මුස්ලිම් වයස, සිංහල වයස හා ග්‍රෙගෝරියන් වයස

වයස යනු අප බොහෝ දෙනෙකු බොහෝ සංවේදී සංකල්පයකි. බොහෝ සංස්කෘතීන්හි කෙනෙකුගේ වයස යනු ඔහු හෝ ඇය උපන් දින සිට අද දක්වා ගතවූ කාලයයි. (ඇතැම් සංස්කෘතීන්හි මේ ආරම්භක මොහොතද වෙනස් අවස්ථාවක් වුවද මේ ලිපියෙන් ඒ ගැන සාකච්ඡා නොකෙරේ.) වයස සාමාන්‍යයෙන් අවුරුදු, මාස හා දින වලින් ගණනය කෙරේ.

කෙනෙකුගේ උපන් දිනය මෙන්ම අද දිනයත් භාවිතා කරන කැලැන්ඩරයට සාපේක්ෂය. මේ වන විට සවුදි අරාබිය, ඉරානය වැනි රටවල් අතළොස්සක් හැරුණු විට ලෝකයේ රටවල් බොහොමයක්ම භාවිතා කරන්නේ ග්‍රෙගෝරියන් කැලැන්ඩරයයි. එහෙත්, වෙනත් රටවල් බොහොමයකම ග්‍රෙගෝරියන් කැලැන්ඩරයට සමාන්තරව වෙනත් කැලැන්ඩරද භාවිතා වේ. හොඳම උදාහරණය ලංකාවයි. 1971 අංක 79 දරන නිවාඩු දින පණත අනුව ශ්‍රී ලංකා රජය විසින් නිවාඩු දින ගණනය කිරීම සඳහා අඩු වශයෙන් කැලැන්ඩර් පහක් භාවිතා කරයි.

-නිදහස් දිනය, මහ සිකුරාදා, මැයි දිනය හා නත්තල සඳහා නිවාඩු දෙන්නේ කතෝලික පල්ලියෙන් යෝජනා කළ ග්‍රෙගෝරියන් කැලැන්ඩරය අනුවය.
-වෙසක් දිනට පසු දිනද ඇතුළුව පෝය නිවාඩු දහතුන (හෝ දහහතර) තීරණය කරන්නේ බෞද්ධ චන්ද්‍ර-සූර්ය කැලැන්ඩරය අනුවය.
-මහා සිවරාත්රී හා දීපාවලී නිවාඩු තීරණය කෙරෙන්නේ හින්දු චන්ද්‍ර-සූර්ය කැලැන්ඩරය අනුවය. මෙය බෞද්ධ චන්ද්‍ර-සූර්ය කැලැන්ඩරයට බොහෝ දුරට සමානය.
-රාමසාන්, හජ්ජි හා මිලාද්-උන්-නබි නිවාඩු දින තීරණය කරන්නේ ඉස්ලාම් හිජ්රි කැලැන්ඩරය අනුවය.
-තයිපොංගල් නිවාඩුව හා සිංහල/දෙමළ අවුරුදු නිවාඩු දෙක තීරණය කරන්නේ සිංහල/හින්දු ශක කැලැන්ඩරය අනුවය.

ග්‍රෙගෝරියන් කැලැන්ඩරය අනුව අද දිනය 2016 අප්‍රේල් 19යි (2016-04-19). බුද්ධ වර්ෂයෙන් මේ ගෙවෙන්නේ 2559 බක් පුර තෙළෙස්වකයි (2559-11-13). ශක වර්ෂයෙන් 1938 මේෂරවි 7 දිනයි (1938-01-07). ඉස්ලාම් කැලැන්ඩරය අනුව 1437 රජාබ් 11 දිනයි (1437-07-11). මේ එක් එක් කැලැන්ඩරය අනුව වසර ඇරඹෙන්නේ විවිධ දින වලදීය.

භාවිතා කරන කැලැන්ඩරයේ වසර ඇරැඹෙන්නේ කවර දිනයකද යන්න එතරම් වැදගත් කරුණක් නොවේ. එහෙත්, මේ එක් එක් කැලැන්ඩරය අනුව අවුරුද්දක දිග වෙනස් වේනම් එය තවත් බොහෝ දේ වලට බලපෑමක් කරයි. උදාහරණයක් ලෙස අපේ වයස මෙන්ම අප උපන්දිනය ලෙස සමරන දිනයද අප භාවිතා කරන කැලැන්ඩරයට සාපේක්ෂය.

ඉස්ලාම් කැලැන්ඩරයේ අවුරුද්ද තීරණය වන්නේ පෘථිවියට සාපේක්ෂව චන්ද්‍රයාගේ ගමන අනුවය. ඒ අනුව, මාසයක් ඇරඹෙන්නේ අළුත් සඳක් සමඟය. මෙවැනි මාස දොළහක් අවුරුද්දකි. අවුරුද්දකට දින 354-355 පමණ වේ. ග්‍රෙගෝරියන් හා සිංහල/ශක කැලැන්ඩර වල අවුරුද්ද  තීරණය වන්නේ පෘථිවියට සාපේක්ෂව සූර්යයාගේ (වෙනත් විදිහකින්, සූර්යයාට සාපේක්ෂව පෘථිවියේ) ගමන අනුවය. මේ අවුරුද්දකට දින 365ක් හෝ 366කි. සිංහල/ශක කැලැන්ඩර වල සූර්යයාගේ ගමන අනුවම මාස වෙන් කර ඇති අතර ග්‍රෙගෝරියන් කැලැන්ඩරයේ එයම තරමක් අපිළිවෙල ලෙස සිදු කර තිබේ. 

බෞද්ධ/හින්දු චන්ද්‍ර-සූර්ය කැලැන්ඩර ඉහත ක්‍රම දෙකේ එකතුවකි. මෙහිදී, චන්ද්‍රයාගේ ගමන අනුව සාමාන්‍ය අවුරුද්දක් දින 354-355 පමණ වේ. මෙය සූර්ය කැලැන්ඩරයකට සාපේක්ෂව දින 11ක් පමණ කෙටි කාලයකි. කෙසේ වුවද, වසර තුනකට පමණ වරක් 'අධික' මාසයක් එක් කිරීම මඟින් මේ කැලැන්ඩරය සූර්ය කැලැන්ඩරය සමඟ සම්පාත කෙරේ. ඒ නිසා, දීර්ඝකාලීනව ශක කැලැන්ඩරයේ හා බෞද්ධ කැලැන්ඩරයේ කාලය ගැලපේ. එහෙත්, ඉස්ලාම් කැලැන්ඩරයේ මෙවැන්නක් සිදු නොවේ.

ඉස්ලාම් කැලැන්ඩරය ග්‍රෙගෝරියන් කැලැන්ඩරයට වඩා කෙටි නිසා ඉස්ලාම් කැලැන්ඩරය අනුව වසරක් ඉක්මනින් ගෙවේ. මේ නිසා ඔබේ උපන්දිනයද දින 11ක් පමණ කලින් එළැඹේ. ග්‍රෙගෝරියන් කැලැන්ඩරය අනුව ඔබේ වයස වසර 33ක් වන විට ඉස්ලාම් කැලැන්ඩරය අනුව ඔබේ වයස වසර 34ක් පමණ වේ. ග්‍රෙගෝරියන් කැලැන්ඩරය අනුව ඔබේ වයස වසර 66ක් වන විට ඉස්ලාම් කැලැන්ඩරය අනුව ඔබේ වයස වසර 68ක් පමණ වේ. (මේ නිසා අවශ්‍යනම් කැලැන්ඩරය වෙනස් කිරීමෙන් අපේක්ෂිත ආයුකාලය වසර දෙකහමාරකින් පමණ වැඩි කර ගැනීමට පුළුවන.)

මේ තරම් විශාල වෙනසක් නැතත් ග්‍රෙගෝරියන් අවුරුද්ද සහ සිංහල අවුරුද්දද හරියටම සමාන නැත. මේ වෙනසට හේතුව පෘථිවියට සූර්යයා වටා යාමට ගතවන කාලය මනින ක්‍රමයයි. රවුමක් ගොස් කලින් සිටි තැනටම පැමිණි බව දැනගැනීමටනම් සිටින තැන යම් අයුරකින් සලකුණු කළ යුතුය. සිංහල අවුරුද්ද ගණනය කිරීමේදී මේ 'හිටපු තැන' සලකුණු කරගන්නේ ඉතා ඈතින් පිහිටි තාරකා ඇසුරිනි. ග්‍රෙගෝරියන් අවුරුද්ද ගණනය කිරීමේදී එය කරන්නේ පෘථිවිය සූර්යයා වටා යන පථය පිහිටි තලය මත පෘථිවියේ අක්ෂයේ ප්‍රක්ෂේපනයත්, පෘථිවියේ සිට සූර්යයා තෙක් ඇඳිය හැකි රේඛාවත් අතර කෝණය ඇසුරිණි. මේ දෙවැන්න, ඈතින් පිහිටි තාරකා වලට සාපේක්ෂව වසරක් තුළ යම් තරමකින් පෘථිවිය චලනය වන දිශාවට විරුද්ධ අතට චලනය වන නිසා අංශක 360ක් සම්පූර්ණ කිරීමට පෙර පෘථිවිය "කලින් සිටි තැනට" පැමිණේ. මේ නිසා ග්‍රෙගෝරියන් අවුරුද්දක් සිංහල අවුරුද්දකට වඩා විනාඩි ගණනක් කෙටිය. 

ඒ අනුව, උඩරට ගිවිසුමේ දින යෙදීමට උපයෝගී කරගත් සිංහල ශක කැලැන්ඩරය අතහැර ග්‍රෙගෝරියන් කැලැන්ඩරයට මාරු වීම නිසා අපට පැය ගණනකින් තරුණ වීමට හැකි වී තිබේ.

(Image: www.familyholiday.net)

අවුරුද්දෙන් අවුරුද්ද කල් යන සිංහල අවුරුදු උදාව

තවත් සිංහල අළුත් අවුරුද්දක් උදා විය. වෙනත් එකතු කිරීම් නැතිව සිංහල අළුත් අවුරුද්ද කියා ලිවුවේ මේ බ්ලොග් ලිපිය කියවන අය අතරින් මේ අවුරුද්ද සමරන සියල්ලන්ම පාහේ සිංහලයන්යැයි මා සිතන නිසාය. මේ සිංහල අවුරුද්දට මුල් වන සිදුවීම ඉන්දියන් උප මහාද්වීපයේ හා ආසන්න තවත් රටවල් කිහිපයක වෙසෙන ජන කණ්ඩායම් රැසක් හා ඒ ජන කණ්ඩායම් වලට අයත් ලෝ පුරා වෙසෙන  ඩයස්පෝරිකයෝද කිසියම් අයුරකින් සමරති. එයට ලංකාවේ ජීවත්වන දෙමළුන්ද ඇතුළත්ය.

මෙවර සිංහල අවුරුදු උදාව හෙවත් සූර්යයාගේ මේෂ සංක්‍රාන්තිය සිදුවූයේ ග්‍රෙගෝරියන් දින දසුන අනුව අප්‍රේල් මස 13 දින පස්වරු 7:48ටය. ඒ මොහොතේදී ශක වර්ෂයෙන් 1937 වසර ගෙවී 1938 වසර උදා විය. මේ වන විට, සිංහල අවුරුද්ද උදාවන්නේ ග්‍රෙගෝරියන් දින දසුන අනුව අප්‍රේල් මස 13 දින හෝ 14 දිනයි. පහතින් ඇත්තේ පසුගිය වසර කිහිපය තුළ එම ව්‍යවහාර දින දසුන අනුව මේෂ සංක්‍රාන්තිය හෙවත් නව අවුරුදු උදාව සිදු වූ මොහොතයි.

2016 අප්‍රේල් 13 පස්වරු 7:48
2015 අප්‍රේල් 14 පස්වරු 1:47
2014 අප්‍රේල් 14 පෙරවරු 7:37
2013 අප්‍රේල් 14 පෙරවරු 1:29
2012 අප්‍රේල් 13 පස්වරු 7:20
2011 අප්‍රේල් 14 පස්වරු 1:01
2010 අප්‍රේල් 14 පෙරවරු 6:58
2009 අප්‍රේල් 14 පෙරවරු 12:47

මේ අනුව පෙනෙන්නේ මේ වන විට අප්‍රේල් 13 දිනක අවුරුදු උදාව සිදුවන්නේ අධික අවුරුදු වලදී පමණක් බවයි. එසේ නැත්නම් එය සිදුවන්නේ අප්‍රේල් 14 දිනකය. කෙසේ වුවද, මෙය හැමවිටම මේ අයුරින්ම සිදුවී නැත. ඉදිරියේදී සිදුවන්නේද නැත. දශක තුන හතරකට පෙර, මා කුඩා කාලයේ, අවුරුදු උදාව වැඩි වශයෙන්ම සිදුවුනේ අප්‍රේල් 13 දිනකය.

