වී නැතුවා වගේම එසේ නොවන බවද තහවුරු වී නැහැ. ඇතැම් ඉන්දියානුවන් මේ ආකාරයෙන් ඔවුන්ගේ විශ්වාස මත පදනම්ව මේ වැඩේ කළත්, ඉන්දියානු රජය මෙම විකල්ප දැනුම වෙනුවෙන් පෙනී සිටින බවක්නම් වාර්තා වී නැහැ.

ලංකාවේ සමාජවාදී ප්‍රතිපත්ති නිසා ශ්‍රමයේ ප්‍රතිලාභ අඩු වී ඇති ආකාරය පැහැදිලි කළ පෙර ලිපියට ප්‍රතිචාර ලෙස එක් පාඨකයෙකු විසින් "එහෙම කාලයක් තිස්සේ මේ ගැන කරපු දේවල් නොකර හිටියා නං ශ්‍රමිකයන්ගේ තත්ත්වය මීටත් වඩා අහයපත් වෙන්න බැරිද?" යනුවෙන් අසා තිබුණා. මේ වගේ ප්‍රශ්නයකට සියයට සියයක් නිවැරදි නිශ්චිත පිළිතුරක් දෙන්න බැහැ. මොකද අපට ප්‍රතිපරිසිද්ධික තත්ත්වය නිරීක්ෂණය කිරිමේ හැකියාවක් නැහැ. ඒ නිසා, මෙවැනි ප්‍රශ්නයකට සෘජු අනුභූතික පිළිතුරක් තිබීමේ හැකියාවක් නැහැ. තිබිය හැක්කේ තාර්කික පිළිතුරක් පමණයි.

කොවිඩ් වලින් ආරක්ෂා වීම සඳහා ගොම හා ගව මුත්‍රා ආලේප කර ගැනීම ගැන කතා කරද්දීත් අපට මේ ප්‍රශ්නයටම මුහුණ දෙන්න වෙනවා. "ගොම හා ගව මුත්‍රා ආලේප කර ගැනීම සිදු නොකළේනම් තත්ත්වය මීටත් වඩා අහයපත් වෙන්න බැරිද?"

සයිනෝෆාර්ම් ගහ ගන්නවද?

චීන සයිනෝෆාර්ම් එන්නත ගැන ගොඩක් පාඨකයින් අහල තියෙනවා. එන්නතක් ගහ ගන්නවද කියන එක හිතා මතා ගත යුතු පෞද්ගලික තීරණයක්. ඉතා පැහැදිලිවම මම එන්නත් විරෝධියෙක් නෙමෙයි. එන්නත් වීරෝධීන්ට එරෙහිව මම මේ වියුණුවේ ලියා තිබෙන්නේ කෝවිඩ් එන්න ගොඩක් කලින් සිටයි. එහෙත් එයින් අදහස් වන්නේ ඕනෑම එන්නතක් වෙනුවෙන් කොන්දේසී විරහිතව පෙනී සිටින බව නෙමෙයි. පෞද්ගලිකව වුවත් මගේ වෛද්‍යවරයා විසින් නිර්දේශ කරන හැම එන්නතක්ම මම ගහ ගන්නේ නැහැ.

මේ වන විට මගේ පෞද්ගලික වෛද්‍යවරයා විසින් මට ශින්ගල්ස් රෝගය සඳහා එන්නතක් ලබා ගැනීම නිර්දේශ කර තිබෙනවා. එහෙත් මම පසුගිය වසර කිහිපය පුරාම එම එන්නත ලබා ගැනීම ප්‍රතික්ෂේප කරමින් සිටිනවා. ශින්ගල්ස් කියන්නේ පැපොල රෝගයේ බරපතලකම අඩු තත්ත්වයක්. පැපොල හැදුනු අයගේ සිරුරේ පැපොල හදන වෛරසය අක්‍රියව තිබී කාලයකට පසු නැවත මතු වීමෙන් ශින්ගල්ස් රෝගය හැදෙනවා. මට කවදාවත් පැපොල හැදී නැහැ. ඒ වගේම පැපොල රෝගය සඳහා එන්නත් ලබා ගෙන තිබෙන නිසාත්, ඇමරිකාවේ පැපොල රෝගය සුලභ නැති නිසාත් මට පැපොල හැදීමේ අවදානම එතරම් වැඩියි කියා මම හිතන්නේ නැහැ. මගේ ගණනය කිරීම් අනුව මට ශින්ගල්ස් රෝගය හැදීමේ අවදානම ඉතාම අඩුයි. යම් හෙයකින් හැදුනත් එයින් මැරෙන්න ඉඩක් නැහැ. දවස් තුන හතරක් අමාරුව දරන්න වෙයි. අපේක්ෂිත හානිය එපමණයි. එම හානිය වලක්වා ගැනීම සඳහා එන්නත ලබා ගත්තොත් දවසක් දෙකක් අතුරු ආබාධ වල අමාරුව විඳින්න වෙනවා. ඒ නිසා, මේ එන්නත ලබා ගැනීම පිළිබඳව මම තවමත් බරපතල ලෙස සලකා බලා නැහැ. 

එසේ වුවත්, කෝවිඩ් සම්බන්ධව මම හිටියේ ලැබෙන මුල් අවස්ථාවේදීම ලැබෙන කවර හෝ සාර්ථක එන්නතක් ලබා ගන්නවා කියන අදහසේ. මේ වෙද්දී ඇමරිකානුවන්ගෙන් දහයෙන් එකකට "නිල වශයෙන්" කෝවිඩ් හැදිලා. ගෙදරින් එළියට බහිද්දී අහම්බෙන් හමුවන ඕනෑම කෙනෙක් කෝවිඩ් ආසාදිතයෙක් විය හැකියි. අල්ලපු ගෙදර මනුස්සයා මාස දෙකකට පෙර කෝවිඩ් වලින් මිය ගොස් බව දැන ගත්තේ එන්නත් දෙකම ලබා ගෙන ගෙයින් එළියට බහින්න පටන් ගත්තට පසුවයි. අහල පහළ තව කී දෙනෙක් කෝවිඩ් වලින් මැරිලද දන්නේ නැහැ. කෝවිඩ් වෛරසය ඕනෑම වෙලාවක පිටට තට්ටුවක් දමන්න පුලුවන්. ශින්ගල්ස් වගේ නෙමෙයි. අනෙක් අතට කෝවිඩ් වලින් මැරෙන්න, හොඳටම අමාරු වෙන්න සහ දිගුකාලීන ප්‍රශ්න ඇති වෙන්න පුළුවන්. ඒ අතිනුත් ශින්ගල්ස් වගේ නෙමෙයි. 

