සමාජ තත්ත්වය, අධ්‍යාපන මට්ටම, වයස වැනි කරුණු නොසලකා සියළු සාමාජික සාමාජිකාවන්ට සහෝදරයා හෝ සහෝදරිය යනුවෙන් ආමන්ත්‍රණය කිරීම සමාජවාදී දේශපාලන ව්‍යාපාර වලට පොදු භාවිතාවකි. බුද්ධ කාලයේ සංඝ සමාජය තුළ පැවතියේද මීට සමාන තත්ත්වයකි. විවිධ ප්‍රදේශ වලින් පැමිණි, විවිධ කුල වලට අයත් වූ පුද්ගලයින් බෞද්ධ භික්ෂූන් බවට පත් වීමෙන් අනතුරුව වයස් භේද හෝ පැවිද්දේ ජ්‍යෙෂ්ඨත්වය නොසලකා එකිනෙකා ඇමතුවේ "ඇවැත්නි" යනුවෙනි. මේ තත්ත්වය සම්බුද්ධ පරිනිර්වාණය සිදුවන තුරුම එසේම පැවතුණේය.
මහා පරිනිබ්බාන සූත්‍රය අනුව සම්බුද්ධ පරිනිර්වාණය සිදුවන්නට ඉතාම ආසන්න මොහොතක බුදු හිමියන් විසින් ඒ වන විට පන්සාළිස් වසක් පුරා පැවති මේ භාවිතාව සිය ඇවෑමෙන් පසු වෙනස් විය යුතු බව අනුදැන වදාළේය. සූත්‍ර දේශනාවේ අදාළ කොටස මෙසේය.
"යථා ඛො පනානන්ද, එතරහි භික්ඛූ අඤ්ඤමඤ්ඤං ආවුසොවාදෙන සමුදාචරන්ති, න ඛො මමච්චයෙන එවං සමුදාචරිතබ්බං. ථෙරතරෙන, ආනන්ද, භික්ඛුනා නවකතරො භික්ඛු නාමෙන වා ගොත්තෙන වා ආවුසොවාදෙන වා සමුදාචරිතබ්බො. නවකතරෙන භික්ඛුනා ථෙරතරො භික්ඛු ‘භන්තෙ’ති වා ‘ආයස්මා’ති වා සමුදාචරිතබ්බො."
“ආනන්දය, යම් පරිද්දකින් දැන් භික්ෂූහු ඔවුනොවුන් ආවුසොවාදයෙන් (ඇවැත්නි කියා) කථාකරන්නාහුද මාගේ ඇවෑමෙන් තොප විසින් එසේ කථා නොකොට යුත්තේය. ආනන්දය, වැඩිමහළුවූ (ථෙරවූ) මහණහු විසින් (නවකතරවූ) බාලවූ භික්ෂුවට නමින් හෝ ගොත්‍රයෙන් හෝ ‘ඇවැත්නි’ කියා හෝ කථා කළ යුත්තේය. බාලවූ භික්ෂුව විසින් වැඩිමහල් (ථෙර) භික්ෂුවට, ස්වාමීනි, කියා හෝ ආයුෂ්මතුන් වහන්සැයි කියා හෝ කථා කළ යුත්තේය."
සංඝ සමාජයේ එතෙක් පැවති භාවිතාවක් මෙසේ අවසාන මොහොතේ වෙනස් කිරීමට බුදු හිමියන් තීරණය කළේ ඇයිද යන්න විමසිය යුතු කරුණකි. පරිනිබ්බාන සූත්‍රයේ ඊළඟ වාක්‍යය මෙවැන්නකි.
"ආකඞ්ඛමානො, ආනන්ද, සඞ්ඝො මමච්චයෙන ඛුද්දානුඛුද්දකානි සික්ඛාපදානි සමූහනතු."
“ආනන්දය, සංඝතෙම ඉදින් කැමැත්තේවී නම් මාගේ ඇවෑමෙන් ඉතා සුලුවූ කුඩාවූ ශික්ෂා පදයන් සමූනනය (ඉදිරීම) කෙරෙත්වා."
පරිනිබ්බාන සූත්‍රය අනුව අවසාන මොහොතේ බුදු හිමියන් මේ කරුණු වදාළ බව කෙසේ වෙතත් සම්බුද්ධ පරිනිර්වාණයෙන් වැඩිකල් නොයා සංඝ සමාජය තුළ ජ්‍යෙෂ්ඨත්වයට තැනක් ලැබීමත්, ඇතැම් ශික්ෂා පද භික්ෂූන්ට අවශ්‍ය පරිදි වෙනස්කර ගැනීමත් සිදුවූ බවනම් පැහැදිලිය. බුදුහිමියන් විසින්ම මේ දේවල් අනුදැන වදාරා ඇති බව සූත්‍රයක තිබීම ඒ භාවිතාවන්ට සුජාත භාවයක් ලබාදෙයි.
(Image: http://factsanddetails.com/world/cat55/sub355/item1337.html)