සිංහල අවුරුදු දිනය ග්‍රෙගෝරියන් දින දසුන අනුව, වසරින් වසර ඉදිරියට තල්ලුවේ. ඒ, සිංහල අවුරුද්දක් ග්‍රෙගෝරියන් අවුරුද්දකට වඩා මඳක් දිග වැඩි නිසාය. පසුගිය වසර වල අවුරුදු උදාවන් අතර ගතවූ කාලය පිරික්සූ විට මෙය පැහැදිලිය.

2015/16 : දින 365 පැය 6 විනාඩි 01
2014/15 : දින 365 පැය 6 විනාඩි 10
2013/14 : දින 365 පැය 6 විනාඩි 08
2012/13 : දින 365 පැය 6 විනාඩි 09
2011/12 : දින 365 පැය 6 විනාඩි 19
2010/11 : දින 365 පැය 6 විනාඩි 03
2009/10 : දින 365 පැය 6 විනාඩි 11

මේ අනුව, සූර්යයාගේ ගමන අනුව සිංහල අවුරුද්දක් සාමාන්‍යයක් ලෙස දින 365 පැය 6 කට වඩා විනාඩි 9-10 පමණ දීර්ඝ බව පෙනේ. ග්‍රෙගෝරියන් කැලැන්ඩරයේ වසරක සාමාන්‍ය දින ගණන 365ක් වන අතර වසර 4කට වරක් දින 366කින් යුත් අධික අවුරුදු එළැඹේ. මේ අනුව, සිංහල අවුරුද්දේ දිග දින 365 පැය 6 වීනම් වසර හතරකට පසු සිංහල අවුරුදු උදාව සිදුවනු ඇත්තේ ග්‍රෙගෝරියන් දින දසුන අනුව එය මේ වසරේ සිදුවූ මොහොතේදීමය. එහෙත්, සිංහල අවුරුද්ද විනාඩි ගණනකින් දීර්ඝ නිසා මේ මොහොත කල් යනු ඇත. මෙයට අමතරව ග්‍රෙගෝරියන් දින දසුන අනුව 1900 වැනි සියවස් වසරක් අධික අවුරුද්දක් වන්නේ සියවස් හතරකට වරක් පමණි. මේ අනුව, වසර 400ක කාලයක් තුළ සිංහල අවුරුදු උදාව තවත් දින තුනකින් ඉදිරියට යයි. සිංහල අවුරුද්ද මේ වන විට අප්රේල් මස 13 හෝ 14 දිනක උදාවන්නේ වසර ගණනක් පුරා මේ සිදුවීම මෙසේ ඉදිරියට තල්ලු වීමේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙසිනි.

ක්වේරෝස් පියතුමා විසින් සටහන් කර ඇති පරිදි (පෙරේරා පියතුමාගේ ඉංග්‍රීසි පරිවර්තනය, වෙළුම 1 පිටුව 107) පෘතුගීසි සමයේදී බක් මහ එළැඹී ඇත්තේ මාර්තු මාසයේදීය. එමෙන්ම, වෙසක් හා පොසොන් උත්සව පැවතී ඇත්තේ පිළිවෙලින් අප්‍රේල් හා මැයි මාස වලදීය. රොබර්ට් නොක්ස් ලංකාවේ සිටි කාලයේදී සිංහල අවුරුදු උදාව සිදු වුනේ මාර්තු මස 27, 28 හෝ 29 වන දිනකය. ("Their New year is always either the 27th, or the 28th, or the 29th of March"- An Historical Relation of the Island Ceylon in the East Indies. CHAP IV.) රොබර්ට් නොක්ස් විසින් හා ක්වේරෝස් පියතුමා විසින් මේ දින වාර්තා කර ඇත්තේ ජුලියන් කැලැන්ඩරය අනුවයැයි සැලකුවහොත් නිරයන ජ්‍යෝතිෂය අනුව මේ කාලයේ මේෂ සංක්‍රාන්තිය සිදුවිය යුතුව තිබුණු ග්‍රෙගෝරියන් කැලැන්ඩරය අනුව අප්‍රේල් 8 ආසන්න දිනයක් සමඟ මෙය තරමකට ගැලපේ. (එහෙත්, ජේ ඩබ්ලිවු බෙනට් විසින් වාර්තා කර ඇති පරිදි 1841 දී සිංහල අවුරුදු දිනය සමරා ඇත්තේ මාර්තු මස 21 වෙනි දිනයි. ඒ දිනය ගැලපෙන්නේ සායන ජ්‍යෝතිෂය සමඟය. මේ අනුව, අවස්ථා කිහිපයකදීම සිංහල අවුරුද්ද ගණනය කිරීමේ ක්‍රමවේදයේ ආකෘතිමය වෙනස්කම් වී ඇති බව පෙනේ.)

සිංහල අවුරුදු උත්සව දිනය මෙන්ම වෙසක් දිනයද ලංකාවේ ප්‍රසිද්ධ නිවාඩු දින බවට පත් කෙරුණේ 1885 මාර්තු 27 දින නිකුත් කළ ගැසට් නිවේදනයක් මඟිනි. කොටහේනේ දීපදුත්තාරාමයේ පෙරහැරට අන්‍යාගමිකයින් විසින් පහර දීමෙන් පසු ඇති වූ ආගමික ගැටුම් හමුවේ කිසියම් සංහිඳියාවක් ඇති කිරීම මෙහි අරමුණ විය. ශක වර්ෂ 1805 (ක්‍රිස්තු වර්ෂ 1885/86) ඈපා පංචාංග ලිත අනුව එම වසරේ මේෂ සංක්‍රාන්තිය සිදු වී ඇත්තේ අප්‍රේල් මස 11 දිනයි. ඒ අනුව, 1885 අවුරුදු නිවාඩුව අප්‍රේල් මස 11 වන දිනත්, මේ අයුරින්ම වෙසක් නිවාඩුව අප්‍රේල් මස 28 දිනත් ලබාදී තිබේ. බෞද්ධ කොඩිය පළමුව එළි දක්වා ඇත්තේද 1885 අප්‍රේල් 28 එළැඹුණු වෙසක් පුන් පෝ දිනයේදීය.

නිවර්තන වසර සමඟ ආසන්නව ගලපමින් සාදා ඇති ග්‍රෙගෝරියන් කැලැන්ඩරයේ අවුරුද්දක් සිංහල අවුරුද්දකට වඩා මඳක් කෙටි නිසා සිංහල අවුරුදු උදාව අප්‍රේල් 13 දිනක සිදුවනු ඇත්තේ ඉදිරි දශක කිහිපය තුළ එළඹෙන අධික අවුරුදු වලදී පමණි. මේ අනුව, තවත් දශක කිහිපයකට පසු සිංහල අවුරුදු උදාව අප්‍රේල් 15 දක්වා තල්ලු වනු ඇත.

ඔබ සැමට සුබ අළුත් අවුරුද්දක්!

(Image: www.lanka.com)

නෙය්යප්පම් හා අච්චප්පම්

පැණිරස කෑමට සහ තෙල් කෑමට හෝමෝ සේපියන්ස්ලාගේ ඇති කැමැත්ත ජාන වලින්ම එන එකකි. සියවස් කිහිපයකට පෙර මැල්තුසියානු උගුලෙන් ගැලවෙන තුරු, අතළොස්සක් හැර ලෝකය පුරා ජීවත් වූ මිනිසුන්ගේ සාමාන්‍ය ඉරණම වූයේ ජීවිත කාලය පුරාම කුසගින්නෙන් පීඩා විඳීමයි. වසර දස දහස් ගණනක් වූ මේ දීර්ඝ කාලය තුළ වැඩි කැලරි ප්‍රමාණයක් ලබා ගත හැකි ආහාර වන සීනි හා තෙල් අඩංගු ආහාර යනු කෙනෙකුට කලාතුරකින් ලැබුණු 'සුඛෝපභෝගී භාණ්ඩ' විය.

අපේ මුතුන් මිත්තන්ට බොහෝ විට ඉඳහිට හෝ කන්නට ලැබුණු ප්‍රධානම සීනි ප්‍රභවය වූයේ ඉදුණු පළතුරකි. ආහාර කල් තබා ගැනීමේ හා සුරක්ෂිතව ප්‍රවාහනය කිරීමේ ක්‍රම පිලිබඳ දැනුම අපට ඉතාම මෑතක් වන තුරුම නොතිබුණු දැනුමකි. ඒ නිසා, අපේ දීර්ඝ පරිණාමික ඉතිහාසය තුළ මෙවැනි ඉදුණු පළතුරු පිරුණු ගසක් හදිසියේ දක්නට ලැබුණු විට කළ හැකිව තිබුණු හොඳම දෙය වූයේ හැකිතාක් එවේලේම ආහාරයට ගැනීමයි. යම් හෙයකින් වාසස්ථානය වෙත ගෙන ආවද නරක් වෙන්නට පෙර අළුත් පිට ආහාරයට ගැනීම වඩා තර්කානුකූල විය. එසේ ආහාරයට ගන්නට ප්‍රිය කළ ජාන සැකැස්මක් තිබුණු අය එසේ නොතිබුණු අයට සාපේක්ෂව කුසගින්නෙන් මියගියේ අඩුවෙනි. මේ නිසා, කල් යාමේදී ඉතිරි වූයේ පැණිරසට ප්‍රිය කරන්නන්ගෙන් පැවත එන්නන්ය. මේ අයුරින්ම, අධික කැලරි ධාරිතාවක් ඇති මේදය පිරුණු ආහාර වලට ප්‍රිය කළ අයටද පරිණාමික වාසියක් ලැබුණේය.

ඉතා කිට්ටු තරංග ආයාම ඇති කොළ, රතු හා කහ පැහැයන් වෙන් වශයෙන් දුර සිටම හඳුනාගත හැකි පරිදි මේ තරංග ආයාම පරාසයේදී සංවේදී වන (කොළ හා රතු)  කේතු සෛල වර්ග දෙකක්ම අපේ ඇස් වල පරිණාමය වුණේත් මෙසේ ඉදුණු සහ නොඉදුණු පළතුරු ඇති ගස් දුර සිටම හඳුනාගත හැකි වන පරිද්දෙනි. එමෙන්ම, පිරිමින් දඩයම් කරද්දී, සිය වාසස්ථාන අවට පලවැල නෙළූ කාන්තාවන්ගේ දෘෂ්ඨිය පිරිමින්ගේ දෘෂ්ඨියට වඩා හොඳින් පරිණාමය වී ඇත්තේත් මේ නිසාය.

කුසගින්නේ පෙළෙන මිනිසුන් තවමත් ලොවේ අඩු නැතත්, කාර්මික විප්ලවයෙන් පසු අපේ ආහාර අවශ්‍යතා සපුරා ගැනීමේ හැකියාවන් ඉතා සීඝ්‍රයෙන් වර්ධනය වීමත්, වැය කරන දෛනික කැලරි ප්‍රමාණය විශාල ලෙස අඩුවීමත් නිසා දැන් අපේ මේ පරිණාමික අතීතය අපේ අයහපතට හේතු වී ඇත. සීනි සහ තෙල් වලට අපේ ඇති සහජ කැමැත්ත දියවැඩියාව, හෘදයාබාධ, ආඝාත මෙන්ම පිළිකා වැනි ආයුෂ කෙටි කරන රෝග රැසකට හේතු වේ. එහෙත්, සහජ කැමැත්ත නිසා බොහෝ දෙනෙකු 'අකාල මරණ' වලට ඇති කැමැත්ත කෙසේ වෙතත් 'කාල මැරෙන' එකට කැමතිය.

පහතින් ඇත්තේ එසේ 'කාල මැරෙන්නට' කැමති අයට කේරළ රසකැවිලි වට්ටෝරු දෙකකි.

නෙය්යප්පම්

අච්චප්පම්

 

මරණාසන්න අත්දැකීම්

ලොව පුරා විවිධ රටවල විවිධ සංස්කෘතීන් යටතේ ජීවත් වූ හෝ ජීවත් වන පුද්ගලයින් විසින් වාර්තා කර ඇති මරණාසන්න අත්දැකීම් වල පුදුමාකාර සමානත්වයක් තිබේ. ඉතා දීප්තිමත් ආලෝකයක් දැකීම, සිරුරෙන් ඉවත්ව අහසේ පාවීම, කාලය පිලිබඳ හැඟීමක් නොමැති වීම, වේදනා රහිත සුවදායක හැඟීම් මෙන්ම 'මියගොස් සිටි' කාලයේ සිදුවූ දේ ගැන පූර්ණ අවබෝධයක් තිබීම බොහෝ දෙනෙකු විසින් වාර්තා කර ඇත.

