ආධිපත්‍යය හරහා දැනුම සම්ප්‍රේෂණය කිරීම

ආගම ගැන ගාමිණී වියන්ගොඩට හිතෙන හැටි ගැන ලිපියක් පළ කර තිබෙනවා. ඒ ලිපියේ මා කැමතිම කොටසක් තිබෙනවා. මා ඒ කොටසට කැමති වන්නේ මා කුඩා කාලයේ මා ජීවත් වූ සංස්කෘතිය තුළ පුනරුප්පතිය කියන අදහස මා වෙත උඩුගත කෙරෙමින් තිබුණු කාලයේදී ඒ ගැන මා හිතපු ආකාරයෙන් කොටසක් ගාමිණී වියන්ගොඩ විසින්ද ඒ අයුරින්ම විස්තර කර තිබෙන නිසයි. 

යම් හෙයකින් ඊළඟ ආත්මයක් තිබුණොත්?

"එවිට මා සිතන්නේ මෙසේය: අද සිටින 'මම' යනු ඉහතින් කී සියල්ලේ සංජානනයයි. අහවල් නමක් ඇති, අහවල් සම්බන්ධකම් ඇති, අහවල් පවුලක් ඇති, අහවල් අතීතයක් සහ වර්තමානයක් ඇති, අහවල් සංස්කෘතියක් සහ රටක් ඇති, අහවල් විශ්වාස සහ දෘෂ්ටිවාද සමුදායක් ඇති, අහවල් භාෂාවක් ඇති 'මම' යන හැඟීමක් හෙවත් සංජානනයකි. ඇත්තෙන්ම එය, මූලික වශයෙන්, භාෂාමය නිර්මිතයකි. ඊළඟ ආත්මයේදී, වෙනත් භාෂා නිර්මිතයක් සහිත, වෙනත් සංස්කෘතික පසුබිමක මා උපන්නොත්, ඒ 'මම' එදාට මා සංජානනය කරනු ඇත්තේ වර්තමාන කෝදුවෙන් නොවේ. තවදුරටත් මේ කාරණය පැහැදිලි කළොත්: ඊළඟ ආත්මයේ මා පණුවෙකු වී උපන්නොත්, ඒ පණුවා තමාගේ 'මම' සංජානනය කරනු ඇත්තේ, අද 'මම' විසින් පණුවා යන සතාව සංජානනය කරන කෝදුවෙන් නොවේ. අද 'මම' තුළ සිටින දෙමාපියන්, දරුවන්, ගෙවල් දොරවල්, සංස්කෘතිය ආදී කිසිවක් පණුවාගේ 'මම' සඳහා සංජානනීය මෙවලම් වශයෙන් පාවිච්චියට නොගැනේ. පණුවා 'මම' යන්න සංජානනය කරනු ඇත්තේ, පස, මඩ, වතුර ආදිය සමගය. අප මුලින් කී 'පැවැත්ම' සමග අනන්‍ය වන කිසිවක් ඊළඟ පැවැත්ම සමග අනන්‍ය නොවන බව මෙහි අදහසයි. එසේ නම්, වර්තමාන 'මම' විසින් ඇති කරගන්නා මතු පැවැත්මක සංජානනයක්, මරණින් පසු ඊළඟ පැවැත්මක් තිබුණත්, ඒ පැවැත්මට අදාළ වන්නේ නැත. මන්ද යත්, වටිනාකම් මැනෙන කෝදුව වෙනස් වන බැවිනි. තවත් විදිහකින් කිවහොත්, මගේ තර්කය වන්නේ, පණුවාගේ සැපත/දුක සහ මගේ සැපත/දුක අතර, එකිනෙකාට සාපේක්ෂව, වෙනසක් නැති බවයි."

වියන්ගොඩගේ සිට මා වෙත හැරුණොත්, මරණයෙන් මතු ජීවිතය පිළිබඳ අදහස මා තුළ ස්වභාවිකවම ඇති වුනු අදහසක් නෙමෙයි. මරණයෙන් පස්සේ වෙන්නේ කුමක්ද කියන එක මට ප්‍රශ්නයක් වෙන්නත් කළින්ම ඒ ප්‍රශ්නයට පිළිතුරක් මට ලැබී තිබුණා. ඒ පිළිතුර ඔය ප්‍රශ්නයට තිබෙන සිංහල බෞද්ධ පිළිතුර කියා කියන්න පුළුවන්. මේ පිළිතුර පසුව ඉගෙනගත් අභිධර්මයේ විස්තර කරන දෙයමත් නෙමෙයි. මා ජීවත් වුනේ වෙනත් සංස්කෘතියකනම් බොහෝ විට මට මේ ප්‍රශ්නයට වෙනත් පිළිතුරක් ලැබිය හැකිව තිබුණා.

අද ඉපදෙන දරුවන් වැඩි දෙනෙකුට වුවත් මේ ප්‍රශ්නය ඔවුන්ට ප්‍රශ්නයක් වෙන්නත් කලින්ම ප්‍රශ්නයට පිළිතුරක් ලැබෙනවා. පිළිතුර තීරණය වන්නේ සංස්කෘතිය මත. දරුවන් වැඩිහිටියන් වන්නේ මේ පිළිතුර තමන්ගේ ලෝකයේ සාමාන්‍ය කොටසක් ලෙස සලකමින්. ඇතැම් අය වැඩිහිටියන් වන්නේ මේ පිළිතුර වෙනත් හැම දෙනෙකුගේම ලෝක වලද සාමාන්‍ය කොටසක් ලෙස සලකමින්.

පුනරුප්පතිය පිළිබඳ අදහස කුඩා කාලයේදී මට ලැබුණේ, ලෝකයේ වෙනත් බොහෝ දරුවන්ට වගේම, ඉතාම සාමාන්‍ය, කවුරුත් දන්නා දෙයක් විදිහටයි. හරියට ගින්දරට අත පිච්චෙනවා වගේ. හැබැයි ඉතිං මගේනම් පොඩි කාලේ ඉඳලම තිබුණු පුරුද්දක් වුනේ කවුරු හරි ගින්දරට අත පිච්චෙනවා කියා කිවුවත් අල්ලලාම බලන්න පෙළඹෙන එක. මෙයින් අදහස් කළේ එහි වචනාර්ථයම නොවුණත් යම් සීමාවන් තුළ වචනාර්ථයම තමයි. ගින්දරට අත පිච්චෙනවා කියන කතාව ගැන පොඩි සැකයක් තිබුණත් ලොකු සැකයක් නැත්නම් අවදානම ගන්න යන්නේ නැහැ. ඒ කියන්නේ කිසිම තේරුමක් නැතුව බුර බුරා ඇවිලෙන ගිණි ගොඩකට පනින්නේ නැහැ. අනෙක් අතට ඔය ගින්දරට අත පිච්චෙනවා කියන කතාව මොන විදිහකින්වත් සෙට් වෙන්නේ නැත්නම් හරි, අවදානම එතරම් විශාල නැති බව පෙනෙනවානම් හරි අවදානම අරගෙන අල්ලලාම බලනවා. ඔය පුච්චපු කොස් ඇටයක් බාගන්න අවශ්‍ය වෙලාවක අත පිච්චෙයි කියන බයට බළල්ලු හොයා හොයා ඉන්නේ නැහැ.

ඒ දවස් වල ක්‍රියා කළ ආකාරය ඒ දවස් වල දැන නොසිටි දැන් දන්නා සංකල්පයක් ඇසුරෙන් විස්තර කරනවානම් කවුරු හෝ කියන දෙයක් ඒ විදිහටම වෙන්න හෝ නොවෙන්න තිබෙන විෂයමූලික සම්භාවිතාව මත තීරණ ගන්න එකයි කළේ. සවිඥානිකව හෝ අවිඥානිකව මම දැන් කරන්නේත්, වෙනත් අය විසින් කරනවා කියා හිතන්නේත් ඒකම තමයි. එක් එක් පුද්ගලයා ක්‍රියා කරන ආකාරය වෙනස් වෙන්නේත්, එකම පුද්ගලයා වෙනස් අවස්ථා වලදී ක්‍රියා කරන ආකාරය වෙනස් වන්නේත් බොහෝ දුරට මේ විෂයමූලික සම්භාවිතාව වෙනස් වන ආකාරය මතයි.

මගේ මවු භාෂාව සිංහල. පසුව පාසැලේදී විෂයයක් විදිහට සිංහල භාෂාව ඉගෙන ගත්තත් මුලින්ම ගෙදරදී සිංහල ඉගෙන ගන්නේ ලෝකය තේරුම් ගැනීමේ කොටසක් විදිහටනේ. මම පෞද්ගලිකව ගත්තොත් පුනරුප්පත්තිය ගැන ඉගෙන ගත්තේත් ඔය විදිහටම තමයි. එවැනි තවත් අය වගේම එසේ නොවූ අයත් ඇති. උදාහරණයක් විදිහට පහත සඳහන් ආකාරයේ මනඃකල්පිත සිදු වීමක් කුඩාම කාලයේ මා සිටි තැනක සිදු විය හැකිව තිබුණා.

"මේකිනම් ලොකු අත්තම්මමයි. මේ බලන්නකෝ නාහේ, කට, ඇස්... බෙල්ලේ උපන් ලපේත් ඒ විදිහටම තියෙනවා.."

"නෑ. ඒක වෙන්න බැහැ. අම්මා මැරෙනකල්ම ප්‍රාර්ථනා කළේ ඊළඟ පාර පිරිමි ආත්මෙක ඉපදෙන්න. ආපහු ගෑනු ආත්මෙකම ඉපදෙයිද?"

දැන් විවාදය සිදු වෙන්නේ අළුත උපන් බිළිඳියක් කලින් මිය ගිය ඥාතිවරියකගේ පුනරුප්පත්තියක්ද නැද්ද කියන එක ගැන. ඒ හැර, කලින් මිය ගිය කෙනෙක් මේ විදිහට බිළිඳියක් ලෙස පවුලේ කෙනෙකුගේ කුසින් ඉපදෙන්න පුළුවන්ද කියන එක ගැන කිසිම විවාදයක් නැහැ. එය පොදු දැනුමක කොටසක්.

සමහර වෙලාවට මේ වගේ අවවාදත් ලැබෙනවා.

"උඹනම් ලබන ආත්මේ පෙරේතයෙක් වෙලා ඉපදෙයි ඔහොම තනියම කෑවොත්!"

සමහර වෙලාවට කුස්සියට එන ගෙම්බෙක් කොයි තරම් එළෙවුවත් නැවත නැවතත් එනවා.

"මූව කොච්චර එළෙවුවත් ආපහු එනවනේ. මළ ගිය ප්‍රාණකාරයෙක්ද කොහෙද?"

මැරෙන කෙනෙක් නැවත ඉපදෙනවා. ඒ ඉපදෙන්නේ වෙනත් මනුෂ්‍යයෙක් ලෙස වෙන්න පුළුවන්. මනුෂ්‍යයෙක් නොවන ඇහැට පෙනෙන වෙනත් සතෙක් ලෙස වෙන්න පුළුවන්. එහෙමත් නැත්නම් ඇහැට නොපෙනෙන නමුත් අපි අතරේම හෝ වෙන කොහේ හරි ඉන්න මනුෂ්‍ය නොවන ප්‍රාණියෙක් විදිහට වෙන්න පුළුවන්. ඒ වගේම ඔය කොයි තත්ත්වයක හෝ ඉන්න කෙනෙක් මනුෂ්‍යයෙක් ලෙස ඉපදෙන්නත් පුළුවන්. මම හිතන විදිහට ඕක ලංකාවේ සිංහල බෞද්ධ සංස්කෘතිය ඇතුළේ හැදෙන කෙනෙක් මුලදීම ලෝකය අවබෝධ කර ගන්නා ආකාරයේම කොටසක්.

