බිලියන දාහ පාඩු වුනේ කොහොමද?

පෙර ලිපියකට ප්‍රතිචාර දක්වමින් කතා කතු විසින් ලියා තිබුණේ මා පෙර ලියූ බැඳුම්කර ලිපි පෙළින් කර තිබෙන්නේ රනිල්ට එල්ල වන චෝදනා තනුක කිරීම බවයි. අප ලියන ලිපි අතරින් එජාපයට වාසිදායකයැයි ඔහු සිතන (හා බොහෝ විට මගේ මතය අනුවද සැබෑවටම එජාපයට වාසිදායක) ඇතැම් දේ ඔහු විසින් වරින් වර විවේචනය කර තිබෙනවා. පළමුව කිව යුත්තේ අප ලියන දේ සැලකිල්ලෙන් කියවීම වගේම ලියන දේ හා අදාළව තමන්ට සිතෙන දේ සටහන් කිරීම අප අගය කරන බවයි. විවේචන ලියන දේවල් හා අදාළනම් හා ශිෂ්ඨ බසින් ලියන්නේනම් අප ලියන ඕනෑම දෙයක් හා එකඟ නොවෙමින් ප්‍රතිචාර දැක්වීමේ කිසිදු වරදක් නැහැ. එවැනි විවේචන අපගේ ලිපි වලට එළියක්.

මා ලියන දෙයින් රනිල්ට හෝ වෙනත් අයෙකුට හෝ එජාපයට හෝ වෙනත් දේශපාලන පක්ෂයකට වාසියක් වෙනවාද නැද්ද යන්න මට වැදගත් කරුණක් නොවෙයි. එවැනි වාසියක් සිදුවන්නට ඉඩක් තිබීමේ හේතුවෙන් මා ලිවිය යුතු දෙයක් නොලියා ඉන්නේ නැහැ. වඩා නිවැරදිව කියනවානම් මගේ බැඳුම්කර ලිපි පෙළින් රනිල් වික්‍රමසිංහ වෙත එල්ල වී තිබෙන චෝදනා තනුක කරනු තබා මා ඔහුට කිසිදු චෝදනාවක් එල්ල කර හෝ නැහැ. දැන් කරන්නේත් නැහැ. විස්වාසනීය ලෙස එවැනි චෝදනාවක් එල්ල කිරීමට තරම් සාක්ෂියක් තවමත් මට හමු වී නැහැ.

ඊයේ ජනාධිපතිවරයා විසින් සිදුකර තිබෙන කථාවට අනුව 2007 සිට බැඳුම්කර ගනුදෙනු වලින් රජයට සිදුව ඇති හානිය රුපියල් බිලියන 1000ක්. ඔහුට මේ බව පෙන්වා දී තිබෙන්නේ ආර්ථික විශේෂඥයින් විසිනුයි. මේ කියන ආර්ථික විශේෂඥයින් කවුද කියා ජනාධිපතිවරයා හරියටම කිවුවේ නැහැ.

ජනාධිපතිවරයාට උපදෙස් දෙන නීති විශේෂඥයින්ද සිටින බව ඔහුගේ කතාවේ සඳහන්ව තිබෙනවා. ඒ විශේෂඥයින්ගේ උපදෙස් අනුව කටයුතු කර දැන් ඔහු හොඳටම ඇණගෙනයි ඉන්නේ. පුද්ගලයෙකුට සෑම විෂයකම ප්‍රවීණයෙකු විය නොහැකියි. ඒ නිසා විශේෂඥයින්ගේ උපදෙස් ගන්න වෙනවා. මේ විදිහට විශේෂඥයින් තෝරා ගැනීමේදී තමන්ව අමාරුවේ නොදමන විශේෂඥයින් තෝරා ගැනීමට කුසලතාවයක් නොතිබුණොත් අමාරුවේ වැටෙන්නේ උපදෙස් ගත් පුද්ගලයා මිස උපදෙස් ලබාදුන් පුද්ගලයා නෙමෙයි.

බැඳුම්කර සිදුවීම ලංකා ඉතිහාසයේ මෙතෙක් සිදුවූ ලොකුම මූල්‍ය වංචාව බව බොහෝ දෙනෙක් විශ්වාස කරන කරුණක්. එසේ විශ්වාස කරන අය අතර එජාප පාක්ෂිකයින්ද සිටිනවා. එහෙත්, මා තවමත් එසේ සිතන්නේ නැහැ. මා නිගමන වලට එළැඹෙන්නේ මා දන්නා කරුණු මත පදනම්වයි. මේ හා අදාළව මා නොදන්නා කරුණු තිබිය හැකියි. එවැනි කරුණු හමුවුවහොත් මගේ අදහස වෙනස් විය හැකියි.

බැඳුම්කර සිදුවීම සම්බන්ධව යමක් ලිවීම මා කලක් හිතාමතාම අතපසු කරමින් සිටියා. ඒ, ඒ වන විට වටින් ගොඩින් කියැවුණු මේ හා අදාළ බොහෝ කරුණු ගැන දැනගන්නට පිළිගතහැකි මූලාශ්‍රයක් මා සතු නොවූ නිසයි. මේ කාලයේ මා මේ ගැන නොලියන බවට ඇතැම් බ්ලොග්කරුවන් දිගින් දිගටම චෝදනා කළා. කතාකතුත් ඒ අතර වූ බවට යාන්තම් මතකයක් තිබෙනවා. මගේ මතකය නිවැරදි නොවෙන්න පුළුවන්. මා මේ හා අදාළව මුලදීම ලිවුවානම් කොහොමටත් ලියන්න වෙන්නේ බොහෝ දෙනා කියූ කරුණු ඇත්ත වුවත් බොරු වුවත් එම කරුණු නීතිය ඉදිරියේ ඔප්පු කළ හැකි සාක්ෂි නොතිබුණු බව පමණයි.

පසුව විගණකාධිපති වාර්තාව හා කෝප් වාර්තාව ප්‍රසිද්ධියට පත් වූ පසුව මේ හා අදාළ වැඩිමනත් තොරතුරු දැනගන්නට ලැබුණා. මගේ ලිපිපෙළ පදනම් වූයේ මේ වාර්තා දෙකෙහි වූ කරුණු මතයි. අදාළ වාර්තා අනුව, අදාළ කාලයේ "අසාමාන්‍ය" බැඳුම්කර වෙන්දේසි දෙකක් සිදු වී තිබුණු අතර එම වෙන්දේසි දෙක නිසා රජයට සිදුව හැකිව තිබුණු උපරිම පාඩුව රුපියල් බිලියන 1.674 ක් ලෙස ඇස්තමේන්තු කර තිබුණා. ඒ 2015 පෙබරවාරි 27 දින පැවති වෙන්දේසියෙන් වූ රුපියල් 889,358,050ක පාඩුවක් හා 2016 මාර්තු 29 දින තවත් 784,898,755ක පාඩුවක් ලෙසයි. මේ ඇස්තමේන්තු සකස් කිරීමේ පදනම වී තිබුණේ මුලින් දැනුම් දුන් බැඳුම්කර ප්‍රමාණය මිල දී ගත හැකිව තිබුණු මුදලටම අවසාන වශයෙන් මිලදී ගත් බැඳුම්කර ප්‍රමාණයද මිල දී ගත හැකිව තිබුණේය යන්නයි. මගේ පළමු ලිපිපෙළේ අවසානයේදී මා පෙන්වා දුන්නේ මේ උපකල්පනය නිවැරදි නැති බව හා සැබෑ පාඩුව මීට වඩා අඩු විය යුතු බවයි. විගණකාධිපති වාර්තාවේ හා කෝප් වාර්තාවේ ඇස්තමේන්තු සකස් කිරීමේදී මේ හා අදාළ සංකීර්ණ තාක්ෂණික කරුණු සියල්ල සැලකිල්ලට ගෙන තිබුණේ නැහැ.

පසුව ප්‍රකාශයට පත් කෙරුණු ජනාධිපති කොමිෂමේ වාර්තාව පෙර වාර්තා දෙකට සාපේක්ෂව පුළුල් හා සංකීර්ණ ලෙස කරුණු හා සාක්ෂි සොයා බලමින් සකස් කර තිබුණු පිටු 1,154ක දීර්ඝ වාර්තාවක්. එහි නිගමන සමඟ මට ලොකු ප්‍රශ්නයක් නැහැ. ඇතැම් අය උනන්දුවක් දක්වන නිසා ඉදිරි කාලයේ ඉඩ ලැබෙන පරිදි එහි ඇති දේ ගැන ලියන්නම්.

ජනාධිපති කොමිෂමේ වාර්තාවේ සඳහන් වන්නේ 2015 පෙබරවාරි 1 දින සිට 2016 මාර්තු 31 දක්වා පැවති සියළු වෙන්දේසි වලින් රජයට සිදුව තිබෙන අලාභය රුපියල් 688,762,100ක් බවයි. මේ අලාභය සිදු වී තිබෙන්නේ  2015 පෙබරවාරි 27 දින පැවති වෙන්දේසියේදී. එම අලාභයට හේතුව හිටපු අධිපති අර්ජුන් මහේන්ද්‍රන් හරහා පර්පෙචුවල් ට්‍රේෂරීස් සමාගම විසින් මිල-සංවේදී හෝ අභ්‍යන්තර තොරතුරු ලබා ගැනීම බව කොමිසම විසින් නිගමනය කර තිබෙනවා. ඒ අනුව, එම අලාභය අර්ජුන් මහේන්ද්‍රන්ගෙන් හා පර්පෙචුවල් ට්‍රේෂරීස් සමාගමෙන් අය කරගත ගත යුතු බව එම කොමිසම විසින් නිර්දේශ කර තිබෙනවා. 2016 මාර්තු 29 දින හෝ අදාළ කාලය තුළ වෙනත් දිනක මෙවැනි අක්‍රමිකතාවයක් සිදු වී තිබෙන බව එම කොමිසම විසින් නිරීක්ෂණය කර නැහැ. ඒ වගේම, මේ සිද්ධියට රනිල් වික්‍රමසිංහගේ සම්බන්ධයක් ඇති බවත් නිරීක්ෂණය කර නැහැ.

රුපියල් මිලියන 689ක් නැත්නම් බිලියන 0.69ක් කියන්නේ අප බොහෝ දෙනෙක්ට විශාල මුදලක්. නමුත්, ජනාධිපති සිරිසේනගේ කතාවේ කියන රුපියල් බිලියන 1000ට සාපේක්ෂව ඉතාම සුළු මුදලක්. ජනාධිපතිවරයාම පහුගිය දවස්වල කියපු ආකාරයට පසුගිය සති වල මන්ත්‍රීවරයෙක් විකිණිලා තියෙන්නෙත් රුපියල් මිලියන 500කට. දෙපැත්තේ තරඟය තව පොඩ්ඩක් වැඩි වුණානම් ඔය මිල රුපියල් මිලියන 689 පන්නනවා. ඔයිට වඩා විශාල පාඩු රජයට සිදු වූ අවස්ථා ඕනෑතරම් තියෙනවා. නීතිවිරෝධීව සිදු කළ හෙජිං සූදුව නිසා සිදු වූ පාඩුව මීට වඩා ගොඩක් වැඩියි. ඒ ගැන ලියූ වෙලාවේ "හෙජිං ගිවිසුම අනීතික උපකරණයක් නොවන බව" එක ඇනෝ කෙනෙක් ලියල තිබුණා. "හෙජිං යනු පිළිගත් අවදානම් අඩු කර ගැනීමේ ක්‍රමවේදයක්" බව කතා කතු ලියලා තිබුණා. නමුත්, සිදුවී තිබුණේ අවදානම් අඩුකර ගැනීමේ ක්‍රියාමාර්ගයක් නොවන සමපේක්ෂණ සූදුවක් බවත්, අදාළ ගිවිසුම නීත්‍යානුකූල නොවන ශුන්‍ය එකක් බවත් ජාත්‍යන්තර අධිකරණ වලදී පෙන්වා දුන්නේ තෙල් සංස්ථාව වෙනුවෙන් පෙනී සිටි නීතිඥයින් විසින්මයි.

කතා කතු මේ හෙජිං ගණුදෙනුව හා මහින්ද රාජපක්ෂ අතර සම්බන්ධයක් ගැන කතා කර තිබුණා. එහෙත්, මම එවැනි දෙයක් ලිවුවේ හෝ අදහස් කළේ නැහැ. නමුත්, ඒ ගැන හිතපුවහම ඇත්තටම සම්බන්ධයක් තිබෙනවා. මොකද මේ ගිවිසුම අත්සන් කළේ අමාත්‍ය මණ්ඩලයේ සාමූහික තීරණයක් අනුවයි. එවකට අමාත්‍ය මණ්ඩලයේ ප්‍රධානියා මහින්ද රාජපක්ෂයි. බැඳුම්කර සිදුවීම හා රනිල් අතර එවැනි සම්බන්ධයක් කිසිවෙකු පෙන්වා දී නැහැ. තිබෙන ප්‍රධානම චෝදනාව වන්නේ රනිල් විසින් අර්ජුන් මහේන්ද්‍රන්ව මහ බැංකු අධිපති සේ පත් කිරීමට යෝජනා කර තිබීමයි. ජනාධිපති කොමිසමේ වාර්තාව අනුව 2004 සිට සිදු කෙරුණු අධිපති පත්වීම් වලට සාපේක්ෂව මෙය යෝග්‍ය පත්කිරීමක්. මට රනිල් වික්‍රමසිංහ වෙනුවෙන් පෙනී සිටින්න අවශ්‍ය නැහැ. නමුත්, කතාකතුගේ හා ඇනෝගේ විවේචන වලට මා ප්‍රතිචාර දිය යුතුයි. එහි වාසිය රනිල්ට වීම හා අවාසිය මහින්දට වීම ගැන මට කරන්න දෙයක් නැහැ. එය මට අදාළ කරුණක් නෙමෙයි.

බැඳුම්කර සිදුවීමට නැවත පැමිණියොත්, ඇතැම් අය මේ සිදුවීම නිසා දිගුකාලීනව පොලී අනුපාතික ඉහළ ගිය බවට බොරු තර්කයක් ගොඩ නැගුවා. නමුත්, කොමිෂන් වාර්තාවේ පැහැදිලිව කියන්නේ පොලී අනුපාතික විචලනය වීමට වෙනත් සාධක විශාල ගණනක් බලපාන නිසා එවැනි නිගමනයකට පැමිණිය නොහැකි බවයි. එසේනම්, ජනාධිපති සිරිසේන කියන රුපියල් බිලියන 1000න් ඉතිරි රුපියල් බිලියන 999.3ක පාඩුව රජයට වුණේ 2015 පෙබරවාරි 1ට පෙරද? ඔහු කියන්නේ මේ අලාභය 2007 සිට සිදු වී ඇති සමස්ත අලාභය බවයි. නමුත්, 2015 පෙබරවාරි සිට සිදුව තිබෙන අලාභය රුපියල් බිලියන 0.7ක් පමණයි.

මේ වන විට නිකුත් කර තිබෙන මුළු භාණ්ඩාගාර බිල්පත් ප්‍රමාණයේම වටිනාකම රුපියල් බිලියන 4000ක් පමණ වෙනවා. ජනාධිපතිවරයා කියන ආකාරයට එයින් 25%කටම හේතු වී තිබෙන්නේ ඉහත අක්‍රමිකතාවනුයි. ඒ වගේම, රටේ මුළු ණය වලින් 10%කට පමණ හේතු වී තිබෙන්නේ ඉහත අක්‍රමිකතාවයි. 2007-2015 කාලයේදී භාණ්ඩාගාර බැඳුම්කර නිකුත් කිරීමේදී සිදු වූ අක්‍රමිකතා හේතුවෙන් රජයට එවැනි අලාභයක් සිදු වූ බව මා විශ්වාස කරන්නේ නැහැ. නමුත්, එම කාලයේ හෝ ඉන්පසුව මෙම අලාභය සිදු වූ ආකාරය ඇස්තමේන්තු කර ඇති වෙනත් රහසිගත වාර්තාවක් ජනාධිපති සිරිසේන සතුව තිබෙනවාද කියා මම දන්නේ නැහැ. එවැන්නක් තිබෙනවානම් එය දකින්න ලැබුණු දවසක අදහස් දැක්විය හැකියි.

(Images: https://www.colombotelegraph.com/index.php/maithripala-to-appoint-presidential-commission-to-investigate-bond-scam/)

ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණ තීන්දුව

ලංකාවේ සහ ලෝකයේ බොහෝ දෙනෙක් බලා සිටි මූලික අයිතිවාසිකම් නඩු දහයක තීන්දුව ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය විසින් මේ වන විට ලබා දී තිබෙනවා. මෙය ඉතා වැදගත් නඩු තීන්දුවක්. රුපියල් බිලියන ගණනක දැවැන්ත පාඩුවකින් කෙළවර වූ තෙල් සංස්ථාවේ හෙජින් ගිවිසුම් ගැන සරසවි ගණනාවක මූල්‍ය කළමනාකරණ පාඨමාලා වලදී කතා කෙරෙනවාක් මෙන් මේ නඩු තීන්දුවටත් අනාගතයේදී ශාස්ත්‍රාලයීය වැදගත්කමක් ලැබෙනු ඇතැයි සිතිය හැකියි.

ලංකාවේ දැනට පවතින දේශපාලන අර්බුදය ඇරැඹුණේ පසුගිය ඔක්තෝබර් 26 වෙනිදා ඒ වන විට නීත්‍යානුකූල අගමැති වූ රනිල් වික්‍රමසිංහව ධුරයෙන් පහකොට මහින්ද රාජපක්ෂව අගමැති සේ පත් කරන්නට ජනාධිපති සිරිසේන විසින් කටයුතු කිරීමත් සමඟයි. මෙය ව්‍යවස්ථා විරෝධී බව අප ඒ වෙලාවේම පෙන්වා දුන්නා. අදාළ ලිපිය අවසන් කළේ පහත ආකාරයටයි.

"දැනට පවතින ව්‍යවස්ථාවට අනුකූලව රනිල් වික්‍රමසිංහ අගමැති ධුරයෙන් ඉවත් කරන්න තිබුණු පහසුම ක්‍රමය විශ්වාස භංග යෝජනාවකින් ආණ්ඩුව පරාජය කිරීමයි. එවිට, අමාත්‍ය මණ්ඩලය වගේම අගමැතිවරයාත් අලුතින් පත් කිරීමේ බලතල ජනාධිපතිවරයාට හිමිවෙනවා. ඒ සඳහා උත්සාහයක් දැරුවත් එය සාර්ථක වුනේ නැහැනේ. මේ විදිහට ව්‍යවස්ථාවට පිටින් ගිහින් අගමැති ඉවත් කිරීමේ අදහස එන්න ඇත්තේ ඉන් පසුව වෙන්න ඇති.

මේ වෙලාවේ රනිල් වික්‍රමසිංහට පාර්ලිමේන්තුවේ බහුතර බලය වුවත් නැති වෙන්න පුළුවන්. ඔහුට බහුතර බලය තිබෙනවානම් අලුතෙන් පත්වන ආණ්ඩුවක් පාර්ලිමේන්තුවේදී පරාජය කළ හැකියි. නමුත්, එවැනි තත්ත්වයක් ඇති වෙන්නේ ඔහු අගමැති ධුරය හැර ගියොත්. එසේ ධුරය හැර යනවා කියන්නේ ඔහු ජනාධිපතිගේ ක්‍රියාවේ නීතිමය වලංගු භාවය පිළිගැනීමක්. රනිල් එහෙම කරයිද?