ලෝකයේ ප්‍රධාන ආගම් සියල්ලකටම වාගේ පොදු මූලික විශ්වාසයක් වන්නේ ශරීරය තුළ පිහිටි, භෞතික නොවන, ස්ථිර පැවැත්මක් ඇති ආත්මයක් පිලිබඳ අදහසයි. එක් එක් ආගමේ අවසන් අරමුණ වෙනස් වුවද, සිරුර අතහැර මේ අවසන් අරමුණ කරා ලඟා වන්නේ ඉහත කී ආත්මයයි. මේ අදහස අනුව, මරණය යනු භෞතික සිරුරින් මේ ආත්මය ඉවත්ව යාමයි. ප්‍රධාන ආගම් අතරින් මෙවැනි ආත්මයක් නැති බව ප්‍රකාශ කෙරෙන්නේ බුද්ධ දර්ශනය තුළ පමණි. කෙසේවුවද, ප්‍රායෝගිකව බොහොමයක් බෞද්ධයින්ට මේ 'අනාත්ම' සංකල්පය පැහැදිලි නැති බැවින් බුද්ධාගම අදහන බොහොමයක් පිරිස්ද මේ කරුණ හා අදාළව බොහෝ විට අනෙකුත් ආගම් අදහන අයගෙන් වෙනස් නැත.

මරණාසන්න අත්දැකීම් පැහැදිලි කෙරෙන ප්‍රධාන ප්‍රවාද දෙකක් තිබේ. මෙයින් පළමුවැන්න අනුව, මේ අත්දැකීම් වලට හේතුව සිරුර තුළ පැවති ආත්මය සිරුරෙන් පිටව කිසියම් කාලයකට පසුව නැවත සිරුර තුළට පිවිසීමයි. එසේ සිරුරෙන් පිටව සිටින කාලය තුළද, මේ ආත්මයට බාහිර පරිසරයේ සිදුවන දේ නිරීක්ෂණය කිරීමේ හැකියාවක් තිබේ. මේ ප්‍රවාදය බොහෝ දෙනෙකුගේ ආගමික විශ්වාස සමඟ වඩා හොඳින් ගැලපේ.

දෙවන මතය අනුව, මරණාසන්න අත්දැකීම් යනු සැබෑවටම මොළය අක්‍රීයව පැවති කාලයේ ලැබූ අත්දැකීම් නොවේ. ඒවා, මොළය අක්‍රිය වීමට ආසන්නව හෝ නැවත ක්‍රියාකාරී වූ වහාම ලැබුණු අත්දැකීම් විය හැකිය. ඊට අමතරව, කිසියම් 'හිස්තැන් පිරවීමේ' ක්රියාවලියක්ද මෙහිදී සිදුවේ. මේ ප්‍රවාදය අනුව, අක්‍රීයව පැවති කාලය තුළ මොළය විසින් අළුත් තොරතුරු ලබා නොගනී. කෙසේවුවද, 'මියයාමට පෙර' අවස්ථාවේ සිට 'නැවත පණ ලැබුණු' අවස්ථාව දක්වා ජීවිතය සුමටව, අඛණ්ඩව ගලා නොයාම මොළය විසින් විසඳාගත යුතු ගැටළුවකි.

මා උදේ සේවයට යන විට නිවසේ බඩුභාණ්ඩ තිබුණු පිළිවෙලත්, මා දොරගුළු ලූ බවත් මට හොඳ හැටි මතකය. එහෙත්, මා ආපසු පැමිණෙන විට මගේ නිවසේ දොර විවෘතව ඇති අතර හා මගේ ලිපිගොනු යම් කිසිවෙකු විසින් අවුස්සා දමා තිබේ. මා නිවසේ නැති අතරේ සිදු වූ දේ මා නොදනිතත්, මා දන්නා දේ ඇසුරින් හැකි පරිදි මේ 'හිස්තැන පුරවා ගැනීමට' මගේ මොළය ක්‍රියා කරයි. දෙවන ප්‍රවාදය අනුව, මරණාසන්න අත්දැකීම් වලදී සිදුවන්නේද මෙවැන්නකි. වෛද්‍යවරුන් හා අනෙකුත් රෝහල් සේවකයින් විසින් කරන්නට ඇතැයි මා මගේ පෙර අත්දැකීම් ඇසුරින් සිතන දේත්, මරණය ගැන මගේ ආගමික විශ්වාස මත මා හිතන දේත්, මා අසා ඇති වෙනත් මරණාසන්න අත්දැකීම් අනුවත් මගේ මොළය විසින් මේ හිස්තැන පුරවයි.

මරණාසන්න අත්දැකීම් මඟින් ඉහත මා ඉදිරිපත් කළ මත දෙකෙන් එකක්වත් වැරදි හෝ නිවැරදි බව තහවුරු නොවේ. එම මත දෙකෙන් කවර එකක් මඟින් වුවද මරණාසන්න අත්දැකීම් පැහැදිලි කළ හැකිය.

ස්ටනි බෘක්හි පිහිටි නිවු යෝර්ක් රාජ්‍ය විශ්ව විද්‍යාලයේ සහාය මහාචාර්ය සෑම් පාර්නියා ප්‍රධාන ජාත්‍යන්තර පර්යේෂක කණ්ඩායමක් විසින් සිදු කළ, බොහෝ දෙනෙකු විමසිල්ලෙන් බලා සිටි පර්යේෂණයේ අරමුණ වූයේ මේ ගැටළුව විසඳා ගැනීමයි. 2008 වසරේදී ඇරඹුණු මේ පර්යේෂණ අධ්‍යනය සඳහා ඇමරිකාවේ, එක්සත් රාජධානියේ සහ ඔස්ට්‍රියාවේ පිහිටි රෝහල් 15ක නේවාසිකව සිටි හදවත අකර්මන්‍ය වීමෙන් පසු 'නැවත පණ ලබා දීමට' උත්සාහ ගැනුණු රෝගීන් යොදා ගැනිණි. මෙහිදී පර්යේෂකයින් විසින් යොදාගත් උපාය මාර්ගය වූයේ රෝගියා සිටි කාමරයේ උස් රාක්කයක් මත ඉතා හොඳින් පෙනෙන (චිත්‍රයක් වැනි) කිසියම් භාණ්ඩයක් රැඳවීමයි. කෙසේවුවද, ඇඳ මත වැතිර සිටින විට මෙය නොපෙනෙන අතර කාමරයේ සිවිලිම මට්ටමේ සිට බිම බලන විට පමණක් මේ භාණ්ඩය ඉතා පැහැදිලිව දර්ශනය වේ. රෝගීන්ට මේ භාණ්ඩය පැහැදිලිව විස්තර කළ හැකිනම් එයින් අදහස් වන්නේ මරණාසන්න අත්දැකීම් යනු 'මියගොස් සිටි කාලයේ' සැබෑවටම සිදුවූ දේ බවයි.
 
රෝගීන් 2,060 දෙනෙකුව යොදා ගෙන සිදුකළ මේ දැවැන්ත පරීක්ෂණයේ ප්‍රතිඵල 2014 දෙසැම්බරයේදී 'රීසස්ටිකේෂන්' ජර්නලයේ පළවිය. මේ පර්යේෂණ ප්‍රතිඵලය විශාල මාධ්‍ය අවධානයක්ද දිනා ගත්තේය. කෙසේවුවද, අදාළ පර්යේෂකයින්ට ඔවුන් විසඳුම් සෙවූ මූලික ගැටළුවට පැහැදිලි පිළිතුරක් ලබා දීමට හැකිවී නැත. 

පර්යේෂණය සඳහා යොදාගත් රෝගීන් අතරින් 'ආපසු ඒමට' හැකි වුනේ 140 දෙනෙකුට පමණි. ඔවුන් අතරින්ද, විස්තරාත්මක සම්මුඛ සාකච්ඡාවක් සඳහා ඉදිරිපත් වීමට යෝග්‍ය තත්ත්වයක සිටියේ 101 දෙනෙකු පමණි. ඒ අතරින්, 9 දෙනෙකු කිසියම් ආකාරයක මරණාසන්න අත්දැකීම් ලබා තිබුණු අතර 'මියගොස් සිටි' කාලයේ සිදුවූ දේ මතක තිබුණේ දෙදෙනෙකුට පමණි. ඒ දෙදෙනාගෙන් එක් අයෙකුට මේ කාලය තුළ සිදු වූ ඇතැම් දේ නිවැරදිව විස්තර කළ හැකි වී තිබේ. කෙසේවුවද, මේ දෙදෙනාම හදිසි තත්ත්වයක් යටතේ මේ අත්දැකීම් ලබන විට සිටියේ අර 'මල් පෝච්චිය තිබුණු' කාමරයේ නොවූ නිසා මුලින් සැලසුම් කළ පරීක්ෂණයනම් සිදුවී නැත.

නිගමනයකට එළඹීමට ප්‍රමාණවත් දත්ත නොමැති නිසා මේ පරීක්ෂනයෙන්ද මරණාසන්න අත්දැකීම් පිලිබඳ ගැටළුව විසඳී නොමැත.

(Image: www.acts17.net)

නෙළුම් පතක රැඳි තෙල් බිඳුවක් සේ...

තෙල් හා වතුර කලවම් නොවේ. ඒ වගේම නෙළුම් කොළේ දිය රැඳෙන්නේත් නැත. ඒ අනුව, තෙල් සහ නෙළුම් දෙකටම වතුර ඇලජික්ය. තෙල් සහ නෙළුම් අතර වෙනත් සම්බන්ධතාවයක් ගැනනම් මතකයට එන්නේම නැත.

ඉකොනොමැට්ටා විසින් ලියා පළ කළ තෙල් ගැන ලිපියකට නෙළුම් සම්මානයක් ලැබී තිබේ. "ඇමෙරිකානු බොරතෙල් තහනම ඉවතට" නම් වූ මේ ලිපිය පළකළේ පසුගිය දෙසැම්බර් මස 21 වෙනිදාය. ඒ ලිපියෙන් කතා කළේ ඊට දින තුනකට පෙර සිදුවූ ඇමරිකානු බොරතෙල් අපනයන තහනම ඉවත් කිරීම, ඒ සඳහා හේතු වූ කරුණු හා වසර හතළිහකට පෙර එම තහනම පැනවීමට හේතු වූ පසුබිම ගැනය.

ඉහත ලිපිය පළ කිරීමෙන් පසු මතු වූ අදහසක් වූයේ ලෝක වෙළඳපොළේ බොරතෙල් මිල පහතයාම ඇමරිකාව හා සවුදි අරාබිය එකතු වී කෘතිමව ඇති කළ තත්ත්වයක් බවයි. දින දෙකකට පසු දෙසැම්බර් මස 23 වන දින "තෙල් මිල ඉහළ යයිද?" යන මාතෘකාව යටතේ ඉකොනොමැට්ටාගේ අඩවියේ පළ කළ තවත් ලිපියක් මඟින් පැහැදිලි කළේ එය එසේ නොවන බවයි. තෙල්මිල පහළ යාමට හේතු වූ දීර්ඝකාලීන හා ආසන්න හේතු එහිදී සාකච්ඡා කෙරිණි. මේ ලිපිය පලවී තෙමසක් ඉක්මගොස් ඇති මේ මොහොතේ සාකච්ඡා කෙරෙන්නේ ලෝක තෙල් වෙළඳපොළ හා අදාළව ඉන්පසුව සිදුවූ වර්ධනයන් ගැනය.

එම ලිපියේ මම මෙසේ සඳහන් කළෙමි.

"මේ අවස්ථාවේ ඇමරිකාව සහ සවුදි අරාබිය අතර ඇත්තේ ගල උඩ සටනකි."

"...මිල මට්ටම පහත තබා ගැනීමෙන් සවුදි අරාබිය අපේක්ෂා කරන්නේ ඇමරිකාවේ ශල්ක තෙල් නිෂ්පාදකයින් වෙළඳපොළෙන් ඉවත් කිරීමටය. මේ වන විට සවුදි අරාබිය ඔවුන්ගේ අරමුණ වෙත සෑහෙන දුරකට ලඟා වී සිටී. පසුගිය මාස කිහිපය තුළ ඇමරිකාවේ අළුත් ශල්ක තෙල් කැනීම් අට්ටාල ඉදිවීම විශාල ලෙස අඩුවී තිබේ. එහෙත්, මේ සඳහා සවුදි අරාබියටද විශාල වන්දියක් ගෙවීමට සිදුවේ...තෙල් මිල පහළ යද්දී සවුදි අරාබියේ අයවැය හිඟය ඉහළ යයි. ඒ නිසා මේ ක්‍රීඩාවෙන් අන්තිමේදී සවුදි අරාබිය පැරදෙන්නටත් බැරි නැත."