කුඩා කාලයේදී හරි වැරදි ගැන අදහස තේරුම් ගන්න වෙන්නේත් ඔය විදිහටමයි. හරි දේ කළොත් එයින් යහපතක් වෙනවා. වැරදි දේ කළොත් දඬුවම් ලැබෙනවා. සමහර වැරදි වලට දඬුවම් ලැබෙන බව ප්‍රත්‍යක්ෂ සත්‍යයක්. බොරු කියලා හෝ හොරකම් කරලා අහු වුනොත් කාගෙන් හෝ දඬුවම් ලැබෙනවා. අහු වුනේ නැත්නම් එහෙම කාගෙන්වත් දඬුවම් ලැබෙන්නේ නැහැ. හැබැයි කියන විදිහට ඒ වගේ අහු නොවෙන්න කරන වැරදි වලටත් ස්වභාව ධර්මයෙන්ම දඬුවම් ලැබෙනවා.

"ඕවට සොබා දර්මෙන්ම දඬුවම් ලැබෙනවා!"

සමහර වෙලාවට කාටවත් අහුනොවෙන්න පූසෙක්ට පයින් ගහලා ටික වෙලාවකට පස්සේ කකුල ඇඳ විට්ටමේ වදිනවා. ඒක ස්වභාව ධර්මයෙන් ලැබුණු දඬුවමක් වෙන්න පුළුවන්. හැබැයි එහෙම නොවෙන වෙලාවල් ඕනෑ තරම් තියෙනවා. ඒවාට දඬුවම් ලැබෙනවා ඇත්තේ පසු ආත්මයකදී.

"ඔය බේරිලා හිටියට ඕවා ලබන ආත්මේ හරි පටිසන් දෙනවා!"

සමහර දේවල් කරනවාද නොකරනවාද කියා තීරණය කිරීමේදී මරණයෙන් මතු ඒ ක්‍රියාවන්ට ලැබිය හැකි හොඳ හෝ නරක ප්‍රතික්‍රියාවන්ද සැලකිල්ලට ගන්න වෙනවා. මේ ප්‍රතික්‍රියා ගැන දැනගන්න වෙන්නේ වැඩිහිටියන්ගෙන්. ඒ වුනත්, වැඩිහිටියන් කියන දේ ඒ විදිහටම වෙනවා කියලා තියෙන සහතිකේ මොකක්ද?

"ඔය බිත්තියේ කුරුටු ගාන්න එපා. තාත්තා ආවහම ගුටිකන්න වෙයි!"

ඔහොම කිවුවාට ඔය වගේ වැරැද්දක් කරන හැම වෙලාවකම තාත්තාගෙන් ගුටිකන්න වෙන්නේ නැහැ. ගුටිකන්න වෙන්නත් පුළුවන්. නොවෙන්නත් පුළුවන්. ඒ නිසා, අවදානමක් අරගෙන බිත්තියේ කුරුටු ගාන එක දිගටම කරගෙන යන්න පුළුවන්කමක් තිබෙනවා. ලබන ආත්මයේ පටිසන් දෙන්න නියමිත වැරදි වලට වුනත් ඔය විදිහටම දඬුවම් නොලැබී යන්න බැරිද? එහෙමනම්, පොඩි අවදානමක් ගත්තහම මොකද වෙන්නේ?

තාත්තාගෙන් ගුටිකන්න වෙන සම්භාවිතාව පිළිබඳ විෂයමූලික දැනුම ලැබෙන්නේ ප්‍රත්‍යක්ෂයෙන්. අත්දැකීමෙන්. නමුත්, ලබන ආත්මයේ දඬුවම් විඳින්න වෙන සම්භාවිතාව ගැන ඒ වගේ ප්‍රත්‍යක්ෂ දැනුමක් නැහැ. තාත්තාගෙන් ගුටිකන්න වෙන වැරැද්දක්නම් තැත්වරද ක්‍රමයට ගුටිකන්න වෙන සීමාව දක්වා කරලා නවත්වන්න සැලසුම් කරන්න පුළුවන්. ලබන ආත්මයේ දඬුවම් විඳින්න වෙන වැරදි ඒ විදිහට කරන්න බැහැ. හැබැයි මේ ආත්මයේම ස්වභාව ධර්මයෙන්ම දඬුවම් විඳින්න වෙනවාද කියන එකනම් තැත්වරද ක්‍රමයට පරීක්ෂා කරන්න පුළුවන්. 

මම කුඩා කාලයේදීම පෞද්ගලිකව ඔය වැඩේ කරල තියෙනවා. ඇත්තටම කියනවානම් වැඩිපුර කරලා තියෙන්නේ ඕකේ අනික් පැත්ත. ඒ කියන්නේ හොඳ වැඩ කළාම හොඳ විපාක ලැබෙනවාද කියලා පරීක්ෂා කරන එක. උදාහරණයක් විදිහට දවස් ගණන් එක දිගට නිශ්චිත මදුරුවන් ගණනකට ලේ දන් දීම වගේ වැඩ. හොඳ වෙලාවට ඒ කාලයේ ඩෙංගු, මැලේරියා වගේ රෝග තිබුණේ නැහැ. එහෙම වුනානම් වැඩි දවසක් නොගිහින් විපාක ලැබෙනවා.

කාටවත්ම නොකියා තනියම හොරෙන් කළත්, විද්‍යාව හෝ විද්‍යාත්මක ක්‍රමය ගැන දැන නොසිටියත් මේ විදිහට කුඩා කාලයේදීම කළේ එක විදිහක විද්‍යාත්මක පරීක්ෂණ. දැන් දන්නා බටහිර විද්‍යාවේ විධික්‍රමය අනුවනම් මෙය විද්‍යාත්මක පරීක්ෂණයක් නෙමෙයි. මේ පරීක්ෂණ හරහා ඉතාම කුඩා කාලයේදී මා පැමිණි නිගමනය හොඳ හෝ නරක වැඩ වලට කවුරු හෝ විසින් ඒවා නිරීක්ෂණය කර දඬුවම් හෝ ත්‍යාග ලබා දුන්නේ නැත්නම්, ස්වභාව ධර්මය විසින් හෝ වෙනත් අදෘශ්‍යමාන බලවේගයක් විසින් එවැන්නක් කරන බවට පිළිගත හැකි සාධක නැති බවයි. මෙයින් අදහස් වන්නේ තවමත් මම මේ විදිහටම හිතනවා කියන එක නෙමෙයි.

මේ ආත්මයේදී කරන ක්‍රියා වලට ලබන ආත්මයකදී විපාක ලැබෙනවාද කියන එක ඔය විදිහට පරීක්ෂා කරන්න විදිහක් නැති නිසා, ඒ ගැන නිගමනයකට එන්න වුනේ තර්කය මත පදනම්ව. තර්කය පදනම් වුනේ මොන දැනුමක් මතද කියා අදවත් මම දන්නේ නැහැ. බොහෝ විට එදිනෙදා කතාබහ අතරතුර වැඩිහිටියෝ තර්ක කරනවා බලා ඉඳලා ඉගෙන ගත්ත විදිහක් වෙන්න පුළුවන්. කොහොම වුනත්, මගේම අභ්‍යන්තරයෙන් පැන නැගුනු ප්‍රශ්නයට මගේම පිළිතුර මම හෙවුවේ මේ විදිහටයි.

මේ ආත්මයේ කරන දේවල් බලා ඉඳලා වැඩිහිටියෙක් එවේල්දීම දඬුවම් දෙනවා වගේ මේ ආත්මයේ කරන දේවල් බලා ඉඳලා ලබන ආත්මයේ දඬුවම් දෙන්න කෙනෙක් ඉන්නවානම් ඒ කවුරු හරි කෙනා මේ ආත්මයේදී කිසිම දඬුවමක් නොදී ඉන්න හේතුවක් නැහැ. ප්‍රත්‍යක්ෂයෙන්ම පෙනෙන පරිදි කරන හොඳ හෝ නරක වැඩකට එවෙලේම හෝ ඉතා ඉක්මණින් දඬුවම් හෝ තෑගි නොලැබුණොත් පස්සේ තැපෑලෙන් විපාක ලැබෙන එක අඩු සම්භාවිතාවක් තිබෙන වැඩක්. ඒ නිසා, පස්සේ දඬුවම් දෙන්න බලාගෙන ඉන්න කෙනෙක් අනිවාර්යයෙන්ම දැනුත් මොනවා හරි දඬුවම් ටිකක් දිය යුතුයි. තියෙන වැඩ ටික කරන්න සේවකයින් මදිකම නිසා ප්‍රමත්ත සමුදාය (බැක්ලොග්) ඇති වෙන්න පුළුවන් වගේ දේවල් ඒ දවස් වල මතක් වුනේ නැහැ. ඒ අනුව, මේ ආත්මයේ "රහසින්" කරන හොඳ හෝ නරක වැඩ දිහා බලා ඉඳලා ඒවාට විපාක ලබා දෙන කෙනෙක් ඉන්න බවක් පෙනෙන්නේ නැති නිසා, ලබන ආත්මයක ඒ වැඩ වලට විපාක ලැබෙයි කියන එක සැක නොකර ඉන්න පුළුවන්කමක් තිබුණේ නැහැ.

ඔහොම අදහසක් ඇති වුනා කියා වැරදි වැඩ කරන්න හෝ හොඳ වැඩ නොකර ඉන්න පෙළඹුමක් ඇති වුනේනම් නැහැ. මොකද නොපෙනෙන අය කෙසේ වෙතත් පෙනෙන්න ඉන්න අය මේ හොඳ හෝ නරක වැඩ වලට විපාක ලබා දෙනවනේ. අඩු වශයෙන් ඔය වගේ පවතින දැනුම ප්‍රශ්න කරන අදහස් වෙනුවෙන් ප්‍රසිද්ධියේ පෙනී සිටීම පවා මෙලොවදීම විපාක දෙන වරදක් බව ඒ දවස්වලම තේරිලයි තිබුණේ. ඔය අවබෝධයත් එක්ක කරන්න තිබුණු හොඳම දෙය වෙනත් අය හොඳ වැඩ ලෙස සලකන දේවල් කරද්දී හැකි තරම් ප්‍රදර්ශනාත්මක ලෙස කරන එක සහ වෙනත් අය නරක වැඩ ලෙස සලකන දේවල් ඉඳහිට හෝ කරද්දී පුළුවන් තරම් රහසිගතව කරන එකයි. අත්දැකීම් එක්ක මේ උපාය මාර්ගයේ සාර්ථකත්වය තවතවත් තහවුරු වුනා. ඒ එක්කම වැඩිහිටියන් විසින් "දී තිබෙන" ලෝකය ඒ විදිහටම භාර ගැනීමේ අවදානම ගැනත් මටනම් පොඩි කාලයේදීම අවබෝධ වුනා.

ත්‍රිපිටකයේ තිබෙන්නේ මොනවා වුනත් බොහෝ සිංහල බෞද්ධයින් විසින් තේරුම් ගන්නා ආකාරයට පුනරුප්පත්තියේදී සිදු වෙන්නේ භෞතික ශරීරය ඇතුළේ තිබෙන ආත්මය හෝ එවැනි දෙයක් එයින් ඉවත්ව යාමයි. කරන හොඳ නරක ඊළඟ ආත්මයට අරන් යන්නේ මේ ආත්මයයි. මේ අදහස වඩා කිට්ටු හින්දු සංකල්ප වලට වුවත්, පසුව අභිධර්මය ඉගෙන ගන්නා තුරු, පුනරුප්පතිය කියන අදහස මම තේරුම් ගත්තේත් ඔය විදිහටයි.

