වෙබ් ලිපිනය:

Showing posts with label ආකල්ප. Show all posts
Showing posts with label ආකල්ප. Show all posts

Monday, August 12, 2019

ගෝඨාභයගේ කතාව


ගෝඨාභය රාජපක්ෂව පොදුජන පෙරමුණේ ජනාධිපති අපේක්ෂයා ලෙස නම් කරනු ලැබීමෙන් පසුව ඔහු විසින් කළ කතාව අවධානය යොමු කළ යුතු කතාවක්. සාමාන්‍යයෙන් මේ වගේ පුද්ගලයින්ගේ ප්‍රසිද්ධ කතා මගේම නොවන මගේ කතා. ගෝඨාභය, රනිල් හෝ මහින්ද වැනි කෙනෙක්ගේ ප්‍රසිද්ධ කතාවක් කියා කියන්නේ බොහෝ විට වෙනත් අයෙකු හෝ කිහිප දෙනෙකු විසින් ලියා දෙන කතාවක්.

එතරම්ම වැදගත් නොවන අවස්ථාවකදීනම් සිදු වන්නේ ඒ වෙලාවේ අතට ලැබෙන කොළයේ ඇති දේ කොළය (හෝ ටෙලිප්‍රොම්ටරය) බලාගෙන කියවන එකයි. නමුත්, ඊයේ වගේ සුවිශේෂී අවස්ථාවක ගෝඨාභය වගේ කෙනෙක් කරන කතාව දිහා රටම පමණක් නෙමෙයි ලෝකයම බලාගෙන ඉන්න බව ඔහු වගේම ඔහු වටා ඉන්න අයත් හොඳින්ම දන්නා නිසා මේ කතාවේ පිටපත ගෝඨාභය ඇතුළු කිහිප දෙනෙකුගේම පූර්ව විමර්ශනයට ලක් නොවූවක් වන්නට ඉඩක් නැහැ.

ගෝඨාභයගේ කතාවෙන් පිළිබිඹු වන්නේ හරියටම ඔහු හිතන විදිහ කියා අපට කියන්න බැරි වුවත්, ඔහු හිතන විදිහ කියා ඔහුට පෙන්වන්න අවශ්‍ය විදිහ බව සැකයක් නැහැ. ඒ නිසා, ඔහු ලංකාවේ ජනාධිපති වුවහොත් ඔහු පිටතට පෙන්වන්න කැමැත්තනේ සිටින ප්‍රතිරූපයේ පිළිබිඹුවක් ලෙස ඔහුගේ මේ කතාව සැලකිය හැකියි. මේ මොහොත වෙද්දී ලංකාවේ මීළඟ ජනාධිපති ධුරයට වඩාත්ම කිට්ටුවෙන් ඉන්න පුද්ගලයා ගෝඨාභය නිසා ඔහුගේ කතාවේ මගේ අවධානයට යොමු වූ තැන් ගැන පොඩ්ඩක් කතා කරන්න කැමතියි.

"පසුගිය කාලය පුරා රට වෙනුවෙන් හඩක් නැගූ මහා සංඝරත්නය,  ආගමික පූජකතුමන්ලා, දේශපාලනඥයන්, ජාතික සංවිධාන, මාධ්‍යවේදීන්, සමාජ ජාලා ක‍්‍රියාකාරිකයන්, හා විශේෂයෙන්ම රටේ තරුණ පරපුර පෙරටුකරගත් පොදු මහජනතාවට මම මේ අවස්ථාවේ මගේ ගෞරව පූර්වක ස්තූතිය පුදකරනවා."

මෙහි සඳහන් ලැයිස්තුවට සමාජ ජාලා ක‍්‍රියාකාරිකයන් ඇතුළත්ව සිටීම අවධානයට ලක් විය යුතු දෙයක්. කාලයක් තිස්සේම ලංකාවේ දේශපාලනයේ දිශානතිය තීරණය කළ මහා සංඝරත්නය, ආගමික පූජකතුමන්ලා, දේශපාලනඥයන්, ජාතික සංවිධාන, මාධ්‍යවේදීන් හා රටේ තරුණ පරපුර යන කොටස් අතරට සමාජ ජාලා ක‍්‍රියාකාරිකයන්ද එක් වී සිටින බව මේ වෙද්දී ගෝඨාභය විසින් හිතන බව පැහැදිලියි.

ගෝඨාභය රාජපක්ෂද ප්‍රධාන කොටස්කරුවෙකු වූ පසුගිය රාජපක්ෂ දශකයේදී පෞද්ගලික මාධ්‍යද ඇතුළුව විධිමත් මුද්‍රිත හා ශ්‍රව්‍ය දෘශ්‍ය මාධ්‍ය සියල්ලක් මතම ආණ්ඩුවේ හෙවනැල්ල වැටී තිබුණු බව රහසක් නෙමෙයි. බොහෝ විට සිදු වුනේ මාධ්‍යකරුවන් විසින්ම ස්වයං වාරණයක් පනවා ගැනීමයි. වෙනත් දේවලුත් වුනා. නමුත්, සමාජ මාධ්‍ය කෙරෙහි ආණ්ඩුවෙන් එපමණම බලපෑමක් සිදු වුනේ නැහැ. එයට හේතුව පසුගිය ආණ්ඩුව විසින් සමාජ මාධ්‍ය වල බලපෑම නිසි පරිදි හඳුනා ගෙන නොතිබීම විය යුතුයි. නමුත්, රාජපක්ෂලා ඒ වැරැද්ද නැවත වරක් කරන එකක් නැහැ.

තමන් පොදුජන පෙරමුණේ ආධාරකරුවෙකු ලෙස හඳුන්වාගෙන තිබෙන විජේබාහු නමින් ප්‍රතිචාර දමන පාඨකයා විසින් ගෝඨාභය තවමත් ඇමරිකානු පුරවැසියෙකුයැයි  අප විශ්වාස කරන්නේදැයි විමසා තිබෙනවා. අප එසේ විශ්වාස කරන්නේ හෝ නොකරන්නේ නැහැ. තහවුරු කර ගැනීමට අසීරු දේ පිළිබඳව අපගේ සාමාන්‍ය ස්ථාවරයද එවැන්නක්. අප සාමාන්‍යයෙන් කරන්නේ නොදන්නා දේ නොදන්නා බව දැනගෙන ඒ පදනම මත කටයුතු කිරීමයි.

කොහොම වුවත් ගෝඨාභයගේ ඇමරිකානු පුරවැසිකම පිළිබඳව ඇතැම් දේ පැහැදිලියි. ඔහු 2003 සිට ඉතා මෑතක් වන තුරුම ඇමරිකන් පුරවැසියෙක්. අවම වශයෙන් ඊට වසර පහකට පෙර සිට ඇමරිකාවේ ස්ථිර පදිංචිකරුවෙක් (ග්‍රීන්කාඩ් හිමියෙක්). ඒ වගේම, ඔහු ඇමරිකන් පුරවැසිකම ලබාගෙන තිබෙන්නේ ලංකාවේ පුරවැසිකම නැති වෙන්නට ඉඩ හරිමිනුයි. ඒ ලංකාවේ පුරවැසිකම අත් නොහැරම ඇමරිකානු පුරවැසියෙකු වීමේ විකල්පය ඔහු හමුවේ තිබියදී. ගෝඨාභය විසින් නැවත ලංකාවේ ද්විත්ව පුරවැසිකම ලබා ගෙන තිබෙන්නේ වසර ගණනාවකට පසුවයි.

මේ වෙද්දී ගෝඨාභය විසින් තමන්ගේ ඇමරිකන් පුරවැසිකමෙන් මිදී සිටින්න සැලකිය යුතු ඉඩක් තිබෙනවා. එහෙත්, එය ස්ථිරවම කිව නොහැකියි. එය එසේ බව පෙන්වමින් අන්තර්ජාලය හරහා කූඨ ලේඛන හුවමාරු වෙද්දී, එම ලේඛන කූඨ ලේඛන බව තහවුරු වන තුරු ඔහු ප්‍රතිචාරයක් දැක්වූයේ නැහැ. කෙසේ වුවත්, ඇමරිකන් පුරවැසිකම තිබියදී ඔහුට ලංකාවේ ජනාධිපති ධුරයට තරඟ කිරීමේ නීතිමය හැකියාවක් නැති නිසා, යම් හෙයකින් මේ වෙද්දී මේ කටයුත්ත අවසන්ව නැති වුවත් ඉතා ඉක්මණින් අදාළ කටයුතු අවසන් වන බවට විශ්වාසයකින් ඔහු කටයුතු කරන බව ස්ථිරයි. ඒ නිසා, මේ ගැන හොයන්නට වද වීම වැදගත් කරුණක් කියා මා හිතන්නේ නැහැ.

මට පෙනෙන වැදගත්ම කරුණනම් අවසන් මොහොත තෙක්ම ගෝඨාභය තමන්ගේ ඇමරිකන් පුරවැසිකම අත් හරින්නට සූදානම් නොවීමයි. ඔහු එය කරන්නේ තමන්ට ලංකාවේ ජනාධිපති වීමට සැලකිය යුතු ඉඩක් තිබෙන බව තහවුරු කර ගැනීමෙන් පසුවයි. ඊට වඩා අඩු වෙනත් කිසිවක් වෙනුවෙන් ඔහු ඒ පියවර තබන්නට සූදානම්ව සිටියේ නැහැ. එයින් පෙනෙන්නේ ඔහු තමන්ගේ ඇමරිකන් පුරවැසිකම කොයි තරම් වැදගත් සේ සලකනවාද කියන එකයි.

ගෝඨාභයට ඇමරිකන් පුරවැසිකමෙහි ඔය තරම් විශාල වටිනාකමක් පෙනුණේ ඇයි? මෙයට හේතුව මූල්‍ය වාසි වෙන්න බැහැ.

ගෝඨාභය ඇමරිකාවට පැමිණ ඔහුට ලංකාවේදී ඉපැයිය නොහැකි තරම් විශාල ආදායමක් උපයා නැහැ. ලංකාවේදී මෙන් ඉහළ තනතුරු හෝ දේශපාලන බලය ඔහුට ඇමරිකාවේදී ලැබී නැහැ. ඇමරිකාවේදී ඔහු තවත් එක් සාමාන්‍ය පුද්ගලයෙක් පමණයි.

ගෝඨාභය වැනි කෙනෙක් ලංකාවේදී තමන්ට ලැබෙන බලය, තනතුරු ආදී සියලු වරප්‍රසාද හමුවේ ඇමරිකන් පුරවැසිකමට මෙතරම් වටිනාකමක් දීමෙන් පෙනෙන්නේ ඇමරිකාව පිළිබඳව ඔහුගේ තිබෙන දැඩි විශ්වාසයයි. යමෙක් ලංකාවේ පුරවැසිකම අතහැර ඇමරිකාවේ පුරවැසියෙකු වීමට තීරණය කරන්නේ පළමුව ඇමරිකාව හා ලංකාව අතර තමන් වැදගත් සේ සලකන නිර්ණායක අනුව විශාල පරතරයක් දැකීම හා දෙවනුව තමන්ගේ හෝ තමන්ගේ දරුවන්ගේ ජීවිත කාල තුළ ඒ පරතරය පියැවෙන බවක් නොදකින නිසයි. ගෝඨාභය හා සැලකූ විට මේ නිර්ණායක මුදල් හෝ සාපේක්ෂ සමාජ තත්ත්වය වැනි දේ විය නොහැකියි. එසේනම්, ඔහු ප්‍රසිද්ධියේ මොනවා කිවුවත්, ඇමරිකානු සමාජ ආර්ථික ක්‍රමය පිළිබඳව දැඩි සේ  විශ්වාසය තබන්නෙකු විය හැකියි.

ගෝඨාභයට පසුගිය කාලයේ යුද අපරාධ චෝදනා ඇතුළු විවිධ චෝදනා නැගුනා. අවසන් කාලයේ ඇමරිකන් අධිකරණ වල චෝදනා ඉදිරිපත් කෙරුණා. නමුත්, මෙවැනි චෝදනාවකට වරදකරු වීමේ අවදානම හමුවේ ගෝඨාභය ඇමරිකන් පුරවැසිකම ඉවත් කරගත්තේ නැහැ. එයින් පෙනෙන්නේ ඔහු ඇමරිකන් අධිකරණ ක්‍රමය පිළිබඳව කොපමණ විශ්වාසයකින් කටයුතු කර ඇත්ද යන්නයි.

එකම පවුලේ සොයුරන් වන මහින්ද හා ගෝඨාභය හිතන ආකාරයන් වෙනස් වෙන්න ඉඩ තිබෙන ප්‍රධාන හේතු දෙකක් වන්නේ ගෝඨාභයගේ හමුදා පසුබිම හා ඇමරිකන් පසුබිමයි. මෙයින් පළමුවැන්න විශාල සේ කතාබහට ලක් වී ඇතත් දෙවැන්න එතරම් සාකච්ඡාවට බඳුන් වී නැහැ. ගෝඨාභය ලංකාවේ රාජ්‍ය නායකයා වුවහොත් ඔහු බටහිර විරෝධියෙකු වේයැයි කිසිසේත්ම හිතන්න බැහැ. ඒ වගේම, ඊයේ ඔහු පැවැත්වූ කතාවෙන් බටහිර රටවලට මේ බව සංඥා කරන්නටත් ඔහු අමතක කර නැහැ. මා පහත කොටස් උපුටා ගන්නේ ඊයේ ගෝඨාභය විසින් කළ කතාවෙන් මිසක් රනිල් වික්‍රමසිංහගේ කතාවකින් නෙමෙයි.

"සෑම පුරවැසියෙකුටම  ආර්ථික ස්ථාවරත්වයකුත්, දියුණු වීමේ සම අවස්ථාවකුත්, ගෞරවාන්විතව ජීවත්වීමේ අයිතියත් තිබිය යුතුයි."

"අලූතින් රැකියා අවස්ථා බිහිකිරීමට  මෙන්ම තරුණ පරපුර තුලින් පුද්ගලික ව්‍යවසායකයන් වැඩි වැඩියෙන් බිහිකිරීමට අවශ්‍ය කරන ආර්ථික වටපිටාව සකස් කරන්නට අපි බලාපොරොත්තු වෙනවා."

"අධ්‍යාපනික ප‍්‍රතිසංස්කරණ හරහා ශිල්පීය දැනුම ලබා දෙන අතර නව නිර්මාණයන් කිරීම සඳහා අපේ තරුණ පරපුරට අතහිත දිය යුතුයි.  අපේ දීර්ඝ කාලීණ අරමුණ විය යුත්තේ නව නිර්මාණයන්ගෙන් ලෝකයේ ඉදිරියෙන්ම සිටිනා රට බවට පත් වීමයි."

ගෝඨාභය මෙහි සඳහන් කරන්නේ සැමට දියුණු වීමේ සම අවස්ථා ගැන මිසක්, ඔහු වටා ඉන්න ඇතැම් සමාජවාදීන්ගේ ඔලු වල තිබෙන ආකාරයේ සැමට සැම දේ සමානව ලැබෙන ක්‍රමයක් ගැන නෙමෙයි. සම්පත් සමානව බෙදීම වෙනුවට ව්‍යවසායකත්වයට වැඩි ඉඩකඩක් විවර කර එක් එක් පුද්ගලයාගේ දක්ෂතාවය අනුව සම්පත් අත් කර ගැනීමට සැමට සමාන ඉඩකඩක් සපයා දෙන සමාජ ආර්ථික ක්‍රමයක් ගැනයි. ඉහත වැකි තුන ඇමරිකන් ඌරුවට ලියැවුණු වැකි තුනක්.

ඒ වගේම උතුරේ දෙමළ ජනතාවගේ සිතුම් පැතුම් හා අදාළව ඔහු ප්‍රකාශ කරන අදහස ඔහු වටා සිටින බොහෝ ජාතිකවාදීන් හිතන ආකාරයට වඩා වෙනස් එකක්. ඔහු කරන්නේ බටහිර රටවල් වලට අවශ්‍ය ආකාරයේ ප්‍රකාශයක්.

"උතුරේ ජනතාවට විශේෂිත වූ අපේක්ෂාවන් ගැන අපට මනා අවබෝධයක් තිබෙනවා. ඔවුන්ගේ මේ ගැටළු අපේ රජයක් විසින් නිසැකවම විසඳන්නට කටයුතු කරනවා."

මේ ප්‍රකාශ වගේම වෙනත් ඇතැම් ප්‍රකාශත් රනිල් වික්‍රමසිංහගේ ප්‍රකාශ වලට වඩා වෙනස් නැහැ.

"රටේ සෑම ප‍්‍රදේශයකටම අධිවේගී අන්තර්ජාල පහසුකම් ලබා දීමට අපි කටයුතු කරනවා."

කෙසේ වුවත්, ආරක්ෂණවාදී නැඹුරුවක්ද ගෝඨාභයගේ කතාවෙන් ඉඟි කෙරෙනවා.

"අපේ ආර්ථික ප‍්‍රතිපත්තිය තුල දේශීය ව්‍යාපාර ආරක්ෂා කරමින් ගෝලිය ආර්ථිකය තුළ නව වෙළඳපොළ අවස්ථා සොයා යාමට බලාපොරොත්තු වෙනවා."

ඔය දෙකම එකවර කරන්න මෙතෙක් පැවති ආණ්ඩු බොහොමයක්ම උත්සාහ කළත් එය සාර්ථක වූයේ නැහැ. කොහොම වුවත්, වත්මන් ප්‍රවණතා අනුව ලංකාව වැනි රටක ආරක්ෂණවාදී නැඹුරුවක් තිබීම බටහිර රටවලට ලොකු ප්‍රශ්නයක් නෙමෙයි.

ඒ වගේම මහින්දගේ කාලයේදී ඔය දෙකෙන් එකක්වත් සිදු වුණේ නැහැ. කිවුවේ මොනවා වුනත්, එම දශකය තුළ පවත්වාගෙන ගිය රුපියල කෘතීම ලෙස ඕනෑවට වඩා ශක්තිමත්ව තබා ගැනීමේ විදේශ විණිමය ප්‍රතිපත්තිය හේතුවෙන් දේශීය නිෂ්පාදන වෙනුවට විශාල ලෙස ආනයන ආදේශ වුනා. රටේ ආනයන අපනයන පරතරය විශාල ලෙස වැඩි වුනා.

මහින්ද රාජපක්ෂගේ කාලයේ මෙන් රජය මූලිකව යටිතල පහසුකම් වැඩි දියුණු කිරීමේ ව්‍යාපෘති ක්‍රියාත්මක කිරීමේ කැමැත්ත ගෝඨාභය විසින්ද පෙන්වනවා.

"රටේ සෑම ප‍්‍රදේශයක්ම යාකරමින්  ඇතිකළ මාර්ග පද්ධති හා දුම්රිය මාර්ග දියුණුව ඉදිරියට ගෙන යමින්  ප‍්‍රවාහන සේවාවල විශාල ප‍්‍රගතියක් හැකි ඉක්මනින් අපි අත්පත් කරගත යුතුයි."

එහෙත්, රාජ්‍ය මූල්‍යනය පිළිබඳ කිසිදු සඳහනක් ගෝඨාභයගේ කතාවේ නැහැ. කතාවේ නොකිවුවත්, ප්‍රායෝගිකව රජය මුල් වී කරන මෙවැනි කවර හෝ ව්‍යාපෘතියක් වෙනුවෙන් වැය කරන්න වෙන්නේ විදේශ ණය ලෙස ලබා ගන්නා ප්‍රාග්ධනයයි. බටහිර රටවල් වලින් මෙවැනි ණය මහා පරිමාණයෙන් ලබා ගැනීමේ හැකියාවක් නැති නිසා නැවත යන්න වෙන්නේ චීනය පැත්තටම තමයි.

විදේශ ණය අරගෙන යටිතල පහසුකම් සංවර්ධනය කිරීමත්, දේශීය නිෂ්පාදන දිරි ගැන්වීමත් යන දෙකම එකවර කිරීම අසීරු දෙයක්. ප්‍රාග්ධන ගිණුමට විදේශ ව්‍යවහාර මුදල් ගලා එන තරමටම ජංගම ගිණුමේ හිඟයත් ඉහළ යනවා. ඒ කියන්නේ ආනයන අපනයන පරතරය ඉහළ යනවා. එය සිදු වීම වැළැක්විය හැකි එකම ක්‍රමය ණය ලෙස ලබා ගන්නා විදේශ ව්‍යවහාර මුදල් රටින් පිටතට නොයවා විදේශ සංචිත සේ රඳවා ගැනීමයි. නමුත්, ප්‍රාග්ධන ආයෝජන සඳහා අවශ්‍ය දෑ රට තුළ නොනිපදවෙන නිසා එය කිරීම අසීරුයි. වෙනත් විදිහකින් කිවුවොත් විදේශ ණය ලබා ගෙන රටේ යටිතල පහසුකම් සංවර්ධනය කිරීමත්, දේශීය නිෂ්පාදන හා රටේ අපනයන ආර්ථිකය නැංවීමත් යන දෙකම එක වර කිරීම පහසු කටයුත්තක් නෙමෙයි.

කවුරු බලයට පත් වුවත්, රජය මුල් වී මහා පරිමාණ ආයෝජන විශාල ලෙස සිදු කළ හැක්කේ විදේශ ණය තව තවත් ගෙන රටේ අනාගතය අස්ථාවර වන්නට ඉඩ හරිමින් පමණයි. එසේ නොකරනවානම් සිදුවන්නේ ආශ්චර්ය අමතක කර ස්ථාවර සාමාන්‍ය ආර්ථික වර්ධනයකින් සෑහීමකට පත් වෙන්නයි.

අවසාන වශයෙන් ගෝඨාභයගේ කතාව ඇතුළේ පොදුජන පෙරමුණේ සාමාජිකයින් නොවන විවිධ කණ්ඩායම් ගණනාවකට ආමන්ත්‍රණය කෙරෙන විවිධ හා වෙනස් වාක්‍ය ගණනාවක් රිංගවා තිබීමෙන් පේන්නේ අතේ තිබෙන 41.2%ක ඡන්ද ප්‍රතිශතයේ සිට 50% මට්ටම දක්වා යාමට අවශ්‍ය අමතර ඡන්ද ප්‍රමාණය ලබාගැනීමේ අභියෝගය ගෝඨාභය රාජපක්ෂ විසින් සිල්ලරට ගෙන නැති බවයි.

Wednesday, July 10, 2019

පරමාදර්ශී ආයු අපේක්ෂාව


අප ලියන දේ සමඟ හැම විටම එකඟ නොවන නමුත් අප ලියන දේ නිතිපතාම කියවන අයෙක්යැයි මා හිතන ජෝශප් විසින් පසුගිය ලිපියට ප්‍රතිචාරයක් දමමින් මෙහෙම කියනවා.

"මේ කතා කරන ආයු අපේක්‍ෂාව යන සිංහල වචනය ම බොරුවක්. ඒ ආචාර්‍ය නලින් ද සිල්වා ගේ අර්ථ කථනය අනුව ම නොවෙයි. ඔය කතා කරන කරුණට වෙන වචනයක් සාදා ගත යුතුයි. ජගත් පතිරණ නිතර පෙන්වා දෙන අයුරින්, බටහිර චින්තනයේ ආයු අපේක්‍ෂාව හා සිංහලයින්ගේ ආයු අපේක්‍ෂාව දෙකක් මිස එකක් නොවෙයි. සිංහලයින්ට උපතේදී ආයු අපේක්‍ෂාවක් ඇත්තේම නැති තරම්. ඇත්නම් ඇත්තේ කුක්කු අපේක්‍ෂාවක්.

