වෙබ් ලිපිනය:

Monday, September 25, 2017

උපත් පාලනය, ගබ්සාව හා ලිංගික අධ්‍යාපනය


දෙසතියකට පමණ පෙර පළ කළ ලිපියකට ප්‍රතිචාර දැමූ අජිත් ධර්මා, නයනේ සහ ඇනෝලා එක් අයෙකු හෝ කිහිප දෙනෙකු අතර හොඳ සංවාදයක් ඇති වී තිබුණේය. මුලින්ම මේ සංවාදයට සහභාගී වන්නට හිටියත් පසුව, හේතු සහිතව, එසේ නොකර පැත්තකට වී බලා සිටින්නට තීරණය කළෙමි. ඇත්තටම කියනවානම් ඉහළින් වූ ප්‍රතිචාර කියවීමෙන් පසු ප්‍රතිචාරයක් දමා, පසුව පහළින් වූ ප්‍රතිචාර කියවීමෙන් පසු එය අවශ්‍ය නොවන බව පෙනී ගිය නිසා පසුව එය ඉවත් කර ගත්තෙමි.

මේ ගැන මුලින්ම අදහස් පළ කර තිබුණු අජිත් ධර්මාගේ අදහස් බොහෝ දුරට මගේ අදහස් වලට ආසන්න වූ අතර මුලින්ම හිතුනේ ඇනෝගේ අදහස් එයට ප්‍රතිවිරුද්ධ බවයි. එහෙත්, දිගටම සංවාදය නිරීක්ෂණය කරන විට පෙනී ගියේ ඇනෝද මේ කරුණු ගැන හොඳින් දැනුවත් බවත්, ඔහුගේ හෝ ඇයගේ අදහස්ද කිසිසේත්ම (මට සාපේක්ෂව) අන්තවාදී නොවන බවයි. මා මෙය ලියන්නේ ඇනෝ ප්‍රතිචාර ගණනාවක්ම එක් අයෙකුගේයැයි සිතමිනි. එය එසේ නොවන්නට පුළුවන.

ඇනෝ විසින් ඉතා පැහැදිලිවම සටහන් කර තිබුණු පරිදි ඔහු හෝ ඇය මූලධාර්මික ගබ්සා විරෝධියෙක් නොවේ. ඔහුගේ වචන පහත පරිදිය.

"ගබ්සාවට මමත් විරුද්ධ නැති වුනත්, ගබ්සාව යන අන්තිම විසඳුම විය යුත්තේ වෙන කරන්නම දෙයක් නැති විටෙක පමණයි. ඒ අන්තිම තත්වයට යන්නේ නැතුව ගැබ්ගැනීම වලක්වා ගන්න එකයි වඩා හොඳ. මොනහේතුවක් නිසා හරි ගබ්සාවක් කරගත් ගැහැනියක් ඊට පසුව මානසිකව විඳවන ප්‍රමාණය කොතරම්ද කියා අවබෝධයක් තියෙන නිසා මම ඒ මතයේ ඉන්නේ. නැතුව ඔය විකාර රූපී ආගමික කල්ලි ගබ්සාවට විරුද්ධ නිසා නෙවෙයි."

ඇනෝ සිතන්නේ ලිංගික අධ්‍යාපනය හා උපත් පාලනය ප්‍රචලිත කිරීම මඟින් අනවශ්‍ය ගැබ් ගැනීම් අවම කර ගත යුතු බවයි. එසේ කිරීමෙන් පසුවද අනවශ්‍ය ගැබ් ගැනීම් සිදු වන්නේනම් ගබ්සා වලට ඉඩදීමේ ප්‍රශ්නයක් ඇති බව ඔහු හෝ ඇය සිතන බව නොපෙනේ.

අනික් අතට, විශේෂයෙන් සටහන් කර නැතත්, ලිංගික අධ්‍යාපනය හා උපත් පාලනය ප්‍රචලිත කිරීමේ අවශ්‍යතාවය සම්බන්ධව අජිත් ධර්මාද එකඟ වන බව මගේ අදහසයි. මෙහිදී උපත් පාලනය ප්‍රචලිත කිරීම කියා සරලව කිවුවත් මා එයින් අදහස් කරන්නේ උපත් පාලන ක්‍රම ගැන දැනුම ප්‍රචලිත කිරීම හා ඒ සඳහා අවශ්‍ය ද්‍රව්‍ය ස්වකැමැත්තෙන් මිල දී ගැනීමට ඇති පහසුකම් පුළුල් කිරීම මිස යම් අයෙකු විසින් බිහි කළ යුතු දරුවන් ගණන රජය මඟින් තීරණය කිරීම හෝ බලෙන් උපත් පාලනය කරවීම නොවේ.

අජිත් ධර්මා විසින් ඉදිරිපත් කරන මූලික තර්කය වන්නේ අධ්‍යාපනය හා උපත් පාලනය ප්‍රචලිත කිරීම මඟින් පමණක් අනවශ්‍ය ගැබ් ගැනීම් මුළුමනින්ම වැළැක්විය නොහැකි නිසා එසේ අනවශ්‍ය ගැබ් ගැනීම් වලට මුහුණ දෙන කාන්තාවන්ට තමන්ගේ ගැබ ගබ්සා කර ගැනීමට ඉඩ දිය යුතු බවයි. ඔහුගේ තර්කය ඉතා පැහැදිලිවම නිවැරදිය. ඇනෝ විසින්ද එය එසේ නොවේයැයි කියා නැත.

මට පෙනෙන හැටියටනම් මේ සංවාදයේ පාර්ශ්ව දෙක අතර ඇත්තේ ඉතා කුඩා ප්‍රතිවිරෝධතාවයකි. ඒ ප්‍රතිවිරෝධතාව තිබෙන්නේ ප්‍රතිපත්ති ප්‍රමුඛතාවන් හා අදාළවය. ඇනෝ සිතන පරිදි ලිංගික අධ්‍යාපනය ප්‍රචලිත කරන තුරු නීත්‍යානුකූල ගබ්සා ප්‍රවර්ධනය නොකළ යුතුය. අජිත් ධර්මා සිතන පරිදි ලිංගික අධ්‍යාපනය පිළිබඳ ප්‍රශ්න ඇතුළු තවත් සමාජයීය ප්‍රශ්න ගණනාවක් තිබෙන නිසා නීත්‍යානුකූල ලෙස ගබ්සා කර ගැනීමට ඉඩක් සැපයිය යුතුය.

උපත් පාලනය, ගබ්සාව හා ලිංගික අධ්‍යාපනය යනු ඇමරිකාව ඇතුළු බටහිර සමාජයේ පවා මතවාදී බෙදීම් ඇති කරන විෂයයන්ය. මේ බෙදීම් වලට එක් හේතුවක් වන්නේ මේ විෂයයන් හා අදාළව බොහෝ දෙනෙකු සතු දැනුම සීමිත වීමයි. එමෙන්ම, මේ විෂයයන් ගැන කතා කිරීමේදී ඒවායේ ආගමික හා දාර්ශනික, ජීව විද්‍යාත්මක හා වෛද්‍ය විද්‍යාත්මක, ආර්ථික හා සමාජයීය වැනි එකිනෙකින් වෙනස් මාන වෙත අවධානය යොමු කරන්නට සිදුවේ.

මා මේ ගැන තරමක් දුරට කතා කරන්නට යන්නේ අජිත් ධර්මාට හෝ ඇනෝට ප්‍රතිචාරයක් වශයෙන් නොවේ. ඔවුන්ගේ අදහස් සමඟ මට මූලික ප්‍රතිවිරෝධතා නැත. එමෙන්ම, නැවත නැවතත් කියා ඇති පරිදි ලංකාවේ ප්‍රතිපත්ති සම්පාදනය සිදුවිය ඇති ආකාරය ගැන උපදෙස් දෙන්නටද නොවේ. ඒ නිසා, මා මේ හා අදාළව ලියන ලිපි වල ඇති කරුණු සම්බන්ධව පැහැදිලි කිරීම් කෙරෙනු ඇති නමුත් මගේ අදහස් සමඟ එකඟ නොවන්නන්ට මා මෙහි ප්‍රතිචාර නොදක්වනු ඇත. එහෙත්, කැමති අයෙකුට මෙහි ප්‍රතිචාර පළ කරනු ලැබීමේදී සලකා බලන සීමිත කොන්දේසි වලට යටත්ව තමන්ගේ අදහස් සටහන් කරන්නට කිසිදු බාධාවක් නැත.

මාතෘකාවේ ඇති අනු කොටස් තුනෙන් ලිංගික අධ්‍යාපනය ගැන මුලින්ම කතා කිරීම පහසුය. අනෙක් මාතෘකා දෙක ගැන මා ලියන්නට අපේක්ෂා කරන දේවල් තරමක් දුරට තාක්ෂණික ස්වභාවයකින් යුතු දේවල්ය. ඒ කොටස් අපි දෙවන ලිපියකට ඉතිරි කරමු.

ලංකාව හැරුණු විට මා වැඩිපුරම දන්නා අනෙක් රට වන ඇමරිකාවට සාපේක්ෂව ලංකාවේ ලිංගික අධ්‍යාපනයක් නැතැයි කිව හැකි තරම්ය. මෙය රජයේ අධ්‍යාපන ප්‍රතිපත්ති වල ප්‍රශ්නයක්ම නොවේ. බොහෝ දුරට මෙහි ඇත්තේ සංස්කෘතික ප්‍රශ්නයකි. ඇතැම් ප්‍රතිපත්ති තීරණ මඟින් තත්ත්වයේ යම් වෙනසක් කරන්නට උත්සාහ දැරිය හැකි වුවත් එවැනි ප්‍රතිපත්ති ක්‍රියාමාර්ගයක කාර්ය සාධනය සංස්කෘතික සාධක හමුවේ සීමාවීම නොවැලැක්විය හැකිය.

ලිංගික අධ්‍යාපනය ප්‍රචලිත කිරීමට එරෙහි වන්නන් ඉදිරිපත් කරන ප්‍රධාන තර්කය වන්නේ ඒ හේතුවෙන් කුඩා දරුවන් "නොදන්නා දේවල් අත්හදා බලන්නට" යාම නිසා වැඩි විනාශයක් සිදු විය හැකි බවයි. මේ අදහස දරන්නෝ ඇමරිකාවේද සිටිති. කොළඹ ප්‍රධාන සුපිරි වෙළඳසැල් සංකීර්ණයක පවත්වාගෙන ගිය සුපිරි ගණිකා නිවාසයකට පොලීසියෙන් පැන එහි සිටියවුන්ට එරෙහිව නීතිය ක්‍රියාත්මක කළ බව පුවත්පතක පළවීමෙන් පසු ගම්බද පෙදෙස්වල කාන්තාවන් ඒ පුවත දැක එහි සේවයට පැමිණි රටක එවැනි දේ නොවේයැයි කිසිවෙකුට සහතික විය නොහැකිය. එහෙත්, ලිංගික අධ්‍යාපනය ප්‍රචලිත කිරීම සමස්තයක් ලෙස යහපත් ප්‍රතිඵල අත් කර දෙනු ඇති බව මගේ අදහසයි.

හෙරොයින් වැනි මත්ද්‍රව්‍ය ගැනත්, ඒඩ්ස් වැනි රෝග ගැනත් මා මුලින්ම දැනගත්තේ අදාළ නිවාරණ වැඩ සටහන් මඟින් සිදුකළ ප්‍රචාර නිසාය. ඒ වන විට මත්ද්‍රව්‍ය හෝ ඒඩ්ස් ලංකාවේ විශාල ලෙස ප්‍රචලිතව නොතිබුණු අතර මා ජීවත් වූ ප්‍රදේශයේ තිබුණේම නැති තරම්ය. ඒ නිසා, මේ දේවල් ගැන දැනුවත් නොවුනත් ඒ කාලයේ මා මත්ද්‍රව්‍ය ලෝලියෙකු හෝ ඒඩ්ස් ආසාදිතයෙකු වීමට ගිණිය හැකි ඉඩක් නොතිබුණේය. අනෙක් අතට නිවාරණය අරමුණු කොට සිදු කෙරුණු ප්‍රචාරණය නිසා මේ දේවල් ගැන වැඩිපුර සොයන්නට කිසියම් "කෘතීම" උනන්දුවක්ද ඇති වුණේය.

නිවාරණ වැඩ සටහන් වලින් ප්‍රචලිත කළ තොරතුරු අනුව මා තේරුම් ගත් පරිදි ඒඩ්ස් හදාගැනීම හා මත්ද්‍රව්‍ය භාවිතය යන දෙකම ආපසු හැරවිය නොහැකි දේවල්ය. ඒඩ්ස් වලට බෙහෙත් නැති අතර රෝගය හැදුනොත් වසර පහක් තුළ අනිවාර්යයෙන් මරණයට පත් වේ. හෙරොයින් ආදී මත්ද්‍රව්‍ය යනු අරක්කු වැනි මත්පැන් හෝ දුම්වැටි මෙන් නොව එක් වරක් භාවිතා කළද ඇබ්බැහි කරවන ද්‍රව්‍යයි. ඒ නිසා, වරක් මත්ද්‍රව්‍ය භාවිතා කළ අයෙකුට ජීවිත කාලය පුරාම එයින් ගැලවීමක් නැත. මේ මා හත්වන ශ්‍රේණියේදී පමණ ලබාගත් දැනුමයි. පළමුවැන්න ඒ කාලයේදී ඇත්තක් වුවත් දෙවැන්න ඇත්තක්ම නොවීය. එහෙත්, දෙවැන්නද තරමක් දුරට ආසන්න ඇත්තක් විය.

මත්ද්‍රව්‍ය හෝ ඒඩ්ස් වැනි අතිශය භයානක කිඹුලන් ගැන මෙන්ම එතරම් භයානක නැති කබරගොයින් වූ මත්පැන්, දුම්වැටි ගැන හා සමාජරෝග ගැනද නිවාරණ වැඩසටහන් වලින් ප්‍රචාරය කළ දේ දැනුමට සැලකිය යුතු යමක් එකතු කළත්, ඒ දේවල් ගැන දැනුම ලබාගත හැකි වෙනත් ක්‍රමද තිබුණේය. මත්පැන් හා දුම්වැටි භාවිතා කරන්නන් ඕනෑ තරම් පෙනෙන්නට සිටි අතර මත්පැන් බී අකල් මරණ වලට පත් වෙන්නෝද අපේ ගම් පළාත් වල දුලබ දසුනක් නොවීය. ඒ අතරම, මත්පැන් දුම්වැටි පානය කළත් යහතින් හිටි අයද ඕනෑ තරම් පෙනෙන්නට හිටියේය. එමෙන්ම, සමාජරෝග හදාගත් අය ගැනද කසුකුසු තිබුණේය.

ගැටවර වියේදී ඕනෑම අලුත් දෙයක් අත්හදා බලන්නට උනන්දුවක් ඇති වේ. නිවාරන වැඩසටහන් හේතුවෙන් මත්පැන් හා දුම්වැටි වල ආදීනව දැන සිටීම ඒවා අත්හදා බලන්නට බාධාවක් වුනේ නැත. එහෙත්, ඇබ්බැහි වීමට ඇති ඉඩ ගැන දැන සිටි නිසා මේ අත්හදා බැලීම් කළේ ඉතා ප්‍රවේශමෙනි. එසේ හෝ අත්හදා බලන්නට යොමුවුණේ මේ දේවල් දිගින් දිගටම ගැනීමේදී මිස වරක් හෝ කිහිප වරක් ගත් පමණින් ඇබ්බැහි නොවන බව දැන සිටි බැවිනි. වෙනත් මත්ද්‍රව්‍ය පිළිබඳව මෙවැනි අත්හදාබැලීමක් හෝ නොකරන්නට ප්‍රධාන හේතුව වුණේ අප හැදුනු ගෘහස්ථ වටපිටාව තුළ එවැනි අවස්ථාවක් කිසි විටෙකත් නොලැබීම වුවත්, යම් හෙයකින් එවැනි අවස්ථාවක් නොලැබුණේ වුවද ඇබ්බැහිවීමේ අවදානම ගෙන මත්ද්‍රව්‍ය අත්හදාබැලීමට ඉඩක් නොතිබුණේ නිවාරණ වැඩ සටහන් හරහා, තරමක අතිශයෝක්තිකින්ද යුතුව, ලැබී තිබුණු දැනුම නිසාය.

ඒඩ්ස් හෝ වෙනත් සමාජරෝග වැළඳීමේ අවදානමක් සහිත ලිංගික ක්‍රියාකාරකම් කෙරෙහි යොමු නොවීමට ප්‍රධාන හේතුව වුනේද අවස්ථාවන් නොලැබීමයි. එහෙත්, විධිමත් හා අවිධිමත් ක්‍රම හරහා මේ ගැන දැනසිටි දේවල් වලින්ද එය වැලැක්වූයේය.

හයවන ශ්‍රේණියේ ඉගෙනුම ලබන කාලය වන විට වෙනත් බොහෝ විෂයයන් ගැන වයසට වඩා වැඩි දැනුමක් ලබා සිටියත් ප්‍රජනන සෞඛ්‍යය හා අදාළ මූලික කරුණු හෝ මම දැන නොසිටියෙමි. හයවන ශ්‍රේණියේ අන්තිම වාරයේ දවසකදී කාන්තාවක් ගර්භණී වීම සඳහා පිරිමියෙකු විසින් කළයුතු දෙය මගේ පන්තියේ මිතුරෙක්ගෙන් මුල් වරට අහන්නට ලැබුණේය. මේ කතාව මට කිසිසේත්ම පිළිගත නොහැකි විය. දරුවන් සිටින හැම ගැහැණියක හා පිරිමියෙකුම ඔය කියන 'නරක වැඩේ' කර ඇති බව පිළිගැනීම අපහසු වූ නිසා මම සුපුරුදු පරිදි මේ මිතුරාව තර්කයෙන් පරදවන්නට උත්සාහ කළෙමි.

මේ කාලය වන විට ග්‍රහයින් හා තාරකා අතර වෙනස දැන නොසිටි, පෝය ඇති වන හැටි දැන නොසිටි "මෝඩ" ළමයි ගණනාවක් අපේ පන්තියේ සිටියේය. මෙවැනි කරුණු හා අදාළව වෙනත් සිසුන් සමඟ තර්ක කිරීම ඒ දවස්වල මගේ විනෝදාංශයකි. වාදය නැගලා යන විට තවත් සිසුන් එකතු වේ. අවසානයේදී මෙසේ එකතුවන සිසුන් බහුතරය විසින් මගේ මතය තහවුරු කිරීමෙන් වාදය අවසන් වේ. ඒ දිනවල වෙනත් සිසුන් දෙදෙනෙකු අතර සිදුවන මෙවැනි වාදයකදී වුවද අවසන් තීරණය දෙන්නට බොහෝ විට සිදුවන්නේ මටය.

මේ කියන දවසේනම් බමරය කැරකුණේ මගේ වාසියට නොවේ. එකතුවන සිසුන් සියල්ලන්ම පාහේ ගත්තේ අනෙක් සිසුවාගේ පැත්තයි. දැන් මට ඔවුන් සියල්ලන්ගේම හරස් ප්‍රශ්න වලට උත්තර දෙන්නට සිදු වී ඇත.

"හරි, අපි කියන එක වැරදිනම් උඹ කියපං ළමයි හැදෙන්නෙ කොහොමද කියලා.."

කොස්බි ෂෝ එකේ දැරියට මෙන් මටත් පිළිතුරු තිබුණේය.

"සාමාන්‍ය විදිහට"

"මොකක්ද සාමාන්‍ය විදිහ?"

"ගෑණු ළමයි ලොකු වුණාම බඩේ ළමයි හැදෙනවා. හරියට ගස් වල ගෙඩි හැදෙනව වගේ.."

"හරි එහෙමනම් ගෑණුන්ට ළමයි හම්බවෙන්න කසාද බඳින්න ඕනැ වෙන්නෙ මොකද?"

අපේ විස්තීර්ණ පවුලේ මැදිවිය පසුකළ, අවිවාහක සාමාජිකාවන් කිහිප දෙනෙක්ම මට එක වර මතක් විය. කතාව ඇත්තය. ඒ අය කිසිවෙකුටත් දරුවන් නැත. දරුවන් සිටින අවිවාහක කාන්තාවන් ගැන ඒ වන විට මම දැන නොසිටියෙමි. එහෙත්, දරුවන් නැති විවාහක කාන්තාවන් කිහිප දෙනෙක් ගැනම මට මතක් විය.

"හරි එහෙමනම් සමහර ගැණුන්ට කසාද බැඳලත් ළමයි හම්බ වෙන්නෙ නැත්තේ මොකද?"

ප්‍රශ්නයට ප්‍රශ්නයක් දමා ගසා ප්‍රතිවාදී පාර්ශ්වය ගොළු කළ හැකි වුවත් මෙය ප්‍රමාණවත් පිළිතුරක් නොවන බව මටම තේරුණේය. මෙතෙක් මේ ගැන ගැඹුරට සිතා නැති බව මට අවබෝධ විය.

"ඕක වෙන්නේ මෙහෙමයි. දැන් ඔය දූරියන් ගස් වල ගෙඩි හැදෙන්නනම් ගස් දෙකක් එක ළඟ තියෙන්න ඕනැනේ. ඒ වගේ වෙන්න ඇති!"

ප්‍රතිවාදී පාර්ශ්වයෙන් ප්‍රමාණවත් ලෙස මගේ තර්ක විඛන්ඩනය නොකළත්, වටවී සිටි සිසුන්ගේ මුහුණු දෙස බලන විට ඒ කිසිවෙක් මා කියන දෙය විශ්වාස නොකරන බව පැහැදිලිය. මින් පෙර මෙවැන්නක් වී නැත. මේ අතර, මගේ හිතවත්ම මිතුරෙක් මගේ පිටට තට්ටුවක් දැම්මේය.

"මචං, පොඩ්ඩක් පැත්තකට වරෙන්"

මම ඔහුට කීකරු වුනෙමි.

"මචං, උන් කියන එක හරි. උඹ වැරදියි. ඕක අතෑරල දාපං!"

"වෙන්ඩ බෑනේ මචං. එහෙමනම් ගස් වල ගෙඩි හැදෙන්ඩත් ඕක කරන්න ඕනැ වෙන්න එපායැ. එතකොට සත්තුන්ට පැටවු  හැදෙන්නෙත් ඔහොමද?"

"ගස්නම් මං දන්නෙ නෑ. හැබැයි සත්තු පැටවු දාන්නේනම් ඕක කරල තමයි. උඹ අඩුගානෙ බලුපූට්ටුවක්වත් දැකල නැද්ද?"

"දැකල තියෙනවා!"

"ඒක තමයි ඒ.."

"හරි මං කියන්නේ පැටවු හම්බ වෙන්න ඕක කරන්න ඕනැ නෑ කියලයි. අපේ ගෙදර හරකෙක් නැතුව එළදෙනට පැටවු හම්බවුනේ කොහොමද?"

එළදෙනට පැටියා ලැබෙන්නට පෙර පට්ටි ගස්සන්නට වෙනත් නිවසකට ගෙනගිය එක ගැන මට ඒ වන විට හරි අවබෝධයක් තිබුණේ නැත.

"කොහොම වුනත් කමක් නෑ. මම කියන එක අහල ඕක නවත්තල දාපං. නැත්නම් උඹයි අපරාදේ නෝන්ඩි වෙන්නේ.."

මේ මිතුරා විශ්වාසවන්තම මිතුරෙක් වූ බැවින් ඔහුගේ කීම අහක දාන්නට නොහැකි විය. ඒ නිසා, දෙපැත්තට ඇදෙමින් තිබුණු වාදය ජයපරාජයකින් තොරව අවසන් විය. එයින් පසුව, මේ ගැන වැඩි විස්තර හොයා ළමයින් හැදෙන්නටනම් අහවල් දෙය කළ යුතු බව මම තහවුරු කරගත්තෙමි.


අපේ කාලයේදී ප්‍රජනන සෞඛ්‍යය ගැන විධිමත් ලෙස මුලින්ම දැනගන්නට ලැබෙන්නේ නවවන ශ්‍රේණියේ සෞඛ්‍යය පෙළ පොත අතට ලැබුණු පසුවය. මේ පොතේ වූ ප්‍රාණවත් වූ ශිෂ්නයක රූපයක් හා එහි අභ්‍යන්තර අවයව සහිත විස්තරය තිබුණු පිටු අංකය ගැන කළින්ම කණින් කොණින් අහන්නට ලැබී තිබුණු නිසා පොත් ලැබුණු වහාම බොහෝ සිසුන් කළේ හොරෙන්ම මේ පිටුව පෙරළීමයි. කෙසේවුවත්, පෙළ පොතේ පිටු දෙකක පමණ වූ විස්තරය තනිවම කියවනු හැර අමතර දෙයක් අපට ඉගෙන ගන්නට නොලැබුණේ අදාළ විෂය ඉගැන්වූ ගුරුවරයාට ඒ පාඩම ඉගැන්වීම සඳහා ධෛර්යයක් නොතිබුණු බැවිණි. මහලොකු දෙයක් නොතිබුණත් බොහෝ සිසුන් පාඩම් පොතේ මේ පිටුව දෙස බැලුවේද ලිංගික උත්තේජනයක් සපයන දෙයක් ලෙස සලකමිනි.