කෝවිඩ් වලින් ගැලවෙන්න දැනට තිබෙන එකම දිගුකාලීන විසඳුම එන්නත්කරණය පමණයි. ඒ හැර වෙනත් විකල්පයක් නැති බව මේ වෙද්දී සක් සුදක් සේ පැහැදිලි වෙලා අවසානයි. කෝවිඩ් වගේ රෝගයක් වැඩි දෙනෙකුට පැතිරෙන තරමට වෛරස් සංචිතය වැඩි වීම නිසා අලුත් ප්‍රභේද වැඩි වැඩියෙන් බිහි වෙනවා. මේ අලුත් ප්‍රභේද අතරින් වේගයෙන් පැතිරෙන ප්‍රභේද වලට පරිණාමික වාසියක් තිබෙන නිසා එවැනි ප්‍රභේදයක් බිහි වී ටික කලකින් එම ප්‍රභේදය ප්‍රමුඛ ප්‍රභේදය බවට පත් වෙනවා. 

පහත රූප සටහනේ පෙන්වා තිබෙන්නේ බ්‍රිතාන්‍ය ප්‍රභේදය ලෙස හැඳින්වෙන B.1.1.7 ප්‍රභේදය පසුගිය මාස කිහිපය ඇතුළත ඇමරිකාවේ ප්‍රමුඛ ප්‍රභේදය බවට පත් වූ ආකාරයයි. මෙය වසර මුලදීම ඉතා නිවැරදිව පුරෝකථනය කර තිබුණු තත්ත්වයක් බවද කිව යුතුයි.

කෝවිඩ් වැනි වසංගතයක් ජය ගන්නනම් සාමූහික ප්‍රතිශක්තිය ඇති කර ගන්නම වෙනවා. රෝගය ඔහේ බෝවෙන්න ඇරියොත් කවදා හරි සාමූහික ප්‍රතිශක්තිය ඇති වෙයි. ඒ වෙද්දී දැන් මැරෙනවා වගේ කිහිප ගුණයක පිරිසක් මැරිලා තවත් විශාල පිරිසකට විවිධ දිගුකාලීන ආබාධ ඇති වී තිබීම නොවැලැක්විය හැකියි. එය විකල්පයක් නෙමෙයි. ඒ වගේම කෝවිඩ් නැවත නැවතත් ආසාදනය විය හැකි නිසා පළමු වටයේදී බේරෙන කෙනෙක් දෙවන වටයේදී මැරෙන්න පුළුවන්. මේ තත්ත්වය හමුවේ වසංගතය ජය ගන්න තිබෙන එකම පිළියම එන්නත්කරණය හරහා සාමූහික ප්‍රතිශක්තිය ඇති කර ගැනීමයි. ස්වභාවිකව හෝ එන්නත්කරණය හරහා කිසිම දවසක සාමූහික ප්‍රතිශක්තිය ඇති නොවෙන්නත් විශාල ඉඩකඩක් තිබෙන බවද අමතක නොකළ  යුතුයි. ඒ කියන්නේ කෝවිඩ් එක්ක දිගටම ජීවත් වෙන්න වෙනවා කියන එකයි.

සමාජ දුරස්ථභාවය පවත්වා ගැනීම, මුව ආවරණ පැළඳීම, අත් සේදීම, එක්රැස්වීම් වලින් වැලකීම ආදිය හරහා කෝවිඩ් ව්‍යාප්තිය මන්දගාමී කළ හැකි වුවත් මේ කිසිවක් ස්ථිර විසඳුම් නෙමෙයි. මේ දේවල් වලින් කළ හැක්කේ එන්නත්කරණය හරහා සාමූහික ප්‍රතිශක්තිය ලබා ගන්නා තුරු කල් ගැනීමයි. ඒ වගේම සාමූහික ප්‍රතිශක්තිය ලැබෙන තුරු තිබෙන විකල්පය වන්නේ මේ අවශේෂ දේවල් කරන එකයි.

එන්නත්කරණය හරහා සාමූහික ප්‍රතිශක්තිය ලබා ගැනීමේ හැකියාව පිළිබඳව මේ වන විට තිබෙන හොඳම නිදර්ශනය ජිබ්රෝල්ටාවයි. ජිබ්රෝල්ටාව ස්පාඤ්ඤයේ දකුණු කෙළවරේ, අප්‍රිකානු මහාද්වීපයට ආසන්නව හා උතුරින් පිහිටි පිහිටි, එක්සත්  රාජධානියට අයත් වර්ග සැතපුම් වර්ග සැතපුම් 2.6ක ප්‍රදේශයක්. ජනගහණය 33,682ක් පමණයි. ජනගහණයේ අනුපාතයක් ලෙස සැළකු විට කෝවිඩ් මරණ ගණන අතින් දෙවැනි තැනත්, කෝවිඩ් ආසාදිතයින් ගණන අතින් පස්වැනි තැනත් සිටින්නේ ජිබ්රෝල්ටාවයි. 

රට වසා තබා ගැනීම මගින් පසුගිය දෙසැම්බරය වන තුරුම කොවිඩ් පාලනය කර ගැනීමට ජිබ්රෝල්ටාව සමත් වුනත් ශීත සෘතුව එළැඹෙද්දී තත්ත්වය නරක අතට හැරුණා. කෙසේ වුවත්, එක්සත් රාජධානිය විසින් ජිබ්රෝල්ටාවේ කුඩා ජනගහණයට ප්‍රමාණවත් තරම් පයිසර්-බයෝ එන්ටෙක් එන්නත් ලබා දීම නිසා ජිබ්රෝල්ටාවට කෝවිඩ් වලින් ගොඩ යන්න හැකි වුනා. පසුගිය මාර්තු මාසයේදී වයස අවරුදු 16ට වැඩි සියලුම ජිබ්රෝල්ටා වැසියන්ට මෙන්ම එහි රැකියා කරන 16,000ක් පමණ වන ස්පාඤ්ඤ වැසියන්ටද පයිසර්-බයෝ එන්ටෙක් එන්නත් ලබා ගැනීමේ අවස්ථාව හිමිවුනා. ඔවුන්ගෙන් 85%කට වඩා වැඩි පිරිසක් එන්නත් ලබාගෙන තිබෙනවා. මාර්තු මැද සිට ජිබ්රෝල්ටාවෙන් වාර්තා වී තිබෙන්නේ කෝවිඩ් ආසාදිතයින් 8 දෙනෙක් පමණයි. මරණ කිසිවක් වාර්තා වී නැහැ. 

සීෂෙල්ස් දූපත අප්‍රිකානු මහාද්වීපයේ කොටසක් සේ සැලකෙන ඉන්දියානු සාගරයේ පිහිටි ලක්ෂයකට මදක් අඩු ජනගහණයක් සිටින රටක්. පසුගිය ජනවාරි මාසයේදී එක්සත් අරාබි එමීර් රාජ්‍යය විසින් සීෂෙල්ස් වෙත චීන සයිනෝෆාර්ම් එන්නත් 50000ක  තොගයක් ප්‍රදානය කළා. ඉන් පසුව ඉන්දියාව විසින් ඇස්ට්‍රසෙනිකා එන්නත් 50000ක තොගයක්ද ප්‍රදානය කළා. මේ වන විට සිය ජනගහණයෙන් 61%ක් මුළුමනින්ම එන්නත් කර තිබෙන සීෂෙල්ස් ලෝකයේ රටවල් අතරින් ජනගහණයෙන් වැඩිම පිරිසක් එන්නත් කර ඇති රටයි. එක් එන්නත් මාත්‍රාවක් ගත් පිරිසද ඇතුළුව ජනගහණයෙන් 70%ක් මේ වන විට එන්නත් කර තිබෙනවා. එසේ වුවත් මේ වන විට සීෂෙල්ස්හි වේගයෙන් කෝවිඩ් ව්‍යාප්ත වන නිසා එම රටට නැවතත් දැඩි ක්‍රියාමාර්ග ගන්න සිදු වී තිබෙනවා. පසුගිය සති වල කෝවිඩ් හැදී තිබෙන අයගෙන් තුනෙන් එකක්ම එන්නත් මාත්‍රා දෙකම ලබාගත් අයයි.