නමුත් වැඩිහිටි සිංහලයින්ට ආයු අපේක්‍ෂාව අවුරුදු අසූවක්, සීයක් පමණ. මේ වයස එළඹීමට පෙර සමහරුන් මැරී යාම වෙනම කතාවක්. මා මේ කියන්නේ ලංකාව නිදහස ලබන සමයේ 1940 හා 1950 ගණන් වල වැඩිහිටියන් ගැන. ඊට පසු 1970 ගණන් වල අය ගත්තොත් ආයු අපේක්‍ෂාව 70 පමණ. සිංහල අර්ථයෙන් සිදු වී තිබෙන්නේ ආයු අපේක්‍ෂාව අඩු වීමක්. 1980 ගණන් වන 1990 ගණන් වල උපන් හාදයන් (නව පරපුර) අවුරුදු 60 වත් ජීවත් වීමේ අපේක්‍ෂාවක් පෙන්වන්නේ නෑ.

මීට හේතුව සීඝ්‍ර බටහිරකරණය. බටහිර වෛද්‍ය විද්‍යාවේ ඊනියා ප්‍රාතිහාර්‍ය ගැන ප්‍රසස්ති ප්‍රබන්ධ කිරීමට පෙර බටහිර ක්‍රමය විසින් අප සමාජය සමස්ථයක් වශයෙන් රෝගීන් බවට පත් කර තිබීම ගැන සංවාදයක් ඇති කළ යුතුව තිබේ."

තෙවන ඡේදයේ සඳහන් "බටහිර ක්‍රමය විසින් අප සමාජය සමස්ථයක් වශයෙන් රෝගීන් බවට පත් කර තිබීම" යන ප්‍රකාශය සමඟ මා එකඟ වන්නේ නැහැ. එහෙත්, දැනට ඒ ගැන පැහැදිලි කරන්න යන්නේ නැහැ. දෙවන ඡේදයේ තිබෙන්නේ ඔහු හිතන දෙයක්. සමීක්ෂණයක් නොකර සිංහලයන්ගේ "ආයු අපේක්ෂාව" පිළිබඳව ඔහු කර ඇති ආකාරයේ ප්‍රකාශයක් නිශ්චිතව කරන්න පුළුවන්කමක් නැහැ. මා එවැනි සමීක්ෂණයක් කර නැති නිසා ඔහු කියන කරුණ වැරදියි කියා මට නිශ්චිතව කියන්නත් පුළුවන්කමක් නැහැ.

ජෝශප්ගේ දෙවන ඡේදයේ ප්‍රකාශය ඔහු පළමු ඡේදයේ කර ඇති ප්‍රකාශයට සම්බන්ධයි. එහිදී ඔහු කතා කරන්නේ ආයු අපේක්ෂාව කියන වචනය ගැනයි.

ආයු අපේක්ෂාව ලෙස සිංහලට පෙරළා තිබෙන්නේ life expectancy කියන ඉංග්‍රීසි වචනයි. ඇතැම් විට අපේක්ෂිත ආයුකාලය කියාත් කියනවා. මේ කියන ආයු අපේක්ෂාවට නිශ්චිත අර්ථදැක්වීමක් තිබෙනවා. එය සම්භාවිතාව මත පදනම් වූ සංඛ්‍යානමය අර්ථදැක්වීමක්. මගේ ලිපිය පදනම් වූයේ මේ අර්ථදැක්වීම මතයි.

ජීවත්වන අයෙක් මියයන දවස නිශ්චිතව කියන්න බැහැ. එහෙත්, ජීවත්වන අය යම් දවසක මිය යන බව නිශ්චිත කරුණක්. වඩා ගැඹුරට ගියොත්, මේ නිශ්චිත බව වගේම, උපත, මරණය හා ජීවිතය කියන සංකල්පත් නිශ්චිත දේවල් නෙමෙයි. නමුත්, එතරම් ගැඹුරට නොගියොත් උපත හා මරණය කියන්නේ බොහෝ දෙනෙක් අපහසුවක් නැතිව තේරුම් ගන්නා නිශ්චිත අවස්ථා දෙකක්. කෙනෙකුගේ ආයු කාලය නැත්නම් ජීවිත කාලය කියන්නේ මේ නිශ්චිත සිදුවීම් දෙක අතර ගෙවෙන කාලයයි.

මේ වන විට ලෝකයේ මෙන්ම ලංකාවේත් උපත් හා මරණ සියල්ල සෑහෙන තරම් නිවැරදිව වාර්තා වෙනවා. ඒ නිසා, කිසියම් රටක කිසියම් දවසක ඉපදෙන අයගේ ආයු කාලය වෙනස් වෙන පරාසය හා ඒ පරාසය ඇතුළත ආයු කාල ව්‍යාප්ත වී ඇති ආකාරය සංඛ්‍යාලේඛණ ඇසුරින් නිශ්චිතව නිරීක්ෂණය කළ හැකියි. අපේක්ෂිත ආයු කාලය නැත්නම් ආයු අපේක්ෂාව අනුරූප වන්නේ උපතේදී හෝ වෙනත් නිශ්චිත වයසකදී කිසියම් දිනක ඉපදුණු අයගෙන් අඩක් පමණ මිය යාමට ගත වන කාලයටයි. මේ අගය ඉහළ යනවානම් එයින් අදහස් වෙන්නේ අදාළ රටේ ජනතාව පොදු වශයෙන් කලින් ජීවත් වුනාට වඩා වැඩි කාලයක් ජීවත් වන බවයි.

අපේක්ෂිත ආයු කාලය කියන එක සාමාන්‍ය පුද්ගලයින්ටත් වඩා වැදගත් වන්නේ රටක ප්‍රතිපත්ති සම්පාදකයින්ටයි. උදාහරණයක් විදිහට රටක අපේක්ෂිත ආයු කාලය ඉහළ යන විට විශ්‍රාමිකයින්ට විශ්‍රාම වැටුප් සේ ගෙවිය යුතු මුදල ඉහළ යන නිසා රජයකට එයට පෙර සූදානම් වෙන්න සිදු වෙනවා.

මෙහිදී සැලකිල්ලට ගන්නා අපේක්ෂිත ආයු කාලය කියන අර්ථ දැක්වීම සාමාන්‍ය අර්ථයෙන් වාස්තවික මිනුමක්. ඒ අනුව, කිසියම් පුද්ගලයෙකුගේ අපේක්ෂිත ආයු කාලය තීරණය වෙන්නේ එම පුද්ගලයාගේ දැන් වයස, ස්ත්‍රී-පුරුෂ භාවය, පදිංචි ස්ථානය වැනි වෙනත් අයෙකුට නිරීක්ෂණය කළ හැකි කරුණු මතයි. එය නිරීක්ෂකයා මත වෙනස් වන දෙයක් නෙමෙයි. (වඩා ගැඹුරට ගියොත්නම් මේ මිනුමත් නිරීක්ෂකයා මත වෙනස්වන ආකාරය අපහසුවකින් තොරව කතා කළ හැකියි. නමුත්, පෙන්වා දෙන කරුණ වෙනුවෙන් එසේ කළ යුතු නැහැ.)

සිංහලයෙකුට හෝ වෙනත් ලාංකිකයෙකුට පමණක් නොව බටහිර රටක බටහිර සංස්කෘතියේ ජීවත් වන අයෙකුට වුවත් මේ මිනුම ඇඟට දැනෙන එකක් නෙමෙයි. යමෙකුට තමන්ගේ ඉතිරි වී ඇති ආයු කාලය ඇස්තමේන්තු කළ හැකි එකම ක්‍රමය සංඛ්‍යානමය ක්‍රමවේද ඇසුරෙන් ජනවිකාශ දත්ත විශ්ලේෂණය කිරීම පමණයි.  එහෙත්, තනි පුද්ගලයෙක් සැලකූ විට ජනවිකාශ සංඛ්‍යාලේඛණ වල නැති තමන් පිළිබඳ තොරතුරු රැසක් ඔහු හෝ ඇය දන්නවා. තමන් ගැන තමන්ට වඩා දන්නා කෙනෙක් ඉන්නවද?

මුලින් කී ආයු අපේක්ෂාව පිළිබඳ වාස්තවික මිනුම අදාළ වෙන්නේ "සාමාන්‍ය" පුද්ගලයෙකුටයි. නමුත්, බොහෝ දෙනෙක් පෞද්ගලිකව තමන් සාමාන්‍ය පුද්ගලයින් සේ සිතන්නේ නැහැ. තමන් සාමාන්‍ය පුද්ගලයෙකුට වඩා නිරෝගීයැයි සිතන කෙනෙක්, එය හරි වුවත් වැරදි වුවත්, තමන් සාමාන්‍ය පුද්ගලයෙකුට වඩා වැඩි කලක් ජීවත් වනු ඇතැයි සිතීම තේරුම් ගැනීමට අපහසු නැති කරුණක්. ඒ වගේම, තමන් සාමාන්‍ය පුද්ගලයකුට වඩා අඩුවෙන් සෞඛ්‍ය සම්පන්නයැයි හිතන කෙනක් තමන්ගේ ආයු අපේක්ෂාව අඩුවෙන් ඇස්තමේන්තු කරන බවත් පැහැදිලියි.

මේ නිසා, එක් එක් පුද්ගලයා හා අදාළව මුලින් කී වාස්තවික ආයු අපේක්ෂාවෙන් වෙනස් විෂයමූලික ආයු අපේක්ෂාවක්ද තිබෙනවා. ඒකීය පුද්ගලයින්ගේ තීරණ පදනම් වෙන්නේ මේ දෙවනු කී විෂයමූලික ආයු අපේක්ෂා කාලය මත මිස පළමු කී වාස්තවික ආයු අපේක්ෂා කාලය මත නොවන නිසා චර්යාත්මක ආර්ථික විද්‍යාඥයෙකුට හෝ වෙනත් සමාජ විද්‍යාඥයෙකුට මේ විෂයමූලික ආයු අපේක්ෂා ගැන හැදෑරීමත් වැදගත්. උදාහරණයක් විදිහට කිසියම් පුද්ගලයෙකු විසින් අධ්‍යාපනය හා සෞඛ්‍යය වෙනුවෙන් කරන පෞද්ගලික ආයෝජන තීරණය වෙන්නේ ඔහුගේ හෝ ඇයගේ විෂයමූලික ආයු අපේක්ෂාව මත මිස "සැබෑ" ආයු අපේක්ෂා කාලය මත නෙමෙයි. සතියකට වඩා ජීවත් නොවන බව වෛද්‍යවරුන් විසින් තහවුරු කර ඇති පිළිකා රෝගියෙකු වෙනුවෙන් ඉඩකඩම් උගස්කර ඖෂධ මිල දී ගන්නා අයෙකු එසේ කරන්නේ මේ මිනුම් දෙකේ වෙනස නිසයි.

ඇමරිකාවේ සිදු කෙරෙන ඇතැම් සමීක්ෂණ වලදී ඉහත දෙවනුව කී විෂයමූලික ආයු අපේක්ෂාව පිළිබඳව දත්ත එකතු කෙරෙනවා. මෙය අදාළ පුද්ගලයින්ගෙන්ම අසා දැනගත යුතු දෙයක් මිස, වාස්තවික ආයු අපේක්ෂාව මෙන් ජනවිකාශ දත්ත ඇසුරෙන් සංඛ්‍යාන මූලධර්ම අනුව ගණනය කළ හැකි දෙයක් නෙමෙයි. මේ අයුරින් එකතු කරගත් දත්ත අනුව පෙනෙන්නේ පුද්ගලයෙකුගේ විෂයමූලික ආයු අපේක්ෂාව හා වාස්තවික ආයු අපේක්ෂාව අතර සැලකිය යුතු සහසම්බන්ධයක් ඇතත් එය පරිපූර්ණ එකක් නොවන බවයි.

උඩින්ම ඇති ජෝශප්ගේ ප්‍රකාශයේ තිබෙන ආයු අපේක්ෂාව ඔය දෙකෙන් එකක්වත් නෙමෙයි. එය ආයු අපේක්ෂාව කියන වචනයේ සෘජු අර්ථය අනුව යන්නක්. මෙහිදී, ඔහු මෙය "සිංහලයින්ගේ ආයු අපේක්‍ෂාව" ලෙස හැඳින්වුවත් බටහිර රටක ජීවත්වන  life expectancy කියන ඉංග්‍රීසි වචනයේ සංඛ්‍යානමය අර්ථදැක්වීම නොදන්නා අයෙකු වුවත් මේ වචන ජෝශප් කියන  "සිංහලයින්ගේ ආයු අපේක්‍ෂාව" කියන අර්ථයෙන්ම තේරුම් ගන්න ඉඩ තිබෙනවා. ඒ නිසා, එය සිංහලයින් සිතන ආකාරයේ වෙනසක් කියා මම හිතන්නේ නැහැ.

මෙහිදී ජෝශප් කතා කරන්නේ කිසියම් පුද්ගලයෙකු ගෙවීමට කැමැත්තෙන් සිටින පරමාදර්ශී (ideal) ආයු කාලය ගැනයි. මෙය ඉහත දෙවනු කී විෂයමූලික ආයු අපේක්ෂාව කියන සංකල්පයම නෙමෙයි. මේ ගැන කතා කිරීමට ඉහත අර්ථදැක්වීම් දෙකෙන් වෙනස් අලුත් වචනයක් අවශ්‍ය නිසාත්, එය සිංහල ආයු අපේක්ෂාව ලෙස හැඳින්වීම නිවැරදියැයි මා නොසිතන නිසාත් මා මේ සංකල්පය පරමාදර්ශී ආයු අපේක්ෂාව ලෙස නම් කරන්න කැමතියි. මෙයින් අදහස් වෙන්නේ මගේ ආයුකාලය මට තීරණය කළ හැකිනම් මා ජීවත් වන්න කැමති කාලයයි.

මෙතෙක් ලියූ දේ සාරංශ කළොත්, දැන් අපට එකිනෙකට වෙනස් ආයු අපේක්ෂා අර්ථදැක්වීම් තුනක් තිබෙනවා.

1. වාස්තවික ආයු අපේක්ෂාව
2. විෂයමූලික ආයු අපේක්ෂාව
3. පරමාදර්ශී ආයු අපේක්ෂාව

මෙය අපි උදාහරණයකින් පැහැදිලි කර ගනිමු. මාරාන්තික වකුගඩු රෝගයකින් පෙළෙන ඇනස්ලිට ජීවත් වීමට ඉතිරිව ඇති කාලය වසර දෙකක් බව වෛද්‍ය මතයයි. ඔහුගේ රෝගය පිළිබඳ තොරතුරු පරීක්ෂා කරන වෛද්‍යවරුන් පොදු වශයෙන් මේ අදහස දරනවා. වසර දෙකක කාලය වෛද්‍යවරුන්ට නිරීක්ෂණය කළ හැකි කරුණු මත නිර්ණය වන්නක්. මේ නිර්ණය කිරීම කරන්නේ එකම නිශ්චිත ක්‍රමවේදයකටනම් ඇනස්ලිගේ වාස්තවික ආයු අපේක්ෂාව එය නිර්ණය කරන පුද්ගලයා අනුව වෙනස් වෙන්නේ නැහැ. (ප්‍රායෝගිකව මෙවැන්නක් සිදු නොවන බව අපි අමතක කරමු.)

නමුත්, ඇනස්ලිට තවමත් රෝගී පෙනුමක් නැහැ. ඒ නිසා, ඇනස්ලි තවත් වසර දෙකකින් මිය යනු ඇතැයි ඔහුගේ බිරිඳට හිතාගන්න බැහැ.  ඒ වුනත්, ඇනස්ලිගේ රෝගය පිළිබඳව වෛද්‍යවරුන්ගේ පැහැදිලි කිරීම් ඇයට අහක දාන්නත් බැහැ. ඇය දෙලොවක අතර මං වෙලා. ඇනස්ලි මිය යන බව ඇය දන්නා නමුත් එය වසර දෙකකින් සිදුවනු ඇතැයි ඇය හිතන්නේ නැහැ. ඇයට සාපේක්ෂව ඇනස්ලිගේ විෂයමූලික ආයු අපේක්ෂාව වසර පහක්.

වකුගඩු රෝගයක් ඇති බව හා එය සුව නොවන්නක් බව මිසක් එය මාරාන්තික එකක් බව ඇනස්ලි දන්නේ නැහැ. ඔහු හිතන්නේ වකුගඩු රෝගයෙන් පීඩා විඳිමින් තවත් අවුරුදු පහළොවක් පමණ ඔහුට ජීවත් වන්නට සිදුවනු ඇති බවයි. එය ඇනස්ලිට සාපේක්ෂව ඇනස්ලිගේ විෂයමූලික ආයු අපේක්ෂාවයි. වාස්තවික ආයු අපේක්ෂාව මෙන් නොව විෂයමූලික ආයු අපේක්ෂාව පුද්ගලයා මත වෙනස් වන දෙයක්. මේ උදාහරණයේදී වෙනස් ඇස්තමේන්තු වලට ඇනස්ලි හා ඔහුගේ බිරිඳ සතු තොරතුරු වල වෙනස්කම් බලපෑවත්, විෂයමූලික ආයු අපේක්ෂාව හා අදාළව එකම තොරතුරු මත පදනම්ව වුවත් දෙදෙනෙකු නිගමන දෙකකට එළැඹිය හැකියි.

දැන් මෙහිදී තමන් තවත් වසර පහළොවක් ජීවත් වනු ඇතැයි ඇනස්ලි විශ්වාශ කරනවා. එහෙත්, වකුගඩු රෝගය සුව නොවනවානම් එයින් පීඩා විඳිමින්, ගෙදර අයටත් වදයක් වෙමින් තවත් වසර පහළොවක් ජීවත්වීම ඇනස්ලිගේ පැතුම නෙමෙයි. තමන් ඊට කලින් මිය යනවානම් ඔහු සතුටුයි. ඔහුගේ පරමාදර්ශී ආයු අපේක්ෂාව වසර දහයක්. වසර දහයකින් මිය යාම ඇනස්ලිගේ කැමැත්ත වුවත්, තමන් වසර දහයකින් මිය යනු ඇතැයි ඇනස්ලි විශ්වාස කරන්නේ නැහැ.

යමෙකුගේ තමන්ට සාපේක්ෂ විෂයමූලික ආයු අපේක්ෂාව හා පරමාදර්ශී ආයු අපේක්ෂාව සාමාන්‍යයෙන් සමාන නැහැ. මේ දෙක අතර පරතරය අපේක්ෂා භංගත්වයකට හේතු වෙන්න පුළුවන්. තමන්ට සාපේක්ෂ විෂයමූලික ආයු අපේක්ෂාවට වඩා පරමාදර්ශී ආයු අපේක්ෂාව අඩුනම් යමෙක් අවදානම් සෞඛ්‍ය පුරුදු දිගින් දිගටම අනුගමනය කරන්න වගේම සිය දිවි නසාගන්න පවා පෙළඹෙන්න පුළුවන්. නමුත්, වැඩි දෙනෙකු හා අදාළව තමන්ට සාපේක්ෂ විෂයමූලික ආයු අපේක්ෂාවට වඩා පරමාදර්ශී ආයු අපේක්ෂාව වැඩියි. එසේ වූ විට පුද්ගලයෙකු තමන්ගේ සෞඛ්‍යය වෙනුවෙන් මුදල්මය හා මුදල්මය නොවන ආයෝජන කරන්න පෙළඹෙනවා. උදාහරණයක් විදිහට බොහෝ දෙනෙක් දිනපතා ව්‍යායාම කරන්නේ හා කෑම පාලනය කරන්නේ පරමාදර්ශී ආයු අපේක්ෂාව තමන්ට සාපේක්ෂ විෂයමූලික ආයු අපේක්ෂාවට වඩා වැඩි නිසා.

පරමාදර්ශී ආයු අපේක්ෂාව හා අදාළව සමීක්ෂණ සිදු කෙරී තිබෙන්නේ අඩුවෙන්. ලාංකිකයින් යොදා ගනිමින් එවැනි සමීක්ෂණයක් කවරදාකවත් කර ඇත්දැයි සැක සහිතයි. ඒ නිසා, ජෝශප් කියන ආකාරයට සිංහලයින්ගේ පරමාදර්ශී ආයු අපේක්ෂාව අඩුවෙමින් ඇත්දැයි නිගමනය කිරීමේ හැකියාවක් නැහැ. ඔහුගේ ගණන් අනුව බැලුවොත්, "1980 ගණන් වල 1990 ගණන් වල උපන් හාදයන්ගේ" පරමාදර්ශී ආයු අපේක්ෂාව ඔවුන්ගේ වාස්තවික ආයු අපේක්ෂාවටත් වඩා අඩුයි. ඇතැම් දේශපාලන මතධාරීන් හා කලාකරුවන් විසින් ප්‍රවර්ධනය කරන "බොහීමියන්" ජීවන විලාසිතාව හඹා යන තරුණ තරුණියන් හා අදාළව මෙය ඇත්තක් වෙන්නත් පුළුවන්.

ලංකාවේ කොහොම වුවත් ඇමරිකාවේනම් පරමාදර්ශී ආයු අපේක්ෂාව පිළිබඳවත් සමීක්ෂණ සිදු කර තිබෙනවා. පොදු වශයෙන් ගත් විට ඇමරිකානුවන්ගේ පරමාදර්ශී ආයු අපේක්ෂාව වාස්තවික ආයු අපේක්ෂාවට වඩා වැඩි වුවත් එය අසීමිත නැහැ. වයස අවුරුදු 25ක තෙල් ඉහිරෙන තරුණ වයසේ සදාකල් ජීවත් වෙන්න ලැබෙන තත්ත්වයක් යටතේ වුවත්, සාමාන්‍ය ඇමරිකානුවෙකු අවුරුදු 100-125කට වඩා ජීවත් වෙන්න බලාපොරොත්තු වෙන්නේ නැහැ.

(Image: https://www.vulture.com/2015/12/hear-some-rare-freddie-mercury-vocals.html)

Tuesday, July 9, 2019

හැට පැන්නම හොට බිමද?

පෙනෙන නොපෙනෙන වියුණුව ලියන නදීර විසින් පසුගිය කාලය මුළුල්ලේ මානව සංහතිය විසින් අත් කරගෙන තිබෙන ප්‍රගතිය ගැන හා නැවත අතීතයට යාමට කතා කිරීමේ විහිළුව ගැන අවධානය යොමු කරමින් ලිපියක් පළ කර තිබුණා. ලිපියට සබැඳියක් පහත තිබෙනවා.

විඥාන විප්ලවයක් කරගැනීමට නොහැකි වූ අපි - ඉස්සර කාලේද හොඳම?

ඉහත ලිපියේ නදීර මෙසේ සඳහන් කරනවා.

"දල වශයෙන් මිනිසෙකුගේ අපේක්ෂිත ආයු කාලය පහුගිය අවුරුදු 150 ඇතුලත දෙගුණ වුණා. මේකට හේතුව විද්‍යාවේ දියුණුවත් එක්ක මිනිසුන්ගේ ආයු අපේක්ෂාව වැඩිවීම."

මේ බව පෙන්වා දෙන්න ඔහු ලෝකයේ විවිධ කලාප වල ආයු අපේක්ෂාව පසුගිය කාලයේ වෙනස් වූ ආකාරය පිළිබඳව ප්‍රස්ථාරයක්ද උපුටා පළ කරනවා. ප්‍රස්ථාරය දෙස බැලූ විට ඔහු පෙන්වා දෙන කරුණ පැහැදිලිව පෙනෙනවා.

පහත තිබෙන්නේ ලංකාව හා අදාළව තත්ත්වයයි.


වසර සියයකට පමණ පෙර 1920-22 කාලයේදී ලංකාවේ සාමාන්‍ය ආයු අපේක්ෂාව වසර 31.7ක් පමණයි. සෞඛ්‍ය ක්ෂේත්‍රයේ දියුණුවත් සමඟ ලාංකිකයෙකුගේ ආයු අපේක්ෂාව පසුගිය වසර සියයකට නොවැඩි කාලය තුළ ඉතා වේගයෙන් ඉහළ ගොස් ඇති බව පැහැදිලියි. 2011-13 වෙද්දී ලංකාවේ සාමාන්‍ය ආයු අපේක්ෂාව වසර 75.3ක්. ලංකාව හා අදාළව ගත් විට වසර සියයක් ඇතුළත සාමාන්‍ය ආයු කාලය 2.5 ගුණයකින් පමණ ඉහළ ගොස් තිබෙනවා.