රනිල් නීතිය මත ඕනෑවට වඩා විශ්වාසය තියාගෙන ඉඳලා තිබෙන බව පේනවා. ලංකාව වගේ රටක මිනිස්සු හිතන විදිහ ගොඩක් වෙලාවට නීතියට වඩා බලවත්. ඒ තත්ත්වය වෙනස් කරන්න රනිල්ගේ කාලයේදී යම් උත්සාහයක් දැරුවත් ලොකු වෙනසක් වෙලාද කියන එක සැක සහිතයි.

ඒ නිසා, මේ වෙලාවේ ඇත්තටම ලංකාවේ සෑහෙන අවුලක් තියෙනවා. ඒ අවුල ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව අනුවම විසඳෙයි කියා හිතන්න අමාරුයි. පොතේ නීති තිබුණත් සාමාන්‍ය කරුණකදී ඒ නීති ලංකාවේ බොහෝවිට ක්‍රියාත්මක වුනේ පොතේ හැටියටම නෙමෙයි. දැන් මේ තත්ත්වය සාමාන්‍ය කරුණු නොවන ලොකු කරුණු දක්වාම දුර දිග ගිහින්.

මිනිස්සු ඉන්නේ මහින්ද එක්ක කියා පෙනෙන විට රනිල් පහුබහින්න ඉඩතිබෙනවා. රනිල් අගමැති ධුරය අතහැර ගියොත් එජාප මන්ත්‍රීවරුන් අනිත් පැත්තට පනින එක වලක්වන්න කොහොමත් බැරි වෙනවා. ඒ නැතත්, රනිල් ඉදිරියේ තියෙන්නේ සෑහෙන අවදානමක්.

රනිල් පරාජය බාර ගනීද? තමන් අවුරුදු තුනක් තිස්සේ රටේ අධිකරණ පද්ධතිය කොයි තරම් ශක්තිමත් කරලා තියෙනවද කියලා පරීක්ෂා කරන්න යයිද? මේ තත්ත්වයට වෙනත් රටවල් කවර ආකාරයෙන් ප්‍රතිචාර දක්වයිද?"

රනිල් පරාජය භාරගත්තේ නැහැ. ඔහු අගමැතිධුරය අතහැර නොදැමූ නිසා රටේ දේශපාලන බලතුලනය මහින්ද-මෛත්‍රී පාර්ශ්වය අපේක්ෂා කළ ආකාරයට වෙනස් වුනේ නැහැ. මෙහි ප්‍රතිඵලයක් විදිහට මන්ත්‍රීවරයකු මිල දී ගැනීම සඳහා ගෙවිය යුතු මිල විශාල ලෙස ඉහළ ගියා. මිලියන පන්සීයක් ගෙවා හෝ අවශ්‍ය මන්ත්‍රීවරුන් ගණන හොයා ගන්න අපහසු වූ බව මේ වන විට ජනාධිපති සිරිසේන විසින්ම ප්‍රකාශ කර ඇති දෙයක්. ජනාධිපති සිරිසේන මේ ප්‍රකාශය කරන්න කළින්ම මා මේ විදිහට මන්ත්‍රීවරුන්ගේ මිල ඉහළ ගියේ ඇයි කියා පැහැදිලි කළා. මා කතා කළේ පුළුල් ලෙස "ආවස්ථික පිරිවැය" ගැනයි. ජනාධිපති සිරිසේන කතා කළේ එහි එක් කොටසක් වන මුදල් පිරිවැය ගැන පමණයි. නමුත්, සැබෑ පිරිවැයට ඇමතිධුර, ෆයිල් යටගැසීම් වැනි තවත් බොහෝ දේ ඇතුළත්.

"ලංකාවේ මහජන මන්ත්‍රීවරුන් මුදලට විකිණීම ඒ අයගේ හෝ ඒ අයව මිල දී ගන්නා අයගේ පමණක් වැරැද්දකින් සිදුවන්නක් නොවෙයි. ඒ අයව තෝරා ගන්නා ඡන්දදායකයින් විසින් වක්‍රව එවැනි කටයුතු අනුමත කිරීමත් එයට හේතුවක්. එය එසේ නොවන විට මහජන මන්ත්‍රීවරයෙකු විසින් මුදලට පක්ෂපාතීත්වය මාරු කිරීමේ ආවස්ථික පිරිවැය විශාල ලෙස ඉහළ යාම හේතුවෙන් මේ ආකාරයට මන්ත්‍රීවරුන් මිල දී ගැනීම වඩා අසීරු කාර්යයක් බවට පත් වෙනවා. පසුගිය දෙසතිය තුළ දකින්නට ලැබුණේ ඒ තත්ත්වයයි."

අර්බුදය ඇරැඹෙන විට ජනප්‍රියත්වයෙන් ඉතාම පහළ අඩියක හිටපු රනිල් වික්‍රමසිංහට වැඩිම සහයෝගයක් දුන්නේ ඇතැම් මහින්දාගමිකයින් විසිනුයි. දේශපාලනිකව මහින්ද වෙනුවෙන් පෙනී සිටියත්, ඉහළම ශාස්ත්‍රාලයීය සුදුසුකම් හා විනයක් තමන්ට ඇති බව පෙන්වාගෙන සිටි ඇතැම් මහින්ද පාක්ෂිකයින් තමන්ගේ පෞද්ගලික වාසි හා 2015 ආණ්ඩු පෙරළියෙන් පසුව තමන්ට නැති වූ දේ වෙනුවෙන් නීතිය, ශිෂ්ඨත්වය හා ඇතැම් විට පෞද්ගලික මිත්‍රත්වයන් පවා කොයි තරම් දුරට අමතක කරන්න පුළුවන්ද කියා පෙන්වන්න පැය ගණනකට වඩා කල් ගත්තේ නැහැ. රෝයල් ගියත් උපන් ගති නෑරේ කියා කවුද ඇනෝ කෙනෙක් කලකට පෙර කියල තිබුණනේ.

හැබැයි මහින්ද වෙනුවෙන් පෙනී සිටි සියළු දෙනාවම මේ ගොඩට දමන්න බැහැ. මේ ඇතැම් අය රනිල් විරෝධීන් හා වඩා පුළුල් ලෙස බටහිර විරෝධීන් වුවත් මහින්දාගමිකයින් වුණේ නැහැ. ඔවුන්ගේ ප්‍රමුඛ තේරීම මහින්ද වීමත්, ඉදිරිපත් කළ තර්ක පක්ෂග්‍රාගී වීමත් වෙනම කරුණක්.

අදහස් දැක්වීමේදී පක්ෂග්‍රාහී වීමේ වැරැද්දක් නැහැ. විශේෂයෙන්ම නීති වෘත්තියේ යෙදෙන්නන්ගෙන් අපේක්ෂා කෙරෙන්නේ තමන්ගේ සේවාදායකයා වෙනුවෙන් පෙනී සිටීම මිසක් අපක්ෂපාතී වීම නෙමෙයි. අපක්ෂපාතී විය යුත්තේ අධිකරණයයි.

අධිකරණයේ අපක්ෂපාතීත්වය පිළිබඳව සැක සංකා පැවති යුගයක් තිබුණා. පසුගිය ජනාධිපතිවරණයේදී රාජපක්ෂ ඉක්මවා සිරිසේනට මතු වෙන්න ඒ සැක සංකා වලිනුත් තල්ලුවක් ලැබුණා. ඒ හේතුව මත සිරිසේන-වික්‍රමසිංහ සංයෝගයට ඒ සැක සංකා දුරු කරන්න කිසියම් කාර්ය භාරයක් කරන්න බල කෙරුණා. එහි ප්‍රතිඵල දැන් පෙනෙන්නට තිබෙනවා.

පරාජය භාර නොගත්තත්, තමන් අවුරුදු තුනක් තිස්සේ රටේ අධිකරණ පද්ධතිය කොයි තරම් ශක්තිමත් කරලා තියෙනවද කියලා පරීක්ෂා කරන්න රනිල් මුලදීම හිතුවේ නැහැ. මේ ගැන ඔහුගේ සැක සංකා මුළුමනින්ම දුරු වී නොතිබෙන්න ඇති. එයටත් හේතුවක් තිබෙනවා. සදාචාරාත්මක හේතු මත ලියන්නේ නැහැ. රනිල් විශ්වාසය තැබුවේ ප්‍රධාන වශයෙන්ම ව්‍යවස්ථාදායකය මත හා යම්තාක් දුරකට ජාත්‍යන්තර සහයෝගය මතයි.

මහින්ද-මෛත්‍රී පාර්ශ්වයන් විසින් රනිල් නිකම්ම අගමැතිකම හැර යනු ඇති බව උපකල්පනය කළේයැයි සිතීම ඕනෑවට වඩා සරල නිගමයක්. එය එසේ නොවනු ඇති බව ඔවුන් දැන නොසිටින්නට හේතුවක් නැහැ. රනිල් අගමැතිකම හැර දමා යනු ඇති බවට සහතිකයක් තිබුණානම් රාජ්‍ය මාධ්‍ය වල බලය අල්ලා ගැනීමට ඔය තරම් ප්‍රමුඛත්වයක් දෙන්න අවශ්‍ය වෙන්නේ නැහැ. මේ අනුව, පාර්ලිමේන්තුව කල් තැබීමත් මහින්ද-මෛත්‍රී පාර්ශ්වයේ මුල් සැලසුමේම කොටසක් ලෙස සලකන්න පුළුවන්.

පාර්ලිමේන්තුව කල් තැබීම නිසා රනිල්ට ව්‍යවස්ථාදායක බලය යොදා ගනිමින් විධායකයේ බලයට අභියෝග කරන්න තිබුණු ඉඩකඩ ඇහිරුණා. ඒ එක්කම රනිල්ලාගේ පැත්තේ සිටි මන්ත්‍රීවරුන් එකිනෙකා අඩු වීමේ අවදානමක් ඇති වුණා. මේ වන විට ඇති වී තිබුනේ විධායකය විසින් ව්‍යවස්ථාදායකයේ බලයට අභියෝග කිරීමක් නිසා ප්‍රශ්නය නිරාකරණය කර ගැනීමට අධිකරණයේ මතය විමසිය යුතු බවයි ඔක්තෝබර් 28 වන විටත් මගේ මතය වුණේ.

"විධායකය ක්‍රියා කරලා තියෙන්නේ වැරදියටනම්, අදාළ ක්‍රියාවේ වින්දිතයා වී ඉන්නේ  ව්‍යවස්ථාදායකයනම් ව්‍යවස්ථාදායකයට පමණක් තනිව ප්‍රශ්නය විසඳා ගැනීම අසීරුයි. මේ වෙලාවේ කළ යුත්තේ අධිකරණයේ සහයෝගය ලබා ගැනීමයි. සහයෝගය ලබා ගැනීම කියන එකෙන් අදහස් කළේ රනිල්ට දිගටම බලයේ ඉන්න සහයෝගය ලබා ගැනීම නෙමෙයි. ව්‍යවස්ථාව අනුව ජනාධිපතිගේ බලතල අර්ථනිරුපණය කර ගැනීම හා ජනාධිපති වැරදියට ක්‍රියාකර ඇත්නම් ගත යුතු ක්‍රියාමාර්ග ගැන දැනගැනීමටයි අදහස් විමසිය යුත්තේ. යම් විදිහකින් රනිල්ව ඉවත් කිරීම ව්‍යවස්ථාව අනුව නිවැරදි බව ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයේ මතයනම් පාර්ලිමේන්තුව රැස් වූ පසු අලුත් ආණ්ඩුව පරාජය කරන්න උත්සාහ කිරීම දෙවනුව සලකා බැලිය යුතු කරුණක්."

මේ කරුණේදී අධිකරණය සම්බන්ධ කරගත හැකි ආකාර දෙකක් තිබුණා. පහසුම ආකාරය වුණේ ජනාධිපතිවරයා විසින් අධිකරණයේ මතය විමසීමයි. තමන් කටයුතු කරන්නේ ව්‍යවස්ථාවට අනුකූලව බව ජනාධිපති සිරිසේන විසින් අවංකවම විශ්වාස කළේනම් ඔහුට අධිකරණයේ මතය විමසා ඉතා පහසුවෙන් ඒ බව තහවුරු කර ගත හැකිව තිබුණා. මීට පෙර තමන්ගේ ධුර කාලය පිළිබඳව පැවති අවිනිශ්චිතතාවය දුරු කරගැනීම සඳහා ඔහු අධිකරණයේ මතය විමසා තිබුණා.  එවැනිම කරුණක් හා අදාළව ඊට පෙර එවක ජනාධිපති මහින්ද රාජපක්ෂ විසින්ද අධිකරණයේ මතය විමසා තිබුණා. නමුත්, මෙවර ඔවුන් එසේ නොකළේ රටට මොනවා කිවුවත් තමන් කරන දේ ගැන ඔවුන් දැන සිටි නිසයි.

අධිකරණය සම්බන්ධ කරගත හැකිව තිබුණු දෙවන ආකාරය මූලික අයිතිවාසිකම් පෙත්සම් ගොනු කිරීමයි. එය රටේ ඕනෑම පුරවැසියෙකුට කළ හැකිව තිබුණු දෙයක්. පැවති දේශපාලන අර්බුදය හා අදාළව (මා දන්නා තරමින්) මුලින්ම මූලික අයිතිවාසිකම් පෙත්සමක් ගොනු කර තිබුණේ නාගානන්ද කොඩිතුවක්කු විසිනුයි. නමුත්, ඔහු විසින් අභියෝගයට ලක් කර තිබුණේ පාර්ලිමේන්තුව කල් තැබීම මිස රනිල් ඉවත් කර මහින්දව පත් කිරීම නෙමෙයි. මා දන්නා තරමින් රනිල්ව ඉවත් කිරීම අභියෝගයට ලක් කර තිබෙන්නේ මුලින්ම දඹර අමිල හිමි විසින් හා පසුව ඕෂල හේරත් විසින්. මේ පෙත්සම් දෙක මේ වන විට ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය හමුවේ විභාග වෙමින් පවතිනවා.

අධිකරණය ගැන ඒ වන විටත් නොසිතූ රනිල් මුලදී උත්සාහ කළේ කල් තබා තිබුණු පාර්ලිමේන්තුව හැකි ඉක්මණින් නැවත රැස් කරගන්නයි. ඒ වෙනුවෙන් රනිල් පාර්ශ්වය ජනාධිපති සිරිසේනට බලපෑම් කළත් ඒ බලපෑම් වලින් වැඩක් වුනාද කියන එක සැකසහිතයි. මේ කටයුත්තේදී රනිල් ජාත්‍යන්තර සහයෝගයත් හෙවුවා.

ජාත්‍යන්තර මතය දිගටම තිබුණේ රනිල්ට වාසිදායක අයුරිනුයි. ඔක්තෝබර් 28 වෙනිදා වෙද්දී වහාම පාර්ලිමේන්තුව කැඳවන ලෙස ඉල්ලා සිටිමින් ඇමරිකාව විසින් නිවේදනයක් නිකුත් කළා. ඊළඟ දවස් කිහිපය ඇතුළත ජනාධිපති සිරිසේන මත පීඩනයක් ඇති කරන්න තවත් බටහිර රටවල් එකතු වුණා. පාර්ලිමේන්තුව රැස් කරන බව ජනාධිපතිවරයා ඔවුන්ට පොරොන්දු වී තිබුණා. ඒ එක්කම රනිල් ඉවත් කර මහින්දව පත් කිරීම ව්‍යවස්ථා විරෝධී බවත්, නීත්‍යනුකූල අගමැති සේ තමන් පිළිගන්නේ රනිල් වික්‍රමසිංහව බවත් කතානායකවරයා විසින් ප්‍රකාශ කිරීම නිසා පාර්ලිමේන්තුව නැවත රැස් කිරීම ගැටළුකාරී දෙයක් බවට පත් වුණා. කවුරු හෝ විසින් අධිකරණය වෙත යාමේ වැදගත්කම ඒ වෙලාවේදී මා නැවතත් අවධාරනය කළා.

"මේ වෙලාවේ ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය විසින් ජනාධිපතිවරයාගේ ක්‍රියාව ව්‍යවස්ථාව අනුව අර්ථ නිරූපණය කළ වහාම පවතින අර්බුදය විධායකයේ හෝ ව්‍යවස්ථාදායකයේ වාසියට කැරකෙනවා. එය කොයි පැත්තට කැරකෙයිද කියා ස්ථිරව කීමේ හැකියාවක් මට නැහැ. අදාළ පාර්ශ්ව දෙකෙන් එකක්වත් ඒ අවදානම ගන්න සූදානමක් ඇති බවක් පෙනෙන්නේ නැහැ."

ඒ වගේම, ලිපිය මුලින්ම සටහන් කළ මගේ මතය හෝ වෙනත් අයෙකුගේ පෞද්ගලික මතය මේ කරුණේදී එතරම් වැදගත් නොවන බවත්, වැදගත් වන්නේ ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයේ මතය බවත් 125(1) අනුව්‍යවස්ථාව උපුටා දක්වමින් මා පෙන්වා දුන්නා. එසේ කළේ ඒ වන විටත් ව්‍යවස්ථා විශාරදයින් වැහි වැහැලා හිටපු නිසයි.

"මේ වගේ වෙලාවක අවසන් තීරණය තියෙන්නේ කාගේ අතේද? පහත උපුටා දක්වන්නේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ 125(1) අනුව්‍යවස්ථාව. ඒ අනුව, ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව අර්ථ නිරූපණය කිරීමේ තනි හා අනන්‍ය බලය තිබෙන්නේ ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයටයි. අපි වගේ බ්ලොග් පඩංගු ලියන හාල් කෑලි වලට වගේම වෙනත් ව්‍යවස්ථා විශාරදයින්ටත් අදහස් දක්වන්න පුළුවන් වුවත් ඒවා නිකම්ම නිකම් අදහස් පමණයි."

රනිල් ඉවත් කර මහින්දව පත් කිරීමේ තීරණය සම්බන්ධව ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයේ නිල මතය තවමත් ප්‍රකාශයට පත් වී නැහැ. අදාළ නඩු විභාගය නැවත ආරම්භ වනු ඇත්තේ උසාවි නිවාඩු කාලය අවසන් වීමෙන් පසුවයි. කොහොම වුනත්, ඔක්තෝබර් 26 දින සිටම රනිල් පාර්ශ්වයේ ආණ්ඩු කිරීම අරලියගහ මන්දිරයේ වාසය කිරීමට සීමා වී තිබුණා. මේ හා අදාළව ඇතැම් විට දෙපාර්ශ්වය අතර කිසියම් එකඟතාවයක් තියෙන්න ඇති.

ඔක්තෝබර් මාසය අවසන් වෙද්දී දෙපාර්ශ්වය අතර කිසියම් එකඟතාවයක් ඇති වන්නට යන බවක් පෙනෙන්නට තිබුණා. මේ එකඟතාවය ඇති වුනේ තමන් නිල අගමැතිවරයා ලෙස පිළිගන්නේ රනිල්ව වුවත්, පාර්ලිමේන්තු මහලේකම් වරයා විසින් ජනාධිපතිවරයාගේ ගැසට් පත්‍රය පිළිගනිමින් මහින්ද රාජපක්ෂව අගමැති සේ සලකා අසුන් පනවන්නේනම් එයට බාධා නොකිරීමට කතානායකවරයා අනුකූලතාවයක් දැක්වීම මතයි. නොවැම්බර් 14 දින පාර්ලිමේන්තුව නැවත රැස් කෙරෙන බවට ගැසට් නිවේදනයක්ද නිකුත් කෙරුණා.