මිලියන දහයකට වඩා වැඩි ජනගහණයක් සිටින ඊශ්‍රායලය මේ වන විට පයිසර්-බයෝඑන්ටෙක් එන්නත යොදා ගනිමින් සිය ජනගහණයෙන් 60%ක් එන්නත් කර තිබෙන අතර එයින් 56%ක් මුළුමනින්ම එන්නත් කර තිබෙනවා. මේ වන විට ඊශ්‍රායලයෙන් හමුවන කෝවිඩ් ආසාදිතයින් ගණන වගේම කෝවිඩ් මරණ ප්‍රමාණයත් විශාල ලෙස පහත වැටී තිබෙනවා. එහෙත් ඊශ්‍රායලය තරමටම වගේ ජනගහණ ප්‍රතිශතයක් එන්නත් කර තිබෙන එක්සත් අරාබි එමීර් රාජ්‍යයන්හි ඊශ්‍රායලයේ මෙන් කෝවිඩ් පාලනය වී ඇති බවක් පෙනෙන්නට නැහැ. සයිනෝෆාර්ම් එන්නත මුලින්ම අනුමත කළ රට එක්සත් අරාබි එමීර් රාජ්‍යයයි. මේ වන විට එක්සත් අරාබි එමීර් රාජ්‍යය තුළ සයිනෝෆාර්ම් එන්නතට අමතරව පයිසර්-බයෝඑන්ටෙක් එන්නතද ලබා දෙනවා.

කෝවිඩ් වලින් විශාල ලෙස බැට කෑ බටහිර රටක් වූ එක්සත් රාජධානිය තුළ මේ වෙද්දී බොහෝ දුරට වසංගතය පාලනය වී තිබෙනවා. ප්‍රධාන වශයෙන් පයිසර්-බයෝඑන්ටෙක් හා ඇස්ට්‍රසෙනිකා එන්නත්ද යම් තරමකින් මොඩර්නා එන්නත්ද භාවිතා කළ එක්සත් රාජධානිය සිය ජනගහණයෙන් 52%ක් එන්නත් කර තිබෙන අතර එයින් 25%ක් මුළුමනින්ම එන්නත් කර තිබෙනවා. 

පයිසර්-බයෝඑන්ටෙක් හා මොඩර්නා එන්නත් ප්‍රධාන වශයෙන්ද, ජොන්සන් සහ ජොන්සන් එන්නත යම් තරමකින්ද භාවිතා කළ ඇමරිකාව සිය ජනගහණයෙන් 45%ක් එන්නත් කර තිබෙන අතර එයින් 33%ක් මුළුමනින්ම එන්නත් කර තිබෙනවා. එක්සත් රාජධානියේ තරමටම නැතත් ඇමරිකාවේද කෝවිඩ් වසංගතය මේ වන විට බොහෝ දුරට පාලනය වී තිබෙනවා.

ලංකාවට යාබද මාලදිවයින සිය ජනගහණයෙන් 57%ක් එන්නත් කර තිබෙන අතර එයින් 24%ක් මුළුමනින්ම එන්නත් කර තිබෙනවා. එහෙත් මේ වන විට මාලදිවයින තුළ ඉතා වේගවත් කෝවිඩ් ව්‍යාප්තියක් දැකිය හැකියි.

සමස්තයක් ලෙස කෝවිඩ් එන්නත්කරණයේ සාර්ථකත්වය පිළිබඳව තවමත් දැකිය හැක්කේ තරමක් අවිනිශ්චිත සංඥාවක්. එන්නත්කරණයෙන් ප්‍රතිඵල ගැනීම සඳහා ජනගහණයෙන් සැලකිය යුතු පිරිසක් ප්‍රතිශක්තිකරණය කළ යුතුවාක් මෙන්ම ලබා දෙන එන්නත අනුවද ප්‍රතිඵලය වෙනස් වන බව පැහැදිලියි. මෙයින් මා අදහස් කළේ එන්නත්කරණය අසාර්ථක බව නෙමෙයි. වෙනත් ඕනෑම විකල්පයකට වඩා එන්නත්කරණය සාර්ථක බව ඉතාම පැහැදිලියි. එහෙත් එන්නත්කරණය මගින් වුවද වසංගතය මැඩ පැවැත්වීම විශාල අභියෝගයක්.

දැනට ලෝකයේ විවිධ රටවල භාවිතා වන කෝවිඩ් එන්නත් එකොළහක් අතරින් හයකට ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානයේ අනුමැතිය ලැබී තිබෙනවා. මේ විවිධ එන්නත් අතරින් වඩාත්ම විශ්වාසනීය එන්නත සේ සැලකිය හැක්කේ පයිසර්-බයෝඑන්ටෙක් එන්නතයි. පයිසර් සමාගම මෙවැනි වැඩකට දිගුකාලීන පළපුරුද්දක් හා සැලකිය යුතු තරමේ යටිතල පහසුකම් තිබෙන බහුජාතික සමාගමක්. ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානයේ අනුමැතිය මුලින්ම ලැබුනේ මෙම එන්නතටයි. 95%ක ඵලදායිත්වයක් පෙන්වන පයිසර්-බයෝඑන්ටෙක් එන්නත ලොව පුරා රටවල් 92ක භාවිතා වන අතර අතුරු ආබාධ ප්‍රශ්න මතු වී නැහැ. 

පයිසර්-බයෝඑන්ටෙක් එන්නත මෙන්ම තවත් mRNA එන්නතක් වන මොඩර්නා එන්නතද 95%ක ඵලදායිත්වයක් පෙන්වා ඇති අතර එම එන්නතෙන්ද අතුරු ආබාධ ප්‍රශ්න මතු වී නැහැ. ඇමරිකාව තුළ අනුමත වූ දෙවන එන්නත වන මොඩර්නා එන්නතටද ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානයේ අනුමැතිය ලැබී තිබෙන අතර මේ වන විට රටවල් 42ක භාවිතා වෙනවා. පයිසර්-බයෝඑන්ටෙක් එන්නත තරමටම වාගේ විශ්වාසනීය මොඩර්නා එන්නත අඩු රටවල් ගණනක භාවිතා වෙන්නේ සැපයුම පිළිබඳ සීමාවන් නිසයි. ඇමරිකානු ෆෙඩරල් රජයේ ආධාර යටතේ එන්නත වැඩි දියුණු කළ මොඩර්නා සමාගම පයිසර් සමාගම මෙන් විශාල යටිතල පහසුකම් හෝ ජාත්‍යන්තර සම්බන්ධතා නැති සාපේක්ෂව කුඩා ඇමරිකානු සමාගමක්. 