මේ හා අදාළ ලිපියක් අජිත් පැරකුම් විසින්ද පළ කර තිබෙනවා.

ජනගහන වියපත් වීමේ ස්ත්‍රීකරණය යනු කුමක් ද?

අජිත් පැරකුම් විසින් පෙන්වා දෙන්නේ ලංකාවේ පිරිමින්ගේ ආයු අපේක්ෂාවට සාපේක්ෂව ගැහැණුන්ගේ ආයු අපේක්ෂාව ඉහළ ගොස් තිබීමයි. මෙය ඉහත වගුවෙන්ද පැහැදිලි වෙනවා.

1960 දශකය පමණ වන තුරු ලංකාවේ ගැහැණියකට උපතේදී අපේක්ෂා කළ හැකි වූයේ පිරිමියෙකුට වඩා අඩු ආයු කාලයක්. එහෙත් 1960 පමණ සිට මේ තත්ත්වය වේගයෙන් වෙනස් වුනා. එයට ප්‍රධානම හේතුවක් වුනේ සෞඛ්‍ය ක්ෂේත්‍රයේ දියුණුවත් සමඟ ලංකාවේ මාතෘ මරණ අනුපාතිකය වේගයෙන් පහළ යාමයි. ඒ වගේම ළදරු මරණ අනුපාතය වේගයෙන් පහත වැටීම ගැහැණු පිරිමි දෙපාර්ශ්වයේම ආයු අපේක්ෂාව ඉහළ යාමට හේතු වුණා.

මේ කරුණු දෙකේ හා තවත් කරුණු වල සංයුක්ත ප්‍රතිඵලයක් ලෙස ලාංකිකයෙකුගේ ආයු අපේක්ෂාව පොදු වශයෙනුත්, ලාංකික ගැහැණියකගේ ආයු අපේක්ෂාව වඩා වැඩියෙනුත් ඉහළ ගොස් තිබෙනවා. 2011-2013 වන විට උපතේදී ලංකාවේ පිරිමියෙකුගේ ආයු අපේක්ෂාව වසර 72.0ක් වන අතර ගැහැණියකගේ ආයු අපේක්ෂාව වසර 78.6ක් වෙනවා.

උපතේදී ගැහැණියකගේ ආයු අපේක්ෂාව වසර 78.6ක් කියන එකෙන් අදහස් වෙන්නේ ඒ වයස වන විට ගැහැණු සියල්ල මිය යන බව නෙමෙයි. ඒ වයස වෙද්දී ගැහැණුන්ගෙන් 50%ක් මිය යන බවයි. ඉතිරි 50% වඩා වැඩි කලක් ජීවත් වෙනවා. ඒ නිසා, අජිත් පැරකුම්ගේ ලිපියේ තිබෙන (එක්සත් ජාතීන්ගේ ජනගහන අරමුදලේ පැහැදිලි කිරීමක් ලෙස සඳහන්) පහත අවසන්  වාක්‍යය නිවැරදි නැහැ.

“ශ්‍රී ලාංකික කාන්තාවකගේ උපතේදී ආයු අපේක්ෂාව වසර 79කි. පිරිමියකුගේ උපතේදී ආයු අපේක්ෂාව අවුරුදු 72කි. එයින් අදහස් වන පරිදි වයස අවුරුදු 60 සපිරෙන විට ශ්‍රී ලංකාවේ කාන්තාවන් ඉදිරියේ තවත් අවුරුදු 19ක් තිබියදී පිරිමින් ඉදිරියේ අවුරුදු 12ක කාලයක් තිබේ." 

උපතේදී ආයු අපේක්ෂාව වසර 72ක් වූ පමණින් වයස අවුරුදු 60 සපිරෙන විට ආයු අපේක්ෂාව වසර 12ක් වන්නේ නැහැ. එයට හේතුව වසර 60ක් දක්වා ජීවත් වන්නේ වඩා නිරෝගී අය වීමයි. හරියටම නිවැරදි නැතත්, තේරුම් ගැනීමේ පහසුව සඳහා සරල ආකාරයකින් කිවුවොත් හැට පැන්නූ විට අපේක්ෂිත ආයු කාලයට බෝනස් එකක් එකතු වෙනවා. ඒ නිසා, වසර 60 දක්වා ජීවත් වන අයෙකුගේ ආයු අපේක්ෂාව ඔහුගේ හෝ ඇයගේ උපතේදී ආයු අපේක්ෂාවෙන් ඉතිරි වී ඇති කාලයට වඩා වැඩියි.

ජනවිකාශ දත්ත ඇසුරෙන් මේ කාලය නිශ්චිත ලෙස ගණනය කළ හැකියි. 2011-13 වන විට ලංකාවේ වයස 60ක ගැහැණියකගේ ආයු අපේක්ෂාව වසර 22.0ක් හා වයස 60ක පිරිමියෙකුගේ ආයු අපේක්ෂාව වසර 18.3ක්. ඒ කියන්නේ හැට පැනපු ගැහැණුන්ගෙන් අඩක් වසර 82.0ක් දක්වාත්, හැට පැනපු පිරිමින්ගෙන් අඩක් වසර 78.3ක් දක්වාත් ජීවත් වනවා කියන එකයි.

වසර 70ක් ජීවත් වුවහොත් අපේක්ෂිත ආයු කාලය තවත් දිගු වෙනවා. ජනවිකාශ ඇස්තමේන්තු අනුව, හැත්තෑව පැනපු ගැහැණුන්ගෙන් අඩක් වසර 83.9ක් දක්වාත්, හැත්තෑව පැනපු පිරිමින්ගෙන් අඩක් වසර 81.1ක් දක්වාත් ජීවත් වනවා.

මේ අනුව පෙනෙන්නේ වැඩි කලක් ජීවත් වෙද්දී ගැහැණු පිරිමි ආයු අපේක්ෂා පරතරය ක්‍රමයෙන් පටු වන බවයි. එයට හේතුවක් තිබෙනවා. අවදානම් කටයුතු වල වැඩිපුර නියැලීම නිසා තරුණ වයසේදී පිරිමි මරණ වැඩිපුර සිදු වුවත්, වයස්ගත වෙද්දී මේ ප්‍රවණතාවයේ බලපෑම තුනී වී යනවා.

විශේෂයෙන්ම ලංකාව හා අදාළව ගත් විට සිවිල් යුද්ධය නිසා ගැහැණුන්ට වඩා වැඩි පිරිමි ප්‍රමාණයක් තරුණ වයසෙන් මිය ගියා. ඒ නිසා, යුද්ධයේ බලපෑම වැඩිපුර තිබුණු දිස්ත්‍රික්ක වල ගැහැණු පිරිමි ආයු අපේක්ෂා පරතරය බොහෝ වැඩි බව කැපී පෙනෙනවා. යුද්ධය හේතුවෙන් තරුණයින් මියයාම අඩුවෙන් සිදු වූ කොළඹ හා නුවරඑළිය වැනි දිස්ත්‍රික්ක වල ගැහැණු හා පිරිමි අතර ආයු අපේක්ෂා පරතරය සාපේක්ෂව අඩුයි.


ජනගහන අරමුදලේ පැහැදිලි කිරීමේ නිවැරදි නොවන අතිශයෝක්තියක් තිබුණත්, ජනගහන වියපත් වීමේ ස්ත්‍රීකරණය සැබෑවක් හා අවධානය යොමු විය යුතු කරුණක්.

Tuesday, April 9, 2019

වේවැල් කෝටු සංස්කෘතිය


ගුරුවරුන් විසින් පාසැල් සිසුන්ට ශාරීරික දඬුවම් දීම හා රජයේ සරසවි වල නවක වදය කාලයෙන් කාලයට උඩට මතුවන මාතෘකා දෙකක්. පාසැල් ගුරුවරියකට උසාවියකින් දඬුවම් නියම කිරීමත් එක්ක පළමු කරුණත්, සරසවි සිසුවෙකු සිය දිවි නසා ගැනීම සමඟ දෙවන කරුණත් මැතකදී නැවතත් උඩට ආවා.

මම දකින විදිහටනම් මේ දෙකම එකිනෙකට සම්බන්ධ කරුණු දෙකක්. ඒ විතරක් නෙමෙයි, මේ කරුණු දෙකටම සම්බන්ධ තවත් තුන්වන කරුණුත් තියෙනවා. ලී ක්වාන් යූ පන්නයේ නායකයෙක් ඇවිත් රට හදයි කියා බලාපොරොත්තු වීම එවැන්නක්. නමුත්, මේ කරුණු වලදී දෙවිදිහකට ප්‍රතිචාර දක්වන අය අඩු නැහැ.

ලංකාවේ සරසවියකට නොගිය අය අතර නවක වදය වෙනුවෙන් පෙනී සිටින අය නැති තරම්. එහෙත්, රජයේ සරසවියකට ගිය ඇතැම් අය නවක වදය වෙනුවෙන් සෘජුව හෝ වක්‍රව පෙනී සිටිනවා. නමුත්, එවැනි අය හැමෝම නෙමෙයි.

නවක වදයට එරෙහිව කතා කරන ගොඩක් අය පාසැල් සිසුන්ට ශාරීරික දඬුවම් පැමිණවීම වෙනුවෙන් පෙනී සිටිනවා. ඒ වගේම එවැනි ගොඩක් අය ලී ක්වාන් යූ පන්නයේ නායකයෙක් පත් කර ගැනීම වෙනුවෙනුත් පෙනී සිටිනවා. මෙතැනදී මා අවධානය යොමු කරවන්නේ කිසියම් නිශ්චිත පුද්ගලයෙක් දෙස නොවන බවත්, මේ වර්ගයේ කවුරු හෝ නායකයෙක්ට රටේ තිබෙන ඉල්ලුම ගැන පමණක් බවත් පැහැදිලිව කිව යුතුයි. විවිධ පුද්ගල චරිත ගැන අදහස් පළ වෙන්නේ ඒ ඉල්ලුම නිසයි.

රජයේ සරසවි වලට ගිය අය අතරින් ඇතැම් අය නවක වදය වෙනුවෙන් පෙනී සිටිනවා. තවත් අය නවක වදයට විරුද්ධ නොවී නිහඬව සිටිනවා. මෙයට එක් ප්‍රධාන හේතුවක් වන්නේ රජයේ සරසවි වලට ගිය ගොඩක් අය එක්කෝ සෘජුව හෝ වක්‍රව නවක වදයට සම්බන්ධව සිටි අය වීම. එසේ නැත්නම් අඩු වශයෙන් එයට විරුද්ධ නොවූ අය වීම. නමුත්, රජයේ සරසවියකට නොගිය අයෙකුට එවැනි ප්‍රශ්නයක් නැහැ. ඔවුන් මේ ප්‍රශ්නය දිහා බලන්නේ බාහිර පුද්ගලයින් ලෙසින් නිසා මෙහි තිබෙන අවුල පැහැදිලිව පෙනෙනවා.

ගුරුවරුන් විසින් දරුවන්ට දඬුවම් දීම කියන කරුණේදී රටේ ගොඩක් අයට මේ විදිහට ප්‍රශ්නය දිහා බාහිර පුද්ගලයින් සේ බලන්න බැහැ. එයට හේතුව ලංකාවේ බොහෝ දෙනෙක් ගුරුවරුන් ලෙසම නොවූවත්, අඩු වශයෙන් දෙමවුපියන් හෝ වැඩිහිටියන් ලෙස දරුවන්ට ශාරීරික දඬුවම් පමුණුවා ඇති අය වීමයි. මෙතැනදී මේ විදිහට දරුවන්ට වද හිංසා කරන්නේ ඔවුන්ගේ අනාගත යහපත වෙනුවෙන්ය කියන හිතුවිල්ල හෝ ප්‍රකාශය අස්සේ රිංගලා කෙනෙක්ට තමන්ගේම හිත රවට්ටගන්න පුළුවන්. "අපි අද මෙතැන ඉන්නේ අපේ ගුරුවරු අපිට ගහල හදපු නිසා" කියා කියන එකත් ඔය බොරුවේම කොටසක්.

ටික කලක සිට ලංකාවේ නීතිමය වරදක් වුවත් ගුරුවරුන්ට දරුවන්ට ශාරීරික දඬුවම් පමුණුවා සමාජ විරෝධීන් ලෙස නොව සමාජ ශෝධකයින් සේ පෙනී සිටින්න හැකි වී තිබෙන්නේ ගෙවල් වලදී දෙමවුපියන් හා අනෙකුත් වැඩිහිටියන් විසින්ද දරුවන්ට එවැනිම ශාරීරික දඬුවම් පැමිණවීමයි. තමන්ගේ දරුවා හදාගන්න කියා ගෙදරදී දරුවාට ශාරීරික දඬුවම් දෙන දෙමවුපියෙකුට පාසැලේදී ගුරුවරයෙකු විසින් ඒ දේම කළාම එයට විරුද්ධ වෙන්න අමාරුයි. ඒ වගේම, "දැනුම් තේරුම් තිබෙන" පාසැල් ගුරුවරුන් විසින් සිසුන්ට ශාරීරික දඬුවම් දෙන විට ගෙවල්වල වැඩිහිටියන්ටත් ඒ දේම කරන්න උත්තේජනයක් ලැබෙනවා.

සරසවි වල නවක වදය දිගින් දිගටම පවතින්න හේතු වෙන්නෙත් "අපි අද මෙතැන ඉන්නේ අපේ ගුරුවරු අපිට ගහල හදපු නිසා" කියා හිතන මානසිකත්වයමයි. නවක වදය හේතුවෙන් තමන්ට යමක් ලැබුණු බව බොහෝ සරසවි සිසුන් හිතනවා. ඒ හැඟීම ගොඩක් දෙනෙක්ට තියෙන තාක් කල් නවක වදය නැති කරන්න අමාරුයි. සරසවි නවක වදයේ වගේම ඒකාධිපති පාලකයින් අපේක්ෂා කරන මානසිකත්වයේත් මුල තිබෙන්නේ කුඩා කාලයේදී වැඩිහිටියන් හා ගුරුවරුන් විසින් දරුවන්ට ශාරීරික දඬුවම් පමුණුවා තමන්ට අවශ්‍ය ආකාරයට දරුවන් විනයගරුක කිරීමේ පුරුද්දයි.

මෙය කියවන අපේ පරම්පරාවේ ගොඩක් අය ඕනෑ තරම් පාසැලේදී ගුරුවරුන්ගෙන් ගුටි කා ඇති. පුළුවන්නම් එවැනි අවස්ථා දහයක් මතක් කරගන්න. මේ විදිහට ගුරුවරුන්ගෙන් වැඩිපුරම ගුටිකන්න වී තිබෙන්නේ මොන වගේ දේවල් වලටද? ගොඩක් වෙලාවට විනය සේ හැඳින්වෙන කරුණු හා අදාළවයි. කොණ්ඩය කපා නොතිබීම, අදාළ කාලයේ මෝස්තරය අනුව කලිසම කොට වීම හෝ දිග වීම, කමිසයේ උඩ බොත්තම පියවා නොතිබීම, ප්‍රමාද වී පැමිණීම, ගැහැණු ළමයින් හා අදාළව නියපොතු පාට කර තිබීම, ගවුම කොට වැඩි වීම...සරසවි නවක වදයේත් ඔය මූලික ලක්ෂණ ටික ඒ විදිහටම තියෙනවා.

විනය වැදගත් නොවන බව මා කියන්නේ නැහැ. නමුත්, එසේ විනය වැදගත් වන තැනකදී එය එසේ වැදගත් වන්නේ ඇයි කියන එක තවත් අයෙකුට පැහැදිලි කරන්න අමාරු නැහැ. බොහෝ විට ශාරීරික දඬුවම් අවශ්‍ය වෙන්නේ එවැනි විශේෂ වැදගත්කමක් නැති දෙයක් විනය කියන ලේබලය යටතේ බලාත්මක කරන විටයි. දඬුවම් ලබන අයෙක් විනයගත වෙන්නේ දඬුවමෙන් බේරෙන්න මිසක් එසේ විනයගත වීමේ වැදගත්කමක් දකින නිසා නෙමෙයි. මූලික අරමුණ දඬුවමෙන් ගැලවීම නිසා එතැන් සිටම කල්පනා කරන්නේ දඬුවමෙන් ගැලවී කලින් කළ දේ දිගටම කරන්නේ කොහොමද කියන එක ගැනයි.

දරුවන්ට ශාරීරික දඬුවම් පැමිණවීමෙන් සිදු වන්නේ කුඩා කාලයේ සිටම නිර්මාණශීලිත්වය මොට කරනු ලැබූ අණ පිළිපදින්නන් පරම්පරාවක් බිහි වීමයි. ඔවුන්ට හිතන්න අවශ්‍ය නැහැ. ඒ නිසා, තමන් වෙනුවෙන් හිතන හා තීරණ ගන්නා කවුරු හෝ ඉන්නවාට ඔවුන් කැමතියි. ඒකාධිපතියන්ට ඉල්ලුමක් එන්නේ එවැනි අයගෙනුයි.

(Image: http://conceptnewscentral.com/index.php/2016/01/18/kill-fail-lick-crime-duterte-tells-gensan-folks/)

Tuesday, March 26, 2019

ඇමරිකන් කුණු හා චීන කුණු


නාගරික ඝන අපද්‍රව්‍ය බැහැර කිරීමේ ප්‍රශ්නය ආර්ථික සංවර්ධනයේ එක්තරා අදියරකදී රටකට මුහුණ දෙන්න සිදුවන ප්‍රශ්නයක්. ලෝකයේ ලොකුම ආර්ථිකය වූ ඇමරිකාව සෑහෙන කලක් තිස්සේ ලෝකයේ ලොකුම කුණු නිෂ්පාදකයාද වුනා. දැන් ඒ තැනට පත්ව ඉන්නේ අසල්වැසි ඉන්දියාවයි. ඇමරිකාව හා ඉන්දියාව වගේම චීනයත් ලෝකයේ විශාලතම කුණු නිෂ්පාදකයෙක්.

ආර්ථිකය ප්‍රසාරණය වීමට සාපේක්ෂව රටක නාගරික ඝන අපද්‍රව්‍ය නිෂ්පාදන පරිමාවත් ඉහළ යනවා. නමුත්, ඇමරිකාව දැන් ඉන්නේ ආර්ථික සංවර්ධනය වෙනුවෙන් තවත් වැඩි වැඩියෙන් කුණු නිෂ්පාදනය කළ යුතු අදියර පහු කරලා. පසුගිය වසර ගණනාව මුළුල්ලේම ඇමරිකාවේ ඒක පුද්ගල කුණු නිෂ්පාදනය පහත ගොස් තිබෙනවා. නමුත්, චීනය, ඉන්දියාව වගේ රටවල සිදු වෙන්නේ එහි අනිත් පැත්තයි.

ඇමරිකාවේ පරිසර සංරක්ෂණ නියෝජිතායතනයේ දත්ත අනුව 2015 වසරේදී ඇමරිකාවේ නාගරික ඝන අපද්‍රව්‍ය නිෂ්පාදනය ටොන් මිලියන 262.4ක්. මේ කුණු වලින් ටොන් මිලියන 68ක් ප්‍රතිචක්‍රීකරණය කර තිබෙන අතර තවත් ටොන් මිලියන 23කින් කොම්පෝස්ට් පොහොර හදා තිබෙනවා. මේ අනුව, ඇමරිකාවේ කුණු වලින් ටොන් මිලියන 93ක් එනම් 34.7%ක් ප්‍රතිචක්‍රීකරණය කෙරී හෝ කොම්පෝස්ට් බවට පත් වී තිබෙනවා. ඉතිරි ප්‍රමාණයෙන් ටොන් මිලියන 33ක් (12.8%ක්) බලශක්තිය ජනනය කරමින් දහනය කර තිබෙන අතර ටොන් මිලියන 137ක් (52.5%ක්) සනීපාරක්ෂිත ලෙස වළලා දමා තිබෙනවා.

මෑතකාලීන ලෝක බැංකු වාර්තාවකට අනුව, ඇමරිකාව, ඉන්දියාව, චීනය හා ලංකාව යන රටවල 2016, 2030 හා 2050 වසර වලදී නිෂ්පාදනය කෙරෙනු ඇතැයි සැලකෙන නාගරික ඝන අපද්‍රව්‍ය ටොන් ගණන මෙහෙමයි.

ඇමරිකාව
2016: 263,726,732
2030: 311,039,297
2050: 359,887,136

චීනය
2016: 220,402,706
2030: 295,035,224
2050: 335,791,732

ඉන්දියාව
2016: 277,136,133
2030: 387,770,524
2050: 543,277,457

ශ්‍රී ලංකාව
2016: 2,581,444
2030: 3,168,447
2050: 3,746,891

චීනයේ කුණු වලින් 60.2%ක් වලලා දැමෙන අතර 29.8%ක් දහනය කෙරෙනවා. තවත් 8.2%ක් විවෘත තැන් වල ගොඩ ගසනවා. කොම්පෝස්ට් ලෙස නැවත ප්‍රයෝජනයට ගැනෙන්නේ කුණු වලින් 3%ක් පමණයි. ඉන්දියාවේ කුණු වලින් 77%ක්ම විවෘත තැන්වල ගොඩගසන නමුත් 18%කින් කොම්පෝස්ට් හදා 5%ක් ප්‍රතිචක්‍රීකරණය කරනවා. ලෝක බැංකුවේ සංඛ්‍යාලේඛණ වලට අනුව, ලංකාවේ කුණු වලින් 85%ක් විවෘත තැන්වල ගොඩගසන අතර 12.8%ක් ප්‍රතිචක්‍රීකරණය කෙරෙන බවත්, තවත් 5%කින් කොම්පෝස්ට් හදන බවත් පෙන්වන නමුත් මේ ප්‍රතිශත වල එකතුව 100% ඉක්මවන නිසා මෙහි කිසියම් වරදක් ඇති බව පෙනෙනවා.

සමහර අයගේ හිස් ඇතුළේ පුරවගෙන ඉන්න කුණු ප්‍රමාණය ඔය කොයි රටේ නිපදවන කුණු ප්‍රමාණයටත් වඩා වැඩියි. ඒ අය බොහෝ වෙලාවට ඒ කුණු විවෘත අවකාශයට මුදා හරිනවා. උඩින්ම පළ කර තිබෙන්නේ එවැනි අය වත්පොත හරහා ප්‍රචාරය කරන කාටූනයක්. මෙය පකිස්ථානය හෝ ඉන්දුනීසියාව වැනි රටක ජීවත් වන අයෙකුගේ පරිකල්පනයක් වෙන්න පුළුවන්.

කාටූනය අනුව කිසියම් පුද්ගලයෙකු පාර අතුගානවා. ඔහුව පෙන්වමින් ඇමරිකන් කාන්තාවක් තමන්ගේ දරුවාට මෙහෙම කියනවා.

"අර මෝඩ මනුස්සයා දිහා බලන්න. ඔයා හරියට ඉගෙන ගත්තේ නැත්නම් ඔයාටත් වෙන්නේ ඔය වගේ පාර අතුගාන්න"

නමුත්, සමාජවාදී රටක (පැරණි සෝවියට් දේශයේ) කාන්තාවක් තමන්ගේ දරුවාට මේ පුද්ගලයාව හඳුන්වා දෙන්නේ වෙනත් විදිහකටයි.

"අර සහෝදරයා දිහා බලන්න. ඔහු සමාජයට සේවයක් කරනවා. ඔහුගේ ශ්‍රමය නිසා අපේ සමාජය වඩා ලස්සන වෙනවා"

මේ කාටූනය ඇඳපු පුද්ගලයා ඇමරිකාව ගැන හරියට නොදන්නා බවනම් පැහැදිලියි. පළමුව, ඔය විදිහේ පාර අතුගාන පුද්ගලයින් ඇමරිකාවේ දකින්න නැහැ. දෙවනුව, තමන්ගේ දරුවන්ට ඔය වගේ කතාවක් කියන අම්මෙක් ඇමරිකාවේ හිටියොත් ඒ බොහෝ විට චීනය, ඉන්දියාව, ලංකාව වගේ ආසියාතික රටකින් සංක්‍රමණය වූ අයෙක්.