මහින්ද-මෛත්‍රී පාර්ශ්වයට පාර්ලිමේන්තුවේ බහුතරය හදා ගැනීමේ ඉඩක් නැති බව මේ වන විට කාටත් පැහැදිලි වී අවසන්. මේ වගේ ගැටුමකින් පසුව කිසියම් සම්මුතියකට එළැඹෙන්නනම් පරාජිත පාර්ශ්වයටත් කිසියම් හෝ පෙන්විය හැකි ජයග්‍රහණයක් අවශ්‍ය වෙනවා. ඒ අනුව, මහින්ද වෙනුවට රනිල් නොවන වෙනත් අයෙකු පත්කරන්න ජනාධිපති සිරිසේන විසින් උත්සාහ දැරුවා. ඔහු තවමත් මේ උත්සාහය අතහැර නැහැ.

තවමත් එජාපයේ බහුතරයකගේ කැමැත්ත ලබන නායකයා රනිල් වික්‍රමසිංහයි. ඔහු සමඟ පාර්ලිමේන්තුවේ බහුතරය සිටින බවත් මේ වන විට තහවුරු කර අවසන්. 43(4) අනුව්‍යවස්ථාව අනුව "ජනාධිපතිවරයාගේ මතය අනුව පාර්ලිමේන්තුවේ විශ්වාසය උපරිම වශයෙන් වශයෙන් ඇති මන්ත්‍රීවරයා ජනාධිපතිවරයා විසින් අග්‍රාමාත්‍යවරයා ලෙස පත් කළ හැක්කේය" කියා සඳහන් වෙනවා.

ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව අනුව ජනාධිපතිවරයාට සිය ධුරයේ කටයුතු කිරීමට හැකි තරමේ ශාරීරික හා මානසික යෝග්‍යතාවයක් තිබිය යුතුයි. එවැනි ශාරීරික හා මානසික යෝග්‍යතාවයක් තිබෙන සාමාන්‍ය පුද්ගලයෙකුට පාර්ලිමේන්තුවේ විශ්වාසය උපරිම වශයෙන් වශයෙන් ඇති මන්ත්‍රීවරයා කවුද කියන එක නිර්ණය කිරීමේ හැකියාවක් තිබිය යුතුයි. නමුත්, මෙහිදී වැරදීම් වෙන්න පුළුවන්.

"ජනාධිපතිවරයාගේ මතය අනුව" කියන එකෙන් අදහස් වෙන්නේ "පාර්ලිමේන්තුවේ විශ්වාසය උපරිම වශයෙන් වශයෙන් ඇති මන්ත්‍රීවරයා" කවුද කියන එක පැහැදිලි නැති වෙලාවක එය නිගමනය කිරීමේ අවකාශය ජනාධිපතිවරයා වෙත ඉතිරි කර ඇති බව මිසක් ඔහුගේ පෞද්ගලික රුචිඅරුචිකම් අනුව හෝ තමන්ට වැඩ කිරීමේ පහසුව මත අගමැති පත් කළ යුතු බව නෙමෙයි. ජනාධිපතිවරයාගේ තේරීම නිවැරදිම තේරීම නෙමෙයිනම් පත් කළ අගමැතිවරයාව විශ්වාසභංගයකින් පරාජය කිරීමේ හැකියාව පාර්ලිමේන්තුවට තිබෙනවා.

සාමාන්‍ය සම්ප්‍රදාය වන්නේ පාර්ලිමේන්තුවේ බහුතර නියෝජනයක් තිබෙන පක්ෂයේ නියෝජිතයා ජනාධිපති විසින් අගමැති සේ පත් කිරීමයි. ඔහු හෝ ඇය "පාර්ලිමේන්තුවේ විශ්වාසය උපරිම වශයෙන් වශයෙන් ඇති මන්ත්‍රීවරයා" ලෙස නිර්ණය කිරීම අපහසු නැහැ. නමුත්, කිසිදු දේශපාලන පක්ෂයකට බහුතර නියෝජනයක් නැත්නම් මේ වැඩේ කරන එක අසීරුයි. මේ වගේ අවස්ථා වලදී, කිසියම් අගමැති අපේක්ෂකයෙකු විසින් තමන්ට බහුතර සහයෝගය තිබෙන බව ලිඛිතව දැනුම් දීම මඟින් ඉහත අවිනිශ්චිතතාවය නැති කළ හැකියි.

මා දන්නා තරමින් 2015දී ජනාධිපති සිරිසේන විසින් රනිල් වික්‍රමසිංහව අගමැති සේ පත් කළේ ඉහත පදනම් දෙකෙන් එකක්වත් අනුව නෙමෙයි. නමුත්, ඒ වෙලාවේ ජනාධිපතිවරයා විසින් කළ පත් කිරීම පාර්ලිමේන්තුවේදී අභියෝගයට ලක් වුනේ නැහැ. ඉන් පසුව දිගටම රනිල් වික්‍රමසිංහට පාර්ලිමේන්තුවේ බහුතරයකගේ සහයෝගය ලැබුණා. ඔහුට එරෙහිව ඉදිරිපත් වුනු විශ්වාස භංගයකදී පවා මේ තත්ත්වය තහවුරු වුනා. ඒ අනුව, "පාර්ලිමේන්තුවේ විශ්වාසය උපරිම වශයෙන් වශයෙන් ඇති මන්ත්‍රීවරයා" කවුද යන්න පිළිබඳව "ජනාධිපතිවරයාගේ මතය" නිවැරදි බව දිගින් දිගටම තහවුරු වුනා. එයින් පෙනෙන්නේ ඒ වන විට පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීවරුන් හතළිස් ගණනක් පමණක් සිටි එජාපයේ නියෝජිතයෙකුට පාර්ලිමේන්තුවේ විශ්වාසය උපරිම වශයෙන් වශයෙන් තිබෙනවාය යන නිවැරදි, එහෙත් අසීරු නිගමනයට එළැඹෙන්න තරමට ශාරීරික හා මානසික යෝග්‍යතාවයක් ජනාධිපති සිරිසේනට තිබුණු බවයි.

ඒ ශාරීරික හා මානසික යෝග්‍යතාවය ජනාධිපති සිරිසේනට තවමත් තිබෙනවාද කියා මා දන්නේ නැහැ. මෙයත් මේ වන විට අධිකරණය හමුවේ විනිශ්චයට භාජනය වී තිබෙන කරුණක්.

එජාපය ඇතුළු දේශපාලන පක්ෂ වලට හා ජාත්‍යන්තර ප්‍රජාවට පොරොන්දු වූ පරිදි හා ගැසට් නිවේදනයකින් ප්‍රකාශයට පත් කෙරුණු පරිදි පසුගිය නොවැම්බර් 14 වෙනිදා පාර්ලිමේන්තුව රැස් කෙරුණේ නැහැ. ඒ වෙනුවට ජනාධිපති සිරිසේන විසින් කළේ ව්‍යවස්ථා විරෝධීව පාර්ලිමේන්තුව විසුරුවා හැර මහ මැතිවරණයක් කැඳවීමයි. මේ කටයුත්ත ව්‍යවස්ථා විරෝධී බව මේ වන විට ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයේ සප්ත පුද්ගල විනිසුරු මඬුල්ලක් විසින් ඒකමතිකවව තීන්දු කර අවසන්. එය තවදුරටත් මගේ අදහසක් පමණක් නෙමෙයි.

මේ හා අදාළව එදින මා ලියූ දේවල් පහත ලිපියේ තිබෙනවා.

නියෝජිත ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය හා නියෝජිතයාගේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය

ඒකීය රාජ්‍යය තවමත් තිබේද?

පසුගිය ඔක්තෝබර් 26 වෙනිදා ජනාධිපති සිරිසේන විසින් නටන්නට පටන් ගත් තොවිලයෙන් මේ වන විට අහිමි වී තිබෙන්නේ බෙර පළුවක් පමණක් නොවෙයි. ලංකාවේ රාජ්‍යයේ ඒකීය ස්වභාවයේ සිට දිගු කලක් තිස්සේ ගොඩ නඟා ගත් ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය මත පදනම් වූ රාජ්‍ය පාලනය පිළිබඳ කීර්ති නාමය හා අසීරුවෙන් තුලනය කර ගනිමින් සිටි ආර්ථික ස්ථාවරත්වය දක්වා බොහෝ දෑ දැනටමත් මේ බල වියරුව හේතුවෙන් අභියෝගයට ලක් වී අවසන්.

මේ සා දැවැන්ත බිඳවැටීම් රැසක් හමුවේ වුවත් නැවත ස්වයං-පිළිසකර කර ගත හැකි තරමට ශ්‍රී ලංකාවේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී භාවිතාව ශක්තිමත් බව තහවුරු වෙමින් තිබීම සතුටට කරුණක්. එසේ වුවත් අවදානම් තත්ත්වයන් කිසිවක් තවමත් පහ වී නැහැ.

ශ්‍රී ලංකාව ජනරජයක්. ඒ නිසා රටේ පරමාධිපත්‍යය තිබෙන්නේ ජනතාවටයි. ඒ වගේම එය ඒකීය රජයක්. එහි බල අධිකාර එකකට වඩා තිබිය නොහැකියි. නමුත්, පසුගිය ඔක්තෝබර් 26 සිට ගෙවුණු කාලය තුළ ලංකාවේ පැවතුණේ එක් බල අධිකාරයක් පමණක්යැයි කියන්න බැහැ. වෙනත් අයුරකින් කිවුවොත් ඔක්තෝබර් 26 සිට ලංකාවේ ඒකීය රාජ්‍යයක් පැවති බව කීම අවිවාදාත්මක කරුණක් නෙමෙයි. මේ තත්ත්වය තවමත් සම්පූර්ණයෙන් වෙනස් වී නැහැ.

ශ්‍රී ලංකාවේ වලංගු ව්‍යවස්ථාව අනුව, ජනතාවගේ පරමාධිපත්‍ය බලය ක්‍රියාත්මක වන ආකාර තුනක් තිබෙනවා. ඒ විධායකය, ව්‍යවස්ථාදායකය හා අධිකරණය වශයෙනුයි. මේ එක් කොටසක් අනෙක් කොටස් වලට යටත් නැහැ.

ව්‍යවස්ථාදායක බලය කියන්නේ නීති හැදීමේ බලය. අධිකරණ බලය කියන්නේ නීති අර්ථදැක්වීමේ බලය. විධායක බලය කියන්නේ නීති ක්‍රියාත්මක කිරීමේ බලය.

සරල උදාහරණයක් ගත්තොත් බීමත්ව රිය පැදවීම වරදක්ය යනුවෙන් නීතියක් පනවන්නේත්, ඒ වරදට ලබා දිය යුතු දඬුවම් පුළුල් හා පොදු වශයෙන් තීරණය කරන්නේත් ව්‍යවස්ථාදායකය විසින්. කිසියම් පුද්ගලයෙකු බීමත්ව රිය පැදවූයේද යන්න නිගමනය කර ඒ නිගමනය මත පදනම්ව පවතින නීතිය යටතේ ලබා දිය යුතු නිශ්චිත දඬුවම තීරණය කරන්නේ අධිකරණය විසින්. බීමත්ව රිය පදවන බවට සැක කර පුද්ගලයෙකු අධිකරණය වෙත යොමු කර චෝදනා ඉදිරිපත් කරන්නේත්, අධිකරණය විසින් නියම කරන දඬුවම් ක්‍රියාත්මක කරන්නේත් විධායකය විසින්. රාජ්‍යයක් ශක්තිමත්ව පැවතීමට මේ අංශ තුනම නිසි පරිදි ක්‍රියාත්මක විය යුතුවා වගේම අංශ තුන අතර මනා සහයෝගීතාවක්ද තිබිය යුතුයි.

ජනමතවිචාරණයකදී සිදුවන්නේ රටේ ජනතාව විසින් සෘජුවම ව්‍යවස්ථාදායක බලය ක්‍රියාත්මක කිරීමක්. එසේ නොවන අනෙකුත් අවස්ථා වලදී ව්‍යවස්ථාදායක බලය ක්‍රියාත්මක කරන්නේ පාර්ලිමේන්තුව හරහා මහජන නියෝජිතයින් (පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීවරුන්) විසින්. පාර්ලිමේන්තුවේ කටයුතු මෙහෙයවන්නේ මේ මහජන නියෝජිතයින් අතරින් තෝරා ගැනෙන කථානායකවරයා විසිනුයි.

ජනාධිපතිවරයා විධායකයේ ප්‍රධානියා. අමාත්‍ය මණ්ඩලය වගේම ඒ අමාත්‍ය මණ්ඩලය යටතේ කටයුතු කරන රාජ්‍ය නිලධාරීන් විසින් ද කරන්නේ විධායක බලය ක්‍රියාත්මක කිරීමයි. නීතිපති දෙපාර්තමේන්තුව සැලකිය හැක්කේත් විධායකයේම කොටසක් ලෙසයි. නීතිපතිවරයා විසින් කරන්නේ රජය වෙනුවෙන් අධිකරණය නියෝජනය කිරීමයි.

අධිකරණ බලය ක්‍රියාත්මක වන්නේ ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයේ සිට පහළට ඇති අධිකරණ පද්ධතිය හරහා. කෙසේ වුවත්, පාර්ලිමේන්තුවේ සහ එහි මන්ත්‍රීවරුන්ගේ වරප්‍රසාද, පරිහාර හා බලතල සම්බන්ධව අධිකරණ බලය තිබෙන්නේ පාර්ලිමේන්තුවටමයි.

ලංකාවේ ව්‍යවස්ථාව අනුව අමාත්‍ය මණ්ඩලයේ ප්‍රධානියා වන ජනාධිපතිවරයා හැරුණු විට අනෙකුත් සාමාජිකයින් පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීවරුන්ද වෙනවා. මෙහිදී එකම පුද්ගලයින් කණ්ඩායම වරෙක විධායකයේ කොටසක් ලෙසත් තවත් වරෙක අනෙකුත් පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීවරුන් සමඟ ව්‍යවස්ථාදායකය ලෙසත් කටයුතු කරනවා.

දහතුන් වන සංශෝධනය නිසා සිදු වී තිබෙන වෙනස්කම් ගැන අපි දැනට කතා නොකර ඉමු.

ඔක්තෝබර් 26 වෙනිදා ජනාධිපතිවරයා විසින් ගත් ක්‍රියාමාර්ග හේතුවෙන් අධිකරණය හෝ ව්‍යවස්ථාදායකය හා අදාළව කිසිදු වෙනස්කමක් වුණේ නැහැ. අගමැති තනතුර හා ඇමති තනතුරු වෙනස් කිරීම විධායකය ඇතුළේ සිදු වුනු වෙනසක්.

පෙර කී පරිදි, ජනමතවිචාරණ අවස්ථාවකදී හැර, රාජ්‍යයේ ව්‍යවස්ථාදායක බලය ක්‍රියාත්මක කරන්නේ පාර්ලිමේන්තුව විසින්. මෙහිදී ව්‍යවස්ථාදායකයේ තීරණය ලෙස සැලකිය හැක්කේ පාර්ලිමේන්තුවේ බහුතර මතයයි.

ඔක්තෝබර් 26 වෙනිදා ජනාධිපතිවරයා විසින් ක්‍රියා කළ ආකාරය ව්‍යවස්ථානුකූල නොවන බව පාර්ලිමේන්තුවේ බහුතර මන්ත්‍රීවරුන්ගේ මතය වුණා. ඔවුන් ඒ බව කථානායකවරයා වෙත ලිඛිතව දැනුම් දුන්නා. කථානායකවරයා හිටියේත් ඒ මතයේ. මෙහිදී වුනේ ව්‍යවස්ථාදායකය විසින් විධායකයට අභියෝග කිරීමක් කියා කියන්න පුළුවන්.

මෙයට සමාන්තරව රටේ නියම විධායකය කුමක්ද කියන ගැටළුව මතු වුණා. ඇතැම් අය රනිල් වික්‍රමසිංහව තවදුරටත් අගමැති සේ පිළිගනිද්දී තවත් අය අගමැති මහින්ද රාජපක්ෂ බව විශ්වාස කළා. අමාත්‍ය මණ්ඩලයේ අනෙකුත් සාමාජිකයින් කවුරුන්ද යන්න හා අදාළවත් මේ බෙදීම සිදු වුණා.

ඒකීය රාජ්‍යයක විධායකයන් දෙකක් තියෙන්න විදිහක් නැහැ. ඒ නිසා, නීත්‍යානුකූල අගමැති විය හැක්කේ රනිල් වික්‍රමසිංහ හෝ මහින්ද රාජපක්ෂ යන දෙදෙනාගෙන් එක් අයෙකු පමණයි. මේ දෙදෙනාගෙන් රනිල් වික්‍රමසිංහ හා ඔහුගේ ඇමති මණ්ඩලය විසින් පසුගිය ඔක්තෝබර් 26 දින සිට රටේ විධායක බලය ක්‍රියාත්මක කිරීමක් සිදු වුනේ නැහැ. එය කළේ මහින්ද රාජපක්ෂ හා ඔහුගේ ඇමති මණ්ඩලය විසිනුයි. රාජ්‍ය සේවයේ නිරත අති මහත් බහුතරය විසින් කැමැත්තෙන් හෝ අකැමැත්තෙන් මහින්ද රාජපක්ෂ හා ඔහුගේ ඇමති මණ්ඩලය විධායකය සේ සලකමින් ඔවුන්ගේ නියෝග පිළිපැද්දා. රනිල් වික්‍රමසිංහ හා ඔහුගේ ඇමති මණ්ඩලය විසින් ප්‍රායෝගිකව රටේ විධායක බලය ක්‍රියාත්මක කිරීම අත හැර දමා තිබුණා.

කිසියම් තනතුරක් නීත්‍යානුකූලව හිමි තැනැත්තා වෙනුවට වෙනත් අයෙකු එම තනතුරේ කටයුතු කරන විට එසේ කටයුතු කරන පුද්ගලයා හැඳින්වීමට "ඩි ෆැක්ටෝ" යන ලතින් වචනයත් තනතුර නීත්‍යානුකූලව හිමි තැනැත්තා හැඳින්වීමට "ඩි ජුරේ" යන ලතින් වචනයත් යොදා ගැනෙනවා. පසුගිය දෙසතිය තුළ ඩි ෆැක්ටෝ අමාත්‍ය මණ්ඩලය වූයේ මහින්ද රාජපක්ෂගේ කණ්ඩායම ලෙස සැලකීම වඩා නිවැරදියි.

රනිල් වික්‍රමසිංහ ඇතුළු කණ්ඩායම විසින් දිගින් දිගටම කියා සිටියේ ඩි ජුරේ අමාත්‍ය මණ්ඩලය තමන්ගේ කණ්ඩායම බවයි. එහෙත්, මහින්ද රාජපක්ෂගේ කණ්ඩායම විසින් ද තමන් ඩි ෆැක්ටෝ කණ්ඩායම බව ප්‍රදර්ශනය කරන අතරම ඩි ජුරේ අමාත්‍ය මණ්ඩලය තමන්ගේ කණ්ඩායම බවත් කියා සිටියා.