"...ඇමරිකාව සහ සවුදි අරාබිය අතර මේ ක්‍රමෝපායික ක්‍රීඩාවේ ජයග්‍රහණය කාට හිමි වේදැයි කියන්නට තවමත් කල් වැඩිය. "

මේ ලිපි පළ කෙරෙන විට තෙල් බැරලයක මිල ඇමරිකන් ඩොලර් 40 මට්ටමේ පැවතුනු අතර පසුගිය පෙබරවාරි මැද වන විට මේ මිල 2003 සිට පැවති අඩුම මිල වන ඇමරිකන් ඩොලර් 26 මට්ටම දක්වාම අඩු විය. කෙසේවුවද, එතැන් සිට ගතවූ පසුගිය සති හය තුළ ලෝක තෙල්මිල නැවතත් ඇමරිකන් ඩොලර් 40 මට්ටමට පැමිණ ස්ථාවර වී තිබේ. මෙයින් අදහස් වන්නේ කුමක්ද? පෙර ලිපි වලින් කතා කළ ගල උඩ සටනේ දිනුම ලැබුණේ කාටද?

පසුගිය මාස හතරේ දත්ත අනුව පෙනීයන්නේ සවුදි අරාබිය ඔවුන් බලාපොරොත්තු වූ අරමුණ කරා ලඟා වී ඇති බවයි.

2011 වසර ආරම්භයේදී ඇමරිකාවේ සක්‍රිය කැනීම් අට්ටාල 1,220ක් පැවති අතර එම වසර අවසාන වන විට මෙම සංඛ්‍යාව 1,694 දක්වා වැඩි විය. 2013 වසර ඇරඹෙන විට මේ ගණන 2007 දක්වා තවදුරටත් වැඩි විය. මේ වර්ධනයට හේතු වූයේ පැවති ඉහළ තෙල්මිල හේතුවෙන් ශල්ක තෙල් කැණීම් සඳහා වන ආයෝජන දිරිමත් වීමයි.

කෙසේවුවද, 2014 මැද වන විටත් ඇමරිකන් ඩොලර් 100-110 මට්ටමේ පැවති තෙල්මිල එතැන් සිට කඩා වැටෙන්නට පටන් ගැනීමත් සමඟ ආයෝජන ප්‍රවාහ ඇණහිටීම නිසා අළුතින් අළුත් කැණීම් අට්ටාල ඉදිකිරීම සිදුවුණේ ඉතා සෙමිනි. අළුතින් කැණීම් අට්ටාල ඉදිකිරීම නැවතීමෙන් පසු පැරණි කැණීම් අට්ටාල ක්‍රමයෙන් කල් ඉකුත්ව භාවිතයෙන් ඉවත් වෙද්දී ඇමරිකාවේ සක්‍රිය කැණීම් අට්ටාල ගණන ක්‍රමයෙන් අඩුවන්නට විය.

පසුගිය 2015 ආරම්භයේදී සක්‍රියව පැවති කැණීම් අට්ටාල 1,811 වසර අවසානය වන විට 698 දක්වා අඩු විය. එහෙත්, පසුගිය වසර තුළ ඇමරිකාවේ බොරතෙල් නිෂ්පාදනයේ අඩුවක් පෙනෙන්නට නොතිබුණේය. එයට හේතු වූයේ, නිෂ්පාදනයෙන් ඉවත් වූයේ වඩා අකාර්යක්ෂම කැණීම් අට්ටාල වීමත්, දිගටම නිෂ්පාදනයේ යෙදුණු කැණීම් අට්ටාල වල ඵලදායිතාව ඉතා විශාල ලෙස දියුණු කෙරුණු නිසාත්ය. කෙසේවුවද, හැම දෙයකටම සීමාවක් තිබේ.

පසුගිය මාර්තු 24 දින වන විට ඇමරිකාවේ සක්‍රිය කැණීම් අට්ටාල ගණන 464 දක්වා අඩුවී ඇති අතර එය තවදුරටත් අඩු වන ප්‍රවණතාවක් පෙනෙන්නට තිබේ. එමෙන්ම, පෙබරවාරි මාසයේ පමණ සිට ඇමරිකාවේ බොරතෙල් නිෂ්පාදන පරිමාවන්ද අඩුවෙමින් පවතී. මේ අනුව සවුදි අරාබිය විසින් ඇමරිකාවේ දරාගැනීමේ සීමාව සාර්ථක ලෙස පරික්ෂාවට ලක්කර තිබේ. තෙල් මිල ඇමරිකන් ඩොලර් 26 මට්ටමට වැටී නැවතත් ඉහළ යාමෙන් පෙනෙන්නේ මිල පහත වැටිය හැකි අවසාන සීමාව එය බවයි. අළුත් කැණීම් අට්ටාල ඉදිවීම අඩාල වී ඇති නිසා ඉදිරි වසර දෙකක පමණ කාලය තුළ ඇමරිකානු බොරතෙල් නිෂ්පාදනය තවදුරටත් පහත වැටීමෙන් තෙල් මිල තරමක් දුරට ඉහළ යා හැකිය.

අනෙක් අතට ඉදිරියේදී තෙල්මිල විශාල ලෙස ඉහළ යාමේ හැකියාවක්ද නැත. තෙල්මිල ඇමරිකන් ඩොලර් 55-70 මට්ටමට ලඟාවුවහොත් ඇමරිකාවේ ශල්ක තෙල් කැනීම් අට්ටාල රැසක් නැවතත් වහා ඉදිවනු ඇත.

මෑතකාලීන තෙල් මිලේ සිදුවූ වෙනස්කම් නිසා සවුදි අරාබිය ඇතුළු මැද පෙරදිග රටවලටත්, රුසියාවටත් ඇති වූ බලපෑම ගැනත් සවුදි-රුසියානු ගිවිසුමේ අනාගතය ගැනත් පසුව කතා කරමු.

(Image: skycare.unetedu.vn)

නොපෙනෙන ලොව දකින්නට විටමින්

අප දකින වර්ණ යනු වස්තුවක කිසියම් භෞතික ලක්ෂණයක් නොවේ. යම් වස්තුවක් මඟින් පරාවර්තනය කරන විද්‍යුත් චුම්භක තරංග වල වලට ප්‍රතිචාර ලෙස අපේ ඇස් හා මොළය අපට "පෙන්වන" ගුණයකි. දැනට දෙසියවසකට පමණ පෙර අප දැන සිටි එකම විද්‍යුත් චුම්භක තරංග ප්‍රභවය දෘශ්‍ය ආලෝකය පමණක් වුවද නැනෝ මීටර 390-720 අතර වූ මේ තරංග ආයාම පරාසය සමස්ත විද්‍යුත් චුම්භක තරංග ආයාම පරාසයෙන් ඉතාම සුළු කොටසක් පමණක් බව දැන් අප දනිමු. එසේනම්, අපට සෘජුවම දැකගත නොහැකි බොහෝ දේ භෞතික ලෝකයේ ඇති බව පැහැදිලිය.

මෙසේ අපට සාමාන්‍යයෙන් ග්‍රහණය නොවන දේ දැකිය හැකි පරිදි අපේ ඉන්ද්රියමය සීමාවන් අතික්‍රමණය කළ නොහැකිද?

ඉන්ද්රියමය සීමාවන් අතික්‍රමණය කළ හැකි "විද්‍යාවට අහු නොවන" ක්‍රම ගැන ඕනෑ තරම් ලියැවී තිබේ. මා කතා කරන්නේ එවැනි ප්‍රවේශයන් ගැන නොවේ. අපට අපේ ජීව විද්‍යාත්මක මෙහෙයුම් පද්ධතියේ දෘඩාංග හා මෘදුකාංග උත්ශ්‍රේණි කර ගැනීම මඟින් දෘශ්‍ය පරාසය පුළුල් කර ගත නොහැකිද?

නිරවි යුද සමයේදී ස්වේච්ඡාවෙන් ඉදිරිපත් වූ ඇමරිකානු නාවික සෙබළුන් යොදාගනිමින් අධෝරක්ත කිරණ දැකිය හැකි පරිදි මිනිස් දෘශ්‍ය පරාසය පුළුල් කිරීමේ පරීක්ෂණ සිදු කෙරී තිබේ. පසුව අතහැර දමනු ලැබුවද, යම් සාර්ථකත්වයක් ලබා ඇති මේ පර්යේෂණ සිදුකර ඇත්තේ ඉතා සරල ක්‍රමවේදයක් අනුගමනය කරමිනි.

අපට නැනෝ මීටර 390-730 පරාසයෙන් පිටත තරංග ආයාම නොපෙනෙන්නේ අපේ ඇස් වල ඇති කේතු සෛල සංවේදී වන්නේ එම පරාසය තුළ පමණක් බැවිනි. එසේනම්, කිසියම් අයුරකින් අපේ කේතු සෛල වල සංවේදීතාව වැඩි කළ නොහැකිද?

කේතු සෛල නිෂ්පාදනය සඳහා විටමින් ඒ උපකාරී වේ. විටමින් ඒ ඌණතා ඇති විට ඇස් පෙනීම දුර්වල වන්නේ මේ නිසාය. මේ විටමින් ඒ කාණ්ඩයේ සාමාන්‍යයෙන් අප ගන්නා ආහාර වල ඇති විටමින් ඒ-1 වලට අමතරව එයට ආසන්න ව්‍යුහයක් ඇති විටමින් ඒ-2 ප්‍රභේදයක්ද තිබේ. මේ පර්යේෂණ වලදී සිදු කෙරුණේ හිතාමතාම විටමින් ඒ-1 සහිත ආහාර පාලනය කර ඒ වෙනුවට විටමින් ඒ-2 අඩංගු ආහාර ලබා දීමයි.

ආලෝක සංවේදී සෛල නිෂ්පාදනය කිරීමට විටමින් ඒ-1 නොලැබෙන විට අපේක්ෂා කළ පරිදිම සිරුර ඒ සඳහා ප්‍රතිචාර දක්වමින් විටමින් ඒ-2 වලින් මේ ප්‍රභා සංවේදී සෛල නිපදන්නට පටන් ගත්තේය. ඒවා තුන්හතර  ගුණයක් වැඩියෙන් සංවේදී විය. මේ අනුව, පර්යේෂණය සඳහා යොදාගත් සෙබළුන්ට යම් තරමකින් කලින් නොපෙනුණු දේ පෙනෙන්නට විය. අධෝරක්ත කිරණ සංවේදීතාව ලබාගැනීම මඟින් බලාපොරොත්තු වුනේ වඩා හොඳ රාත්‍රී දැක්මක් (නයිට් විෂන්) ලබා ගැනීමයි.

පර්යේෂණය සාර්ථක වුවද මේ කාලයේදීම රාත්‍රියේ පෙනීම ලබා දෙන උපාංග වැඩි දියුණු කෙරුණු බැවින් එම පර්යේෂණ තවදුරටත් ඉදිරියට ගෙනයාමේ වැදගත්කම අඩුවිය. කිසිදු සරසවියකට හෝ රජයකට සම්බන්ධ නැති ස්වේච්ඡා පර්යේෂක කණ්ඩායමක් (science for the masses) දැන් මේ පැරණි පර්යේෂණය ඉදිරියට ගෙනයාමට නවමු උත්සාහයක් දරති.

දෘශ්‍ය වර්ණාවලියේ රතු අන්තයේ තත්ත්වය මෙසේ වෙද්දී, ජම්බුල අන්තයේ ඇත්තේ වෙනස් තත්ත්වයකි. අපේ ඇස් වල ඇති කෙටි (නිල්) කේතු සෛල සාමාන්‍යයෙන් අපට දැකිය නොහැකි නැනෝමීටර 390ට වඩා අඩු තරංග ආයාම වලටද සංවේදීය. එහෙත් මේ තරංග ආයාම අපේ ඇස් වල කාච මඟින් පෙරන නිසා ඒවා ඇසේ දෘෂ්ඨි විතානය කරා ළඟා නොවේ.