ඇමරිකාවේ පාරවල් ඔය විදිහට අතුගාන එක සාමාන්‍ය දෙයක් නෙමෙයි. සංක්‍රමණිකයින් බහුල ඇතැම් පැති හැරුණු විට සාමාන්‍යයෙන් මිනිස්සු පාරවල් වල කුණු දමන්නේ නැහැ. එක් එක් වීදියේ කුණු එකතු කරන නිශ්චිත සතියේ දවසක් තිබෙනවා. ඒ දවසට නිවැසියන් තමන්ගේ කුණු බක්කි පාර අයිනෙන් තියනවා. අනෙක් දවස් වලට කුණු බක්කි ප්‍රදර්ශනය කිරීමට අවසරයක් නැහැ. (එයත් ප්‍රදේශයේ නිවැසියන් විසින් තමන්ගේ කැමැත්තෙන් ඇති කරගෙන තිබෙන නියමයක් මිස ආණ්ඩුවෙන් නියම කර තිබෙන දෙයක් නෙමෙයි)

කුණු එකතු කරන ට්‍රක් රථ අදාළ දවසේ නියමිත වෙලාවට එනවා. ප්‍රතිචක්‍රීකරණය කළ යුතු කුණු එකතු කරන්නේ වෙනම රථයකින්. මේ කුණු එකතු කරන ට්‍රක් රථයක රියැදුරා කුණු බක්කිය ඔසොවා රථයට හලා ගන්නේ රියදුරු අසුනේ සිට පාලනය කළ හැකි යාන්ත්‍රික අතකින්. කුණු ටික හලා ගැනීමෙන් පසුව හිස් බක්කිය නැවත නිවස ඉරිදිපිට පාර අයිනෙන් තියන්නෙත් එලෙසමයි. නමුත්, ඇතැම් නිවැසියන් එසේ යාන්ත්‍රික අතින් අල්ලා ගත හැකි සීමාවේ කුණු බක්කිය නොතබන වෙලාවල් තිබෙනවා.ඒ වගේ වෙලාවට, එහෙමත් නැත්නම් වෙනත් ලොකු කාඩ්බෝඩ් පෙට්ටියක් වැනි විශේෂ යමක් (උදාහරණයක් ලෙස රූපවාහිණී යන්ත්‍ර අසුරනයක්) කුණු බක්කිය සමඟ අපද්‍රව්‍යයක් සේ බැහැර කර ඇති විට රියදුරු සහායකයාට එය ට්‍රක් රථයට දමාගන්න සිදුවෙනවා.

කොහොම වුනත්, ඇමරිකාවේදී මේ කුණු එකතු කරන්නන්ගේ ජීවිත තුන්වන ලෝකයේ රටකදී මෙන් දුක්ඛිත නැහැ. වෙළඳපොළ ආර්ථිකයක් ඇති රටක සමාජයට සේවය කරන සියල්ලන්ටම තමන් කරන සේවයේ නියම මිල වැටුප් සේ ලැබෙන නිසා ඔවුන් සේවයක් කරන බව අමුතුවෙන් ඇඟිල්ල දිගු කර පෙන්වන්න අවශ්‍ය නැහැ. එසේ කිරීම අවශ්‍ය වන්නේ සමාජයට සේවය කරනවා කියන බොරු ලේබලය අලවා අඩු වැටුපකට මිනිහෙක් කරන්න අකැමැති දෙයක් කරගන්නා අවස්ථා වලදීයි. ඇමරිකන් ආණ්ඩුව ඇතුළු ආණ්ඩු විසින් රණවිරු ලේබලය අලවා තරුණයන් යුද්ධයට යවා කරන්නේත් ඔය වගේ දෙයක්.

මොලිනා හා ශංකර් කියන්නේ නිවුයෝර්ක් නගරයේ කුණු එකතු කරන්නන් දෙන්නෙක්. මොලිනා කුණු ට්‍රක්රථයේ රියැදුරා. ගයනාවේ සිට පැමිණි සංක්‍රමණිකයෙක් වන ශංකර් රියදුරු සහායකයා. උසස්පෙළ අසමතුන් වන මේ දෙන්නාටම මේ වගේ රැකියා තෝරා ගන්න සිදු වී තිබෙන්නේ වඩා හොඳ රැකියාවක් කිරීමට තරම් අධ්‍යාපනයක් ඔවුන් විසින් ලබා නොතිබීම නිසා බව ඇත්තක්. එහෙත්, ඔවුන් වසර දහයක පමණ කාලයක් තිස්සේ ඉතා කැමැත්තෙන් මේ රැකියාවේ නිරතව ඉන්නේ මේ රැකියාවෙන් ඔවුන්ට සැලකිය යුතු තරම් ඉහළ වැටුපක් ලැබෙන නිසයි. මොලිනාගේ වාර්ෂික වැටුප ඇමරිකන් ඩොලර් 112,000ක්. ශංකර්ගේ වැටුප ඩොලර් 100,000ක්. රුපියල් වලින්නම් මාසයකට ලක්ෂ 15කට වැඩියි.

හැම කුණු එකතු කරන්නාටම මොලිනාට හා ශංකර්ට තරම් ලොකු වැටුප් නොලැබෙන බව කාට හරි කියන්න පුළුවන්. ඇත්ත. ඇමරිකාවේ කම්කරු සංඛ්‍යාලේඛණ කාර්යාංශයේ දත්ත අනුව කුණු එකතු කරන්නෙකුගේ මධ්‍යස්ථ වාර්ෂික වැටුප ඇමරිකන් ඩොලර් 36,160ක්. මොලිනාගේ හා ශංකර්ගේ වැටුප් වලට වඩා අඩු වුනත් මාසයකට රුපියල් ලක්ෂ හයකට කිට්ටු වැටුපක්. මේ වැටුප ඇමරිකාවේ හැටියට වුනත් නරකම නැහැ. වඩා වැඩි අධ්‍යාපනයක් ලබා තිබෙන පාසැලක ගුරු සහායකයෙකුගේ මධ්‍යස්ථ වාර්ෂික වැටුප ඩොලර් 26,260ක් පමණයි.

ඇමරිකාවේදී කුණු එකතු කරන්නෙකු ඔහුගේ හෝ ඇයගේ රැකියාව මත පදනම්ව පහත් කොට සලකන්නේ නැහැ. එසේ වුවත්, කුණු එකතු කිරීම ජනප්‍රිය රැකියාවක් නෙමෙයි.

වෙළඳපොළ ආර්ථිකයක් ඇති රටක වැටුප් තීරණය වන්නේ ඉල්ලුම හා සැපයුම මතයි. එසේ නැතුව ආණ්ඩුවෙන් වැටුප් තීරණය කරන්නේ නැහැ. කුණු එකතු කිරීම රැකියාවක් ලෙස ජනප්‍රිය නොවන තරමට ඒ රැකියාවට තිබෙන ඉල්ලුම අඩු වෙනවා. එවිට ස්වභාවික ලෙසම වැටුප් ඉහළ යනවා. ඇමරිකාවේ කුණු එකතු කරන්නන්ගේ වැටුප් ගුරු සහායකයින්ගේ වැටුප් වලට වඩා ඉහළින් තිබෙන්නේ ඒ නිසයි. ගුරු සහායකයින්ට තමන්ට වැඩි අධ්‍යාපන සුදුසුකම් ඇති නිසා කුණු එකතු කරන්නන්ට වඩා වැඩි වැටුප් හිමි විය යුතු බව කියමින් වර්ජනය කරන්න බැහැ. එසේ වර්ජනය කළොත් ගුරු සහායකයින් සේ සේවය කරන්න කැමති තවත් අය ඕනෑ තරම් රටේ ඉන්නවා. ධනවාදී රටක කිසියම් පුද්ගලයෙකු යම් රැකියාවක් හරහා සමාජයට කරන සේවය ඔහු හෝ ඇය විසින් ලබන වැටුපට සමානයි. අඩුත් නැහැ. වැඩිත් නැහැ.

දැන් අපි හිතමු අර උඩ කාටුන් එකේ වගේ කුණු එකතු කරන්නන් දිහා ඇමරිකන් සමාජය ගොඩක් නිශේධනාත්මක ලෙස බලන්න පටන් ගත්තා කියා. එහි ප්‍රතිඵලය වන්නේ මේ රැකියාවට තිබෙන ඉල්ලුම තවත් පහළ ගොස් රැකියාව කරන අයගේ වැටුප් තවත් ඉහළ යන එකයි. එවිට, ඒ මිල ගෙවන්න වෙන්නේ කුණු බැහැර කරන්න අවශ්‍ය පාරිභෝගිකයින් වන අපටයි. සල්ලි ගෙවා නරක ආකල්ප නඩත්තු කරන්න කාටවත් අවශ්‍ය නැහැ. ඒ වගේම කුණු එකතු කරන්නන්ගේ වැටුප් ඉහළ යන තරමට මේ කටයුත්ත සඳහා තාක්ෂනය යොදා ගැනීම වඩා ලාභදායක වෙනවා. තාක්ෂනය යොදා ගැනීම වැඩි වන තරමට කුණු එකතු කරන්නන්ගේ රැකියාව වඩා පහසු වී රැකියාවට තිබෙන ඉල්ලුම ඉහළ යනවා. කුණු එකතු කරන ට්‍රක් රථ වලට යාන්ත්‍රික අත් එකතු වී තිබෙන්නේ ඒ විදිහටයි.

මේ සියල්ලම වෙළඳපොළ යාන්ත්‍රණය තුල ස්වභාවිකවම සිදු වන දේවල්. එහෙම නැතුව ඇමරිකාවේ පාලකයින් ලංකාවේ පාලකයින්ට වඩා දක්ෂ සැලසුම්කරුවන් වන නිසා සිදුව ඇති දේවල් නෙමෙයි. වෙළඳපොළ යාන්ත්‍රණයට ඉඩ දී ආණ්ඩුව ජනජීවිතයට මැදිහත් වීමෙන් ඉවත් වන තරමට රටේ කාගේත් ජනජීවිතය වඩා යහපත් වෙනවා. තමන්ගේ ඔළු වල ටොන් ගණන් කුණු පුරවාගෙන තැන් තැන් වල ඒ කුණු හලමින් යන අය හිතන්නේ වැරැද්ද දැන් ඉන්න හෝ හිටපු පාලකයින්ගේ නිසා ආණ්ඩුවේ ඔළු වෙනස් කර රටක් සුඛිත මුදිත කළ හැකි බවයි. අනෙක් අයට කරදරයක් නොවන තාක්, කුණු ඔළුවේ පුරවාගෙන ජීවත් වෙන්න කැමති අයගේ ඒ අයිතියටත් අප ගරු කරනවා.

Tuesday, February 19, 2019

කැලේ ගහක මල් පිපිලා...


කලින් ලිපියේ ලියූ කැලේ ගහක් වැටුනොත් සද්දයක් ඇහෙනවද කියන එක ගැන විස්තර කරන්න කියා පාඨකයෙක් ඉල්ලා හිටියා. ඒ කතාව ගැන වැඩි විස්තර මේ විකිපීඩියා පිටුවේ තියෙනවා. සමහර වෙලාවට ලොකුවට සද්දේ ආවත් ඇත්තටම ගහක් වැටිලා නැහැ. එහෙම වෙන්නේ කැලේ ගහක් (නො)වැටෙන වෙලාවට නෙමෙයි. මහ සෙනග මැද්දේ නගරයේ පාරක් අයිනේ තියෙන දැවැන්ත ගහක් (නො)වැටෙන වෙලාවටයි. සද්දේ හිමීට අඩු වෙලා ගියාට පස්සේ ගහ ඇත්තටම වැටෙනවා. ඒ වෙලාවට සද්දේ අහන්න කවුරුත් නැහැ. අර ඕෂල හේරත් හා දඹර අමිල හිමි දමපු මූලික අයිතිවාසිකම් නඩු වලට වෙන්නෙත් ඒ වගේ දෙයක්ද මන්දා.

කලින් ලිපියේ ලියූ ජනකතාවේ කාන්තාවට වල ඇතුළේදී නැවත සිහිය ආවට පස්සේ හොරු පෙට්ටිය ඇරපු නිසා නැවත එළියට එන්න පුළුවන් වුනා. අහම්බෙන් ඒ වගේ දෙයක් නොවුනානම් ඇය පසු දවසක කිසිවෙකු නොදැන වල ඇතුලේ ඇත්තටම මැරෙනවා. එහෙම මැරුණු අයත් ඇති. කවුද දන්නේ?

මිනිහෙක්ව මැරෙනවා කියන එක අපිට එක පාරට පේනවා වගේ නිශ්චිත භෞතික සිදුවීමක් නෙමෙයි. ඇත්තටම කියනවානම් මරණය කියන්නේ සමාජ සම්මතයක්. හැම වෙලාවෙම වගේ මිනිහෙක්ව මරා දමන්නේ "ජීවත් වන" අනෙක් මිනිස්සු විසිනුයි. එය ආර්ථික සාධක, ආචාර ධාර්මික සම්මත, සංස්කෘතික කරුණු, දැනුමේ සීමා ආදිය මත තීරණය කෙරෙන දෙයක්. අනෙක් මිනිස්සුන්ට කෙනෙක්ව ජීවත්ව තබා ගැනීම අවශ්‍ය නොවූ විට ඔහුව හෝ ඇයව මැරුණු කෙනෙක් විදිහට නම් කෙරෙනවා.

සමරිසි සේවනය ගැන ලියද්දී කියූ විදිහට මානසික හා ශාරීරික රෝග කියන්නේ සමාජ සම්මත. මේ දේවල් අර්ථ දක්වන්නේ ප්‍රකෘති මිනිස් ස්වභාවයට සාපේක්ෂව. නමුත් මේ ප්‍රකෘති මිනිස් ස්වභාවය කියන එක නිශ්චිත දෙයක් නෙමෙයි.

එක දෙයක් පැහැදිලියි. ප්‍රකෘති මිනිසෙක් ජීවත් වන මිනිසෙක් මිසක් මියගිය අයෙක් වෙන්න බැහැ. නමුත්, ප්‍රකෘති මිනිසා කියන සම්මතය වෙනස් වෙද්දී ජීවිතය හා මරණය අතර සීමාවත් වෙනස් වෙනවා. ඒ නිසා, මානසික හා ශාරීරික රෝග වගේම මරණය කියන්නෙත් සමාජ සම්මතයක්. මැරුණු මිනිහෙක් හා ජීවත් වන මිනිහෙක් අතර භෞතික වෙනස්කම් ඉරක් ඇඳලා වෙන් කරන්න බැහැ.

ලිපිය වෙනදාට වඩා කෙටියි තමයි. මගේ ලිපි වල වචන ගණන තීරණය වෙන්නේ සන්දර්භය මතයි.


(Image: https://www.emlawoffices.com/blog/fallen-tree-kills-director-new-jersey-cancer-society)

Saturday, February 16, 2019

මරණය නියතද?


මේ දවස් වල බ්ලොග් ලිපියක් ලියනවා කියන එක ගොඩක් වියදම් අධික වැඩක්. ඒ වෙනුවෙන් කාලය යොදවන්න වෙන්නේ ඊට වඩා වැදගත් වැඩ ගණනාවකින් මොකක් හෝ එකක් පැත්තකින් තියලයි. එහෙම වුනත් ඉතිං හදාගත්ත දරුවා නිකම්ම මැරෙන්න අරින්නත් බෑනේ. බ්ලොග් එක අමාරුවෙන් හරි පණ පිටින් තියා ගන්න අතරින් පතර හෝ මොනවා හරි ලියන්නේ නැතුව කොහොමද? අර කියන්නේ අවම බලය යොදවනවා කියලා. අඩු ගානේ ඒ වගේ වැඩක්වත් කරන්න එපායැ.

ඉංග්‍රීසින් ලංකාවට එන කාලේ ලංකාවේ සාමාන්‍ය මිනිසුන්ගේ ආර්ථික සෞභාග්‍යය ගැන ෆර්ගසන්ගේ ලියවිල්ලක තිබුණු දෙයක් අනුව ඒ කාලයේ ලංකාවේ මිනිස්සුන්ගේ ආහාර පරිභෝජනය ප්‍රමාණවත් වෙලා තියෙන්නේ යාන්තමින් සිරුර හා ආත්මය එකට තියා ගන්න පමණයි. ඒ කියන්නේ ඒ කාලේ ලංකාවේ මිනිස්සු කරලා තියෙන්නේ ශරීර කූඩුව එක්තැන්ව තියා ගන්න අවශ්‍ය අවම බලය එයට සපයන එක විතරයි. හැබැයි ඒ ගැන ඔවුන් කණස්සල්ලෙන් සිට නැහැ.

ෆර්ගසන්ගේ ඔය ප්‍රකාශයෙන් පේනවා ඔහු ජීවිතය කියා විශ්වාස කළේ මොකක්ද කියන එක. මිනිහෙක්ගේ ආත්මය ශරීර කූඩුව ඇතුළේ හිර කරගෙන හිටිය හැකි තාක් කල් මිනිහෙක් ජීවත් වෙනවා. ආත්මය ශරීරයෙන් පිට වී ගියාට පස්සේ මිනිහා මැරෙනවා. හැබැයි ඒ විදිහට විනාශ වෙන්නේ භෞතික ශරීරය විතරයි. ශරීරයෙන් පිටව ගිය ආත්මය වෙන තැනක ස්ථිරව තියෙනවා.

ආත්මවාදය ගොඩක් පැරණි අදහසක්. අදටත් ලෝකයේ ප්‍රධාන ආගම් ගණනාවක්ම අදහන මිනිස්සු ස්ථිර ආත්මයක පැවැත්ම විශ්වාස කරනවා. ඒ අනුව මරණය කියා කියන්නේ ඔය ස්ථිර ආත්මය සිරුරෙන් ඉවත්ම යාමයි. ඔය කියන විදිහේ ආත්මයක් කියා එකක් නැති බවත් සිරුර කියන්නේ එය හැදී තිබෙන භෞතික කොටස් පමණක්ය කියන එකත් විශ්වාස කරන අනාත්මවාදීනුත් සෑහෙන කාලෙක සිටම ඉඳලා තියෙනවා. දැනුත් ඉන්නවා.

බෞද්ධ අදහස ආත්මවාදය හා අනාත්මවාදය යන දෙකම ප්‍රතික්ෂේප කිරීම බව අවිවාදිත කරුණක්. ඔය දෙකම ප්‍රතික්ෂේප කළාම තත්ත්වය ඔය දෙකෙන් එකක් තරම්වත් සරල නැහැ. ඒ නිසා, මට තේරෙන හැටියටනම්, මේ ගැන බෞද්ධ අදහස කියා විවිධ අය ඉදිරිපත් කරන්නේ එකම අදහස නෙමෙයි. තමතමන් තේරුම් ගන්න දෙය.

හරි. ඔය ඔක්කොම පැත්තකින් තියමු. අපි එක්ක ජීවත් වූ ගොඩක් අය මිය ගිහින් තිබෙනවා. ඒ විදිහට මැරුණු අය නැවත අප අතර ජීවත්ව නොසිටින බව පැහැදිලියි. ඒ කියන්නේ මරණය කියා ආපසු හැරවිය නොහැකි සේ පෙනෙන කිසියම් සංසිද්ධියක් තිබෙනවා. ජීවත් වන සියල්ලන්ටම ඒ සංසිද්ධියට කවදා හෝ මුහුණ දෙන්න සිදුවන බව අපට පේනවා. ඒ නිසා මරණය නියතයි කියා අප කියනවා. ඔය නියත මරණය ගැන ජීවත් වන අප නිතර අහනවා.

ඇත්තටම මරණය කියා නියත දෙයක් තියෙනවද? එහෙමනම් ඒ මොකක්ද?

මම අහල තියෙන එක ජනකතාවක වඩුවෙක් ඔහුගේ තරුණ බිරිඳට ගොඩක් ආදරෙන් ඉන්නවා. එක දවසක් දර කඩන්න කැලේට යන මේ කාන්තාව නයෙක් විසින් දෂ්ඨ කරනු ලැබ මිය යනවා. ගෙදර තිබුණු අලුත ඉරපු රුක්අත්තන ලෑලි වලින් පෙට්ටියක් හදන වඩුවා තමන්ගේ මිය ගිය තරුණ බිරිඳව වල දමන්නේ ඇගේ කණකර බඩුත් එක්කයි.

පෙට්ටි වල මිනී තැන්පත් කර වල දැමීම ලංකාවේ පෙර සිටම තිබුණු පුරුද්දක් නොවන නිසා මේ කතාව ගොඩක් පරණ එකක් වෙන්න බැහැ. ඒ වගේම, මෑතක් වන තුරුම ලංකාවේ ගොඩක් ගැමියන් සතුවූ වටිනා වස්තු වුණේ ඔය කණකර බඩු ටිකයි. දරුවෙක් අසනීප වුණහම කණකර බඩු උගස් කරන එක එක යුගයක සිංහල චිත්‍රපට හා නවකතා බොහොමයක දකින්න පුළුවන් දෙයක්නේ.

ලංකාවේ පැරණි ගැමියන්ගේ තිබුණු අදහස වුනේ කෙනෙක් මැරුණට පස්සේ මැරුණු කෙනාගේ පාරිභෝගික භාණ්ඩ ප්‍රයෝජනයට ගන්න එක ටිකක් හරි මදි වගේ කියන එකයි. ඒ නිසා, ගොඩක් අය මැරුණු කෙනාගේ පැදුරු කොට්ට ඇඳ ඇතිරිලි ආදිය පන්සලකට දෙනවා. මැරුණු කෙනා ගැන නිතර මතක් වෙන එක වළක්වාගන්න කරපු දෙයක් වෙන්නත් පුළුවන්.

පාංශුකූල සිවුරක් කියන එකෙන් අදහස් වන්නේත් මිනියක් ඔතා සොහොනට විසිකළ රෙද්ද ඇතුළු පොළොවට දිරා යන්න නියමිත අපවිත්‍ර රෙදි වර්ග 23කින් එකක හෝ කිහිපයක කොටස් අරගෙන පිරිසිදුකර කෑලි මූට්ටු කර හදාගන්න සිවුරක් කියන එකනේ. දැන්නම් පාංශුකූල සිවුරු අඳින හාමුදුරුවරු නැහැ. පාංශුකූල දෙනවා කියලා කරන්නේ මතක වස්ත්‍ර පූජා කරන එකනේ.

කොහොම වුනත් රන් රිදී ඇල්ලීමෙන් වැළකී ඉන්න සපථ කර සිටින හාමුදුරු කෙනෙකුට මැරුණු කෙනාගේ කණකර බඩු දෙන්න බැහැනේ. ඒක කවුරුත් දන්නවා. ඒ නිසා, කතාවේ වඩුවා මිනියේ කණකර බඩු ගලවනවා කවුරු හරි දැක්කොත් කියයි "අරෙහෙ ගෑණි මැරිලා. ඒ අස්සේ මූට ගෑණිගේ රත්තරං බඩු වලට තණ්හාසේ!" කියල. ලංකාවේ ගොඩක් මිනිස්සු කැමති තමන් රත්තරන් වගේ වස්තු සම්පත් වලට ලොකු ආසාවක් නැති බව අනික් අයට පෙන්නන්නයි. විශේෂයෙන්ම ගෙදර මරණයක් වෙලා තියෙන වෙලාවක.

ඔහොම කිවුවට මිනියේ රත්තරන් බඩු එක්කම වලලලා දමන එක මොන අපරාදයක්ද? කොහොම හරි අන්තිම මොහොතේ මිනිය වහන්න කලින් අනිත් අයට නොපෙනෙන්න ඔය ටික ගලව ගන්න විදිහකුත් තියෙන්න ඕනැනේ. අර මිනිය තනි කරනවා කියන පුරුද්ද ඇති වෙලා තියෙන්නේ ඔය හේතුව නිසා කියනවනේ. ඕක ප්‍රසිද්ධ රහසක් නිසා අන්තිම මොහොතේ මිනියේ කණකර පාළු වෙලා කියලා දැකපු අය වුනත් ඒක ප්‍රශ්නයක් කරගෙන නැහැ.