කෙසේවුවද, පසුව මා ඉංග්‍රීසි උපගුරුවරයෙකු ලෙස සේවය කළ පාසලේ විද්‍යා හා සෞඛ්‍ය විෂයයන් ඉගැන්වූ තරුණ ගුරුවරයාටනම් අදාළ පාඩම කියා දෙන්නට කිසිදු චකිතයක් තිබුණේ නැත. එම පාසලේ තිබුණේ ගොඩනැගිලි දෙකක් පමණි. එක් ගොඩනැඟිල්ලක ප්‍රාථමික පන්ති පැවැත්වුනේය. අනෙක් ගොඩනැඟිල්ලේ හයවන, හත්වන, අටවන හා දහවන පන්ති පැවැත්වුණු අතර එහිම පැත්තක විදුහල්පති කාමරය හා ගුරු විවේකාගාරය තිබුණේය. අටවන පන්තියේ සිටියේ ළමුන් දෙදෙනෙකු හෝ තිදෙනෙකු පමණි. ළමුන් කිසිවකු නොසිටි නිසා නවවන පන්තියක් තිබුණේ නැත. සාමාන්‍යපෙළ සමත් නොවී දිගටම රැඳී සිටීම නිසා දහවන ශ්‍රේණියෙහි වයස් කාණ්ඩ තුනක හෝ හතරකට අයත් එක් සිසුවෙකු හා සිසුවියන් හතර පස් දෙනෙක් සිටියේය.

ප්‍රජනන සෞඛ්‍යය පාඩම අපේ විද්‍යා ගුරුවරයාගේ ජනප්‍රියම පාඩමක් විය. පිටු දෙසීයක පමණ පෙළ පොතේ මේ කොටස පිටු දෙකක් පමණක් වුවත් ඔහු ඒ වෙනුවෙන් කාලපරිච්ඡේද දෙකක් පමණ වෙන් කළේය. ඔහුගේ අරමුණ වූයේ මේ දරු දැරියන්ට ප්‍රජනන සෞඛ්‍යය ගැන හැකිතරම් හොඳින් කියා දීමද, එසේ නැත්නම් අවාරෙට පොල් වැටෙන්නාක් මෙන් පාසැලට එන මේ ළමුන්ට පාසැල් එන්නට උනන්දුවක් ඇති කිරීමද, ඒත් නැත්නම් ඒ දෙකමද කියා මා දන්නේ නැත.

මේ ශාලාවේ පන්ති අතර බාධක තබා වෙන් කර තිබුණේ නැත. අඩු වශයෙන් ගුරු විවේකාගාරය හෝ එසේ වෙන් කර තිබුණේ නැත. ඒ නිසා, මේ දහවන පන්තියේ සෞඛ්‍ය පාඩම කට ඇරගෙන අසා සිටීමේ අවස්ථාව පහළ පන්ති වල සිසුසිසුවියන්ටද ලැබුණේය. ඒ බොහෝ දෙනෙක් අවධානය යොමු කර සිටියේ තමන්ගේ පන්තියේ පාඩමට නොව දහවන පන්තියේ පාඩමටය.

හොඳම කෑල්ල තිබුණේ ගුරු විවේකාගාරයේය. පාසැලේ සිටි අවිවාහක ගුරුවරියන් කිහිප දෙනෙකුමද ගුරු විවේකාගාරයට වී මේ පාඩමට සවන් දුන්නේය. ඔවුන්ගෙන් ඇතැමෙකුගේ මුහුණු රතු වී තිබුණේය. මගේ අදහස අනුව, ප්‍රජනන සෞඛ්‍යය ගැන ඉගැන්විය යුත්තේ මීට වඩා අඩු වයසකදීය. නවවන ශ්‍රේණියට පැමිණෙන විට සිසුසිසුවියන් අවිධිමත් ලෙස ලිංගික අධ්‍යාපනය ලබා අවසන්ය.

ඇමරිකාවේ සිසුවෙකුට ලිංගිකත්වය හා අදාළ මූලික දේ කියා දෙන්නේ පෙර පාසැල් වයසේදීය. දෙවන වසරේදී පමණ ඔවුන්ට සැලකිය යුතු දැනුමක් ලබා දේ. මෙහිදී, ලිංගික අධ්‍යාපනය යනුවෙන් අදහස් කෙරෙන්නේ "ලොකු එක" කරන ආකාරය කියාදීම නොවේ. ඊට වඩා ඉතා සරල දෙයකි. ඇමරිකාවේ ලිංගික අධ්‍යාපනය යනු ඇතැම් අය සිතා සිටින ආකාරයේ "අනවශ්‍ය තොරතුරු" ලාබාල වයසේ සිසුන් මත ඕනෑවට වඩා කලින් පැටවීමක් නොව පුළුල් සන්දර්භයක් තුළ වෙනත් අදාළ දැනුම් සමඟ මුසුකර ක්‍රමානුකූල ලෙස හා වයසට ගැලපෙන ලෙස ලබා දෙන දැනුමකි. වෙනත් බටහිර රටවලද මෙය සිදුවන්නේ මේ අයුරින් බව මගේ අදහසයි.

ඇමරිකාවේ පෙරපාසැල් වයසේ දරුවෙකුට ලබාදෙන ලිංගික අධ්‍යාපනය යනු පෞද්ගලික අයිතිවාසිකම් ගැන ලබා දෙන දැනුමේම කොටසකි. පිරිමි ළමුන් දෙදෙනෙකු හෝ ගැහැණු ළමුන් දෙදෙනෙකු අත් අල්ලාගෙන හෝ කරට අත දමාගෙන යාම ලංකාවේනම් සාමාන්‍ය දෙයකි. එහෙත්, ඇමරිකාවේ එවැනි දෙයක් සාමාන්‍ය දෙයක් නොවේ. ගැටවර වයසේදීනම් එයින් වෙනත් දෙයක් අදහස් වනවා විය හැකිය.

හොඳ යාළුවන් වන පිරිමි ළමුන් දෙදෙනෙකු හෝ ගැහැණු ළමුන් දෙදෙනෙකු මේ අයුරින් සමීපව සිටීම ඉතා අහිංසක දෙයක් හෝ සංස්කෘතියේ කොටසක් බව කෙනෙකුට කියන්නට පුළුවන. ඒ කතාවේ වැරැද්දක්ද නැත. ඇමරිකාවේ මේ ආකාරයේ අත් අල්ලාගැනීම් හෝ කරට අත දමාගෙන යෑම වැනි සමීප සම්බන්ධතා නැත්තේ සිසුන් ඉතා කුඩා වයසකදීම අනෙක් අයගේ පෞද්ගලිකත්වයට ගරු කිරීමට ඔවුන්ට පුරුදු කරන බැවිනි.

මගේ දරුවන්ට පෙර පාසැලේදී මුලින්ම කියාදුන් පාඩමක් වූයේ සෑම අයෙකුටම තමා වටා අදෘශ්‍යමාන බුබුළු අවකාශයක් (bubble space) ඇති බවයි. වෙනත් අයෙකුට ඕනෑවට වඩා සමීප වූ විට මේ බුබුල බිඳෙන්නට පුළුවන. එමෙන්ම, තමන්ගේ බුබුල බිඳෙන තරම් ලඟට එන්නට වෙනත් අයෙකුට ඉඩදිය යුතුද නැත.

මේ බුබුල පෙර පාසැල් වයසේ දරුවෙකුට සිතින් මවාගත හැකි එකකි. වයසින් වැඩෙද්දී එවැනි බුබුලක් සැබෑවටම නැති බව දරුවා තේරුම් ගන්නා නමුත් ඒ වන විට ඔහු හෝ ඇය එහි අදහස උකහාගෙන අවසන්ය.

මේ මඟින් කෙරෙන්නේ දරුවන් අතර ඇතිවන අහිංසක හා සුන්දර සම්බන්ධතා විනාශ කිරීමක්යැයි අයෙකුට සිතෙන්නට පුළුවන. එහෙත්, එහි වැදගත්කම තේරෙන්නේ ඒ හේතුවෙන් පසුකාලීනව වැළකෙන දේ ගැන සිතද්දීය. පිරිමි පාසැල් සිසුවෙකුට තවත් සිසුවෙකුට යාලු කමට පිටට තට්ටුවක් දාගෙන යන්නට ඇති හැකියාවවම ඇතැම් අවස්ථා වලදී කොක්කක් දා ගැනීම සඳහාද උපයෝගී කරගන්නා බව රහසක් නොවේ. මෙවැනි පොඩි තට්ටු දැමීම් හා ඇඟේ හැප්පීගෙන යාම් තවමත් ලංකාවේ පාසැල් වල සාමාන්‍ය දේවල් බව දෙවෙනි ඉනිම ටෙලිනාට්‍යයේ ඇති එවැනි ජවනිකා සාක්ෂි දරයි. නවක වදයේදී සිදුවන දේවල් වලට සාපේක්ෂව මේවා ගණන් ගත යුතු දේවල් නොවන බව ඇතැමෙකුට කියන්නට පුළුවන.

පෙර පාසැල් වයසේදීම කියා දෙන දෙවැනි දෙය කිසියම් අයෙකුගේ සිරුරේ පෞද්ගලික ප්‍රදේශ මොනවාද යන්නයි. මේ ප්‍රදේශ අතපතගාන්නට වෙනත් අයට කිසිදු අයිතියක් නැති බව ඇමරිකාවේ දරුවෙකු කුඩා කාලයේදීම දැන ගනී. ඒ සමඟම, එසේ කරන්නට අයිතියක් ඇති අය (මව, පියා, වෛද්‍යවරයා) කවුද යන්නත්, ඔවුන්ට වුවත් එසේ කළ හැක්කේ කුමන අවස්ථාවලදීද යන්නත් දරුවා දැන ගනී.

දරුවන් හා අදාළව සිදුවන ලිංගික අපචාර බොහොමයක්ම සිදුවන්නේ වෙනත් ළමා අපචාර වලම කොටසක් වශයෙනි. ඒ නිසා, ලිංගික අධ්‍යාපනය ලබා දිය යුත්තේ ළමා අයිතිවාසිකම් පිළිබඳ දැනුමක්ද සමඟය. දෙවන ශ්‍රේණියේදී පමණ ඇමරිකන් දරුවෙකුට මෙවැනි කරුණු ගැන තවත් වැඩිපුර දැනගන්නට ලැබේ.

දරුවෙකු මුලින්ම දැනගත යුත්තේ විශ්වාසනීය වැඩිහිටියෙකු යනු කවුද යන්නයි. එවැන්නන් පස් දෙනෙකු පමණ හඳුනාගන්නට මුලදීම දරුවෙකුට පුහුණු කෙරේ. වෙනත් වැඩිහිටියෙකුගෙන් අසාමාන්‍ය හැසිරීමක් දකින්නට ලැබෙන විට දරුවෙකු මුලින්ම කළ යුත්තේ මේ විශ්වාසනීය වැඩිහිටියන්ගෙන් අයෙක් දැනුවත් කිරීමයි. විශ්වාසනීය වැඩිහිටියා මව, පියා, ගුරුවරයා හෝ වෙනත් සමීප ඥාතියෙකු විය හැකිය.

අප දන්නා පරිදි ලංකාවේ බොහෝ ලිංගික අපචාර ඇතුළු ළමා අපචාර කරන්නේ මේ ආකාරයේ විශ්වාසනීය වැඩිහිටියන් විසින්මය. එසේනම්, මේ පුහුණුව මඟින් එවැනි දේ කෙසේ වැළැක්විය හැකිද?

එක් විශ්වාසනීය වැඩිහිටියෙකුගෙන් අසාමාන්‍ය හැසිරීමක් දකින්නට ලැබෙන විට දරුවකු විසින් කල යුත්තේ වෙනත් විශ්වාසනීය වැඩිහිටියෙකු දැනුවත් කිරීමයි. උදාහරණයක් ලෙස පියාගේ හැසිරීම අසාමාන්‍යනම් කළ යුත්තේ ඒ ගැන වහාම මව සමඟ කතා කිරීමයි. මෙය බොහෝ විට සාර්ථක වන උපක්‍රමයකි. ඇයගෙන්ද සතුටු විය හැකි විසඳුමක් නොලැබේනම් කළ යුත්තේ ගුරුවරයාට දැනුම් දීමයි. එයද සාර්ථක නැත්නම් 911 දුරකථන අංකය අමතා දැනුම් දීමට දරුවන් මුල සිටම පුහුණු කර තිබේ.

ඇමරිකාවේ දරුවන්ගෙන් 40% සම්බන්ධවම කිසියම් අවස්ථාවක බලාධිකාරයකට මැදිහත් වෙන්නට සිදු වී තිබේ. මෙය එකවර විශ්වාස කිරීමට අසීරු තරමේ සංඛ්‍යාලේඛණයකි. එයින් අදහස් වන්නේ ලංකාවට සාපේක්ෂව ඇමරිකාවේ ළමා අපචාර සුලභ බව නොවේ. දෙමවුපියන්ගෙන් වරක් හෝ පහරක් කෑ දරුවන් මෙවැනි පැමිණිලි ගොනු කළහොත් ලංකාවේ මේ ප්‍රතිශතය කොපමණ ඉහළ අගයක් ගනු ඇත්දැයි සිතාගන්නට බැරිකමක් නැත.

ඇමරිකාවේ දෙමවුපියන්ගේ හා දරුවන්ගේ කාර්යයන් ඉතා පැහැදිලි ලෙස අර්ථ දක්වා ඇති අතර දෙමවුපියන් විසින් කළ යුතු, කළ හැකි, නොකළ යුතු හා නොකළ හැකි දේවල් ගැන දරුවන්ව කුඩා කාලයේදීම දැනුවත් කෙරේ. ඒ දේවල් ඒ අයුරින් සිදු නොවන්නේනම් ඔවුන්ට පැමිණිලි කළ හැකි තැන් ගණනාවක් තිබේ. මෙවැනි පැමිණිලි විභාග නොවී ඉවත යන්නේ නැත.

ලිංගික අධ්‍යාපනයටත් වඩා ලංකාවට අවශ්‍ය වන්නේ ළමා අයිතිවාසිකම්, ළමා අපචාර ආදිය ගැන කුඩා කාලයේදීම දරුවන් දැනුවත් කිරීම හා එවැනි දේ සිදුවන විට ඒවා කරන අයට ගැලවී යා නොහැකි යාන්ත්‍රණයක් ඇති වීමයි. ඒ දේවල් සිදු නොවී ලිංගික අධ්‍යාපනය පමණක් ලබා දුන් පමණින් සාර්ථක ප්‍රතිඵල නොලැබෙන්නට ඉඩතිබේ. මෙයින් කියන්නේ ලිංගික අධ්‍යාපනය ලබා දීම නොවැදගත් බව නොවේ. එය සිදුවිය යුත්තේ වඩා පුළුල් යාන්ත්‍රණයක කොටසක් ලෙස බවයි.

ලිංගික අධ්‍යාපනය ලබාදීම හේතුවෙන් සිදුවන්නේ කුමක්දැයි නොදැන සිය පියා අතින් අපයෝජනය වන දැරියක් සිදුවන දෙය දැනගනු ඇතත්, තමන්ට ආහාර හා ආරක්ෂාව සපයන පියාට එරෙහිව පැමිණිලි කර කබලෙන් ලිපට වැටෙන්නට ඇයට ඇති ස්වභාවික බිය ඒ හේතුවෙන් තුරන් වන්නේ නැත. ඒ නිසා, එසේ පැමිණිලි කිරීමෙන් පසුව ඇගේ අනාගතය වඩාත් සුරක්ෂිත බව ඇයට ඒත්තු ගැන්වීමට ප්‍රමාණවත් යාන්ත්‍රණයක්ද රටේ තිබිය යුතුය.

ලිංගික අපචාර සිදු නොවුණත් මවුපියන් හා පවුලේ සමීපතම වැඩිහිටි ඥාතීන් විසින් දරුවන්ට අමානුෂික ලෙස පහර දෙන හෝ වධ හිංසා සිදුකරන, එසේ නැත්නම් ඔවුන්ගෙන් වයසට නොගැලපෙන වැඩ කරවා ගන්නා අවස්ථා එතරම් දුලබ නැත. සංඛ්‍යාලේඛණ මඟින් පෙනෙන්නේ ලිංගික අපචාරයකට ලක්වන දරුවෙකු බොහෝ විට කිසියම් හෝ වෙනත් ආකාරයක අපහරණයකට හෝ අපහරණයන්ට මුලින් ලක්වන බවයි. එසේ නැත්නම්, මෙවැන්නෝ අඩු වශයෙන් දෙමවුපියන් විසින් නොසලකා හරිනු ලැබීමට ලක් වූ අය වෙති.

ලිංගික අධ්‍යාපනයක් ලබා නැති දරුවෙකු තමන් ලිංගික අතවරයකට ලක්වන බව දැන නොසිටීමට සැලකිය යුතු ඉඩක් ඇතත් වෙනත් ආකාරයක ළමා අපචාරයකට, උදාහරණයක් ලෙස පහර දීමකට, නොසලකා හරිනු ලැබීමකට හෝ කළ නොහැකි මට්ටමේ වැඩ කරන ලෙස බල කරනු ලැබීමට ලක්වන විට, තමන්ට නරක ලෙස සලකන බව තේරුම් ගන්නට දරුවෙකුට ස්වභාවික හැකියාවක් තිබේ. එහෙත්, එවැනි දැනුමක් තිබූ පමණින් ලංකාවේ දරුවකුට එය වලක්වා ගැනීමට ගත හැකි ක්‍රියාමාර්ගයක් නැත.

මෙවැනි දේවල් ගැන දුක්ගැනවිලි ඉදිරිපත් කරන්නට දරුවෙකුට සිටින විශ්වාසවන්තම තැනැත්තා ගුරුවරයාය. ඇමරිකාවේ දරුවෙකුට සිය පාසැල් ජීවිතය ආරම්භයේදීම තමන්ට ඇති මෙවැනි ගැටළු ඇත්නම් ගුරුවරයා සමඟ කතා කරන්නට පුහුණු කෙරේ. දරුවකුට නිවසේදී සිදුවන අතවරයක් ගැන ගුරුවරයෙකුට ඉව වැටුණු පසු දරුවා විසින් කිසිවකුට නොකියන ලෙස ගුරුවරයාව පොරොන්දු කරගෙන සිටියේ වුවද ගුරුවරයා විසින් ගත යුතු නිශ්චිත පියවර ගණනාවක් තිබේ. මේ නීතිය වැඩිහිටි සිසුන් ඇසුරු කරන සරසවි ආචාර්යවරුන් විසින්ද පිළිපැදිය යුතු එකකි. ඒ නිසා, දරුවන්ට නොසලකා හරින ඇමරිකන් වැඩිහිටියෙකු ගන්නේ විශාල අවදානමකි. ලංකාවේ මෙවැන්නක් සිදු නොවනවා පමණක් නොව ඇමරිකානු අර්ථයෙන් දරුවන් අපහරණය කිරීම බොහෝ ගුරුවරුන් සාමාන්‍යයෙන් කරන දෙයකි.

සංක්ෂිප්තව කියනවානම් ලිංගික අධ්‍යාපනය කියන්නේ ප්‍රජනන සෞඛ්‍යය හා අදාළ නිවැරදි තොරතුරු දරුවෙකුට කියා දීම පමණක් නොවේ. එවැනි දැනුමක් පමණක් ලබා දුන්නොත්නම් ඇතැම් විට අවසන් ප්‍රතිඵලය ඇතැම් අය කියන "අත්හදා බැලීම් ඉහළ යාම" පමණක් වුවද විය හැකිය. මේ දැනුම ලබා දිය යුත්තේ පුද්ගල අයිතිවාසිකම් ගැන පුළුල් ලෙස දරුවන් කුඩා කළ සිටම දැනුවත් කිරීමේ අංගයක් ලෙසය. එවැනි දැනුවත් කිරීම් ආරම්භ කරන්නේනම් එයට සමාන්තරව ප්‍රශ්න වලට මුහුණ දෙන දරුවන්ට පහසුවෙන් උදවු ලබාගත හැකි විශ්වාසනීය යාන්ත්‍රණයක්ද ස්ථාපිත කළ යුතුය.

වැඩිදුර කරුණු දෙවන ලිපියකින් කතා කරමු.

Friday, September 22, 2017

විරුද්ධ මතධාරීන් විසින් මරා කෑ ගණිතඥයා


පසුගිය ලිපියට ප්‍රතිචාර දමමින් රවී විසින් ඔහු කලකට පෙර කියවා තිබුණු අලික්සන්ද්‍ර දුමාගේ "la tulipe noire" කෘතියේ පරිවර්තනයක් වන "කළු දළ මල" පොත ගැන මතක් කර සිටියේය. මේ පොතේ කතාව ආරම්භ වන්නේ 1672දී සිදුවූ යොහාන් ද විත් හා කොර්නේලිස් ද විත් දෙසොහොයුරන් කැරලිකරුවන් විසින් දෙන් හාහ් (The Hague) නගරයේදී ඝාතනය කිරීමේ සිදුවීමෙනි. අලික්සන්ද්‍ර දුමා විසින් නාට්‍යමය ස්වරූපයකින් විස්තර කර ඇතත්, මේ සිදුවීම සැබෑ ඓතිහාසික සිදුවීමකි.

යොහාන් ද විත් එවකට ජාත්‍යන්තර වෙළඳාම තුළ එංගලන්තයට හා ප්‍රංශයට අභියෝග කළ නෙදර්ලන්තයේ එක්සත් ප්‍රාන්ත වල අගමැති ධුරයට සමාන තනතුරක් සේ සැලකිය හැකි රාද්පෙන්සියනාරස් (raadpensionaris) ලෙස කටයුතු කළ අතර ඔහුගේ වැඩිමල් සොහොයුරු කොර්නේලිස් ද විත් ඔහු ජීවත් වූ ප්‍රදේශයේ මහ ඇමති ධුරය ලෙස සැලකිය හැකි තනතුරක් මෙන්ම නීති, අධිකරණ හා ආරක්ෂක අංශ වල ප්‍රධානියා ලෙස සැලකිය හැකි තනතුරක් ඇතුළු තනතුරු ගණනාවක් දැරුවේය. කොර්නේලිස් යනු නෙදර්ලන්තයේ එක්සත් ප්‍රාන්ත එංගලන්තය හා ප්‍රංශය සමඟ කළ යුද්ධ වලටද නායකත්වය දුන් අයෙකි. 

මෙසේ එවක නෙදර්ලන්ත රජයේ ප්‍රබල තනතුරු දැරූ යොහාන් ද විත් හා කොර්නේලිස් ද විත් සොහොයුරෝ මධ්‍යම රජයේ බලතල සීමා කර ගම් වල ප්‍රධානීන් වූ රීජන්ට්ලාට වැඩි බලයක් ලබා දීම වෙනුවෙන් දැඩි ලෙස පෙනී සිටි ජනරජවාදියෝ වූහ. ඔවුන්ගේ ප්‍රතිවාදී ඔරන්යේ පාක්ෂිකයෝ රාජකීය අධිකාරයේ සංකේතය වූ  හෞස් ඔරන්යේ නසෝ (Huis Oranje-Nassau) වෙත වැඩි බලයක් සහිත ශක්තිමත් මධ්‍යම රජයක් වෙනුවෙන් පෙනී සිටි අතර ඒ හේතුවෙන් විත් දෙසොහොයුරෝ ඔවුන්ගේ දැඩි වෛරයට පාත්‍රව සිටියහ. විත් සොහොයුරන්ගේ දැඩි ජනරජවාදී අදහස් නිසා ඔරන්යේ පාක්ෂිකයින් සිටියේ ඔවුන්ව මරාගෙන කන්න තරම් තරහකිනි. 

මුල් කාලයේදී ජනරජවාදීන්ට රටේ වැඩි සහයෝගයක් තිබුණත් 1672දී එංගලන්තය හා ප්‍රංශය විසින් එක්ව එල්ල කළ හමුදා ප්‍රහාරයන්ට එක්සත් ප්‍රාන්ත හමුදාවන්ට සාර්ථකව මුහුණ දෙන්නට නොහැකි වීමෙන් පසු තත්ත්වය වෙනස් විය. යොහාන් ද විත්ට රාද්පෙන්සියනාරස් ධුරයෙන් ඉල්ලා අස්වන්නට සිදු වූ අතර ජනරජවාදීන් අතින් බලය ගිලිහී ඔරන්යේ-නසෝවාදීන් අතට පත් විය.