ඇසේ සුද මතුවූ විට ඇතැම් රෝගීන්ගේ අක්ෂි කාචය ශල්‍ය කර්මයක් මඟින් ඉවත් කෙරේ. මෙසේ කළ විට ආලෝක කිරණ නාභිගත නොවීම නිසා පෙනීම අපැහැදිලි වීම වැළැක්වීම සඳහා බාහිර හෝ අභ්‍යන්තර කෘතීම කාචයක් ඇතැම් විට යොදාගැනේ. කෘතීම කාචයක් සහිතව හෝ රහිතව උපතින් ලැබුණු අක්ෂි කාචය ඉවත් කළ විට පාරජම්බුල කිරණ වලට දෘෂ්ඨි විතානය කරා ළඟා වීමට තිබුණු බාධාවන්ද යම් තරමකින් ඉවත්වේ. මෙසේ අක්ෂි කාචය ඉවත් කරනු ලැබූ රෝගීන්ට යම් තරමක පාරජම්බුල දෘෂ්ඨියක් ලැබී ඇති බවද වාර්තා වී තිබේ.

හිතාමතාම හෝ වෙනත් අවශ්‍යතාවයක් වෙනුවෙන් අපේ ජීව විද්‍යාත්මක පද්ධතිය 'හැක් කිරීමෙන්' අපට අපේ ඉන්ද්‍රියන්ගේ සංවේදීතා සීමාවන් නිසා නොපෙනෙන ලෝකයෙන් යම් කොටසක් දැකිය හැකිය. එහෙත්, මෙසේ උත්ශ්‍රේණි කරගැනීමෙන් ලබාගත හැක්කේ  අපේ විජානනයේ ඉතා සීමිත දියුණුවක් පමණි. කෙසේවුවද, මෙවැනි උත්ශ්‍රේණි කරගැනීම් සඳහා වන නිරන්තර උත්සාහයන් මඟින් පෙනෙන්නේ අපේ ජීවවිද්‍යාත්මක සීමාවන් අතික්‍රමණය කිරීමට හෝමෝ සේපියන්ස්ලා දක්වන උනන්දුවයි.

(Image: http://www.lifenews.com/2013/12/16/human-engineering-augmenting-human-sight-into-the-infrared-range/)

කපුටාගේ කැත කපුටාගේ ප්‍රශ්නයක් නොවේ!

කපුටා කළුය. කැතය. මොණරා ලස්සනය. පාට මහ ගොඩකි.

"එයාට තියෙන පාට ගනින්න මගේ මේ ඇ‍ඟේ තියෙන පිහාටු මදි. ඒ තරමට එයාගේ පිහාටුවෙන් පිහාටුවට එක එක පාට!” මොණරා ගැන කපුටා මෙසේ හිතනවායැයි අපි සමහර වෙලාවට හිතමු.

කපුටා හිතන විදිහ ගැන අපට හිතා ගන්නට නොහැකිය. ඒ නිසා අපට කළ හැකි හොඳම උපකල්පනය වන්නේ කපුටාත් අපි හිතන විදිහටම හිතන බව හිතීමයි.

කළු පාට කැත බව අපට කියන්නේ අපේ මොළය බව අපි බොහෝ දෙනෙකු දනිමු. ඇතැම් වෙලාවට කළු දැකුම්කළු වන බවත් අපි දනිමු. ඒ වගේම, කතාවල කෙසේ වුවත්, කපුටන් අපි මෙන්ම හිතන බව අපි බොහෝ දෙනෙකු ඇත්තටම නොහිතන්නෙමු.

මොණරාගේ ලස්සන ගැන කපුටා හිතන්නේ කෙසේවුවද, 1970 පමණ දක්වා ස්වභාව විද්‍යාඥයින් පවා සිතුවේ කපුටාට මොණරාව පෙනෙන්නේ අපට පෙනෙන ලෙසටම කියාය.

මොණරාගේ පිල් කළඹේ නැති පාටක් හෙවීම අමාරු වෙද්දී කපුටා කළුම කළු වුනේ ඇයි?

මොණරාගේ පිල් කළඹේ වැදී පරාවර්තනය වන විද්‍යුත් චුම්භක තරංග වලින් නැනෝමීටර 400 සිට 700 දක්වා තරංග ආයාමයක් ඇති විද්‍යුත් චුම්භක තරංග අපේ ඇස් වල කාච මඟින් පෙරා දෘෂ්ඨි විතානය මත ප්‍රක්ෂේපණය කරයි. මේ පරාසයෙන් පිටත ඇති අධෝරක්ත හා පාරජම්බුල පරාස වල විද්‍යුත් චුම්භක තරංග වලට එසේ අපේ ඇස් වල කාච විනිවිදින්නට නොහැකිය.

අපේ ඇස් වල ඇති කේතු සෛල වර්ග තුන මේ පරාසයේ වෙනස් තරංග ආයාමයන්ට වෙනස් ලෙසින් සංවේදී වේ. මේ වෙනස්කම් හඳුනාගන්නා අපේ මොළය විසින් කේතු සෛල මඟින් ලබා දෙන වෙනස් සංඥා වෙනස් වර්ණ ලෙස හඳුනා ගනී. ඒ නිසා මොණරාගේ පිල් කළඹ අපට වර්ණවත්ව පෙනේ.

මේ අයුරින්ම කපුටාගේ පියාපත් වල වැදී පරාවර්තනය වන විද්‍යුත් චුම්භක තරංගද අපේ ඇස වෙත පැමිණේ. එහෙත්, මෙසේ පැමිණෙන විද්‍යුත් චුම්භක තරංග වල තරංග ආයාමයන් නැනෝමීටර 400 සිට 700 දක්වා පරාසයෙන් පිටතනම් ඒවාට අපේ ඇසේ කාච විනිවිදිය නොහැකිය. එසේ විනිවිද පැමිණියද, අපේ ඇස් වල කේතු සෛල උත්තේජනය කිරීමට තරම් තීව්රතාවයක් නැත්නම් මොළයට සංඥාවක් නොලැබේ. අපේ ඇස් වල කේතු සෛල හෝ යෂ්ඨි සෛල කිසිවක් උත්තේජනය කිරීමට කපුටාට නොහැකි නිසා අපිට කපුටාව කළු කැත සතෙක් ලෙස පෙනේ.

කපුටාට අපේ කේතු සෛල හෝ යෂ්ඨි සෛල කිසිවක් උත්තේජනය කිරීමට කිසිම උවමනාවක් නැත. කපුටාට අවශ්‍ය වන්නේ කපුටීගේ කේතු සෛල හා  යෂ්ඨි සෛල උත්තේජනය කිරීමටය. කපුටාට වැඩක් කර ගත හැකි වන්නේ එවිටය. එහෙමනම් කපුටා කපුටීව ආකර්ෂණය කරගන්නේ කොහොමද?

මෙහි ඇති ගැටළුව වන්නේ කපුටීට කපුටාව පෙනෙන්නේ අපට පෙනෙන ආකාරයේම කළු, කැත සතෙක් ලෙසද යන්නයි.

හෝමෝ සේපියන්ස්ලාගේ ඇස් වල තියෙන්නේ කේතු සෛල වර්ග තුනක් පමණක් වුවත් බොහෝ පක්ෂීන්ගේ ඇස් වල කේතු සෛල වර්ග හතරක් තිබේ. එමෙන්ම, හෝමෝ සේපියන්ස්ලාගේ අක්ෂි කාච විනිවිද නොයන පාරජම්බුල කිරණ වලට කුරුල්ලන්ගේ අක්ෂි කාච විනිවිද ගොස් උන්ගේ ඇස් වල ඇති පාරජම්බුල කිරණ වල තරංග ආයාමයට සංවේදී වන, අපට නැති  සිවුවන වර්ගයේ කේතු සෛල සංවේදී කරන්නට පුළුවන. මේ නිසා, එක් අතෙකින් අපට නොපෙනෙන තරංග ආයාම කුරුල්ලන්ට පෙනේ. අනෙක් අතින් අපට නොපෙනෙන වෙනස් වර්ණ ප්‍රභේද මිලියන ගණනක් කුරුල්ලන්ට පෙනේ.

චතුර්කේතුක දෘෂ්ඨියක් ඇති අයෙකු දකින ලෝකය ත්රිකේතුක දෘෂ්ඨියක් ඇති අයෙකුට කිසිදා තේරුම් ගත නොහැකිය. ඒකකේතුක, එනම් කළුසුදු, දෘෂ්ඨියක් ඇති අයෙකුට වර්ණ දෘෂ්ඨිය යනු කුමක්දැයි තේරුම් ගත නොහැක්කාක් මෙනි.

එක් කේතු සෛලයක සංවේදිතා මට්ටම් සියයක් ඇතැයි සැලකුවහොත් ඒකකේතුක දෘෂ්ඨියක් ඇති අයෙකුට වෙන් වශයෙන් හඳුනාගත හැක්කේ වර්ණ සියයක් පමණි. එහෙත්, ද්විකේතුක දෘෂ්ඨියක් ඇති අයෙකුට වර්ණ දසදහසක්ද, ත්‍රිකේතුක දෘෂ්ඨියක් ඇති අයෙකුට වර්ණ මිලියනයක්ද වෙන් වශයෙන් හඳුනාගැනීමට පුළුවන. චතුර්කේතුක දෘෂ්ඨියක් ඇති අයෙකුට වර්ණ මිලියන දහයක් වෙන් වශයෙන් හඳුනාගැනීමට පුළුවන. චතුර්කේතුක දෘෂ්ඨියක් ඇති අයෙකු දකින ලෝකය ත්‍රිකේතුක දෘෂ්ඨියක් ඇති අප බොහෝ දෙනෙකුට සිතාගන්නටවත් නොහැකි වර්ණවත් ලෝකයකි.

අපට පාරජම්බුල කිරණ දැකිය නොහැකි වුවත් විවිධ වස්තු වලින් පරාවර්තනය කරන පාරජම්බුල කිරණ වල තරංග ආයාම මැනීමේ හැකියාව තිබේ. කුරුල්ලන් සම්බන්ධව සිදුකර ඇති මේ ආකාරයේ පරීක්ෂණ තුළින් අපට කුරුල්ලන් දකින වර්ණවත් ලෝකය ගැන අදහසක් ලබාගත හැකිය. 

අප කළු පැහැයෙන් දකින බොහෝ කුරුල්ලන්ගේ පිහාටු වලින් අපට සංවේදී නොවන පාරජම්බුල කිරණ පරාවර්තනය කරයි. සිරුරේ තැන්තැන්වල ඇති පිහාටු වලින් මෙසේ පරාවර්තනය කරන්නේ සමාන තරංග ආයාම ඇති විද්‍යුත් චුම්භක තරංගම නොවේ. එමෙන්ම, ගැහැණු හා පිරිමි කුරුල්ලන්ගේ මේ රටාවන් සමානද නැත. මේ අනුව පැහැදිලි වන්නේ, අපට කළු කැත සේ පෙනෙන බොහෝ කුරුල්ලන් එසේ පෙනෙන්නේ අපේ ඉන්ද්‍රියයන්ගේ ඇති සීමාවන් නිසා බවයි. කුරුල්ලන්ගේ අපට නොපෙනෙන සැබෑ වර්ණ ඔවුන්ගේ ගැහැණු සත්තුන්ට පෙනේ.

මේ අයුරින්ම, අප සිතන්නේ ඇතැම් කුරුල්ලන් අනුන්ගේ කූඩු වල දමන බිත්තර ඔවුන්ට තමන්ගේ බිත්තර වලින් වෙන් කර හඳුනාගත නොහැකි බවයි. එහෙත්, බොහෝ විට අපට එක පාටින් පෙනෙන මේ බිත්තර ඔවුන්ට ඉතා පහසුවෙන් වෙන්කර හඳුනාගත හැකිය.

ඇතැම් විට අහසේ ඉතා ඉහළ පියාඹන මාංශභක්ෂක කුරුල්ලෙකු ක්ෂණිකව පහත් වී තණබිමක සිටින මීයෙකු ඩැහැගනී. එහෙත්, අපට එහි මීයෙකු සිටි බව නොපෙනේ. ඇත්තටම මේ කටයුත්ත කුරුල්ලාට ඉතා පහසු වැඩකි. අර මීයා තමන් යන මාර්ගය මුත්‍රා වලින් සලකුණු කරමින් යයි. මේ සලකුණු වලින් පරාවර්තනය කරන පාරජම්බුල කිරණ, අපට නොපෙනුණත්, ගොළුබෙල්ලෙකු ගිය පාර සටහන් වන අයුරින් පැහැදිලිව තණබිමේ සලකුණු වේ. මේ සලකුණ ඉතා ඉහළ අහසේ සිට වුවද පැහැදිලිව පෙනෙන නිසා ක්ෂණිකව පහත් වී මීයාව අල්ලාගැනීම පහසුවෙන් කළ හැකි දෙයකි.