කොහොම වුනත්, කතාවේ වඩුවානම් එහෙම කරලා නැහැ. ඔහු ඇත්තටම හිතලා තියෙන්නේ තමන්ගේ ආදරණීය බිරිඳ අහිමි වෙලා තියෙද්දී ඇගේ කණකර බඩු මොකටද කියලයි. එහෙම හිතලා රත්තරන් බඩුත් එක්කම පෙට්ටිය වල දැමූ බව ගමේ හැමෝම වගේ දැකල තියෙනවා.

රත්තරන් බඩු නිකම්ම පොළොවට පස් වෙන්න අරින්න පුළුවන්ද? බෑනේ. ඕක දැකපු ගොඩක් අය වල හාරලා රත්තරන් බඩු ගන්න එක ගැන හීන මවද්දී එයින් කීප දෙනෙක් එකතු වෙලා එදා රෑම වැඩේට බහිනවා. මේ කට්ටිය වල හාරලා පෙට්ටියේ පියන අරිනවා.

මළ කෙළියයි. මෙන්න වඩුවාගේ බිරිඳ නැගිටිනවා. කට්ටිය පණ එපා කියලා දුවනවා. වඩුවාගේ බිරිඳ ආපහු ගෙදර එනවා. ඈ ඇත්තටම මැරිලා ඉඳලා නැහැ. නයි විෂ නිසා සිහි මූර්ජා වෙලයි ඉඳල තියෙන්නේ. කතාවේ කියන හැටියට රුක්අත්තන ලීයට නයි විෂ උරාගැනීමේ හැකියාවක් තියෙනවලු. වත්තේ රුක්අත්තන පැලයක් හිටෙවුවහම නයි එන්නේ නෑ කියල කතාවකුත් මම අහල තියෙනවා. කොහොම වුනත්, හොඳ වෙලාවටයි වඩුවා ඇගේ කණකර ගලවා නොගත්තේ. නැත්නම් ඉතිං නැවත සිහිය ආවත් ඇයට නැවත ගෙදර එන්න ලැබෙන්නේ නැහැ. ඈ හිටියේ  සිහි මූර්ජා වී බව වෙනත් කවුරුවත් දන්නෙත් නැහැ. අර දාර්ශනික ප්‍රශ්නයක් තියෙනවනේ මහ කැලේ මැද්දේ ලොකු ගහක් මුලින් ඉදිරී බිම වැටුණා. නමුත්, ඒ බව කවුරුත් දන්නේ නැහැ. එහෙමනං සද්දයක් ඇහුණද කියලා.

කොයි දේ වෙන්නෙත් හොඳට කියනවනේ. ඒ කියමනට අදාළ කතාවනම් දන්නවා ඇතිනේ. ඒ මේක නෙමෙයි. කොහොම හරි අන්තිමට අර රත්තරන් හොයපු අයට පිං සිද්ධ වෙන්න වඩුවාගේ බිරිඳ නැවත ගෙදර ආවා. ඈ වඩුවා එක්ක තවත් චිරාත් කාලයක් යහතින් ජීවත් වී, දරු මුණුපුරන් රොත්තක්ම හදා ඇත්තටම මිය ගියේ ගොඩක් පස්සේ දවසකයි.

(Image: http://www.info.shalanka.com/famous-people-in-sri-lanka/actorsactresses-people-in-sri-lanka/vijaya-kumaranatunga/)

Saturday, February 9, 2019

සමරිසිතාවය විකෘතියක්ද?


දවස් කිහිපයකට කලින් අපේ පාඨකයෙක් අහල තිබුණා "ලිංගික දිශානතිය/ ආකර්ෂණය වර්ගයාගේ පැවැත්ම වෙනුවෙන් ඇතිවෙන දෙයක් නිසා, සමරිසිතාවය විකෘතියක් නෙමේද?" කියලා. මේ ගැන කතා කරනවානම් මානව ජීව විද්‍යාව, මානව පරිණාමය, සමාජ පරිණාමය ආදිය ආවරණය වන තවත් කරුණු රැසක් ගැනම කතා කරලා ඉන්න වෙනවා. බාගෙට කතා කළාම ඉස්මතු වන්නේ වැරදි අදහස්. තනි ලිපියකින් අවශ්‍ය හැම දෙයක්ම කතා කරන්න බැහැ. පුළුවන් තරම් කෙටියෙන් අවශ්‍ය වැදගත්ම දේවල් ටික කතා කරන්න බලමු.

මේ ප්‍රශ්නය ඇතුළේ තවත් ප්‍රශ්න තිබෙනවා. අඩු වශයෙන් මූලික ප්‍රශ්න දෙකක්. ප්‍රශ්නය අහල තියෙන්නෙම "ලිංගික දිශානතිය/ ආකර්ෂණය වර්ගයාගේ පැවැත්ම වෙනුවෙන් ඇතිවෙන දෙයක්" කියන පූර්ව උපකල්පනය ඇතුළේ ඉඳලයි. එය හැම විටම එහෙමද? එතකොට "විකෘතියක්" කියන්නේ මොකක්ද?

පරිණාමවාදී දෘෂ්ඨියකින් බලා ඉහත කී පූර්ව උපකල්පනය නිවැරදියි කියා කියන්න පුළුවන්. නමුත්, වර්ගයාගේ පැවැත්ම කියන්නේ වැඩි වැඩියෙන් දරුවන් බිහි කරන එකද?

බොහෝ සතුන් සම්බන්ධව එය එහෙම වෙන්න පුළුවන්. ඒ කියන්නේ වර්ගයා බෝ කිරීම වෙනුවෙන් කරන්න තියෙන්නේ වැඩි වැඩියෙන් ජනිතයන් බිහි කරන එක. කොටසක් මැරෙනවා. ඒ දුර්වල අය. වඩා ශක්තිමත් කොටස ඉතුරු වෙනවා. ඔවුන් පරම්පරාව ඉදිරියට ගෙනියනවා. හදන දරුවන්ගෙන් සෑහෙන කොටසක් දරුවෝ නොහදා පොඩි කාලෙම මැරුණත් වැඩියෙන් දරුවෝ හදපු තරමට වැඩියෙන් දරුවෝ ඉතුරු වෙනවා. වැඩියෙන් දරුවෝ නොහැදුවොත් පරම්පරාව වඳ වෙලා යනවා.

මිනිස්සු සම්බන්ධව මේක වෙන්නේ මේ විදිහටම නෙමෙයි. එයට ජීව විද්‍යාත්මක හා පරිණාමික හේතු තිබෙනවා.

මිනිස් කාන්තාවකගේ කුසේ ඕනෑම වෙලාවක දරුවෙක් පිළිසඳ ගන්නේ නැහැ. එය සිදු විය හැක්කේ ඇගේ ඩිම්බකෝෂයකින්  ඩිම්බයක් නිකුත් වීමෙන් පසු පළමු පැය 24 ඇතුළත පමණයි. මේ කාලය පැය 12ක් තරම් අඩු වෙන්නත් පුළුවන්. ඩිම්බයක් නිකුත් වෙන්නේ දවස් 28කට පමණ වරක් පමණයි. ඇතැම් කාන්තාවන් හා අදාළව මේ කාල පරතරය ඊටත් වඩා වැඩියි.

පිළිසඳ ගැනීමක් වෙන්නනම්, මේ පැය 24 ඇතුළත ඩිම්බය එක්ක ශුක්‍රාණුවක් එකතු විය යුතුයි. ඒ සඳහා එක්කෝ ඒ කාලය තුළ පිරිමියෙක් ඇගේ සිරුර තුළට ශුක්‍රාණු මුදා හැරිය යුතුයි. එසේ නැත්නම්, කලින් ඈ වෙත මුදා හැරිය ශුක්‍රාණු ඒ වන විට ඇගේ ප්‍රජනන පද්ධතිය තුළ නිරුපද්‍රිතව තිබිය යුතුයි. ශුක්‍රාණු වලට සාමාන්‍යයෙන් ගැහැණියකගේ ප්‍රජනන පද්ධතිය තුළ නිරුපද්‍රිතව ජීවත් විය හැක්කේ දින 5-6ක් පමණයි. ඒ නිසා, ලිංගික ආකර්ශනය ඇති වන්නේ වර්ගයාගේ පැවැත්ම පිණිස දරුවන් බිහි කිරීම සඳහාමනම්, ගැහැණු හා පිරිමි ලිංගිකව ආකර්ශනය විය යුත්තේ ගැහැණියකගේ සිරුරෙන් ඩිම්බයක් නිකුත් වෙන්න ආසන්න දින 5-6 ඇතුළත පමණයි.

ගැහැණු හා පිරිමි අතර ලිංගික ආකර්ෂණය ඔය කියන දින 5-6ට සීමා නොවන බව අපි දන්නවා. "අවසර කල් රහස් තැන" ලිංගික ආකර්ශනයක් ඇති වෙන්නේ ගැහැණිය ඉන්නේ මාසික චක්‍රයේ පිළිසිඳ ගැනීමක් සිදුවිය හැකි අවස්ථාවකනම් පමණක් නෙමෙයි. ඒ ඇයි?

පළමුව මිනිස් ගැහැණියක් දෙස බලා ඇය සිටින්නේ දරුවෙකු හැදිය හැකි අවස්ථාවකද නැද්ද කියා පහසුවෙන් දැන ගැනීමේ හැකියාවක් මිනිස් පිරිමින්ට නැහැ. එය මිනිස් පිරිමින්ට සංවේදී වෙනවානම් ඒ ඉතාම යාන්තමිනුයි. ඒ තියා, තමන්ගේ ගර්භාෂයෙන් ඩිම්බයක් නිකුත් වෙන වෙලාව අඩු ගානේ මිනිස් ගැහැණියක්වත් හරියටම දන්නේ නැහැ.

බොහෝ ක්ෂීරපායී සතුන් හා අදාළව මේ තත්ත්වය වෙනස්. ඇතැම් වර්ග වල ගැහැණු සතුන්ගේ සිරුරෙන් ඩිම්බයක් නිකුත් වෙන්න ආසන්න වෙන විට ඇගේ යෝනි පෙදෙසේ හෝ ආසන්න පෙදෙසක පැහැය වෙනස් වෙනවා. එසේ නැත්නම් ඒ පෙදෙස ඉදිමී විශාල වෙනවා. එසේත් නැත්නම් ඒ දවස් වලට ඇගේ සිරුරෙන් කිසියම් රසායනිකයක් නිකුත් වෙනවා. පිරිමි සතුන්ට මේ වෙනස්කම් පැහැදිලිව පෙනෙනවා. නැත්නම් දැනෙනවා. ගැහැණු හා පිරිමි සත්තු අතර ලිංගික ආකර්ශනයක් ඇති වන්නේ එයින් පසුවයි. ඒ නිසා, අනෙක් හැම ක්ෂීරපායී සතාම නොවුනත් බොහෝ සත්තු ලිංගිකව ආකර්ශනය වන්නේ වර්ගයාගේ පැවැත්ම වෙනුවෙන් අළුත් ජනිතයින් බිහි කළ හැකි කාල සීමාව ඇතුළත පමණයි. හැමදාම නැහැ. හැමතැනම නැහැ.

පරිණාමයේ යම් අවදියකදී මිනිස්සුන්ගේ ඉහත කී සංවේදීතාවය මුළුමනින්ම වගේ නැති වී ගිහින්. ගැහැණියකගේ සිරුර තුළ ඩිම්බයක් නිකුත් වන අවස්ථාව ඈ දෙස පිටින් බලා හඳුනා ගන්න බැහැ. එය ඇයටවත් දැනෙන්නේ නැහැ. ඒ නිසා මිනිස් ගැහැනියක් ඇගේ මාසික චක්‍රය පුරාම ලිංගිකව සක්‍රීයයි. වෙනත් ඇතැම් සතුන්ට මෙන් ගැහැණියකට ඇගේ මාසික චක්‍රයේ එක් කාලයකදී පිරිමින් ගැන උනන්දුව මුළුමනින්ම නැති වෙන්නේ නැහැ. කොහෙත්ම දරුවකු පිළිසිද නොගන්නා දවස්වලත් ඇයට පිරිමින්ව ආකර්ශනය කරගත හැකියි. මෙහි ප්‍රතිඵලය කුමක්ද?

ගැහැණියකගේ සිරුරේ දරුවෙකු පිළිසිඳ ගන්නා දවස් කිහිපය තුළ පමණක් ඇයව පිරිමියෙකුට ආකර්ශනය වුනානම් බොහෝ විට සිදු වන්නේ ඒ දවස් පහ හය ඇතුළත පමණක් පිරිමියෙකු ඈ ලඟින්ම සිට ඉතිරි දවස් වල වෙනත් සහකාරියන් පස්සේ වැටෙන එකයි. නමුත්, ගැහැණු සිරුරක දරුවෙකු හැදෙන දවස් දැන ගැනීමේ හැකියාව නැති වීම නිසා මිනිස් පිරිමි එක් ගැහැනියක් සමඟ දිගටම ඉන්නවා. මේ සංවේදීතාව නැති වී ඇති වෙනත් ඇතැම් සතුන් අතරත් මේ පුරුද්ද දැකිය හැකියි.

පරිනාමයේදී සිදුවූ මේ වෙනස්කම හේතුවෙන් මිනිස් පිරිමියෙක් එක් මිනිස් ගැහැණියක් සමඟ වැඩි කාලයක් ගත කිරීම නිසා මිනිස් දරුවෙකුට සාමාන්‍යයෙන් නිශ්චිතව හඳුනාගත හැකි ජීව විද්‍යාත්මක පියෙක් ඉන්නවා. ඒ ගැන පියාට සැක සංකා අඩුයි. මෙහි ප්‍රතිඵලයක් විදිහට මිනිස් දරුවෙකුට ඔහුගේ හෝ ඇගේ දෙමවුපියන්ගෙන් වැඩි කාලයක් පුරා විශාල රැකවරණයක් ලැබෙනවා. මැරෙන එකා මැරී ඉතුරු වෙන එකා ඉතුරුවෙන්න කියා දරුවන් තොගයක් හැදීම වගේම එසේ නොකර හදන දරුවන් ටික දෙනා ලොකු මහත් වන තුරු හොඳින් බලාගැනීමත් වර්ගයාගේ පැවැත්ම තහවුරු කළ හැකි ක්‍රමයක්. සමාජයක් සංකීර්ණ වන තරමට දෙවන ක්‍රමය වඩා සාර්ථකයි.

දැන් මෙතැනදීත් වර්ගයාගේ පැවැත්මට හේතු වෙන්නේ ලිංගික ආකර්ශනයම තමයි. නමුත්, වෙනස් ආකාරයකට. ලිංගික ආකර්ශනය නිසා පඩිපෙළ වගේ ළමයි නොහැදුනත් හැදෙන ළමයි ටික දෙනාට හොඳ රැකවරණයක් හා පුහුණුවක් ලැබෙන නිසා වර්ගයාගේ පැවැත්ම තහවුරු වෙනවා. වෙනත් ආකාරයකින් කිවුවොත් මිනිසුන් හා අදාළව ලිංගික ආකර්ෂණයේ කාර්ය භාරය වැඩි වැඩියෙන් දරුවන් වැදීමේ සිට සමාජ සම්බන්ධතා වඩා හොඳින් පවත්වා ගැනීම දක්වා වෙනස් වෙලා.

දැන් අපි වර්ගයා බෝ කිරීම පැත්තකින්ම තියලා සමාජ සම්බන්ධතා වඩා හොඳින් පවත්වා ගැනීම කියන කරුණට ආවොත් සමරිසිතාවය හරහා වුවත් ඔය වැඩේම වෙනවා. වඩා සමාජශීලී වෙනත් ක්ෂීරපායී සතුන් අතරත් මේ පුරුද්ද දකින්න පුළුවන්.

කොහොම වුනත් ජාන දිගින් දිගටම ව්‍යාප්ත වෙන්න විදිහක් නැතුව මේ වගේ පුරුද්දක් දිගටම පවතින්නේ කොහොමද කියන පරිණාමික ගැටළුව මෙතැනදී මතු වෙනවා. ඒ ගැටළුවට පිළිතුර පැහැදිළි කරන ප්‍රවාදත් කිහිපයක්ම තිබෙනවා.

එක මතයක් වන්නේ සමරිසි දරුවන් බිහි කරන කාන්තාවන් අනෙක් කාන්තාවන්ට වඩා දරුවන් බිහි කරනවා කියන එකයි. දත්ත ඇසුරෙන් මේ ප්‍රවාදයට සාක්ෂි සපයා තිබෙනවා. මේ ප්‍රවාදය අනුව සමරිසියන් දරුවන් බිහි නොකළත්, සමරිසියන් නොවන පවුලේ සහෝදර සහෝදරියන් හරහා සමරිසි ජානය ව්‍යාප්ත වෙනවා.

දෙවන ප්‍රවාදයක් අනුව සමරිසියන් බිහි කරන කාන්තාවන් ගැහැණු දරුවන් බිහි කරන්න වැඩි ඉඩක් තිබෙනවා. ඒ වගේම, සමරිසි ජානය ව්‍යාප්ත වෙන්නේ මවගෙන්. ඒ නිසා, ජානය දිගටම පවතිනවා.

ඉතිහාසය පුරා අද මෙන් සමරිසියන්ට සමරිසි ජීවිත ගෙවන්න ඉඩ නොලැබීමත්, ඔවුන්ට සමාජ බලපෑම නිසා දරුවන් හදන්න වීමත් නිසා මෙම ජානමය පුරුද්ද නැති නොවී පවතින බව තෙවන ප්‍රවාදයකින් කියවෙනවා. සමකාමී ගැහැණුන් හා අදාළව බොහෝ විට දැනටත් පවතින තත්ත්වය මෙයයි. මේ ප්‍රවාදය පමණක් සැලකුවොත් මේ පුරුද්ද පරම්පරා ගණනාවකට පසුව නැති වී යා යුතුයි.

තව හතරවන "යහපත් මාමා" ප්‍රවාදයකුත් තිබෙනවා. මේ අනුව, සමරිසියන්ට තමන්ගේම දරුවන් නැතත් ඔවුන් තම සොයුරු සොයුරියන්ගේ දරුවන් ආරක්ෂාකාරීව හා නිසි පෝෂණය ලබා ලොකු මහත් වී දරුවන් ලබන්න උපකාර කරන නිසා එම ඥාති දරුවන් විසින් දරුවන් හදන්න තිබෙන ඉඩකඩ ඉහළ යාමෙන් ජානය ව්‍යාප්ත වෙනවා.

බොහෝ සත්ත්ව ගහණ වල ගැහැණු සතුන්ගේ වැඩි ආකර්ෂණය ලබන්නේ වැඩිපුර පිරිමි ගති තිබෙන සටන්කාමී පිරිමි සතුන් වුවත්, දරුවන් ලොකු මහත් කර ගැනීමට අනෙක් සතුන්ට වඩා විශාල ආයෝජනයක් කළ යුතු මිනිස් ගැහැණුන් පිරිමින්ගෙන් යම් තරමකට ගැහැණු ගතිත් හොයනවා කියන එක මත පදනම් වූ පස්වන ප්‍රවාදයකුත් තිබෙනවා. මේ අනුව, ගැහැණුන්ගේ වැඩි ඉල්ලුම තිබෙන්නේ ගොඩක්ම පිරිමි ගති නැති, යම් තරමකට ගැහැණු ගතිත් තිබෙන පිරිමින්ටයි. එවැනි පිරිමින් දරුවන් වඩා හොඳින් රැක බලා ගන්න නිසා ඔවුන් ලොකු මහත් වී දරුවන් හදන්න තිබෙන ඉඩකඩ වැඩියි. එවැනි දරුවන්ගේ ජාන වල ගැහැණු ගතිය තවත් පොඩ්ඩක් වැඩි වූ විට ඔවුන් සමරිසියන් වෙනවා කියන එකයි පස්වන ප්‍රවාදය. සමරිසියා ගැහැණු ලක්ෂණ සහිත පිරිමියෙක් හෝ පිරිමි ලක්ෂණ සහිත ගැහැණියක් විය හැකියි.

මේ එක් ප්‍රවාදයක්වත් හරියටම පිළිගැනී නැහැ. කොහොම වුනත් මිනිස්සු අතර කාලයක් තිස්සේම සමරිසි චර්යාව පැවතී තිබෙන බවත්, ඇතැම් සතුන් අතර පවා මෙම චර්යාව තිබෙන බවත්, සමරිසි චර්යාවට ජානමය සම්බන්ධයක් තිබෙන බවත් පැහැදිලියි. අවසන් කරුණට සාක්ෂියක් ලෙස සමජාතීය නිවුන්නු දෙන්නෙක්ගෙන් එක් අයෙක් සමරිසියෙක්නම් අනෙක් කෙනාත් එසේ වෙන්න වැඩි ඉඩක් ඇති බවත්, විෂමජාතීය නිවුන්නු අතර එවැන්නක් නොපෙනෙන බවත් පෙන්වා දී තිබෙනවා.

ඒ ළඟ කරුණ විකෘතියක් කියන්නේ මොකක්ද කියන එකයි. විකෘතියක් ගැන කතා කළ හැක්කේ ප්‍රකෘතියකට සාපේක්ෂයි. හැම දෙනාටම හැම කලටම එකඟ විය හැකි එවැනි ප්‍රකෘති ස්වභාවයක් කියා එකක් තිබෙනවද?

දැන් මෙහි ප්‍රකෘතිය වන්නේ පරිපූර්ණ මිනිසෙක්. විකෘති, ශාරීරික හා මානසික රෝග ආදිය අර්ථදැක්වෙන්නේ මේ ප්‍රකෘතියට සාපේක්ෂවයි. කාලය, සංස්කෘතිය, දැනුම ආදිය එක්ක ප්‍රකෘතිය වෙනස් වෙනවා. පෙති ගෝමර, මල් ගෝමර ආදිය කාලයකදී ගැහැණියකගේ රූ සපුව විස්තර කරන ලකුණු. තවත් කාලයකදී මේවා චර්ම රෝග වෙනවා. නල දත් පිහිටීම ඇතැම් සමාජ වල ඇතැම් කාල වල සැලකෙන්නේ වාසනාවන්තකමේ ලකුණක් විදිහටයි. ලංකාවේ ජනප්‍රිය නිලියන් ගණනාවකට නල දත් පිහිටා තිබෙනවා. නමුත්, සමකාලීන ඇමරිකානුවන් මෙය සලකන්නේ අනිවාර්යයෙන්ම නිවැරදි කළ යුතු විකෘතියක් ලෙසයි. ස්වෙච්ඡතා රෝගයේ අර්ථදැක්වීම වෙනස් කිරීමෙන් පසුව එක් වරම ස්වෙච්ඡතා රෝගීන් ප්‍රමාණය විශාල ලෙස ඉහළ ගියා. සමරිසි සේවනය විකෘතියක්ද නැද්ද කියන එකත් අවසාන වශයෙන් සමාජය විසින් තීරණය කරන දෙයක්.

මේ කරුණ ගැන ලියන්න කියා ඉල්ලපු ඇනෝ සමරිසි සේවනය කෞමාර කාමයෙන් හා සත්ත්ව කාමයෙන් වෙනස් වන්නේ කොහොමද කියන ප්‍රශ්නය අහල තියෙනවා. වෙනත් බොහෝ සම්මත වගේම පසු කී කරුණු දෙක මානසික රෝග බවත්, සමරිසි සේවනය ප්‍රකෘතියේ කොටසක් බවත් තීරණය කරන්නේ සමාජය විසිනුයි. මේ සම්මතයේ පදනම වෙන්නේ සමරිසි සේවනය වැඩිහිටියන් දෙදෙනෙකු අතර කැමැත්තන් සිදුවන ගනුදෙනුවක් කියන එකයි.