ඉහත තත්ත්වය තුළ ලංකාවේ ඩි ජුරේ විධායකය කුමක්ද යන්න පිළිබඳව රටේ බෙදීමක් ඇති වුණා. මේ වගේ අවස්ථාවක අර්බුදයේ සෘජු පාර්ශ්වකරුවන් නොවන අයගේ අදහස් වලට වැඩි වටිනාකමක් ලැබෙනවා. එසේ කීමෙන් මා කරන්නේ  අර්බුදයේ සෘජු පාර්ශ්වකරුවන් නොවන අය නිරපේක්ෂ ස්වාධීන පුද්ගලයින් සේ හැඳින්වීමක් නෙමෙයි. ස්වාධීනත්වයක් ගැන කතා කළ හැක්කේ කිසියම් සන්දර්භයක පමණයි.

මහින්ද රාජපක්ෂ හා ඔහුගේ ඇමති මණ්ඩලයේ නීත්‍යානුකූල භාවය වෙනුවෙන් පෙනී සිටි හා තර්ක කළ සියල්ලන්ම පාහේ මහින්ද ඇතුළු කණ්ඩායම නැවත බලයට පත් කර ගැනීමේ අවශ්‍යතාවයක් තිබුණු අය. මේ අතරින් ප්‍රමුඛ කණ්ඩායම පසුගිය පළාත් පාලන මැතිවරණ වලදී පොදුජන පෙරමුණට ඡන්දය දුන් අයයි. ප්‍රමාණාත්මකව ගත්තොත් ලක්ෂ 50.3ක්.

පළාත් පාලන මැතිවරණ වලදී පොදුජන පෙරමුණ හැර අනෙකුත් පක්ෂ හා කණ්ඩායම් වලට ඡන්දය දුන් පිරිස ලක්ෂ 73.8ක්. නමුත්, එයින් කොටසක් එම පක්ෂයේ සහයෝගය ලැබූ වෙනත් පක්ෂ හෝ කණ්ඩායම් විසින් ලැබූ ඡන්ද. ඒ වගේම, ශ්‍රීලනිපය හා එජනිසය විසින් ලබාගත් ලක්ෂ 15ක ඡන්ද ප්‍රමාණයෙන් සැලකිය යුතු කොටසක්ද මේ ප්‍රශ්නය ආරම්භය වන විටත් මහින්ද පාක්ෂිකයින් වී සිටියා වෙන්න පුළුවන්. මේ සියල්ල සැලකූ විට ව්‍යවස්ථානුකූල භාවය කෙසේ වුවත්, මහින්ද ඇතුළු කණ්ඩායම බලයට පත් වනු දකින්න කැමති විශාල පිරිසක් රටේ හිටියා. ඒ කණ්ඩායම බොහෝ විට රටේ ජනගහණයෙන් අඩකට වඩා වැඩි වෙන්න පුළුවන්.

මහින්ද රාජපක්ෂ ඇතුළු කණ්ඩායම විසින් ප්‍රයෝජනයට ගත්තේ ඔවුන් සතු වූ ඉහත කී ජන පදනමයි. කොහොමවුවත්, එම කණ්ඩායමට රටේ තිබුණු ජන පදනම රටේ වැඩිහිටි ජනගහණයෙන් හරි අඩකට වඩා ගොඩක්ම වැඩි වෙන්න විදිහක් නැහැ.

මෙයින් වෙනස්ව රජයේ සේවකයින් අතරේ මහින්දගේ ජන පදනම මීට වඩා ගොඩක්ම වැඩි වූ බව මගේ අදහසයි. එයට හේතු තේරුම් ගැනීම අපහසු නැහැ. මහින්ද රාජපක්ෂ ඇතුළු කණ්ඩායමට ඩි ෆැක්ටෝ විධායකය වීම මේ තරම්ම පහසු වුනේ ඒ නිසයි.

එජාපය හා අදාළව ගත්තොත් පැවතුණේ මෙයින් හාත්පසින්ම වෙනස් තත්ත්වයක්. පළාත් පාලන මැතිවරණ වලදී ඔවුන්ට ලබාගත හැකි වූයේ ඡන්ද ලක්ෂ 36.5ක් පමණයි. රජයේ සේවකයින් අතර එජාපයේ ජනප්‍රියතාවය හොඳටම අඩු වෙලයි තිබුණේ. ඇත්තටම කියනවානම් ඔක්තෝබර් 26 වෙනිදා ගැසට් නිවේදන නිකුත් වූ වහාම රනිල් වික්‍රමසිංහගෙන් ලොකු සටන්කාමයක් ප්‍රදර්ශනය වුණේ නැහැ. ඔවුන් කළේ තමන් සතු වූ, ඔවුන්ට අනුව නීත්‍යානුකූල ලෙස ඔවුන් සතු වූ විධායක බලය වැඩි ප්‍රතිරෝධයක් නොදක්වා අත හැර දමනු ලැබීමයි.

කොහොම වුනත්, රනිල් වික්‍රමසිංහ ඇතුළු කණ්ඩායම උපාය මාර්ගිකව කටයුතු කරන්න උත්සාහ කළා කියා කියන්න පුළුවන්. අර කියනවනේ මොළෙන් අහවල් එක කරනවා කියලා.

රනිල් මුල සිටම උත්සාහ කළේ තමන් සතු වූ ව්‍යවස්ථාදායක බලය යොදාගනිමින් විධායකයේ (ඔහුට අනුව) වැරදි තීරණයට අභියෝග කරන්නයි. මේ අවස්ථාවේදී රනිල් ජාත්‍යන්තර මතය තමන්ගේ වාසියට යොදාගන්න මුල සිටම උත්සාහ කළා. ඔහුට එහි ප්‍රතිඵල ලැබුණා. බටහිර රටවල් රනිල්ගේ කණ්ඩායම රටේ ඩි ජුරේ විධායකය සේ පිළිගන්නා බව අඟවන්න පැකිළුනේ නැහැ. කවුරු කොයි තරම් කයිවාරු ගැහුවත් ලංකාව වගේ රටකට බටහිර රටවල මතය නොසලකා කටයුතු කළ හැකි සීමාවක් තිබෙනවා. බටහිර රටවල ස්ථාවරය ජනාධිපතිවරයා මත සෑහෙන පීඩනයක් ඇති නොකළා කියන්න බැහැ.

විධායකයේ බලය අල්ලා ගැනීමෙන් පසුව මහින්ද රාජපක්ෂ කණ්ඩායමේ ඉලක්කය වුනේ ව්‍යවස්ථාදායකයේ බලය අල්ලා ගැනීමයි. එජනිස ඇතුලෙ සිටි මහින්ද-මෛත්‍රී කණ්ඩායම් වලට (ඊපීඩීපී මන්ත්‍රීධුරයද ඇතුළුව) මන්ත්‍රීවරු 96ක් සිටියා. එජාපයට තිබුණේ (මුස්ලිම් කොංග්‍රසයද ඇතුළුව) මන්ත්‍රී ධුර 107යි. ඉතිරි මන්ත්‍රී ධුර 22 තිබුණේ ජවිපෙ හා ද්‍රවිඩ සන්ධානය සතුවයි.

ජවිපෙ හා ද්‍රවිඩ සන්ධානය පාර්ලිමේන්තුව තුළ ස්වාධීනව සිටියානම් එජනිසයට එජාපය ඉක්මවීම සඳහා එජාපයේ මන්ත්‍රී වරුන් හය දෙනෙකු තමන්ගේ පැත්තට ඇද ගැනීම ප්‍රමාණවත්ව තිබුණා. මෙය එතරම්ම අමාරු ඉලක්කයක් බව පෙනෙන්න තිබුණේ නැහැ. එසේ වුණානම් ව්‍යවස්ථාදායකයේ බලය හිමි වන්නේ මහින්දගේ කණ්ඩායමටයි.

මහින්දලා තමන්ගේ ඉලක්කය වෙත වේගයෙන් ළඟා වෙමින් සිටියා. ඔවුන්ට ව්‍යවස්ථාදායකයේ බලය හිමි වන බව සැකයක් නැතිව තහවුරු වුණානම් මන්ත්‍රී වරයෙකු ඒ පැත්තට බා ගැනීමේ මිල විශාල ලෙස පහළ යනවා. එසේ වුනානම් ඔවුන්ට පාර්ලිමේන්තුවේ බහුතරය හදා ගන්න ඉඩ සැලසෙනවා. රනිල් වික්‍රමසිංහ විසින් පාර්ලිමේන්තුව හැකි ඉක්මණින් නැවත කැඳවා ගැනීමට සිදු කළ උත්සාහය ඇතුළේ ඔවුන්ගේ පිලේ සාමාජිකයින් එකිනෙකා අහිමි වීමේ අවදානම ගැන වූ බිය පෙනෙන්නට තිබුණා.

ඉහත සමතුලිතාවය වෙනස් වෙන්න හේතු වුනේ ජවිපෙ හා ද්‍රවිඩ සන්ධානය විසින් ගත් ස්ථාවරයයි. මේ කණ්ඩායම් මුලින් ප්‍රශ්නයට මැදිහත් නොවී සිටින බවක් පෙනුණත් මහින්ද කණ්ඩායම විසින් ද්‍රවිඩ සන්ධානයේ මන්ත්‍රීවරයෙකු බිලී බා ගැනීමත් සමඟම ද්‍රවිඩ සන්ධානයට එජාපයට සහයෝගය දෙන්න අවශ්‍ය වූ හේතුව හමු වුණා. මේ මන්ත්‍රී වරයා වෙනුවෙන් මහින්ද කණ්ඩායම ගෙවූ මිල ඉතා විශාලයි.

ද්‍රවිඩ සන්ධානයේ ස්ථාවරය වෙනස් වීමත් සමඟම මහින්ද-මෛත්‍රී කණ්ඩායමට පාර්ලිමේන්තුවේ බලය පවත්වා ගැනීම සඳහා අවශ්‍ය වූ මන්ත්‍රීවරුන් ගණන 102 සිට 113 දක්වා ඉහළ ගියා. එජාප කණ්ඩායමේ මන්ත්‍රීවරුන් ගණන ඉක්මවීම තවදුරටත් ප්‍රමාණවත් සාධකයක් වුණේ නැහැ.

මේ අතර, 2015 දී මෛත්‍රීපාල සිරිසේනව ඉදිරියට තල්ලු කළ එජාප නොවන බලවේග නැවත සක්‍රිය වෙන්න පටන් ගත්තා. එජාප කණ්ඩායම ඇතුළේ සිටි හෙළ උරුමය වගේම එයින් පිටත හිටපු ජවිපෙත් රැල්ල අඳුනා ගත්තා. බලාපොරොත්තු නොවූ ජන සහයෝගයක් ලැබෙන්න ගනිද්දී එජාපයේ ජවය වැඩි වුනා. මහින්ද විරෝධී කණ්ඩායම් වලට ඔවුන්ගේ ප්‍රතිවිරෝධතා අත හැර එකතු විය හැකි පොදු නිමිත්තක් ජනාධිපතිවරයා විසින් සපයා තිබුණා. රටෙන් බාහිරව රනිල් වික්‍රමසිංහ ඇතුළු කණ්ඩායමට වැඩි පිළිගැනීමක් ලැබීමත්, රට ඇතුළේ රැල්ල මහින්ද පිලෙන් ප්‍රතිවිරුද්ධ දිශාවට හැරෙන්න වීමත් එක්ක මහින්ද කණ්ඩායමට තමන්ට අවශ්‍ය මන්ත්‍රී සංඛ්‍යාව හොයා ගැනීම වඩ වඩා අමාරු වුනා පමණක් නෙමෙයි එජනිස මන්ත්‍රී වරුන් තමන් වෙත රඳවා ගැනීම පවා අභියෝගයක් වුනා.

මහින්ද-මෛත්‍රී කණ්ඩායමට ව්‍යවස්ථාදායක බලය රහිතව විධායක බලය දිගින් දිගටම පවත්වා ගැනීමේ හැකියාවක් තිබුණේ නැහැ. ඒ අනුව, ජන බලය මත විශ්වාසය තබමින් පාර්ලිමේන්තුව විසුරුවා හැර මැතිවරණයකට යන්න විධායකය තීරණය කළා.

මේ එක්කම වුනේ විධායකය විසින් ව්‍යවස්ථාදායකයට සෘජුව අභියෝග කිරීමක්. ඊට පෙර කතානායකවරයාගේ නිවේදන ආදිය හරහා ව්‍යවස්ථාදායකය විසින් විධායකයට අභියෝග කර තිබුණත්, පාර්ලිමේන්තුව කල් තබා තිබූ බැවින් ඒ විරෝධයන්ගේ තිබුණේ නෛතික ස්වභාවයකට වඩා දේශපාලන ස්වභාවයකුයි.

පාර්ලිමේන්තුව විසුරුවා හැරීම හේතුවෙන් ව්‍යවස්ථාදායකයට නීත්‍යානුකූල ලෙස විධායකයේ තීරණයට අභියෝග කිරීමට තිබුණු අවස්ථාව අහිමි කරනු ලැබුණා. මෙයට එරෙහිව අධිකරණය වෙත මූලික අයිතිවාසිකම් පෙත්සම් ඉදිරිපත් වුණා. විධායකය හා ව්‍යවස්ථාදායකය අතර ගැටුමේ බල තුලනය තීරණය කිරීම අධිකරණය වෙත පැවරුණා.

(මතු සම්බන්ධයි)

නියෝජිත ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය හා නියෝජිතයාගේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය

තවත් සිකුරාදා මධ්‍යම රාත්‍රී ගැසට් නිවේදනයක් මේ වන විට නිකුත් වී තිබෙනවා. මෙය කිසිවෙකුටත් කලින් එක තරමේ සර්ප්‍රයිස් එකක් වුනා කියා මා හිතන්නේ නැහැ.

කලින් ගැසට් නිවේදනයෙන් වෙනස්ව මෙවර නිවේදනයේ ජනාධිපතිවරයා විසින් පාර්ලිමේන්තුව විසුරවීමට තමන්ට බලතල ලැබුණේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ කවර වගන්ති වලින්ද යන්න සඳහන් කර තිබෙනවා. අදාළ වගන්ති පමණක් තනිව ගත්තොත් ජනාධිපතිවරයාගේ පැහැදිලි කිරීම නිවැරදියි. නමුත්, ව්‍යවස්ථාවක වගන්ති ඒ ආකාරයෙන් අනෙක් වගන්ති වලින් වියුක්තව අර්ථ දක්වන්න බැහැ.

එක වරදක් කළ පසු එය වහගන්න තවත් වැරදි ගොඩක් කරන්න වෙනවා. දැන් වෙලා තියෙන්නේ එයයි.

මේ සිදුවීම් දාමයෙන් පැහැදිලිව පෙනෙන්නේ 1978 ව්‍යවස්ථාව කෙතරම් භයානක එකක්ද කියන එකයි. දහනවවන සංශෝධනය හරහා යම් වෙනස්කම් සිදු කර තිබුණත් තවමත් ජනාධිපතිවරයාගේ බලය ඉතා විශාලයි.

ජනාධිපතිවරයා විසින් හිතාමතාම ව්‍යවස්ථාව උල්ලංඝණය කරනවානම්, බලය අයුතු ලෙස භාවිතා කරනවානම් හෝ ජනාධිපතිවරයා මානසික රෝගයකින් පෙලෙනවානම් සාමාන්‍යයෙන් සිදු නොවන දේ වෙන්න පුළුවන්. ඒ වගේ වෙලාවක ව්‍යවස්ථාව අනුව තත්ත්වය සමනය කරන්න කළ හැක්කේ කුමක්ද?

මේ වගේ වෙලාවක යමක් කිරීමේ හැකියාව තිබෙන්නේ ව්‍යවස්ථාදායකයටයි. 38(2) අනුව්‍යවස්ථාව අනුව ජනාධිපතිවරයා හිතාමතාම ව්‍යවස්ථාව උල්ලංඝණය කරන බව, බලය අයුතු ලෙස භාවිතා කරන බව හෝ මානසික රෝගයකින් පෙලෙන බව ඇතුළු කරුණු ගණනාවක් සිදුවන අවස්ථා වලදී කථානායකවරයාට දැනුම් දෙන්න පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීවරුන්ට පුළුවන්. අවම වශයෙන් පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීවරුන්ගෙන් අඩකට වඩා අත්සන් කර ඇත්නම් කථානායකවරයාට එවැනි යෝජනාවක් භාර ගන්නත් පුළුවන්.

නමුත්, එවැනි ක්‍රියාමාර්ගයක් තේරුමක් තිබෙන අවසානයක් දක්වා ගෙන යා හැක්කේ පාර්ලිමේන්තුවේ තුනෙන් දෙකක බලයක් තිබේනම් පමණයි. එපමණක් වුවත් මදි. ඒ සඳහා ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයේ එකඟතාවයත් අවශ්‍යයි. වෙනත් විදිහකින් කිවුවොත් දහනවවන සංශෝධනයෙන් පසුව වුවත් ලංකාවේ විධායක ජනාධිපතිවරයාට පිස්සු කෙළින්න විශාල අවකාශයක් ඉතිරි වී තිබෙනවා. සති දෙකක් තිස්සේ නටපු නාඩගම නිසා පැහැදිලිව පෙනුණු පළමු කරුණ මෙයයි.

විධායකය විසින් පිස්සු කෙළීමේ ප්‍රතිඵලය රාජ්‍ය යාන්ත්‍රණයේ ඉතිරි කොටස් දෙක වන අධිකරණය හෝ ව්‍යවස්ථාදායකය යන දෙකෙන් එකක් ව්‍යවස්ථා විරෝධී සේ අකර්මන්‍ය කර දැමීම වුවහොත් ඇති වන තත්ත්වය කුමක්ද?

පළමුවැන්න වසර කිහිපයකට පෙර සිදු වුනා. වැරැද්ද නිවැරදි කරන්න වසර කිහිපයක්ම ගියා. මේ හේතුව නිසා 2013 ජනවාරි සිට වසර දෙකක් පමණ කාලයක් ලංකාවේ අගවිනිසුරුවරියට සිය ධුරයේ කටයුතු කරන්න ඉඩ ලැබුණේ නැහැ. දැන් දෙවැන්න සිදු වී තිබෙනවා.

පොදුජන පෙරමුණ පැත්තෙන් බැලුවොත් මහා මැතිවරණයකට යාම ඔවුන් බලාපොරොත්තුවෙන් හිටපු දෙයක්. පළාත් පාලන මැතිවරණ ප්‍රතිඵලය දැකීමෙන් පසුව ඔවුන්ට මැතිවරණ ජයග්‍රහණයක් ගැන සැකයක් තිබුණේ නෑ කියා හිතන්න පුළුවන්.