නියෝජ්‍ය හමුදා ප්‍රධානියාව සිටි කොර්නේලිස් ද විත් දැඩි ඔරන්යේ-නසෝ විරෝධියෙක්ව සිටි අතර ඒ හේතුව නිසා ඔරන්යේ-නසෝවාදීන්ගේ දැඩි වෛරයට විශේෂයෙන්ම ලක්ව සිටියේය. ඔහුව රාජ්‍යද්‍රෝහී චෝදනා මත අත් අඩංගුවට ගෙන වරද පිළිගැනීමට පෙළඹවීම සඳහා දැඩි වධ දුන්නත් අවසානය වන තුරුම කොර්නේලිස් වරද පිළිගත්තේ නැත. එවකට ක්‍රියාත්මක වූ රෝම ලන්දේසි නීතිය අනුව රාජ්‍යද්‍රෝහී වූ බව පිළි ගත්තේනම් ඔහුට මරණ දඬුවම නියම කළ හැකිව තිබුණත්, ඔහු වරද පිළි නොගත් බැවින් ඔහුට නීත්‍යානුකූල ලෙස මරණ දඬුවම ලබා දීමට ඔරන්යේ පාක්ෂිකයින්ට නොහැකි විය. ඒ නිසා, මරණ දඬුවම වෙනුවට කොර්නේලිස් ද විත්ට රටින් පිටුවහල් වීමට නියෝග කෙරුණේය.

හිතාමතාව ආරක්ෂාව ඉවත් කරනු ලැබ, නිවසත්, නිවසෙන් පයින් යන දුරක තිබුණු අධිකරණ ශාලාවත් අතර ගමන් කරද්දී සැලසුම්සහගත ලෙස සිදු කෙරුණු නිල නොවන හමුදා වෙඩි පහර වලට ලක්වන්නට යොහාන් හා කොර්නේලිස් ද විත් දෙසොහොයුරන්ට සිදු වූ අතර ඉන්පසු වීදි මැරයන්ගේ පහරදීම් හමුවේ මේ දෙදෙනාම දරුණු වද විඳ මිය ගියෝය. ද විත් දෙසොහොයුරන්ව ප්‍රසිද්ධියේ නිරුවත් කර, දරුණු වධ දී, මරා දැමීමෙන් පසු ඔවුන්ගේ ප්‍රතිවාදී නිල නොවන වීදි මැරයන් විසින් අක්මාව ඇතුළු සිරුරු කොටස් එළියට ගෙන පුළුස්සා ප්‍රසිද්ධියේ ආහාරයට ගත් බවත්, ඇස් බෝල උගුල්ලාගත් බවත් විවිධ වාර්තා වල සඳහන්ය.

අලික්සන්ද්‍ර දුමාගේ ප්‍රබන්ධය අනුව විත් දෙසොහොයුරන්ගේ සිරුරු කොටස් තීරු කර සිහිවටන සේ අලෙවි කර තිබේ. මේ ඇතැම් කරුණු සැබෑ නොවන අතිශයෝක්ති විය හැකි වුවත්, මේ දේවල් සිදුවිය නොහැකිව තිබුණු දේවල් නොවේ. ප්‍රතිවාදී අදහස් දරන්නන් මරාගෙන කන්න වුවත් සූදානම්ව සිටින හා ඇතැම් අවස්ථා වල ක්‍රියාවෙන්ම ඒ බව පෙන්වන වෛරී අදහස් ඇති අය තවමත් සමාජ ජාලා වල සිට බාහිර සමාජය දක්වා විවිධ තැන් වල දකින්නට පුළුවන. ඒ නිසා, සියවස් තුනහමාරකට පමණ පෙර එවැන්නන් සිටීම පුදුමයක් නොවේ.

කළු දල මල කතාව ආරම්භ වන්නේ එවක නෙදර්ලන්ත සමාජය ඉමහත් කම්පාවකට ලක් කළ, 1672 අගෝස්තු 20 දින සිදු වූ  ඉහත විස්තර කළ දේශපාලනික ඝාතන සිදුවීමෙනි. මේ කාලය වන විට ලංකාවේ මුහුදුබඩ පළාත් පාලනය කළේද ලන්දේසීන් විසිනි.

සිය දේශපාලන අදහස් හේතුවෙන් දරුණු මරණයකට මුහුණ දුන් යොහාන් ද විත් යනු තවත් එක් දේශපාලනඥයෙක් පමණක් නොවේ. ඔහු ඒ යුගයේ ජීවත් වූ දක්ෂ ගණිතඥයෙක්, නීති විශාරදයෙක්, මූල්‍යකරණය ගැන විශේෂඥයෙක්, චින්තකයෙක් හා විශිෂ්ඨ බුද්ධිමතෙක්ද විය. සිය සොහොයුරු කොර්නේලිස් මෙන්ම යොහාන්ද ලීඩන් සරසවියේ නීතිය හැදෑරු අතර එහිදී ඉතා දක්ෂ සිසුවෙකු ලෙස යොහාන්ව විශේෂයෙන්ම හඳුනා ගැනුණේය. 

යොහාන් විසින් සරසවියේදී හැදෑරු ප්‍රධාන විෂය වූයේ නීතියයි. දේශපාලනයට පැමිණෙන විට ඔහු කටයුතු කළේද නීතිඥයෙකු ලෙසයි. 1645 වසරේදී ඔහු නීතිය පිළිබඳ ආචාර්ය උපාධියක් (Juris utriusque Doctor) ලබා ගත්තත් ඔහුගේ ප්‍රධාන උපදේශකයා වූයේ එවකට ජීවත් වූ ප්‍රමුඛ ගණිතඥයෙකු වූ ෆ්‍රාන්ස් වැන් ශූටන්ය. ශූටන් යනු බොහෝ දෙනෙක් දන්නා ප්‍රසිද්ධ දාර්ශනිකයෙකු හා ගණිතඥයෙකු වන ඩෙකාට් (René Descartes) විසින් ඉදිරිපත් කළ විශ්ලේෂනාත්මක ජ්‍යාමිතිය පිළිබඳ අදහස් ඉදිරියට ගෙන ගිය අයෙකි. 

යොහාන් සරසවි සිසුවෙකුව සිටියදී ඔහුට ටික කාලයක් ශූටන්ගේ නිවසේ නවාතැන්කරුවෙකුව සිටින්නට ඉඩ ලැබුණු අතර ඒ කාලයේදී ඔහුට ඔහුගෙන් මෙන්ම එම නිවසට ආ වෙනත් ප්‍රධාන පෙළේ ගණිතඥයින්ගෙන්ද ගණිතය විෂයයෙහි අලුත්ම දැනුම ලබා ගන්නට අවස්ථාව ලැබුණේය. මේ කාලය වන විට වීජ ගණිතය හා ජ්‍යාමිතිය විෂයයන් එකතු කිරීමේ කටයුත්ත ඇරඹී තිබුණත් අවසන්ව නොතිබුණේය.

මෙය කියවන අය අතර වීජ ගණිතයේ එන වර්ගජ සමීකරණ ගැනත්, එවැනි සමීකරණයකට අදාළව ප්‍රස්ථාර කොළයක ඇඳිය හැකි ජ්‍යාමිතික රූපයක් වන පරාවලය ගැනත් නොදන්නා කෙනෙක් සිටිය නොහැක. වර්ගජ සමීකරණ වල හා පරාවල වල ලක්ෂණ විස්තර කරමින් යොහාන් ද විත් විසින් ලියූ Elementa curvarum linearum ග්‍රන්ථය අදාළ විෂයට සැලකිය යුතු අලුත් දැනුමක් එකතු කළේය. පරාවලයක් සමමිතික ලෙස බෙදන රේඛාවට ලම්බකව පිහිටි රේඛාවක් (නියාමක අක්ෂය) හඳුන්වන directrix යන වචනය යොහාන්ගේ හඳුන්වා දීමක් ලෙස සැලකේ. 

දේශපාලනයට පැමිණ රටේ වගකිවයුතු තනතුරු ගණනාවක් එකින් එක භාර ගන්නට වීම නිසා යොහාන්ගේ ශාස්ත්‍රාලයීය කටයුතු අතපසු වුවත් ඔහු තමන්ට ගණිතයට වූ ඇල්ම මුළුමනින්ම අතහැර දැම්මේ නැත. ඒ වෙනුවට ඔහු කළේ රාජ්‍ය මූල්‍යකරණයේදී මුහුණ දුන් ගැටළු හමුවේ විසඳුම් සොයමින් රාජ්‍ය යාන්ත්‍රනය වඩා කාර්යක්ෂම කිරීමට සිය ගණිත දැනුම යොදා ගැනීමයි. බැඳුම්කර විකිණීම නිසා දිගින් දිගටම රජයට ගෙවන්නට සිදුවන පොලී මුදල් හේතුවෙන් රාජ්‍ය අයවැය මත ඇති වන පීඩනය හොඳින් තේරුම් ගත් යොහාන් විසින් මේ බැඳුම්කර හා අදාළ මූල්‍යමය කරුණු විශ්ලේෂණය කරමින් ලියූ "The Worth of Life Annuities Compared to Redemption Bonds" ග්‍රන්ථය ආයුගණක විද්‍යාවේ (actuarial science) ප්‍රාරම්භය ලෙස සැලකේ. 

මෙහි විශ්ලේෂණය කෙරෙන ජීව ගෙවීම් (Life Annuities) යනු බැඳුම්කර මෙන්ම ඒ කාලයේදී රාජ්‍ය මූල්‍යනය පිණිස යොදාගත් ක්‍රමයකි. මෙහිදී කිසියම් අයෙකුගේ (උදාහරණයක් ලෙස වැන්දඹුවකගේ) සියලු වත්කම් රජය විසින් පවරා ගත් අතර, ඒ වෙනුවට මිය යන තුරු නිශ්චිත මාසික දීමනාවක් රජය විසින් ආපසු ගෙවුවේය. යොහාන් විසින් පෙන්වා දුන්නේ එවකට ජීව ගෙවීම් සඳහා රජය විසින් ගෙවූ මුදල අනුව ඒවා සමාන කළ හැක්කේ 5% පමණ පොලියක් ගෙවන බැඳුම්කර වලට බවයි. එහෙත්, මේ කාලයේ බැඳුම්කර පොලී අනුපාතිකය 4%ක් පමණක් විය. ඒ නිසා, මේ ජීව ගෙවීම් වලින් රජයට විශාල අලාභයක් සිදු විය. මේ අනුව, ජීව ගෙවීම් සඳහා ගෙවූ මුදල් අඩු කෙරුණු අතර එය යොහාන් ද විත්ගේ ජනප්‍රියත්වය පිරිහීමටද හේතු විය. ඔහුගේ මරණයෙන් පසුව ජීව ගෙවීම් වාරික නැවතත් පෙර මට්ටමට ඉහළ දමනු ලැබුවේය.

රාජ්‍ය පාලනයේදී, සම්පත් නාස්ති කරන යුද්ධය වෙනුවට යොහාන්ගේ තෝරාගැනීම වුණේ සම්මුති මත පදනම් වූ සාමයයි. මේ ප්‍රතිපත්තිය හරහා නෙදර්ලන්තය සෞභාග්‍යය කරා ගෙන යන්නට ඔහුට හැකි වුවත්, එංගලන්තය හා ප්‍රංශය ඒ අයුරින්ම නොසිතූ නිසා ඔහුට යුද්ධය මඟ හැර යා නොහැකි විය. මේ ප්‍රබල රටවල් දෙක තමන්ට එරෙහිව එක් වනු ඇතැයි ඔහු ගණනය කර නොතිබුණේය. විත් සොහොයුරන්ව මරා දැමීමෙන් පසු තෙවන විලියම් රජු පිය උරුමයෙන් නෙදර්ලන්තයේ එක්සත් ප්‍රාන්ත වල (Holland, Zeeland, Utrecht, Gelderland, සහ Overijssel ) රාජ්‍ය නායකයා (Stadtholder) වූ අතර, මවු උරුමයෙන් එංගලන්තයේ, අයර්ලන්තයේ හා ස්කොට්ලන්තයේද රජු බවට පත් විය. 

වසර 392කට පෙර සැප්තැම්බර් 24 දිනක උපන් යොහාන් ද විත් කුරිරු මරණයකට ලක්ව මිය යන විට ඔහුගේ වයස අවුරුදු 47ක්වත් වී තිබුණේ නැත. 

(Image: https://www.pinterest.com)

Saturday, September 16, 2017

ඇමරිකාවේ ඕලන්දය හා ටියුලිප් උත්සවය


ඇමරිකාවේ මිචිගන් ප්‍රාන්තයේ හොලන්ඩ් නමින් හැඳින්වෙන කුඩා නගරය එනමින් හැඳින්වෙන්නේ නෙදර්ලන්තයේ පැරණි නම වූ ඕලන්දය අනුව යමිනි. එහි පදිංචිකරුවන් විශාල ගණනකට ඕලන්ද සම්භවයක් තිබේ. මේ අයුරින්, වෙනත් රටවල් අනුව නම් කළ නගර ගණනාවක් ඇමරිකාවේ තිබේ. නිවුයෝර්ක්හි ග්‍රීස්, ස්වීඩන්, පෝලන්ඩ්, පේරු හා කියුබා, ටෙක්සාස්හි චයිනා, සුඩාන් හා ටර්කි, ඉන්දියානාහි ලෙබනන්, ඇන්ගෝලා, අයර්ලන්ඩ් හා මෙක්සිකෝ, අයෝවාහි ඩෙන්මාර්ක් හා නෝර්වේ, නෝර්ත් කැරොලිනාහි ඊජිප්ට් හා බොලීවියා හා කනෙක්ටිකට්හි ස්කොට්ලන්ඩ් මෙන්ම මිචිගන්හිම පිහිටි නොර්වේ උදාහරණ කිහිපයකි. මෙක්සිකෝ, පේරු, කියුබා වැනි නම් ඇති නගර අඩු වශයෙන් ඇමරිකාවේ ප්‍රාන්ත හත අටකවත් තිබේ.

විවිධ රටවල නම් වලින් මෙන්ම විවිධ රටවල පිහිටි නගර වල නම් වලින් හඳුන්වන නගර ගණනාවක්ද ඇමරිකාවේ තිබේ. මේ නම් මෙවැනි නගර වල දැන් ජීවත් වන ඇමරිකානුවන්ගේ සම්භවය පිළිබඳව ඉතිරි වී තිබෙන එකම හෝඩුවාව නොවේ. ඇමරිකාවට විවිධ රටවලින් පැමිණි සංක්‍රමණිකයින් කලක් යද්දී ඇමරිකානුවන් බවට පත් වී ඇතත්, ඔවුන්ගේ මුල් සංස්කෘතීන්හි ඇතැම් අංගද මේ සංක්‍රමණිකයින්ගේ පසු පරම්පරාවන් විසින් ඉදිරියට ගෙන යයි. ලෝකයේ ඕනෑම රටක ආහාර ඇමරිකාවෙන් හොයා ගන්නට බැරිකමක් නැත්තේ ඇමරිකාවේ විවෘත වෙළඳ ප්‍රතිපත්තිය නිසා මෙන්ම මේ සංස්කෘතික විවිධත්වයද නිසාය. ඇමරිකාව වටේ ලෝකය කැරකීම කෙසේ වුවත් ඇමරිකාව ඇතුළෙන් ලෝකයම වාගේ යම් තරමකින් දකින්නටනම් පුළුවන.



මිචිගන්හි පිහිටි හොලන්ඩ් නගරය ප්‍රසිද්ධව ඇත්තේ එහි වාර්ෂිකව පැවැත්වෙන ටියුලිප් උත්සවය නිසාය. හොලන්ඩ් නගර වැසියන්ගේ මුතුන් මිත්තන් මෙන්ම ටියුලිප් ශාඛයද උතුරු ඇමරිකාවට ඕලන්දයෙන් පැමිණ පැලපදියම් වූ සංක්‍රමණිකයෙකි. ඇමරිකා එක්සත් ජනපදයේ සහ කැනඩාවේ විවිධ ප්‍රදේශ වල පිහිටි, හොලන්ඩ් නගරය මෙන් ඕලන්ද උරුමයක් ඇති තවත් නගර ගණනාවක අප්‍රේල් අවසාන සතියේ හෝ මැයි මාසයේ ටියුලිප් මල් පිපෙන කාලයට මේ උත්සවය පැවැත්වේ. ඕලන්ද සංස්කෘතිකාංග වලටද තැනක් ලැබුණත් මේ උත්සවයේ ප්‍රධාන ආකර්ශනය වන්නේ එක යායට අක්කර ගණනක වවා ඇති ටියුලිප් මල්ය. ඒ දසුනේ සුන්දරත්වය වචන වලින් විස්තර කිරීම පහසු දෙයක් නොවේ.



කෙසේ වුවද, ටියුලිප් ගොවීන්ගේ ප්‍රධාන ආදායම ටියුලිප් මල් විකිණීම හෝ ප්‍රදර්ශනය කිරීම නොව ටියුලිප් බල්බ (අල) අලෙවි කිරීමයි. ටියුලිප් බල්බ වලට ඇමරිකාවේ තවමත් තිබෙන්නේ විශාල ඉල්ලුමකි. එහෙත්, මේ ඉල්ලුමට සරිලන ටියුලිප් බල්බ ප්‍රමාණයක් ඇමරිකාවේ නිෂ්පාදනය නොවන අතර ඒ අඩුව පුරවන්නේ ලෝකයේ විශාලතම ටියුලිප් බල්බ නිෂ්පාදකයා හා අපනයනකරු වන නෙදර්ලන්තය හෙවත් පැරණි ඕලන්දයයි. නෙදර්ලන්තයෙන් අපනයනය කරන ටියුලිප් බල්බ වැඩිම ප්‍රමාණයක් ආනයනය කරන්නේ ඇමරිකාවයි.

පහත වීඩියෝවේ ඇත්තේ නෙදර්ලන්තයේ ටියුලිප් ගොවිපොලක එක යායට පිපී ඇති ටියුලිප් මල් යන්ත්‍රයක උපකාරයෙන් කපා දමන ආකාරයයි. මේ අයුරින් මල් ඉවත් කරන්නේ ටියුලිප් ගොවියන්ගේ ප්‍රධාන ආදායම් මාර්ගය ටියුලිප් බල්බ මිස මල් නොවන බැවිනි. හොඳ තත්ත්වයේ බල්බ වැඩි ප්‍රමාණයක් නිපදවා ගත හැක්කේ බල්බ වර්ධනය වීමට අවශ්‍ය පෝෂණය ඉතිරි වන පරිදි මල් කපා ඉවත් කිරීම මඟිනි. ඒ නිසා, මේ වීඩියෝවේ පෙනෙන පරිදි රතුපාට ඉවත්වී කොළපාට මතුවන විට ටියුලිප් ගොවියාගේ ලාබ මෙන්ම නෙදර්ලන්තයේ ගෙවුම් ශේෂයද ඉහළ යයි.

ඕලන්දයට ටියුලිප් සමඟ ඇති සම්බන්ධය සියවස් හතරක් පහක් පැරණි එකකි. ඒ ඉතිහාසය ගැනත්, විශේෂයෙන්ම දාහත්වන සියවසේ මුල් කාලයේ ඕලන්දයේ ඇති වූ ටියුලිප්මේනියාව ගැනත් වෙනත් ලිපියකින් කතා කරමු.

Sunday, September 10, 2017

බබා එපානම් මේ පෙට්ටියට දාන්න!



රෝග පාලන හා නිවාරණ කේන්ද්‍රය (CDC) වෙත වාර්තා කර තිබුණු දත්ත අනුව, 2013 දී ඇමරිකාව තුළ නීත්‍යානුකූල ගබ්සා 664,435ක් සිදු කර තිබුණේය. එම ආයතනය විසින් මෙසේ දත්ත එකතු කරන්නේ ඇමරිකාවේ ගබ්සා සේවා සපයන පුද්ගලයින් හෝ ආයතන වලින් සීමිත ප්‍රමාණයකින් පමණක් නිසා මේ ගණන අවම සීමාවකි.

ඇමරිකාව තුළ සජීව දරු උපත් පහක් සිදුවන විට එක් ගබ්සාවක් සිදු වේ. මේ ගබ්සා වලින් 91.6%ක්ම සිදුකර ඇත්තේ කළලයේ වයස සති 13කට අඩුව තිබියදීය. එමෙන්ම මුළු ගබ්සා ප්‍රමාණයෙන් 22.2%ක්ම සිදු කර තිබුණේ වෛද්‍යමය හේතුවක් පාදක කර ගනිමිනි.

ඇමරිකාව සිදුවන ගබ්සා වලින් විශාල ප්‍රමාණයක් සිදු කරන්නේ එක්තරා රාජ්‍ය නොවන සංවිධානයක් විසිනි. එහෙත්, මේ සංවිධානය වුවද ගබ්සා ප්‍රවර්ධනය කිරීමක් නොකරයි. ප්‍රාන්ත නීතියේ අවශ්‍යතාවය මත හෝ ස්වේච්ඡා පදනමින් ගබ්සාවක් කිරීමට පෙර අදාළ ගර්භණී කාන්තාවට සිය තීරණය ගැන නැවත සිතා බලන්නට සැලකිය යුතු අවස්ථාවක් සැපයීම ඇමරිකාවේ ගබ්සාවක් සිදු කිරීමට පෙර හැම විටම වාගේ සිදු කෙරෙන්නකි. මෙයට පහත කරුණු වලින් එකක්, කිහිපයක් හෝ සියල්ලම ඇතුළත් විය හැකිය.

1. ඉල්ලීම කිරීමෙන් පසු අවම කාලයක් යන තුරු ගබ්සාව නොකිරීම.
2. ඉල්ලීම කළ අවස්ථාවේ සිට ගබ්සාව සිදු කරන තුරු (හා එයින් පසුවත්) උපදේශන සේවා සැපයීම.
3. දරුවා බිහි කිරීමෙන් පසු හදා ගන්නට කැමති පවුලක් සමඟ සම්බන්ධ කිරීම.
4. ගර්භණී සමයේ දරන්නට සිදුවන ආර්ථික හා ආර්ථික නොවන හානි පූරණය කරගත හැකි ආකාර පෙන්වා දීම.
5. දරුවාගේ හෘද ස්පන්දනයට සවන් දෙන්නට සැලැස්වීම.
6. දරුවාගේ ස්කෑන් ඡායාරූපයක් පෙන්වීම.
7. කාන්තාවට ඇගේ සැමියාගෙන්, පවුලේ සාමාජිකයින්ගෙන් හෝ වෙනත් අයෙකුගෙන් බලපෑමක් සිදු නොවන බවත් තීරණය තනිකරම ඇගේ පෞද්ගලික තීරණයක් බවත් තහවුරු කර ගැනීම.

ගබ්සා කිරීම සිදුකරන්නේ මෙවැනි විකල්ප තේරීම් පෙන්වා දීමෙන් පසුවද ගර්භණී කාන්තාවක් සිය තීරණය වෙනස් නොකරන්නේනම් පමණි. එහෙත්, මෙයින් අදහස් කෙරෙන්නේ ගබ්සා කිරීම ප්‍රවර්ධනය නොකෙරෙන බව මිස ගබ්සා කිරීමේ අයිතියට බාධා කෙරෙන බවද නොවේ. අවසාන අරමුණ වන්නේ මෙවැනි ආපසු හැරවිය නොහැකි තීරණයක් ගන්නට පෙර කාන්තාවකට සියලු කරුණු සලකා බලා වඩාත්ම හොඳ තීරණය ගන්නට අවස්ථාව සැපයීමයි.

කෙසේ වුවද, නීත්‍යානුකූල ලෙස ගබ්සා කිරීමේ හැකියාව තිබූ පමණින් වුවද අනවශ්‍ය දරු උපත් සිදුවීම සම්පූර්ණයෙන්ම වැළකෙන්නේ නැත.

මාස ගණනක් සිය ගර්භණී භාවය සඟවාගෙන සිටින ඇතැම් කාන්තාවන් රහසිගත ලෙස දරුවා ප්‍රසූත කර වැසිකිළි වලවල් වැනි තැන්වල දමා යන අවස්ථා ගැන ඇතැම් විට ලංකාවෙන් අහන්නට ලැබේ. මෙවැනි දේ සිදුවන තරමට වාර්තා වන්නේ නැති වන්නට පුළුවන.