සත්වකාමී පුද්ගලයෙකු ගනුදෙනුවකට කැමති වුවත් මිනිසෙකුට හෝ ගැහැණියකට මේ ගණුදෙනුවට සතෙකුගේ තිබෙන  කැමැත්ත දැනගන්න විදිහක් නැහැ. ඒ නිසා, ඒ විදිහට කැමැත්ත දෙන්න නොහැකි අල්ලපු ගෙදර සුරතලේට හදන පොමරේනියන් බල්ලා තමන්ගේ ඒකපාර්ශ්වික කැමැත්ත මත පමණක් පදනම්ව තමන්ගේ අවශ්‍යතාවය පිණිස ප්‍රයෝජනයට ගන්නා මිනිසෙකුට අවසානයේදී විකෘතියක් ඇති මිනිසෙක් සේ ලේබල් වෙන්න වගේම පොලීසි යන්නත් සිදු වෙනවා. මෙතැනදී බල්ලාගේ අයිතිවාසිකම් ගැන සමාජය සංවේදීයි. බල්ලා මිය ගියත් බල්ලාගේ අයිතිකරුවන් බල්ලා බේරාගන්න අවශ්‍ය ප්‍රතිකාර කරනවා. තමන්ගේ සතුට වෙනුවෙන් බල්ලාව යොදාගෙන ඔහුව මරණයට පත් කරන අයෙක් මානසික රෝගියෙක් හෝ අපරාධකරුවෙක් විය හැකි වුවත්, කුකුළෙක් හෝ සේනා දළඹුවෙක් මරා දැමීම විකෘතියක් සේ සැලකෙන්නේ නැහැ.

කෞමාර කාමයේදී ඇතැම් විට බාලවයස්කරුවෙකුගේ කැමැත්ත තිබෙන්න හෝ විරෝධයක් නැති වෙන්න පුළුවන්. නමුත්, මෙවැනි අත්දැකීමක් ලබන දරුවෙකුට බොහෝ විට එහි හානිකර බලපෑම් ජීවිත කාලය පුරාම අත් විඳින්න වෙන්න පුළුවන්. බාල වයස්කරුවෙකුගේ කැමැත්ත පූර්ණ කැමැත්තක් සේ සැලකෙන්නේ නැහැ. නමුත්, මෙතැනදීත් බාලවයස්කරුවෙකු කියන එක සමාජ සම්මතයක්. ඇමරිකාවේදී වෙළඳසැලකින් මත්පැන් මිල දී ගත හැක්කේ වයස අවුරුදු 21 සම්පූර්ණ වූ අයෙකුට පමණයි. නමුත්, කැනඩාවේදීනම් ප්‍රාන්තය අනුව මේ වයස් සීමාව අවුරුදු 18ක් හෝ 19ක් පමණයි.

පසුගිය දිනක වාර්තා වී ඇති පුවතක් අනුව දෙමවුපියන් විසින් ඔවුන්ගේ පහළොස් හැවිදිරි දියණියට පුවත්පතක මංගල දැන්වීම් හරහා සහකාරයෙක් තෝරා ගෙන විවාහය තීන්දු කිරීමෙන් පසුව, ඔහුගේ සොහොයුරියකගේ නිවසේ පදිංචියට ගොස් තිබෙනවා. එහිදී මේ යෝජිත යුවල අතර සම්බන්ධය කෙළවර වී තිබෙන්නේ අදාළ තරුණයා ස්ත්‍රී දූෂණ චුදිතයෙක් වීමෙන්. ඔහුගේ ආගමික පසුබිම වෙනත් එකක් වුනානම් ඔහුට මේ චෝදනාව එල්ල විය නොහැකිව තිබුණා. වැරදි, විකෘති ආදිය තීරණය කරන්නේ සමාජය විසිනුයි.

සමකාමය ජානමය හේතු මත ඇති වන්නක් වෙන්න පුළුවන්. එය එසේ නොවුනත්, එය දැනුම් තේරුම් තිබෙන වැඩිහිටියන් දෙදෙනෙකු අතර සිදුවන ගනුදෙනුවක්. එයින් දෙදෙනාම සතුටු වෙනවානම් එහි ඇති වැරැද්දක් මම දකින්නේ නැහැ. මුලින්ම කී පරිදි, වැඩිහිටි ගැහැණු හා පිරිමි අතර සම්බන්ධතා ඇති වන්නේත් දරුවන් හැදීමේ හෝ වර්ගයා බෝ කිරීමේ අරමුණින්ම නෙමෙයි. ඒ නිසා, ඒ හේතුව මත පළමුවැන්න විකෘතියක් කියා කියන්න බැහැ.

ඇතැම් විට මේ වගේ ගනුදෙනුවකදී ලිංගික ආකර්ශනය තිබෙන්නේ එක් පාර්ශ්වයකට පමණක් වෙන්න පුළුවන්. අනෙක් පාර්ශ්වයට තිබෙන්නේ කිසියම් මූල්‍යමය හෝ වෙනත් වාසියක් ලබා ගැනීමේ අරමුණ වෙන්න පුළුවන්. එය එහෙම වුනත්, එහි ඇති වැරැද්දක් නැහැ. අවසාන වශයෙන් ගනුදෙනුව සිදුවෙන්නේ දෙපාර්ශ්වයේම කැමැත්තෙන්. ගැහැණු හා පිරිමි අතරත් එවැනි ගනුදෙනු සිදු වෙන්න පුළුවන්.

මෙතැනදී කතා කළ යුතු තවත් කරුණක් වන්නේ වර්ගයා බෝ කිරීම කියන්නේ කුමක්ද කියන එකයි. බොහෝ සතුන් හා අදාළව වර්ගයා බෝ කිරීම කියා කියන්නේ තමන්ගේ ජාන ව්‍යාප්ත කිරීමයි. ඒ මගින් තමන් නැතත් තමන් වැනි වූ අයගේ පැවැත්ම තහවුරු කෙරෙනවා. කෙසේ වුවත්, මිනිසුන් හා අදාළව ගත් විට තමන් වගේ අය පවතින බව තහවුරු වෙන්නේ තමන්ගේ ජාන ව්‍යාප්ත කිරීම මගින්ම නෙමෙයි.

මිනිසෙක් මිනිසෙක් වන්නේ ඔහු හෝ ඇය ජීව විද්‍යාත්මකව හැදී තිබෙන ආකාරය පමණක් අනුව නෙමෙයි. මිනිසෙකු සතු දැනුම, මිනිසෙකුගේ සංස්කෘතිය ආදියත් මිනිසෙකුව මිනිසෙකු බවට පත් කරනවා. ඇතැම් විට මිනිසෙකුගේ "වර්ගය" තීරණය කරන ප්‍රධාන සාධක මේ දෙවැනියට සඳහන් දේවල් වෙන්න පුළුවන්. එහෙම හිතන කෙනෙක් වැඩි වැඩියෙන් දරුවන් හදන එක පැත්තකට දමලා වෙනත් ආකාරයකින් තමන්ගේ වර්ගයා බෝ කරන්න පටන් ගන්න පුළුවන්. ඒ ක්‍රියා මාර්ගයේදී තමන්ගේ ජීවවිද්‍යාත්මක දරුවන් විසින් දරුවන් හදා තමන්ගේ ජාන ඉදිරියට ගෙන යන එක වලක්වන්න පුළුවන්. එසේ කළ ඇතැම් අය තමන්ගේ "වර්ගයා" වසර දහස් ගණනක් නොනැසී පවත්වා ගන්න සමත් වී තිබෙනවා.


Tuesday, February 5, 2019

හැත්තෑ එකක කෙරුවාව


ලංකාවේ තවත් නිදහස් දින සැමරුමක් අවසන් වුණා. නිදහස් දිනයේදී බලයේ සිටින කවර හෝ ආණ්ඩුව රටේ පුරාජේරුව පෙන්වද්දී ඇතැම් අය කියන්නේ නිදහසින් පස්සේ රට අඩියක්වත් ඉස්සරහට ගිහින් නැති බවයි. සමහර අයට අනුව රට ආපස්සට ගිහින්. මේ වගේ කරුණක් ගැන නිකම්ම නිගමනයකට එන්නේ නැතුව සංඛ්‍යාලේඛණ දිහා පොඩ්ඩක් බැලුවොත් වෙලා තිබෙන දේ පැහැදිලි වෙනවා. පහුගිය අවුරුදු 71 ඇතුළත ලංකාවේ ජන ජීවිතයේ වෙනසක් වෙලා නැද්ද? වෙලානම් ඒ මොන විදිහටද?

1950දී ලංකාවේ ඒක පුද්ගල ආදායම ඇමරිකන් ඩොලර් 110ක් පමණයි. 2017 වන විට මේ ගණන ඇමරිකන් ඩොලර් 4,065ක් වෙලා. 37 ගුණයක වැඩි වීමක්. කොහොම වුණත් 1950 ඩොලරයක් කියන්නේ 2017 ඩොලර් 10ක් පමණ නිසා ඇත්තම වැඩි වීම 3.7ක් පමණ. ඒ කියන්නේ නිදහසෙන් පසුව ලංකාවේ එක් පුද්ගලයකුගේ සාමාන්‍ය ආදායම එපමණ ගුණයකින් වැඩි වෙලා.

නිදහසෙන් පස්සේ ලංකාවේ ආදායම් මට්ටම් ඉහළ ගිය තරමටම ජනජීවිතය අනෙක් අංශ වලිනුත් යහපත් වෙලාද?

අධ්‍යාපන මට්ටම අනුව 1953දී ලංකාවේ ජනගහණයේ සංයුතිය මෙහෙමයි.

පාසැල් නොගිය- 41.8%
ප්‍රාථමික- 46.8%
ද්වීතියික- 9.8%
පශ්චාත් ද්වීතියික- 1.8%

මේ සංයුතිය 2016 වෙද්දී වෙනස් වෙලා තිබුණේ මෙහෙමයි.

පාසැල් නොගිය- 3.3%
ප්‍රාථමික- 23.5%
ද්වීතියික- 44.1%
පශ්චාත් ද්වීතියික- 29.1%

1953 හා 2016 අතර නිවාස වල තත්ත්වය වෙනස් වුනේ කොහොමද?

1953දී රටේ ගෙවල් වලින් 59.5%ක්ම වරිච්චි හෝ මැටි බිත්ති ගෙවල්. ගඩොල් බිත්ති තිබුණේ ගෙවල් වලින් 28.9%ක පමණයි. 2016 වන කොට ගෙවල් වලින් 95.5% කම බිත්ති බැඳලා තිබුණේ ගඩොල්, සිමෙන්ති බ්ලොක් ගල් හෝ කබොක් ගල් වලින්.

1953දී ගෙවල් වලින් 50.7කම තිබුණේ මැටි ගෑ ගෙබිම්. සිමෙන්ති ගෙබිම් තිබුණේ ගෙවල් වලින් 24.7%ක පමණයි. 2016 වන විට ගෙවල් වලින් 95.6කම ගෙබිම් සිමෙන්ති, ටෙරාසෝ නැත්නම් පිඟන් ගඩොල් .

1953දී ගෙවල් 56.7%ක්ම පොල් අතු සෙවිලි කළ ගෙවල්. උළු ගෙවල් තිබුණේ 27.6%ක් පමණයි. 2016 වෙද්දී ගෙවල් වලින් 91.9%ක්ම උළු, ඇස්බැස්ටෝස් හෝ කොන්ක්‍රීට් වහල සහිත ගෙවල්.

1953දී විදුලි බලය තිබුණේ ලංකාවේ ගෙවල් වලින් 4.1%කට පමණයි. 2016 වෙද්දී මේ ප්‍රතිශතය 96.9% දක්වා ඉහළ ගිහින්.

1953දී ශීතකරණයක් තිබුණේ ගෙවල් වලින් 0.9%ක පමණක් වුවත් 2016 වන විට ගෙවල් වලින් 52.9%කම ශීතකරණ තිබෙනවා.

1953දී ගෙවල් 18.5%කටම වැසිකිළි පහසුකම් තිබුණේ නැහැ. 2016 වෙද්දී මේ ප්‍රමාණය 0.4% දක්වා අඩු වෙලා.

1953දී පවුලක ආදායමෙන් 59.9%ක්ම ආහාර වෙනුවෙන් වැය කළ යුතු වුවත් 2016දී අවශ්‍ය වෙන්නේ ආදායමෙන් 34.8%ක් පමණයි. ඒ ආහාර වේලක ගුණාත්මක භාවය විශාල ලෙස ඉහළ ගොස් තිබියදී.

මේ සියල්ල මේ විදියට වෙනස් වෙද්දී රටේ ආදායම් ව්‍යාප්තියට වෙලා තියෙන්නේ මොකක්ද?

මේ 1953දී තත්ත්වය.

දුප්පත්ම 20%- සමස්ත ආදායමෙන් 5.1%
මැද 60%- සමස්ත ආදායමෙන් 38.3%
පෝසත්ම 20%- සමස්ත ආදායමෙන් 56.7%

මේ 2016දී තත්ත්වය.

දුප්පත්ම 20%- සමස්ත ආදායමෙන් 4.8%
මැද 60%- සමස්ත ආදායමෙන් 44.4%
පෝසත්ම 20%- සමස්ත ආදායමෙන් 50.8%

දුප්පත්ම අයගේ පංගුව සුළු වශයෙනුත්, පෝසත් අයගේ පංගුව වැඩියෙනුත් අඩු වෙලා. ඒ අඩුවීම් එකතු වෙලා තිබෙන්නේ ලංකාවේ රාජ්‍ය සුබසාධනයේ වාසිය ලබන මැදි ආදායම් ලබන කණ්ඩායමටයි.

කොහොම වුනත් එයින් අදහස් වෙන්නේ පහළ හා ඉහළ කණ්ඩායම් වල තත්ත්වය 1953දීට වඩා නරක බව නෙමෙයි. ඒ අයගේත් ආදායම් වැඩි වී තිබුණත් එසේ වැඩි වී තිබෙන්නේ මැදි ආදායම් ලබන්නන්ට වඩා අඩුවෙනුයි.

හරියටම කියනවනම් දුප්පත්ම 20%ගේ ආදායම 3.5 ගුණයකිනුත්, පෝසත්ම 20%ගේ ආදායම 3.3 ගුණයකිනුත් වැඩි වෙද්දී මැද 60%ගේ ආදායම 4.3 ගුණයකින් වැඩි වෙලා. කාගෙවත් ජීවන තත්ත්වය පහළ ගිහින් නැහැ.

නිදහසින් පස්සේ ලංකාවේ ජන ජීවිතයේ යහපත් අතට සිදු වී තිබෙන වෙනස්කම් වලට හේතුව ආණ්ඩුද නැද්ද කියන එක කොහොම වුනත්, මේ  අවුරුදු 71 තුළ රට එතැනමයි කියන එකත්, දුප්පතා එතැනමයි කියන එකත් දෙකම ඇස් පනාපිට පේන බොරු!

(Image: https://www.tripadvisor.co.uk/LocationPhotoDirectLink-g293962-d10258879-i190903150-Colombo_Walks-Colombo_Western_Province.html)

Tuesday, January 22, 2019

1800 ගෙදර හා 2017 ගෙදර



උඩින් තිබෙන ඡායාරූප දෙක සහිත පෝස්ටුව මේ වන විට බුකියේ බොහෝ දෙනෙකු අත හුවමාරු වී තිබේ. කියන විදිහට එහි උඩින් තිබෙන්නේ 1800 අවුරුද්දේදී ලංකාවේ නිවසකි. පහළින් තියෙන්නේ 2017 ලංකාවේ නිවසකි. නිවෙස් දෙකම පොල් අතු සෙවිලි කළ, කටු මැටි ගැසූ නිවෙස්ය. සසඳා බැලූ විට 1800 නිවස 2017 නිවසට වඩා වර්ග ප්‍රමාණයෙන් තරමක් හෝ ලොකු එකක් බව පෙනේ. ඒ අනුව, මෙය සකස් කළ පුද්ගලයා විසින් පෙන්වන්නට හදන්නේ 1800-2017 අතර කාලයේ ලංකාවේ ජීවන තත්ත්වය අයහපත් අතට මිස යහපත් අතට හැරී නොමැති බවයි. එසේ නොමැතිනම් අවම වශයෙන් රටේ දුප්පතා එතැනම බව පෙන්වීමේ උත්සාහයක් මෙහි තිබේ. මෙය බෙදා හදාගෙන තිබෙන හා මෙයට කැමැත්ත පළ කරන ඇතැම් අයද එසේ සිතනවා වන්නට පුළුවන. එසේ නැත්නම් යුගයේ ජනප්‍රිය පුරුද්ද අනුව වැඩිදුර නොසිතා මෙය ප්‍රචාරය කළා විය හැකිය.

පළමුව, මෙහි පළමු ඡායාරූපය ලංකාවේ 1800 නිවසක් වීමේ හැකියාවක් නැත. ඒ වන විට මෙවැනි ඡායාරූප ගැනීමේ තාක්ෂනය ප්‍රචලිතව තිබුණේ නැත. ලංකාවේ මුල්ම ඡායාරූප 1840 පමණ කාලයේ ඒවාය. සාපේක්ෂව හොඳ මට්ටමේ මුල්ම ඡායාරූප 1850 හෝ පසු වසරකදී ගත් ඒවාය.

ඉහත ඡායාරූපයේ වඩා පැහැදිලි කොපියක් ලංකාපුර වෙබ් අඩවියේ තිබේ. එහෙත්, ඡායාරූපය පිළිබඳ වැඩිමනත් තොරතුරක් එහි නැත. මේ ඡායාරූපය වැඩිම වුනොත් දහනවවන සියවසේ දෙවන භාගයේදී ගත් එකක් මිස ඊට වඩා පැරණි එකක් නොවේ. කෙසේ වුවත්, එයින් 1800 පමණ කාලයේ ලංකාවේ සාමාන්‍ය නිවසක් නිරූපණය වන්නේය යන්න පිළිබඳව බොහෝ දෙනෙකු එකඟ වනු ඇත.

කියන විදිහට දෙවන නිවස 2017 වසරේදී ලංකාවේ නිවසකි. එම වසරේදී මෙන්ම අදටත් මෙවැනි නිවෙස් යම් ප්‍රමාණයක් ලංකාවේ නැතුවා නොවේ. ඒ නිසා, ඡායාරූප දෙක පිළිබඳව විශාල ගැටළුවක් නැත.

දහනවවන සියවස මුලදී ලංකාවේ ගෙවල් වැඩි ප්‍රමාණයක් උඩ ඡායාරූපයේ තිබෙන ආකාරයේ ගෙවල් විය. විසිවන සියවස මුලදීද එවැනි ගෙවල් විශාල ප්‍රමාණයක් තිබුණේය. මා කුඩා කළ, 1970 දශකයේදී වුවද ලංකාවේ ඇතැම් ගම් වල බොහෝ නිවෙස් ඉහත ආකාරයේ ඒවා විය.

එහෙත්, අද තත්ත්වය එසේ නැත. දෙවන ඡායාරූපයේ තිබෙන ආකාරයේ නිවෙස් අදටත් ලංකාවේ තිබෙතත් ඒ සුළු ප්‍රමාණයකි. අද එවැනි නිවෙසක් හොයා ගැනීම එතරම් පහසු නැත. 1800 නිවෙස කෙසේ වෙතත් 2017 නිවෙස කිසිසේත්ම එම වසරේ ලංකාවේ සාමාන්‍ය නිවෙසක් නිරූපණය කරන්නේ නැත.

අනෙක් අතට 1800 සිට වසර සියයක්, පන්සියයක් හෝ දහසක් පසුපසට ගියද ලංකාවේ සාමාන්‍ය නිවෙසක් ලෙස බොහෝ විට හමු වනු ඇත්තේ උඩ ඡායාරූපයේ දැකිය හැකි ආකාරයේ නිවෙසකි. ඒ තත්ත්වය සියවස් ගණනාවක් තිස්සේ වෙනස් වුනේ නැත. ඊට වඩා හොඳ ගෙයක් හදා ගැනීමට හැකි ආර්ථික ශක්තියක් ඒ කාලයේ ලංකාවේ සාමාන්‍ය ගැමියෙකුට තිබුණේ නැත. එවැනි හැකියාවක් තිබුණේනම් ඒ විශාල ඉඩම් හිමියන්, ප්‍රාදේශීය පාලකයින් වැනි සීමිත පිරිසකට පමණි. ඉතිරි බහුතරයට තිබුණේ නොමැරී ජීවත් වීමට ප්‍රමාණවත් යැපුම් මට්ටමේ ආදායමක් පමණි.

ආසන්න වශයෙන් දහනවවන සියවසේ මුල පටන් ඉහත තත්ත්වය වෙනස් වෙන්නට පටන් ගත්තේ ස්වයං පෝෂිත ආර්ථික ක්‍රමය වෙනුවට මිනිසුන් අතර නිදහස් ගණුදෙනු ප්‍රචලිත වන්නට පටන් ගැනීමත් සමඟය. ඒ සමඟම ලෝකයේ අනෙක් රටවල මෙන්ම ලංකාවේ මිනිසුන් අතේද වඩා හොඳ ගෙයක් වෙනුවෙන් යෙදවිය හැකි අතිරික්ත ප්‍රාග්ධනයක් ඉතිරි විය. නමුත්, රටේ සියළු දෙනාම එක වර මේ පියවර තැබුවේ නැත. ඒ නිසා, රටේ සියලුම පොල් අතු ගෙවල් එකවර උළු ගෙවල් වුනේ නැත. නාගරික හා අර්ධ නාගරික ප්‍රදේශ කෙසේ වුවත්, ලංකාවේ ගම්බද ගෙවල් බොහොමයක් වඩා හොඳ ගෙවල් බවට පත් වූයේ 1980 පමණ සිට ගම්බද කාන්තාවන් ඇඟලුම් කම්හල් රැකියා හා මැදපෙරදිග රැකියා ආදිය හරහා ශ්‍රම බලකායට එක් වන්නට පටන් ගැනීමට සමාන්තරවය.

දහනවවන සියවස මුලදී ලංකාවේ උළු සෙවිලි කළ ගෙවල් තිබුණේ 20,000ක් පමණ ප්‍රමාණයකි. රටේ ජනගහනයෙන් අති මහත් බහුතරය ජීවත් වූයේ උඩ පළමු ඡායාරූපයේ ඇති ආකාරයේ නිවෙසකය. ඒ වන විට වැලි හා බොරළු ඇතිරූ පාරවල් මිස ගල් දැමූ පාරවල් කිසිවක් රටේ තිබුණේ නැත. වාහන කියා රටේම තිබුණේ කරත්ත 50ක පමණ ප්‍රමාණයකි.

සියවසේ අවසානය කිට්ටුව 1893 වසර වෙද්දී රටේ උළු සෙවිලි කළ ගෙවල් ප්‍රමාණය 550,000ක් විය. ගල් ඇතිරූ පාරවල් සැතපුම් 1,450ක් හා දුම්රිය මාර්ග සැතපුම් 265ක් හැදී තිබුණේය. රටේ ප්‍රධාන නගර බොහොමයක් කරත්ත පාරවල් වලින් යා වී තිබුණු අතර රටේ කරත්ත ප්‍රමාණය 25,000 දක්වා ඉහළ ගොස් තිබුණේය. මේ මාර්ග පද්ධතියේ උදවුවෙන් වැඩි වැඩියෙන් නිදහස් ගනුදෙනු සිදුවිය.