නියමිත කාලය තෙක් සිටියානම් රනිල්ගේ ආණ්ඩුවේ ජනප්‍රියතාවය තවත් අඩු වී මහින්දලාට තව තවත් වාසි වෙන්න තිබුණා. ඒ වගේම, අලුත් මැතිවරණ ක්‍රමය ආවානම් එය පොදුජන පෙරමුණට (හෝ සිංහල බෞද්ධයන්ගේ බහුතර ඡන්ද දිනාගත හැකි කණ්ඩායමට)  විශාල වාසියක් වෙනවා. බොහෝ විට පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණයකදී සිංහල බෞද්ධයන්ගේ බහුතර ඡන්ද දිනාගත හැකි කණ්ඩායම පැරදවිය නොහැකි වෙනවා.

එසේ තිබියදීත් රාජපක්ෂලා ඉතිරි කෙටි කාලය ගෙවෙන තුරු බලා නොසිට වහා ක්‍රියාත්මක වුනේ රාජපක්ෂ පවුලේ ඇතැම් සාමාජිකයින්ට එරෙහිව විභාග වෙමින් පැවති නඩු නිසා බව කියැවෙනවා. එය එසේ වෙන්න පුළුවන්.

මහින්දලාට මෛත්‍රීව ඕනෑ වුනේ පැවති ආණ්ඩුව කවර ආකාරයෙන් හෝ කලින් බිඳ දමන්නයි. ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව අනුව ජනාධිපතිවරයාට පාර්ලිමේන්තුව විසුරුවා හැරීමේ හැකියාවක් තිබුණු බවක් ඔවුන් විශ්වාස කළානම් පාර්ලිමේන්තුව විසුරුවා හැරීම කලින්ම කරන බව පැහැදිලි කරුණක්. නමුත්, ජනාධිපතිවරයා එසේ කළේ නැහැ.

පාර්ලිමේන්තුව විසුරවා හරින්න දින දෙකකට පෙර රජයේ ප්‍රවෘත්ති දෙපාර්තමේන්තුව විසින්, අර්බුදය ඇරඹීමෙන් පසුව ජනාධිපතිවරයා විසින් අළුතෙන් පත් කළ නිලධාරියෙකුගේ අත්සනින් ප්‍රකාශයක් නිකුත් කරමින් දැනුම් දුන්නේ පාර්ලිමේන්තුව විසුරුවා හරින්නේය යන්න සංවිධානාත්මක කණ්ඩායම් විසින් පතුරුවා හරින අසත්‍ය හා පදනම් විරහිත කටකතාවක් බවයි.

බදාදා වන විටත් මහින්ද-මෛත්‍රී කණ්ඩායම විසින් බහුතරය හදා ගැනීමේ අපේක්ෂාව අත හැර නොතිබුණු බව පැහැදිලියි. ඉන් පසු දින දෙක තුළ තත්ත්වයේ වෙනසක් සිදුවන්නට ඇති බව පෙනෙනවා.

ලංකාවේ දැනට වලංගු ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව ජනාධිපතිවරයා විසින් අර්ථ දක්වන ආකාරය නිවැරදිනම් පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණ පැවැත්වීමේ කිසිදු තේරුමක් නැහැ. මැතිවරණ ප්‍රතිඵලය කුමක් වුවත් ජනාධිපතිවරයාට තමන් කැමැති අයෙක්ව අගමැති සේ පත් කරන්න වගේම එසේ පත්කරන අගමැතිට පාර්ලිමේන්තුවේ බහුතර බලය හදාගත හැකි බවක් නො පෙනේනම් පාර්ලිමේන්තුව රැස් නොකරම හෝ වෙනත් ඕනෑම වෙලාවක හේතු නොදක්වා විසුරුවා හරින්න වුවත් පුළුවන්.

එහෙම බැලුවොත් ලංකාවේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය කියන්නේ ජනාධිපතිවරයෙකු පත් කර ගැනීමට තිබෙන අයිතියට පමණයි. ඉන් පසු, ඔහු හෝ ඇය බලයේ සිටින තාක් කල් සියල්ල සිදුවන්නේ ඒ ජනාධිපතිවරයාගේ අභිමතය පරිදියි. මේකට කියන්න වෙන්නේ නියෝජිත ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය කියා නෙමෙයි. නියෝජිතයාගේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය කියලයි. තෝරාගන්නා නියෝජිතයාගේ අභිමතය වෙනස් වන ආකාරය අනුව නියෝජිතයාගේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයේ ස්වරූපය වෙනස් වන නිසා සාධාරණ වශයෙන් නියෝජිතයාගේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය කියා නොකියා නියෝජිතයාගේ නමින්ම හඳුන්වන්නත් පුළුවන්.

ලිපිය අවසන් කිරීම පිණිස පහත කොටස මා උපුටා ගන්නේ ජනාධිපති සිරිසේනගේ 2015 රාජාසන කතාවෙන්.

"ගරු කථානායක තුමනි, යම් රටක් හෝ ජාතියක් ස්වකීය අනන්‍යතාවේ පදනම වශයෙන් සලකන්නේ එරටෙහි ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවයි. ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව ජාතියේ උත්තරීතර ලේඛනය ලෙස අප සලකන්නේ ඒ හේතුවෙන්. නිදහසේ සිට ගෙවුණු වසර 60ක කාලය තුළ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා තුනක් අප ක්‍රියාවට නංවා තිබෙනවා. එහෙත් අද වන තෙක් අපට ශ්‍රී ලාංකික ජාතියෙහි පදනම ලෙස සියලු දෙනාට එකඟ විය හැකි ව්‍යවස්ථාවක් සම්මත කර ගැනීමට නොහැකි වීම අභාග්‍යයක්. විශේෂයෙන් ම, අද අප රටේ ක්‍රියාත්මක වන 1978 ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව සම්මත වූ දිනයේ පටන්ම එහි පදනම වන විධායක ජනාධිපති ධුරය හා මැතිවරණ ක්‍රමය පිළිබඳව බොහෝ පාර්ශ්වයන්ගේ මැසිවිලි සහ විරෝධතා එල්ල වෙමින් පවතිනවා. "මෛත්‍රී පාලනයක්- ස්ථාවර රටක්" ප්‍රතිපත්ති ප්‍රකාශනය තුළ මා ඒ පිළිබඳව විශේෂ අවධානයක් යොමු කර තිබෙනවා. 1978 ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවට එක් වූ දහ නව වන ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා සංශෝධනය සම්මත කිරීම මාගේ මැතිවරණ ප්‍රකාශනයේ එක් පොරොන්දුවක් ඉටු කිරීමක්. "විධායක ජනාධිපති ක්‍රමය තවදුරටත් පැවතිය යුතු ද, එසේනම් එහි ස්වභාවය කෙසේ විය යුතු ද?" යන්න පිළිබඳව අවසන් නිගමනය ගැනීම ඔබ අසුන්ගෙන තිබෙන මේ පාර්ලිමේන්තුවේ වගකීමක්."

(Image: http://www.pmdnews.lk/policy-statement-delivered-by-president-maithripala-sirisena-addressing-the-8th-parliament-of-sri-lanka-on-september-1-2015/)

නොවැම්බර් 14 කාගේ නැකතද?

පාර්ලිමේන්තුව නැවත කැඳවන දිනය පිළිබඳව වූ අවිනිශ්චිතතාවය මේ වන විට අවසන් වී තිබෙනවා. අද නිකුත් කර තිබෙන ගැසට් නිවේදනය අනුව 14 වෙනිදා පාර්ලිමේන්තුව නැවත රැස් වෙනවා.

පාර්ලිමේන්තුව කල් තබා තිබුණේ නොවැම්බර් 16 දින දක්වා. මේ අනුව, දැන් පාර්ලිමේන්තුව රැස් වෙන්නේ ඊට දින දෙකකට පෙරයි. මීට පෙර පාර්ලිමේන්තුව නොවැම්බර් 5 දින රැස් වන බව මහින්ද රාජපක්ෂ විසින් කියා තිබුණා. ඉන් පසුව ඒ දිනය නොවැම්බර් 5 නොව නොවැම්බර් 7 බව කියවුණා. ඇතැම් වාර්තා වලට අනුව නොවැම්බර් 5 මහින්දගේ ශුභ දිනය. නොවැම්බර් 7 මෛත්‍රීපාල සිරිසේනගේ සුබ දිනය.

සමහර විට නොවැම්බර් 14 මහින්ද මෛත්‍රී දෙන්නාටම සුබ දිනයක් වෙන්න පුළුවන්. නමුත්, මේ ගැන මම ඒ තරම් සරල ලෙස හිතන්නේ නැහැ. මේ දිනය නොවැම්බර් 14 වීමෙන් කරුණු කිහිපයක්ම පිළිබිඹු වෙනවා.

මුලින් සැලසුම් කර තිබුණු සේ නොවැම්බර් 16 දින දක්වා නොසිට නොවැම්බර් 14 පාර්ලිමේන්තුව රැස් කිරීමට ජනාධිපතිවරයා විසින් තීරණය කිරීමෙන් හැකි ඉක්මණින් පාර්ලිමේන්තුව රැස් කරන මෙන් රට ඇතුළේ හා රටින් පිටත විවිධ කණ්ඩායම් විසින් කළ ඉල්ලීමේ පීඩනය ඔහුට දැනී තිබෙන බව පෙනෙනවා.

මේ කණ්ඩායම් අතරින් එජාප කණ්ඩායමට හෝ රට ඇතුළේ සිට පාර්ලිමේන්තුව වහාම නැවත රැස් කරන මෙන් ඉල්ලා සිටි වෙනත් කණ්ඩායම් වලට දවස් දෙකක් කලින් පාර්ලිමේන්තුව රැස් කළා කියා ලැබෙන වාසියක් නැහැ. පාර්ලිමේන්තුව කල් තැබීම නිසා ඔවුන්ට සිදු වන හානිය ඒ වන විට මුළුමනින්ම වාගේ සිදු වී අවසන්.

කොහොමටත් මහින්ද-මෛත්‍රී කණ්ඩායම රට ඇතුළෙන් ආ විරෝධය යාන්තමින් හෝ ගණන් ගත්තා කියන්න බැහැ. එවැනි විරෝධයක් එන බව ඔවුන් නොදැන සිටියා නෙමෙයි. එය තමන්ට පාලනය කර ගත හැකි මට්ටමක පවතිනු ඇති බව ඔවුන් කළින්ම ගණන් හදා බලා තිබුණා.

ඒ වගේම, රනිල් කණ්ඩායමේ විරෝධයට තවතවත් අවි එකතු කරමින් ගින්නට පැට්‍රෝල් නොදමා සිටින්න මහින්ද-මෛත්‍රී කණ්ඩායම විසින් මෙතෙක් වග බලාගෙන තිබෙනවා. රනිල්ට තවමත් අරලියගහ මන්දිරයේ ඉන්න හැකි වී තිබෙන්නේත්, එජාප හා මහින්ද-මෛත්‍රී පාර්ශ්වයට එරෙහි විරෝධතා බාධාවකින් තොරව පැවැත්වෙන්නේත් ඒ නිසයි. පාර්ලිමේන්තුව රැස් වන තුරු අරලියගහ මන්දිරය හැර යාම රනිල් වික්‍රමසිංහට කළ නොහැක්කක් වන බව වගේම ඔහු එසේ සිටීම තමන්ගේ කණ්ඩායමට ප්‍රශ්නයක් නොවන බව මහින්ද-මෛත්‍රී කණ්ඩායම විසින් නිවැරදිව ගණන් බලා තිබෙනවා.

පෙර සැලසුමේ දිනයට වඩා දින දෙකකට කලින් පාර්ලිමේන්තුව රැස් කරන්න මහින්ද-මෛත්‍රී පාර්ශ්වය තීරණය කර තිබෙන්නේ ජාත්‍යන්තර පීඩනයට දක්වන ප්‍රතිචාරයක් ලෙසයි. වහාම පාර්ලිමේන්තුව රැස් කරන මෙන් එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානය හා බටහිර රටවල් ගණනාවක් විසින් ජනාධිපතිවරයා වෙත බලපෑම් කළා. ඒ සියලු ඉල්ලීම් නොතකා නොවැම්බර් 16 දින දක්වාම පාර්ලිමේන්තුව රැස් නොකර හිටියානම් එය සැලකෙන්නේ ජාත්‍යන්තර ඉල්ලීම් සත පහකට මායිම් නොකිරීමක් ලෙසයි. දවස් දෙකක් කලින් පාර්ලිමේන්තුව නැවත රැස් කිරීම හරහා "හරි, ඕගොල්ලෝ කියපු දේ අපි ඇහුවා!" කියා පණිවුඩයක් මහින්ද-මෛත්‍රී පාර්ශ්වය විසින් ජාත්‍යන්තරයට යවනවා.

මහින්ද-මෛත්‍රී පාර්ශ්වය විසින් පාර්ලිමේන්තුව කැඳවන්න තීරණය කර තිබීමෙන් ඔවුන් බහුතරය හදාගෙන තිබෙන බවක් පෙනෙනවා. ඒ වෙනුවෙන්, ඔවුන්ට මේ වන විට විශාල මිලක් ගෙවන්න සිදු වී තිබීම කැපී පෙනෙන කරුණක්. එය මුල් ඇස්තමේන්තුවට වඩා අඩුද වැඩිද කියා මා හරියටම දන්නේ නැහැ. මගේ අදහස එය හිතුවාට වඩා තරමක් වැඩි විය හැකි බවයි.

මෙහිදී, මිල යන්නෙන් මා අදහස් කරන්නේ මන්ත්‍රීවරයෙකු තමන්ගේ පැත්තට ගැනීමේ ආවස්ථික පිරිවැයයි. එයට ඇතුළත් වන්නේ  රංගෙ බණ්ඩාරට පිරිනමා ඇති ආකාරයේ මුදල් අල්ලස් පමණක් නෙමෙයි. දෙමළ ඊළාම් මහජන විමුක්ති සංවිධානයේ මන්ත්‍රීවරයෙක් මහින්ද පාර්ශ්වයට එකතු කර ගැනීමේදී මුදල් අල්ලස් නොදුන්නත් ඔවුන්ට එහි විශාල ආවස්ථික පිරිවැයක් තිබෙනවා. එවැන්නෙක් ගන්න යොමු වෙන්නේ ඊට වඩා වියදම් අඩු විකල්ප නැති නිසායි.

කොහොම වුනත්, මහින්ද-මෛත්‍රී පාර්ශ්වයට මේ වෙලාවේ මොන ආකාරයෙන් හෝ බහුතරය හදාගන්න වෙනවා. එහිදී, පසුකාලීන ප්‍රතිඵල ගැන හිත හිතා හිටීමේ හැකියාවක් ඔවුන්ට නැහැ. හරියටම රනිල්ට අරලියගහ මන්දිරය හැර යාමේ හැකියාවක් නැහැ වගේ.

මේ වන විට මහින්ද-මෛත්‍රී පාර්ශ්වය සමඟ මන්ත්‍රීවරු 105ක් පමණ සිටින බව පෙනෙනවා. එජාප පැත්තේ දැනට සිටින, තමන්ගේ පැත්තේ බව කිසිම සැකයක් නැති, කිහිප දෙනෙකුත් සිටිනවා විය හැකියි. එවැනි අය අවසන් මොහොත තෙක්ම එළිදරවු නොවෙන්න පුළුවන්. මම හිතන්නේ මහින්ද-මෛත්‍රී පාර්ශ්වයට තිබෙන ලොකුම ප්‍රශ්නය ඇතැම් එජනිස මන්ත්‍රීවරුන්ගේ පක්ෂපාතීත්වය පිළිබඳව ඔවුන්ට සැක තිබීමයි. එස්බී-රංගෙ බණ්ඩාර සංවාදයෙන් පෙනෙන්නත් එයයි.

පවතින අවිනිශ්චිතතාවය හමුවේ හරියටම 113 තිබුණා වුවත් මහින්ද-මෛත්‍රී පාර්ශ්වය පාර්ලිම්න්තුව නොවැම්බර් 16 දිනට පෙර නැවත රැස් කරන්න ඉඩක් නැහැ. ඔවුන් බොහෝ විට උත්සාහ කරන්න ඉඩ තිබෙන්නේ තවත් මන්ත්‍රීවරුන් කිහිප දෙනෙකු බිලී බාගෙන අවිනිශ්චිතතාවය අඩු කර ගන්නයි. නොවැම්බර් 14 වැනි ඈත දිනයක් ගැසට් කිරීමෙන් පෙනෙන්නේ පවතින පීඩනයට මුහුණ දීම සඳහා දිනයක් ගැසට් කළත්, මහින්ද-මෛත්‍රී කණ්ඩායමට ඔවුන් අපේක්ෂා කරන තරමේ මන්ත්‍රීවරුන් ගණනක් එකතු කර ගැනීමට තවමත් නොහැකි වී ඇති බවයි.

එහෙමනං, නොවැම්බර් 5 පාර්ලිමේන්තුව රැස් කරන බව මහින්ද කිවුවේ ඇයි? ඒ වන විට බහුතරය තිබිලා පස්සේ අවුලක් වුනාද? පස්සේ නොවැම්බර් 7 කියා ප්‍රචාරයක් ගියේ ඇයි? මෙතැන තියෙන්නේ නැකැත් පිළිබඳ ප්‍රශ්නයක්ද?

මගේ අදහසනම් මේ දේවල් වුනේ සැලසුම්සහගතව බවයි. මෙතැනදී වුනේ බටහිර රටවල් රැවැට්ටීමක්. මහින්දලා එකම උපක්‍රමය යොදා ගනිමින් දෙවන වතාවටත් බටහිර රටවල් රැවැට්ටුවා.

මේ වෙලාවේ බටහිර රටවල් වලින් ජනාධිපති සිරිසේනට විශාල පීඩනයක් ආ බව රහසක් නෙමෙයිනේ. එක්සත් ජාතීන්ගේ මහලේකම් විසින් ජනාධිපති සිරිසේනට දුන් දුරකථන ඇමතුම ගැන දෙපැත්තේ ප්‍රවෘත්ති නිවේදන වල එකම දේ නොකියැවුනත් ඇන්තෝනියෝ ගුතෙරස්ගේ ඉංග්‍රීසි ජනාධිපති සිරිසේනට නොතේරුණා කියා මම හිතන්නේ නැහැ.

ඔය වගේම, නැත්නම් ඔයිටත් වඩා විශාල පීඩනයක් ලංකාවේ රාජ්‍ය නායකයින්ට ජාත්‍යන්තරයෙන් ආපු කාලයක් තිබුණනේ. අර ජනාධිපති සිරිසේන යුද්ධය අවසන් කරපු අන්තිම සති දෙකේදී.

ඒ වෙලාවේ ලංකාව කළේත් බටහිර රටවල් නොමඟ යවන එකනේ. ඔවුන් උපක්‍රමයට අහුවුනා. වැඩේ තේරෙන කොට යුද්දේ ඉවර වෙලා.

මේ වෙලාවේ කළෙත් ඒකම තමයි. පාර්ලිමේන්තුව නොවැම්බර් 5 රැස් කරනවා කියලා මහින්ද කියපු ගමන් බටහිර මාධ්‍ය වල තිබුණු ගැම්ම නැති වෙලා ගියා. ඇදගෙන යන්න පුළුවන්කම තිබුණු ප්‍රශ්නේ ඕකනේ. ඒ අස්සේ, මෙහෙ ඩීල් ටික සෙට්ල්.