ඵලදායිත්වය අතින් ඉහළම මට්ටමක තිබුණත් පයිසර්-බයෝඑන්ටෙක් හා මොඩර්නා එන්නත් තවමත් මුළුමනින්ම වාගේ භාවිතා වෙන්නේ සංවර්ධිත රටවලයි. සංවර්ධිත රටවල් විසින් එන්නත් මුලින්ම වෙන් කර ගැනීමත්, එන්නත් වල ඉහළ මිලත් මෙයට හේතු වී ඇතත් ප්‍රධානම හේතුව වන්නේ මේ එන්නත් දෙකම සෙල්සියස් අංශක සෘණ 20ක පමණ උෂ්ණත්වයක ගබඩා කර තබා ගත යුතු වීමයි. ලංකාව ඇතුළු බොහොමයක් රටවලට එවැන්නක් කළ හැකි තරමේ යටිතල පහසුකම් නැහැ. ඒ නිසා, අඩු ආදායම්ලාභී රටවලට මේ හොඳම විකල්ප දෙක අත හැර වෙනත් විකල්ප ගැන හිතන්න වෙනවා.

දැනට ලෝකයේ රටවල් වැඩිම ගණනක භාවිතා වන කෝවිඩ් එන්නත ඇස්ට්‍රසෙනිකා එන්නතයි. මුලින්ම පයිසර්-බයෝඑන්ටෙක් එන්නත අනුමත කිරීමෙන් පසුව ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානය විසින් දකුණු කොරියාවේ හා ඉන්දියාවේ නිපදවන ඇස්ට්‍රසෙනිකා එන්නත් සඳහා අනුමැතිය දුන්නා. මේ වන විට ලොව පුරා රටවල් 148ක මිලියන 200කට අධික පිරිසක් ඇස්ට්‍රසෙනිකා එන්නත් ලබා ගෙන තිබෙනවා. ඇස්ට්‍රසෙනිකා එන්නතේ ඵලදායිත්වය 76% පමණ වන අතර සුළු පිරිසකට ලේ කැටි ගැසීමේ තත්ත්වයක්ද ඇති වී තිබෙනවා. ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානයේ මතය වන්නේ එන්නතෙහි වාසි සැලකූ විට එහි හානි ඉතා අඩු බවයි. 

ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානයේ අනුමැතිය ලැබී තිබෙන තවත් එන්නතක් වූ ජොන්සන් සහ ජොන්සන් එන්නතෙහි ඵලදායීතාව 70% පමණ වන අතර දැනට රටවල් 15ක භාවිතා වෙනවා. මෙම එන්නත ලබා ගත් අය අතරින්ද ලේ කැටි ගැසීමේ තත්ත්වයන් වාර්තා වී තිබෙනවා.

සයිනෝෆාර්ම් එන්නත ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානයේ අනුමැතිය ලැබූ හයවන එන්නතයි. එම එන්නත මේ වන විට රටවල් 38ක භාවිතා වෙනවා. එන්නතේ ඵලදායීතාව 78% පමණ මට්ටමක තිබෙනවා. සයිනෝෆාර්ම් එන්නත කෝවිඩ් සඳහා "දිව ඔසුවක්" නොවන අතර "හොඳම එන්නත" ද නෙමෙයි. එහෙත්, ප්‍රායෝගික හේතු මත පයිසර්-බයෝඑන්ටෙක් හා මොඩර්නා එන්නත් භාවිතා කිරීමේ හැකියාවක් නැති ලංකාව වැනි රටකට ඉතිරි වී තිබෙන විකල්ප අතරින් හොඳ විකල්පයක්. මම ලංකාවේ වාසය කළානම් මේ අවස්ථාවේදී සයිනෝෆාර්ම් එන්නත විද ගන්නට පැකිලෙන්නේ නැහැ. ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානයේ අනුමැතිය තවමත් ලැබී නැතත් මේ වන විට රටවල් 32ක භාවිතා වන රුසියානු ස්පුට්නික් එන්නතද ලංකාව වැනි රටකට හොඳ විකල්පයක් කියා මම හිතනවා.

කෙසේ වුවත් තවත් එක් දෙයක් කිව යුතුයි. චීනයේ කෝවිඩ් පාලනය වී තිබෙන්නේ සයිනෝෆාර්ම් එන්නත නිසා නෙමෙයි. චීනය ජනගහණයේ ප්‍රතිශතයක් ලෙස ඒ සඳහා අවශ්‍ය වන පමණ පිරිසකට සයිනෝෆාර්ම් එන්නත ලබා දී නැහැ. මේ වන විට එන්නත්කරණය හරහා කෝවිඩ් පාලනය කර ගෙන ඇති බව පෙනෙන්නේ 95%ක ඵලදායිත්වයක් ඇති පයිසර්-බයෝඑන්ටෙක් එන්නත ලබාගත් රටවල් හෝ ප්‍රදේශ පමණයි. 70-80% මට්ටමේ ඵලදායිත්වයක් ඇති එන්නතකින් වසංගතය පාලනය කරන්නනම් ජනගහණයෙහි වඩා විශාල ප්‍රතිශතයක් එන්නත් කළ යුතු වෙනවා. ඒ නිසා, දිගුකාලීන විසඳුමක් ලෙස හැකි තරම් පිරිසකට හැකි තරම් ඉක්මණින් ඉහත කී කවර හෝ එන්නතක් ලබා දිය යුතු අතර වසංගතය පාලනය වන තුරු අනෙකුත් සියලුම කෙටිකාලීන උපක්‍රමද අනුගමනය කරන්නම වෙනවා.

පයිසර්-බයෝඑන්ටෙක් වැනි හොඳම එන්නතක් ගත්තත් පුද්ගලයෙකු කෝවිඩ් වලින් මුළුමනින්ම ආරක්‍ෂිත නැහැ. ඒ වගේම එන්නත් මගින් ලබා ගන්නා ප්‍රතිශක්තියද රෝගය ආසාදනය වීමෙන් ලැබෙන ප්‍රතිශක්තිය මෙන්ම ඉතා ඉක්මණින් ක්ෂය වී යනවා. බොහෝ විට වසරකට පමණ වරක් කෝවිඩ් සඳහා නැවත නැවත එන්නත් ලබා ගන්න වෙයි. මෙය බටහිර රටවලට පුරුදු දෙයක් වුවත් ලංකාව වැනි රටකට පුරුදු හෝ දරා ගත හැකි දෙයක් නෙමෙයි. ඉදිරියේ ඇති වන තත්ත්වයට මුහුණ දෙන්නනම් දැන්ම ඒ ගැන සිතා සැලසුම් කළ යුතුයි. ලංකාව මේ වෙලාවේ හැකි තරම් උත්සාහ කළ යුත්තේ කවර හෝ එන්නතක් ලංකාවේම හදා ගැනීම ගැනයි. ඒ සඳහා අවශ්‍ය මානව සම්පත් ලංකාව සතුයි. වැඩේ හරියට කර ගත්තොත් දිගුකාලීනව ස්ථායී අපනයන ආදායමක්ද ලැබිය හැකි වැඩක්. 