දැන් මේ කියන කතාවේ හැටියට මගේ මරණයෙන් පස්සේ මම නැවත මිනිසෙකු, බල්ලෙකු, හරකෙකු, මදුරුවෙකු හෝ කවදාවත් දැක නැති පෙරේතයෙක් විදිහට නැවත ඉපදෙන්න පුළුවන්. ඒ විදිහට ඉපදුනාට පස්සේ දැන් කරන හොඳ නරක වල විපාකත් විඳින්න වෙනවා. ඒ විදිහටම බැලුවොත් දැන් මම විඳින හොඳ හෝ නරක විපාක වලට හේතුව පෙර ආත්මයක මිනිසෙකු, බල්ලෙකු, හරකෙකු, මදුරුවෙකු හෝ පෙරේතයෙකු ලෙස සිටියදී කළ දේවල්. නමුත්, ප්‍රශ්නය තියෙන්නේ ඔය කතාව ඇත්ත වුනත් බොරු වුනත් එහෙම පෙර භවයක් ගැන මට කිසිම මතකයක් නැති නිසා කතාව ඇත්තද බොරුද කියලා තහවුරු කරගන්න කිසිම ක්‍රමයක් නැති වීමයි. වැඩිහිටියන් විසින් කියා දෙන හැම දෙයක්ම ඇත්ත නොවන බව ඇස් පනාපිට පෙනෙද්දී, ඒ අය කියන නිසාම මේ පුනරුප්පත්ති කතාව ගැන සැක නොකර ඉන්න පුළුවන්ද?

අනෙක් අය කියන හැම දෙයක්ම ඇත්ත නොවුනත්, ගොඩක් අය පොදුවේ පිළිගන්න ගොඩක් දේවල් ඇත්ත බව අත්දැකීමෙන්ම පෙනෙන දෙයක්. පුනරුප්පතිය ගොඩක් අය පිළිගන්නවා. ඒ නිසා, මේ කතාව නොසලකා හැරීමේ අවදානමකුත් තිබෙනවා.

ඉහත උභතෝකෝටිකය හමුවේ මට ප්‍රශ්නය විසඳාගැනීමට පෑදුනු පොට ඉහත ගාමිණී වියන්ගොඩගේ තර්කයයි. මිනිහෙක් විදිහට ජීවත්වෙමින් හැමදාම තණකොළ උලාකන්න වීම දුකක් වුනත්, හරකෙක්ට එය දුකක්ද? තමන්ටත් තමන් අවට සිටින සියල්ලන්ටත් හිතන පතන විට කන්න අවශ්‍ය ඕනෑම කෑමක් ඉබේම පහළ වෙනවානම්, එය සුවිශේෂී සැපක් ලෙස තේරුම් ගන්න පුළුවන්ද? ඒ වගේම, හැමදාම ගිණිදැල් වලින් පිච්චෙමින් ජීවත් වන වෙනත් ආකාරයක ජීවිතයක් ගැන නොදන්නා කෙනෙක්ට එය දුකක් ලෙස තේරෙන්න පුළුවන්ද? එහෙමනම්, ඔය මොකෙක් වී ඉපදුණත් වෙනසක් තියෙනවාද?

හැබැයි. මා විසින් හදාගත් ඉහත ගාමිණී වියන්ගොඩ තර්කයේ මට සාපේක්ෂව පොඩි අවුලකුත් තිබුණා. දැන් මගේ මේ තර්කය මේ විදිහට වැඩ කරන්නේ කෙනෙකුට තමන්ගේ අතීත භව ගැන මතකයක් නැත්නම් පමණයි. හරකෙක්ට තමන්ට මිනිහෙක් වී සිටීමේ විකල්පයක් තිබුණා කියා අවබෝධයක් ඇත්නම් හරක් ජීවිතය දුකක් සේ පෙනෙන්න පුළුවන්. සමාජවාදී සෝවියට් සංගමය පහුකරගෙන බටහිර රටවල් වේගයෙන් වර්ධනය වන බව සෝවියට් වැසියන්ට නොපෙනුනානම් සෝවියට් ක්‍රමය ඔය තරම් ඉක්මණින් කඩා වැටෙන්නේ නැහැ. ඒ වගේම දැන් තිබෙන ධනවාදී-ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ක්‍රමයට වඩා සාර්ථක විකල්පයක් කොහේ හෝ තිබුණානම් මේ ක්‍රමය කල් නොගොස් කඩා වැටෙනවා. එවැනි සංසන්දනයක් කළ නොහැකිනම් අපායක හා දිව්‍ය ලෝකයක වෙනසක් නැහැ. 

පුනරුප්පතිය පිළිබඳ අදහස අදටත් මගේ නොදන්නා සීමාවේ තිබෙන දෙයක් වුවත් එවැන්නක් තිබීමේ සම්භාවිතාව මා සලකන්නේ ශුන්‍යයට ආසන්න ලෙසයි. ශුන්‍ය වීම හා ශුන්‍යයට ආසන්න වීම අතර විශාල වෙනසක් තිබෙන බව ගණිතය උගත් අය දන්නවා ඇතිනේ. ඒ නිසා, පුනරුප්පතියක් තිබීමේ සුළු හෝ අවදානමකුත් තිබෙනවානේ. යම් හෙයකින් එවැන්නක් තිබුණත් එසේ නැවත උපදින්නේ මායැයි මා සිතන්නේ නැහැ. පුනරුප්පතිය පිළිබඳ කල්පිත ඉදිරිපත් කෙරෙන බොහෝ පැකේජ වලට අනුව මිනිස් ජීවිතය අනෙක් ආකාර වල ජීවිත වලට වඩා උසස් මාදිලියක ජීවිතයක්. එසේනම් පෙර භව පිළිබඳව මිනිසෙකුට නැති මතකයක් වෙනත් සතෙකුට හෝ වෙනත් ආකාරයක ජීවයකට තිබීමේ සම්භාවිතාව අඩු එකක්. පෙර භව පිළිබඳ මතකයක් නැත්නම් එය අලුත් ජීවිතයක්. මේ තර්කය අනුව පුනරුප්පතියක් තිබීමේ අවදානමත් නොසලකා හරින්න අමාරු වුනේ නැහැ. මම හිතන්නේ ඉහත ගාමිණී වියන්ගොඩ විසින් විස්තර කර තිබෙන්නේත් ඔය තර්කයයි.

පුනරුප්පතිය පිළිබඳ අදහස ඉතා අඩු වයසකදී මා විසින්ම තේරුම් ගත් ආකාරය අනුව ඒ කාලයේ සිටම මා ගත කළේ පරලොවට බය නැති, මරණයට ඉතා අඩුවෙන් බය ජීවිතයක්. මරණයට බය නැති කියා කිවුවොත් එය අතිශයෝක්තියක් වෙන්න පුළුවන්. මරණයට කෙසේ වෙතත් මරණය ආශ්‍රිත වේදනාවටත්, ජීවත්ව සිටියදීම මගේ පාලනය මට නැති වී යනවා කියන අදහසටත් මම බයයි.

මා මත පටවනු ලැබූ පුනරුප්පත්තිය වැනි සංකල්ප පිළිබඳව මට සැක ඇති වුනේ විද්‍යාව ඉගෙන ගැනීම නිසා නෙමෙයි. පාසැල් යන්න පටන් ගැනීමෙන් පසුව වුවත් පහළ පන්ති වලදී විද්‍යාවක් කියා දෙයක් හරියකට උගන්වන්නේ නැහැ. මා කොවූර්ගේ පොත් කියවන්න පටන් ගත්තේ වයස අවුරුදු නවය හෝ දහය කාලයේ. මගේ සංකල්පීය ලෝකය මුලින්ම විශාල ලෙස වෙනස් කළේ කොවූර්ගේ පොත්. එහෙත්, මෙහිදී සිදු වුනේ කොවූර්ගේ පොත් වලින් මා මොළ ශෝධනයකට ලක් වීම නෙමෙයි. මට ඒ වන විටත් ඇති වී තිබුණු, මා විසින්ම අඩමාන විසඳුම් හොයාගෙන තිබුණු ප්‍රශ්න වලට නිශ්චිත හා පැහැදිලි පිළිතුරු කොවූර්ගේ පොත් තුළින් හමු වීමයි එහිදී සිදු වුනේ.

වයස අවුරුදු එකොළහක පමණ කාලය වෙද්දී මම මුළු හදවතින්ම හේතුවාදියෙක්. ඒ වන විට විද්‍යාව කියලා ලොකු දේවල් ඉගෙන තිබුණේ ගෙන නැහැ. ඒ නිසා, ආරම්භයේ සිටම මම විද්‍යාව ඉගෙන ගත්තේ මහත් උනන්දුවකින් වගේම අද ආපසු හැරී බැලුවොත් භක්තියකින්. සමහර අය කියන්නේ ආගම් විවේචනය කරන ගොඩක් අය මොකක් හෝ කරදරයක් වූ විට හොරෙන් ආගම් අදහනවා කියලයි. මා සම්බන්ධවනම් කියන්න තිබෙන්නේ තනිකරම අනික් පැත්ත. 

මා හදවතින්ම හේතුවාදියෙක්ව සිටි කාලයේ වගේම ඉන් පසුව අඥේයවාදියෙක් විදිහට රූපාන්තරණය වීමෙන් පසුවත් මම ගෙදරදී හැර ගෙදරින් පිටතදී ප්‍රදර්ශනාත්මකව අනාගමිකයෙකු ලෙස කටයුතු කර තිබෙන්නේ ඉතා අඩුවෙන්. හේතුව ඉතාම සරලයි. ලැබෙන කිසිදු වාසියක් නැතිව අනාගමිකයෙකු වීමෙන් පසුව අහිමි වෙන සමාජයීය අවකාශය නැති කර ගන්න මට අවශ්‍ය වුනේ නැහැ. එය එකම හේතුවද නෙමෙයි. අනෙක් හැමෝටම වගේ විශ්වාස කරන්න අවුලක් නැති දේවල් මට පමණක් විශ්වාස කරන්න අමාරු ඇයි කියන කුතුහලයත් මට තිබුණා. ඒ නිසා මම බුද්ධ ධර්මය වගේම අනෙක් ආගම් ගැනත් සෑහෙන තරම් හැදෑරුවා. ඒ හැදෑරුවේ විශ්වාසයක් නැතුව වුවත් ආගම් බොරු කිරීමේ අදහසින් නෙමෙයි. විශ්වාසයක් ඇති කර ගත හැකි තරමේ දෙයක් හොයා ගත හැකිදැයි පරීක්ෂා කිරීමේ අරමුණින්. 

විවිධ ආගම් වලින් යෝජනා කරන ප්‍රවාද වියහැකියාවන් ලෙස ඇත්ත වෙන්න පුළුවන්. ඒත් මේ හැම ප්‍රවාදයක්ම එකවර ඇත්ත වෙන්න බැහැ. අනෙක් අතට විද්‍යාව කියන්නේත් කතන්දර ගොඩක් තමයි. නලින් ද සිල්වා කියා කියන්නේ එය තේරුම් ගන්න මට උපකාරී වූ පුද්ගලයෙක්. කොවූර්ගේ පොත් වගේම නලින් ද සිල්වාගේ මගේ ලෝකයත් මා හිතන ආකාරය විශාල ලෙස වෙනස් කළ පොතක්. 

දැනුම් ආධිපත්‍යය කියන අදහස මා මුලින්ම නලින් ද සිල්වාගෙන් ඉගෙනගත් දෙයක්. ඒ වගේම, විද්‍යාව කියන්නේ වාස්තවික යථාර්තයක් හෝ පරම සත්‍යයක් නොවන බව මුලින්ම තේරුම් ගත්තේත් නලින් ද සිල්වා හරහායි. ඒ සීමාවන්ට යටත්ව වුවත් විද්‍යාව පිළිබඳව විශ්වාසය තැබීම මට ප්‍රශ්නයක් නෙමෙයි. එය පරම විශ්වාසයක් නොවූවත් මට සාපේක්ෂව විවිධ විකල්ප අතර තිබෙන හොඳම විකල්පයයි.