සමහර අය හිතනවා පාර්ලිමේන්තුව කල් තැබීම හදිසියේ ගත් තීරණයක් කියා. ඒ කතාවට අනුව, මහින්දලා හිතුවේ මහින්දව අගමැති සේ පත් කළ වහාම කලින් චන්ද්‍රිකා විසින් රනිල්ව අයින් කරපු වෙලාවේ වගේ රනිල් අකුලගෙන යයි කියලා. රනිල් ජනාධිපතිවරයාගේ තීරණය අභියෝගයට ලක් කළාම මහින්ද-මෛත්‍රී පාර්ශ්වය අවුල් වුනා.

ඔය කතාවත් මහින්ද-මෛත්‍රී පාර්ශ්වය විසින්ම පතුරුවපු කතාවක්. මෙදා සැරේ රනිල් අගමැතිකම දාලා ගෙදර නොයන බව මහින්දලා පැහැදිලිව දැනගෙන හිටියා. මේ වෙලාවේ තියෙන්නේ කලින් තිබුණු ව්‍යවස්ථාව නොවන බව රනිල්ලා වගේම මහින්දලාගේ ටීම් එකේ අයත් දන්නවා. ඒ බව රනිල්ලා දන්නා බවත් දන්නවා. රනිල් පාර්ලිමේන්තුවාදියෙක් බවත් දන්නවා. අගමැති ඉවත් කිරීමෙන් පසුව පළමු කටයුත්ත විදිහට රාජ්‍ය හා පෞද්ගලික මාධ්‍ය සියල්ලේ පාලනය අතට ගත්තේත්, තමන්ට අවශ්‍ය ඇත්ත හා බොරු සියල්ල කිසිදු පැකිලීමක් නැතුව වේගයෙන් සමාජගත කළේත් ඒ නිසයි. රනිල්ලා වැටුණු ප්‍රධානම පෙරමුණ මෙතැන.

පාර්ලිමේන්තුව නොවැම්බර් 5 රැස් කරන බව කිවුවම බටහිර රටවල් වගේම රනිල්ලාගේ සමීපතම කණ්ඩායමත් රැවටුනා. බටහිර රටවල් වල මිනිස්සු හිතන පතන ක්‍රියා කරන ක්‍රමයක් තියෙනවා. ඔවුන් හදිසි තීරණ ගන්නේ නැහැ. කරුණු කාරණා හොයා බලලා, සැලසුමක් ඇතුවයි වැඩට බහින්නේ. රනිල් සහ රනිල් වටේ ඉන්න අය හිතන්නේ හා වැඩ කරන්නෙත් ඔය විදිහටම තමයි.

කලින් පාර අගමැතිකම දාලා ගෙදර යන්න වූ බව රනිල් අමතක කරපු දෙයක් නෙමෙයි. එකම දේ නැවත සිදු වෙන්න ඉඩ තියන්න ඔහුට අවශ්‍ය වුණේ නැහැ. දහනමවෙනි සංශෝධනය ගෙනාවේ ඒකයි.

දහනමවෙනි සංශෝධනය හරහා තමන්ගේ අගමැතිකම සුරක්ෂිතව පවතින බවට ලොකු විශ්වාසයක් රනිල්ට තිබුණා. ඔහු තමන්ගේ රාජ්‍ය පාලන වැඩ පිළිවෙළ සැලසුම් කළේ කාලය ඉවර වෙද්දී පීක් එකට එන්නයි. ඒ අතර කාලයේ මිනිස්සු දැනුවත් කිරීම වැදගත් දෙයක් ලෙස ඔහු සැලකුවේ නැහැ.

නිදහසින් පසු ලංකාවේ කවදාවත් දැන් සිදු වී තිබෙන ආකාරයේ බල හුවමාරුවක් සිදු වී නැහැ. ජනාධිපතිවරයා ව්‍යවස්ථාවට පිටින් යන්න ඉඩක් තිබෙන බව රනිල් හෝ ඔහු වටා සිටි කිසිවෙක් කලින් හිතුවා කියා මම හිතන්නේ නැහැ.

මහින්දව අගමැති සේ පත් කිරීම සමාජජාලා වල කියනවා වගේම රනිල්ට සර්ප්‍රයිස් එකක්. එයට ප්‍රතිචාර දැක්විය යුත්තේ කොහොමද කියන එක ගැන රනිල්ට පෙර සැලසුමක් තිබුණේ නැහැ.

ප්‍රතිවාදියා සම්ප්‍රදායයෙන් පිට පැන්නහම සැලසුම්සහගතව වැඩ කරන අය ලොකු අමාරුවක වැටෙනවා. කුන්ග්-ෆූ සටනකදී එක පාරට පොල් අඩියක් වැදුණොත් ක්‍රීඩකයෙක් හොල්මන් වෙනවා. සනත් ජයසූරියගේ සාර්ථකත්වයේ රහස තිබුණෙත් එතැනයි.

සැලසුම් සහගතව වැඩ කරන අය බොහෝවිට දිගුකාලීනව සාර්ථක වෙනවා තමයි. නමුත්, සැලසුම් සහගතව වැඩ කරන අයෙක් ක්‍රියා කරනු ඇත්තේ කොහොමද කියන එක පුරෝකථනය කිරීම එතරම් අපහසු නැහැ. මහින්ද-මෛත්‍රී පාර්ශ්වය මෙහි වාසිය ගත්තා. මහින්ද-මෛත්‍රී පාර්ශ්වය කළ දේ රනිල් පාර්ශ්වයට සර්ප්‍රයිස් එකක් වුනත් රනිල්ලා කළ දේවල් මහින්ද-මෛත්‍රී පාර්ශ්වයට සර්ප්‍රයිස් වුනේ නැහැ. ඔවුන් හිටියේ සූදානම්වයි.

අර්බුදය එක්ක වේගයෙන් ඉදිරියට එන හෙළ උරුමයේ චම්පික හා පරණවිතාන වගේ අය රනිල්ලාගේ රාමුව ඇතුළේ පමණක් සිතිය හැකි අය නෙමෙයි. මහින්ද-මෛත්‍රී පාර්ශ්වය ක්‍රියා කරන ආකාරය ගැනත්, ප්‍රතිවාදියාව තක්සේරු කරන ආකාරය ගැනත් ඔවුන්ට රනිල්ගේ සමීපතම කණ්ඩායමට වඩා හොඳ ඇස්තමේන්තුවක් තියෙනවා.

රනිල් තමන්ගේ අගමැතිකමේ නීත්‍යානුකූලභාවය ගැන බටහිරට ආඩපාලි කිය කියා ඉන්දැද්දී මහින්දලා ඉන්ධන මිල අඩු කිරීම ආදිය හරහා තමන් රාජ්‍ය බලය අත්පත් කරගෙන සිටින බව රටට පෙන්නන්න පටන් ගත්තා. නියම ආණ්ඩුව තමන්නම් හොර ආණ්ඩුවක් තමන්ට ඕනෑ දේවල් කරනකම් බලාගෙන ඉන්නේ මොන කෙහෙම්මලකටද කියා රටේ බහුතර මිනිස්සු හිතන බව රනිල් තේරුම් නොගත්තත් චම්පික තේරුම් ගත්තා. ඔහු තමන්ගේ අමාත්‍යංශයට ගිහිං මොහොතකට හෝ ඇමති පුටුවේ වාඩි වීමේ තියෙන්නේ විශාල සංකේතාත්මක වටිනාකමක්.

පාර්ලිමේන්තුව රැස් කරන සේ ඉල්ලමින් රටවටා පැවැත්වෙමින් තිබෙන රැස්වීම් වල හෙළ උරුමයේ ඉතිරි වෙලා ඉන්න මන්ත්‍රීවරු දෙන්නාගේ කාර්ය භාරය කැපී පෙනෙනවා. මේ හරහා ඔවුන් එජාප සාමාජිකයින් අතර වගේම, පාවෙන ඡන්දදායකයින් අතරත් පදනමක් හදාගැනීමේ කාර්යයට අත ගැහුවා. පාර්ලිමේන්තුව නැවත කැඳවන දිනය ප්‍රකාශයට පත් කිරීමෙන් මහින්ද-මෛත්‍රී පාර්ශ්වය චම්පිකලාගේ ප්‍රධාන සටන් පාඨය අවලංගු කර දමන්න උත්සාහ කර තිබෙනවා. නමුත්, මේ දිනය බොහෝ ඈත දිනයක් නිසා ඔවුන් ඔවුන්ගේ විරෝධතා නවත්වා දමයි කියා හිතන්න අමාරුයි.

චම්පිකලා වගේම ජවිපෙත් මේ සිද්ධිය හරහා පාවෙන ඡන්දදායකින් ආකර්ෂණය කරගනිමින් සිටිනවා. මෙය 2015ටත් පෙර සිට ජවිපෙ විසින් බලාගෙන සිටි මොහොතක්. මේ වෙලාවේ ඔවුන්ට කරන්න තියෙන්නේ මොකවත්ම නොකර පැත්තකට වී බලාගෙන සිටීම පමණයි. මෙතක් කල් ලංකාවේ ආණ්ඩු මාරු වුනේ බලයේ හිටපු පක්ෂයේ ජනප්‍රිත්වය පිරිහීම නිසා මිසක් විපක්ෂය ලොකු දේවල් කළ නිසා නෙමෙයි. එජාප මන්ත්‍රීවරු ලොකු ගණන් වලට විකිණෙන විට මිනිස්සුන්ට එපා වෙන්නේ මුදල් ගෙවා ඒ අයව මිල දී ගන්නා අය පමණක්ම නෙමෙයි.

යුද්ධය වෙලාවේ බටහිර රටවල් රැවැට්ටීම සිංහලයින්ට ප්‍රශ්නයක් වුනේ නැහැ. නමුත්, මේ වෙලාවේ බෙදුම් රේඛාව වැටී තිබෙන්නේ උගත් නූගත් කණ්ඩායම් මැදින් මිසක් සිංහල දෙමළ කණ්ඩායම් මැදින් නෙමෙයි. මෙහිදී මම නූගත් කියන වචනය යොදාගන්නේ අපහාසාත්මක අර්ථයකින් නෙමෙයි. දළ වශයෙන් කිවුවොත් පොතේ හැටියට හිතන වැනි අර්ථයකින්.

ජනාධිපතිවරයා විසින් රනිල්ව ඉවත් කර මහින්දව පත් කිරීම ව්‍යවස්ථානුකූලද කියන එක ලංකාවේ ගම් වල ගොඩක් අයට ප්‍රශ්නයක් නෙමෙයි. මහින්දගේ පැත්තේ අය මොන විදිහට හෝ මහින්ද බලයට පැමිණීම ගැන සතුටු වෙනවා. රනිල්ගේ පැත්තේ අය කණගාටු වෙනවා. සමහර අයට මළ පැනලා. හැබැයි මේ දෙගොල්ලන්ටම ව්‍යවස්ථාව හෝ දහනවවන සංශෝධනය වැදගත් දෙයක් නෙමෙයි. ඔය දෙන්නගෙන් කවුරු අගමැති වුනත් මේ කණ්ඩායමේ මිනිස්සු එය පසුව පිළිගනියි. මහින්ද-මෛත්‍රී කණ්ඩායම එය දන්නවා. චම්පිකලා වගේ අයත් දන්නවා. රනිල් ඒ ගැන ඒ විදිහටම හිතනවද කියා මම දන්නේ නැහැ.

උගත් අයට මෙය ඒ තරම් සරල ප්‍රශ්නයක් නෙමෙයි. ඔවුන් බොහෝ දෙනෙක් මෙය ව්‍යවස්ථාවට අනුකූල නොවන බව දන්නවා. ඒ අය අතර මහින්ද-මෛත්‍රී පාර්ශ්වයට විශාල පක්ෂපාතිත්වයක් තිබෙන අය සහ ඒ කණ්ඩායමෙන් වාසි ලබන අයත් ඉන්නවා. ව්‍යවස්ථාවේ පරස්පර හොයමින් මහින්දව පත් කිරීම සුජාත කරන්න හදන අයගෙන් වැඩි දෙනෙක් මේ කණ්ඩායමේ අය. ඒ වගේම, එජාපය පැත්තේ ඉන්න, මේ වෙලාවේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය රැක ගැනීමේ වැදගත්කම ගැන කතා කරන සියලුම දෙනා එසේ කරන්නේ අවංකවමයි කියා කියන්න බැහැ. ඔවුන් ව්‍යවස්ථාව වෙත යන්නේත් තමන්ට එයින් ලැබෙන වාසිය ගැන සලකමිනුයි. ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය ගැන ලොකු ටෝක් දෙන කෙනෙක් තමන්ගේ මිල ලැබුනහම අනිත් පැත්තේ ඉන්නවා දකින්න ලැබුනොත් කවුරුත් පුදුම වෙන්න අවශ්‍ය නැහැ.

කොහොම වුනත්, අවංකවම මේ වෙලාවේ රටේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය වෙනුවෙන් පෙනී සිටින සෑහෙන පිරිසකුත් ඉන්නවා. රටේ අනාගතය ගැන කම්පා වෙන අය ඉන්නවා. ඒ ගොඩක් අය වර්ග කරන්න පුළුවන් වෙන්නේ පාවෙන ඡන්දදායකයින් විදිහටයි. ලංකාවේ මෑතකදී පැවැත්වුණු මැතිවරණ සියල්ලේදීම වගේ අවසන් ප්‍රතිඵලය තීරණය කළේ මේ පිරිසයි.

කෙළින්ම නොකිවුවත්, බටහිර රටවල් හැකි ඉක්මණින් පාර්ලිමේන්තුව රැස් කරන්න කියා කියන කොට එසේ කිරීම රනිල්ට වාසිදායක බව නොසලකා රටේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය ගැන පමණක්ම හිතුවා කියා මම හිතන්නේ නැහැ. දවස් දෙකකට පෙර පාර්ලිමේන්තුව රැස් කිරීම මඟින් ඔවුන්ගේ ඉල්ලීම ගැන සැලකිල්ලක් දැක්වූ බව මහින්ද-මෛත්‍රී පාර්ශවයට කියන්න පුළුවන් වුනත්, තමන් රැවටුණු බව බටහිර රටවල් තේරුම් ගැනීම වලක්වන්න බැහැ. මේ ඔවුන් මේ ආකාරයට රැවැටුණු දෙවන අවස්ථාව. ඔවුන් මෙය අමතක කර දමන එකක් නැහැ.

පසුගිය අවුරුදු තුනේ රනිල් බැනුම් අහමින් රටේ ආර්ථික ස්ථාවරත්වය ඇති කරන්න සෑහෙන දේවල් කළත් අලුත් ආණ්ඩුවකට පිස්සු කෙළින්න පුළුවන් තරම් ස්ථාවර ආර්ථිකයක් රනිල්ලා හදලා නැහැ. ආර්ථික ස්ථාවරත්වයක් නැත්නම් දේශපාලන ස්ථාවරත්වයක් පවත්වා ගැනීම ලේසි නැහැ. නොවැම්බර් 14 හා ඊට පෙර දවස් දහය ඇතුළත මොනවා වුනත් ඉදිරි අවුරුදු දෙක ලංකාවට ඒ තරම් හොඳ කාලයක් නොවෙන්න පුළුවන්.

(Image: https://www.newsfirst.lk/2016/11/20/mps-monthly-wage-allowances-become-focus-attention/)

අගමැති හටන

ජනාධිපති සිරිසේන විසින් මහින්ද රාජපක්ෂව ලංකාවේ අගමැති ලෙස පත් කරලා තියෙනවා. ඒ අතර, රනිල් වික්‍රමසිංහ තමන්  තවදුරටත් අගමැති ලෙස කටයුතු කරන බව කියනවා. ඔහු පෙන්වා දෙන්නේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව අනුව තමන් තවමත් ලංකාවේ අගමැති බවයි.

ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව අනුව රනිල් වික්‍රමසිංහ කියන කතාව හරි. එහි 46(2) අනුව්‍යවස්ථාවේ තියෙන්නේ මේ විදිහටයි.

"අග්‍රාමාත්‍යවරයා-

(අ) ස්වකීය අත්සන යටතේ ජනාධිපතිවරයා වෙත යවන ලිපියක් මගින් ස්වකීය ධුරයෙන් ඉල්ලා අස්වුවහොත්, හෝ 
(ආ) තවදුරටත් පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීවරයෙක් නොවුවහොත්, හෝ

මිස, ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ විධිවිධාන යටතේ යම්තාක් කල් අමාත්‍ය මණ්ඩලය පවත්නේ ද ඒ තාක් කල් ස්වකීය ධුරය දරන්නේ ය."

මේ කරුණු කිසිවක් මේ අවස්ථාවේ සිදු වෙලා නැහැ. ජනාධිපති සිරිසේනට අවශ්‍යනම් මහින්ද රාජපක්ෂව අගමැති ලෙස පත් කිරීමේ හැකියාව තිබෙන බවට වූ මතයක් පහුගිය කාලයේ ඇතැම් අය විසින් ප්‍රචලිත කළා. පුළුවන් තමයි. ඒකනේ ඔය කරල තියෙන්නේ. නමුත්, ප්‍රශ්නය තියෙන්නේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව අනුව එහෙම කරන්න පුළුවන්ද කියන එකයි.

පුළුවන් කියා කියන අය එසේ කියන්නේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ 42(4) අනුව්‍යවස්ථාව අනුවයි. එහි තිබෙන්නේ මේ විදිහටයි.

"ජනාධිපතිවරයාගේ මතය අනුව පාර්ලිමේතුවේ විශ්වාසය උපරිමයෙන් ඇති මන්ත්‍රීවරයා ජනාධිපතිවරයා විසින් අග්‍රාමාත්‍යවරයා ලෙස පත් කරනු ලැබිය යුත්තේ ය."

මේ අනුව, වැදගත් වෙන්නේ ජනාධිපතිවරයාගේ මතයයි. පාර්ලිමේන්තුවේ බහුතරය තිබෙනවාද වැනි කරුණු මෙහිදී සෘජුව වැදගත් වෙන්නේ නැහැ. මෛත්‍රීපාල සිරිසේන ජනාධිපති සේ දිවුරුම් දීමෙන් අනතුරුව අගමැති ලෙස රනිල් වික්‍රමසිංහව පත් කළේ ඔය වගන්තියේ විධිවිධාන අනුවයි.

මේ විදිහට අලුත් අගමැතිවරයෙක් පත් කිරීමෙන් පසුව අගමැතිවරයාගේ උපදෙස් මත අමාත්‍ය මණ්ඩලයක් අලුතෙන් පත් කිරීමට අවශ්‍ය ප්‍රතිපාදන ව්‍යවස්ථාවේ 43(1) හා 43(2) අනුව්‍යවස්ථා වල තිබෙනවා. ඒ වගේම, අගමැතිවරයාගේ උපදෙස් අනුව මේ ඇමතිවරුන් වෙනස් කළ හැකි වුවත් ඒ හේතුවෙන් අමාත්‍ය මණ්ඩලයේ අඛණ්ඩ පැවැත්මට බලපෑමක් නොවන බව 43(3) අනුව්‍යවස්ථාවේ කියැවෙනවා.