විවිධ හේතූන් මත මවුවරුන් විසින් උපන් අලුත බිළිඳුන් පොදු වැසිකිළි හෝ කුණු බක්කි වල දමා යාම ඇමරිකාවේද සිදුවන දෙයකි. සංඛ්‍යාලේඛණ අනුව පෙනෙන පරිදි මෙය වැඩිපුරම සිදුවන්නේ දරු උපතකින් පසු පළමු පැය කිහිපය ඇතුළතය. එසේ නැත්නම් උපතින් සති 6-8 පමණ වයසකදීය. මේ වයස දරුවෙකු මවට වදයක් වන පරිදි නිතර අඬන්නට පටන් ගන්නා වයසයි.

මෙසේ අනාරක්ෂිත ලෙස අත හැර දමන බිළිඳුන්ගෙන් අඩක් පමණම මිය යයි. මෙවැනි ක්‍රියාවකට පෙළඹෙන මවකට අවසානයේදී මිනීමැරුමකට හෝ මිනීමැරීමට තැත් කිරීමට චෝදනා ලබා දඬුවම් විඳින්නට සිදු වේ.

වරදක් කරන අයෙකුට දඬුවම් දෙන බොහෝ අවස්ථා වලදී එවැනි දඬුවමකින් හානියට පත් වූ පාර්ශ්වයට යහපතක් නොසැලසේ. එහෙත්, දඬුවම් විඳින පුද්ගලයාට මෙන්ම අනෙකුත් තෙවන පාර්ශ්වයන්ටද එයින් හානියක් සිදුවේ. ලංකාවේ කිසියම් පුද්ගලයෙකු බන්ධනාගාර ගත වූ විට ලැබෙන 'සැප' ගැන අජිත් පැරකුම් ජයසිංහ විසින් විස්තර කර තිබුණේය. මෙහිදී දඬුවම් විඳින පුද්ගලයාට අමතරව පැත්තක සිටින විශාල පිරිසකටද දඬුවම් විඳින්නට වෙන්නේ බන්ධනාගාර නඩත්තු කිරීමට වැය වන පිරිවැය පැත්තක සිටින බදු ගෙවන්නන්ට දරන්නට සිදුවන වියදමක් බැවිනි. දඬුවම ගෙවෙන්නේ බන්ධනාගාර රෝහලේ වුවද තත්ත්වයේ වෙනසක් නැත.

දඬුවමකින් වින්දිතයාගේ හානිය පූරණය නොවන විටක ඒ දඬුවමේ පිරිවැයට දායක වන පොදු සමාජයට ඒ වෙනුවෙන් ලැබෙන වාසිය වනුයේ තවත් අය අදාළ වරද නොකිරීමට පෙළඹීම පමණි. මේ අනුව, සමාජයට වඩා වැඩදායක වන්නේ වැරදි සිදුවීම වැළැක්වීම පිණිස සම්පත් යෙදවීම මිස දඬුවම් කිරීම වෙනුවෙන් සම්පත් යෙදවීම නොවේ. ඒ නිසා, විශාල පිරිසක් එකම වරද කරන විට දඬුවම් වලින් පමණක් එවැනි වරදක් වැළැක්වීම ඵලදායී නැත. දඬුවම් අවශ්‍ය වන්නේ වැරදි කිරීම වැළැක්වීම සඳහා අවශ්‍ය ක්‍රියාමාර්ග ගැනීමෙන් පසුවද තවදුරටත් වැරදි කරන සුළු පිරිස වෙනුවෙනි.

උපන් අලුත බිළිඳෙකු අනාරක්ෂිත තැනක අතහැර දමා යන මවක් තමන්ට විඳින්නට සිදුවිය හැකි දඬුවමේ හානිය ගැන දැන දැනම එසේ කරන්නේ දරුවා හදාගැනීම ඇයට ඊටත් වඩා "දඬුවමක්" වන බැවිනි.

පර්යේෂකයින් විසින් හඳුනාගෙන ඇති පරිදි මවක් විසින් දරුවකු අනාරක්ෂිත තැනක අතහැර දැමීම සඳහා පෙළඹෙන්නේ පහත හේතු එකක් හෝ කිහිපයක් නිසා විය හැකිය.

1. නරක තත්ත්වයන් යටතේ දරුවා හදනවාට වඩා දරුවා මැරෙන්නට හැරීම යහපතක්යැයි සිතීම.
2. භ්‍රාන්ති තත්ත්වයක් (hallucination) යටතේ පොළඹවනු ලැබීම.
3. වෙනත් දෙමවුපියෙකු යටතේ තමන්ගේ දරුවා හැදෙනවාට ඇති අකැමැත්ත.
4. අනවශ්‍ය ගැබ් ගැනීමක් වීම නිසා දරුවා කෙරෙහි ඇති ද්වේශය.
5. සහකරුවා සමඟ ඇති වෛරය දරුවා පිටින් යැවීම.

බිළිඳු දරුවන් ඔවුන්ගේ මවුවරුන් විසින් අනාරක්ෂිත තැන් වල අතහැර දමනු ලැබීමත්, එවැනි දරුවන් බොහෝ දෙනෙකු මරණයට පත් වීමත් සලකමින් ඇමරිකාවේ ප්‍රාන්ත රාජ්‍යයන් විසින් මවකට අලුත උපන් දරුවෙකු ආරක්‍ෂිත ලෙස අතහැර දමනු ලැබිය හැකි ස්ථාන හඳුන්වා දෙමින් (safe-haven laws) නීති සංශෝධනය කිරීම 1999දී ටෙක්සාස් ප්‍රාන්තයෙන් ඇරඹුණු අතර මේ වන විට ඇමරිකාවේ සෑම ප්‍රාන්තයකම මේ ආකාරයේ නීති ක්‍රියාත්මක වේ.

මෙසේ පසුගිය දශක දෙක තුළ හඳුන්වා දෙනු ලැබ ඇති අලුත් නීති අනුව තමන්ගේ අලුත උපන් දරුවාගේ බරෙන් නිදහස් වන්නට අවශ්‍ය මවකට එම දරුවා කුණු බක්කියකට හෝ වැසිකිළි වලකට දමනු වෙනුවට රෝහලක්, පොලිස් ස්ථානයක් හෝ ගිණි නිවන හමුදා ඒකකයක් වැනි ආරක්‍ෂිත තැනක අතහැර යන්නට ඉඩ ලැබේ. දරුවාට හිරිහැර කර ඇති බව පැහැදිලිව පෙනෙන්නට ඇති අවස්ථාවක හැර එවැනි ආරක්‍ෂිත තැනක දරුවෙකු දමා යන මවකට චෝදනා ඉදිරිපත් කිරීමක් සිදු නොවේ. එමෙන්ම, මවකට සිය අනන්‍යතාවය හෙළිදරවු නොකර එය කිරීමටද නීතියෙන් ඉඩ සැලසේ.

තවමත් විශාල ලෙස ප්‍රචලිතව නැතත්, මෙසේ යම් කාන්තාවකට අනවශ්‍ය දරුවන් දමා යා හැකි පෙට්ටිද මේ වන විට එක් ප්‍රාන්තයක (ඉන්දියානා) හඳුන්වා දී තිබේ. මෙහි ඇති වාසිය වන්නේ දරුවෙකුගෙන් නිදහස් වන්නට අවශ්‍ය මවකට වෙනත් පුද්ගලයෙකු සමඟ කවර ලෙසකින් හෝ සම්බන්ධ නොවී දරුවා පෙට්ටියට දමා වසා යා හැකි වීමයි. දරුවාට අවශ්‍ය වාතාශ්‍රය හා නිසි උෂ්ණත්වය මේ පෙට්ටිය තුළ තිබෙන අතර එහි දරුවෙකු දැමූ පසු වෙනත් තැනක එලාමයක් ක්‍රියාත්මක වී දරුවෙකු එහි සිටින බව අදාළ නිලධාරීන්ට දැනගන්නට සැලැස්වේ. මේ පෙට්ටියේ නිර්මාතෘ මොනිකා කෙල්සිද කුඩා කාලයේදී අතහැර දමනු ලැබූ දැරිවියකි.

මෙසේ බිළිඳෙකු සුරක්ෂිත තැනක අතහැර යාමට ඉඩ සැලසෙන නීති පසුගිය දශක දෙක තුළ ඉතා වේගයෙන් ජනප්‍රිය වූයේ මේ අදහස සමඟ විවිධ දේශපාලන මතවාද දරන අයට පහසුවෙන් එකඟ වන්නට හැකි වූ බැවිනි. මවගේ පැත්තෙන් බැලූ විට ඇයට නීතියෙන් ගැලවී දරුවාගෙන් නිදහස් වන්නට ඉඩක් ලැබේ. දරුවාට සුරක්ෂිත ජීවිතයක් හිමි වේ. මේ අයුරින් දමා යන දරුවකු හමු වූ වහාම අදාළ ස්ථානයේ සිටින පුහුණුවක් ලබා ඇති පුද්ගලයෙකු විසින් දරුවාගේ ජීවිතය සුරක්ෂිත කිරීමට අවශ්‍ය මූලික පියවර ගැනීමෙන් පසුව හදා ගැනීම සඳහා දරුවන් සපයන ආයතනයක් හරහා දරුවාව වෙනත් දෙමවුපියෙකු වෙත ලබා දේ. ඇමරිකාවේ මෙවැනි ආයතන යනු රජයේ පොදු අරමුදල් වලින් නඩත්තු නොවන රාජ්‍ය නොවන ආයතනයි. මේ ක්‍රමය නිසා එවැනි ආයතන වල අරමුණුද ඉටුවන අතර දරුවෙකු සොයන පවුලකට දරුවකුද හිමි වේ.

මේ ක්‍රමය ජනප්‍රිය වීමට තවත් ප්‍රධාන හේතුවක් වූයේ මෙසේ දරුවන්ගේ ජීවිත බේරා ගැනීම සඳහා බදු මුදල් කිසිවක් වැය කළ යුතු නොවන බවට වන අදහසයි. කෙසේ වුවද, මේ අදහසනම් අර්ධ සත්‍යයක් පමණි. මේ අදහස ව්‍යාප්ත වී තිබීමේ පදනම වන්නේ දැනට පවතින ආයතනික ව්‍යුහයම මේ කටයුත්ත සඳහා යොදා ගැනීමයි. නීතිය ක්‍රියාත්මක කිරීම සඳහා ප්‍රාන්ත රජයයන් විසින් අමතර ප්‍රතිපාදන වෙන් කිරීම් නොකරන බවනම් බොහෝ දුරට ඇත්තක් වුවත් මෙසේ ජීවිත බේරාගැනීම සඳහා වක්‍ර ලෙස මහජන මුදල් වැය කරන්නට සිදුවේ.


මේ අයුරින් දමා යන්නට හැකියාව ඇත්තේ අලුත උපන් බිළිඳුන් පමණි. දමා යා හැකි දරුවෙකුගේ උපරිම වයස ප්‍රාන්තය අනුව දින 3ක සිට සති ගණනක් දක්වා වෙනස් වේ. ඉහත නීති ක්‍රියාත්මක වීමෙන් පසුව දරුවන් අනාරක්ෂිත ලෙස අතහැර දමා යනු ලැබීම සැලකිය යුතු තරමින් අඩු වී තිබේ.

මේ ගැන පර්යේෂණ කරන ප්‍රමුඛ පර්යේෂිකාවකගේ තවමත් ප්‍රසිද්ධ කර නැති පර්යේෂණයකට අනුව මේ ක්‍රමයට ජීවිතයක් බේරා ගැනීම සඳහා (වක්‍ර ලෙස) වැයවන මුදල උපරිම වශයෙන් ඩොලර් ලක්ෂ හතකට (රුපියල් කෝටියකට) වඩා වැඩි නොවේ. සාමාන්‍යයෙන් මිනිස්  ජීවිතයක වටිනාකම ලෙස සෞඛ්‍ය ආර්ථික විද්‍යාවේදී සැලකෙන අගය එමෙන් දහ ගුණයකටත් වඩා වැඩි නිසා මෙය සැලකිය හැක්කේ ඉතා ඵලදායී යාන්ත්‍රණයක් වශයෙනි.

Thursday, September 7, 2017

පුද්ගල අයිතිවාසිකම් හා ගබ්සාව


ඇමරිකා එක්සත් ජනපදය කාන්තාවන්ගේ ගබ්සා අයිතිය පිළිගත් රටකි. එයින් දළ වශයෙන් අදහස් වන්නේ ඇමරිකාවේ සෑම ප්‍රාන්තයකදීම නීත්‍යානුකූල ලෙස ගබ්සා කර ගැනීමට ඉඩක් ඇති බවයි. කෙසේ වුවද, බොහෝ ප්‍රාන්ත වල මේ ගබ්සා අයිතිය කිසියම් ආකාරයකින් නියාමනය වේ. ඊට අමතරව ගබ්සා කිරීමට නීතිමය නොවන බාධාවන්ද තිබේ.

ගබ්සා හා අදාළව ඇමරිකාවේ දැන් පවතින නීතිමය තත්ත්වය තීරණාත්මක ලෙස වෙනස් වුණේ 1973 වසරේදී ඇමරිකානු ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය විසින් ලබාදුන් නඩු තීන්දුවකින් පසුවය. ඒ වන විට ඇලස්කාව, වොෂින්ටන්, හවායි වැනි ප්‍රාන්ත කිහිපයක කාන්තාවකගේ ඉල්ලීම මත කරන ගබ්සා නීත්‍යානුකූල වුවත්, රටේ ප්‍රාන්ත වැඩි ප්‍රමාණයක එය නීති විරෝධී කටයුත්තක් විය. ප්‍රාන්ත තිහකම කවර ආකාරයක ගබ්සාවක් වුවද නීති විරෝධී වූ අතර ටෙක්සාස් වැනි තවත් ප්‍රාන්ත ගණනාවක ගබ්සාවට ඉඩ ලැබුණේ මවගේ ජීවිතයට අනතුරක් ඇත්නම් පමණි.

පෙර කී නඩු තීන්දුවෙන් පසු ඒ වන විට පැවති තත්ත්වය කණපිට හැරුණේය. ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය විසින් තීරණය කළේ ඇමරිකාවේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව මඟින් තහවුරු කර ඇති පුද්ගල අයිතියේ කොටසක් ලෙස සැලකිය හැකි කාන්තාවකට අනවශ්‍ය ගැබක් ගබ්සා කිරීමට ඇති අයිතිය වළක්වමින් නීති පැනවීමේ අයිතියක් ප්‍රාන්ත රාජ්‍යයන්ට නැති බවයි.

ඉහත නඩු තීන්දුව ලබා දීමේදී පදනම් කරගත් එක් සිද්ධාන්තයක් වූයේ නූපන් දරුවෙකු "පුද්ගලයෙකු" ලෙස සැලකිය නොහැකි බැවින් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවෙන් පුද්ගලයෙකුට ලැබෙන ජීවත් වීමේ අයිතිවාසිකම මවගේ ගර්භාෂයෙන් පිටත ස්වාධීන පැවැත්මක් තිබිය නොහැකි, අඩු වයසක දරුගැබකට අදාළ නොවන බවයි. මේ කාලය වෙද්දී අඩු වශයෙන් සති 27ක්වත් සම්පූර්ණ නොකළ ගැබක් ගර්භාෂයෙන් පිටතදී ජීවත් කරවීමේ හැකියාවක් නොතිබුණේය.   

වෛද්‍ය විද්‍යාවේ දියුණුවත් සමඟ සති 24 පමණ වයසැති දරු ගැබක් වුවද සැලකිය යුතු තරම් ඉහළ සම්භාවිතාවකින් ගර්භාෂයෙන් පිටත ජීවත් කරවිය හැකි වීම නිසා මුල් නඩු තීන්දුව අනුව ගබ්සා කිරීමට ඉඩ ලැබුණු කාලය පසුව වෙනත් නඩු තීන්දුවකින් පහත හෙලුනත්, 1973 තීන්දුව අනුව ගබ්සා කිරීමට ඉඩ දීමේදී සලකා බැලිය යුතු නිර්ණායකය ලෙස හඳුනා ගැනුණු "වෛද්‍යාධාර ලබමින් හෝ ගර්භාෂයෙන් පිටත ජීවත් වීමේ හැකියාව (Fetal viability)" යන සිද්ධාන්තය වෙනස් වුණේ නැත.

ගබ්සාව පිළිබඳ ඇමරිකානු ජනමතය අද වන විටද දෙපැත්තකට බෙදී ඇත. අතරමැදි අදහස් දක්වන්නන්ද යම් පිරිසක් සිටියත් බොහෝ දෙනෙකු එක්කෝ ගබ්සාවට මුළුමනින්ම විරුද්ධය. නැත්නම් පක්ෂය.

ගබ්සාවට පක්ෂ අය කාන්තාවකට ඇගේ සිරුර ගැන තීරණ ගැනීමට ඇති අයිතිය වෙනුවෙන් පෙනී සිටින අතර විරුද්ධ අය කළලයකට වර්ධනය වී පුද්ගලයෙකු ලෙස ජීවත් වීමට ඇති අයිතිය වෙනුවෙන් පෙනී සිටිති.

ඇමරිකාවේ ගබ්සා විරෝධයට ආගමික පදනමක් තිබුණත් එය ගබ්සාවට එරෙහි වීමේ එකම පදනම නොවේ. ගබ්සාව හා අදාළව මතවාදී ලෙස ඇමරිකානු සමාජය දෙපිල බෙදී සිටීමට ප්‍රධානම හේතුව "අයිතිවාසිකම් හිමි පුද්ගලයා" කවුද යන්න ගැන සියල්ලන්ටම එකඟ විය හැකි තර්කානුකූල පදනමක් නොතිබීමයි.

පුද්ගල අයිතිවාසිකම් යන සංකල්පය මෙන්ම එයට පාදක වන පුද්ගලයා යන සංකල්පයද සමාජ සම්මතයකි. මේ පුද්ගල සංකල්පය සෑම සමාජයකටම හා සෑම කාලයකටම පොදු සංකල්පයක් නොව කිසියම් නිශ්චිත සමාජයක වුවත් කාලයත් සමඟ පරිණාමය වන සංකල්පයකි.

අද බටහිර ප්‍රමුඛ මතය අනුව පූර්ණ අයිතිවාසිකම් හිමි පුද්ගලයෙකු යනු ආසන්න වශයෙන් ගත්තොත් වැඩිහිටි පිරිමියෙකු හෝ වැඩිහිටි ගැහැණියකි. විවාහ වීම, සංසර්ගයේ යෙදීම, මත්පැන් මිල දී ගැනීම හා පානය කිරීම හා ඡන්දය ප්‍රකාශ කිරීම වැනි තීරණ ගැනීමේ අයිතිය ඇත්තේ මේ වැඩිහිටි පිරිමියාට හෝ ගැහැණියටය. ඒ අය අතරින් වුවද, සමාජ විරෝධීයෙකු ලෙස හෝ කිසියම් අවම ශාරීරික හා මානසික යෝග්‍යතාවක් නොමැත්තෙකු ලෙස හඳුනාගත් අයෙකුට මේ අයිතිවාසිකම් සියල්ල ඒ අයුරින්ම හිමි නොවේ.

වැඩිහිටියන් නොවූ උපන් දරුවන්, නූපන් දරුවන්, සමාජ විරෝධීන් ලෙස හඳුනා ගන්නා අය, ශාරීරික හා මානසික රෝගීන්, මෙන්ම ආහාරය පිණිස ඇති කරන, ගෘහාශ්‍රිතව ජීවත් වන හෝ ස්වභාවික පරිසරයේ ජීවත් වන සතුන් සතු විය යුතු සීමිත අයිතිවාසිකම් මොනවාද කියා අවසාන වශයෙන් තීරණය කරන්නේද ඉහත විස්තර කළ පුද්ගල අර්ථකථනයට යටත් වන නිරෝගී, වැඩිහිටි ගැහැණුන් හා මිනිසුන් විසිනි.

ඇමරිකානු සමාජය වැනි සමාජයක් ගත්තත් කලකට පෙර මේ පුද්ගල අයිතිවාසිකම් තිබුණේ නිරෝගී, වැඩිහිටි සුදු පිරිමින්ට පමණි. කළු පිරිමින් හා සුදු හා කළු ගැහැණුන් පූර්ණ අයිතිවාසිකම් සහිත පුද්ගලයින් බවට පත් වුණේද සමාජ පරිණාමයත් සමඟය. එය සිදුවුණේ එවකට "පුද්ගලයින්" නොවූ අදාළ කණ්ඩායම් වල පිරිස් තමන්ගේ අයිතිවාසිකම් වෙනුවෙන් හඬ නැඟීමෙන් පසුවය. මේ ලිපියේ ඇමරිකානු සමාජය ගැන කතා කළත්, මේ බොහෝ කරුණු අඩු වැඩි වශයෙන් වෙනත් සමාජ වලටද පොදුය.

පුද්ගලයෙකුගේ ජීවත් වීමේ අයිතිය ගැන කෙතරම් දුරකට පෙනී සිටින සමාජයක් වුවත් ඇතැම් තත්ත්වයන් යටතේ යමෙකුගේ මේ අයිතිය නැති කිරීමට පැකිලෙන්නේ නැත. ඇමරිකාව තවමත් මරණ දඬුවම ක්‍රියාත්මක කරන රටකි. මරණ දඬුවම අහෝසි කර ඇති ඕනෑම රටක් වුවද සමාජ විරෝධියෙකු සිර කර තබා එවැන්නෙකුට සාමාන්‍ය පරිදි ජීවත් වීමට ඇති අයිතිය සීමා කිරීමට පැකිලෙන්නේ නැත. මෙහිදී අදාළ වන මූලධර්මය වැඩි දෙනෙකුගේ ජීවත් වීමේ අයිතිය වෙනුවෙන්, එයට බාධා කරන  ටික දෙනෙකුගේ ජීවත් වීමේ අයිතියට බාධා කිරීමේ වරදක් නැති බවයි. යුද්ධ වලදී සිදුකරන මනුෂ්‍ය ඝාතන සාධාරණීකරණය කෙරෙන පදනමද මෙයට තරමක් ආසන්නය. මානසික රෝගියෙකුගේ හෝ මත්වී සිටින පුද්ගලයෙකුගේ තීරණ ඇතැම් විට නිදහස් තීරණ ලෙස නොසැලකේ.

සමාජ විරෝධීන්, මානසික රෝගීන් හා මත්වී සිටින පුද්ගලයින්ව හඳුනා ගනු ලබන්නේද අනෙකුත් පුද්ගලයින් විසිනි. මේ හැමවිටකම සිදු වන්නේ තමන්ට පුද්ගල අයිතිවාසිකම් ඇතැයි සම්මත කරගත්, බලය ඇති වැඩි පිරිසක් එකතු වී තමන්ගේ තේරීම් සමඟ නොපෑහෙන තේරීම් කරන අයව මේ බලය ඇති ප්‍රමුඛ කණ්ඩායමෙන් බැහැර කිරීමයි. (මෙසේ අන්තිමට ඉතිරි වන අයිතිවාසිකම් ඇති පුද්ගලයින් අතරද වෙනත් තල ගණනාවකදී දී මීට සමාන බැහැර කිරීම් සිදු වන අතර ලෝක දේශපාලනය තුළ රටවල් වලට ඇති 'සමානත්වය' උදාහරණයකි.)

ඇමරිකාවේ හෝ වෙනත් දියුණු සමාජයක සිරකරුවෙකුට, මානසික රෝගියෙකුට, දරුවෙකුට හෝ සතෙකුට තමන්ට අවශ්‍ය තේරීම් කිරීමට සීමිත නිදහසක් ඇතත්, පූර්ණ නිදහසක් නැත. තමන් කැමති තේරීම් කිරීමේ පූර්ණ නිදහසක් නැති මෙවැනි කණ්ඩායම් වලට නිදහස තිබිය යුත්තේ කවර ආකාරයේ තේරීම් කිරීමටද යන්න තීරණය කරන්නේ "පුද්ගල අයිතිය" හිමි "පුද්ගලයින්" ලෙස තමන්වම සම්මත කරගෙන සිටින හොඳ සිහියෙන් සිටින, වැඩිහිටි ගැහැණුන් හා මිනිසුන් විසිනි. මෙහි පදනම බලය මිස වෙන කිසිවක් නොවේ. තීරණ ගැනීමේ නිදහස හා පුද්ගල අයිතිවාසිකම් සංකල්ප පිටුපස අවසාන වශයෙන් ඇත්තේ බලයයි.  "හොඳ සිහියෙන් සිටින" හෝ "වයස් පූර්ණත්වයට පැමිණි" වැනි කරුණු තීරණය කරමින් නිර්ණායක හදන්නේ මේ "බලය අල්ලාගෙන සිටින" නිරෝගී, වැඩිහිටි ගැහැණු හා පිරිමි කණ්ඩායම හෝ ඇතැම් විට ඒ කණ්ඩායම තුළත් බලය හිමි වෙනත් උප කණ්ඩායමකි.