නලින් ද සිල්වා විසින් භාවිතා කරන වචන සඳහා නලින් නැට්ටන් හා නලින් මැක්කන් ඔහු වෙනුවෙන් පේටන්ට් බලපත්‍ර අරගෙන තිබිය හැකි වුවත් ආධිපත්‍යය හරහා දැනුම සම්ප්‍රේෂණය කිරීම කියන එක අධ්‍යාපන මනෝ විද්‍යාවේ ප්‍රචලිත සංකල්පයක්. මෙය චාල්ස් පියර්ස් (1839–1914) විසින් විස්තරාත්මකව ඉදිරිපත් කළ අදහසක්. දන්නා තරමින් ඔහු පේටන්ට් එකක්නම් අරගෙන නැහැ. ඒ නිසා කවුරුවත් ඔහුට රෝයල්ටි ගෙවන්න අවශ්‍ය නැහැ. 

ඕනෑම කෙනෙක් මුලින්ම හා බොහෝ විට වැඩිපුරම ලබා ගන්නේ ආධිපත්‍යය හරහා සම්ප්‍රේෂණය වන දැනුම. පළමුවෙන්ම මේ ආධිපත්‍යය පතුරුවන්නේ දෙමවුපියන් විසින්. ලංකාව වගේ විස්තෘත පවුල් තිබෙන රටකනම් ආච්චිලා, සීයලා, නැන්දලා මාමලා වගේ ගොඩක් අය ඉන්නවා. දැනටත් ලංකාවේ ගොඩක් ළමයි උසස්පෙළට හදාරන විෂයයන් තීරණය කරන්නේ වැඩිහිටියෝ. වැඩිහිටියන් වූ පසු රජය, ජනමාධ්‍ය, ආගමික සංස්ථා, වෘත්තීය සංවිධාන ආදිය විසින් මේ වැඩේ කරනවා. මෙය ලංකාවේ පමණක් සිදුවන දෙයක් නෙමෙයි.

විවිධ දැනුම් ආධිපත්‍ය යටතේ ඉන්න බොහෝ දෙනෙක් එම දැනුම් ආධිපත්‍යයන් ප්‍රශ්නයක් කියා හිතන්නේ නැහැ. දැනුම් ආධිපත්‍යයන් පවතින්නේම කිසියම් සමාජයක වැඩි දෙනෙක් එවැන්නක් පිළිගන්න නිසයි. එහෙත්, කවර හෝ දැනුම් ආධිපත්‍යයකට අනුගත නොවන කෙනෙකුට එවැනි දැනුම් ආධිපත්‍යයකින් පීඩනයක් දැනෙනවා. ඒ වගේම දැනුම් ආධිපත්‍යයකින් නිදහස් වෙන්න අවශ්‍ය වුවත් එය කරන්න අමාරුයි. 

මටනම් පෞද්ගලිකව මුලින්ම ප්‍රශ්නයක් වුනේ සිංහල බෞද්ධ දැනුම් පද්ධතියේ ආධිපත්‍යයයි. කොවුර්ගේ පොත් ඒ ආධිපත්‍යයෙන් මානසිකව නිදහස් වෙන්න මට උපකාරී වුනා. ලංකාවේ ගෙදරින් පිට විධිමත් හා අවිධිමත් පොදු අධ්‍යාපනය තුළ බටහිර විද්‍යා දැනුමට ආධිපත්‍යයක් තිබීම එයට පහසුවක් වෙන්න ඇති. එහෙත් මෙය සිදු වුනේ මගේ තේරීමක් ලෙස නිසා බටහිර විද්‍යා දැනුම් ආධිපත්‍යය මට එතරම් පීඩාවක් වූයේ නැහැ. එතරම් කියා කීවේ දැනුම් ආධිපත්‍යයක යම් පීඩාවක් තිබෙන නිසයි. උදාහරණයක් විදිහට පාසැලේදී එන්නත් ලබා දෙන දවස් වල මා පාසැල් ගියේ ඉතාම අකැමැත්තෙන් මරන්න ගෙන යන හරකෙක් වගේ. (මරන්න ගෙන යන හරකෙක්ගේ හැඟීම් ගැන දැනගන්න හරකෙක් වෙන්නම අවශ්‍යයි කියා හිතන හරක් ඉන්න පුළුවන්!)

මානසිකව නිදහස්ව සිටියත්, සමාජයීය වශයෙන්නම් ලංකාවේ සිටියදී කවදාවත්ම සිංහල බෞද්ධ දැනුම් පද්ධතියේ ආධිපත්‍යයෙන් නිදහස් වෙන්න ලැබුණේ නැහැ. ලංකාවේ ජීවත්ව සිටියානම් අදටත් මේ පීඩාව විඳිමින් ජීවත් වෙන්න වෙනවා. එක පැත්තකින් එය මගේම තේරීමක්. එම ආධිපත්‍යයෙන් නිදහස් වීම සඳහා ගෙවිය යුතු මිල ගෙවන්න මට අවශ්‍ය වුනේ නැහැ කියන එක වඩා නිවැරදියි. හේතුවත් පැහැදිලියි. ලංකාවේදී ඒ ආධිපත්‍යයට අනුගත වීමේ සමාජයීය වටිනාකමක් තිබෙනවා.

බටහිර විද්‍යාවේ ආධිපත්‍යය පවතින්නේත් මේ හේතුව නිසා. නලින් ද සිල්වා කියනවා වගේම ලංකාවේ එවැනි ආධිපත්‍යයක් තිබෙනවා. නමුත්, එය ස්වභාවික සමතුලිතතාවයක්. ඒ වගේම, ලංකාවේ වැඩි දෙනෙකුගේ තේරීමක්. එම ආධිපත්‍යයෙන් නිදහස් වීම සඳහා ගෙවිය යුතු මිල ගෙවන්න හෝ ඒ  ආධිපත්‍යයට අනුගත වීමේ සමාජයීය වටිනාකම නැති කර ගන්න ලංකාවේ බොහෝ දෙනෙකුට අවශ්‍ය නැහැ. ඒ නිසා, එවැනි දැනුම් ආධිපත්‍යයක් තිබීම වැරැද්දක්ම නෙමෙයි. වැරැද්දක් සිදු වන්නේ වැඩි දෙනෙකුගේ කැමැත්ත රහිතව, ආණ්ඩු බලය යොදා ගෙන අකාර්යක්ෂමතාවය නිසා පරිණාමයේදී ස්වභාවිකවම දියාරු වී ගිය දැනුම් සඳහා කෘතීම ලෙස ආධිපත්‍යයක් ඇති කළොත් ඒ හේතුව නිසයි.

(Image: http://www.dailymirror.lk/news-features/The-cane-Our-children-as-our-priority/131-136637)

තිරිසන් මනස්

පසුගිය ලිපියේ මාතෘකාව සම්බන්ධව කිහිප දෙනෙකුටම ප්‍රශ්න ඇති වී තිබෙනවා. ප්‍රශ්න ඇති වී තිබෙන්නේ "මනුෂ්‍ය නොවන දැනුම" යන යෙදීම සම්බන්ධවයි. එහෙත්, මේ යෙදීම ප්‍රශ්න කරන කිසිවෙකුත් "මනුෂ්‍ය නොවන දැනුම" ලෙස ඒ අය හඳුන්වන්නේ කුමක්ද කියන එක නිශ්චිතව සඳහන් කර නොතිබීමෙන් පැහැදිලි වන්නේ ඒ කිසිවෙකුටත් තමන් විසින් කියන දේවල් ගැන නිරවුල් අදහසක් නැති බවයි. 

ජගත් පතිරණට අනුව මේ යෙදීම නිසා නලින් ද සිල්වාට අපහාසයක් සිදු වී තිබෙනවා. එහෙත්, ඒ අපහාසය සිදු වුනේ කවර ආකාරයකින්ද කියන එක ඔහු පැහැදිලි කර නැහැ. මනුෂ්‍ය නොවන ප්‍රාණීන්ගෙන් දැනුම ලබා ගැනීම පිළිබඳව වසර කිහිපයක සිට නලින් ද සිල්වා විසින් අදහස් පළ කරමින් සිටිනවා. මේ ගැන කතා කළ හැකි දේවල් අපමණ තිබුණත් පාළු ගෙවල් වල වලං බිඳින එකේ තේරුමක් නැහැ. අප මෙහි ලියන දෙයකට එරෙහිව සුළු හෝ වැදගම්මක් ඇති විවේචනයක් එල්ල වූ විට අප ලියන දේ වෙනුවෙන් පෙනී සිටිනු මිස මෙය කියවන වැඩි දෙනෙකු විසින් කොහොමටත් බරපතල සේ නොසලකන අදහස් වලට එරෙහිව ලියන්නට අපේ කාලය නාස්ති කිරීම එතරම් තේරුමක් නැති වැඩක්.

නලින් ද සිල්වාගේ අදහස් ගැන කතා කරන එක මා වසර තිහකට වැඩි කාලයක් තිස්සේ ඉතා කැමැත්තෙන් කර ඇති දෙයක්. නමුත්, එවැනි සාකච්ඡාවක් සඳහා ගැලපෙන කෙනෙක් හමු වන්නේ ඉතාම කලාතුරකින්. නලින් ද සිල්වාගේ මූලික විවේචනයක් වන්නේ ලංකාවේ බොහෝ දෙනෙක් බටහිර දැනුමේ අනුකාරකයින් බවයි. මේ විවේචනය මම ප්‍රතික්ෂේප කරන්නේ නැහැ. එවැනි විවේචනයක් කරන නලින් ද සිල්වා විසින් පසුගිය කාලය මුළුල්ලේ කර තිබෙන්නේද ඔහු කියන දේ එලෙසම වමාරන්නට පමණක් දන්නා අනුකාරකයින් පිරිසක් හදන එකයි. මෙය නලින් ද සිල්වා විසින් හිතාමතා කළ දෙයක් කියා මා කියන්නේ නැහැ. ඇතැම් විට මේ ගැන ඔහුගේත් මනාපයක් නැති වෙන්න පුළුවන්. ඔහුම වරින් වර කියා තිබෙන්නේ ඔහුට ගෝලයින් නැති බවයි.

ඒ විදිහට නලින් ද සිල්වා කියන දේවල් ගැන තමන්ටවත් අවබෝධයක් නැතුව වමාරන්නට පමණක් දන්නා නලින් පෝතකයින් හා නලින් නැට්ටන් මිස නලින් ද සිල්වාගේ අදහස් වෙනුවෙන් සෘජුව පෙනී සිටින කෙනෙක් තවමත් අපට මේ වියුණුව හරහා හමු වී නැහැ. අනෙක් පැත්තෙන් නලින් ද සිල්වාගේ විවේචකයින් ලෙස හමු වන්නේ නලින් ද සිල්වා යනු කිසිම වැදගැම්මකට ඇති අදහසක් පළ නොකරන අයෙකු සේ සලකන අයයි. ඔය ගොඩවල් දෙකේම නැති සුළු පිරිසක් වරින් වර සැබෑ ලෝකයේදී හමු වී ඇතත් මේ වියුණුව හරහානම් එවැන්නෙකු මෙතෙක් හමු වී තිබුණේ නැහැ. මේ දෙගොඩටම නැති එක් අයෙකු පසුගිය ලිපියට ප්‍රතිචාරයක් දක්වා තිබීම සතුටට කරුණක්.

නලින් ද සිල්වාගේ අදහස් ගැන පොදු වශයෙන් මෙහි කතා කිරීම පාළු ගෙයි වලං බිඳීමක් වුවත්, අප විසින් ලියූ ලිපියේ මාතෘකාව විවේචනය කරමින් පළ කර ඇති ඇති කරුණු පිළිබඳව අපට තවදුරටත් අදහස් දැක්විය හැකියි.

මනුෂ්‍ය නොවන දැනුම් ගැන කතා කරන්නට කලින් දැනුමක් කියන්නේ කුමක්ද කියන එක පිළිබඳව එකඟතාවයකට පැමිණිය යුතුයි. 