කුරුල්ලන් නරඹන්නට යන අය සාමාන්‍යයෙන් පරිසරයේ පාටට කිට්ටු, කැමෆ්ලාජ් ඇඳුමක් ඇඳගෙන යාම පුරුද්දකි. එහෙත්, ඔවුන් නොදන්නා කරුණක් වන්නේ රෙදි වල ඇති සායම් වලින් මෙන්ම රෙදි සේදීමට යොදන ද්‍රව්‍ය වලින්ද අපට නොපෙනෙන පාරජම්බුල කිරණ පරාවර්තනය කර යවන බවයි. මේ නිසා අප කොතරම් හොඳින් කැමෆ්ලාජ් වී හිටියත් කුරුල්ලන්ට ඉතා පැහැදිලිව, වෙනස්ම පාට දෙකක් ලෙස ඈත තියාම පහසුවෙන් හඳුනාගත හැකිය. 

හෝමෝ සේපියන්ස්ලා බොහෝ දෙනෙකුට ඇත්තේ ත්රිකේතුක දෘෂ්ඨියක් වුවත්, පිරිමින්ගෙන් 8%කට පමණත් ගැහැණුන්ගෙන් 0.5%කට පමණත් ඇත්තේ ද්විකේතුක දෘෂ්ඨියකි. එමෙන්ම, කාන්තාවන් අතර චතුර්කේතුක දෘෂ්ඨිය ඇති අය සුළු ප්‍රතිශතයක්ද සිටිති. ඔවුන් දකින ලෝකය අනෙත් අය දකින ලෝකයට වඩා අතිශයින්ම වර්ණවත් ලෝකයකි. කෙසේවුවද, මෙවැනි කාන්තාවන් බොහෝ දෙනෙකු තමන්ට චතුර්කේතුක දෘෂ්ඨියක් ඇති බව නොදනිති. එයට හේතුව, අප ජීවත් වන්නේ ත්රිකේතුක දෘෂ්ඨියක් ඇති අය වෙනුවෙන් සැලසුම් කළ ලෝකයක වීමයි.

මෙය කියවන ඔබ කාන්තාවක්නම්, ඔබට පෙනෙන වෙනස් වර්ණ වෙනත් අයට වෙන් වශයෙන් හඳුනාගත නොහැකි බව කෙදිනක හෝ ඔබට සිතී ඇත්ද?

(Images: www.birdbgone.co, archives.evergreen.edu, atrl.net )

කළු, කැත කපුටා හා ලස්සන මොණරා

අද ලිපිය පටන්ගන්නේ රන්දිල් නෝනා විසින් පරිවර්තනය කර නිදහස් සිතිවිලි වියුණුවේ පළකර ඇති කතාවකිනි.

තමන්ගේ ජිවිතය ගැන බොහොම තෘප්තිමත් සිතින් පසු වූ හුදෙකලා කපුටෙක් ඈත ඈත වනන්තරයේ වාසය කළේය. නමුත් පළමු වරට හංසයෙකු දුටු දා පටන් ඔහුගේ සිතුවිලි වෙනස් විය.

“අනේ අප්පේ, මේ හංසයා සුදු ම සුදුයිනේ” කපුටා සිතුවේය.

“ඒකට මම!, මම කට්ට කලුයි. මේ ලෝකේ ඉන්න ප්‍රීතිමත් ම කුරුල්ලා මේ හංසයා වෙන්න ඕනෑ”

අනතුරුව තමන්ගේ සිතුවිල්ල පිළිබඳ ව ඔහු හංසයා සමග පැවසීය.

“ඇත්තටම,” හංසයා පිළිතුරු දුන්නේය.

“පාට දෙකක් තියෙන, ගිරවෙකු දකින කං මාත් මං ගැන හිතාගෙන හිටියේ එහෙම තමයි. එයා දැකපු දවසේ මට තේරුණා ප්‍රීතිමත් ම කුරුල්ලා මං නෙමෙයි ඒ ගිරවා තමයි කියලා.”

ඉක්බිති අපේ මේ කපුටා ඒ ගිරවා සොයාගෙන ගියේය. ගිරවා ඔහුට සිය සිතුවිලි මෙසේ පැහැදිලි කළේය.

“මම ඉතාමත් ප්‍රීතිමත් ජීවිතයක් ගත කළ එක ඇත්ත. හැබැයි ඒ මොණරෙකු දකින කං විතරයි. මට තියෙන්නේ පාට දෙකයි. ඒකට මොණරාට! එයාට තියෙන පාට ගනින්න මගේ මේ ඇ‍ඟේ තියෙන පිහාටු මදි. ඒ තරමට එයාගේ පිහාටුවෙන් පිහාටුවට එක එක පාට”

ඉතිරි කොටස කියවීමට කැමති කෙනෙකුට නිදහස් සිතුවිලි බ්ලොග් අඩවියට පිවිස කියවීමට පුළුවන.

දැන් මේ කතාව අනුව,
-කපුටා කළුය.
-හංසයා සුදුය.
-ගිරවාට පාට දෙකකි.
-මොණරාට පාට මහ ගොඩකි.
-කළු පාටට වඩා සුදුපාට ලස්සනය.
-සුදු පාටට වඩා පාට දෙකක් ලස්සනය.
-පාට දෙකකට වඩා පාට මහ ගොඩක් ලස්සනය.

අවුරුදු දහස් ගණනක් පුරා අපි කුරුල්ලන් ගැන ඔයාකාරයට හිතුවෙමු. පහතින් ඇත්තේ අවුරුදු දහස් ගණනක් පැරණි සංස්කෘත සුභාෂිතයක් හා එහි සිංහල තේරුමයි.

काकः कृष्णः पिकः कृष्णः को भेद पिककाकयोः
वसन्तसमये प्राप्ते काकः काकः पिकः पिकः

කපුටාත් කළුය කොවුලාත් කලුය.
එසේනම් කපුටාගේත් කොවුලාගේත් වෙනස කුමක්ද?
වසන්ත කාලය පැමිණි කළ,
කපුටාගේ කාකනාදයත් කොවුලාගේ කූජනයත් ඇසෙනු ඇත!

මෙතැනදීත් අපේ සිතීම මෙවැන්නකි.
-කපුටා කළුය.
-කොවුලාද කළුය.
-ඒ නිසා පෙනෙන හැටියට කපුටාගේත් කොවුලාගේත් වෙනසක් නැත.
-කපුටු හඬ අමිහිරිය.
-කොවුල් හඬ මිහිරිය.
-හඬේ වෙනසින් කපුටාත් කොවුලාත් වෙනස් බව දැනගත හැකිය.

(කපුටාගේත් කොවුලාගේත් වෙනසක් නොපෙනෙන්නේ කටවහගෙන ඉන්න තාක්කල් පමණි. අවශ්‍යනම්, වැඩක් කරන්නට අවස්ථාවක් ලැබෙන තුරු හෝ විපක්ෂයේ ඉන්න තාක්කල් කියන්නත් බැරිකමක් නැත.)

උත්තර අර්ධගෝලයේ රටවලට අද (මාර්තු 20) වසන්තය එළැඹේ. ලංකාවේනම් දැන් කපුටෝත්, කෝකිලයෝත් හවුලේ කුණු අහුලාගෙන කති. මගේ ආයතනයේ සේවකයින්ගෙන් විද්‍යුත් ලිපියක් මඟින් ඊයේ කාරුණිකව ඉල්ලා තිබුණේ ආයතන භූමිය පුරා නිදහසේ සැරිසරන පාත්තයින් කණ්ඩායම් වලට කෑම දීමෙන් වැළකෙන ලෙසය. ඒ පාත්තයින් පිලිබඳ වූ තරහකට නොවේ. පාත්තයින්ගේම හොඳටය.

මිනිස්සු බොහෝවිට පාත්තයින්ට දෙන්නේ උන් ස්වභාවික පරිසරයෙන් අහුලාගෙන කන කෑමම නොවේ. තමන් කන කෑමයි. මේ වැඩේ දිගටම කරන විට උන් මිනිස් කෑම වලට පුරුදු වෙති. උන්ගේ සිරුරු පරිණාමය වී ඇත්තේ මිනිස් ආහාර බුදීමට නොවන බැවින් මේ ආහාර නිසා පාත්තයෝ නොයෙක් රෝගාබාධ වලට ලක්වෙති. අර විද්‍යුත් ලිපියෙන් පාත්තයින්ට කෑම නොදමන ලෙස ඉල්ලා සිටියේ ඒ නිසාය. මිනිස්සු පාත්තයින්ට දමන්නේ තමන් කන "හොඳ කෑම" වුවත් අවසාන ප්‍රතිඵලය ලංකාවේ කුණු අහුලාගෙන කන කපුටන්ගේ හා කොවුලන්ගේ තත්ත්වයෙන් වෙනස් නැත. ඇත්තටමනම්, කුණු අහුලාගෙන කන කපුටන්ට හා කොවුලන්ට මීට වඩා තේරීමක් තිබේ.

අප බොහෝ විට සිතන්නේ අපේ දෑස් වලට ලස්සනට පෙනෙන, දෙසවනට මිහිරි නාද සේ ඇසෙන, දිවට රස අහර සේ දැනෙන සියළු දේ වෙනත් අයටත් එසේම පෙනෙන, ඇසෙන, දැනෙන බවයි. එහෙත්, ඇත්ත එය නොවේ.

(දෙවන කොටසක්ද ඇතත් තවමත් ලියා නැති බැවින් එය පළ කෙරෙන දිනය හරියටම කිව නොහැක.)

(Image: www.moralstories.org)

කවදාක කොහොම කොයි ලෙසකද මා බිහි වූයේ?

මේ ලිපිය කලින් "මරණය දුකක් වන්නේ කාටද?" මාතෘකාව යටතේ පළකළ ලිපියට සම්බන්ධය. එමෙන්ම, ඒ ලිපියේ මුලින් ඇති වියාචනය මේ ලිපියටද අදාළය. පෙර ලිපියෙන් මා කතා කළේ මරණය දුකක්ය යන කරුණ විශ්වාසය හෝ තර්කනය මත මිස ප්‍රත්‍යක්ෂයෙන් තහවුරු කරගත නොහැකි බවයි. ඒ, අප කවුරුත් තවම මියගොස් නැති බැවිනි.

අප කිසිවෙකු තවම මියගොස් නැත්තේ වුවද ඉපදී සිටින්නෙමු. එසේනම්, අපට ඉපදීම දුකක්ය යන්න විශ්වාසය හෝ තර්කනය මත පිළි නොගෙන ප්‍රත්‍යක්ෂයෙන් තහවුරු කරගැනීමේ හැකියාවක් තිබේද?

බුද්ධ දේශනා අනුව, ඉපදීමේ දුක ලෙස දක්වා ඇති කරුණු බොහොමයක් ඇත්තටම ඉපදීමෙන් පසුව ජීවත්වීමේදී ඇතිවන දුක්ය. මේ අර්ථයෙන්, ඉපදීම දුකක් වන්නේ ඉපදීම නිසා වෙනත් දුක් ඇතිවන බැවිනි. ඒ හැරුණු විට, ඉපදීම හා කෙළින්ම අදාළ වන කරුණු කිහිපයක්ද විස්තර වේ.

ගර්භා වක්‍රාන්ති මූලික දුක්ඛ- මව් කුස තුළ අත් පා හකුළුවා ගෙන ගත කිරීමට සිදු වීම.
ගර්භ පරිහරණ මූලික දුක්ඛ - මවගේ කෑම බීම ගමන් බිමන් ආදී සෑම අවස්ථාවකදීම කුස තුළ සිටියදී පීඩා විඳීමට සිදු වීම.
ගර්භ විපත්ති මූලික දුක්ඛ- ඇතැම් විට බිහිවන අවස්ථාවේදී වෙදුන් විසින් සැත්කම් ආදිය කිරීම නිසා ඇති වන දුක
විජායන මූලික දුක්ඛ- පර්‍වතයකින් හෙළනු ලැබූවකු මෙන් හිස යටිකුරුව බිහිවන විට ඇති වන දුක.
වහීර් නිෂ්ක්‍රමණ මූලික දුක්ඛ- අළුත් තුවාලයකට ලුනු දමා කොස්සකින් උලන විට ඇති වන දුකට නොදෙවෙනි දුකක් උපත ලද මොහොතේ නාවා පිරිසිදු කරන විට ඇති වීම.