කවුරු මොන දාර්ශනික කතා කිවුවත් කාලයක් ගැහැණුන් හා කළු මිනිසුන් තීරණ ගැනීමේ පූර්ණ අයිතිය ඇති පුද්ගලයින් නොවීමේත්, ඉහත විස්තර කළ පිරිස් වලට එවැනි පූර්ණ අයිතියක් අදටත් නොතිබීමේත් පදනම බලය තිබීම හා නොතිබීමේ වෙනසයි. අලින්ට හෝ රිළවුන්ට මිනිසුන්ව බලයෙන් අභිබවිය හැකිනම් අවසාන වශයෙන් ක්‍රියාත්මක වන්නේ අලින්ගේ හෝ රිළවුන්ගේ කැමැත්ත මිස මිනිසුන්ගේ කැමැත්ත නොවේ.

මිනිස් කළලයකට බලයක් යෙදවීමේ හැකියාවක් ඇත්තේම නැති තරම්ය. ඒ නිසා අවසාන වශයෙන් මිනිස් කළලයක පැවැත්ම තීරණය කෙරෙන්නේ බලය ඇති "පුද්ගලයින්ගේ" අභිලාශ පරිදිය. මා මෙහි සාකච්ඡා කරන්නේ හරි දෙය හෝ වැරදි දෙය ගැන නොවේ. ඇත්තටම සිදුවන දෙයයි.

වයස අවුරුදු දහඅටක් යාන්තමින් සම්පූර්ණ කළ අයෙකුට රටේ ජනාධිපති විය යුත්තේ කවුදැයි තීරණය කිරීමට ඉඩක් ලැබුණත් වයස දිනකින් අඩු අයෙකුට ඒ අවස්ථාව නොලැබේ. එහෙත්, වයස දහඅට සපුරන මොහොතේ දරුවෙකු ක්ෂණිකව පරිණත වී "පුද්ගලයෙකු" බවට පත් වන්නේ නැත. මෙහිදී සිදු වී ඇත්තේ ඒ නිශ්චිත කඩඉම පසු කළ අයෙකු තමන්ගේ කණ්ඩායමට ඇතුළු කර ගැනීම බලය අතේ ඇති අයගේ තේරීම වීම පමණි.

දරුවෙකු මවු කුසෙන් එළියට පැමිණි වහාම සිදුවන ලොකුම වෙනස ඔහුට හෝ ඇයට එතැන් සිට අම්ලකර වායුව වායුගෝලයෙන් සෘජුව උරා ගන්නට හැකි වීමයි. එපමණකින් මේ දරුවා ස්වාධීන පුද්ගලයෙකු වන්නේ නැත. දරුවාගේ ආහාර තවදුරටත් පෙකණි වැල හරහා නොපැමිණියත්, ආහාර ලැබෙන්නේ මවගෙනි. මිනිස් දරුවෙකුට "සාමාන්‍යයෙන්" උපත ලබා සෑහෙන කලක් යන තුරුම "ස්වාධීනව" ජීවත් වීමේ හැකියාවක් නැත.

"පුද්ගලයෙකු" හෝ "මිනිසෙකු" බිහිවන නිශ්චිත මොහොතක් තීරණය කිරීම තර්කානුකූලව කළ නොහැකි දෙයකි. එය කළ හැක්කේ සම්මතයෙන් පමණි. උපත ලබන දරුවෙකුට මවගෙන් වෙන්වී ස්වාධීන ජීවිතයක් ආරම්භ කළ හැක්කේ වෙනත් මිනිසුන්ගේ උපකාර ලැබේනම් පමණි. මවු කුසෙන් එළියට පැමිණීම නිසා දරුවෙකු හා මවක අතර ඇති සම්බන්ධය නැති වන්නේ නැත.

වෛද්‍ය විද්‍යාව දියුණු වන්නට පෙර දරුවෙකු මවු කුසෙන් එළියට එන නිශ්චිත මොහොතට අදට වඩා වැදගත්කමක් තිබුණේය. ඒ කාලයේ ස්වභාවික ලෙස මවු කුසෙන් එළියට පැමිණි දරුවෙකුට උදවු කරන්නට වෙනත් මිනිසුන්ට හැකි වුවත්, එතෙක් දරු ගැබ රැකගැනීම කළ යුතු වූයේ මව විසිනි. මව විසින් දරුවෙකු බිහි කරන තුරු වෙනත් අයට කළ හැකි දෙයක් නොවීය.

කෙසේ වුවද අවුරුදු දෙදහස් තුන්සීයකට පෙර පවා නූපන් දරුවෙකුගේ ජීවත් වීමේ අයිතිය වෙනුවෙන් මිනිසුන් ක්‍රියාත්මක වී ඇති බවට හොඳම උදාහරණය අශෝක අධිරාජයාගේ පියා වූ බින්දුසාර රජුගේ උපත පිළිබඳ කතාවයි. බින්දුසාරගේ පියා හා අශෝකගේ සීයා වූ චන්ද්‍රගුප්ත මයුරට රාජ්‍ය බලය ගැනීමට උදවු කළ අර්ථශාස්ත්‍ර ග්‍රන්ථයේ කතුවරයාද වන චානක්‍ය හෙවත් කෞටිල්‍ය විසින් චන්ද්‍රගුප්ත මයුර කිසියම් විෂක් ශරීරගත වී මිය යාමට ඇති ඉඩකඩ වැළැක්වීමට ඔහුගේ ආහාරයට දිනපතා විෂ වර්ග සුළු මාත්‍රාවක් එකතු කළේය. මේ මාත්‍රාව දිනපතා ක්‍රමයෙන් වැඩි කිරීම මඟින් චන්ද්‍රගුප්තට වෙනත් අය මරණයට පත් කරන මට්ටමේ විෂක් ආහාරයට ගැනීම ප්‍රශ්නයක් නොවන ප්‍රතිශක්තියක් ලැබී තිබුණත් මේ බව දැන සිටියේ චන්ද්‍රගුප්ත මයුර හා කෞටිල්‍ය පමණි. 

බින්දුසාර ලැබෙන්නට ආසන්නව සිටි චන්ද්‍රගුප්ත මයුරගේ බිසව ආහාර වල විෂ ඇති බව නොදැන රජුගේ අහරින් ඉතිරිව ඇති කොටසක් අනුභව කරන බව කෞටිල්‍ය හදිසියේම දැක්කේය. එකතු කර ඇති විෂ ද්‍රව්‍ය වල ස්වභාවය අනුව දේවිය ඉතා ඉක්මණින් මරණයට පත් වීම නොවැලැක්විය හැකි බව දැන සිටි ඔහු, දරු ගැබට විෂ සම්ප්‍රේෂණය වන්නට පෙර ක්ෂණිකව දේවිය මරණයට පත් කර අසිපතෙන් කුස පලා දරුවා එළියට ගත්තේය. ගැබ මෝරා තිබුණු බැවින් කිරිමවුවරුන් යොදවා දරුවා ජීවත් කරවිය හැකි විය.

බින්දුසාරගේ කතාවේ මෙන් මවත් දරුවාත් දෙදෙනාම බේරාගත නොහැකි අවස්ථා දැනුත් ඇතැම් විට එළැඹේ. මෙවැනි බොහෝ අවස්ථා වලදී ප්‍රමුඛත්වය ලැබෙන්නේ මවගේ ජීවිතය බේරා ගැනීමටය. එහෙත්, එහි අනිත් පැත්ත සිදුවන අවස්ථාද තිබේ. මෙහිදී යොදාගැනෙන මූලධර්මය වන්නේ ජීවත් කරවීමට වැඩි සම්භාවිතාවක් ඇති ජීවිතය රැක ගැනීමට ප්‍රමුඛතාවය දීමයි.

වෛද්‍ය විද්‍යාවේ දියුණුව නිසා මේ වන විට සති 22 නොඉක්මවූ කළල පවා ගර්භාෂයෙන් පිටත ජීවත් කරවීමේ හැකියාව තිබේ. ඉදිරියේදී තත්ත්වය වෙනස් විය හැකි වුවත්, සති 21 නොඉක්මවූ කළලයක් ගර්භාෂයෙන් එළියට ගෙන ජීවත් කරවීමේ හැකියාවක් තවමත් නැත. සති 22-26 අතර සෑම දිනකදීම මිනිස් කළලයක් ගර්භාෂයෙන් එළියට ගෙන ජීවත් කරවීමේ හැකියාව වේගයෙන් ඉහළ යන අතර සති 27 පමණ වන විට මේ සම්භාවිතාව 90% ඉක්මවයි. ඒ නිසා සති 21-22 පමණ වයසැති කළලයක් යනු මවගෙන් බාහිර පැවැත්මක් තිබිය හැකි ජීවියෙකි. ඊට අඩු වයසක කළලයකට වෛද්‍ය විද්‍යාවේ උදවුවෙන් වුවත් එසේ මවගෙන් ස්වාධීනව ජීවත් වීමට තවමත් නොහැකිය. 

සති 22 නොඉක්මවූ කළල පවා ගර්භාෂයෙන් පිටත සාර්ථකව ජීවත් කරවා ඇති අවස්ථා ඇතත්, කළලයක වයස අඩු වන තරමට ගර්භාෂයෙන් පිටත ජීවත් කරවීම අපහසු වෙයි. සාමාන්‍යයෙන් වෛද්‍යවරයෙකු අඩු වයස් කලයක් ජීවත් කරවීමට උත්සාහ දරන්නේ එම මිනිස් කළලය "ජීවත්වන්නට උවමනාවක්" කිසියම් අයුරකින් හෝ පෙන්වන්නේනම් පමණි. මෙය අත පය හෙලවීමක්, හුස්ම ගන්නට උත්සාහ කිරීමක් වැනි දෙයක් විය හැකිය.

මිනිස් කළලයකට ගර්භාෂයෙන් එළියට පැමිණ ජීවත් වීමේ හැකියාවක් ඇත්ද යන්න වෙනත් පුද්ගලයින්, වෛද්‍ය විද්‍යාවේ දියුණුව හා ප්‍රදේශය වැනි බාහිර සාධක මත තීරණය වන්නක් මිස එම කළලය විසින් තීරණය කරන්නක් නොවේ. ඒ නිසා, දැනට මිනිස් කළලයක් ගර්භාෂයෙන් එළියට ගෙන ජීවත් කරවිය හැකි අවම වයස යනු තවත් එක් අහඹු දිනයක් නිසා "පුද්ගලයෙකු" හෝ "ජීවියෙකු" බිහිවන සුවිශේෂී දවසක් නොවේ. වෛද්‍ය විද්‍යාව දියුණු වන විට දැනට ජීවත් කළ හැකි වයසට වඩා අඩු වයසක කළල වුවද ගර්භාෂයෙන් පිටත ජීවත් කරවිය හැකි වනු ඇත. ජීව විද්‍යාත්මක ලෙස බැලුවොත් මිනිස් කළලයක් පිළිසිඳගත් දින සිට සෑම දිනකම එම කළලය ක්‍රමයෙන් වර්ධනය වන අතර මවු කුස තුළදී හෝ පුද්ගලයෙකු බිහිවී, ජීවත් වී, මිය යන තුරු කිසිම දවසක එහි එකවර ලොකු වෙනසක් සිදුවන්නේ නැත. ඒ නිසා, ඉතා පැහැදිලිවම ජීවයේ මුල්ම අවස්ථාව පිළිසිඳගන්නා අවස්ථාවයි.

ගබ්සාවට පක්ෂ මතවාදයේ එක් කොනක ඇත්තේ "ඇගේ ගර්භාෂය ඇගේ අයිතිය" යන අදහසයි. ගර්භාෂයෙන් පිටත මිනිස් කළලයක් බිහි කරගැනීමේ හැකියාවක් ඇතත්, කාන්තාවකගේ ගර්භාෂයක් උදවු කර නොගනිමින් මිනිස් ජීවයක් බිහි කර ගැනීම් හැකියාවක් තවමත් නැත. මෑතකදී කෘතීම ගර්භාෂ තුළ සාර්ථක ලෙස බැටළු පැටවුන් වර්ධනය කරගෙන ඇති බැවින් ඉදිරියේදී මේ තත්ත්වය වෙනස් විය හැකි වුවත්, දැනට පවතින තත්ත්වය අනුව ගර්භාෂය යනු උපත ලබන්නට නියමිත ජීවියෙකුටද අයිතියක් ඇති තැනකි.  "ඇගේ ගර්භාෂය ඇගේ අයිතිය" යන අදහසට තේරුමක් තිබෙන්නේ කිසියම් නිශ්චිත වයසක් පසු කරන තුරු මිනිස් කළලයකට (හෝ මිනිස් දරුවෙකුට) පුද්ගල අයිතිවාසිකම් නැතැයි යන අදහසට තේරුමක් ඇත්නම් පමණි. එවැනි අදහසකට සමාජ සම්මතය තුළ මිස ජීවවිද්‍යාත්මක තේරුමක් නැත.

කෙසේ වුවද, අලුත් ජීවියෙකු බිහි කිරීම තවදුරටත් "දෙවියන්ගේ කැමැත්ත පරිදි" සිදුවන අහඹු සිදුවීමක් නොවේ. හැම විටම නොවූවත්, බොහෝ දුරට දරුවෙකු බිහි කිරීම යනු එහි වැඩි බර දරන ගැහැණියකගේ කැමැත්තෙන් ගන්නා තීරණයක ප්‍රතිඵලයකි. උපත් පාලන ක්‍රම සොයාගැනීමත් සමඟ ලිංගික එක්වීමක් යනු තවදුරටත් ගැබ් ගැනීම් වලින් කෙළවර විය යුතු දෙයක් නොවේ. කවර හෝ හේතුවක් නිසා ගැබ් දරන්නට අකැමැති ගැහැණියකට ගැබ් ගැනීමේ අවදානම නොගනිමින් ලිංගිකව එක්වීමේ හැකියාව දැන් තිබේ. මෙය වෙනත් සතුන් කිසිවෙකුට නැති, මානව ඉතිහාසය පුරා මිනිසුන්ටද නොතිබුණු සුවිශේෂී හැකියාවකි.

ලිංගික එක් වීමෙන් වැලකී සිටීම මඟින් හැර, ගැබ් ගැනීම ගැහැණුන්ට පාලනය කළ නොහැකි වූ අතීතයේ ගැහැණුන්ගේ ගැබ් ගැනීම් සියල්ලම සජීවී දරු උපත් වී පසුව වැඩිහිටි පුද්ගලයින් බවට පත් වීමෙන් කෙළවර වුණේ නැත. උපතින් පසු පළමු මාස හා වසර කිහිපය තුළ ජීවිතය දිගටම පවත්වා ගැනීමේ හැකියාව ලැබුණේ ජීව විද්‍යාත්මකව ශක්තිමත් දරුවන්ට පමණි. 

මිනිස් සංස්කෘතිය ක්‍රමයෙන් දියුණු වෙද්දී මේ ජීව විද්‍යාත්මක වරණයට වඩා වැදගත් සාධකයක් ලෙස දෙමවුපියන් ප්‍රධාන වැඩිහිටි මිනිසුන්ට දරුවන් වෙනුවෙන් කළ හැකි ආයෝජනයේ තරම වරණීය සාධකය බවට පත් විය. අද වන විට දරුවකු බිහි කිරීම බොහෝ දුරට දෙමවුපියන්ගේ සවිඥානක තීරණයක ප්‍රතිඵලයක්ව පවතින අතර පරිසර සාධක මත හොඳම අයට ඉතිරි වන්නට ඉඩ හරිමින් වැඩි දරුවන් ගණනක් බිහිකිරීම වෙනුවට ගුණාත්මක භාවයෙන් වැඩි සීමිත දරුවන් ගණනක් බිහි කිරීම අද බොහෝ දෙමවුපියන්ගේ තේරීමයි.

කෙසේ වුවද, ගැහැණියක් ගැබ් ගැනීම හැමවිටම ඇගේ සවිඥානක තීරණයක ප්‍රතිඵලයක් නොවේ. ගැහැණියකට තමන්ගේ අකැමැත්තෙන් පිරිමියෙකු සමඟ ලිංගිකව එක් වන්නට සිදුවීමත්, එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස අනපේක්ෂිත ලෙස ගැබ් ගන්නට සිදුවීමත් ඉතා සාමාන්‍ය තත්ත්වයකි. ඇමරිකාවේ ගැබ් ගැනීම් වලින් අඩකට වඩා අනපේක්ෂිත ගැබ් ගැනීම්ය. එයින් අදහස් වන්නේ මේවා ස්ත්‍රී දූෂණ බව නොවේ. අනවශ්‍ය ගැබ්ගැනීම් වලින් විශාල ප්‍රමාණයක් සිදුවන්නේ විවාහ සංස්ථාව තුළමය. ඇමරිකාව වැනි ලිංගික ප්‍රවේශය ගැහැණියගේ කැමැත්ත මත තීරණය විය යුතු රටක පවා තත්ත්වය එවැනිනම් ලංකාව වැනි රටක තත්ත්වය සිතාගන්නට බැරිකමක් නැත. 

අනවශ්‍ය ගැබ් ගැනීමක් නිසා ඇති වන පීඩාව කෙතරම් වුවත්, ඇමරිකාව වැනි ගබ්සාවට නීත්‍යනුකූල බාධා ඉතා අඩු රටක වුවද ගබ්සා වලින් කෙළවර වන්නේ අනවශ්‍ය ගැබ්ගැනීම් වලින් 40%ක පමණ ප්‍රමාණයක් පමණි. ගැබ දැරීම කොපමණ පීඩාවක් වුවත් ආගමික, ආචාර ධර්මීය, සමාජයීය හා ආර්ථික වැනි විවිධ කරුණු නිසා බොහෝ කාන්තාවෝ කැමැත්තෙන් සිය ගැබ ඉවත් කරගැනීමට නොපෙළඹෙති. එසේ පෙළඹෙන කාන්තාවන්ගෙන් බොහෝ දෙනෙක්ද එය කරන්නේ වෙනත් කරන්නම දෙයක් නැති නිසා මිස "ආතල් එකට" නොවේ. මේ බොහෝ කාන්තාවෝ ගබ්සා කිරීමට පෙර හා පසුව, ඇතැම් විට ගබ්සාවකින් වසර ගණනක් යාමෙන් පසුත් මානසිකව පීඩා විඳිති. එසේ මානසික පීඩාවක් විඳිමින් ගබ්සාවක් කිරීමට කාන්තාවක් පෙළඹෙන්නේ ගැබ දැරීමේ මානසික, ශාරීරික හා සමාජමය පීඩාවන්ගේ බර ගබ්සා කිරීමේ පීඩාවට වඩා වැඩි බැවිනි. ලංකාව වැනි ගබ්සාව නීති විරෝධී ලෙස සැලකෙන රටක මේ මානසික පීඩාව වඩාත් උග්‍රය.

ගබ්සාව නිවැරදිද යන ගැටළුවට අවශ්‍ය වන්නේ දාර්ශනික පිළිතුරක් නොව ප්‍රායෝගික පිළිතුරකි. දාර්ශනික පිළිතුරු මෙන් නොව, ප්‍රායෝගික පිළිතුරු සෑම සමාජයකටම හා සෑම කාලයකටම එක සේ ගැලපෙන්නට අවශ්‍ය නැත. පිළිතුර සොයාගත යුත්තේ කිසියම් සමාජයක දැනට පවතින තත්ත්වය මත පදනම්වය.

ලංකාවේ ගබ්සාව දැනට නීති විරෝධී වුවත් දිනපතාම විශාල ගබ්සා ප්‍රමාණයක් රට තුළ සිදුවන බව රහසක් නොවේ. මුදල් යහමින් ඇති, හොඳ සමාජ තත්ත්වයක් ඇති අයෙකුට ප්‍රවීණ නාරිවේද විශේෂඥ වෛද්‍යවරයෙකු ලවා ප්‍රධාන පෙළේ පෞද්ගලික රෝහලකදී සෞඛ්‍ය අවදානම් රහිතව මේ කටයුත්ත කරගත හැකි බවද රහසක් නොවේ. එවැනි හැකියාවක් නැති වැඩි දෙනෙකු වෙනත් විකල්ප කරා යොමු වෙති. සුදුසුකම් රහිත පුද්ගලයින් විසින් නිසි සනීපාරක්ෂක තත්ත්වයන් නැතිව සිදුකරන ගබ්සාවන් හේතුවෙන් සිදු වන මාතෘ මරණ දැනට ඉතා අඩුමට්ටමක ඇති ලංකාවේ මාතෘ මරණ අනුපාතය තවත් පහළ දමාගැනීමට ඇති විශාල බාධාවකි.

ගබ්සාවක් කිරීමට පෙළඹෙන කාන්තාවක් එය කරන්නේ එය තමන් සතු හොඳම විකල්පය බැවිනි. ගබ්සාවක් කරන වෛද්‍යවරයෙකු එය කරන්නේ මුදල් අය කර වුවත්, තමන් කරන්නේ වරදක් නොවන බව සිතන නිසාද බැවිනි. ඇමරිකන් වෛද්‍යවරුන් අතරද සැලකිය යුතු පිරිසක් ගබ්සාව වරදක්යයි සිතන අතර ඔවුහු ගබ්සා නොකරති. එසේනම්, ගබ්සාවක් යනු පාරිභෝගිකයෙක් හා සැපයුම්කරුවෙකු අතර ස්වේච්ඡාවෙන් සිදුවන ගනුදෙනුවකි. එවැනි ගනුදෙනුවකින් අයහපතක් විය හැක්කේ එයින් තෙවන පාර්ශ්වයකට අවැඩක් වන්නේය යන පදනමින් පමණි.

ගබ්සාවකදී අදාළ කළලයට ජීවත් වීමට ඇති අවස්ථාව නැති වේ. දැන් මෙහි ඇති ප්‍රශ්නය "පුද්ගලයෙකුගේ" හෝ "අනාගත පුද්ගලයෙකුගේ" ජීවත්වීමේ අයිතිය වෙනුවෙන් තවත් පුද්ගලයෙකුට පීඩාවක් විඳින්නට බලකිරීමේ හැකියාවක් වෙනත් අයට (සමාජයට) තිබේද යන්නයි. වකුගඩු රෝගයෙන් පීඩා විඳින බොහෝ දෙනෙකුට වෙනත් අයෙකුගේ වකුගඩුවක් බද්ධ කිරීම මඟින් ජීවත් වීමේ අවස්ථාව ලබා දිය හැකිය. මෙවැන්නෙකුට වෙනත් අයෙකුගේ වකුගඩුවක් නොලැබුණහොත් ජීවත් වීමේ අයිතිය නැති වන්නට පුළුවන. එසේනම්, නිරෝගී වකුගඩු දෙකක් ඇති අයගේ එක් වකුගඩුවක් වකුගඩු රෝගීන්ගේ ජීවත් වීමේ අයිතිය සුරැකීම වෙනුවෙන් ලබා දිය යුතු බව සමාජයට බලකළ හැකිද?

එක් අයෙකුගේ ජීවත් වීමේ අයිතිය සුරැකීම වෙනුවෙන් වෙනත් අයෙකු වකුගඩුවක් නැතුව ජීවත් වීමේ හා වකුගඩුව ඉවත් කිරීමේ ශල්‍ය කර්මයට මුහුණ දීමේ පීඩාව විඳිය යුතුය යන අදහස විකාර අදහසක් බව බොහෝ දෙනෙකු කියනු ඇත. එහෙත්, යමෙක් කැමැත්තෙන්ම මේ පීඩාව විඳිමින් වකුගඩුවක් පරිත්‍යාග කරන්නේනම් එහි ගැටලුවක් නැත.

කාන්තාවන් සතු ගැබ් දැරීමේ හෝ නොදැරීමේ අයිතියද ඉහත ආකාරයේ එකකි. එහි පීඩාව යම් කාන්තාවක් විසින් ස්වේච්ඡාවෙන් විඳින්නේනම් ගැටළුවක් නැතත්, ඇයගේ කැමැත්තක් නැතිව, වෙනත් ජීවයක් රැක ගැනීමේ අරමුණින් ඇයට පීඩාවක් විඳින්නට බල කිරීම ජීවිතයක් බේරීම සඳහා කාගේ හෝ වකුගඩුවක් බලහත්කාරයෙන් ලබා ගැනීමෙන් වෙනස් නොවේ. 

මිනිස් ජීවිතයකට වුවද නිශ්චිත මිලක් තිබේ.