ඔක්ස්ෆෝර්ඩ් ශබ්දකෝෂය දැනුම (knowledge) යන වචනය අර්ථ දක්වන්නේ පහත ආකාරයටයි.

අධ්‍යාපනය හා පළපුරුද්ද තුළින් ලබා ගන්නා තොරතුරු, අවබෝධය හා කුසලතා (the information, understanding, and skills that you gain through education or experience).

ඉහත අර්ථදැක්වීම මේ මාතෘකාව ගැන කතා කරන වෙනත් අය විසින්ද භාවිතා කර තිබෙන නිසාත්, මේ අර්ථදැක්වීම සමඟ පෞද්ගලිකව මට එකඟ විය හැකි නිසාත්, මා සාකච්ඡාවට ප්‍රවේශයක් ලෙස මේ අර්ථදැක්වීම ගන්නවා. කිසියම් අයෙකු මේ අර්ථදැක්වීම සමඟ එකඟ නොවන්නේනම්, ඒ පිළිබඳව වැඩිදුර කතා කළ හැකියි.

දැනුම සහ දැනීම යනු දෙකක් බව කතා කතු විසින් අපට මතක් කර දී තිබෙනවා. තවත් අයෙක් ඉව කියන වචනය ඉදිරිපත් කර තිබෙනවා. දැනීම කියන්නේ දැනුම නොවන බව විවාද කළ යුතු කරුණක් නෙමෙයි. මිනිසෙකුගේ කවර හෝ ඉන්ද්‍රියයකට යමක් දැනෙන්න අධ්‍යාපනයක් හෝ පළපුරුද්දක් අවශ්‍යම නැහැ. එය උපතින්ම ලැබෙන හැකියාවක්. ජීවවිද්‍යාත්මක කරුණක්. ගින්දර අල්ලන විට පළමුව උණුසුමත් දෙවනුව වේදනාවත් දැනෙන එක දැනුමට සම්බන්ධ දෙයක් නෙමෙයි. නමුත්, සමහර දේවල් දැනෙන්නේ අධ්‍යාපනය හෝ පළපුරුද්ද හරහා ලැබෙන දැනුම හරහා. මෙහි කිසියම් කෙනෙක් ප්‍රතිචාරයක් දමන කොට මේ එන්නේ මොකාටද කියා දැනෙන්නේ පළපුරුද්ද නිසා. ඉව කියන එකත් දැනීමටම සම්බන්ධ දෙයක්. දැනුම නැතත් ඉව තියෙන්න පුළුවන්. දැනීමට හෝ ඉවට ප්‍රතිචාර දැක්වීම සඳහා දැනුමක් අවශ්‍ය වන්නේ නැහැ. එහෙත්, දැනුමක් තිබෙන කෙනෙක් දැනීමට හෝ ඉවට ප්‍රතිචාර දැක්වීමේදී එය වෙනස් ආකාරයකට කරන්න පුළුවන්.

මිනිස් දරුවෙක් උපදින්නේ දැනුමක් නැතුවයි. දැනුම කියා කියන්නේ උපතින් පසුව ලබා ගන්නා දෙයක්. ගින්දර අල්ලා අත පිච්චෙන විට යමෙක් ක්ෂණිකව අත ඉවත් කර ගන්නේ දැනුම නිසා නොවුණත්, ගින්දර අල්ලා නොසිටින්නේ දැනුම නිසා. කුඩා කාලයේ ගින්දර අල්ලන දරුවන් වයසින් වැඩෙද්දී ගින්දර නොඅල්ලන්නේ ඒ නිසයි. නැවත නැවතත් ගින්දරම අල්ලන, වයසින් නොවැඩෙන වැඩිහිටි දරුවන්ට මෙය අදාළ නැහැ.

දැනුම ගැන කතා කරන බොහෝ අවස්ථා වලදී අප කතා කරන්නේ මනුෂ්‍ය දැනුම ගැනයි. ඒ කියන්නේ එක් මනුෂ්‍යයකු හෝ පොදුවේ මනුෂ්‍යයන් විසින් අධ්‍යාපනය හෝ පළපුරුද්ද හරහා ලබා ගන්නා තොරතුරු, අවබෝධය හා කුසලතා. දැනුම ලබා ගත හැක්කේ මනුෂ්‍යයන්ට පමණක්ද?

බටහිර ලෝකයේ මනුෂ්‍ය නොවන දැනුම ගැන කතා කරන සන්දර්භ දෙකක් තිබෙනවා. පළමුවැන්න, කාබනික ජීවීන් නොවන යන්ත්‍රයකට දැනුම ලබා ගත හැකිද කියන එකයි. දෙවැන්න මනුෂ්‍යයන් නොවන වෙනත් කාබනික ජීවීන්ට දැනුම ලබා ගත හැකිද කියන එකයි. නලින් ද සිල්වා කතා කරන මනුෂ්‍ය නොවන දැනුම මේ දෙකෙන් එකක්වත් නෙමෙයි. නලින් ද සිල්වාත්, නලින් පෝතකයින් හා නලින් නැට්ටනුත් කතා කරන මනුෂ්‍ය නොවන දැනුම ගැන මටනම් පැහැදිලි අදහසක් නැහැ. මෙහි ප්‍රතිචාර දැමූ කිසිවෙකුට, නලින් ද සිල්වා කියන දේවල් තම තමන් විසින් කියවා ගන්නා ආකාරය වමාරනවා මිස, ඒ ගැන අදහසක් ඇති බවක් පෙනෙන්නේත් නැහැ. 

නලින් ද සිල්වා කතා කරන හා නලින් නැට්ටන් විසින් වමාරන නාථ දෙවියන් මටනම් හිතින්වත් මවාගන්න අමාරුයි. සරල රේඛාවක් හිතින් මවා ගන්න බැරි බව කියන නලින් ද සිල්වාට නාථ දෙවියන් හිතින් මවා ගත හැකි බව ඔහු කිහිප වර සඳහන් කර තිබෙන දෙයක්. මටනම් සරල රේඛාවක් හිතින් මවා ගන්න පුළුවන්. අවශ්‍යනම් රේල් පාරක් හැතැම්ම ගණනක් කෙළින් තිබෙන තැනක රේල් පීල්ලක දාරය ගැන හිතන්න. ඔය දාරයේ ගණකම ශුන්‍ය සේ සලකන එකත්, රේල් පීල්ල අනන්තය දක්වා දික් කරන එකත් පහසුවෙන් හිතින් කරන්න පුළුවන්. එහෙත්, නාථ දෙවියන් හෝ වෙනත් දෙවි කෙනෙක් මටනම් හිතින්වත් මවා ගන්න බැහැ. සමහර හින්දු හෝ බෞද්ධ දෙවිවරුන්ගේ පිළිමනම් හිතින් මවා ගන්න පුළුවන්. ඒ හිතින් මවා ගන්නා පිළිම සහ අප එදිනෙදා දකින මිනිස් රූප අතර ලොකු වෙනසක් නැහැ. දේව රූපයක් මිනිස් රූපයකින් වෙනස් වුනොත්, බොහෝ විට මිනිසෙකුගේ හා සතෙකුගේ හයිබ්‍රිඩ් එකක්. ගණ දෙවි රූපය අලි ඔළුවක් තිබෙන මිනිස් රූපයක්. අනිබස් දේව රූපය බලු ඔලුවක් තිබෙන මිනිස් රූපයක්. ලංකාවේ සමහර පන්සල් වල දේව රූප වලට තිබෙන්නේ ඒවා හදන දවස් වල ඒ පැතිවල හිටපු ඉංග්‍රීසි පාලකයන්ගේ මුහුණු.

හැබැයි ඉතිං මට නාථ දෙවියන් හමු නොවුනා හෝ නාථ දෙවියන් හිතින් මවා ගන්න බැරි වුනා කියා නාථ දෙවියන් කියා කෙනෙක් නැති බව තහවුරු වන්නේ නැහැ. මගේ ලෝකයේ එහෙම කෙනෙක් නැති වුනත් වෙනත් අයගේ ලෝක වල ඉන්න පුළුවන්. ඒ නිසා, එවැනි කෙනෙක් ඉන්නවා කියා හිතන අයගේ විශ්වාස වලට මම පහර දෙන්න යන්නේ නැහැ. නාථ දෙවියන් විශ්වාස කරන අයගේ ඒ විශ්වාස දැරීමේ අයිතිය වෙනුවෙන් මම පෙනී සිටිනවා. එහෙත් මම පෞද්ගලිකව මනුෂ්‍ය නොවන දැනුම් ලෙස තේරුම් ගන්නේ අර කලින් සඳහන් කළ අකාබනික යන්ත්‍ර වල හෝ වෙනත් කාබනික ජීවීන්ගේ දැනුම් මිස මට කිසිම අදහසක් නැති නාථ දෙවියන්නම් කෙනෙකුගෙන් හෝ වෙනත් මට නොපෙනෙන, නොදැනෙන කෙනෙකුගෙන් වෙනත් අයට ලැබෙන මනුෂ්‍ය නොවන දැනුම් නෙමෙයි. 

අකාබනික යන්ත්‍ර වල හෝ වෙනත් කාබනික ජීවීන්ගේ දැනුම් ගැන කතා කරන එක බොහෝ විට සිදුවන්නේ මිනිසුන්ට හැර මේ අනෙකුත් කාණ්ඩ දෙකේ අයටත් විඥානයක් තිබෙනවාද කියන ප්‍රශ්නයත් එක්කයි. අපේ ප්‍රස්තුතයට වඩා අදාළ වෙනත් කාබනික ජීවීන් නිසා අපි දැනට අකාබනික යන්ත්‍ර පැත්තකින් තියමු.

මනුෂ්‍ය දැනුම කියන එක ගැන කවුරුත් වගේ එකඟ වෙනවා. මේ දැනුම සමඟ විඥානය (consciousness) සම්බන්ධ කිරීමත් බොහෝ දෙනෙක්ට ගැටළුවක් නැති කරුණක්. විඥානයක් තියෙන්නේ මිනිස්සුන්ට විතරද? සත්තුන්ට තිබෙන්නේ දැනීමක්, ඉවක් එහෙමත් නැත්නම් සහජාසයක් පමණද? ඊට අමතරව අධ්‍යාපනය හා පළපුරුද්ද හරහා තොරතුරු, අවබෝධය හා කුසලතා ලබා ගැනීම හෙවත් දැනුම ලබා ගැනීම සත්තුන්ට කරන්න බැරිද?

පෙරදිග, විශේෂයෙන්ම බෞද්ධ හා හින්දු චින්තනය ඇතුළේනම් සත්තුන්ටත් මිනිස්සුන්ට වගේම විඥානයක් තිබෙනවා. මේ කරුණ තහවුරු කරන්න උදාහරණ අවශ්‍යයි කියා මම හිතන්නේ නැහැ. ඒ වගේම, මිනිස්සුන්ගෙන් සත්තුන්ට මාරු විය හැකි ආත්මයක්ද තිබෙනවා. නොනැසෙන සදාකාලික ආත්මයක්ම වෙන්න අවශ්‍ය නැහැ. ඇති වී නැති වෙන චිත්ත පරම්පරාවක් වෙන්න පුළුවන්. මොකක් වුනත් මිනිස්සුන්ට තියෙන එක සත්තුන්ටත් තිබෙනවා. 

සත්තුන්ට මිනිස්සුන්ට මෙන් ආත්මයක් නැහැ කියන එකත්, සතුන් ක්‍රියා කරන්නේ තනිකරම සහජාසය මත කියන එකත්, ආබ්‍රහමික ආගම් වල හා නලින් ද සිල්වාගේ විවේචනයට නිබඳ පාත්‍ර වෙන ඇරිස්ටෝටල්ගෙන් පටන් ගන්නා බටහිර දාර්ශනික සම්ප්‍රදාය තුළ වර්ධනය වූ අදහසක්. නමුත්, මේ අදහස මේ වන විට බටහිර ලෝකය තුළම බිඳ වැටී අවසන්. මේ සුසමාදර්ශ වෙනසේ තීරණාත්මකම කඩඉමක් ලෙස හැඳින්විය හැක්කේ 2012 කේම්බ්‍රිජ් ප්‍රකාශනයයි.  