සබ්බේ භයන්ති මච්චුනෝ!

පසුගිය සති අන්තයේදී ලංකාවේ ඥාතීන් හා හිතවතුන් කිහිප දෙනෙකු සමඟ කතා කළා. මේ අය රට පුරා දිස්ත්‍රික්ක ගණනාවක ජීවත් වන අය. ඔවුන්ගේ ප්‍රතිචාර ගැන කෙටියෙන් කියනවානම් මේ වෙද්දී කෝවිඩ්-19 ලංකාවේ බොහෝ දෙනෙකුගේ එළිපත්තටම ඇවිදින්. බොහෝ දෙනෙකුට මරණ බය දැනිලා.

මේ තත්ත්වය තේරුම් ගන්න එක මට අපහසු දෙයක් නෙමෙයි. ඔය මරණ බයත් එක්ක මමත් සෑහෙන කාලයක් ජීවත් වුනා. දැන්නම් මරණ බයෙන් මිදී ජීවත් වෙනවා. මරණයට බය නැත්තේ කවුද? සබ්බේ භයන්ති මච්චුනෝ!

මරණය මරණය ලෙසම ගත්තොත් මට එය බියක් දනවන්නේ නැහැ. මා ගෙවන නැති ජීවිතය නැති මරණයකින් අවසන් වී මා විසින් මවාගෙන සිටින ලෝකයන් සියල්ලද මුළුමනින්ම අවසන් වී යාම මට විශාල ප්‍රශ්නයක් නොවුනත්, එවැන්නකින් පසුව තව දුරටත් ඉතිරි වන සමීපතමයන්ගේ ලෝක වල මා නොසිටීමෙන් සිදුවන අඩුව ගැන මම සංවේදීයි. ඊට අමතරව කෝවිඩ් හැදී මැරෙන්න වෙනවා කියන්නේ මා කැමති ආකාරයක මරණයක් නෙමෙයි. කෝවිඩ් හැදී අසාධ්‍ය වුවහොත් මරණය දක්වා ජීවත් වෙන්න සිදුවන කාලයේදී ගෙවන්න වෙන ජීවිතය මරණයට වඩා නරක දෙයක්.

පසුගිය වසරේ මාර්තු මැද සිට ගෙවුණු මාස 13ක කාලය මා උපරිම වශයෙන් පරිස්සම් වුනු කාලයක්. එම කාලය තුළ ගෙදරින් හෝ එළියට බැස්සේ කිහිප වරක් පමණයි. මගේ රැකියාව මට නිවසේ සිටම කළ හැකි වීම එයට උපකාරයක් වුනා. අඩු වශයෙන් තවත් මාස තුන හතරක් යන තුරු රැකියාව සඳහා නිවසින් පිටව යාමේ අවශ්‍යතාවයක් නැහැ. මෙම කාලය පුරා මගේ දරුවන් ඔවුන්ගේ අධ්‍යාපන කටයුතු කළේද නිවසේ සිටයි. බිරිඳට වරින් වර ඇගේ රැකියාව හා අදාළ කටයුතු සඳහා නිවසින් පිටව ක්ෂේත්‍රයට යන්න සිදු වුවත්, ඇගේ රැකියාව හා අදාළ සාමාන්‍ය කටයුතු කෙරෙන්නේද නිවස තුළ සිටයි.

අපේ ප්‍රාන්තයෙන් පළමු වරට කෝවිඩ් ආසාදිතයෙකු හමු වුනේ පසුගිය මාර්තු 5 වනදා. ඒ බව තහවුරු වුනේ මාර්තු 6 වනදා. මාර්තු 16 වනදා අපේ ප්‍රාන්තයේ පළමු කෝවිඩ් මරණය වාර්තා වුනා. එයින් දින තුනකට පසුව මාර්තු 19 වනදා සියළු පාසැල් වසා දැමීම ඇතුළු තීරණ රැසක් ගැනුණා. මාර්තු 23 වනදා නිවස තුළ රැඳී සිටීමේ නියෝග නිකුත් කෙරුණා. එක වර 10 දෙනෙකුට වඩා එක්රැස් වීම තහනම් කෙරුණු අතර අත්‍යවශ්‍ය නොවන වෙළඳ ව්‍යාපාර වසා දැමීමට නියෝග කෙරුණා. මේ නියෝග මාර්තු 25 දින සිට බලාත්මක වුනා. 

මමනම් නිවසේ රැඳී සිටින්න පටන් ගත්තේ මාර්තු 12 දින සිටයි. අපේ ප්‍රාන්තයේ වැසියන්ගේ ජංගම දුරකථන දත්ත විශ්ලේෂණය කළ විට පෙනෙන්නේ මා මෙන්ම තවත් බොහෝ ප්‍රාන්ත වැසියන් ප්‍රාන්ත රජයේ නියෝග නිකුත් වන්නට අඩු වශයෙන් සතියකට පමණ පෙර සිට ස්වේච්ඡාවෙන්ම නිවසෙන් නොබැහැරව රැඳී සිටින්න තීරණය කර තිබී ඇති බවයි. ඒ අනුව ප්‍රාන්ත රජයේ නියෝගයෙන් ඇත්තටම සිදු වී තිබෙන්නේ කොහොමටත් බොහෝ දෙනෙකු විසින් කළ දෙයට රබර් මුද්‍රාව තැබීමක් පමණයි.

අපේ ප්‍රාන්තය එවකට මෙන්ම දැන්ද රිපබ්ලිකන් ප්‍රාන්තයක්. ඉහත තීරණ ගන්නා විට අපේ ප්‍රාන්තයෙන් හමු වී තිබුණේ කෝවිඩ් ආසාදිතයින් 259 දෙනෙකු පමණයි. මා මේ ටික ලිවුවේ ඇමරිකාව කිසිවක් නොකර මිනිස්සු මැරෙන්න දී බලා සිටි බවත්, ආර්ථිකය රැක ගැනීම වෙනුවෙන් ජීවිත බිලිදුන් බවත් වැනි කතා ඇහෙන නිසයි. ඩිමොක්‍රටික් ප්‍රාන්ත රිපබ්ලිකන් ප්‍රාන්ත වලටද වඩා දැඩි ක්‍රියාමාර්ග ගත්තා. 

කෝවිඩ් පැතිරෙද්දී ඇමරිකාවේ ජනාධිපති වූයේ ට්‍රම්ප්. වෘත්තීය දේශපාලනඥයෙකු නොවූ ඔහුට හිතට එන දෙයක් කියන්න කලින් දෙවරක් හිතීමේ වෘත්තීය පළපුරුද්ද තිබුණේ නැහැ. ට්‍රම්ප්ගේ බ්රේක් නැති කටින් එළියට පනින වචන වලට ජනමාධ්‍ය විසින් හැමවිටම තටු හයි කළා. කෙසේ වුවත්, කෝවිඩ් සම්බන්ධව රජයක් සේ ගත යුතු ක්‍රියාමාර්ග ඔහු කලට වේලාවට ගත්තා. කෝවිඩ් හා අදාළව, බයිඩන් ජනාධිපති වීමෙන් පසුව කරන්න අමුතු දෙයක් ඉතිරි වී තිබුණේ නැහැ.