ඉපදීම හා සෘජුවම අදාළ වන මේ දෑ දුක්යැයි අපට ප්‍රත්‍යක්ෂ කළ හැකිද? අළුත් තුවාලයකට ලුනු දමා කොස්සකින් උලන විට ඇති වන දුක අපට ප්‍රත්‍යක්ෂයෙන් දැනගත හැකි එකකි. එහෙත්, ඒ දුක උපත ලද මොහොතේ නාවා පිරිසිදු කරන විට ඇති වන දුකට සමාන කරන්නට වන්නේ තර්කනයෙන් හෝ විශ්වාසයෙනි. අප කවරෙකුට හෝ මාස නවයක් නොව දවසක් වුවද අතපය හකුළුවා කුඩා අවකාශයක සිර වී සිටින්නට සිදුවුවහොත් විඳින්නට වන දුක අපට ප්‍රත්‍යක්ෂයෙන් දැනගත හැකි එකකි. එහෙත්, අපට එය දුකක් වන්නේ අතපය දිගහැර ගෙවන නිදහස් ජීවිතයකට අප පුරුදු වී සිටින නිසාය. එවැනි අවකාශයක සිටීමට හුරු වී සිටින කෙනෙකු ඒ ගැන ඒ අයුරින්ම සිතනු ඇත්ද? ගර්භාෂයෙන් එළියට පැමිණ නිදහසේ වසර ගණනක් දිවි ගෙවා ඇති වැඩිහිටියෝද බොහෝ විට තමන් වටකර අදෘශ්‍යමාන කාල්පනික ගර්භාෂ බිත්තියක් මවාගෙන ඒ තුළ සිරවී සිටීමට කැමැත්තක් දක්වනු අපට බොහෝවිට නිරීක්ෂණය කළ හැකි දෙයකි.

අවාසනාවකට මේ අවස්ථා කිසිවක් අපට මතක නැත. ගර්භ කාලය හෝ ඉපදෙන අවස්ථාව තබා තමන්ගේ ජීවිතයේ මුල් වසර දෙක තුළ සිදුවූ සිදුවීමක්වත් හරිහැටි මතක ඇති කිසිවෙකු මේ ලිපිය කියවන්නන් අතර ඇතැයි මම නොසිතමි. පර්යේෂණ අනුව පෙනී යන්නේ වැඩිහිටියෙකුට විස්තරාත්මකව මතක ඇති මුල්ම සිද්ධිය වයස 2-4 අතර කාලයේදී සිදුවූවක් බවයි. මගේ වයස වසර 2 1/2 දී පමණ අපේ පවුලට අළුතින් සාමාජිකයෙකු එක්වීම මට කිසිසේත්ම මතක නැතත් වයස වසර 3 1/2 දී අළුත් සාමාජිකයෙකු එකතු වනු මට හොඳින් මතක තිබේ. එමෙන්ම, මේ සිදුවීම් දෙක අතර කිසියම් අවස්ථාවක සිදුවූ ගෙවල් මාරු කිරීමක්ද මට මතක තිබේ. මට දැනට මතක ඇති පැරණිම සිදුවීම මේ ගෙවල් මාරුවයි.

එසේනම් ඊට පෙර සිටියේ මා නොවේද?

මා නමැති පුද්ගලයා මා විසින් අර්ථ දක්වා ගන්නේ මගේ වර්තමාන මතකයට සාපේක්ෂවය. මෙය කාටත් පොදුය. මේ මොහොතේ ඔබ ඉකොනොමැට්ටාගේ බ්ලොගය කියවයි. ඊයේ හෝ පෙර දිනකද ඔබ එය කියවූ බව ඔබට මතක තිබේ. ඒ අනුව, අද ජීවත්වන්නේ ඊයේ හෝ එදා ඉකොනොමැට්ටාගේ බ්ලොගය කියවූ ඔබමයැයි ඔබට සිතේ.

දශක හතරකට පමණ පෙර තුන්වෙනි ශ්‍රේණියේ ඉගෙනුම ලබමින් සිටි පරකන්දෙණිය ගමේ කොල්ලෙක් බිම වැටී තිබූ රුපියල් දෙකේ කොළයක් දැක හිමිහිට සාක්කුවට දමාගනී. පසුව එම මුදල ඔහුගේ බැංකු ගිණුමේ තැන්පත් කරයි. තවත් දවසක් හෝ කිහිපයක් සිය නැන්දා විසින් දෙන කෑම කන්නට එන බල්ලන්ට ගල් වලින් ගසා උන් වේදනාවෙන් කෑගසමින් දුවනු දැක සතුටුවේ. මේ සිදුවීම් මතකයේ ඇති ඕස්ට්‍රේලියාවේ ජීවත් වන මැදිවිය ඉක්මවූ වැඩිහිටි පුද්ගලයෙකු දශක හතරකට පෙර මේ දේවල් කළ කොල්ලා තමායැයි සිතා අනුන්ගේ මුදලක් වැරදි ලෙස ගැනීම ගැනත්, අසරණ සතෙකුට හිරිහැර කිරීම ගැනත් වරදකාරී හැඟීමක් ඇති කරගනිමින් පසු තැවේ. මේ දෙදෙනා එක් අයෙකු වන්නේ වැඩිහිටියාගේ අඛණ්ඩ මතකය තුළය. එසේනම්, මම මා වන්නේ මගේ මතකය තුළද? මා විසින් සිදුකළ වෙඩි තැබීමකින් පුද්ගලයකු මිය යනු දුටු බව බොහෝ දෙනෙකුට මතක ඇතත් මට ඒ බව අමතකනම් ඇත්තටම මා එවැන්නක් කළෙම්ද? 

බොහෝ වැඩිහිටියන්ට තමාගේ වයස 2-4 පමණ කාලයට පෙර සිදුවීම් මතක නැතත් එය එසේ වන්නේ වයස 4-5දී හෝ ආසන්න කාලයකදී කුඩා කාලයේ මතක ක්ෂය වී යන බැවිනි (Childhood amnesia). කුඩා දරුවෙකුට වයස අවුරුදු 1-2 අතර කාලය පිලිබඳ යම් මතකයක් තිබේ. එහෙත්, ඊට පෙර කාලය පිලිබඳ එවැනි පැහැදිලි මතකයක් ඇති බවක් තහවුරු වී නැත. එසේනම් ඊට පෙර සිටියේ මමමද?

මමයැයි මා සිතන ජීවත්වන, මියයාමට නියමිත පුද්ගලයෙකු සිටීනම් ඔහු (හෝ ඇය) ඉපදුනු අවස්ථාවක්ද තිබිය යුතුය. මගේ මතකයේ ඇති මුල්ම සිදුවීම සිදුවන විට මම ඉපදී සිටියෙමි. එමෙන්ම, මගේ පියාගේ ශුක්‍රාණුවක් හා මවගේ ඩිම්බයක් එකට එකතුව යුක්තානුවක් ඇති වන තුරු මා ඉපදී සිටීමේ ඉඩකඩක් නැත. මා යනු මගේ සිරුර නොවුවද මගේ සිරුර නැත්නම් මා යනුවෙන් පුද්ගලයෙකු සිටීමේ ඉඩක් නැත. එසේනම්, පිළිසිඳගැනීම සිදුවූ තැන් සිට මගේ මතකයේ ඇති මුල්ම සිදුවීම සිදුවන අවස්ථාව අතරතුර යම් මොහොතක මගේ උපත සිදුව තිබිය යුතුය.

මේ මොහොත මා මවුකුසින් එළියට පැමිණි මොහොතද?

ඇත්තටම ඒ අවස්ථාවේ වෙන්නේ ජීව විද්‍යාත්මක වෙනස්කම් කිහිපයක් පමණි. මගේ මව හා පැවති ජීව විද්‍යාත්මක සම්බන්ධතාවය බිඳ දමා ඇතැම් ජීව විද්‍යාත්මක කරුණු අතින් ස්වාධීන සිරුරකට හිමිකම් කීමට හැකිවීම මගේ උපතනම්, ඉපදීම යනු ජීව විද්‍යාත්මක හා භෞතික කරුණක් පමණි. එසේනම්, මා යනු මගේ සිරුර විය යුතුය. එය එසේ විය නොහැකි බව පෙර ලිපියක අපි කතා කළෙමු.

උපන් අළුත කුඩා දරුවෝ මෙන්ම ගර්භාෂයේ සිටින දරුවෝද බාහිර සංවේදනාවන්ට ප්‍රතිචාර දක්වති. ඒ නිසා, මතකයේ ආරම්භක සීමාවට පෙර මා නම් වූ පුද්ගලයෙකු නොපැවති බව කිවනොහැක. එමෙන්ම මොළයක් හා/හෝ ස්නායු පද්ධතියක් වර්ධනය වන තුරු මම නම් වූ පුද්ගලයෙකු සිටිය නොහැකිය. බාහිර සංවේදනාවන්ට ප්‍රතිචාර දැක්වීමට මොළය පුහුණු වෙද්දී යම් කිසි අවස්ථාවක මමනම් වූ මැරෙන තුරු ජීවත්වන පුද්ගලයා උපදී.

එය සිදුවන නිශ්චිත මොහොතක් තිබේද?

(Image: www.themotherish.com)

අවසන් දේශනය

ඇමරිකාවේ කානගී මෙලන් සරසවියේ "අවසන් දේශනය" නම් වූ දේශන මාලාවක් පැවැත්වේ. මෙහිදී, තෝරාගත් දේශකයෙකුට ආරාධනා කෙරෙන්නේ යම්කිසි අයුරකින් මේ දේශනය ඔහුට හෝ ඇයට ඉදිරිපත් කිරීමට ලැබෙන අවසාන දේශනය වී යැයි උපකල්පනය කරමින් තමන්ට ලෝකයට දෙන්නට ඇති පණිවුඩයක් ඇත්නම් එය පැයක් තුළ ඉදිරිපත් කිරීමටය.

2007 සැප්තැම්බර් මස 18 වන දින පැවති "අවසන් දේශනය" සඳහා තෝරාගෙන තිබුණු දේශකයා වූයේ පරිගණක විද්‍යාව හා මිනිස්-පරිගණක අන්තර්-සම්බන්ධතා පිලිබඳ මහාචාර්ය වරයෙකු වූ ආචාර්ය රැන්ඩෝල්ෆ් පෝෂ්ය. දේශනයට සවන්දීමට පැමිණි සියගණනක පිරිසකගේ අත්පොළසන් මැද ඔහුගේ දේශනය ඇරඹුනේය.

"ස්තුතියි! මේ දේශනය සඳහා අවස්ථාවක් ලැබීම විශාල සතුටක්....මට දැනගන්න ලැබුණා මේ දේශනය නම් කර ඇත්තේ අවසාන දේශනය ලෙස බව. ඔබට මියයාමට පෙර අවසන් වරට එක් දේශනයක් කිරීමට පමණක් ඉඩතිබේනම් ඔබ එහිදී කතා කරන්නේ මොනවා ගැනද? එහෙනං අන්තිමට මගෙත් දිනය තීරණය වෙලා වගේ..."

සභාවේ සිනා.

"මගේ කතාවේ පසුබිම නොදන්න කෙනෙක් මෙතන ඉන්නවනම්, මම එය මුලින්ම කියල ඉන්නම්. අපේ තාත්තා කියල තියෙන්නේ කාමරේ අලියෙක් ඉන්නවනම් ඌව මුලින්ම හඳුන්වල දීල ඉන්න කියලා. [කියන්න ලොකු දෙයක් තියෙනවනම් වටෙන් ගොඩෙන් එතෙන්ට එන්නෙ නැතුව ඒක මුලින්ම කියල දාන්න කියලා]"

දේශනශාලාවේ තිරය මත ස්කෑන් ඡායාරූපයක් ප්‍රක්ෂේපනය වේ.

"මේ තියෙන්නේ මගේ අක්මාවේ කැට් ස්කෑන් ඡායාරූපයක්. ඔබට පේනවා ඇති එහි ටියුමර් දහයක් පමණ තියෙන බව. මේ ස්කෑන් ඡායාරූප  අනුව වෛද්‍යවරුන් ඇස්තමේන්තු කර ඇති ආකාරයට මට ජීවත්ව සිටීමට තව ඉතිරි වෙලා තියෙන්නේ මාස තුනක සිට හයක් දක්වා වූ කාලයක්!"

සභාව මීයට පිම්බාක් මෙන් නිහඬය.

"මේ ස්කෑන් ඡායාරූප පරික්ෂා කරලා ඔය ඇස්තමේන්තුව කරලා දැන් තවත් මාසයක් වෙනවා. මං හිතන්නේ ඔයගොල්ලන්ට ගණන හදාගන්න පුළුවන්!"