We declare the following: “The absence of a neocortex does not appear to preclude an organism from experiencing affective states. Convergent evidence indicates that non-human animals have the neuroanatomical, neurochemical, and neurophysiological substrates of conscious states along with the capacity to exhibit intentional behaviors. Consequently, the weight of evidence indicates that humans are not unique in possessing the neurological substrates that generate consciousness. Nonhuman animals, including all mammals and birds, and many other creatures, including octopuses, also possess these neurological substrates.”

නිවැරදි පාරිභාෂික වචන සියල්ලම නොදන්නා නිසා මම ඉහත ප්‍රකාශනය සිංහලට පරිවර්තනය කරන්නේ නැහැ. සරලව කියනවානම් මෙයින් කියන්නේ හිතන්න පුළුවන් මිනිස්සුන්ට පමණක් නෙමෙයි කියන එකයි. ඇරිස්ටෝටල්ගේ සිට ඉහත ප්‍රකාශනය දක්වා පැමිණි දිගු ගමන ගැන හෝ සතුන්ගේ දැනුම, මතකය හා සිතීමේ හැකියාව පෙන්වන මෑත කාලීන පර්යේෂණ ගැන කතා කරන්න මම කාලය යොදවන්නේ නැහැ.

මේ වැඩේට ලංකාවෙන්ම උදාහරණ පෙන්වන්න අමාරු නැහැ. අර අලි වැට ගහපු පැති වල අලි කොට ගෙනත් වැටට තියලා වැට පනින්නේ සහජාසය හෝ ඉව නිසා නෙමෙයි. අධ්‍යාපනය හා පළපුරුද්ද තුළින් තොරතුරු, අවබෝධය හා කුසලතා ලබා ගැනීම සත්තුන්ටත් පොදුයි. 

ඉහත උදාහරණයෙන් අලින්ට දැනුමක් තිබෙන බව පැහැදිලි වන නමුත් ඒ දැනුම මිනිස්සුන්ට නැති, අලින්ට අනන්‍ය දැනුමක් නෙමෙයි. ඒ නිසා, එය මනුෂ්‍ය නොවන දැනුමක් වුවත් මනුෂ්‍ය දැනුමක් බවට පත් කර ගන්න අවශ්‍ය දැනුමක් නෙමෙයි. 

බල්ලන්ගේ ආඝ්‍රාණ ඉන්ද්‍රිය මිනිස්සුන්ගේ එම ඉන්ද්‍රියට වඩා වර්ධනය වී තිබුණත් ඒ හේතුව නිසාම බල්ලන්ට බිම් බෝම්බ හෝ කෝවිඩ් ආසාදිතයින් හඳුනාගන්න බැහැ. එය කළ හැකි වන්නේ අධ්‍යාපනය හා පළපුරුද්ද හරහා එම කුසලතාවය වර්ධනය කර ගැනීමෙන් පසුවයි. එය බල්ලන්ගේ දැනුමක් වනවා වගේම මිනිස් දැනුමක් නොවන බල්ලන්ට අනන්‍ය දැනුමක්. බල්ලන් ලවා ඒ වැඩේ කරගන්නා ආකාරය මිනිස් දැනුමක්. බල්ලෙක් බිම්බෝම්බ තිබෙන තැන පෙන්වන බව මිසක් බල්ලා බිම්බෝම්බ හොයා ගන්නේ කොහොමද කියන එක මිනිස්සු දන්නේ නැහැ. ඒ වගේම, බිම්බෝම්බ හොයද්දීත්, කෝවිඩ් ආසාදිතයින් හඳුනා ගනිද්දීත් බල්ලන්ට ඕනෑ තරම් වරදිනවා. බල්ලන්ට එහෙම වරදිනවා කියන එකත් මිනිස් දැනුමක්.

නලින් ද සිල්වාගේ තර්ක බොහොමයක්ම වැරදියි කියා සෛද්ධන්තිකවම පෙන්විය නොහැකි තර්ක. තර්ක ගොඩනගලා තිබෙන්නේම චක්‍රීය ආකෘතියක. උදාහරණයක් විදිහට නලින් ද සිල්වාට අනුව සිංහල බෞද්ධයෙක්ට කවදාවත් බටහිර විද්‍යාඥයෙක් වෙන්න බැහැ. මේ තර්කය කවදාවත් බිඳින්න පුළුවන් එකක් නෙමෙයි. මොකද කවුරු හරි කෙනෙක් නලින් ද සිල්වාගේ සම්මත අනුව බටහිර විද්‍යාඥයෙක් වුනොත්, ඒ පුද්ගලයා සිංහල බෞද්ධ සංස්කෘතියේ නොඉන්න බව පහසුවෙන්ම කියන්න පුළුවන්. මේක නලින් ද සිල්වාගේ මූලික අදහස ප්‍රතික්ෂේප කිරීමක් නෙමෙයි. 

නාථ දෙවියන්ගෙන් දැනුම ලබා ගැනීමත් ඔය වගේම බිඳින්න අමාරු තර්කයක්. මොකද අදාළ ප්‍රවාදය අනුවම ඕනෑම කෙනෙක්ට මේ ආකාරයට දෙවියන්ගෙන් දැනුම ලබා ගන්න බැහැ. ඒ නිසා, මට නාථ දෙවියන්ව නොපෙනුනා කියා නාථ දෙවියන්ගෙන් දැනුම ලබා ගැනීම නොකළ හැක්කක් බව තහවුරු වෙන්නේ නැහැ. මෙහි තිබෙන පළමු ප්‍රශ්නය වන්නේ වංචනිකයෙකුට පහසුවෙන්ම නලින් ද සිල්වාගේ ප්‍රවාදය තමන්ගේ වාසියට හරවා ගත හැකි වීමයි. එවැනි වංචනිකයින් කොපමණ හමු වුනත් ඒ හේතුව නිසා නලින් ද සිල්වාගේ ප්‍රවාදය බිඳෙන්නේත් නැහැ. අනෙක් අතට දෙවියන්ගෙන් ලැබෙන දැනුමක් නිවැරදි නැති වුනා කියා දැනුම ලබාගත් පුද්ගලයා වංචනිකයෙක් වෙන්නෙත් නැහැ. මොකද ප්‍රවාදය අනුවම දෙවියන් විසින් ලබා දෙන තොරතුරු නිවැරදි නොවෙන්න පුළුවන්. බල්ලන්ට වගේම දෙවියන්ටත් වරදිනවා. දෙවියෝ හිතාමතාම බොරුවක් කරන්නත් පුළුවන්.

දැන් නලින් ද සිල්වාගේ අලුත්ම පර්යේෂණය දෙවියන් හරහා ඉතිහාස දැනුම ලබා ගැනීමනේ. දැන් ඔය උතුරේ යුද්ධයේදී මැරුණු එල්ටීටීඊ සාමාජිකයෝ ඉන්නවනේ. ඒ අයට ඒ දවස් වල උගන්වපු ඉතිහාසයකුත් තිබුණනේ. මේ අයගෙන් කොටසක් දෙවිවරු හෝ වෙනත් අදෘශ්‍යමාන ප්‍රාණීන් වෙලා (මම එවැන්නක් විශ්වාස නොකළත්) සිංහලයින් විශාල පිරිසකට ඉතිහාස දැනුම ලබා දුන්නොත් ඒ දැනුම පිළිගන්න වෙනවද? එවැනි දැනුමක් පිළිගන්න බැරිනම් ඒ විදිහටම ලැබෙන සිංහලයින්ට වාසිදායක දැනුමක් පිළිගැනීම නිවැරදිද?

නලින් ද සිල්වාගේ ප්‍රවාදය අනුවම බැලුවත් දෙවි කෙනෙකුගෙන් ලැබෙනවා කියා කියන දැනුම භාවිතයට ගත යුත්තේ පරීක්ෂාවට ලක් කර මිනිස් දැනුමක් බවට පත් කර ගැනීමෙන් පසුවයි. අවශ්‍ය ප්‍රතිඵලය ලැබෙන්නේ කොහොමද කියන එක දැන නොගත්තා කියා ප්‍රශ්නයක් නැහැ. නමුත්, අඩු වශයෙන් අවශ්‍ය ප්‍රතිඵලය ලැබෙන බව තහවුරු වී නැත්නම් එහි දෙවියන්ගේ නියෝජිතයාගේ බොරුවකට අහුවීමේ අවදානම වගේම දෙවියන්ගේ බොරුවකට අහු වීමේ අවදානමත් තිබෙනවා.

කෝවිඩ් පරීක්ෂාවට මනුෂ්‍ය නොවන දැනුම

ඇමරිකාව තුළ මුලින්ම කෝවිඩ් පැතිරෙද්දී තිබුණු ලොකුම ප්‍රශ්නය ප්‍රමාණවත් තරම් කෝවිඩ් පරීක්ෂණ කට්ටල නැති වීම. නිවු යෝර්ක්, නිවු ජර්සි වගේ ප්‍රාන්ත වල කෝවිඩ් පැතිරෙද්දී පරික්ෂාවට ලක් කර හඳුනා ගැනුනේ කෝවිඩ් ආසාදිතයින් අතරින් දරුණු රෝග ලක්ෂණ පහළ වූ අය පමණයි. ඒ නිසා, ඇමරිකාවේ කෝවිඩ් මරණ අනුපාතය ඉතා ඉහළ මට්ටමක ඇති බව පෙනෙන්නට තිබුණා. සාපේක්ෂව වැඩියෙන් කෝවිඩ් පරික්ෂා කිරීමට සමත් වූ ජර්මනිය වැනි රටවල මරණ අනුපාතයද අඩු මට්ටමක ඇති බව පෙනෙන්නට තිබුණා. කෝවිඩ් පරීක්ෂණ කට්ටල සුලභ වීමෙන් පසුව රෝගය ව්‍යාප්ත වූ රටවල මරණ අනුපාතය තවත් අඩු බව පෙනෙන්නට තිබෙනවා.

කෝවිඩ් පරීක්ෂා සිදු කිරීම ක්ෂණිකව කිරීම අසීරු, තරමක කාලයක් ගත වන කටයුත්තක්. ඒ නිසා, සැක සහිත කෝවිඩ් කෝවිඩ් රෝගීන් හඳුනා ගැනීම සඳහා ශරීර උෂ්ණත්වය පරීක්ෂා කිරීම වැනි දේ ප්‍රචලිතව තිබෙනවා. ඒ වගේම, කෝවිඩ් පරීක්ෂාවන්හි නිරවද්‍යතාවය එතරම් ඉහළ මට්ටමකද නැහැ. කෝවිඩ් ආසාදිතයින් හඳුනා ගැනීම සඳහා මිනිසුන්ට නොදැනෙන දේ දැනෙන වෙනත් සතුන් යොදා ගන්න බැරිද?

කෝවිඩ් ආසාදිතයින් හඳුනා ගැනීම සඳහා පුහුණු කළ සුනඛයින්ව යොදා ගත හැකි බව මේ වන විට තහවුරු වී තිබෙනවා වගේම රටවල් කිහිපයක්ම මේ ක්‍රමය දැනටමත් යොදා ගන්නවා.