මේ අනුව, අමාත්‍ය මණ්ඩලයේ අඛණ්ඩ පැවැත්ම තිබෙන තාක් කල් අගමැති වන්නේ රනිල් වික්‍රමසිංහයි. ඔහුගේ නිර්දේශ අනුව ජනාධිපති වරයා විසින් ඉවත් කළොත්, ධුරයෙන් ඉල්ලා අස් වුවහොත් හෝ පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීධුරය අහෝසි වුවහොත් මිස අගමැති වෙනස් නොවන තාක් කල් ඇමති වරයෙකුගේ ධුරයක් හෝ වෙනස් වෙන්නේ නැහැ. අමාත්‍ය මණ්ඩලය පවතින තුරු ඔවුන් ඇමතිවරු.

ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ 42(4) අනුව්‍යවස්ථාව අනුව අලුත් අගමැතිවරයෙක් පත් කරන්නනම් එම ධුරය හිස් වී තිබිය යුතු බව පැහැදිලි කරුණක්. රනිල් වික්‍රමසිංහ කියන්නේ එවැන්නක් සිදු වී නැති බැවින් තමන් තවමත් අගමැති බවයි.

මෛත්‍රීපාල සිරිසේන ජනාධිපති සේ දිවුරුම් දීමෙන් පසුව ඒ වන විට අගමැති සේ කටයුතු කළ දි.මු. ජයරත්නව ඉවත් කරලා රනිල් වික්‍රමසිංහව අගමැති ලෙස පත් කළා. දැන් කරලා තිබෙන පත්වීම නීත්‍යානුකූල බව පෙන්වන්න උත්සාහ කරන අය ඉහත සිද්ධිය පූර්වාදර්ශයක් ලෙස පෙන්වනවා. නමුත්, එදා තත්ත්වය හා අද තත්ත්වය සම්පූර්ණයෙන් වෙනස්. ඒ වන විට දහනවවන සංශෝධනය සම්මත වෙලා තිබුණේ නැහැ.

දහනවවන සංශෝධනය සම්මත වන්නට පෙර, ධුර කාලය අවසන් වෙන්නට පෙර අගමැතිවරයාගේ තනතුර නැති විය හැකි ඉහත 46(2) අනුව්‍යවස්ථාවේ තිබෙන ක්‍රම දෙකට අමතරව තවත් ක්‍රමයක් තිබුණා. ඒ ජනාධිපතිවරයා විසින් ස්වකීය අත්සන සහිත ලිපියක් මගින් අගමැතිවරයාව ධුරයෙන් ඉවත් කිරීම. එය ඉතා පහසුවෙන් කළ හැකිව තිබුණු දෙයක්. නමුත්, ඒ ප්‍රතිපාදනය මේ වන විට ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ නැහැ. ඒ නිසා, මේ වෙලාවේ ජනාධිපති සිරිසේන විසින් කර තිබෙන්නේ ව්‍යවස්ථා විරෝධී කටයුත්තක්.

ජනාධිපති සිරිසේන විසින් අගමැති රනිල් වික්‍රමසිංහ වෙත යවා තිබෙන ලිපියේ වගේම අදාළ ගැසට් නිවේදනයේත් "ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ 42(4) ව්‍යවස්ථාව අනුව" තමන් ඔහුව පත් කළ බව කියන නමුත් "මා වෙත පැවරී ඇති බලතල අනුව" කියා කියනවා මිසක් ඉවත් කරන්න බලතල ලැබුණේ කොහොමද කියා කියන්නේ නැහැ.

දැනට පවතින ව්‍යවස්ථාවට අනුකූලව රනිල් වික්‍රමසිංහ අගමැති ධුරයෙන් ඉවත් කරන්න තිබුණු පහසුම ක්‍රමය විශ්වාස භංග යෝජනාවකින් ආණ්ඩුව පරාජය කිරීමයි. එවිට, අමාත්‍ය මණ්ඩලය වගේම අගමැතිවරයාත් අලුතින් පත් කිරීමේ බලතල ජනාධිපතිවරයාට හිමිවෙනවා. ඒ සඳහා උත්සාහයක් දැරුවත් එය සාර්ථක වුනේ නැහැනේ. මේ විදිහට ව්‍යවස්ථාවට පිටින් ගිහින් අගමැති ඉවත් කිරීමේ අදහස එන්න ඇත්තේ ඉන් පසුව වෙන්න ඇති.

මේ වෙලාවේ රනිල් වික්‍රමසිංහට පාර්ලිමේන්තුවේ බහුතර බලය වුවත් නැති වෙන්න පුළුවන්. ඔහුට බහුතර බලය තිබෙනවානම් අලුතෙන් පත්වන ආණ්ඩුවක් පාර්ලිමේන්තුවේදී පරාජය කළ හැකියි. නමුත්, එවැනි තත්ත්වයක් ඇති වෙන්නේ ඔහු අගමැති ධුරය හැර ගියොත්. එසේ ධුරය හැර යනවා කියන්නේ ඔහු ජනාධිපතිගේ ක්‍රියාවේ නීතිමය වලංගු භාවය පිළිගැනීමක්. රනිල් එහෙම කරයිද?

රනිල් නීතිය මත ඕනෑවට වඩා විශ්වාසය තියාගෙන ඉඳලා තිබෙන බව පේනවා. ලංකාව වගේ රටක මිනිස්සු හිතන විදිහ ගොඩක් වෙලාවට නීතියට වඩා බලවත්. ඒ තත්ත්වය වෙනස් කරන්න රනිල්ගේ කාලයේදී යම් උත්සාහයක් දැරුවත් ලොකු වෙනසක් වෙලාද කියන එක සැක සහිතයි.

ඒ නිසා, මේ වෙලාවේ ඇත්තටම ලංකාවේ සෑහෙන අවුලක් තියෙනවා. ඒ අවුල ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව අනුවම විසඳෙයි කියා හිතන්න අමාරුයි. පොතේ නීති තිබුණත් සාමාන්‍ය කරුණකදී ඒ නීති ලංකාවේ බොහෝවිට ක්‍රියාත්මක වුනේ පොතේ හැටියටම නෙමෙයි. දැන් මේ තත්ත්වය සාමාන්‍ය කරුණු නොවන ලොකු කරුණු දක්වාම දුර දිග ගිහින්.

මිනිස්සු ඉන්නේ මහින්ද එක්ක කියා පෙනෙන විට රනිල් පහුබහින්න ඉඩතිබෙනවා. රනිල් අගමැති ධුරය අතහැර ගියොත් එජාප මන්ත්‍රීවරුන් අනිත් පැත්තට පනින එක වලක්වන්න කොහොමත් බැරි වෙනවා. ඒ නැතත්, රනිල් ඉදිරියේ තියෙන්නේ සෑහෙන අවදානමක්.

රනිල් පරාජය බාර ගනීද? තමන් අවුරුදු තුනක් තිස්සේ රටේ අධිකරණ පද්ධතිය කොයි තරම් ශක්තිමත් කරලා තියෙනවද කියලා පරීක්ෂා කරන්න යයිද? මේ තත්ත්වයට වෙනත් රටවල් කවර ආකාරයෙන් ප්‍රතිචාර දක්වයිද? දැන් ටිකකට පෙර පළ කර තිබෙන ටයිම්ස් ඔෆ් ඉන්දියා ලිපියක් කියෙවුවහම ලංකාවේ දේශපාලනයට ඉන්දියාව කොයි තරම් දුරට මැදිහත් වෙනවද කියන කරුණ පැහැදිලියි. වෙන්නේ මොනවාද කියලා බලා ඉන්න තමයි තියෙන්නේ.

මහින්ද පිල සාර්ථක ඉනිමක් අවසන් කර තිබේ!

පළමු තරඟයෙන් අනපේක්ෂිත පරාජයක් ලැබූ මහින්ද පිල, මේ වන විට දෙවන තරඟය ජය ලබා ඇති බව පැහැදිලිය. ඒ ශ්‍රීලනිපයේ සහ එජනිසයේ බලය නැවත අත්පත් කරගැනීමෙනි. කෙසේ වුවද, වඩා වැදගත් තරඟය වනුයේ අගෝස්තු මාසයේදී පැවැත්වීමට දින නියම වී ඇති, තරඟාවලියේ ජයග්‍රහණය තීරණය කරන, අවසන් හා තුන්වන තරඟයයි.

ලංකාවේ ජනාධිපතිවරයා තෝරා පත්කර ගැනෙන්නේ බහුතර ඡන්දයෙනි. මේ අනුව පසුගිය ජනාධිපතිවරණයේදී මහින්ද රාජපක්ෂ පරදා පැහැදිලි බහුතරයක් ලැබූ මෛත්‍රීපාල සිරිසේන ශ්‍රී ලංකා ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී සමාජවාදී ජනරජයේ හයවන ජනාධිපතිවරයා විය.

පරාජිතයා වූ මහින්ද රාජපක්ෂ ඡන්ද පනස් අට ලක්ෂයක් ලබාගනිද්දී, මෛත්‍රීපාල සිරිසේන ඡන්ද හැට දෙලක්ෂයක් ලබා ගත්තේය. බොහෝ දෙනා විශ්වාස කරන පරිදි මහින්ද රාජපක්ෂගේ ඡන්ද ඔහුගේම ඡන්ද වන අතර මෛත්‍රීපාල සිරිසේනගේ ඡන්ද ඔහුගේම ඡන්ද නොවේ.

මෛත්‍රීපාල සිරිසේනගේ ඡන්ද වලින් බහුතරය එජාප ඡන්ද වුවද ඒ ප්‍රමාණය එයින් අඩකට වඩා වැඩි විය නොහැක. ඉතිරි ඡන්ද අතර ටීඑන්ඒ ඡන්ද හා ජවිපෙ ඡන්ද සැලකිය යුතු ප්‍රමාණයක්ද, මුස්ලිම් හා ඉන්දියානු දෙමළ දේශපාලන පක්ෂ වල ඡන්ද සුළු ප්‍රමාණයක්ද ඇති අතර හෙළ උරුමය කණ්ඩායමද ඇතුළුව එජනිසයෙන් බිඳී ආ කණ්ඩායම විසින් රැගෙන ආ ඡන්ද යම් ප්‍රමාණයක්ද විය.

මේ සියල්ල එකතු කළත් ලක්ෂ හැටදෙකක් හැදෙන්නේ නැත. ලක්ෂ හැටදෙක හැදුනේ දේශපාලන පක්ෂ මඟින් කෙලින්ම පාලනය කළ නොහැකි ඡන්ද විශාල ප්‍රමාණයක් ඉහත ගොඩට එකතු වීමෙනි. මේ ප්‍රමාණය ලක්ෂ දහයකට වැඩි මිස අඩු නොවූ බව මගේ තක්සේරුවයි. මේ අතර ප්‍රධාන දේශපාලන පක්ෂ දෙකම පිලිබඳව කලකිරුණු, ජවිපෙ සමඟද මතවාදීව එකඟ විය නොහැකි සරත් ෆොන්සේකාගේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී පක්ෂය වැනි තුන්වැනි බලවේග වලට නිකමට මෙන් ඡන්දය දුන් කොටස්ද, බොහෝවිට ඡන්දය භාවිතා නොකළ අයද, එජනිසයට පෙර ඡන්දය පාවිච්චි කළ නමුත් රාජපක්ෂලා නොඇදහූ කොටස්ද විය.  රාජපක්ෂ රෙජීමය සමඟ විරසක වූ  මුස්ලිමුන්ගේ ඡන්ද විශාල ප්‍රමාණයක්ද මේ ගොඩට එකතු විය.

මෛත්‍රීපාල සිරිසේනගේ ජනාධිපති ධුරය ඔහු හිමි කරගත්තේ එහි වටිනාකමට වඩා ඉතා අඩු මිලක් ගෙවමිනි. ආර්ථික විද්‍යා භාෂාවෙන්නම් ඔහුට භාණ්ඩය මිල දී ගැනීම සඳහා විශාල සහනාධාරයක් ලැබුණේය. වෙනත් අයගෙන් සම්මාදම් එකතු කර මෙසේ අඩු මිලට භාණ්ඩයක් හිමි කරගත් විට පුද්ගලයෙකුට එහි සැබෑ වටිනාකම නොදැනේ. ඔහුට දැනෙන වටිනාකම ඔහු ගෙවූ මිලයි.

අනෙක් අතට මේ භාණ්ඩය හිමිකර ගැනීම සඳහා තනි පුද්ගලයෙකු ලෙස මෛත්‍රීපාල සිරිසේනට වඩා ඉතා ඉහළ මිලක් ගෙවීමට සුදානම් වූ මහින්ද රාජපක්ෂට එය හිමිකර ගත නොහැකි විය. මේ නිසා නොසන්සිඳුණු ඉල්ලුමක් ජනිත විය. භාණ්ඩයක් සඳහා නොසන්සිඳුණු ඉල්ලුමක් ඇති විට එය ලබා ගැනීම සඳහා දැරෙන උත්සාහයන් ඉතා බලවත්ය.

දැන් මහමැතිවරණයක් ප්‍රකාශයට පත් වී ඇති අතර මේ සටහන පළවන විට නාමයෝජනා බොහෝදුරට සකස් කර අවසන් වී තිබේ. මහ මැතිවරණයක අවසන් ප්‍රතිඵලය තීරණය වන්නේ ජනාධිපතිවරණයක ප්‍රතිඵලය තීරණය වන ආකාරයටම නොවේ. නෛතික පදනම කෙසේ වුවත් මහ මැතිවරණයේදී ඡන්දයක ආන්තික බලය දිස්ත්‍රික්කයෙන් දිස්ත්‍රික්කයට වෙනස් වේ.

ජේආර් හඳුන්වා දුන් සමානුපාතික මැතිවරණ ක්‍රමය මඟින් මහජන නියෝජිතයින් තෝරා ගැනෙන්නේ එක් එක් දේශපාලන පක්ෂය ලබා ගන්නා ඡන්ද ප්‍රමාණයට (රවුම් කිරීමෙන් පසුව වුවද) හරියටම සමානුපාතිකව නොවේ. උදාහරණයක් ලෙස නියෝජිතයින් අටදෙනෙකු පත් කර ගන්නා (බදුල්ල, පුත්තලම වැනි) දිස්ත්‍රික්කයකදී තුන්වැනියට වැඩි ඡන්ද ගන්නා කණ්ඩායමේ ඡන්ද ප්‍රමාණය 6%කට පමණ සීමා වන තත්ත්වයක් යටතේ එක් වැඩි ඡන්දයකින් මුල්තැනට එන කණ්ඩායමට මන්ත්‍රී ධුර 5ක් හිමිවන අතර දෙවන කණ්ඩායමට හිමි වන්නේ මන්ත්‍රී ධුර 3ක් පමණි.

පසුගිය ජනාධිපතිවරණයේදී දිස්ත්‍රික්ක 12කදී මෛත්‍රී ඉදිරියෙන් සිටි අතර මහින්ද ඉදිරියෙන් සිටියේ දිස්ත්‍රික්ක 10කදී පමණි. මේ අනුව ඡන්ද පදනම් එසේම පවතීනම් රටේ බහුතර ඡන්දයද ලබා ඇති මෛත්‍රී පිල ඉදිරියෙනි. එහෙත්, ඒ මේ ඡන්ද ගොඩවල් දෙකම ඇලුමිනියම් ලෙස සැලකුවහොත්ය. කවුරුත් දන්නා පරිදි මෛත්‍රීගේ හැට දෙක ඇලුමිනියම් නොවේ. සෙරමික්ය.

හැට දෙකේ වූ එකම මහා පොදු සාධකය මහින්ද විරෝධය වූ අතර කෙසේවත්ම මෛත්‍රීට ඇති කැමැත්ත නොවීය. මෛත්‍රීට ඇති කැමැත්ත මඟින් පෙන්නුම් කළේ මහින්දට ඇති විරෝධයයි. මෙහිදී 'මහින්ද' වුයේ පුද්ගලයෙකු නොවේ. පුද්ගලයෙකු වටා පෙළගැසුණු කණ්ඩායමක් සහ ක්‍රමයකි. මේ මහින්ද විරෝධය පිටුපස තමා සහයෝගය දක්වන දේශපාලන පක්ෂය බලයට පත් කර ගැනීමේ කැමැත්ත, යහපාලනයට ඇති කැමැත්ත, දූෂණ විරෝධය, නීතියේ අධිපත්‍යය බිඳවැටීම පිළිබඳව ඇති විරෝධය, රාජ්‍ය අනුග්‍රහය ලැබූ ජාතිවාදයට ඇති විරෝධය හෝ බය, පෞද්ගලික හේතු, හැමදාම දකින කුකුළාගේ කරමල සුදුවීම, යුද්ධය අවසන් කිරීමේදී ඇති වූ තත්ත්වයන් පිළිබඳව ඇති විරෝධය, රට ඒකාධිපතිත්වයක් කරා ගමන් කිරීම පිළිබඳව පැවති බිය වැනි හේතු එකක් හෝ කිහිපයක් මුල්විය.

මෛත්‍රී ඉදිරියෙන් සිටි උතුරු පළාතේ වැඩි බලය ඇත්තේ දෙමළ සන්ධානයටය. ඔවුන් මහ මැතිවරණයට ඉදිරිපත් වනු ඇත්තේ වෙනම කණ්ඩායමක් වශයෙනි. කවර ලෙසකින් මැතිවරණයට ඉදිරිපත් වූවද නැගෙනහිර පළාතේ ඉතිරි දිස්ත්‍රික්ක වල මෙන්ම නුවරඑළියේද වැඩි බලය ඇත්තේ සුළු ජාතික දේශපාලන පක්ෂ අතේය. මේ ඇතැම් පක්ෂ ප්‍රධාන ධාරාවේ කවර හෝ කණ්ඩායමක් හා එක් වීමට ඉඩ ඇතිවුවද අවසාන වශයෙන් වැඩි නියෝජනයක් හිමි වන්නේ ප්‍රධාන ධාරාවේ පක්ෂයකට නොවේ.

ජනාධිපතිවරණයේදී මෛත්‍රී ජයගත්, බහුතරය සිංහල බෞද්ධ, වන අනෙකුත් ඇතැම් දිස්ත්‍රික්ක වලදී ප්‍රතිඵලය පැවතුණේ මහමැතිවරණයකදී මහින්ද පිලට වාසිදායක වන පරිදිය. විශේෂයෙන්ම බදුල්ල, පුත්තලම සහ ගම්පහ දිස්ත්‍රික්ක වලදී ජවිපෙ ඡන්ද ඉවත් කළ විට මහින්ද පිල පැහැදිලිවම ඉදිරියෙන්ය. ජවිපෙ වෙනම තරඟ කරද්දී, හෙළ උරුමයද ඇතුළු මෛත්‍රී පිල එජාපය සමඟ එක්ව තරඟ කරන තත්ත්වයක් තුළ වුවද මේ කණ්ඩායමට ඉදිරියෙන් සිටීමේ හැකියාව තිබුණේ කොළඹ, මහනුවර සහ පොළොන්නරුව වැනි දිස්ත්‍රික්ක කිහිපයකදී පමණි. එසේනම් මහින්ද පිල වෙනම තරඟ නොකර එජනිස නාමයෝජනා ඉල්ලමින් මෛත්‍රී පසුපස ආවේ ඇයි?

රහස ඇත්තේ පනස් අටේ සංයුතියේය. හැටදෙක මෙන්ම පනස් අටද සෙරමික් මිස ඇලුමිනියම් නොවීය.

