ජාතික පාරිභෝගික මිල දර්ශකය අනුව පසුගිය අප්‍රේල් මාසයේදී ශ්‍රී ලංකාවේ උද්ධමනය මෙතෙක් ඉතිහාසයේ වාර්තා වූ ඉහළම අගය වාර්තා කරමින් 33.8% දක්වා ඉහළ ගොස් තිබෙනවා. කොළඹ පාරිභෝගික මිල දර්ශකය අනුව අප්‍රේල් මාසයේදී උද්ධමනය පැවතුනේ 29.8% මට්ටමේ.
මීට පෙර ලංකාවේ උද්ධමනය 30% ඉක්මවා තිබෙන්නේ එකම එක අවස්ථාවකදී පමණයි. ඒ, 1980 මැයි සිට අගෝස්තු දක්වා මාස හතරේදී. 1980 ජූලි වර්ජනය ඇති වුනේ ඒ පසුබිමේදී. කොළඹ පාරිභෝගික මිල දර්ශකය අනුව 1980 මැයි මාසයේදී 30.0% මට්ටමට ගිය උද්ධමනය එම ජුනි මාසයේදී 31.1% දක්වාත්, ජූලි මාසයේදී 32.2% දක්වාත්, අගෝස්තු මාසයේදී 32.5% දක්වාත් ඉහළ ගොස් ඉන් පසුව අඩු වුනා. දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයට සාපේක්ෂව ලංකා ඉතිහාසයේ ඉහළම අයවැය හිඟය වූ 19.2% වාර්තා වුනේ එම වසරේදී. අයවැය හිඟය එපමණ ඉහළ යාමට හේතු වූයේ දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයට සාපේක්ෂව රාජ්‍ය වියදම් ලංකා ඉතිහාසයේ ඉහළම අගය වන 42.7% මට්ටම දක්වා ඉහළ යාමයි.
මේ වන විට ලංකාවේ උද්ධමනය මනින ප්‍රධාන නිර්ණායක දෙකක් තිබෙනවා. ඒ කොළඹ පාරිභෝගික මිල දර්ශකය හා ජාතික පාරිභෝගික මිල දර්ශකයයි.
කොළඹ පාරිභෝගික මිල දර්ශකය
මෙය පදනම් වන්නේ 2013 වසරේදී කොළඹ නාගරික ප්‍රදේශ වල වැසියන්ගේ පරිභෝජන රටාව මතයි. කොළඹ නාගරික ප්‍රදේශ යන අර්ථ දැක්වීමට කොළඹ, දෙහිවල-ගල්කිස්ස, මොරටුව, ශ්‍රී ජයවර්ධනපුර හා කඩුවෙල යන මහ නගර සභා බල ප්‍රදේශත්, කොළොන්නාව, සීතාවකපුර, මහරගම, කැස්බෑව හා බොරලැස්ගමුව නගර සභා බල ප්‍රදේශත් අයත් වෙනවා. මේ ප්‍රදේශ වල වැසියන් 2012 ජූලි මාසයේ සිට 2013 ජූනි මාසය දක්වා වූ වසරක කාලය තුළ පරිභෝජනය කළ දේ පිළිබඳ තොරතුරු සමීක්ෂණයක් හරහා ලබා ගැනීමෙන් පසුව එම පරිභෝජන රටාව නිරූපණය වන පරිදි කොළඹ පාරිභෝගික මිල දර්ශකය සකස් කර තිබෙනවා.
කොළඹ පාරිභෝගික මිල දර්ශකයට භාණ්ඩ හා සේවාවන් 392ක් අයත් වන අතර එම භාණ්ඩ හා සේවා වල මිල ගණන් පිටකොටුව, මරදාන, වැල්ලවත්ත, දෙමටගොඩ, ග්‍රෑන්ඩ්පාස්, බොරැල්ල, කිරුළපන, දෙහිවල, ගල්කිස්ස, කෝට්ටේ, නුගේගොඩ, රත්මලාන හා නාරාහේන්පිට පිහිටි ස්ථාන 14කින් මාස්පතා එකතු කරගනු ලබනවා. 2013 වසරේදී මෙම භාණ්ඩ හා සේවාවන් 392 මිල දී ගැනීම සඳහා රුපියල් 60,364.73ක් වැය වී තිබුණා. එම මිල මාස්පතා වෙනස් වන ආකාරය කොළඹ පාරිභෝගික මිල දර්ශකයෙන් නිරූපණය වෙනවා. දර්ශකයේ එක් අංකයක් රුපියල් 603.65කට සමානයි.