ජර්මන් පර්යේෂක කණ්ඩායමක් විසින් පළ කර තිබෙන පර්යේෂණ පත්‍රිකාවකට අනුව, දින හතක පුහුණුවක් ලැබූ සුනඛයින් අට දෙනෙකුට ස්වයංක්‍රීය ලෙස අහඹු නියැදි 1,012ක් ඉදිරිපත් කිරීමේදී, ඒවායින් 157ක් පොසිටිව් ලෙසත්, 792ක් නෙගටිව් ලෙසත් නිවැරදිව හඳුනා ගැනීමට මේ සුනඛයින් සමත් වී තිබෙනවා. ඔවුන්ට වැරදී තිබෙන්නේ අවස්ථා 63කදී පමණයි.

ප්‍රංශ හා ලෙබනන් පර්යේෂක කණ්ඩායමක් විසින් පළ කර තිබෙන තවත් පර්යේෂණ පත්‍රිකාවට අනුව, ඔවුන් විසින් පරීක්ෂාවට ලක් කළ සුනඛයින් හය දෙනෙකු 76%-100% අතර නිරවද්‍යතාවයකින් යුතුව කෝවිඩ් ආසාදිතයින් හඳුනා ගෙන තිබෙනවා. මේ කෝවිඩ් ආසාදිතයින්ට රෝග ලක්ෂණ කිසිවක් නොපෙන්වන්නන්ද ඇතුළත්.

පුහුණු කළ සුනඛයෙකුට පැයකට පුද්ගලයින් 250 දෙනෙකු පමණ පරීක්ෂා කළ හැකියි. ෆින්ලන්තය, ඩුබායි, චිලී ඇතුළු රටවල් ගණනාවක කෝවිඩ් ආසාදිතයින් හඳුනා ගැනීම සඳහා දැනටමත් සුනඛයින් යොදා ගැනෙනවා.

References

Jendrny, P., Schulz, C., Twele, F., Meller, S., von Köckritz-Blickwede, M., Osterhaus, A. D. M. E., ... & Manns, M. P. (2020). Scent dog identification of samples from COVID-19 patients–a pilot study. BMC infectious diseases, 20(1), 1-7.

Grandjean, D., Sarkis, R., Lecoq-Julien, C., Benard, A., Roger, V., Levesque, E., ... & Berceau-Falancourt, D. (2020). Can the detection dog alert on COVID-19 positive persons by sniffing axillary sweat samples? A proof-of-concept study. PloS one, 15(12), e0243122.

එන්නත් විරෝධය හමුවේ සාමූහික ප්‍රතිශක්ති අභියෝගය

මේ වෙද්දී ලෝකයේ හැම රටකම වගේ පළමු ඉලක්කය වී තිබෙන්නේ හැකි ඉක්මණින් කෝවිඩ් වලට එරෙහිව සාමූහික ප්‍රතිශක්තිය හදා ගැනීමයි. ඒ සඳහා, විශ්වාසනීයම මාර්ගය වැටී තිබෙන්නේ එන්නත් හරහා. මෙහිදී බොහෝ අඩු ආදායම්ලාභී රටවලට ප්‍රශ්නයක් වී තිබෙන්නේ එන්නත් වල මිල හා එන්නත් ලබා ගැනීමට පොරොත්තු ලේඛණයක ඉන්න වී සිටීමයි.

කෝවිඩ් එන්නත්කරණය අතින් ඉදිරියෙන්ම සිටින රට ලෙස හැඳින්විය හැක්කේ ඊශ්‍රායලයයි. ඊශ්‍රායලය මේ වන විට එරට මිලියන 9කට නොවැඩි ජනගහණයෙන් මිලියනයක්ම එන්නත් කර අවසන්. පසුගිය නොවැම්බර් මාසයේදී ඊශ්‍රායල අගමැති බෙන්ජමින් නෙතන්යාහු, යුදෙවු හා ග්‍රීක සම්භවයක් ඇති පයිසර් ප්‍රධාන විධායක නිලධාරී ඇල්බට් බොර්ලා සමඟ පෞද්ගලිකවම කතා කර පයිසර්-බයෝඑන්ටෙක් එන්නත් ඊශ්‍රායලයට කලින්ම ලබා ගැනීමට ගිවිසුමක් ඇති කර ගත්තා. ඇතැම් වාර්තා අනුව, ඊශ්‍රායලය විසින් මේ එන්නත් ලබා ගෙන තිබෙන්නේ ඩොලර් 62ක් තරම් අධික මිලකට. ඇමරිකාව පයිසර්-බයෝඑන්ටෙක් එන්නත් ලබා ගත්තේ ඩොලර් 19.50 බැගිනුයි.

චීන බලධාරියෙකු උපුටා දක්වන බ්ලූම්බර්ග් අනුව චීනය තුළ මේ වෙද්දී කෝවිඩ් එන්නත් මිලියන 4.5ක් ලබා දී තිබෙනවා. මුලින්ම එන්නතක් අනුමත කළ බටහිර රට වන එක්සත් රාජධානිය දෙසැම්බර් 27 වන විට එන්නත් මිලියනයක් පමණ ලබා දී තිබෙන අතර ඇමරිකා එක්සත් ජනපදය දෙසැම්බර් 30 වන විට එන්නත් මිලියන 2.8ක් ලබා දී තිබෙනවා.

ඇමරිකා එක්සත් ජනපදය තුළ සාමූහික ප්‍රතිශක්තිය ඇති කර ගැනීම සඳහා තිබෙන ප්‍රධානම බාධාව රට තුළ තිබෙන ප්‍රබල එන්නත් විරෝධයයි. ජනමත සමීක්ෂණ අනුව, කෝවිඩ් එන්නතක් ලබා ගැනීමට සූදානම්ව සිටින්නේ ඇමරිකානුවන්ගෙන් 58%ක් පමණයි. මේ තත්ත්වය යටතේ දැනට අනුමත කර තිබෙන 95%ක ඵලදායීතාවයක් තිබෙන එන්නත් දෙකෙන්ම ගොඩ යනවා මිස අඩු ඵලදායීතාවයක් තිබෙන ඇස්ට්‍රසෙනිකා වැනි එන්නතකින් ඇමරිකාවට ගොඩ යන්න අමාරුයි. 70%ක ඵලදායී තාවය තිබෙන එන්නතකින් ප්‍රතිශක්තිය ඇති කර හැක්කේ 40%කගේ පමණයි. නමුත්, 95%ක ඵලදායී තාවය තිබෙන එන්නතකින් 55%කගේ ප්‍රතිශක්තිය ඇති කර ගත හැකියි. ඒ ගණනට, කෝවිඩ් හැදී ප්‍රතිශක්තිකරණය ලැබුණු 10%ක් පමණ එකතු වූ විට 65%ක පමණ මට්ටමට යා හැකියි.

එන්නත්කරණය වැනි කටයුත්තක් මධ්‍යගත ඒකාධිපති පාලනයක් ඇති රටකට ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී රටකට වඩා සාර්ථකව කළ හැකියි. ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී රටකට එන්නත් විරෝධීන්ගේ හඬටද ඉඩක් දෙන්න සිදු වෙනවා. ඇමරිකාව තුළ එන්නත් විරෝධීන්ගේ හඬද ප්‍රබලයි.

මේ වියුණුව දිගටම කියවන අය දන්නා පරිදි, මා එන්නත් විරෝධයට එරෙහිව එන්නත්කරණය වෙනුවෙන් පෙනී සිටින අයෙක්. එහෙත්, බලහත්කාරයෙන් එන්නත් කිරීම මා අනුමත කරන්නේ නැහැ. අවශ්‍ය කෙනෙකුට එන්නතක් ලබා ගැනීමේ නිදහස වගේම එන්නතක් ලබා නොගෙන සිටීමේ නිදහසද තිබිය යුතුයි. එන්නත් විරෝධීන්ගේ හඬ කරුණු මත පදනම්ව පරාජය කරනු මිස යටපත් නොකළ යුතුයි.

එන්නත් කියන්නේ කෝකටත් තෛල නෙමෙයි. එන්නත් විරෝධීන් විසින් පෙන්වා දෙන බොහෝ හානි එන්නත් වල ඇත්තටම තිබෙනවා. එන්නත් විරෝධීන් විසින් බොහෝ විට කරන්නේ මේ ඇත්තටම තිබෙන හානි අතිශයෝක්තියෙන් යුතුව උලුප්පා පෙන්වීමයි. එවැනි හානි තිබියදීත් එන්නත්කරණය වෙනුවෙන් පෙනී සිටින මා ඇතුළු බොහෝ දෙනෙක් එසේ කරන්නේ එන්නත් වලින් ලැබෙන වාසි සිදුවන හානි වලට වඩා වැඩි නිසයි.

කෝවිඩ් එන්නත් මහා පරිමාණයෙන් ලබා දීම සිදු වන්නේ සාමාන්‍යයෙන් එන්නතක් පරීක්ෂාවට ලක් කෙරෙන කාලය තුළ ඒවා පරීක්ෂා නොකරයි. ඒ නිසා, මේ එන්නත් වලින් දිගුකාලීනව අතුරු ආබාධ ඇති නොවන බවට අපට සහතික කරන්න බැහැ. නමුත්, එවැනි අතුරු ආබාධ තිබේද කියා දැනගන්නත් කෝවිඩ් වලින් බේරී ජීවත් වෙන්න වෙනවා.

වයස ඇතුළු වෙනත් ඇතැම් සාධක අනුව කෝවිඩ් යනු ඇතැම් අයට ගණන් ගත යුතු මට්ටමේ ලෙඩක් නෙමෙයි. එවැනි අයෙක් එන්නතේ අතුරු ආබාධ වල අවදානම ගන්නවා වෙනුවට කෝවිඩ් වැළඳීමේ අවදානම ගන්නවානම් එවැන්නෙකුගේ පෞද්ගලික තීරණයට ඉඩ දිය යුතුයි. ඇමරිකාවේ එන්නත් විරෝධීන් බොහෝ දෙනෙක් කෝවිඩ් අවදානමද එතරම් දුරට නොතකන අයයි. ඒ නිසා, එවැනි අය එන්නත සඳහා තරඟ නොකර කෝවිඩ් හදා ගැනීමෙන් ප්‍රතිශක්තිය හදා ගැනීම නිසාද අවසාන වශයෙන් ඇමරිකාවට සාමූහික ප්‍රතිශක්ති ඉලක්කයට යාම පහසු වෙනවා. ඒ වගේම, ඔවුන් එන්නත් සඳහා වන තරඟයෙන් ඉවත් වීම නිසා එන්නත් අවශ්‍ය අයට වඩා ඉක්මණින් එන්නතක් ලබා ගැනීමේ අවස්ථාවද හිමි වෙනවා.

Do you love me? සුබ නව වසරක්!

ගෙවුණු වසර මුලදී සුබ නව වසරක් කියා අපි බොහෝ දෙනෙක් විසින් කරපු ප්‍රාර්ථනා ඒ විදිහටම ඉටු වුනා කියා කියන්න අමාරුයි. මම හිතන්නේ ගෙවුණු අවුරුද්ද අපි බොහෝ දෙනෙක්ගේ ජීවිත වල අත්දැකපු නරකම අවුරුද්දක්. ඒ නිසාම, එළැඹෙන අවුරුද්ද ගෙවෙනු වසරට වඩා යහපත් වසරක්විය යුතුමයි. හැම දෙයක්ම හොඳම විදිහට සිදු නොවුනත්, අඩු වශයෙන් එළැඹෙන වසර වඩා යහපත් වසරක් කර ගන්න අපට හැකි පමණින් අපි උත්සාහ කරමු.