(Image: http://www.dailymail.co.uk/femail/article-1021034/The-tiniest-survivor-How-miracle-baby-born-weeks-legal-abortion-limit-clung-life-odds.html)

Sunday, September 3, 2017

ලංකාවේ මාතෘ මරණ

පසුගිය සියවසේ මුල් කාර්තුවේදී ලංකාවේ මාතෘ මරණ අනුපාතය ලක්ෂයකට 2000-2500 පරාසයේ ඉහළ අගයක පැවතුණු අතර එම පරාසයද ඉක්මවා 2679.6 මට්ටමට ගිය අවස්ථාද තිබුණේය. රටේ සමාජ-ආර්ථික සංවර්ධනය, සාක්ෂරතාව වැඩි වීම සමඟ ජනගහණයේ සෞඛ්‍ය දැනුම ඉහළ යාම, නිදහස් සෞඛ්‍ය සේවය, ප්‍රවාහන පහසුකම් වැඩි දියුණු වීම, සංක්‍රාමික රෝග පාලනය වීම, ප්‍රාථමික සෞඛ්‍ය සේවා සැපයීම විධිමත් ලෙස සිදුවීම ආදී හේතු නිසා මේ අනුපාතය ක්‍රමයෙන් අඩු වූ අතර මේ වන විට (2016) ලක්ෂයකට 33.7ක පමණ ඉතා පහළ මට්ටමකට අඩු වී තිබේ. 

දියුණු වෙමින් පවතින රටවල මාතෘ මරණ වලට බලපාන ප්‍රධානම හේතුවක් වන්නේ පසුප්‍රසව රුධිර වහනයයි. ලංකාවේ මේ හේතුව නිසා සිදුවන මරණ මේ වන විට ඉතාම අඩු ප්‍රමාණයකි. රම්‍යා කුමාර් විසින් 2013දී පළ කළ පර්යේෂණ පත්‍රිකාවකට අනුව 2001-2008 කාලය තුළ පසුප්‍රසව රුධිර වහනය නිසා සිදුවන මාතෘ මරණ සංඛ්‍යාව, නීති විරෝධී ගබ්සා හේතුවෙන් සිදුවන මාතෘ මරණ සංඛ්‍යාවේ මට්ටමට ඉතා සීඝ්‍රයෙන් අඩු වී තිබේ.


2014 වන විට නීති විරෝධී ගබ්සා නිසා සිදුවන මරණ ප්‍රමාණය තිබෙන්නේ පසුප්‍රසව රුධිර වහනය නිසා සිදුවන මාතෘ මරණ සංඛ්‍යාවටද වඩා ඉහළිනි. පෙනහළු ආශ්‍රිත ආබාධ හා හෘදයාබාධ හැරුණු විට ලංකාවේ මාතෘ මරණ වලට ප්‍රධාන වශයෙන්ම හේතු වන්නේ අවිධිමත් ලෙස සිදුවන ගබ්සාවන්ය.


Friday, September 1, 2017

අවස්ථා හඳුනාගන්නෝ ආශීර්වාද ලද්දෝය!


පසුගිය අප්‍රේල් මාසයේ අග භාගයේදී වෘත්තීයවේදීන්ගේ ජාතික පෙරමුණේ වත්පොත් පිටුවේ පළ කර ඇති සුරංගි ගුණවර්ධනගේ ප්‍රකාශයක් මේ වන විට 4,657 දෙනෙකු විසින් නැවත පළ කර ඇති අතර 237,000ක පිරිසක් මේ වන විට එය නරඹා තිබේ. ඇය අදාළ ප්‍රකාශය කර ඇත්තේ ජාතික වෙළඳ ප්‍රතිපත්තියක් සඳහා වන මහජන කොමිසම හමුවේය. මේ කොමිසම හමුවේ තවත් බොහෝ දෙනෙකු සාක්ෂි දී ඇති බව පෙනේ. ජාතික වෙළඳ ප්‍රතිපත්තියක් ගැන සිතීම හා එවැන්නක් සකස් කිරීමට පෙර පාර්ශ්වකරුවන් රැසකගෙන් සාක්ෂි විමසීම නරක දෙයක් නොවේ.

සුරංගි ගුණවර්ධනගේ සාක්ෂිය බොහෝ දුරට ඇයගේ පෞද්ගලික අත්දැකීම් හා අදාළ වූවකි. එහෙත්, ලංකාවේ සේවා වෙළදපොල, ශ්‍රම වෙළඳපොළ, ව්‍යවසායකත්වය, තරඟකාරීත්වය ආදී පුළුල් කරුණු රැසක් කෙරෙහි ඇගේ ප්‍රකාශය තුළ අවධානයට යොමු කෙරේ.

සුරංගි ගුණවර්ධන යනු කමියුනිකේෂන් ඉංජිනියර්ස් ලංකා පෞද්ගලික සමාගමේ විකිණීම් හා අලෙවිකරණ අධ්‍යක්ෂිකාවයි. ඇගේ ප්‍රකාශය අනුව මේ සමාගම පවුලේ සමාගමකි. සමාගමේ අනෙකුත් අධ්‍යක්ෂවරුන් අතර සුරේන් ගුණවර්ධන (කළමනාකරණ අධ්‍යක්ෂ), සමන්මලී ගුණවර්ධන (පරිපාලන හා මූල්‍ය අධ්‍යක්ෂිකා), සුරම්මි ගුණවර්ධන (තාක්ෂණික අධ්‍යක්ෂිකා), සුරංග ගුණවර්ධන (තොරතුරු තාක්ෂණ අධ්‍යක්ෂ) යන අය සිටිති. ප්‍රේමලාල් කුරුප්පු ප්‍රධාන විධායක නිලධාරියා ලෙසත්, උදය ද සිල්වා සාමාන්‍යාධිකාරී ලෙසත් කටයුතු කරති.

සමාගමේ වෙබ් අඩවියේ ඇති තොරතුරු අනුව වසර පහළොවකට පෙර 2002 වසරේදී සේවකයින් 15 දෙනෙකු සමඟ ආරම්භ කර ඇති මෙම සමාගමේ සේවක සංඛ්‍යාව 2014 දෙසැම්බර් වන විට 125ක් දක්වා වර්ධනය වී ඇති අතර 2017 මාර්තු වන විට 24 දක්වා අඩු වී තිබේ. සුරංගි ගුණවර්ධනගේ ප්‍රකාශය අනුව, වසර ගණනක් දිගින් දිගටම ලාබ ලබා ඇති ඇගේ පවුලේ සමාගමට පාඩු සිදුවන්නට පටන්ගෙන ඇත්තේ එයාටෙල් සමාගම විසින් ලංකාවේ විදුලි සංදේශ සේවා සැපයීම ඇරඹීමෙන් පසුවය. ඇය සෘජුව කියන්නේ නැතත්, ඇගේ සමාගම වැනි දේශීය සමාගම් වලට ලාභ ලැබීමට ඉඩ සලසමින් රජය විසින් සමාගම් අතර තරඟකාරීත්වයට බාධා පැමිණවිය යුතු බව ඇය යෝජනා කරන බව පෙනේ. ඊට අමතරව, ලංකාවේ රාජ්‍ය සරසවි වලින් උපාධි ලබාගන්නා අය විදෙස් රටවලට සංක්‍රමණය වීම වැළැක්වෙන හෝ සීමා කෙරෙන පරිදි මැදිහත්වීම් කළ යුතු බව ඇය සෘජුවම යෝජනා කරයි.

සුරංගිගේ සමාගම ලංකාවේ විදුලි සංදේශ සේවා සපයන ආයතන වලට අතරමැදි සේවා සපයන ආයතනයකි. වඩාත් පැහැදිලිව කිවුවොත්, ඔවුන් කරන්නේ ජංගම දුරකථන සේවා සපයන ඩයලොග්, මොබිටෙල් වැනි ආයතන වල ආවරණය පුළුල් කිරීම සඳහා සංඥා කුළුණු හා ඒවාට සවිකරන විවිධ උපකරණ එම සමාගම් වෙනුවෙන් කොන්ත්‍රාත් පදනමක් යටතේ සවි කිරීමයි. මෙවැනි කටයුත්තක් කිරීම සඳහා සුවිශේෂී පුහුණු ශ්‍රමයක් අවශ්‍ය වේ. මෙවැනි තාක්ෂණික සේවා සපයන ආයතනයක අවසාන වශයෙන් සවිකිරීම් කරන සේවකයින්ට පමණක් නොව ඔවුන්ව මෙහෙයවන කළමණාකරුවන්ටත්, ව්‍යාපාරය මෙහෙයවන අධ්‍යක්ෂවරුන්ටත්, සිය සේවාවන් අළෙවි කරන අලෙවි ප්‍රවර්ධකයින්ටත් අදාළ විෂය පිළිබඳ තාක්ෂණික දැනුමක් තිබීම අවශ්‍යම කරුණකි. එසේ නැත්නම් මේ ආකාරයේ ව්‍යාපාරයකින් ලාබ ලැබිය නොහැකිය. කමියුනිකේෂන් ඉංජිනියර්ස් සමාගමේ අධ්‍යක්ෂ මණ්ඩලය හා ප්‍රධාන නිලධාරීන් බහුතරය මේ ආකාරයේ ව්‍යාපාරයකට අතගහන්නට තරම් විධිමත් පුහුණුවක් ඇති අයයි.

සුරංගි ගුණවර්ධනගේ පියායැයි මා සිතන සුරේන් ගුණවර්ධන විසින් ඉතා දක්ෂ ලෙස වෙනත් අයට පෙර ව්‍යාපාරික අවස්ථාවක් හඳුනාගෙන එම අවස්ථාවෙන් කාලයක් තිස්සේ වාසි ලබා ඇතත්, කලක් යද්දී ඔහු ඇතුළු කණ්ඩායමට තව දුරටත් සිය ව්‍යාපාරය ඒ අයුරින්ම කරගෙන ගොස් ලාබ ලබන්නට නොහැකි වී තිබේ. මෙම ව්‍යාපාරයේ නැගීම හා බැසීම තේරුම් ගැනීම සඳහා පළමුව ලංකාවේ විදුලි සංදේශ ක්ෂේත්‍රය තුළ පසුගිය දශක තුනකට ආසන්න කාලය තුළ සිදුවූ වෙනස් කම් වෙත අවධානය යොමු කළ යුතුය.

අසූව දශකයේ අවසානය වන තුරුම ලංකාවේ විදුලි සංදේශ සේවා සැපයීමේ වෙළඳපොළ තුළ තිබුණේ රාජ්‍ය ඒකාධිකාරයකි. විදුලි සංදේශ දෙපාර්තම්න්තුව ශ්‍රී ලංකා ටෙලිකොම් වූ පමණින්ද තත්ත්වයේ විශාල වෙනසක් නොවූ අතර 1990 පමණ වන විටත් දුරකථනයක් ලබා ගැනීමට වසර දහයකට හෝ ඇතැම් විට පහළොවකට වැඩි කාලයක් පොරොත්තු ලේඛණ වල සිටි අය ලංකාවේ ඕනෑ තරම් සිටියේය. ඒ දවස් වල නිවසකට හෝ ව්‍යාපාරික ආයතනයකට දුරකථනයක් ලබාගැනීම සඳහා ගත යුතු වූ ක්‍රියාමාර්ග සමාන කළ හැක්කේ අද ජනප්‍රිය පාසැලකට දරුවකු ඇතුළු කර ගැනීමට දෙමවුපියෙකු විසින් ගන්නා මහන්සියටය. මේ කාලයේදී දුරකතනයක් ලබා ගැනීමට අත යටින් කළ යුතු වූ ගනුදෙනු කිසිවෙකුට රහසක් හෝ අමුතු දෙයක් වුණේ නැත. ප්‍රාදේශීය විදුලි සංදේශ ඉංජිනේරුවෙකු යනු ඒ කාලයේ විශාල සිවිල් බලයක්ද තිබුණු පුද්ගලයෙකි. මේ කාලය ගැන නොදන්නා අයට අවශ්‍යනම් මේ හා අදාළ තවත් බොහෝ තොරතුරු ලියන්නට පුළුවන.

ශ්‍රී ලංකා ටෙලිකොම් වෙත සෘජු තරඟයක් දෙමින් නොවූවත්, සෙල්ටෙල් ආයතනය ව්‍යාපාරික කටයුතු ආරම්භ කළේ 1989දී හෝ ආසන්න වසරකදීය. මගේ මතකය නිවැරදිනම්, එම සමාගම විසින් මුලින්ම අලෙවි කළ "ගඩොල් බාග" දුරකථනයක් එසේ අලෙවි කළේ රුපියල් 125,000ක් වැනි ඒ කාලයේ හැටියට ඉතා විශාල මුදලකටය. ඒ මුදලටත් දුරකථන සැලකිය යුතු ප්‍රමාණයක් අලෙවි විය. එයට එක් හේතුවක් වූයේ එම සමාගම පැමිණීමත් සමඟම දුරකථන පාරිභෝගිකයෙකුට පොරොත්තු ලේඛණයක නොසිට ක්ෂණිකව දුරකථනයක් මිල දී ගන්නට හැකියාවක් ලැබීමයි. එමෙන්ම, ඒ කාලයේ "පෝලිම පැන" ටෙලිකොම් දුරකථනයක් ගැනීමට අතයටින් වියදම් කළ යුතු වූ මුදලද ඉහත මුදල සමඟ සැසඳිය හැකි මට්ටමක වූ ලොකු මුදලකි. ජංගම දුරකථනයක් ස්ථිර දුරකථනයක් මෙන් එක් තැනක රඳවා තැබිය යුතු නොවීම වාසියක් වූ අතර, රටේ බොහෝ තැන්වල සංඥා නොතිබීම අවාසියක් විය. එන ඇමතුම් වලට ගෙවන්නට සිදුවීම ඇතුළු ඉතා අධික මාසික ගාස්තු තවත් අවාසියක් විය.

මේ මුල් යුගයේ ලංකාවේදී ජංගම දුරකථන හැඳින්වුණේ "සෙල්ටෙල්" නමිනි. වෙනත් සමාගම් ක්ෂේත්‍රයේ නොසිටි නිසා මේ හැඳින්වීමේ අවුලක් නොතිබුණේය. "ගඩොල් බාග" දුරකථන හැර තෝරා ගත හැකිව තිබුණු වෙනත් මාදිලි නොතිබුණේය. මා හිතන හැටියට මේ ගඩොල් බාගය ඉහත රූපයේ මුලින්ම ඇති මෝටරෝලා 8900x2 දුරකථනය වන්නට පුළුවන. මෙවැනි දුරකථනයක හිමිකාරිත්වය ප්‍රදර්ශනය කිරීම යනු කිසියම් පුද්ගලයෙකුගේ වත්කම් ප්‍රදර්ශනය කිරීමක්ද වූ අතර සිය නිවස, ඉඩකඩම් හෝ වාහන මෙන් නොව මෙය යන යන තැන ගෙන යන්නටද හැකි වූ නිසා ඒ කටයුත්ත ඉටු කරගැනීමට හිමි කරගත හැකිව තිබුණු ඉතා හොඳ තේරීමක් විය.

සෙල්ටෙල් දුරකථනයක් මෙතරම් ඉහළින් මිල කරමින් අදාළ සමාගම විසින් අනුගමනය කළේ අලෙවිකරණයේදී "price skimming" හෝ "cream skimming" ලෙස හඳුන්වන උපාය මාර්ගයයි. මෙහිදී කිසියම් භාණ්ඩයක් හෝ සේවාවක් හඳුන්වා දීමේදී ඉතා ඉහළ මිලක් නියම කරමින් පළමුව එය ධනවත් කමේ සංකේතයක් වන සුඛෝපභෝගී භාණ්ඩයක් බවට පත් කෙරේ. වැඩි අළෙවියක් සිදු නොවුනත් ඉහළ මිල නිසා සමාගමට ලාබ ලැබේ. ටික කලක් යන විට ඉහළම ආදායම් ස්ථරය අතර භාණ්ඩය විකිණී තවදුරටත් එය ඒ මිලට අලෙවි කර ලාබ ලැබිය නොහැකි වන විට මිල තරමක් පහත දැමීම මඟින් මේ ඉහළම ස්ථරය මෙන් සමාජයේ පෙනී සිටින්නට හදන ඊළඟ ස්ථරය ආකර්ශනය කර ගැනීම අලෙවිකරණ උපක්‍රමයයි. ඒකාධිකාරයක් ඇති සමාගමකට මේ උපක්‍රමය අනුගමනය කරමින් ක්‍රමයෙන් පහළ ආදායම් ලබන ස්ථර වෙත පිවිසිය හැකිය. උල්පත් පෑන් භාවිතයේ තිබුණු කාලයේ බෝල්පොයින්ට් පෑන් පළමුව වෙළඳපොලට හඳුන්වා දී ඇත්තේද මේ උපාය මාර්ගය අනුගමනය කරමින් ඉතා අධික මිලකටය.

මුලින්ම, රුපියල් 125,000කට අලෙවි කෙරුණු ගඩොල් බාග දුරකතනයක මිල පසුව රුපියල් 62,500ක් වී ක්‍රමයෙන් රුපියල් 7,500 පමණ දක්වාම (රුපියල් 15,000කට දුරකථන දෙකක්) අඩු විය. මේ අඩු වීම තාක්ෂණ දියුණුව නිසා හෝ තරඟකාරිත්වය නිසා සිදු වූ මිල අඩු වීමක් නොවේ. එය ඉන්පසුව සිදුවූවකි. පසුව ටිගෝ වී ඉන්පසුව එටිසලාට් වුනේ මේ සෙල්ටෙල් සමාගමයි.

සෙල්ටෙල් සමාගමට තරඟයක් දෙමින් 1992දී පමණ කෝල්ලින්ක් සමාගමත්, එයින් වසරකට පමණ පසුව මොබිටෙල් සමාගමත් ව්‍යාපාරික කටයුතු ආරම්භ කළෝය. කෝල්ලින්ක් සමාගම 1998දී පමණ හචින්සන් විය. ශ්‍රී ලංකා ටෙලිකොම් විසින් වසර නමයකට පමණ පසුව 2002දී මොබිටෙල් මිලදී ගත්තේය. කෝල්ලින්ක් සමාගම හා මොබිටෙල් සමාගම පැමිණීම නිසා නිසා සෙල්ටෙල් සමාගමට විශාල තරඟයකට මුහුණ දෙන්නට සිදුවුවත් වෙළදපොල පුරෝගාමියා වීමේ වාසිය එම සමාගම සතු වූ බැවින් තවත් කාලයක් යනතුරුම ලංකාවේ ජංගම දුරකථන වෙළඳපොළ ප්‍රමුඛයා වුනේ සෙල්ටෙල් සමාගමයි. එහෙත්, මේ සමාගම් අතර ඉතා දරුණු මට්ටමේ තරඟයක් ඇති වූ අතර එහි වාසිය පාරිභෝගිකයින්ට ක්ෂණිකවම ලැබුණේය.

සෙල්ටෙල් සමාගම ඒ වන විටත් "හොඳම" පාරිභෝගිකයින් පිරිස අල්ලාගෙන සිටියේය. ඔවුන්ට මේ පාරිභෝගිකයින් තවදුරටත් රැක ගන්නට අවශ්‍ය විය. සෙල්ටෙල් පාරිභෝගිකයින්ට එම සමාගමෙන් නොමිලේ ජංගම දුරකථන ලබා දෙන්නට වූ අතර මොබිටෙල් දුරකථනයක් රැගෙන එන අයට දුරකථන දෙකක්ම නොමිලේ ලැබුණේය. මෙයට ප්‍රතිචාර ලෙස මොබිටෙල් සමාගමද දුරකථන නොමිලේ ලබා දෙන්නට පටන් ගත්තේය. තරඟය හමුවේ මොබිටෙල් සමාගම කෙසේ හෝ අල්ලාගෙන සිටියත් අලුතින් වැඩ පටන්ගත් කෝල්ලින්ක් සමාගමට ඔලුව උස්සන්නවත් නොහැකි විය. එම සමාගම හචින්සන් සමාගමට විකුණන තුරුම ලාබ නොලැබූ බව මගේ අදහසයි.

අවසානයේදී සෙල්ටෙල් සමාගම අභිබවමින් ලංකාවේ ජංගම වෙළඳපොළ ප්‍රමුඛයා වන්නට සමත් වූ ඩයලොග් සමාගම සිවුවෙනියට මේ වෙළඳපොළට ඇතුළු වූ සමාගමයි. 1997 වසරේදී මා මුලින්ම මිලදී ගත් ජංගම දුරකථන සම්බන්ධතාවය ඩයලොග් සම්බන්ධතාවයකි. ඒ වන විට ඩයලොග් සංඥා තිබුණේ කොළඹ නගරයේද සීමිත තැන් වල පමණක් වූ අතර ඩයලොග් මූලස්ථාන කාර්යාලයේ සිට වැඩි දුරක නොවූ නාරාහේන්පිට මගේ නවාතැනේ සිට දුරකථන ඇමතුමක් ගන්නට වුවත් මිදුලට බහින්නට අවශ්‍ය විය. එහෙත්, අනෙක් සමාගම් තුනේ ඇනලොග් සම්බන්ධතා වෙනුවට ඩයලොග් සමාගම ඩිජිටල් සම්බන්ධතා ලබා දීමත්, එම සමාගම ඉතා වේගයෙන් ව්‍යාප්ත වනු ඇතැයි පැවති විශ්වාසයත් නිසා මම ඩයලොග් පාරිභෝගිකයකු වීමට තීරණය කළෙමි. මේ කාලයේ මේ සමාගම් හතරේම පෞද්ගලික මිතුරන් සිටීම හෝ ව්‍යාපාරික සම්බන්ධතා තිබීම නිසා එම සමාගම් වල ව්‍යාපාරික සැලසුම් ගැන දැනුමක්ද තිබුණු බැවින් සැසඳීමක් කිරීම අපහසු වුණේ නැත.

මේ කාලය වන විට ගඩොල් බාග මොටරෝලා යුගය අවසන්ව තිබුණු අතර වඩා හුරුබුහුටි නොකියා දුරකථන වෙළඳපොළේ ජනප්‍රියව තිබුණේය. මගේ පළමු ජංගම දුරකථනය වූයේ ඉහත රූපයේ දෙවන දුරකථනය වැන්නකි. එය මිලදී ගැනීමට මම රුපියල් 15,000ක් සහ එයට එකතු වූ බදු මුදල් ගෙවුවෙමි. මා ලංකාවෙන් පිටවන තුරු මෙන්ම 2009 වසරේදී පමණ එයාටෙල් සමාගම එකතු වන තුරු ලංකාවේ ජංගම දුරකථන සේවා සැපයීමේ වෙළඳපොළෙහි තිබුණේ සෙල්ටෙල් (ටීගෝ), මොබිටෙල්, හචින්සන් (කෝල්ලින්ක්) හා ඩයලොග් සමාගම් අතර තරඟයකි.

ජංගම දුරකථන සේවා සැපයීමේ වෙළඳපොළෙහි තරඟකාරීත්වය මෙසේ තියුණු වෙද්දී, ස්ථිර දුරකථන වෙළඳපොළ තුළද ශ්‍රී ලංකා ටෙලිකොම් වෙත පැවති ඒකාධිකාරය තර්ජනයට ලක්වෙමින් පැවතියේය. 1996 හෝ ආසන්න වසරකදී සන්ටෙල් සමාගමත්, 1997දී පමණ ලංකා බෙල් සමාගමත් රැහැන් රහිත තාක්ෂණයක් උපයෝගී කර ගනිමින් ස්ථිර දුරකථන සම්බන්ධතා ලබා දීම ඇරඹුවේය. (මේ ඇතැම් තොරතුරු මා ලියන්නේ මතකයෙන් නිසා හරියටම නිවැරදි නොවන්නට පුළුවන.) මෑතකදී ඩයලොග් සමාගම විසින් සන්ටෙල් සමාගම මිලදී ගත්තේය.

ඉහත කී තරඟය ඉතා තියුණු මිල යුද්ධයක් (price war) ඇති වූ අතර ඊට අමතරව, අමතර සේවාවන්, පාරිභෝගික සේවා, වැඩිම ප්‍රදේශ ආවරණය කිරීම, සම්බන්ධ වීමේ හැකියාව (congestion) හා සංඥා වල තත්ත්වය ආදී පෙරමුණු ගණනාවක මේ තරඟය සිදු විය.