මුලින්ම කෝවිඩ් පැතිරෙද්දී එම රෝගය පිළිබඳව මේ වන විට අප දන්නා බොහෝ දේ කිසිවකු දැනගෙන හිටියේ නැහැ. කාට වුනත් සිදු වුනේ අඳුරේ අතපත ගාන්නයි. ඉදිරි වසර තුළ සිදු විය හැකි දේ පිළිබඳව පෞද්ගලිකව මට නිරවුල් අදහසක් තිබුණා. වසංගත රෝග පැතිරෙන ආකාරය පිළිබද ආකෘති ගැන දැනුමක් ඒ වන විටද තිබීම එයට හේතුවයි. එම ආකෘති ගැන මෙන්ම ආකෘති වල සීමාවන් ගැනද මට පැහැදිලි අදහසක් තිබුනා. මේ දැනුම පසුගිය වසරක කාලය තුළ පණ බේරාගෙන ජීවත් වෙන්නත්, හැකි පමණින් වෙනත් අයට පණ බේරාගන්න උදවු කරන්නත් උපකාරී වුනා කියා මම හිතනවා.

මේ ආකෘති බටහිර විද්‍යාවේ ආකෘති. බටහිර විද්‍යාව පිළිබඳව මට විශ්වාසයක් තිබෙනවා. කෝවිඩ් වසංගතය විසින් එම විශ්වාසය ඉතා දැඩි ලෙස තහවුරු කර තිබෙනවා. මා බටහිර විද්‍යාව විශ්වාස කරන්නේ එය ලෝකයේ පවතින හා පැවතිය හැකි එකම දැනුම් පද්ධතිය සේ සලකමින් නෙමෙයි. බටහිර විද්‍යාව පරම සත්‍යයක් සේ සලකමින්ද නෙමෙයි. බටහිර විද්‍යාවට අනුවම වුවත් බටහිර විද්‍යාව පරම සත්‍යයක් නෙමෙයි. වෙනත් දැනුම් පද්ධති කෙරෙහි විවෘත ආකල්පයක් දරන නමුත් වෙනත් කිසිදු දැනුම් පද්ධතියක් පිළිබඳව බටහිර විද්‍යාව පිළිබඳව තිබෙන ආකාරයේ විශ්වාසයක් මට නැහැ. මෙය පෞද්ගලික කාරණාවක් නිසා වෙනත් අයට එවැනි විශ්වාස තිබීම මා ප්‍රශ්නයක් සේ සලකන්නේ නැහැ. අපේ විශ්වාස ගොඩ නැගෙන්නේ එකිනෙකාගේ පෞද්ගලික අත්දැකීම් අනුවයි.

ඇමරිකාව, එක්සත් රාජධානිය, ඊශ්‍රායලය වැනි රටවල් කෝවිඩ් අර්බුදයට මුහුණ දුන්නේ තනිකරම වගේ බටහිර විද්‍යාව මත පදනම්වයි. මේ සඳහා යොදාගත් ආකෘති, ඒවායේ සීමාවන්ට යටත්ව, නිවැරදි බව මේ වන විට තහවුරු වී තිබෙනවා. කෝවිඩ් ඉතා වේගයෙන් පැතිරෙන බවත්, උත්තරාර්ධගෝලයේ ග්‍රීෂ්ම සෘතුව එළැඹෙද්දී ස්වභාවික ලෙසම පාලනය වී ශීත සෘතුව තුළ නැවත දරුණු ලෙස හිස ඔසොවන බවත් මෙම ආකෘති වලින් මාර්තු මාසයේදීම පුරෝකථනය කෙරුණා. බටහිර විද්‍යාත්මක දැනුම මත පදනම්ව කෝවිඩ් වලින් ගැලවීමේ මාර්ගය වැටී තිබුණේ මහා පරිමාණ එන්නත්කරණ වැඩ සටහනක් හරහා. එහෙත් ඒ සඳහා අවම වශයෙන් වසරක සිට වසර එකහමාරක පමණ කාලයක් යන බවද පුරෝකථනය කළ හැකි වුනා. 

බටහිර විද්‍යාවේ දෘෂ්ඨි කෝණයෙන් කෝවිඩ් ආරම්භයේදී දැන සිටි කරුණු මත පදනම්ව විශ්ලේෂණය කළ විට පෙනී ගියේ සාර්ථක එන්නතක් වැඩි දියුණු කර ප්‍රමාණවත් තරමින් නිෂ්පාදනය කිරීම සඳහා ගතවන කාලය අතරතුර විශාල පිරිසකට රෝගය ආසාදනය විය හැකි බවයි. තත්ත්වය එවැන්නක්නම් වසංගතයට "එඩිතරව" මුහුණ දීම හැර වෙනත් කළ යුතු දෙයක් තිබුණේ නැහැ. 

මේ අවදියේදී නිගමන වලට එළැඹෙන්නට සිදු වුනේ චීනයේ දත්ත දෙස බලාගෙනයි. ඒ දත්ත අසම්පූර්ණ දත්ත. විශේෂයෙන්ම රෝග ලක්ෂණ නොපෙන්වන ආසාදිතයින් ප්‍රමාණය පිළිබඳවත්, ඒ හෙයින්ම කෝවිඩ් මරණ අනුපාතය පිළිබඳවත්, වරක් ආසාදනය වූ අයෙකුට ලැබෙන ස්වභාවික ප්‍රතිශක්තියේ ප්‍රමාණය පිළිබඳවත් තිබුණේ අවිනිශ්චිත අදහසක්. රෝග ලක්ෂණ පෙන්වන ආසාදිතයින් ප්‍රමාණයට සාපේක්ෂව රෝග ලක්ෂණ නොපෙන්වන ආසාදිතයින් ප්‍රමාණය ඉතා වැඩිනම් (ඇතැම් අය මේ ප්‍රමාණය සිය ගුණයක් පමණ බැව් ඇස්තමේන්තු කර තිබුණා) එයින් අදහස් වන්නේ සැබෑ මරණ අනුපාතය ඉතා අඩු බවයි. තත්ත්වය එවැන්නක්නම් හා වරක් ආසාදනය වූ අයෙකුට සැලකිය යුතු කාලයක් ස්වභාවික ප්‍රතිශක්තිය ලැබෙන්නේනම්, රෝගය බෝවී සාමූහික ප්‍රතිශක්තිය ඇති වීම වුවද නරක දෙයක් නොවන නිසා ඇතැම් රටවල් කෝවිඩ් වලට මුහුණ දීමේ විකල්පයක් ලෙස "කිසිවක් නොකර සිටීම" ගැනද සලකා බැලුවා. එහෙත් මෙය හොඳ විකල්පයක් නොවන බව ඉතා ඉක්මණින්ම පැහැදිලි වුනා.