පසුගිය 2017 වසර වෙද්දී රටේ දුම්රිය මාර්ග පද්ධතිය කිලෝමීටර 1,562ක්ද, අධිවේගී මාර්ග කිලෝමීටර 170ක්ද, අනෙකුත් ප්‍රධාන මාර්ග කිලෝමීටර 12,210ක්ද හැදී රටේ ගම් නියම් ගම් සියල්ලම වාගේ ජාතික ආර්ථිකය සමඟ බද්ධ වී තිබුණේය. කාර් 756,856ක්, ත්‍රිරෝද රථ 1,139,524ක්, මෝටර් සයිකල් 4,044,010ක් ඇතුළුව මෝටර් වාහන 7,247,122ක් මේ මාර්ග වල ධාවනය විය. රටේ ගෙවල් වලින් 99.3%කටම විදුලි බලයද, 88.8%කට පානීය ජල පහසුකම්ද (49.2%කට පයිප්ප වතුරද) තිබුණේය. ඔය අතරේ ඉහත දෙවන රූපයේ පෙනෙන ආකාරයේ ගෙවල් යම් ප්‍රමාණයක්ද තවමත් ඉතිරිව තිබෙනවා විය හැකි වුවත් එවැනි නිවෙසකින් කිසිසේත්ම වත්මන් ලංකාවේ ජනජීවිතය නිරූපණය වන්නේ නැත. එවැනි නිවෙසක් දැන් හොයා ගත යුත්තේ ඉතා අසීරුවෙනි.

ඒ නිසා ඇත්තටම මේ ඡායාරූප දෙකෙන් පෙන්වන්නේ ඉතිහාසයට සාපේක්ෂව පසුගිය දෙසියවස තුළ ලංකාවේ ජන ජීවිතයේ දැකිය හැකි සුවිශාල ප්‍රගතියයි.

Wednesday, January 9, 2019

සාධාරණත්වය උදෙසා අරගලය


අදට වසර හයකට පෙර නීත්‍යානුකූල මිනීමැරුමක ගොදුරක් වූ රිසානා නෆීක් පිළිබඳ මතකය අලුත් කරමින් නාරද විජයසූරිය විසින් ඔහුගේ වත්පොත් පිටුවේ තබා ඇති සටහනක් එතැනින් උපුටාගෙන පහත පළ කර තිබේ.

"මගේ දෑසේ කඳුලක් තිබේ ... ඒ ඔබ වෙනුවෙනි 
'''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''''
දුක කියන්නට කිසිවෙකු නොමැතිව , ළමා දිවියේ අනන්ත අප්‍රමාණ දුක්ඛ දෝමනස්සයන්ට මුහුණ දෙමින් වසර 7 ක් තිස්සේ අඳුරු සිර මැදිරියක සිරගතව සිටි ඒ අහිංසක දැරිය අද වැනි දිනයක උදේ 11 . 40 ට තියුණු කඩු පහරින් ගෙළ සිඳ මරා දැමිණි 
ගිණියම් රියාද් වැලි කතර අහිංසක දැරියගේ රුධිරය උරා ගන්නා මොහොතේ භීතියෙන් මුසපත් වූ ඇගේ විවුර්ත වූ දෑස සහිත හිස බිම පතිත විය . 
මට ඇගේ බියපත් දෑස මැවී පෙනෙයි .

වසර ගණනාවක් තිස්සේ නොවියලෙන කඳුලක් මගේ ඇස් කෙවෙණි වල සිර වී තිබේ 
අද ද සිතුම් පාරා ඒ කඳුළු උණුසුමට වැගිරේ . 
ඇගේ මරණයට මා වගකිවයුතුයැයි දැනෙන වරදකාරී හැඟීමෙන් මියෙන තුරු මිදිය නොහැක ,

ඒ අවාසනාවන්ත ජීවිතය බේරා ගැනීමට කරනු ලැබූ නිහඬ සටන පරාජය වූ හැටි මම ඔබට කියමි . 
ඒ 2007 වසරේ ජූනි මාසයේ දවසකි , නෙත් රූපවාහිනී මැදිරියේ රාත්‍රී පහන් කන්ද වැඩ සටහන නිම කර මගේ කාර්යාල කාමරයට ඇතුල් වන විට දුර කථන ඇමතුමක් ලැබිණි , 
සෞදි අරාබියේ සිට කථා කළ ගෘහ සේවිකාවක් බිඳුණු ස්වරයෙන් පැවසුවේ ''දවද්මි '' සිර ගෙදර අපේ ගැහැණු ළමයෙකු මරණ දණ්ඩනයට නියම කර ඇති බවත් තව මාසයක් ඇතුළත අභියාචනයක් නොකළහොත් ඈ මරා දමන බවත්ය . මේ වන විටත් බලධාරීන් කිසිම පියවරක් ගෙන නොමැති බවත්ය .
සිර ගෙදරට යාමට අවකාශ ඇති ඇය දැරිය ගේ සියලු තොරතුරු අසා දැනගෙන මට කීවාය ,

අල් කතයිබි නමැති පොහොසත් පවුලක මාස 4ක් වයසැති දරුවාට කිරි පොවමින් සිටින අතරතුර ශ්වාස මාර්ගයේ කිරි සිරවීමට ලක් වී ඇත , ඇය කෑ ගසමින් දරුවාගේ පිටට වැරෙන් තට්ටු කරන්නට පටන් ගත්තාය , ඒ මොහොතේ ගෙහිමි කාන්තාව එහි පැමිණි අතර , දරුවා නිසලව සිටින අයුරුත් රිසානා පිටට පහර දෙන අයුරුත් දැක වහා කිපී දැරියට නහයෙන් ලේ වැගිරෙන ලෙස පහර දී පොලිසියට භාර දී ඇත .

පොලිසියෙදීත් ඉන බඳින හම් පටියකින් දරුණු පහර දීමට ලක්ව සිටි දැරියට අරාබි භාෂාවෙන් ඔවුන් කියූ කිසිවක් වටහා ගත නොහැකි විය , කාත් කවුරුත් නොමැති රටක ඇය බියෙන් මුසපත් වී සිටියාය ,

දරුවාගේ ගෙල මිරිකා මරා දැමූ බවට ලියු ලිපියකට , අකුරු නොදත් ඇයගේ ඇඟිලි සලකුණ ගෙන තිබිණි , 2005 වසරේ මැයි 4 වනදා රියාද් නගරයට පැමිණි 17 හැවිරිදි දැරිය දින 18 ක සේවයෙන් පසුව 22 වනදා මේ අවාසනාවන්ත ඉරණමට මුහුණ දුන්නාය .

වසර දෙකක නඩු විභාගයෙන් අනතුරුව මරණ දණ්ඩනය නියම කරන තුරු කිසිවෙකු මේ පිළිබඳව දැනුවත් වී නොතිබිණි , එදා රාත්‍රියේ එම ගෘහ සේවිකාව ඒ බව මට නොපවසන්නට එය මාධ්‍යයෙන් වසන් වුන සිද්ධියක් වන්නට ඉඩ තිබිණි .

සිද්ධිය ඇසීමත් සමගම මගේ සිරුර ගිණිගෙන දැවෙන බවක් මට දැනුනි , එවකට විදේශ කම්කරු කටයුතු පිලිබඳ අමාත්‍ය කෙහෙළිය රඹුක් වැල්ල මහතාට ඒ රාත්‍රියේම මම දුර කථන ඇමතුමක් දුන්නෙමි , ඕනෑම මොහොතක ඔහුගේ ලේකම් වරයෙකුට කථා කරන්නට මට පහසුව සලසා තිබිණි . සිද්ධිය කෙටියෙන් පවසා හෙට උදෑසන විශේෂ සජීවී පහන් කන්ද වැඩ සටහනකට සුදානම්ව සිටින ලෙස දැනුවත් කර , එමොහොතේම මම ආසියානු මානව හිමිකම් සංවිධානයට සහ ජාත්‍යන්තර ක්ෂමා සංවිධානයට විද්‍යුත් ලිපි දෙකක් යොමු කෙරුවෙමි , පසුදා උදෑසන සජීවී වැඩ සටහනේදී සිද්ධිය අනාවරණය කළ මම සෞදි අරාබි තානාපති වරයාට පිළිතුරු දෙන්නැයි ආරාධනය කළෙමි ,

හොඳින් සිංහල කථා කරණ , ඕනෑම මොහොතක අපේ රුපවාහිනිය සමග සම්බන්ධ වන , මා සමග දැඩි කෝපයකින් පසුවන තානාපති තුමා දුරකතනයෙන් සම්බන්ධ විය . 
ඒ වනවිටත් තානාපති කාර්යාලය , රිසානාගේ සිද්ධිය ශ්‍රිලංකාවේ රජයට වාර්තා කර නොතිබුන බව මට පැහැදිලි විය .

ඔහු මේ සිද්ධිය දන්නා බවත් , අභියාචනයක් ඉදිරිපත් කිරීමට අරාබි නීතිඥයින් සපයා ගැනීමට සහ නීතිමය කටයුතු වලට දැවැන්ත වියදමක් යන බවත් එය අප සිතන තරම් පහසු නොවන බවත් ඔහු පැවසීය ,

මගේ ඉවසීමේ සීමාව ඉක්ම ගිය අතර , මා සිටින්නේ සජීවී වැඩ සටහනක බව මට අමතක විය ,
තානාපති කාර්යාලයේ ගෝනියක් තිබේදැයි මම ගරු තානාපති තුමාගෙන් අවිනීත ලෙස ප්‍රශ්න කලෙමි , 
එතුමා ඒ ඇයි දැයි මගෙන් විමසීය ,
කරුණාකර එම ගෝනිය තානාපති කාර්යාලයේ දොරටුව අසල තබන ලෙස මම ඉල්ලා සිටියෙමි . 
''නාරද රාජ්‍ය තාන්ත්‍රික කටයුතු විහිලුවකට ගන්න එපා , මාධ්‍ය ඉදිරියේ වීරයෙක් වන්නට ඔබට ඕනෑම දෙයක් කිව හැකි නමුත් මේ ප්‍රශ්න ගැඹුරු රාජ්‍ය තාන්ත්‍රික ගනු දෙණු , ඔබ ඔබේ කටයුතු කරගෙන සිටින්න .'' යැයි ඉතා වෘත්තියමය අයුරින් සහ ඉවසීමෙන් ඔහු පැවසීය ,

අපට අපේ දැරියකගේ ජීවිතය පිළිබඳව වේදනාවක් ඇති බවත් , වැසිකිලි හෝදන , කාණු පිරිසිදු කරණ මන්දිර වල බැල මෙහෙවරකම් කරන දිළිඳු මිනිසුන්ගේ රුධිරය කකියන බවත් , ඒ මිනිසුන් ගේ දුප්පත් වැටුපෙන් රියාල් එක බැගින් පෝලිමේ විත් ඔබේ ගෝනිය පුරවා දෙන්නට අප සපථ කරන බවත් මම ඔහුට පැවසීමි . 
මගේ දෑස් වල කඳුළු කැමරාවෙන් වසන් කර ගැනීමට උත්සහ කළද මගේ කටහඬේ බිඳුණු ස්වරය ලෝකයට ඇසුනි . දහස් ගණනක් දෙනා එක හඬින් අසරණ දැරිය වෙනුවෙන් හඬ නගන්නට විය . ඈ ඒ කිසිවක් නොදැන අඳුරු සිරකුටියේ මරණ භයෙන් තැතිගෙන සිටි මොහොතේ අප ඇය බේරා ගැනීමේ සටන අරඹා තිබිණි , 
ඊ ළඟ මොහොතේ ඇමති වරයා දුරකතනයෙන් සම්බන්ධ විය , ඔහු වහාම මේ වෙනුවෙන් ක්‍රියා කරන බවත් නියෝජ්‍ය ඇමති බාහිලා මහතා හෙටම රියාද් නුවරට පිටත් කරන බවත් පොරොන්දු විය , ඉනික්බිති ලංකාවේ දේශපාලකයින් , මාධ්‍ය මේ පිලිබඳ පුවත් මවන්නට විය .

එතැන් පටන් සිදු වූ සිද්ධි දාමය එතරම් ප්‍රීති දායක නොවේ , කොළඹ සරසවියේ නීති පීඨයෙන් පිට වුන අපට වඩා ඉහළ වසරක උගත් නීතිඥයෙක් වූ තානාපති කාර්යාලයේ නීති නිලධාරියා විශාල කැපවීමකින් කටයුතු කළ නමුත් , ලිපි ගොනු සැඟවීම වැනි බාධක ඔහුට එල්ල විය , ඇතැම් විට අපට රහසිගතව මෙහෙයුම් දියත් කරන්නට සිදු විය .

නීතිමය පිළිසරණ ඉතා අල්ප බව වැටහෙන්නට පටන් ගත විට ලාංකික සේවකයන් මාර්ගයෙන් සෞදි ජාතිකයන් දෙදෙනෙකු හඳුනා ගත් මා මියගිය දරුවාගේ දෙමාපියන් වෙත කිට්ටු කලෙමි . 
එරට ශාරියා නීතිය අනුව අගතියට පත් පාර්ශවයට පමණක් ලේ වන්දිය ලෙස මුදලක් රැගෙන රිසානාට සමාව දීමේ හැකියාව තිබිණි . සෞදි රජයේ ප්‍රධාන පෙලේ අමාත්‍යංශ දෙකක උසස් නිලධාරීන් වූ මියගිය දරුවාගේ දෙමාපියන් වෙත පණිවුඩ කරුවන් යොමු කළෙමි , එකළ එහි සේව්‍ය කළ බොහෝ දුප්පත් මිනිසුන් විශාල කාර්යභාරයක් ඉටු කරනු ලැබිණි ,

දරුවාගේ පියා විශාල මුදලක් ලේ වන්දිය ලෙස ලබා ගැනීමට කැමැත්ත පල කළද මව එක හඬින්ම කියා සිටියේ රිසානාගේ රුධිරය දැකීමට ඇයට අවශ්‍ය බවයි . 
එහෙත් අප උත්සාහය අත නොහැරියෙමු , ඒ වන විට මහින්ද රාජපක්ෂ ජනාධිපති වරයාත් , බ්‍රිතාන්‍යයේ චාල්ස් කුමරාත් සෞදි රජුගෙන් දැරියට සමාව දෙන ලෙස ඉල්ලීම් කර තිබිණි ,
බාල වයස්කාර දැරියට මරණ දඬුවම නියම කිරීම මානව හිමිකම් උල්ලංඝනය කිරීමක් බවට අපේ නීතිඥයින් තර්ක කරමින් සිටියේය .

සියල්ල තීරණය වන්නේ මවගේ කැමැත්ත මත බව තේරුම් ගත් අප ඇය කැමති කරවා ගැනීමේ වෑයම අත නොහැර කරගෙන යමින් සිටියෙමු .
අවාසනාවට ආර්ථික හේතුන් මත නෙත් රුපවාහිනිය නවතා දැමීමට සිදු විය .

අපේ රුපවාහිනී තිරයේ සංඥා නොමැති බව දක්වන පණිවිඩය දෙස බලාගෙන මගේ කාර්යාල මේසය මත මම හඬමින් සිටියෙමි . ඒ මොහොතේ ගලා ගිය කඳුළු වල වැඩි බරක් රිසානා වෙනුවෙන් වෙන්ව තිබිණි . 
වසර 8 ක නඩු විභාගයකින් පසුව 2013 ජනවාරි 9 වනදා පෙ ව 11.40 ට රියාද් හී දවද්මි වධක භූමියේදී මරා දැමිණි .

රටේ පවතින අනන්ත දරිද්‍රතාවයෙන් මිදෙන්නට තම ලෙයින් මසින් තැනූ දියණිය අඩු වයසක් යොදා මාරු කතරට යැවූ දෙමාපියන්ටත් , දිළිඳු මිනිසුන්ගේ ජීවන වේදනාව මත සුඛෝපභෝගී ජීවිත ගෙවන මුග්ධ දේශපාලකයන්ටත් අද රිසානා අමතක වී තිබිය හැකිය .

එහෙත් ඈ මගේ දියණිය මෙන් . ඈ මගේ සොයුරිය මෙන් මගේ හදවත පතුලේ රිදුම් දෙමින් මා මියයන තුරුම සිටිනු ඇත . අදටත් මේ රටේ මිනිසුන්ට කිසි විටෙකත් අවශ්‍ය නැති කුණු කන්දල් අලෙවි කරණ මාධ්‍ය පිළිබඳව මට පිළිකුලක් තිබේ ,

කාලකන්නි දේශපාලකයන්ට කඩේ යනවා වෙනුවට , රටක ජනතාවගේ ආකල්ප සංවර්ධනය කරන්නට රුපවාහිනිය වැනි මාධ්‍යයක් යොදා ගත හැකි ආකාරය පිළිබඳව පුර්වාදර්ශයක් සපයන්නට අපට හැකි විය . 
එවැනි මාධ්‍ය සිහිනයක් අවසන් හුස්ම දක්වාම මා තුල තැන්පත්කළ දැරිය අද වැනි දවසක ගෙළ කපා මරා දැමූ , ඒ බියපත් දෑසේ හිමිකාරියයි , 
රිසානා වැනි තවත් දස දහස් ගණනක් අදත් වැලි කතරේ දුක් විඳියි .

ඔබ ඔබෙන් ප්‍රශ්ණ කරමි 
රිසානා මුහුණ දුන් අවාසනාවන්ත ඉරණම ඔබේ සහජාත දියණියට අත් වුවහොත් ඔබ කුමක් කරන්නේද ? 
එහෙත් රිසානා ඔබේ දියණිය නොවේ ,
එහෙයින් ඇගේ මරණය ඔබට ඉවසා දරා ගත හැකිය , 
අප සැබවින්ම මිනිසුන්ද ?

නාරද විජයසූරිය"

රිසානා නෆීක්ව මරා දමනු ලැබීම අත්වැරදීමක ප්‍රතිඵලයක් බව හෝ එක් හුදෙකලා සිදුවීමක් බව යමෙකුට කියන්නට පුළුවන. ඉහත සටහන සමඟම කියවිය යුතුයයි මා සිතන නදීර විජේසිංහගේ පහත බ්ලොග් සටහනේ විස්තර කෙරෙන සිදුවීමනම් කෙසේවත් අත්වැරදීමක් නොවේ.

සාධාරණත්වය උදෙසා අරගලය 

Monday, January 7, 2019

විකල්ප දැනුමෙන් අලි එළවිය හැකිද?


විකල්ප දැනුමක උදවුවෙන් අලියෙක් එළවන්න හදපු කෙනෙක්ට අන්තිමේදී ජීවිතයෙන් වන්දි ගෙවන්න වෙලා. ඔහු අලියාව  එළවන්න යන විදිහෙන් පෙනෙන්නේ තමන් සතු වූ විකල්ප දැනුම ගැන ඔහුට කොපමණ විශ්වාසයක් තියෙන්න ඇද්ද කියන එකයි. නමුත්, අලි එළවන එක හිතන තරම් පහසු නැති බව කලින් තේරුම් නොගැනීම නිසා ඔහුට ගෙවන්න වී තිබෙන මිල ඉතාම විශාලයි. කණගාටුදායක සිදුවීමක්!

ලංකාවේ ඉතිහාස කතාව ගලා යද්දී අලින්ගේ කතාවකුත් පසුබිමෙන් ගලා ගෙන යනවා. කුරුඳු අපනයනය ප්‍රචලිත වන තුරුම ලංකාවේ ප්‍රධාන අපනයන භාණ්ඩ වුනේ අලි ඇත්තු හා මුතු. විශාල අලි ඇතුන් ගහණයක් හිටපු ලංකාවේ අලි ඇල්ලීම හා හීලෑ කිරීම සැලකිය යුතු පිරිසකගේ රැකියාව වී තිබෙනවා. මේ මිනිස්සු ජීවත් වන්නට ඇත්තේ කොයි වෙලාවක අලියෙක් ගහයිද කියන අවදානම දරාගෙනයි. ඊට අමතරව හේන් කුඹුරු කරපු බහුතර මිනිස්සුන්ට වගේම ගෙවල් වලට වී හිටපු මිනිස්සුන්ට පවා අලින්ගෙන් වෙන උවදුරු ගැන කල්පනාවෙන් ඉන්න සිදු වී තිබෙනවා.

අලි බැලීම, මුතු කිමිදීම හා අතුරේ යාම ඉතාම අවදානම් රැකියා ලෙස සැළකී තිබෙනවා. මුල් දෙක ලංකාවේ පැරණිම අපනයන කර්මාන්ත. තුන්වැන්න පසුකාලීනව නැගලා ගිය කර්මාන්තයකට සම්බන්ධයි. මේ වෘත්තීන් තුනෙන්ම අවදානමට සරිලන වාසි ලැබෙන්න ඇති. ඒ වාසි ලැබුණේ අවදානම් ගත් අයටම නොවෙන්න පුළුවන්. කොට අදින අලි හා පෙරහැරේ යන අලි වෙනම ඉන්නවනේ. අලි මේච්චල් කරන්න යන අයට තමන් ගන්න අවදානම ගැන හරි අවබෝධයක් තිබෙනවාද යන්න නොපැහැදිලියි.

දැවැන්ත සතෙක් වන අලියෙක් එක්ක මිනිහෙක්ට බාහු බලයෙන් සටන් කරලා දිනන්න බැහැ. ඒ වැඩේට කිසියම් ආකාරයක තාක්ෂණයක් උපයෝගී කරගන්න වෙනවා. වෙඩි බෙහෙත් යුගයට කලින් අලි එළවන්න උදවු කරන්න ඇත්තේ ගින්දර හා ශබ්ද කිරීම් වැනි මූලික උපක්‍රමයි. ඒ උපක්‍රම ඒ තරම්ම සාර්ථක නොවූ නිසා විකල්ප උපක්‍රම ගැන හොයන්න උනන්දුවක් ඇති වෙන්න ඇති. මොන උපක්‍රම යොදා අලි මෙල්ල කරගත්තත් පොඩි වැරදීමකින් අලියා ඉස්සර වෙන්න පුළුවන්. කරන්දෙණියේ පෙරහැරකදී අලියෙකු ඇත්ගොව්වාව පාගා මරා දමා දැන් සති දෙකයි. බුත්තල - කතරගම පාරේදී අලි මන්තර වල හාස්කම් පෙන්නන්න ගිය අයෙක්ව අලියෙක් විසින් පාගා මරා දමන්නේ ඉන් සතියකට පසුවයි. ඊටත් කලින් අලියෙක් ඇත්ගොව්වාව මරා දමනු පහත වීඩියෝවේ දැකිය හැකියි. (සංවේදී අය නොබලා ඉන්න)


අලි මන්තර කියන ඒවා ලංකාවේ කාලයක් තිස්සෙම අලි එලවන්න යොදාගෙන තිබෙනවා. මේ මන්තර ඇත්තටම වැඩ කළාද නැද්ද කියන එක කොහොම වුනත්, වැඩ කරන බව දැඩි සේ විශ්වාස කළ මිනිස්සු දිගින් දිගටම ජීවත් වී තිබෙනවා. එසේ නැත්නම් ඒවා පවතින්න විදිහක් නැහැ.

සුද්දෝ ආවට පස්සේ ලංකාවේ අලින් විශාල ගණනකට වෙඩි තබා මරා දමපු බව ප්‍රචලිත කරුණක්. නමුත්, මේ වෙඩි තැබීම් දිහා අද කෝණයෙන් බලන එක නිවැරදි නැහැ. සුද්දෝ එන කාලය වන කොටත් ලංකාවේ අලි කියන්නේ මිනිස්සුන්ගේ සාමාන්‍ය ජනජීවිතයට විශාල තර්ජනයක්. බොහෝ අවස්ථා වල අලින්ට වෙඩි තබා තියෙන්නේ මහජන යහපත ගැන හිතලා. ඒ ගැන ඒ කාලේ ගොඩක් මිනිස්සු කැමැත්තෙන් සිට ඇති බව පැහැදිලියි.

අලි එළවන්න වෙඩි බේත් යොදා ගත හැකි බව දැන් ප්‍රධාන ධාරාවේ දැනුමක්. අලි මන්තරත් කාලයක් ඒ විදිහට ප්‍රධාන ධාරාවේ දැනුමක් වී තියෙන්න ඇති. දැනුම කියන එක පදනම් වෙන්නෙත් මිනිස්සුන්ගේ විශ්වාස මතයි. දිවයින පත්තරේට අනුව පසුගිය සතියේ මිය ගිය පුද්ගලයා විසින් "මීට පෙර දුටුවන් මවිත කරමින් බුත්තල - කතරගම මාර්ගයේදී වන අලි රංචු පිටින් පලවා හැර" තිබෙනවා. මේ පුද්ගලයා අලියා වෙත යන ආකාරයෙන් ඔහුට අලි මන්තරේ බලය ගැන කිසිදු අවිශ්වාසයක් නැති බව පේනවා. ඔහු මේ වැඩේ කරන්නේ පළමු වරට නොවන නිසා වෙන්න ඇති.