මහින්දට ඇති කැමැත්ත මහා පොදු සාධකය වූ පනස් අට හැට දෙක තරමටම විෂමජාතීය එකතුවක් නොවීය. එහෙත්, මේ පනස් අටේද පැහැදිලි ප්‍රභේද තිබුණේය. ඒ අතර, ප්‍රභාකරන්ගෙන් වූ පීඩනයට වඩා මහින්දගේ පීඩනය අඩුයැයි සිතූ අඩුම වශයෙන් ලක්ෂ දෙකක්වත් වන ශ්‍රී ලාංකික දෙමළ ඡන්දදායකයින්ගේ සිට, මහින්දගෙන් කෙළින්ම ආර්ථික වාසි සැලසුණු කණ්ඩායම්, යුද ජයග්‍රහණය වෙනුවෙන් තවදුරටත් කළගුණ සැළකිය යුතුයැයි සිතන්නන්, මහින්දගේ සංවර්ධන ව්‍යාපෘති අගය කරන්නන්, නැවත යුද්ධයක් ඇති නොවීමටනම් මහින්ද තව කලක් බලයේ සිටිය යුතු යි සිතන්නන් මෙන්ම රනිල්-චන්ද්‍රිකා සමඟ සසඳමින් අඩු නරක තෝරාගන්නන්ද විය. මේ කණ්ඩායම් සියල්ලක්ම බොහෝ දුරට මහින්ද මහින්ද වීම නිසා මහින්දට කැමති වූ අය ලෙස හැඳින්වීමෙහි ලොකු වරදක් නැතැයි සිතමි.

කෙසේ වුවද, පනස් අටේ ගොඩේ සිටියේ මහින්ද මහින්ද වීම නිසා මහින්දට කැමති වූ අය පමණක් නොවේ. මහින්ද (ඇතුළු පිරිස) ශ්‍රීලනිපය වන නිසා මහින්දට ඡන්දය දුන් විශාල පිරිසක් මේ ගොඩේ සිටී. මහින්ද රටේ ජනාධිපති වූ නිසාත්, මහින්ද වටා දේශපාලන බලය තිබුණු නිසාත්, මහින්ද පැරදවීම සිතීමටවත් නොහැකි නිසාත් මහින්දට ඡන්දය දුන් අයද විශාල ප්‍රමාණයක් මේ ගොඩේ සිටියේය. මේ දෙවන හා තුන්වන කණ්ඩායම් වල විශාලත්වය පිළිබඳව නිවැරදි තක්සේරුවක් කාට නැතත් දේශපාලනයෙන් තෙම්පරාදු වී ඇති මහින්දටත්, විමල්-ඩලස් වැනි ඔහු වටා දිගටම සිටි ඇතැම් අයටත් තිබුණේය. (ජනාධිපතිවරණයට පෙර ගණන් වරද්දා ගැනීම වෙනම කාරණයකි.)

ශ්‍රීලනිප බෙදීමකදී මහින්දට මහින්ද වීම නිසා ලැබුණු ඡන්ද අහිමි වීමේ අවදානමක් තිබුණේ නැත. 'මරලා හෝ ගත්තේ නැත්තේ ඇයි?'දැයි මහින්දගෙන් විමසන, මහින්ද දිනවීම සඳහා විමල්-වාසුලා සංවිධානය කළ රැළි වලට සහභාගී වන කොටස් කවර තත්ත්වයක් යටතේ වුවද මහින්දව ප්‍රතික්ෂේප නොකරනු ඇති අතර මහින්ද සමඟ ඕනෑම තත්ත්වයක් යටතේ හිටගන්නා පාර්ලිමේන්තු කණ්ඩායම දිනවීමට මේ ඡන්ද උවමනාවටත් වඩා ප්‍රමාණවත්ය. රැළි වලට සහභාගී නොවූවත් වත්පොත් හෝ වෙනත් විද්‍යුත් මාධ්‍ය හරහා මහින්ද වෙනුවෙන් කොන්දේසි විරහිතව පෙනී සිටින කොටස්ද සිටින්නේ මේ පනස් අටේ පළමු කාණ්ඩය තුළය.

මුල සිටම රනිල්ගේ සිහිනය වීයැයි සිතිය හැකි, මහින්ද හා මෛත්‍රී පිල් ලෙස ශ්‍රීලනිපය ප්‍රධාන එජනිසය දෙකට බෙදෙන තත්ත්වයකදී එජාපයට කෙලින්ම සැලසෙන වාසිය වූයේ උතුරු-නැගෙනහිර හැර අනෙකුත් දිස්ත්‍රික්ක වල මුල් තැනට ඒමෙන් ලැබෙන බෝනස් ආසන පමණක් නොවේ. පනස් අටේ තුන්වන කාණ්ඩය අධෛර්යමත්ව ඡන්දය භාවිතා නොකර සිටීමෙන් සහ එයින් කොටසක් එජාපය වෙත ආකර්ෂණය වීමෙන් ලැබෙන වාසියද එහි විය. ඒ අනුව, බෙදීමක් තුළ මහින්ද පිලට මෙන්ම මෛත්‍රී පිලටද මේ ඡන්ද වලින් විශාල ප්‍රමාණයක් අනිවාර්‍යයෙන්ම අහිමි වීමට නියමිතව තිබුණි.

පනස් අටේ දෙවන කාණ්ඩයේ ඡන්ද හිමිවිය හැකිව තිබුණේ ශ්‍රීලනිපය ලෙස මහජනතාව විසින් හඳුනාගැනෙන කණ්ඩායමටය. මෙය වත්මන් මහජන නියෝජිතයින්ගෙන් වැඩි ප්‍රමාණයකගේ සහයෝගය ලැබෙන කණ්ඩායමයි. ආරම්භයේදී මේ පිරිස මහින්ද පිලේ සිට මෛත්‍රී පිල වෙත දෝලනය වෙමින් පැවතිණි.

හැටදෙකේ අස්ථිර භාවය මත පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණය ජයගැනීම සඳහා පනස් අට එක මිටට තබා ගැනීමේ වැදගත්කම මහින්ද පිල මුල සිටම අවබෝධ කර ගත්තේය. මහින්ද පිලට අවශ්‍ය වූයේ රාජ්‍ය බලය නැවත ලබාගැනීමට මිස ඔවුන්ගේ කණ්ඩායම නැවත පාර්ලිමේන්තුවට යවා ගැනීම පමණක් නොවේ. ඔවුන්ගේ උපක්‍රමික පසුබෑම සහ පුනරාගමනය මේ අනුව තේරුම් කළ හැකිය.

ශ්‍රීලනිප බෙදීමකදී  එහි ලොකු කොටස තමන් වෙත රඳවා ගැනීමේ හැකියාව මහින්ද පිල සතුව මුල සිටම තිබුණේය. ඕනෑම තත්ත්වයක් යටතේ මහින්ද සමඟ හිටගැනීමට සූදානම් පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීවරු 30කට වැඩි ප්‍රමාණයක් සිටි අතර මෛත්‍රීට එවැන්නන් සිටියේ දෑතේ ඇඟිලි වලටත් අඩුවෙනි. ඉතිරි බහුතරය මහින්දට හෝ මෛත්‍රීට විශේෂ පක්ෂපාතීත්වයක් නොමැති වැඩි වාසියක් ඇති තැනට එක් වීමට බලා සිටි පිරිසකි. නුදුරේම පෙනී පෙනී තිබුණු මැතිවරණය හමුවේ දැන්ම හෝ මැතිවරණයෙන් පසුව ලබාගන්නා වරදානයන්ට වඩා ඔවුන්ට වැදගත් වූයේ කෙසේ හෝ තම පාර්ලිමේන්තු අසුන රැක ගැනීමයි.

මෛත්‍රීගේ ජයග්‍රහණයෙන් පසුව මහින්ද පිලේ ජනතා නියෝජිතයෝ එකිනෙකා මෛත්‍රී පිලට එකතු වන්නට විය. මේ ප්‍රවණතාව මේ අයුරින්ම පැවතියේනම් ශ්‍රීලනිපය දෙකඩ වී පාර්ලිමේන්තුව තුළ මෛත්‍රී පිල විසින් මහින්ද පිල ගිලගෙන මහින්ද පිල සාපේක්ෂව දුර්වල කණ්ඩායමක් විය හැකිව තිබුණි. එය එසේ වීනම්, පාර්ලිමේන්තුවෙන් පිටතදී, පනස් අටේ කණ්ඩායමේ තුන්වන කොටස විසින් මහින්ද පිල පරාජිතයින් ලෙස හඳුනාගැනීම තුළින් මේ දියවීම එහිද සිදුවනු ඇත. ඔවුන්ගෙන් කොටසකගේ නවාතැන්පල එජාපය විය හැකිව තිබුණි. පනස් අටේ කණ්ඩායමේ දෙවන කොටසද මහින්ද හා මෛත්‍රී පිල් අතර බෙදී යනු ඇත.

මෛත්‍රී විසින් ශ්‍රීලනිප සභාපතිත්වය එහි මිල ගෙවා ලබා ගැනීමට ඉඩ නොතබා සහනාධාරයක් ලෙස ඔහු වෙත ලබාදීමෙන් සිදුකෙරුණේ මේ ක්‍රියාදාමය වෙත තිරිංග යෙදීමකි. දැන් මහින්ද නැතත් පනස් අටේ කණ්ඩායමේ ජයග්‍රාහී මානසිකත්වය ඇත. ඡන්දයෙන් පරාජය වූ ඔවුන්ට තමන්ගේම ජනාධිපතිවරයෙකු සහ ආණ්ඩුවක් තවදුරටත් තිබේ. නායකයා අවිනිශ්චිත වීම ප්‍රශ්නයක් නොවේ.

මහින්ද හෝ මෛත්‍රී වෙනුවෙන් ඕනෑම තත්ත්වයක් යටතේ පෙනී සිටීමට සුදානම් නොවූ බහුතර ශ්‍රීලනිප මන්ත්‍රීවරුන්ට අවශ්‍ය වූයේ මීළඟ මැතිවරණයේදී සිය මන්ත්‍රී ධුරය රැකගැනීමටය. මුලදී පෙනෙන්නේට තිබුණු ආකාරයට මෛත්‍රී සමඟ සිටගැනීම මේ සඳහා වැඩි පිටිවහලක් සැපයුවේය.

පනස් අටේ තුන්වන කාණ්ඩය ගිලිහීයාම වලකා ගත හැකි වූයේ රාජ්‍ය බලයේ අයිතිය තමන් වෙත තවදුරටත් ඇතිබව තහවුරු කිරීමේ හැකියාව මතය. කෙසේ වුවද, රාජ්‍ය බලයේ අයිතිය ශ්‍රීලනිපයට බව තහවුරු කිරීමට රනිල්ගේ එජාපය සමඟ තරඟ කළ යුතු වූ අතර මේ තරඟයේදී මෛත්‍රීගෙන් ශ්‍රීලනිපය අපේක්ෂා කළ විශේෂ උදවු ඔවුන්ට ලැබුණේ නැත. මෛත්‍රීගේ උදාසීන ප්‍රතිපත්තියෙන් වාසි සැලසුණේ එජාපයටය. මේ තත්ත්වය යටතේ එජනිස පාර්ලිමේන්තු කණ්ඩායමේ මැදපෙළට මෛත්‍රී සමඟ සිටගැනීම පිළිබඳව සැක සංකා මතු වන්නට විය. මෙය අනිවාර්යයෙන්ම සිදුවන බව මහින්ද පිල මුල සිටම දැන සිටියේය.

විමල්-වාසු කණ්ඩායමේ රැස්වීම් මාලාව මූලිකවම අවශ්‍ය වූයේ පාර්ලිමේන්තුවෙන් පිටත පනස් අටේ කණ්ඩායම දියවීම වලක්වාගැනීමටය. පරාජය ජයග්‍රහණයක් ලෙස පෙන්වීම ක්‍රමෝපායයේම කොටසකි. දෙවනුව, මැතිවරණ ජයග්‍රහණය වඩා සහතික වන්නේ මෛත්‍රී සමඟ නොව මහින්ද සමඟ සිටීමෙන්ය යන්න පාර්ලිමේන්තුවේ එජනිස මැද පෙලට ඒත්තු ගැන්වීමටය. මේ උපක්‍රම බොහෝ දුරට සාර්ථක වූ අතර එහි වෙනත් අතුරු ප්‍රතිඵලද තිබේ.

මෛත්‍රීට ඡන්දය දුන් කණ්ඩායමේ අපේක්ෂාවන් සිතූ පරිදි ඉටු වී නැත. මේ අනුව, හැට දෙක තුල වූ නිර්පාක්ෂික කොටස් හැට දෙකෙන් ගැලවී යාම ප්‍රවණතාවක් විය යුතුය. විමල්-වාසු කණ්ඩායමේ ක්‍රියාකාරීත්වහි අතුරු ඵලයක් ලෙස මේ නිර්පාක්ෂික කොටස් වලට තව දුරටත් මහින්ද විරෝධය පවත්වා ගැනීමට අවශ්‍ය උත්තේජනයද නොමිලයේම සපයනු ලැබීය.

මහින්දට එජනිස නාමයෝජනා දුන් වහාම ඇති වූ සෘජු ප්‍රතිඵලය මෛත්‍රී සහ ඔහුට ඡන්දය දුන් හැට දෙකේ කණ්ඩායම අතර ඇති ඓන්ද්‍රීය සම්බන්ධතාව බිඳ වැටීමයි. මහින්ද කණ්ඩායම විසින් ඇටවූ ක්‍රමෝපායික උගුලේ මෛත්‍රීපාල සිරිසේන සිර විය. (එය සිදු වූ ආකාරය වෙනම සාකච්ඡා කළ යුතුය.)

මෛත්‍රී විසින් මහින්දට නාමයෝජනා දෙනු නොලැබීනම් කුමක් විය හැකිව තිබුණේද? එසේනම්, මහින්ද පිලේ විමල්-වාසු ඇතුළු පිරිසට වෙනම තරඟ කිරීමට සිදුවනු ඇත. මේ කණ්ඩායම සමඟ මහින්ද ඡන්දයට ඉදිරිපත් වේද යන්න තීරණය විය හැක්කේ ඔවුන් වටා පෙළගැසෙන කණ්ඩායමේ ශක්තිය මතය. කණ්ඩායම් පෙළගැසෙන ආකාරය කෙසේ වුවත්, අවසානයේදී මෛත්‍රී සමඟද ශක්තිමත් කණ්ඩායමක් ඉතිරි වනු ඇත. ඔවුන් බොහෝ විට තුන්වන කණ්ඩායම වනු ඇති නමුත් දුර්වල කණ්ඩායමක් නොවනු ඇත. රනිල්ගේ එජාපය මුල් තැනට පැමිණෙනු ඇති අතර රනිල්-මෛත්‍රී එකතුව පාර්ලිමේන්තුවේ බහුතරය සහිත සභාගයක් පිහිටුවද්ද්දී මහින්ද පිල විපක්ෂයේ ප්‍රබලම කණ්ඩායම වනු ඇත. බහුතරය නොලබන රනිල්ගේ එජාපය සමඟ හවුල් ආණ්ඩුවකට එකතු වන හෙළ උරුමය සහ ශ්‍රීලනිප මෛත්‍රී පිල සංඛ්‍යාත්මකව කුඩා විය හැකි වුවද ඔවුන්ගේ ආන්තික බලය විශාල වනු ඇත. කෙසේ වුවද, මේ ඉඩකඩ මේ වන විට මහින්ද පිල විසින් අහුරා තිබේ.

මහින්දගේ පනස් අටෙහි පළමු හා දෙවන කොටස් ඔවුන් විසින් මේ වන විට ග්‍රහණයට ගෙන ඇති අතර තුන්වන කොටස රඳවා ගැනීම ඔවුන් හමුවේ තවදුරටත් ඇති අභියෝගයකි.

අනෙක් අතට, මෛත්‍රීගේ හැටදෙකේ බොහෝ දෙනෙකු තමන්ගේ මුල් බලාපොරොත්තු බිඳගෙන ඇති නමුත් ඔවුන්ගේ මහින්ද විරෝධය තවමත් පහව නැති නිසා, ඇත්ත වශයෙන්ම විමල්-වාසු කණ්ඩායම විසින් තවදුරටත් මුවහත් කරනු ලබ ඇති නිසා, මේ ඡන්ද හැටදෙලක්ෂය තව දුරටත් එසේම පැවතීමට ඉඩ ඇතත් ජවිපෙ හා ටීඑන්ඒ ඡන්ද ඉවත් කළ විට මේ ගොඩ මහින්දගේ ගොඩට වඩා කුඩා වේ. එජාප ඇතුළු පෙරමුණෙහි ජයග්‍රහණය සඳහා රාජ්‍ය බලය හා දිනීමට ඇති වැඩි ඉඩකඩ පෙන්වා මහින්ද ලබාගත් තුන්වන කාණ්ඩයේ ඡන්ද වලින් කොටසක් බිඳ ගැනීම අනිවාර්යයෙන්ම අවශ්‍ය වන අතර මහින්ද ප්‍රධාන එජනිසයෙහි ජයග්‍රහණය සඳහා මේ ඡන්ද රඳවා ගත යුතුය.

ජයග්‍රහණය අවසාන වශයෙන් තීරණය කරන මේ ආන්තික ඡන්ද ලබාගැනීමටනම් රාජ්‍ය බලයේ සංකේතය වන විධායක ජනාධිපති මෛත්‍රීපාල සිරිසේනගේ අයිතියට ඇති හිමිකම අත්‍යවශ්‍ය සාධකයකි. පුද්ගලයෙකු වශයෙන් මෛත්‍රීපාල සිරිසේනට කෙලින්ම පාලනය කළ හැකි ඡන්ද ප්‍රමාණය පොළොන්නනරුව දිස්ත්‍රික්කයේ ජයග්‍රාහකයා තීරණය කරන ඡන්ද විසිපන්දහසක පමණ ප්‍රමාණයක් පමණක් වුවද තවත් වසර හයකට බලය ඇති විධායක ජනාධිපති වරයා ලෙස ඔහු විසින් සංකේතවත් කරන රාජ්‍ය බලය විසින් ඡන්දදායකයින් ලක්ෂ ගණනකගේ තීරණ වලට බලපෑමක් කරනු ඇත.

මේ නිසා ඉදිරියේදී මෛත්‍රීපාල සිරිසේනට මඩ ගැසීමක් වෙනුවට ඔහු සිටින්නේ තමන්ගේ පිලේයැයි පෙන්වීම සඳහා කෙරෙන උත්සාහයන් දෙපාර්ශ්වයෙන්ම දැක ගැනීමට හැකි වනු ඇත.

(දේශපාලන විශ්ලේෂකයෙකු හෝ දේශපාලන විද්‍යාව පිලිබඳ විධිමත් අධ්‍යාපනයක් ලබා ඇත්තෙකු නොවන ඉකොනොමැට්ටා මෙහි සටහන් කර ඇත්තේ ඔහුගේ සිතට දැනෙන දේවල් මිස න්‍යායාත්මක කරුණු නොවේ. ඒවා නිවැරදි නොවීමට ඇති ඉඩකඩ ඉකොනොමැට්ටා විසින් පිළිගන්නා අතර, වෙනස් අදහස් හෝ විවේචන ඉදිරිපත් වුවහොත් ඉකොනොමැට්ටාගේ අදහස් තහවුරු කිරීමට උත්සාහ නොදරනු ඇත. ඡායාරූපය www.colombotelegraph.com වෙබ් අඩවියෙනි.)