වසංගතය ආරම්භයේදී ඇමරිකාවේ ප්‍රමුඛ ඉලක්කය වූයේ ප්‍රමාණවත් සෞඛ්‍ය පහසුකම් නොමැතිකමින් සිදුවිය හැකි මරණ අවම කර ගැනීමයි. ඉතා ඉක්මණින් ප්‍රාන්ත වසා දැමීමට තීරණය කෙරුණේ සෞඛ්‍ය පද්ධතිය අවශ්‍ය පමණ පුළුල් කර ගන්නා තුරු රෝගය පැතිරීම මන්දගාමී කර ගැනීමේ අරමුණින්. ආරම්භයේදී පෙනෙන්නට තිබුණේ ජීවිත බේරා ගැනීම සඳහා ක්ෂණිකව කළ යුත්තේ ප්‍රමාණවත් තරම් වෙන්ටිලේටර නිපදවීම බවයි. එය එසේ නොවන බව පසුව පෙනී ගියත් ඇමරිකන් රජය මුල් වී වෙන්ටිලේටර සැපයුම විශාල ලෙස වැඩි කිරීම සඳහා ක්‍රියාමාර්ග ගත්තා. පසුව මෙසේ නිපදවනු ලැබූ වෙන්ටිලේටර ලංකාව ඇතුළු රටවල් ගණනාවකට ප්‍රදානය කෙරුණා.

කෝවිඩ් පැතිරීම වැළැක්වීමේ අරමුණින් ගැනුණු සෞඛ්‍යමය නොවන ක්‍රියාමාර්ග ප්‍රතිඵලදායක බව ඉතා ඉක්මණින්ම පෙනී ගියා. යුරෝපයේ ඇතැම් රටවල සිදු වුනාක් මෙන් කෝවිඩ් වසංගතය ඇමරිකාවේ සෞඛ්‍ය පද්ධතියට දරාගත නොහැකි වූයේ නැහැ. මුහුණු ආවරණ පැළඳීම, සමාජ දුරස්ථභාවය පවත්වා ගැනීම, නිතර අත් සේදීම වැනි විවිධ ක්‍රියාමාර්ග හරහා රෝගය පැතිරීම පාලනය කළ හැකි වූ නිසා ග්‍රීෂ්ම සෘතුව එළැඹෙද්දී රට ක්‍රමයෙන් විවෘත කරන්න හැකි වුනා. එහෙත්, පූර්ණ විවෘත කිරීමක් වුනේ නැහැ. ඒ වගේම අවශේෂ ක්‍රියාමාර්ග පිළිබඳ අවධානය අඩු කෙරුණේද නැහැ. ශීත සෘතුව තුළ කෝවිඩ් වසංගතය වැඩි තීව්‍රතාවයකින් මතුවන බව මුල සිටම පෙනෙන්නට තිබුණු නිසා එම කාලය තුළ නැවතත් සැලසුම්සහගතව යම් සීමා කිරීම් කෙරුණා. 

මේ සියල්ල කිරීමෙන් අනතුරුවද ඇමරිකානුවන්ගෙන් 9.98%ක් මේ වන විට කෝවිඩ් ආසාදිතයින් සේ හඳුනාගෙන තිබෙන අතර ඔවුන්ගෙන් 1.78%ක් මරණයට පත්ව තිබෙනවා. හඳුනා නොගැනුනු ආසාදිතයින් ප්‍රමාණය හඳුනා ගැනුනු ප්‍රමාණය මෙන් තුන් ගුණයක් පමණ විය හැකි බැව් සැලකුවහොත් සැබෑ මරණ අනුපාතය 0.5-1.0% අතර සේ සැලකිය හැකියි.

වසංගතයක් පැතිරෙද්දී එහි හානිය වැළැක්වීම සඳහා වැඩි අවධානයක් යොමු කළ යුත්තේ නිවාරණය කෙරෙහියි. ප්‍රජා වෛද්‍ය විද්‍යාවේදී "බෙහෙත් කරන්නේ" රෝගයට මිස රෝගියාට නෙමෙයි. සිදුවිය යුතු පරිදිම ඇමරිකන් රජය එන්නත් වැඩි දියුණු කිරීම වෙනුවෙන් වැඩි බරක් දැම්මා. එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස හිතුවාටත් වඩා කලින් හිතුවාටත් වඩා සාර්ථක එන්නත් කිහිපයක්ම නිපදවා ගත හැකි වුනා. ප්‍රධාන වශයෙන්ම එන්නත්කරණයේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස මේ වන විට ඇමරිකාවේ මෙන්ම, කෝවිඩ් වසංගතයෙන් දරුණුවටම බැට කෑ එක්සත් රාජධානියේද, ඊශ්‍රායලය වැනි තවත් රටවලද කෝවිඩ් වසංගතය පාලනය වී ජනජීවිතය සාමාන්‍ය අතට හැරෙමින් පවතිනවා.

මෙවැනි වසංගතයක් හමුවේ රෝගය ආසාදනය වීම 50%කින් අඩු කරන එන්නතක් හොඳ එන්නතක් සේ සැලකිය හැකියි. ඇමරිකාවේ භාවිතා වූ පයිසර්-බයෝඑන්ටෙක් හා මොඩර්නා එන්නත් වල ඵලදායීතාවය 95% පමණ ඉහළ මට්ටමක තිබුණා. එන්නතක අහිතකර ප්‍රතිඵල කලකට පසුව වුවත් පෙනී යා හැකි නිසා සාමාන්‍යයෙන් ඇමරිකාවේ එන්නතක් භාවිතය සඳහා අනුමත කරන්නේ අවශ්‍ය පමණ කල් අරගෙනයි. එහෙත් දැන් තිබෙන්නේ හදිසි තත්ත්වයක්. ඇමරිකාව තුළ තවමත් කෝවිඩ් සඳහා කිසිදු එන්නතක් අනුමත කර නැතත්, පයිසර්-බයෝඑන්ටෙක් හා මොඩර්නා එන්නත් වලටත් ඉන්පසුව ජොන්සන් සහ ජොන්සන් සමාගමේ එන්නතටත් හදිසි අනුමැතිය ලැබී තිබෙනවා. එහෙත් වයස අවුරුදු 16 නොඉක්මවූ අය සඳහා තවමත් කිසිදු එන්නතකට හදිසි අනුමැතිය හෝ හිමි වී නැහැ.

ඇමරිකාව තුළ වයස අවුරුදු 16 ඉක්මවූ අයෙකුට කෝවිඩ් එන්නතක් ලබා ගැනීම සඳහා මේ වන විට කිසිදු බාධාවක් නැහැ. අපේ ප්‍රාන්තයේ මධ්‍යස්ථාන රැසකදී කලින් දැනුම් දීමක් නොකර කෙළින්ම ගොස් එන්නතක් ලබා ගැනීමේ අවස්ථාව මේ වන විට තිබෙනවා. වයස තහවුරු කිරීම හැර පදිංචිය හෝ පුරවැසිභාවය වැනි කරුණු තහවුරු කළ යුතු නැහැ. මුදල් ගෙවීමක් කළ යුතු වන්නේද නැහැ. වැඩිහිටි ඇමරිකානුවන්ගෙන් 56.1%ක් මේ වන විට එක් එන්නතක් හෝ ලබාගෙන තිබෙන අතර 40.3%ක් එන්නත් දෙකම හෝ ජොන්සන් සහ ජොන්සන් එන්නතේ තනි මාත්‍රාව ලබාගෙන තිබෙනවා. රටේ මුළු ජනගහණයම සැලකුවොත් 44.3%ක් එක් එන්නතක් ලබාගෙන තිබෙන අතර 31.6%ක් එන්නත් මාත්‍රා සම්පූර්ණ කර තිබෙනවා.