අලි ඇත්තු ඉදිරියට බය නැතිව ගිය සුද්දෝ ගැන වාර්තා තිබෙනවා. ඔවුන් ඒ විදිහට අලින්ට කිට්ටු වෙන්නේ තමන්ගේ රයිපලේ ගැන තිබෙන විශ්වාසය මතයි. එවැනි විශ්වාසයක් තිබුණු, අලි විශාල ගණනක් වෙඩි තබා මරා දැමූ පුද්ගලයින්ව පවා අලින් විසින් මරා දමා තිබෙනවා.

අලි මන්තර ගැන පෞද්ගලිකව මගේ කිසිදු විශ්වාසයක් නැහැ. ඒ නිසා, මොන අලි මන්තරයක් ලැබුණත් මමනම් ඒකේ බලය අත්හදා බලන්න අලියෙක්ට කිට්ටු වෙන්නේ නැහැ. හැබැයි කවුරු හෝ අලි මන්තර වලින් අලි මෙල්ල කළ හැකි බව කියනවානම් එය පට්ටපල් බොරුවක් කියා කියන්න මට පුළුවන්කමක් නැහැ. කාලයක් අලි මන්තර වලින් අලි එළවා පෙන්වා ආදායම් ඉපැයූ අයෙක්ට අන්තිමේදී අලි ප්‍රහාරයකින් මිය යන්න සිදුවීම නිසා අලි මන්තර බොරු බව ඔප්පු වෙන්නෙත් නැහැ. හැමදාම වෙඩි තබා අලි මරපු කෙනෙක්ට එක දවසක වෙලාවට කොකා ගස්සාගන්න බැරි වෙන්න පුළුවන්.

මත්පැන්, දුම්වැටි, සීනි නිසා අකාලයේ මැරෙන අයගේ උදවුවට බදු ගහන්න ආණ්ඩුව ඉන්නවා. සාමාන්‍යයෙන් ආණ්ඩු කියන්නේ මේ වගේ බදු ගහන්නේ සමාජ යහපත තකා කියලයි. මත්පැන් බොන අයෙක් මත්පැන් නිසා මැරෙන්න තිබෙන සම්භාවිතාව කොපමණද? එතකොට දුම්වැටි, සීනි නිසා ඒ දේවල් පරිභෝජනය කරන කී දෙනෙක් මැරෙනවද? අලි බලන කෙනෙක් අලියෙක්ගේ පහර දීමකින් මැරෙන්න තියෙන සම්භාවිතාව ඊට වඩා අඩුද? ඒ අවදානම අඩුකරගත හැකි ක්‍රියාමාර්ග නැද්ද? අලි බැලිල්ල නියාමනය කළා කියා ආණ්ඩුවට දැනෙන තරමේ ආදායමක් ලැබෙන්නේනම් නැහැ.

Saturday, December 29, 2018

ලීනි සිබරල් කානි සිවුද?


දැන් ළමයි කොහොමද දන්නේ නැහැ. අපිනම් දෙවන භාෂාවක් ඉගෙන ගත්තේ ගොඩක් පොඩි කාලෙදිමයි. ඒ පෙරළි භාෂාව. බස් පෙරළීම හා "බස්" පෙරළීම කියා දෙකක් තියෙනවනේ! ඊට පස්සේ තුන්වන භාෂාවකුත් ඉගෙන ගත්තා. ඒ සීනි භාෂාව.

ඔය භාෂා තුන ඔය පිළිවෙළටම මිසක් වෙනත් පිළිවෙලකට ඉගෙන ගන්න බැහැ. පෙරළි භාෂාව ඉගෙන ගන්න කලින් සිංහල ඉගෙන ගන්න වෙනවා. අර සිංහල උගත් ඉංග්‍රීසි ආණ්ඩුකාරයෙක් හා ඒ කාලයේ ජීවත් වූ හිමිනමක් අතර පළමු පංතියේ දුම්රිය මැදිරියකදී වූ කතාබහක් ගැන කතාව අහල ඇතිනේ. සුද්දට ඇනගන්න වුනේ සිංහල කොයි තරම් හොඳින් ඉගෙනගෙන තිබුණත් පෙරළි භාෂාව ගැන දැනගෙන නොසිටි නිසයි. සීනි භාෂාව ඉගෙන ගන්නනම් සිංහලයි පෙරළි භාෂාවයි දෙකම කලින් හදාරලා තියෙන්න ඕනෑ.

දෙවන, තුන්වන ආදී භාෂා කොපමණ ඉගෙන ගත්තත් මවු භාෂාව හසුරුවන එක වඩා පහසුයි. ලියන්න වගේම කියවන්නත්. හැබැයි තමන්ට පහසුම භාෂාවෙන් ලියා තිබෙන දෙයක් වුවත් හැමෝම කියවන්නේ එකම විදිහට නෙමෙයි. එකම අකුරු හා වචන තමයි. නමුත්, කියවන එක් එක් පුද්ගලයා ඒ වචන වලින් තේරුම් ගන්නේ තම තමන්ට අවශ්‍ය දේවල්. එයත් අප අතර තිබෙන විවිධත්වයේ කොටසක්.

රනිල් ප්‍රධාන එජාප ආණ්ඩුව ලිබරල් මතවාදී ආණ්ඩුවක් ලෙස බොහෝ දෙනෙක් සලකනවා. එහෙමනම්, මහින්දලා ප්‍රති-ලිබරල්ද?

රනිල්ගේ ආණ්ඩුවේ සෞඛ්‍ය ඇමති ලෙස රාජිත විසින් යෝජනා කළ පැණි බීම සඳහා වූ සීනි බද්ද මහින්ද විසින් ඉවත් කළා. මේ බද්ද දමපු වෙලාවේ ඒ ගැන බටහිර මාධ්‍ය වාර්තා වල ඉතා පැහැදිලිවම ලියා තිබුණේ මෙය ප්‍රති-ලිබරල් ක්‍රියාමාර්ගයක් බවයි. එහෙමනම් බද්ද ඉවත් කිරීම ලිබරල් තීරණයක්. කවුරු හෝ පුද්ගලයෙක්, ප්‍රතිපත්ති සම්පාදකයෙක් හෝ ආණ්ඩුවක් විසින් සමස්තයක් ලෙස කටයුතු කරන ආකාරය හා එවැනි පුද්ගලයකු හෝ ආණ්ඩුවක් විසින් ගන්නා හුදෙකලා ප්‍රතිපත්ති තීරණ දිහා එකම අච්චුවේ දමා බලන්න බැහැ.

ලිබරල් වගේ පුළුල් තේරුමක් තියෙන බර වචන පැත්තකින් තියලා නිදහස් වෙළඳපොළ කියන සාපේක්ෂව සරල සංකල්පය වෙත හැරෙමුකෝ. නිදහස් වෙළඳපොළක් කියන්නේ රජයේ මැදිහත්වීමක් නැතුව පුද්ගලයින් දෙදෙනෙකු අතර ස්වේච්ඡාවෙන් සිදුවන ගනුදෙනු වලට ඉඩලැබෙන තැනක්. හරියට පැණිබීම නිෂ්පාදකයෙකු හා පාරිභෝගිකයෙකු අතර සිදුවන ගනුදෙනුවක් වගේ. ගනුදෙනුව සිදුවන මිල තීරණය කරන්නේ ඒ දෙන්නා. දෙන්නාගෙන් කාට හෝ පාඩුනම් ගනුදෙනුවක් වෙන්නේ නැහැ. ගනුදෙනුවක් වෙනවනම් එයින් කියන්නේ දෙන්නටම වාසි බවයි.

සීනි බද්ද කියන්නේ රජය විසින් ඉහත කී ගනුදෙනුවට අකුල් හෙළන නියාමන ක්‍රියාමාර්ගයක්. එය නිදහස් වෙළඳපොළ ක්‍රියාකාරීත්වයට බාධාවක්. එවැනි ක්‍රියාමාර්ගයක් යුක්තියුක්ත කළ හැක්කේ කවර පදනමකින්ද?

මේ ආකාරයේ බදු වලට කියන්නේ පිගෝවියන් බදු කියලා. කිසියම් හෝ හේතුවක් නිසා නිදහස් ගනුදෙනු වලට ඉඩ හැරීමෙන් සමාජයට අයහපතක් සිදුවෙනවාය යන උපකල්පනය මත ඒ අයහපත නැති කරන එකයි මෙවැනි බදු පැනවීමෙන් අපේක්ෂා කරන්නේ. ඇතැම් භාණ්ඩ මත පිගෝවියන් බදු පැනවීම ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානය විසින් නිර්දේශ කර තිබෙනවා. මත්පැන් හා දුම්වැටි උදාහරණ ලෙස දක්වන්න පුළුවන්. වසර කිහිපයක සිට සීනි බදුත් මේ නිර්දේශ අතරට එකතු වී තිබෙනවා.

දෙවන ලෝක යුද්ධයට සහභාගී වූ අවසන් ඇමරිකානුවා වූ රිචඩ් ඕවර්ටන් වසර 112ක් හා දින 230ක් ආයු වළඳා පෙරේදා (දෙසැම්බර් 27) මිය ගියා. ඔහු නොකඩවා දිනපතාම දුම්පානය කළ, උදේට කෝපි එක්ක හෝ අමුවෙන්ම විස්කි වඩියක් සප්පායම් වූ, හැමදාම රෑට අයිස්ක්‍රීම් එකක් කන්න ප්‍රිය කළ පුද්ගලයෙක්. රිචඩ් ඕවර්ටන් වැනි ප්‍රති-උදාහරණ පෙන්විය හැකි වුවත්, අධික මත්පැන් භාවිතය හා දුම්වැටි භාවිතය නිසා පුද්ගලයෙකුට සෞඛ්‍යමය හානි වෙනවා කියන එක පිළිගත හැකි, පැහැදිලි කරුණක්.

ආර්ථික විද්‍යාවේ මූලික න්‍යායයක් වන්නේ හොඳ සිහියෙන් සිටින, වැඩිහිටි පුද්ගලයෙක්ට තමන්ට හොඳම දේ තෝරාගැනීමේ හැකියාවක් තිබෙනවා කියන එකයි. ඒ අනුව, කවුරු හෝ දුම්වැටියකට ගෙවන මිල ගෙවන්නේ මේ හානි ගැන සැලකීමෙන්ද පසුව ඔහු හෝ ඇය දුම්වැටියෙන් ලබන සතුට ගෙවන මිලට වඩා වැඩි නිසයි. ඒ පදනම මත බැලුවොත් කවුරුහරි දුම්පානය හේතුවෙන් පෙනහළු පිළිකාවක් හදා ගත්තොත් ඒක ඒ පුද්ගලයාගේ පෞද්ගලික ප්‍රශ්නයක්.

හැබැයි පුද්ගලයෙක් දුම්වැටියකට ගෙවන මිල තීරණය කරද්දී ඒ නිසා තමන්ට ලැබෙන සතුට හා සිදුවිය හැකි හානි ගැන මිසක් වෙනත් අයට සිදුවිය හැකි හානි ගැන හිතන්න හේතුවක් නැහැ. කවුරු හෝ මගේ සේවා ස්ථානයේ, නිවසේ හෝ වෙනත් පොදු ස්ථානයක සිට දුම්පානය කරද්දී, මටත් සිගරට් දුම ආඝ්‍රාණය වෙනවා. ඒ නිසා, මගේ පෙනහළු පිළිකා අවදානම ඉහළ යාම වෙනුවෙන් මට ලැබෙන දෙයක් නැහැ. පිගෝවියන් බදු පිටුපස තිබෙන අදහස වන්නේ දුම්පානය කරන පුද්ගලයාගෙන් හා සිගරැට් වෙළෙන්දාගෙන් මුදලක් අය කරගෙන තෙවන  පාර්ශ්වයක් වන මගේ හානිය ප්‍රතිපූරණය කළ යුතු බවයි. මත්පැන් පානය කිරීමේ පුරුද්ද නිසා ගෘහස්ථ හිංසනයේ ගොදුරු වන අය, රිය අනතුරු වලට ලක්වෙන අය ආදීනුත් මෙවැනි තෙවන පාර්ශ්ව සේ සැලකිය හැකියි. සීනි වැඩිපුර බීමෙන් මේ විදිහට කවර හෝ තෙවන පාර්ශ්වයන්ට හානි වෙනවද?

තෙවන පාර්ශ්වයන්ට හානි වෙන අවස්ථා වලදී නිදහස් වෙළඳපොළ ක්‍රියාකාරිත්වය කිසියම් නියාමනයකට ලක් කිරීම පිළිබඳව මගේ මූලික ප්‍රතිවිරෝධතාවයක් නැහැ. නමුත්, එසේ කරන්න කලින්, ඒ විදිහට තෙවන පාර්ශ්වයන්ට හානි වෙන බවත්, නියාමන ක්‍රියාමාර්ග නිසා ඒ හානි අඩුවන බවත් පැහැදිලිව පෙන්වා දෙන්න නියාමකයින්ට හැකි විය යුතුයි.

ඇතැම් විට ඉහත මූලධර්මයට අමතරව වෙනත් මූලධර්ම මතත් නියාමන ක්‍රියාමාර්ග ගැනෙනවා. උදාහරණයක් විදිහට මත්පැන් හා දුම්වැටි මිල දී ගැනීමේදී අවම වයස් සීමාවක් පැනවීම පෙන්වා දෙන්න පුළුවන්. මෙහිදී යොදා ගැනෙන මූලධර්මය වන්නේ මේ දේවල් වල හොඳ නරක කිරා මැන බැලීමේ හැකියාවක් තිබෙන්නේ වැඩිහිටි පුද්ගලයින්ට පමණක් බවයි. තවත් උදාහරණයක් ගත්තොත් බොහෝ බටහිර ඖෂධ විකිණිය හැක්කේ සුදුසුකම්ලත් වෛද්‍යවරයෙකු විසින් නිර්දේශ කර ඇත්නම් පමණයි. මොකද ප්‍රමාණවත් පුහුණුවක් නැත්නම් මේ ඖෂධ වල හොඳ නරක කිරා මැන බලන්න සාමාන්‍ය පුද්ගලයෙකුට බැහැ. මේ ආකාරයේ නියාමනයක් තිබීම ගැන වෛද්‍යවරුන් නොවන වැඩිහිටි පුද්ගලයින්ගේ විරෝධයක් නැහැ. ඒ නිසා, නියාමනය සමාජයේ පොදු තීරණයක්.

මේ විදිහට බැලුවොත්, මත්පැන්, දුම්වැටි හා පැණි බීම මත බදු පැනවීමෙන් මේ දේවල් වල සෞඛ්‍යමය හානි පිළිබඳව සාමාන්‍ය වැඩිහිටි පුද්ගලයෙක්ට වුවත් අවබෝධයක් නැති බව පිළි ගැනෙනවාද? මේ වගේ තත්ත්වයක් නැහැ කියා කියන්න බැහැ. එහෙම තත්ත්වයක් තියෙනවනම් එයට විසඳුම කුමක්ද?

මෙය දේශපාලනික කරුණක්. පළමු විසඳුම වන්නේ වෛද්‍යවරුන් බෙහෙත් නිර්දේශ කරනවා වගේ "දන්නා අය විසින්" අනෙක් අයට ඔවුන්ගේ තේරීම් සිදු කළ යුතු ආකාරය නියම කිරීමයි. දෙවන විසඳුම දන්නා අය විසින් ඒ අයගේ දැනුම් පරතරය අඩු කරගන්න උදවු කිරීමයි. මගේ දේශපාලනික තේරීම දෙවැන්නයි. නමුත්, සියළුම දේශපාලනඥයින් අඩු වැඩි වශයෙන් පෙනී සිටින්නේ පළමු විසඳුම වෙනුවෙනුයි. ඔවුන්ට වෘත්තීය පැවැත්මක් තිබෙන්නේ ඒ තුළයි.

(Image: http://www.dailymirror.lk/article/Snaring-children-in-the-sugary-drink-trap-140964.html)

Wednesday, December 5, 2018

අයිටීඑන් කුමන්ත්‍රණ දෙක


සති ගණනක් තිස්සේ ස්වාධීන රූපවාහිණිය හරහා ක්‍රියාත්මක වූ කුමන්ත්‍රණ දෙකක් පිළිබඳව මේ වන විට එළිදරවු වී අවසන්. එකක් ඇමරිකන් කුමන්ත්‍රණයක්. අනිත් එක රුසියන් කුමන්ත්‍රණයක්.

කුමන්ත්‍රණ කතා වලට ලංකාවේ හොඳ ඉල්ලුමක් තිබෙනවා. ඒ ඉල්ලුම පහසුවෙන් මුදල් කළ හැකියි. හැබැයි ඔය වැඩේ කරන්න සැපයුම්කරුවොත් ඕනෑ තරම් ඉන්න නිසා ඒ කාටවත් ඒකාධිකාරයක් පවත්වාගන්න අමාරුයි. වෙළඳපොළ තරඟකාරීයි.

කුමන්ත්‍රණ එකිනෙකට වෙනස්. ඒ නිසා, කුමන්ත්‍රණ එළිදරවු කිරීමේ සේවාවන් කියන්නේ සමජාතීය වෙළඳ භාණ්ඩයක් නෙමෙයි. ඒ නිසා, තරඟකරුවෝ කොපමණ හිටියත් තමන්ගේ භාණ්ඩය මොන විදිහකින් හෝ සුවිශේෂී කරගත්තොත් වෙළඳපොළ අල්ල ගන්න පුළුවන්.

ලිලන්ත කුමාරසිරිගේ කණාමැදිරියෝ කතා කළේ ඇමරිකන් කුමන්ත්‍රණයක් ගැනයි. මේක ඇමරිකන් රාජ්‍ය නොවන සංවිධානයක් හරහා ක්‍රියාත්මක වූ මාර සිරා කුමන්ත්‍රණයක්. හැබැයි කතාව ඉවර වෙද්දී ලංකාවේ පොලීසිය කුමන්ත්‍රණය එළිදරවු කර ගන්නවා. චාමරගේ රාහු කතා කළේ රුසියන් කුමන්ත්‍රණයක් ගැන. රහස් පොලීසිය ඒකෙත් සුලමුල හොයා ගන්නවා. නමුත්, එච්චරයි. සුලමුල හොයා ගත්තට පස්සේ ෆයිල් එක ක්ලෝස්.

ඔය කතා දෙකේම පොදු තේමාව පිටරටින් "අපේ දේවල්" අරගෙන යන එක. බොහොම ජනප්‍රිය තේමාවක්. රබර් වැවිල්ලෙන් පටන් අරන් රබර් වගේම ඇදුණු මිණිගංදෑළත් යාන්තම් ඉවර වුණා. අන්තිමට පරණ කෑලි නැවත පෙන්වමින් අද්දපු විදිහට මම හිතුවේ පරම්පරා තුනක කතාව බලන්න පරම්පරා හතරකවත් කාලය යයි කියලයි. ඒකෙත් කුමන්ත්‍රණ ගණනාවක් ගැන කතා කලා. ඒවා බ්‍රිතාන්‍ය කුමන්ත්‍රණ.

බටහිර රටවල් ලංකාවෙන් හෝ තූත්තුකුඩියෙන් හෝ ගන්න තිබෙන දේවල් ගන්නවා කියන එක බොරුවක් නෙමෙයි. ඔවුන් අනුන්ගේ දේවල් ගන්න වගේම තමන්ගේ දේවල් දෙන්නත් කැමතියි. ලංකාවේ ඔය දෙකටම කිසියම් විරෝධයක් තිබෙනවා. ගන්නකොට කියන්නේ දේශීය දැනුම නැත්නම් සම්පත් බටහිරයන් විසින් හොරකම් කර ගැනීම කියලා. දෙනකොට කියන්නේ බටහිර ආධිපත්‍යය බලහත්කාරයෙන් පැටවීම කියලා.

මේ විරෝධයට හේතුව බටහිර රටවල් විසින් ලංකාව වගේ රටවල දේවල් අරන් ගිහිං වැඩි දියුණු කරලා නැවත ලංකාවටම විකුණන අවස්ථා පෙනෙන්න තිබීම විය හැකියි. අප කුඩා කාලයේ නිතර යොදාගත් උදාහරණයක් වුනේ ලංකාවෙන් රබර් ගෙනිහින් ටයර් හදලා නැවත ලංකාවටම විකිණීම. දැන් බොහෝ විට කතා කරන දෙයක් වෙන්නේ දේශීය ඖෂධ ගෙනිහින් පෙති හෝ කරල් ලෙස නැවත ලංකාවටම විකුණනවා කියන එක. දෙවැන්න කොයි තරම් දුරකට වෙන දෙයක්ද කියා මම හරියටම දන්නේ නැතත් පළමුවැන්නනම් කාලයක් තිස්සේ සිදුවුණා.

මේ වැඩේම අනිත් පැත්තත් වෙනවා. ලංකාව වගේ රටවල් බටහිර රටවල් වලින් රෙදි, නූල්, යන්ත්‍රසූත්‍ර, තාක්ෂනය වගේ දේවල් අරගෙන ඇඳුම් මහලා නැවත බටහිර රටවලටම විකුණනවා. නමුත්, ඒ ගැන බටහිර රටවල මිනිස්සු කනිපින්දම් කියනවා අඩුයි. නැත්තෙමත් නැහැ. ඇමරිකාව වගේ රටවල තිබෙන චීන විරෝධය මීට කිට්ටුවෙන් යන එකක්.

රබර් කියන්නෙත් ලංකාවේ දෙයක් නෙමෙයි. රබර් ලංකාවට හඳුන්වා දුන්නේ බ්‍රිතාන්‍යයන් විසින්. මිණිගංදෑළ පටන් ගත්තේ ඒ කාලයෙන්. සුද්දෝ එංගලන්තයේ රබර් නොවවා ලංකාවේ වැවුවේ එය වඩා ලාබදායක නිසා. ලංකාවේ ටයර් නොහදා එංගලන්තයේ හැදුවෙත් ඒ හේතුවම නිසා. නමුත්, කාලයත් එක්ක මේ තත්ත්වයන් වෙනස් වෙනවා. දැන් ලංකාවේ නිෂ්පාදන අපනයන ආදායමෙන් සැලකිය යුතු ප්‍රමාණයක් ලැබෙන්නේ ටයර් වැනි රබර් නිෂ්පාදන වලින්.

රටකට නිෂ්පාදන ක්‍රියාවලියේ එක අදියරක ඉඳලා තවත් අදියරකට යන්න හැකි වෙන්නේ තාක්ෂණ දැනුම වැඩි වීමට සමාන්තරවයි. ඒ සඳහා, එක්කෝ රට ඇතුළේ පර්යේෂණ හා සංවර්ධන කටයුතු සිදු විය යුතුයි. නැත්නම් පිටින් ඒ දැනුම ලබාගත යුතුයි. පිටින් දැනුම ලබාගන්න පුළුවන් වෙන්නේ දැනට රට ඇතුළේ තිබෙන දැනුමට සාපේක්ෂවයි. දැනුම ලබා ගැනීම පියවරෙන් පියවරට සිදු විය යුතු දෙයක්. ලෝකයට විවෘත වූ තරමට මෙය වඩා වේගවත්ව සිදු වෙනවා.

වෙබ් ලිපිනය:

දවස් පහේ නිවාඩුව

මේ සති අන්තයේ ලංකාවේ බැංකු දවස් පහකට වහනවා කියන එක දැන් අලුත් ප්‍රවෘත්තියක් නෙමෙයි. ඒ දවස් පහේ විය හැකි දේවල් ගැන කතා කරන එක පැත්තකින් තියලා...