"මම ප්‍රතිකාර ගන්නේ ලෝකයේ සිටින හොඳම වෛද්‍යවරුන්ගෙන්. ඒත්, මේ තමයි ඇත්ත! මෙය අපට වෙනස් කළ නොහැකියි. අපට තීරණය කරන්න වෙනවා මෙවැනි තත්ත්වයකට අප ප්‍රතිචාර දැක්විය යුත්තේ කොහොමද කියලා...අපට ලැබෙන කාඩ් අත අපට වෙනස් කරන්න බෑ. ඒත්, ඒ කාඩ් සෙල්ලම් කරන විදිහ තියෙන්නේ අපේ අතේ..."

"මා දිහා බැළුවහම ඔබ බලාපොරොත්තු වන ආතතියෙන් හෙම්බත් වූ, මූසල මූණක් ඔබට නොපෙනෙනවානම්, මට කියන්න තියෙන්නේ, ඔබේ බලාපොරොත්තු බිඳ දැමීම ගැන අතිශයින්ම කණගාටුයි..."

"ඒ එක්කම මට සහතික කර කියන්න පුළුවන් මම මේ ඇත්ත මනසින් ප්‍රතික්ෂේප කර බොරු සතුටක් ලබනවා නෙමෙයි. සිදුවීමට නියමිත දේ මම පැහැදිලිව දන්නවා..."

"මගේ පවුල, දරුවන් තිදෙනා [ඒ අයගේ වයස අවුරුදු 1, 3 හා 5], මගේ බිරිඳ..."

සුන්දර පවුලක ඡායාරූපය තිරයේ ප්‍රක්ෂේපනය වේ.

"ටික දවසකට කලින් අපි ගෙවල් මාරු කළා. අපි වර්ජිනියා වලින් ලස්සන ගෙයක් මිලදී ගත්තා. අපේ පවුලේ සාමාජිකයින්ට ඉදිරි කාලය ගෙවන්න හොඳම තැන එය බව අපි හිතනවා."

ලස්සන ගෙයක ඡායාරූපය තිරයේ ප්‍රක්ෂේපනය වේ.

"අනෙත් වැදගත්ම කරුණ, මම දැනටත් ඉතාම සෞඛ්‍ය සම්පන්නයි. ඔවු, මෙතැන ඉන්න වැඩි දෙනෙකුට වඩා..."

වේදිකාව මත පහත්වන ආචාර්ය රැන්ඩි පෝෂ් පුෂ්-අප් කිහිපයක් ගසා, එක් අතක් ඔසවා තනි අතින්ද පුෂ්-අප් කිහිපයක් ගසයි.

"අපිට හිතාගන්න අමාරුම දෙයක් තමයි, පේන්න ඉහෙන් බහින රෝගයක් නැති පුද්ගලයෙක් මාස කිහිපයකින් අනිවාර්යයෙන් මැරෙන්නෙ කොහොමද කියන එක..."

"මෙතන කවුරු හරි ඉන්නවනම් මා ගැන අනුකම්පා කරන, මට කියන්න තියෙන්නේ, මම ඔහු හෝ ඇය ගැන අනුකම්පා කරන බව පමණයි."

මේ දේශනය ගැන කෙටි ලිපියක් 'දී ඔන්කොලොජිස්ට්' සඟරාවේද පළ විය.

දේශනයේ මාතෘකාව ආචාර්ය රැන්ඩි පෝෂ් විසින්ම පැහැදිලි කළේ මෙසේය.

"මේ දේශනය පිළිකා ගැන නෙමෙයි. පිළිකා ගැන ඕනැ තරම් අය කතා කරනවා. පිළිකා ගැන කතා කරල දැන් මට ඇති වෙලා තියෙන්නේ. ඒ නිසා, පිළිකා සුව කරන වැඩි දෙනෙක් නොදන්නා රහස් ප්‍රතිකාර ක්‍රම ගැන ඔබ දන්නවනම් කරුණාකරලා ඒවා ගැන මට කියන්න එන්න එපා."

"ඒ වගේම, මම කතා කරන්නේ ආගම හෝ අධ්‍යාත්මිකත්වය ගැනත් නෙමෙයි. හැබැයි මැරෙන්න කිට්ටුව කාලයක් තිස්සේ තිබුණු විශ්වාසයන් වෙනස් වීම ගැන (Deathbed conversions) අත්දැකීම්නම් මටත් තිබෙනවා."

නැවතත් නිහඬතාවයකි.

"මම මේ මැකින්ටොෂ් ලැප්ටොප් එකක් ගත්ත විතරයි!"

"මම අද කතා කරන්නේ අපේ කුඩා කාලයේ සිහින සැබෑ කරගන්නේ කොහොමද කියන එකත්, ඒ වගේම වෙනත් අයගේ කුඩා කාලයේ සිහින සැබෑ කරගැනීමට අපට උදවු කළ හැක්කේ කෙසේද කියන එකත් ගැනයි..."

දේශනයේ සම්පූර්ණ වීඩියෝව පහත තිබේ.

මේ වන විට මිලියන 17ක් දෙනා විසින් නරඹා ඇති ඉහත වීඩියෝව ඉතා ඉක්මණින් ජනප්‍රිය විය. 2008 ජූලි 25 දින ආචාර්ය රැන්ඩි පෝෂ් සිය කෙටි දිවිය නිමා කළේය. මියයාමට පෙර ඔහු ඉහත දේශනය පාදක කරගෙන පොතක්ද පළ කළේය. එය ඇරඹෙන්නේ මෙසේය.

මා ඉංජිනේරු ගැටළුවකට මුහුණ දී සිටිමි.

බැලූ බැල්මට මගේ පෙනුම ඉතාම සෞඛ්‍ය සම්පන්න වුවත්, මගේ අක්මාවේ පිළිකා ගැටිති දහයක් තිබේ. මට ජීවත් වීමට ඉතිරිව ඇත්තේ තවත් මාස කිහිපයක් පමණි.

මා සිහින මැවූ කාන්තාව හා විවාපත්ව සිටින මම කුඩා දරු තිදෙනෙකුගේ පියෙක්මි. මට ඉතා පහසුවෙන් මා පත් වී සිටින තත්ත්වය ගැන කණගාටු විය හැකි වුවත්, එයින් මට හෝ මගේ බිරිඳට හා දරුවන්ට සිදුවන කිසිදු යහපතක් නැත.

එසේනම්, ඉතිරිව ඇති සීමිත කාලය මා ගෙවිය යුත්තේ කෙසේද?

ඉතාම පැහැදිලිව මා විසින් කළ යුතු දේවල් වන්නේ මට හැකිතාක් කල් මගේ පවුලේ සාමාජිකයින් සමඟ සමීපව සිටිමින්, ඔවුන් සමඟ ගෙවන හැම මොහොතක්ම සතුටින් වැළඳ ගනිමින්, මා නැතිව ගෙවන ඔවුන්ගේ ඉදිරි ජීවිතය වඩා සැපවත් කිරීමට කළ යුතු සියල්ල සැලසුම් කිරීමයි.

එතරම්ම නොපැහැදිලි දෙයනම්, ඉදිරි වසර විස්සක පමණ කාලය නොමැරී ජීවත් වීමට ලැබුනේනම් මා විසින් මගේ දරුවන්ට උගන්වනු ලැබීමට නියමිත සියළු දේ ඉගෙන ගැනීමට ඔවුන්ට ඉඩ සලස්වන්නේ කෙසේද යන්නයි. ඔවුන් ඉතා ලාබාල වයසේ පසුවන බැවින් මේ කතාබහ මේ වෙලාවේ කිරීමේ හැකියාවක් නැත. වැරැද්දෙන් නිවැරැද්ද වෙන් කරගන්නා ආකාරයත්, අප වැදගත්යයි සිතන දේවලුත්, ජීවිතයේ අභියෝග වල මුහුණ දිය යුතු ආකාරයත් සෑම දෙමවුපියෙකු විසින්ම සිය දරුවන්ට කියා දිය යුතුය. ඔවුන්ගේ ජීවිත හැඩගස්වා ගැනීමට ආධාරක ලෙස අපේ සැබෑ ජීවිත කතා අපවිසින් ඔවුන්ට කියා දිය යුතුය. මා කානගී මෙලන් සරසවියේ අවසාන දේශනය යොදාගත්තේ මගේ ඒ අරමුණ වෙනුවෙනි.

මේ දේශනා සාමාන්‍යයෙන් සලඡායාලේඛණගත කෙරේ. එදින මා විසින් කරන්නේ කුමක්දැයි මම හොඳින් දැන සිටියෙමි. ශාස්ත්‍රාලීය දේශනයක් කිරීමට ලැබුණු අවස්ථාවට මුවා වෙමින් මා විසින් කළේ කිසියම් අනාගත දිනෙක මුහුදු වෙරළට ගසාගෙන ආ විටෙක මගේ දරුවන්ට සොයාගත හැකි වන පරිදි මා නමැති ප්‍රපංචය බෝතලයක් තුළට රිංගවීමයි.

මා චිත්‍ර ශිල්පියෙකු වීනම් මා ඔවුන් වෙනුවෙන් සිතුවමක් පින්තාරු කරනු ඇත. මා සංගීතඥයෙකු වීනම් මා ඔවුන් වෙනුවෙනි සංගීත ඛණ්ඩයක් නිමවනු ඇත. එහෙත්, මම දේශකයෙක්මි. එබැවින්, මම දේශනයක් කළෙමි.

මගේ ජීවිතයෙන් ඉතිරිව ඇති කාලය මෙතරම් කෙටි වුවද, ජීවිතයේ මිහිර ගැනත්, ජීවිතයේ වටිනාකම ගැනත් මම දේශනා කළෙමි. මා විසින් හෘදයංගම දේ ලෙස සලකන අවංකත්වය, ප්‍රතිපත්තිගරුක බව, කළගුණ සැලකීම වැනි යහගුණ ගැන මම කතා කළෙමි. ඒ අතර, මගේ දේශනය ඒකාකාරී, නීරස එකක් නොවන්නටද මම, ඉතා අසීරුවෙන් වුවත්, වගබලා ගත්තෙමි.

මේ පොත මඟින් මා කරන්නේ කානගී මෙලන් සරසවි වේදිකාවේදී මා පටන්ගත් දේශනය තවදුරටත් දිගටම කරගෙන යාමයි. කාලය ඉතා වටිනා නිසා, ඒ කාලය හැකිතාක් මගේ දරුවන් සමඟ ගත කළ යුතු නිසා, මම මේ කටයුත්තට ජෙෆ් සැස්ලෝගේ [පොතේ සම කතෘ] උදවු ඉල්ලුවෙමි. මගේ සෞඛ්‍යය පවත්වාගැනීමට ව්‍යායාම අත්‍යවශ්‍ය බැවින් සෑම දිනකම මම මගේ නිවස ආසන්නයේ පාපැදියෙන් රවුම් ගණනාවක් යමි. ඒ අතර, මගේ ජංගම දුරකථනයට සම්බන්ධ කළ හෙඩ් ෆෝනයෙන් මම ජෙෆ්ට දේශනා පැවැත්වූයෙමි. ජෙෆ් විසින් මේ පොතේ පරිච්ඡේද වලට හරවා ඇත්තේ මගේ එවැනි දේශනා පනස් තුනකි.

වෙනත් කිසිවක් ජීවත් වන දෙමවුපියෙකුගේ අඩුව නොපුරවන බව අපි මුල සිටම දැන සිටියෙමු. එහෙත්, ඉංජිනේරු විද්‍යාව යනු පරිපූර්ණ විසඳුම් ලබා දීම නොවේ. ඔබ සතුව ඇති සීමිත සම්පත් යොදාගෙන කළ හැකි හොඳම දෙය කිරීමයි. [ඉංජිනේරු විද්‍යාව හා ආර්ථික විද්‍යාව එකිනෙක අතිපිහිත වන්නේ මෙතැනදීය.] මගේ දේශනය මඟින් මෙන්ම මේ පොත මඟින්ද මා කිරීමට උත්සාහ කරන්නේ එවැන්නකි.

ලිපියේ කොටු වරහන් තුළ ඇති එකතුකිරීම් මගේය. මේ පොත කියවීමට කැමති කෙනෙකුට මෙහි ගොස් එය කියවිය හැකිය. පිළිකා හා අදාළව මා ලියූ පසුගිය ලිපියට ඉතා වටිනා එකතු කිරීම් රැසක් ප්‍රතිචාර ලෙස බොහෝදෙනෙකු විසින් එකතු කර ඇති නිසා ඒ දේවල් ලිවීමට මා වැය කළ යුතු කාලය ඉතිරිවීම සතුටට කරුණකි.