ශ්‍රී ලංකා ටෙලිකොම් සමාගමට ඒ වන විට දිවයින පුරා පැතිරුණු විදුලි සංදේශ යටිතල පහසුකම් ජාලයක් තිබුණේය. මෙවැනි යටිතල පහසුකම් ජාලයක් ස්ථාපනය කිරීම විශාල වියදමක් හා කාලයක් යන, ස්ථිර පිරිවැයක් ලෙස සැලකිය හැකි කටයුත්තකි. විදුලි සංදේශ සේවා සැපයීමේ කර්මාන්තයේ ස්වභාවය අනුව, ස්ථිර පිරිවැය දැරීමෙන් පසුව, දුරකථන සේවා සැපයීමේ ආන්තික පිරිවැය ස්ථිර පිරිවැයට සාපේක්ෂව නොගිණිය හැකි තරම් කුඩාය. මේ නිසා, කර්මාන්තයට මුලින් පිවිසි ආයතන වලට හැමවිටම වාගේ සාපේක්ෂ වාසියක් තිබේ. අලුතින් පැමිණි ආයතනයක් සේවා සැපයීම ඇරඹීමට පෙර විශාල ස්ථිර පිරිවැයක් දැරිය යුතු වුවත්, එම පිරිවැය දැනටමත් දරා ඇති ආයතනයකට ආන්තික පිරිවැය ඉක්මවන අඩු මුදලකට සේවා සපයමින් වුවද සැලකිය යුතු ලාබයක් ලැබිය හැකිය.

අලුතින් සේවා සැපයීම ආරම්භ කළ ජංගම දුරකථන සමාගම් හතරටත්, රැහැන් රහිත ස්ථිර දුරකථන සපයන සමාගම් දෙකටත් එක වර තමන්ගේ යටිතල පහසුකම් පුළුල් කරමින් ජාලය ව්‍යාප්ත කිරීමටත්, එසේ ජාලය ව්‍යාප්ත කිරීමට සමාන්තරව අලුත් සම්බන්ධතා අලෙවි කරමින් ස්ථිර පිරිවැය ආවරණය කර ගැනීමටත්, එසේ ලැබෙන අරමුදල් ආයෝජනය කරමින් ජාලය තවදුරටත් ව්‍යාප්ත කිරීමට හා එහි සංඥා ප්‍රබලත්වය තවදුරටත් වැඩි දියුණු කරන්නටත් සිදුවිය. මේ අදියරේදී මේ සමාගම් සියල්ලම වගේ උත්සාහ කළේ හැකි ඉක්මණින් සිය ජාලය ව්‍යාප්ත කිරීම මඟින් වෙළඳපොළ අල්ලා ගැනීමටය.

උදාහරණයක් ලෙස අපි මාතර වැනි නගරයක් ගනිමු. කිසියම් ජංගම දුරකථන ජාලයක් විසින් එම නගරය ආවරණය කරන තුරු ඔවුන්ට මාතර නගරය අවටින් අලුත් පාරිභෝගිකයන් සොයා ගැනීම කළ නොහැකි තරම්ය. එහෙත්, මාතර නගරය ආවරණය වන පරිදි සංඥා කුළුණක් ස්ථාපනය කිරීමෙන් පසු එම සමාගමට මාතර නගරයේ හොඳම පාරිභෝගිකයින්ගෙන් සැලකිය යුතු පිරිසක් අල්ලා ගන්නට පුළුවන. දෙවනුවට මාතර නගරය ආවරණය කරමින් කුළුණක් පිහිටුවන සමාගමකට අලුතින් එකතු කර ගැනීමට විශාල පාරිභෝගික පිරිසක් ඉතිරි වී නැති නිසා ඔවුන්ට සිය ස්ථිර ආයෝජනය පියවා ගැනීම වඩා අසීරුය. අනෙක් අතට මාතර පාරිභෝගික ඉල්ලුම ඉහළ ගොස් පාරිභෝගිකයන්ට ජාලයට සම්බන්ධ වීම වඩා අපහසු වන විට, එහි දැනටම සිය යටිතල පහසුකම් ඇති පළමු සමාගමට සාපේක්ෂව අඩු වියදමකින් සමාන්තරව ලබා දිය හැකි සක්‍රිය සම්බන්ධතා ගණන වැඩි වන පරිදි හා සංඥා ශක්තිය වර්ධනය වන පරිදි තවත් ආයෝජනය කිරීම එහි කිසිදු යටිතල පහසුකමක් නැති සමාගමක් විසින් එවැන්නක් කරනවාට වඩා පහසුය.

රට පුරා තමන්ගේ ජාලයේ ආවරණය අනෙක් සමාගම් වලට පෙර වර්ධනය කර ගැනීමේ වාසි එපමණකදු නොවේ. කිසියම් ප්‍රදේශයක, උදාහරණයක් ලෙස මාතර, ජංගම දුරකථන ජාල දෙකක් මඟින්ම ඉතා හොඳ මට්ටමේ ආවරණයක් සපයන විට මිල වෙනසක් නැත්නම් ඒ දෙකෙන් වඩා ආකර්ශනීය වෙන්නේ දිවයිනේ වෙනත් ප්‍රදේශ වල වැඩි ආවරණයක් ඇති ජාලයයි.

කිසියම් සමාගමකට වෙළඳපොළ ඒකාධිකාරියක් ඇති විට ඔවුන්ට පාරිභෝගිකයින්ගෙන් වැඩි මිලක් අය කරමින්, නරක සේවයක් සපයමින් වුවද තවදුරටත් සිය ව්‍යාපාරය කරගෙන යා හැකිය. සමාගම් විශාල ගණනාවක් අතර තරඟයක් ඇති විට එවැනි අකාර්යක්ෂම සමාගම් වලට වෙළඳපොළෙහි රැඳී සිටිය නොහැකිය. වෙළඳපොළ යාන්ත්‍රණය විසින් අකාර්යක්ෂම සමාගම් ස්වභාවික ලෙසම ඉවත් කරන අතර වඩා කාර්යක්ෂම සමාගම් පමණක් ඉතිරිවන බැවින් පාරිභෝගිකයින්ට අඩු මිලක් හා හොඳ සේවාවක් ලැබේ.

සමාගම් හතරක් පහක් ක්‍රියාත්මක වන කතිපයාධිකාරී වෙළඳපොළක සමතුලිතතාව ඉහත අන්ත දෙක අතර ඕනෑම එකක් විය හැකිය. ඇතැම් විට සමාගම් සියල්ල සහයෝගයෙන් කාටලයක් ලෙස ක්‍රියාත්මක වී ඒකාධිකාර ලාබ උපයයි. ඇතැම් විට මේ සමාගම් අතර තරඟය සමාගම් විශාල ගණනාවක් ඇති තරඟකාරී වෙළඳපොළක මට්ටමටම උග්‍ර විය හැකිය. බොහෝ විට දැකිය හැක්කේ අතරමැදි තත්ත්වයකි.

සුරංගි ගුණවර්ධන විසින් ආදායම් බදු දෙපාර්තමේන්තුවේ නිලධාරියෙකුට පැවසුවේයැයි කියන පරිදි "මහත්මයා ඔබ තුමන්ගේ ජීවිතයට මොනවා හරි සේවාවකට මිල අඩු වුන සේවාවක් තියෙනවනම් තියන්නේ මොනවාද, දුරකථන සේවාව" යන ප්‍රකාශය තහවුරු කරන්නට මා විසින් සංඛ්‍යාලේඛණ ඉදිරිපත් නොකරන්නේ එය කවුරුත් පිළිගන්නා ඇත්තක් බැවිනි. පසුගිය දශක තුනකට ආසන්න කාලය තුළ වෙනත් භාණ්ඩ හා සේවා සියල්ලකම පාහේ මිල සැලකිය යුතු තරමින් ඉහළ ගොස් තිබියදී දුරකථන සේවා හා අදාළව එවැන්නක් සිදු වී නැත.

ඉහත තත්ත්වයට හේතුවුණේ ලංකාවේ දුරකථන සේවා සපයන සමාගම් අතර ඇති වූ උග්‍ර තරඟයයි. මිල අඩු වීමට හේතුව තරඟය නොව තාක්ෂණ දියුණුව නිසා නිෂ්පාදන පිරිවැය අඩුවීම බව කෙනෙකුට කියන්නට හැකි වුවත් එය අර්ධ සත්‍යයක් පමණි. තාක්ෂනය නිසා නිෂ්පාදන පිරිවැය කෙතරම් පහත වැටුණත්, දුරකථන සේවා සැපයීමේදී ශ්‍රී ලංකා ටෙලිකොම්  ඒකාධිකාරයක් තිබුණානම් එම සමාගමේ ලාභ වැඩි වීම හෝ අකාර්යක්ෂමතා වැඩි වීම මිස පාරිභෝගිකයින්ට අඩු මිලක් හෝ හොඳ සේවාවක් ලැබෙන්නේ නැත. ජාත්‍යන්තර වෙළඳපොළේ තෙල් මිල අඩු වන තරමට ලංකාවේ පාරිභෝගිකයින්ට අඩු මිලට ඉන්ධන නොලැබෙන්නාක් මෙනි. එසේ වූවානම් තෙල් සංස්ථාව මෙන්ම ටෙලිකොම් ආයතනයද මැතිවරණ වලදී දේශපාලනඥයින්ට උදවු කළ අයට රැකියා සැපයීම වෙනුවෙන් පවත්වාගෙන යන ලාබ නොලබන ආයතනයක් විය හැකිව තිබුණි. එහෙත්, බාහිර තරඟය නිසා ටෙලිකොම් ආයතනයද වඩා කාර්යක්ෂම ආයතනයක් බවට රූපාන්තරණය විය.

ලංකාවේ දුරකථන සේවා සැපයීමේ වෙළඳපොල විනියාමනය (deregulation) ආරම්භ වූ අලුත සියලුම සමාගම් උත්සුක වූයේ හැකි ඉක්මණින් සිය යටිතල පහසුකම් පුළුල් කිරීමටය. මෙහිදී මේ සමාගම් වල මුල් ආයෝජන මෙන්ම ඉපැයූ ලාභද මුළුමනින්ම වාගේ වැය කෙරුණේ ඉහත අරමුණු වෙනුවෙනි. ඒ අතරම, ඒ වන විටත් විශාල යටිතල පහසුකම් ජාලයක් තිබුණු හා විශාල පාරිභෝගික පදනමක් තිබුණු ශ්‍රී ලංකා ටෙලිකොම් සමඟ තරඟ කිරීමටනම් එම සමාගමේ දුර්වලතා හඳුනාගෙන එවැනි අංශ වලින් ඉදිරියට යා යුතු විය.

පළමුව රාජ්‍ය සංස්ථාවක් බවටත්, දෙවනුව රජයට වැඩි කොටස් හිමි සමාගමක් බවටත් පත්ව තිබුණු රාජ්‍ය දෙපාර්තමේන්තුවක් වූ ශ්‍රී ලංකා ටෙලිකොම්හි කටයුතු ඒ කාලය වන විටත් කෙරුණේ බොහෝ දුරට පෞද්ගලික ආයතනයක සිදුවන ආකාරයට වඩා රාජ්‍ය ආයතනයක සිදුවන ආකාරයටය. වැඩක් කරන්නට හවුල් වන නිලධාරීන් ගණනට වඩා වැඩි නිලධාරීන් ගණනක් වැඩ නියම (work order) අත්සන් කිරීම කළ යුතු විය. මේ හේතුව නිසා ටෙලිකොම් ආයතනයට විශාල ස්ථිර ආදායමක් මෙන්ම විශාල ස්ථිර පිරිවැයක්ද තිබුණේය. මේ තත්ත්වය හඳුනාගත් අනෙකුත් සමාගම් සිය ස්ථිර සේවකයින් ප්‍රමාණය වැඩි කළේ ඉතාම සැලකිල්ලෙනි.

සුරංගි ගුණවර්ධනගේ පියායැයි මා සිතන සුරේන් ගුණවර්ධන විසින් සිය ව්‍යාපාරික කටයුතු අරඹන්නේ මේ අවස්ථාවේදී ඇති වූ රික්තකයක් ශූර ලෙස හඳුනාගනිමිනි. එක් පැත්තකින් අලුතින් ක්ෂේත්‍රයට පිවිසි දුරකථන සේවා සපයන සමාගම් වලට සිය යටිතල පහසුකම් වේගයෙන් පුළුල් කරන්නට අවශ්‍ය වූ අතර ඒ සඳහා පුහුණු ශ්‍රමය අවශ්‍ය විය. අනෙක් පැත්තෙන් ඔවුන්ට සිය ස්ථිර සේවක පිරිස් වැඩි කර ස්ථිර වියදම් ඉහළ නංවන්නට අවශ්‍ය නොවීය. ඒ නිසා, ඔවුන් විසින් කළ හැකිව තිබුණේ එවැනි පුහුණු මානව සම්පත් සැපයිය හැකි සමාගමකට අදාළ කාර්යයන් පැවරීමයි. සුරේන් ගුණවර්ධන විසින් උප කොන්ත්‍රාත්කරුවෙකු ලෙස 1998දී පමණ මේ කටයුත්ත අරඹන්නට ඇති බවත්, පසුව 2002දී සිය බිරිඳ අධ්‍යක්ෂිකාවක ලෙස නම් කරමින් සමාගමක් ලියාපදිංචි කරන්නට ඇති බවත් සිතිය හැකිය. මේ මෙය ලංකාවේ බොහෝ සුළු හා මධ්‍යම පරිමාණ ව්‍යවසායකයින් සිය ව්‍යාපාර අරඹන සාමාන්‍ය රටාවයි.

සමාගම් වෙබ් අඩවියේ ඇති තොරතුරු හා සුරංගි ගුණවර්ධනගේ ප්‍රකාශය අනුව 2002 වසරේදී සේවකයින් 15 දෙනෙකු පමණක් සේවය කර ඇති ඔවුන්ගේ සමාගමේ සේවක සංඛ්‍යාව 2014 දෙසැම්බර් වන විට 125ක් දක්වා වර්ධනය වී තිබේ. මෙයින් පෙනෙන්නේ මේ සමාගමට ඉතා වේගයෙන් වර්ධනය වීමට හැකි වන තරමට විශාල ලාභ ආන්තික මුල් කාලයේදී ලැබී ඇති බවයි. මේ කාලයේ ලංකාවේ දුරකථන සේවා සැපයීමේ වෙළඳපොළේ පැවති, ඉහත විස්තර කළ, තරඟකාරී වාතාවරණය තුළ මෙය මෙසේ සිදු විය යුතුය.

සුරේන් ගුණවර්ධන සිය ව්‍යාපාරය අරඹන විට ඔහුගේ පාරිභෝගිකයින් වූයේ එකිනෙකා සමඟ තරඟකරමින් සිටි දුරකථන සේවා සපයන සමාගම් හයකි. ඒ සෙල්ටෙල්, මොබිටෙල්, ඩයලොග්, හචින්සන්, සන්ටෙල් හා ලංකා බෙල් යන සමාගම්ය. මේ සියලුම සමාගම් වලට සිය තරඟකරුවන්ට පෙර රට පුරා ව්‍යාප්ත වීමට අවශ්‍ය විය. එහෙත්, ඒ කිසිවෙකුට සිය මානව සම්පත් සංචිත වැඩි කරන්නටද අවශ්‍ය නොවූ නිසා මේ කටයුත්ත වෙනත් අයෙකුට කොන්ත්‍රාත් දීම ගැන සලකා බලන්නට සිදුවිය. සුරේන් ගුණවර්ධන විසින් මේ අවස්ථාව කල් තියා හඳුනාගෙන සූදානම්ව සිටියත්, එවැනි වෙනත් සමාගම් විශාල ගණනාවක් ඒ විට රටේ තිබුණේ නැත. ඒ නිසා ආරම්භයේදී මේ කොන්ත්‍රාත් වල මිල තීරණය වුණේ සුරේන් ගුණවර්ධනගේ වාසියට මිස දුරකථන සේවා සපයන සමාගම් වල වාසියට නොවේ. 

දුරකථන සේවා සපයන සමාගම් උත්සුක වුණේ හැකි ඉක්මණින් වැඩි පාරිභෝගික පිරිසක් අල්ලා ගැනීමටය. ඒ සඳහා ඔවුන්ට හැකි ඉක්මණින් සිය යටිතල පහසුකම් දියුණු කරන්නට අවශ්‍ය විය. මේ සඳහා සුරේන් ගුණවර්ධනගේ සමාගමේ සේවාවන් ලබාගැනීමේදී මිල හෙට්ටු කර කර සිටිනවාට වඩා තරමක් වැඩි මිලක් ගෙවා හෝ ඉක්මණින් වැඩේ කර ගැනීම ඔවුන්ට වාසිදායක විය. මේ තත්ත්වය වාසියට හරවාගත් සුරේන් ගුණවර්ධනගේ සමාගමද වේගයෙන් ඉහළට පැමිණියේයැයි සිතිය හැකිය. 

එහෙත් මුලින් කොළඹට පමණක් සීමා වූ දුරකථන සේවා සපයන සමාගම් වල ව්‍යාප්තිය පසුව වෙනත් ප්‍රධාන නගර වලටත් වඩා ජනාකීර්ණ නාගරික නොවන ප්‍රදේශ වෙතත් ක්‍රමයෙන් පුළුල් වෙද්දී මේ තත්ත්වයද ක්‍රමයෙන් වෙනස් විය. මේ වන විට, ලංකාවේ ක්‍රියාත්මක දුරකථන සේවා සපයන සමාගම් සියල්ලම පාහේ බොහෝ දුරට ලංකාවම පාහේ ආවරණය කරයි. එයාටෙල් සමාගම ලංකාවට පැමිණෙන කාලය වන විටද අනෙකුත් ජංගම දුරකථන සේවා සපයන සමාගම් සියල්ලම පාහේ රට පුරා ව්‍යාප්ත වී සිටියේය.

එයාටෙල් සමාගමට පිවිසෙන්නට වූ වෙළඳපොළ ඩයලොග් හා මොබිටල් ආදී සමාගම් පිවිසෙන විට තිබුණු ආකාරයේ අසංතෘප්ත වෙළඳපොළක් නොවේ. එය වේගයෙන් වර්ධනය වෙමින් පැවති, එහෙත් සෑහෙන තරමින් සංතෘප්තව පැවති වෙළඳපොළකි. ඔවුන්ට ආවරණයෙන්, සේවා තත්ත්වයෙන් හෝ ජාලයේ විශාලත්වයෙන් අනෙක් සමාගම් සමඟ තරඟ කිරීමට හැකියාවක් නොතිබුණේය. කළ හැකිව තිබුණු එකම දෙය විශාල මිල තරඟයකට යාමයි. සිදුවුණු දෙය සුරංගි ගුණවර්ධනගේ වචන වලින්ම මෙසේය.

"නමුත් එයාටෙල් ලංකාවට ආපු වෙලාවෙ හුඟක් අයට මතක ඇති...SMS එකක් සත පණහට ගියා. එතකොට මාකට් එකේ රුපියල් දහයට තියෙන කෝල් චාජස් රුපියල් දෙකට එනකොට සම්පූර්ණයෙන්ම කම්පෙටිෂන් එකට ලොකු බලපෑමක් ඇති වෙනවා. එතකොට අනිත් සමාගම් ලාබ ලබන්න ඒ ගොල්ලොත් ක්‍රමවේද පාවිච්චි කරනවා."  

එයාටෙල් පැමිණීමත් සමඟ ඇති වූ මිල තරඟය නිසා ලංකාවේ ජංගම දුරකථන ගාස්තු එකවර විශාල ලෙස පහත වැටුණේය. කෙසේ වුවද, එය එසේ සිදුවුණු පළමු අවස්ථාව නොවේ. අනෙක් සමාගම් වෙළඳපොළට පැමිණි අවස්ථා වලදීද මීට සමාන විශාල මිල අඩුවීම් එක වර සිදුවිය.

උදාහරණයක් ලෙස ලංකාවේ විදුලි සංදේශ ක්ෂේත්‍රයේ විනියාමනය ඇරැඹී සෑහෙන කලක් යන තුරුද ජාත්‍යන්තර දුරකථන ඇමතුම් හා අදාළව ශ්‍රී ලංකා ටෙලිකොම් සතුවූ ඒකාධිකාරය එළෙසම පැවතුණේය. මේ ඒකාධිකාරය ඉවත් කර අනෙක් සමාගම් වලටද ජාත්‍යන්තර ඇමතුම් ලබා ගැනීමට ඉඩ දුන් වහාම රුපියල් 100කට ආසන්නව පැවති ඇතැම් රටවලට මිනිත්තුවක ඇමතුම් වියදම රුපියල් 20 පමණ මට්ටම දක්වා අඩු කළේ ශ්‍රී ලංකා ටෙලිකොම් සමාගම විසින්මය. ඒ එසේ නොකළේනම් ඔවුන්ගේ වෙළඳපොළ අහිමි විය හැකිව තිබුණු බැවිනි.

කෙසේ වුවද, විදෙස් ඇමතුම් විනියාමනය කෙරෙන විට හෝ සෙල්ටෙල් මොබිටෙල් තරඟය ඇති වන විට මෙන් නොව එයාටෙල් වෙළදපොලට පැමිණෙන විට දුරකථන යනු තව දුරටත් පහළ හා පහළ මධ්‍යම පාංතිකයින්ටද අමුතු දෙයක් නොවූ පාරිභෝගික භාණ්ඩයක් විය. ඒ නිසා, එයාටෙල් නිසා ඇති වූ තරඟය රටේ වැඩි දෙනෙකුට දැනුණේය. ඇමතුම් ගාස්තු විශාල ලෙස අඩු වීම නිසා ජංගම දුරකථන රටේ ආදායම් හිනිපෙතේ තවත් ස්ථරයක් වෙත ලඟා විය. සුරංගි ගුණවර්ධනගේ ප්‍රකාශය අඩංගු වීඩියෝව බෙදාගනිමින් දේශීය ව්‍යාපාරිකයින් රැක නොගැනීම ගැන ආණ්ඩුවට බණින (එයාටෙල් ආවේ පසුගිය ආණ්ඩුව කාලයේ වුවත් සමහර අය බණින්නේ මේ ආණ්ඩුවට වීමද විශේෂත්වයකි.) බොහෝ අයට තමන්ගේ ප්‍රතිචාර දක්වමින් වත්පොතේ කල් මරන්නට හැකි වී තිබෙන්නේ මෙසේ එයාටෙල් පැමිණීමෙන් පසු දුරකථන සමාගම් අතර ඇති වුනු තරඟයේ අතුරු ප්‍රතිඵල නිසාය.

එයාටෙල් සමාගම විසින් මිල විශාල ලෙස පහත හෙළීම නිසා අනෙක් සමාගම් වලටද එසේ කරන්නට සිදු විය. ඒ නිසා, එම සමාගම් වල ලාබ අඩු විය. එහෙත්, ලාබ අඩු වීම යනු ලාබ නැති වීම නොවේ.

සමාගමක ලාබ අඩු වන විට ඕනෑම සමාගමක් විසින් ලාබ වැඩි කරගත හැකි මාර්ග සොයා බලයි. එයාටෙල් සමාගම පැමිණි කාලය වන විට ලංකාවේ ක්‍රියාත්මක වූ ජංගම දුරකථන සේවා සපයන සමාගම් සියල්ලම රටේ බොහෝ ප්‍රදේශ වෙත ව්‍යාප්ත වී අවසන්ව සිටි අතර යටිතල පහසුකම් වැඩි කර ගැනීමට මුල් කාලයේ තිබුණු තරම් හදිසියක් හෝ තරඟයක් මේ වන විට නොතිබුණේය. ඒ නිසා සුරංගි ගුණවර්ධනගේ පවුලේ ව්‍යාපාරය වැනි සමාගම් සමඟ හෙට්ටු කිරීමේදී දුරකථන සමාගම් සිටි අවාසිදායක තත්ත්වය තවදුරටත් එලෙසම නොපැවතුණේය. තමන් ඒ වන විට ලබාගත් සේවාවන් වඩා අඩු මිලකට ලබාගැනීමේ හැකියාවක් තිබේනම් එසේ නොකර සිටීම යනු සමාගමක ශේෂව ඇති අකාර්යක්ෂමතාවයන් තවදුරටත් එසේම පවත්වා ගෙන යාමකි. ලාභ පිණිස කටයුතු කරන සමාගමකට එසේ කරන්නට නුපුළුවන.

දුරකථන සමාගම් අතර තරඟය වැඩි වී මිල පහත වැටෙද්දී එම සමාගම් සිය පිරිවැය අඩු කළ හැකි ක්‍රම ගැන සොයා බලන්නට විශේෂයෙන් සැලකිලිමත් විය. තරඟය හේතුවෙන් සමාගම් වල ක්‍රියාකාරිත්වය තවදුරටත් කාර්යක්ෂම විය. මෙහි අතුරු ප්‍රතිඵලයක් ලෙස ඔවුන්ගේ උප කොන්ත්‍රාත්කරුවන්ට ගෙවන මිල අඩු විය. ඒ නිසා මේ උප කොන්ත්‍රාත්කරුවන්ගේ ලාභ ආන්තිකද අඩුවිය. එහෙත් ඔවුන්ගේ ලාභ නැති වුනේ නැත.

"එතකොට අපේ ආයතනයේ ප්‍රොෆිට් මාජින් එන්න එන්නම අඩු වෙවී ගියා.."