මිල ගණන් එකතු කරගන්නේ කොළඹ ප්‍රදේශයෙන් නිසා මාසයක් අවසන් වූ වහාම කොළඹ පාරිභෝගික මිල දර්ශකය මත පදනම් වූ උද්ධමනය ගණනය කළ ප්‍රකාශයට පත් කළ හැකියි. කොළඹ පාරිභෝගික මිල දර්ශකයේ ඉතිහාසය 1952 වසර දක්වා දිව යන්නක්.
ජාතික පාරිභෝගික මිල දර්ශකය
ජාතික පාරිභෝගික මිල දර්ශකය හඳුන්වා දෙනු ලැබුවේ 2015 වසරේදී. මෙය 2012 ජූලි මාසයේ සිට 2013 ජූනි මාසය දක්වා වූ වසරක කාලය තුළ සියලුම ශ්‍රී ලාංකිකයින්ගේ සාමාන්‍ය පරිභෝජන රටාව මත පදනම් වන අතර භාණ්ඩ හා සේවාවන් 407ක් ඇතුළත්. දිවයිනේ එක් එක් දිස්ත්‍රික්කය තුළ පිහිටි ස්ථාන තුනකින් මාස්පතා මිල ගණන් එකතු කර ගැනෙන අතර මෙම මිල ගණන් එකතු කර දර්ශකය සකස් කිරීමට යම් කාලයක් ගත වන නිසා කිසියම් මාසයක උද්ධමනය ගණනය කළ ප්‍රකාශයට පත් කරන්නේ කොළඹ පාරිභෝගික මිල දර්ශකය මත පදනම් වූ උද්ධමනය ප්‍රකාශයට පත් කර දින 21කට පසුවයි. මෙය උද්ධමනය පිළිබඳ වඩා පුළුල් හා නිවැරදි දර්ශකයක්. පාදක වසරේදී අදාළ භාණ්ඩ හා සේවා 407 මිල දී ගැනීම සඳහා රුපියල් 32,142.69ක් වැය වූ අතර එක් දර්ශක අංකයකින් රුපියල් 321.42ක් නිරූපණය වන පරිදි දර්ශකය සකස් කර තිබෙනවා.
උද්ධමනය ගණනය කිරීම
උද්ධමනය ලෙස සාමාන්‍යයෙන් අදහස් කෙරෙන්නේ දර්ශක අගයේ වසරක් තුළ සිදු වූ වෙනස් වීමයි. වෙනත් අයුරකින් කිවුවොත් අදාළ භාණ්ඩ හා සේවාවන් මිල දී ගැනීම සඳහා වැය වූ මුදල වසරක් තුළ වැඩි වූ ප්‍රතිශතයයි. 2022 අප්‍රේල් මාසයේදී ජාතික පාරිභෝගික මිල දර්ශකයේ දර්ශක අගය 190.3ක්. 2021 අප්‍රේල් මාසයේදී මෙම දර්ශක අගය 142.2ක්. මේ අනුව දර්ශක අංක 48.1ක හෙවත් 33.8%ක වැඩි වීමක් දැකිය හැකියි. රුපියල් වලින් ගත්තොත් 15,460ක වැඩි වීමක්. වඩා වැදගත් කරුණ වන්නේ මෙම වැඩි වීමෙන් දර්ශක අංක 10.22ක් හෙවත් රුපියල් 5,672.59ක්ම වැඩි වී තිබෙන්නේ පසුගිය අප්‍රේල් මාසය තුළ වීමයි.
මෙන්න ඔබට හිතන්න පොඩි දෙයක්. මේ සටහන සමඟ පළ කෙරෙන ප්‍රස්ථාරය දෙස බලා උද්ධමනය මහ බැංකුවේ පාලනයෙන් ගිලිගෙන අවස්ථාව හඳුනා ගන්න. ඔබ මේ වැඩේ නිවැරදිව කළොත් උද්ධමනයට හේතුව ඩොලරයේ මිලද එසේ නැත්නම් ඩොලරයේ මිල ඉහළ යාමට හේතුව උද්ධමනයද කියන එක තේරුම් ගන්න පුළුවන් වෙයි.