කෙසේ වුවත්, තවමත් ඇමරිකානුවන්ගෙන් බාගයක්ම කෝවිඩ් එන්නතක් ලබාගෙන නැහැ. තුනෙන් දෙකක්ම එන්නත් මාත්‍රා සම්පූර්ණ කර නැහැ. පූර්ණ ප්‍රතිශක්තියක් ලැබෙන සේ සැලකෙන්නේ එන්නත් මාත්‍රා සම්පූර්ණ කර දින 14කට පසුවයි. මා නිදහසේ ගෙයින් එළියට බැස්සේ පයිසර්-බයෝඑන්ටෙක් දෙවන මාත්‍රාව ලබාගෙන දින 14ක් ගත වීමෙන් පසුවයි. එහෙත්, එයින් අදහස් වන්නේ එන්නත් මාත්‍රා සියල්ල ලබාගෙන දින 14කට පසුව කෝවිඩ් වැළඳීමේ අවදානම නැත්තටම නැති වන බව නෙමෙයි. පසුගිය අප්‍රේල් 26 දක්වා කාලය තුළ කෝවිඩ් එන්නත් සම්පූර්ණ කර දින 14 පසු කළ ඇමරිකානුවන් 9,245 දෙනෙකුටද කෝවිඩ් ආසාදනය වී තිබෙන අතර ඔවුන්ගෙන් 835 (9%) දෙනෙකුට රෝහල් ගත වන්නට සිදු වී තිබෙනවා. එයින් 132 දෙනෙකු මිය ගොස් තිබෙනවා. වාර්තා නොවූ ආසාදිතයින් සිටිය හැකි නිසා මෙය අවම ඇස්තමේන්තුවක්. එහෙත් අප්‍රේල් 26 දින වන විට මිලියන 95 ඉක්මවන ඇමරිකානුවන් පිරිසක් එන්නත් මාත්‍රා සම්පූර්ණ කර තිබීම සැලකූ විට මේ සම්භාවිතාව ඉතා අඩු එකක්.

තවමත් එන්නත් ලබාගෙන තිබෙන්නේ ඇමරිකානුවන්ගෙන් බාගයකට අඩු පිරිසක් වුවත් එහි ප්‍රතිඵල පැහැදිලිව පෙනෙන්නට තිබෙනවා. මේ වන විට ඇමරිකාවෙන් දිනකට හමු වන කෝවිඩ් ආසාදිතයින් ප්‍රමාණය 50,000 මට්ටමටත් මරණ ගණන 700 මට්ටමටත් අඩු වී තිබෙනවා. වසර මුලදී මේ සංඛ්‍යා පැවතුණේ පස් ගුණයක් ඉහළින්. කෙසේ වුවත්, මේ අඩු වීමට එකම හේතුව එන්නත්කරණය කියා කියන්න බැහැ. කාලගුණය උණුසුම් වීමේ බලපෑමත් මෙහි තිබෙනවා.

ලංකාව මෙන් 15 ගුණයකට වඩා වැඩි ජනගහණයක් සිටින ඇමරිකාවෙන් ඊයේ හමු වූ කෝවිඩ් ආසාදිතයින් ගණන 30,701ක්. මෙය ජනගහණයට සමානුපාතිකව බැලුවොත් ලංකාවෙන් දිනකට ආසාදිතයින් 1,983 දෙනෙකු හමු වීමට සමානයි. ලංකාවෙන් ඊයේ හමු වුනු ආසාදිතයින් ගණන වූ 1,891 ඊට වඩා අඩු ගණනක්. මෙයින් මා පෙන්නුවේ ඇමරිකාවේ දැන් තිබෙන "හොඳ" තත්ත්වය වුවත් ලංකාවේ දැන් තිබෙන "නරක" තත්ත්වයට වඩා හොඳ බවයි. ඇමරිකාවේ දිනකට හමු වූ ආසාදිතයින් ගණන දැන් ගණන මෙන් 10 ගුණයකට වඩා ඉහළින් තිබුණා. කිසිසේත්ම මගේ ප්‍රාර්ථනාව නොවුනත් ලංකාවේ තත්ත්වය දැන් තිබෙනවාට වඩා ගොඩක් නරක අතට හැරෙන්න පුළුවන් බව අමතක කළ යුතු නැහැ.

ලංකාවේ සාමාන්‍ය පුද්ගලයෙකුට තමන්ට අවශ්‍ය වූ පමණින් කෝවිඩ් එන්නතක් ලබා ගැනීමේ හැකියාවක් තවමත් නැති බව මම දන්නවා. ඒ වගේම ඇමරිකාවේ මට්ටමෙන් 10%කටත් වඩා අඩුවෙන් ආසාදිතයින් හමු වී තිබියදීත් ලංකාවේ සෞඛ්‍ය පද්ධතියේ ධාරිතාව මේ වන විටද ඉක්මවා ගොස් ඇති බව පෙනෙනවා. කෝවිඩ් පාලනය කිරීම එක දෙයකින් පමණක් කිරීම අසීරුයි. උඩ ඡායාරූපයේ තිබෙන්නේ අපේ නිවසට හැරෙන පාර අයිනේ ප්‍රදර්ශනය කර තිබෙන බැනරයක්. කෝවිඩ් එන්නතක් ලබා ගන්නා සේ ඉල්ලා තිබෙන එහි කෝවිඩ් මර්දනය සඳහා කළ යුතු අනෙකුත් දේවල්ද ප්‍රදර්ශනය කර තිබෙනවා. ඇමරිකාව මේ තරමින් හෝ ගොඩ ගිහින් තියෙන්නේ ඔය හැම දෙයක්ම කරලා. 

ඔය හැම දෙයක්ම කරන අයටත් කෝවිඩ් හැදෙනවා. එය මේ රෝගයේ ස්වභාවය. පුළුවන් හැම විදිහකටම පරිස්සම් වෙලත් කෝවිඩ් හැදී තිබෙන ලංකාවේම කිහිප දෙනෙක් ගැනත් මට අහන්න ලැබුණා. ඇමරිකාවේ කෝවිඩ් මේ තරම් ව්‍යාප්ත වුනේ ආණ්ඩුවේ වැරැද්දකින්වත්, මිනිස්සුන්ගේ වැරැද්දකින්වත් නෙමෙයි. ඒ වගේ බොරු අදහස් වලින් වෙන්නේ රෝගයේ භයානකකම අවතක්සේරු වෙන එක පමණයි. එය හානිකරයි. තමන්ට පුළුවන් හැම විදිහකින්ම පරිස්සම් වෙන්න.