සුරේන් ගුණවර්ධනගේ ව්‍යාපාරය ශ්‍රමමූලික ව්‍යාපාරයකි. එහෙත්, ඔවුන් විසින් සැපයූ ශ්‍රමය විශේෂිත හා සොයා ගැනීමට අපහසු පුහුණු ශ්‍රමයකි. එහි ප්‍රධාන විධායක නිලධාරී ප්‍රේමලාල් කුරුප්පු මෙන්ම සාමාන්‍යාධිකාරී උදය ද සිල්වාත් එක්සත් රාජධානියේ උපාධි හා පශ්චාත් උපාධි ලබා ඇති පළපුරුදු ඉංජිනේරුවෝය. සිය සමාගමේ ප්‍රධාන තනතුරු සඳහා හොඳම තේරීම වන්නේ විදේශ උපාධිධාරීන් බව එහි අධ්‍යක්ෂ මණ්ඩලය විසින් තීරණය කරන්නට ඇත. එහෙත්, මේ සමාගමේ හොඳම කාලයේදී එහි සේවය කළ සේවකයින් 125 අතර ලංකාවේ රජයේ සරසවි වලින් උපාධි ලැබූ අයද සිටින්නට ඇතැයි සිතිය හැකිය.

සුරේන් ගුණවර්ධනගේ සමාගම විසින් රට තුළ කිසිදු භාණ්ඩයක් නිෂ්පාදනය කර නැත. ඔවුන් විසින් කර ඇත්තේ නිශ්චිත සේවාවක් සැපයීමකි. මෙවැනි ව්‍යාපාරයක් හරහා උපයන ලාභය යනු සේවකයින්ට ගෙවන වැටුප් හා ඔවුන් කරන සේවය වෙනුවෙන් පාරිභෝගිකයින්ගෙන් ලැබෙන ආදායම අතර වෙනසයි. ඒ නිසා, මෙවැනි සමාගමකට වැඩි ලාභ ලබන්නටනම් හැකි තරම් ඉහළ මිලකට සිය සේවකයින්ගේ ශ්‍රමය පිටතට විකුණන අතර ඔවුන්ට හැකි තරම් අඩු වැටුප් ගෙවිය යුතුය.

කෙසේ වුවද, සුරේන් ගුණවර්ධනගේ සමාගම විසින් කර ඇත්තේ ශ්‍රමය සූරාකෑමක්යැයි අපි නොකියමු. මාක්ස්වාදී ආර්ථික විද්‍යාව තුළ හිරවී සිටින අයට මෙන් නොව, සේවා වෙළඳපොළ හා ශ්‍රම වෙළඳපොල වෙන් වශයෙන් හඳුනා ගැනීමට අපට පුළුවන. මේ සමාගමේ සේවය කර ඇති සියල්ලෝම සිය කැමැත්තෙන් කිසියම් වැටුපකට සේවය කර ඇති අයයි. ඔවුන් එසේ සේවය කර ඇත්තේ ඔවුන්ට තිබුණු හොඳම තෝරාගැනීම එය වූ බැවිනි. එම ශ්‍රමය කිසියම් මිලකට මිලදී ගෙන වැඩි මිලකට අලෙවි කිරීමට හැකි වීම සුරේන් ගුණවර්ධනගේ දක්ෂතාවයයි. එහි කිසිදු වරදක් නැත.

ලංකාවේ බොහෝ සුළු හා මධ්‍යම පරිමාණ ව්‍යවසායකයින් බිහි වෙන්නේ නව නිෂ්පාදන බිහි කිරීම හරහා නොව අවස්ථා හඳුනාගැනීම හරහාය. බොහෝ විට මෙසේ හඳුනා ගන්නා අවස්ථාව එක්කෝ සේවා සැපයීමේ අවස්ථාවකි. එසේ නැත්නම් අතරමැදියෙකු ලෙස ක්‍රියාත්මක වී භාණ්ඩ සැපයීමේ අවස්ථාවකි. දෙවන අවස්ථාවේදී ඇත්තටම සිදුවන්නේද සේවාවක් සැපයීමයි. මෙවැනි "අවස්ථා හඳුනාගැනීම්" වලින් ලාභ ලැබිය හැක්කේ වෙනත් අයද එවැනි අවස්ථා හඳුනා ගන්නා තෙක් පමණි. කෙසේ වුවද, කවර ආකාරයේ ව්‍යවසායකත්වයක් විසින් වුවද කරන්නේ සමස්ථ පද්ධතියේ ඇති කාර්යක්ෂමතාවයන් ඉවත් කිරීම බැවින් අප මේ ආකාරයේ ව්‍යවසායකයින් කිසි ලෙසකින්වත් අවතක්සේරුවට ලක් කරන්නේ නැත.

සුරේන් ගුණවර්ධන විසින් අවස්ථාවක් හඳුනා ගනිමින් ව්‍යවසායකයෙකු ලෙස දක්ෂතා දක්වා ඇතත් සුරංගි ගුණවර්ධන විසින් එවැනි දක්ෂතා කිසිවක් පෙන්වා ඇත්දැයි පැහැදිලි නැත. අන්තර්ජාලයෙන් සොයාගත හැකි තොරතුරු අනුව, අදාළ සමාගමේ අධ්‍යක්ෂ මණ්ඩලයේ හා ප්‍රධාන නිලධාරීන් අතර සිටින ලංකාවේ සරසවියකින් උපාධි ලබා ඇති එකම තැනැත්තිය වන ඇය ව්‍යාපාර කළමනාකරණ විෂයයෙහි කැළණි සරසවියේ ප්‍රථම උපාධියක් හා කොළඹ සරසවියෙහි පශ්චාත් උපාධියක් දරයි. කමියුනිකේෂන් ඉංජිනියර්ස් ලංකා පෞද්ගලික සමාගම වැනි සමාගමක අධ්‍යක්ෂවරියක් වීමට ඇය සුදුසු බව ගැටළුවක් නැති කරුණක් වුවත්, ඇයට ඒ තනතුර හිමිවන්නේ මේ සමාගම පවුලේ ව්‍යාපාරයක් වීම නිසා මිස ඇගේ අධ්‍යාපන සුදුසුකම් හේතුවෙන් විය නොහැකිය. මේ අයුරින්ම, එක්සත් රාජධානියේ සරසවියකින් ඉංජිනේරු උපාධියක් ලබා ඇති සුරම්මි ගුණවර්ධන හා ඕස්ට්‍රේලියාවේ RMIT සරසවියේ උපාධියක් හදාරමින් සිටින සුරංග ගුණවර්ධන මේ ව්‍යාපාරයේ අධ්‍යක්ෂවරුන් වන්නේද ඔවුන්ගේ අධ්‍යාපන සුදුසුකම් හේතුවෙන් නොවේ. ඔවුන් දෙමවුපිය උරුමයෙන් ලැබුණු ප්‍රාග්ධනයක හිමිකරුවන් හා උසස් අධ්‍යාපනයක් ලබා ඇති වෘත්තීයවේදීන් වුවත් සුරේන් ගුණවර්ධන විසින් අවස්ථාවක් හඳුනා ගනිමින් පෙන්වා ඇති ව්‍යවසායකත්වය වැනි දෙයක් මේ අයගෙන් ප්‍රදර්ශනය වී නැත. 

සුරේන් ගුණවර්ධන විසින් පටන් ගත් ව්‍යාපාරය වැනි ව්‍යාපාරයක් ඉතා වේගයෙන් වර්ධනය වන විට එය විශාල ලාභ ආන්තික ඇති ව්‍යාපාරයක් බව පිටතට පෙනෙන්නට ගනී. එවිට එවැනි ක්ෂේත්‍රයකට තවත් පිරිස් ආකර්ශනය වේ. කෙසේ වුවද, මේ ආයතනය විසින් සපයන සේවාව සුවිශේෂී පුහුණු ශ්‍රමයක් අවශ්‍ය සේවාවකි. එවැනි සේවා සපයන ආයතනයක් මෙහෙයවිය හැක්කේද අදාළ තාක්ෂණික දැනුම ඇති අයෙකුට පමණි. ඒ නිසා, අලුත් තරඟකරුවන් පැමිණෙන තුරු මෙම ව්‍යාපාරයට වසර ගණනක් සැනසිල්ලේ හුස්ම ගන්නට හැකි විය. කෙසේ වුවද, හැමදාමත් නත්තල් නැත!

ඉන් පසු සිදු වුනු දේ සුරංගි ගුණවර්ධනගේ වචන වලින් මෙසේය.

"අපේ කම්පෙටිෂන් එකට ඔය පිටස්තර සර්විස් ප්‍රොවයිඩර් කෙනෙක් වගේම තව ආවා අපි වගේම සේවා සපයන ආයතන. බොහෝ අය ආවේ ඉන්දියාවෙන්."

"ඒ ගොල්ලෝ ප්‍රධාන ආයතන වලින් ප්‍රොජෙක්ට් අරගෙන අපි වගේ ආයතන වලට සබ් කන්ට්‍රැක්ට් දුන්නා. එතකොට අපේ ප්‍රොෆිට් මාජින් තවත් අඩු වුණා."

කෙතරම් අවාසිදායක තත්ත්වයන් යටතේ වුවත්, ලංකාවේ ජංගම දුරකථන වෙළඳපොළට එයාටෙල් සමාගම පැමිණියේ එහි තවදුරටත් ලාභ පැවති බැවිණි. දුරකථන ඇමතුම් ගාස්තු විශාල ලෙස පහත හෙලීම නිසා දුරකථන සමාගම් වල ලාභ ආන්තික පහළ ගියත් ඔවුන්ගේ ලාබ නැති වුණේ නැත. මේ ආකාරයෙන්ම ගුණවර්ධන පවුලේ සමාගම විසින් නිරතව සිටි ව්‍යාපාරයේ ලාභ ආන්තික ක්‍රමයෙන් අඩුවුවත්, ඔවුන්ට ලැබුණු ලාභ තවදුරටත් ඉන්දියානු තරඟකරුවන් ආකර්ශනය කරගත හැකි තරම් ඉහළ මට්ටමක තිබුණේය.

මෙසේ පැමිණි සමාගම් කමියුනිකේෂන් ඉංජිනියර්ස් සමාගම සමඟ තරඟකරමින් කොන්ත්‍රාත් දිනාගන්නේ වඩා අඩු මිලක් ඉදිරිපත් කිරීම මඟිනි. එසේ ලබාගන්නා ව්‍යාපෘති තවත් අඩු මිලකට කමියුනිකේෂන් ඉංජිනියර්ස් සමාගම විසින් උපකොන්ත්‍රාත් පදනමකින් භාර ගන්නේ එවැනි අඩු මිලක් යටතේද ඔවුන්ට ලාභ ලැබිය හැකි බැවිනි. කෙසේ වුවද, තරඟය හමුවේ කමියුනිකේෂන් ඉංජිනියර්ස් සමාගමේ ලාබ එන්න එන්නම අඩුවෙද්දී ජංගම දුරකථන සේවා සපයන සමාගම් වල පිරිවැය අඩු වී පාරිභෝගිකයින්ට අඩු මිලකට දුරකථන ඇමතුම් ගන්නට ඉඩ සැලසේ. මේ එයාටෙල් සමාගම වෙළඳපොළට පිවිසීමෙන් පසු වැඩි වූ කාර්යක්ෂමතාවයේ ප්‍රතිඵලයකි.

ලාබ ආන්තික අඩු වන විට පිරිවැය අඩුකරන්නට සිදුවීම ගුණවර්ධනලාගේ පවුලේ ව්‍යාපාරයටද පොදු ධර්මතාවයකි. ඔවුන්ගේ ව්‍යාපාරයේ ස්වභාවය අනුව පිරිවැය යනු ප්‍රධාන වශයෙන්ම සේවක වැටුප්ය. ඒ නිසා, පිරිවැය අඩු කරන්නටනම් සේවක වැටුප් කප්පාදු කළ යුතුය. එහෙත්, අදාළ කාලයේ පැවති වෙළඳපොළ තත්ත්වයන් මෙන්ම නීතිමය තත්ත්වයන්ද යටතේ එය ඔවුන්ට කළ හැකිව නොතිබුණේය.

මේ සාකච්ඡාවට බඳුන් වුනු කාලය ලංකාවේ තාක්ෂණික පුහුණු ශ්‍රමයට පැවති ඉල්ලුම වේගයෙන් ඉහළ ගිය කාලයකි. ඒ කාලය තුළ විදුලි සංදේශ ක්ෂේත්‍රයේ රැකියා සපයන අලුත් සමාගම් පැමිණීමත්, පුහුණු ශ්‍රමිකයින් (උදාහරණයක් ලෙස විදුලි සංදේශ ඉංජිනේරු උපාධිධාරීන්) වැඩි වැඩියෙන් විදේශගත වීමේ ප්‍රවණතාවයත් නිසා මේ ආකාරයේ ශ්‍රමය වෙනුවෙන් ගෙවිය යුතු මිල එන්න එන්නම ඉහළ ගියේය. සුරංගි ගුණවර්ධන විසින් කියා නැතත් මෙයද ඔවුන්ගේ සමාගමේ ලාබ ආන්තික අඩු වීමට හේතුවක් වූවා විය යුතුය. 

අනෙක් අතට ලංකාවේ පවතින නීතිමය වාතාවරණය ය‍ටතේ සමාගමකට සේවකයින් ඉවත් කිරීම පහසු නැත. එවැනි හැකියාවක් තිබුනෙනම් "පවුල් වල බඩවල් පිරවීම" පැත්තකින් තබා සිය සේවකයින් වහාම ඉවත් කිරීමට සුරංගිලාගේ සමාගමද කටයුතු කළ හැකිව තිබුණේය.

තවත් දුරකථන සමාගමක් වන ලංකා බෙල් සමාගම ව්‍යාපාර කටයුතු ඇරැඹු මුල් කාලයේදී, මීට සමාන තත්ත්වයකට මුහුණ දෙමින්, එහි සේවය කළ සේවක පිරිසක් මාස ගණනක වැටුප් වන්දි ලෙස ලබා දී සේවයෙන් ඉවත් කළේය. ඔවුන් නඩු මඟ තෝරාගත් අතර අවසානයේදී ලංකා බෙල් සමාගමට මෙසේ ඉවත් කළ පිරිස් නැවත සේවයට ගැනීමට සිදුවිය. මෙවැනි කම්කරු නීති නිසා ඇත්තටම සිදුවන්නේ යහපතකට වඩා අයහපතකි. ලංකාවේ බොහෝ සමාගම් අලුතින් සේවකයෙකු බඳවාගන්නේ නොකරම බැරිනම් පමණි. ඒ බඳවා ගන්නා තරම් පහසුවෙන් ඉවත් කළ නොහැකි බව දන්නා බැවිනි.

කෙසේ වුවද, අවසාන වශයෙන් සුරංගි ගුණවර්ධනලාගේ සමාගමද "බඩවල් පිරවීම" අමතක කර සිය සේවකයින් 125න් 101 දෙනෙකුම ඉවත් කර තිබේ. අප මෙය කිසිසේත්ම විවේචනය කරන්නේ නැත. ඔවුන්ට එසේ කිරීමට ඉඩකඩ තිබිය යුතුය. විරැකියාව නිසා ඇති වන සමාජ ප්‍රශ්න අප විසින් නොසලකා නොහරින නමුත් එයට විසඳුම දැඩි කම්කරු නීති නොවේ. ඒ ගැන කතා කිරීම අපි වෙනත් ලිපියකට ඉතිරි කරමු. 

කිසිදු සමාගමක් ලාබ ලැබීමේ අරමුණින් මිස "බඩවල් පිරවීමේ" අරමුණින් රැකියා සපයන්නේ නැත. එවැනි කතා ගැලරියට කියන කතා පමණි. ගුණවර්ධනලාගේ සමාගම වැනි සමාගමක් සිය සේවකයින් එකවරම ඉවත් නොකිරීමට තවත් හේතුවක් තිබේ. මෙවැනි තාක්ෂණික කටයුත්තක නිරත විය හැකි පුහුණු ශ්‍රමිකයින් එක වර සොයාගැනීම පහසු නැත. ඒ නිසා, පාඩු විඳිමින් වුවත් සේවකයින් ටික කලක් තබා ගැනීමේ වාසියක් තිබේ. මෙවැනි ක්ෂේත්‍රයක කොන්ත්‍රාත්තුවක් හෝ උපකොන්ත්‍රාත්තුවක් ලබා ගත හැක්කේද තමන් සතුව ඇති පුහුණු හා පළපුරුදු ශ්‍රමය ප්‍රදර්ශනය කිරීම මඟිනි.

අනෙක් අතට කමියුනිකේෂන් ඉංජිනියර්ස් සමාගමේ සේවකයින් 101 දෙනෙකුට රැකියා අහිමිවීම යනු මේ අයට හා ඔවුන්ගේ පවුල් වල අයට හාමතේ සිටින්නට සිදුවීමම නොවේ. සුරංගි ගුණවර්ධන කියන ආකාරයට ඔවුන්ගේ සමාගමට පාඩු ලබන්නට සිදුවී ඇත්තේ තරඟය හමුවේ ඔවුන්ට මෙතෙක් ලැබුණු කොන්ත්‍රාත් සමාගම් ගණනාවක් අතර බෙදී යාම හේතුවෙනි. මෙවැනි තත්ත්වයක් ක්ෂේත්‍රයේ සේවයින්ට හොඳ තත්ත්වයකි. කමියුනිකේෂන් ඉංජිනියර්ස් සමාගමේ සේවකයින්ට වෙනත් තරඟකාරී සමාගම් ගණනාවක රැකියා අවස්ථා විවෘත වීම නිසා ඇති වූ වාසිදායක තත්ත්වයෙන් ප්‍රයෝජන ගනිමින් මේ බොහෝ දෙනෙකු දැන් වඩා ඉහළ වැටුප් ලබනවා වන්නට පුළුවන. ක්ෂේත්‍රයේ ඉතිරිව සිටිනු ඇත්තේ සේවකයින්ට වැඩි වැටුප් ගෙවමින්, අඩු මිලට සේවාවන් සපයන කමියුනිකේෂන් ඉංජිනියර්ස් සමාගමට වඩා කාර්යක්ෂම සමාගම් විය යුතුය.

සුරංගි ගුණවර්ධනගේ එක් යෝජනාවක් වන්නේ රජයේ සරසවි වලින් උපාධි ලබන අයට රට හැර යාම අසීරු වන පරිදි රාජ්‍ය මැදිහත් වීමක් සිදු කළ යුතු බවයි. ඇගේ පවුලේ ව්‍යාපාරය වැනි සමාගමක යහපත පමණක් සැලකුවහොත් මේ යෝජනාව නරක එකක් නොවේ. මෙවැනි යෝජනාවක් යම් හෙයකින් ක්‍රියාත්මක කළහොත් ඒ හේතුවෙන් ඉංජිනේරු ක්ෂේත්‍රයේ රැකියා වෙළඳපොළෙහි සමතුලිතතාවය ක්ෂණිකව වෙනස් වෙයි. විදේශගත වීමට ඇති අවස්ථා සීමා වීම නිසා රැකියා වලට ඇති ඉල්ලුම ඉහළ යන අතර පවතින සීමිත පුරප්පාඩු ගණන පිරවීම වඩා පහසුවනු ඇත. මේ හේතුවෙන් කමියුනිකේෂන්ස් ලංකා පෞද්ගලික සමාගම වැනි සමාගමක් සිය සේවකයින්ට ගෙවිය යුතු වැටුප් පහළ යයි. එහි වාසිය ඇගේ පවුලේ සමාගමට ලැබිය හැකිය. 

එමෙන්ම, එයාටෙල් සමාගමට ලංකාවේ දුරකථන සේවා සැපයීමට ඉඩදීම වරදක් බව ඇය සිතන බව පෙනේ. එහෙත්, ඊට පෙර ක්ෂේත්‍රයට පිවිසි සන්ටෙල්, සෙල්ටෙල්, ඩයලොග් වැනි සමාගම් ගැන ඇගේ විරෝධයක් නැත. මෙහිදී මතක් කළ යුතු වැදගත්ම කරුණ වන්නේ ඇගේ පවුලේ සමාගම බිහිවන්නේම විදුලි සංදේශ ක්ෂේත්‍රයේ විනියාමනය හේතුවෙන් බවයි. ශ්‍රී ලංකා ටෙලිකොම් හරහා රාජ්‍ය ඒකාධිකාරයක් යම් හෙයකින් දිගටම තිබුණේනම් ඇගේ සමාගම විසින් කරන කාර්යයන් කරන්නේ එහි සේවකයින් විසින් මිස කොන්ත්‍රාත්කරුවන් හෝ උපකොන්ත්‍රාත්කරුවන් විසින් නොවේ. ඔවුන්, කල් මරමින් හිමිහිට මේ කාර්යය කරනු ඇත. එහි ඇති අකාර්යක්ෂමතාවයේ මිල පාරිභෝගිකයින් විසින් හෝ බදු ගෙවන්නන් විසින් දරනු ඇත.


විදුලි සංදේශ ක්ෂේත්‍රය විනියාමනය කිරීම හේතුවෙන් එහි කාර්යක්ෂමතාවය විශාල ලෙස ඉහළ ගියේය. ඒ සඳහා ගුණවර්ධන පවුලේ ව්‍යාපාරයද තීරණාත්මක ලෙස දායක වන්නට ඇත. ඒ ඔවුන්ට වඩා අකාර්යක්ෂම ලෙස කටයුතු කරන පිරිසක් හෝ වඩා අකාර්යක්ෂම ක්‍රමවේදයක් වෙළඳපොළෙන් ඉවත් කිරීම මඟිනි. එහෙත්, කල් යාමේදී ඔවුන්ටත් වඩා කාර්යක්ෂම ලෙස කටයුතු කළ හැකි ඉන්දියානු හෝ වෙනත් සමාගම් හමුවේ ඔවුන්ට වෙළඳපොළෙන් ඉවත් වන්නට සිදු වී තිබේ. මෙයට පිළියමක් ලෙස අකාර්යක්ෂමතාවය ප්‍රවර්ධනය කරන්නට යාමේ අවසන් ප්‍රතිඵලය වන්නේ ගුණවර්ධනලා වැනි සාපේක්ෂව කාර්යක්ෂම පුද්ගලයින් අතට නොව, ඔවුන්ටත් වඩා අකාර්යක්ෂම පුද්ගලයින් අතට ඔවුන්ගේ ලාබ විතැන් වීමයි.

සුරේන් ගුණවර්ධන වැනි අයෙකුට අවස්ථාවක් හඳුනාගනිමින් කාලයක් තිස්සේ ලොකු ලාබ ලැබිය හැකි වුවත්, වඩා කාර්යක්ෂම තරඟකරුවන් විසින් මේ අවස්ථාව හඳුනාගත් පසු එය තව දුරටත් කළ නොහැකිය. එවිට, එවැනි වෙනත් ක්ෂේත්‍ර හඳුනා ගන්නට සිදු වේ. ව්‍යවසායකයෙකු විසින් වරක් හඳුනා ගන්නා එක් ව්‍යාපාරික අවස්ථාවක් නිසා හත්මුතු පරම්පරාවටම ගොඩයන්නට ලැබෙන්නේ ඉතා කලාතුරකිනි. කමියුනිකේෂන්ස් ලංකා පෞද්ගලික සමාගමද සිය මුල් ව්‍යාපාරික ක්ෂේත්‍රය තුළම නොරැඳී සූර්ය බලශක්තිය සපයන ව්‍යාපාරයකට හා තට්ටු නිවාස හදා විකිණීමේ ව්‍යාපාරයකටද අත ගසා තිබීමෙන් පෙනෙන්නේ ගුණවර්ධන පවුලට ව්‍යාපාරික අවස්ථා හඳුනා ගැනීමේ ඉවක් ඇති බවයි. මේ දවස් වල තරමක් ජනප්‍රිය වී ඇති ඉන්දියානු විරෝධය සිය වාසියට හරවා ගනිමින් සුරංගි ගුණවර්ධන විසින්ද අවස්ථා හඳුනා ගැනීමේ ඉවක් ඇයට ඇති බව ප්‍රදර්ශනය කර තිබේ.

අවස්ථා හඳුනාගන්නෝ ආශීර්වාද ලද්දෝය. මක් නිසාද යත් ව්‍යාපාරික සාර්ථකත්වය ඔවුන්ගේය.

වෙබ් ලිපිනය:

දවස් පහේ නිවාඩුව

මේ සති අන්තයේ ලංකාවේ බැංකු දවස් පහකට වහනවා කියන එක දැන් අලුත් ප්‍රවෘත්තියක් නෙමෙයි. ඒ දවස් පහේ විය හැකි දේවල් ගැන කතා කරන එක පැත්තකින් තියලා...