වසරක් ගණනක් සිදු තිස්සේ සිදු වූ බ්‍රෙක්සිට් ක්‍රියාවලියේ සමාප්තිය සටහන් කරමින් යුරෝපීය සංගමය හා බ්‍රිතාන්‍යය අතර සංචරණය සඳහා වූ පූර්ණ නිදහස අදින් අවසන් වෙනවා. ඊයේ බ්‍රිතාන්‍ය පාර්ලිමේන්තුව තුළ 521-73 ලෙස විශාල බහුතරයකින් සම්මත වූ වෙළඳ ගිවිසුම අනුව බ්‍රිතාන්‍ය-යුරෝපීය සංගම් දේශ සීමාව හරහා තීරු බදු හෝ කෝටා කිසිවක් රහිතව තව දුරටත් භාණ්ඩ හුවමාරු වනු ඇතත්, භාණ්ඩ හුවමාරුව සඳහා තිබෙන ඒ නිදහස සේවා හුවමාරුවට තවදුරටත් හිමි වන්නේ නැහැ. මේ අනුව, බ්‍රිතාන්‍ය හා යුරෝපීය සරසවි අතර පැවති සිසු හුවමාරු වැඩසටහන් ඇතුළු බොහෝ ගිවිසුම් අවසන් වෙනවා.

පසුගිය සියවස පුරා ලෝකයේ රටවල් අතර භාණ්ඩ වෙළඳාම සඳහා වූ බාධාවන් විශාල සේ අඩු වුනත්, සේවා හුවමාරු හා සංක්‍රමණය හා අදාළව එවැනි තත්ත්වයක් ඇති වුනේ නැහැ. හැම විටම කාර්යක්ෂමතාවය හොයා යන ධනවාදය තුළ වඩා කාර්යක්ෂම ලෙස නිපදවෙන භාණ්ඩ හා සේවා වලට වගේම වඩා කාර්යක්ෂම ලෙස භාණ්ඩ හා සේවා නිපදවන ශ්‍රමිකයන්ටද වැඩි ප්‍රතිලාභ ලබා ගැනීමේ අවස්ථාව හිමිවන නමුත් එය අකාර්යක්ෂම ශ්‍රමිකයින්ගේ රැකියා අහිමි කිරීමද සිදු කරනවා. මෙහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස එක පැත්තකින් සුබසාධනවාදය වෙතටත්, අනෙක් පැත්තෙන් ජාතිකවාදය වෙතටත් රටවල් තල්ලු වෙනවා. එහෙත්, ප්‍රශ්නයේ මුල කාර්යක්ෂමතාවය නිසා ජාතිකවාදී විසඳුම් වලින් කළ හැක්කේ ප්‍රශ්නය තාවකාලිකව යටපත් කිරීම පමණයි. 

හැම විටම කාර්යක්ෂමතාවය හොයා යන ධනවාදය තුළ වඩා කාර්යක්ෂම සංක්‍රමණිකයෙකු අකාර්යක්ෂම ස්වදේශිකයෙකු වෙනුවෙන් ආදේශ කළ නොහැකි වූ විට, තාවකාලිකව ස්වදේශිකයෙකුගේ රැකියා අවස්ථා ඉහළ යන නමුත් දිගුකාලීනව සිදු වන්නේ අකාර්යක්ෂම මිනිස් ශ්‍රමය වෙනුවට යාන්ත්‍රික ශ්‍රමය හා ස්වයංකරණය ආදේශ වීමයි. ඔබේ සේවා ආයතනයේ ඔබ සමඟ සේවය කරන සහායකයා මිනිස් මිනිස් ශ්‍රමිකයෙකු නොවී යාන්ත්‍රික ශ්‍රමිකයෙකු වීමට වැඩි කළක් යන එකක් නැහැ. ඒ එක්කම, වේගවත් ලෙස ස්වයංකරණය හඹා යන හා එසේ නොකරන රටවල් අතර පරතරය එන්න එන්නම පුළුල් වෙන එකත් නොවැලැක්විය හැකි දෙයක්.

***

You broke my heart
'Cause I couldn't dance
You didn't even want me around
And now I'm back
To let you know
I can really shake 'em down

Do you love me?
(I can really move)
Do you love me?
(I'm in the groove)
Now do you love me?
(Do you love me)
Now that I can dance
(Dance)

Watch me now, hey
(Work, work)
Ah, work it all baby
(Work, work)
Well, you're drivin' me crazy
(Work, work)
With a little bit of soul now
(Work)

I can mash-potato
(I can mash-potato)
And I can do the twist
(I can do the twist)
Now tell me baby
(Tell me baby)
Do you like it like this
(Do you like it like this)
Tell me
(Tell me)
Tell me

Do you love me?
(Do you love me)
Now, do you love me?
(Do you love me)
Now, do you love me?
(Do you love me)
Now that I can dance
(Dance)
Dance

Watch me now, hey
(Work, work)
Ah, shake…

සුබ නව වසරක්!!! Happy New Year!!!

එක්සත් රාජධානිය එන්නත්කරණය වේගවත් කරයි!

අද දිනයේ (දෙසැම්බර් 30) එක්සත් රාජධානිය විසින් ඇස්ට්‍රසෙනිකා එන්නතටද හදිසි භාවිතය සඳහා අනුමැතිය ලබා දී තිබෙනවා. මේ අනුව, ඇස්ට්‍රසෙනිකා එන්නත බටහිර රටක අනුමැතිය ලබන තෙවන එන්නත බවට පත් වෙනවා. 

ඇස්ට්‍රසෙනිකා සමාගමට අනුව, දැනට ඇස්තමේන්තු කර ඇති පරිදි, එන්නතේ අපේක්ෂිත ඵලදායීතාවය 70.4%ක්. මේ අගය පදනම් වන්නේ සායනික පරීක්ෂණ සඳහා සහභාගී වූ එක්සත් රාජධානියේ හා බ්‍රසීලයේ පුද්ගලයින් 11,636 දෙනෙකුගේ දත්ත මතයි. මෙම ප්‍රමාණය පයිසර්-බයෝඑන්ටෙක් හා මොඩර්නා සායනික පරීක්ෂණ සඳහා යොදාගත් පුද්ගලයින් ප්‍රමාණයට වඩා අඩු නිසා ඇස්තමේන්තුවේ නිරවද්‍යතාවයද සාපේක්ෂව අඩුයි. ඒ අනුව, මෙහි ඵලදායීතාවය 54.8-80.6% පරාසයේ විචලනය විය හැකියි. 

ඉහත මට්ටමේ ඵලදායීතාවයක් ලැබෙන්නේ දෙවන මාත්‍රාව ලබා දී දින 14කට පසුවයි. එහෙත්, මේ වෙද්දී බ්‍රිතාන්‍ය බලධාරීන් විසින් තීරණය කර තිබෙන්නේ හැකි තරම් විශාල පිරිසකට ඉතා ඉක්මණින් එන්නතේ එක් මාත්‍රාවක් ලබා දීමටයි. ඒ නිසා, එන්නතේ ඵලදායීතාවය මීට වඩා බෙහෙවින්ම අඩු විය හැකියි.

මොඩර්නා එන්නතේ අපේක්ෂිත ඵලදායීතාවය 94.1% වන අතර එය 89.3-96.8% පරාසයේ විචලනය විය හැකියි. පයිසර්-බයෝඑන්ටෙක් එන්නතේ අපේක්ෂිත ඵලදායීතාවය 95.0% වන අතර එය 90.3-97.6% පරාසයේ විචලනය විය හැකියි. 

පයිසර්-බයෝඑන්ටෙක් එන්නත මුලින්ම අනුමත කළේද එක්සත් රාජධානියයි. මේ වන විට එක්සත් රාජධානිය තීරණය කර තිබෙන්නේ එම එන්නතද පළමුව එක් මාත්‍රාවක් බැගින් හැකි තරම් වැඩි පිරිසකට ලබා දීමටයි. පයිසර්-බයෝඑන්ටෙක් සමාගම් වලට අනුව, පළමු මාත්‍රාව ලබා දී දෙවන මාත්‍රාව ලබා දෙන්නට පෙර කාලය තුළ එම එන්නතේ අපේක්ෂිත ඵලදායීතාවය 52.4%ක්. එම අගය 29.5-68.4% පරාසයේ විචලනය විය හැකියි.

එක්සත් රාජධානිය විසින් දැනටමත් ඇණවුම් කර තිබෙන පයිසර්-බයෝඑන්ටෙක් හා ඇස්ට්‍රසෙනිකා එන්නත් ප්‍රමාණය රටේ ජනගහණයට අවශ්‍ය එන්නත් ප්‍රමාණයට වඩා වැඩියි. ඒ නිසා, මුලින් එක් මාත්‍රාවක් බැගින් ලබා දුන්නත් දෙවන මාත්‍රාවද ඉතා ඉක්මණින් ලබා දෙන්න පුළුවන් වෙයි.

ඇස්ට්‍රසෙනිකා එන්නතේ අපේක්ෂිත ඵලදායීතාවය අඩු වුවත්, එම එන්නත සාමාන්‍ය ශීතකරණයක ගබඩා කර තබා ගත හැකිවීම එහි ඇති වැදගත් වාසියක්. එමෙන්ම, මේ එන්නත අඩුආදායම්ලාභී රටවලට දරා ගත හැකි, ඩොලර් 4කට නොවැඩි මිලකට අලෙවි කිරීමට නියමිතයි. 

ලෝකයේ සෑම රටකම 20%ක ජනගහණයකට හැකි ඉක්මණින් කෝවිඩ් එන්නතක් ලබා දීමේ අරමුණින් ලෝක බැංකුව විසින් ඇස්ට්‍රසෙනිකා එන්නත් මිලියන 300ක් වෙන් කර ගෙන ඇතත් එම ප්‍රමාණය සෑහෙන්නේ ලෝක ජනගහණයෙන් 2%කට පමණයි. රටවල් ගණනාවක්ම තමන්ගේ රටේ ජනතාව වෙනුවෙන් දැනටමත් එන්නත් වෙන් කර ගෙන හෝ වෙන් කර ගනිමින් සිටින නිසා, 20% කෙසේ වෙතත්, ඉතිරිවන රටවල 5%ක පමණවත් ප්‍රතිශතයකට මෙම එන්නත් ලබා ගන්න ඉඩ සැලසෙයි කියා හිතන්න පුළුවන්. 

චීනය විසින්ද අද දිනයේ නිවේදනයක් නිකුත් කරමින් සඳහන් කර තිබෙන්නේ ඔවුන්ගේ සිනෝපාර්ම් එන්නත සායනික පරීක්ෂණ වලදී 79.34%ක සාර්ථකත්වයක් පෙන්වා ඇති බවයි. එහෙත්, අමතර තොරතුරු කිසිවක් නැති නිසා මේ ඇස්තමේන්තුවේ නිරවද්‍යතාවය පිළිබඳව දැනට තිබෙන්නේ අවිනිශ්චිතතාවයක්. 

අනුමත වූ පළමු කෝවිඩ් එන්නත ලෙස හඳුන්වා ගන්නා රුසියාවේ ස්පුට්නික්-වී එන්නත එරට විසින් අනුමත කළේ තෙවන අදියරේ සායනික පරීක්ෂණ සිදු නොකරයි. දෙසතිකට පෙර ඉදිරිපත් කළ සායනික පරීක්ෂණ ප්‍රතිඵල අනුව එම එන්නතේ ඵලදායීතාවය 91.4%ක්.

රුසියානු එන්නතේ මාත්‍රා බිලියන 2.4ක් සඳහා ඉන්දියාව, බ්‍රසීලය, චීනය, දකුණු කොරියාව ඇතුළු රටවලින් ඇනවුම් ලැබී ඇති බව සඳහන්ව තිබෙන අතර එන්නතක් ඩොලර් 10කට නොවැඩි මිලකට ලබා දෙන බවද සඳහන්ව තිබෙනවා. 

ඵලදායීතාවය වැඩි කර ගැනීම සඳහා රුසියානු ස්පුට්නික්-වී එන්නතේ හා ඇස්ට්‍රසෙනිකා එන්නතේ මිශ්‍රණයක් ලබා දීමේ හැකියාවද මේ වන වට පරීක්ෂා කෙරෙමින් පවතිනවා.

කෝවිඩ් ජාතිකත්වය

මා පෙර ලිපියක විස්තර කළ පරිදි, ඇමරිකාව විසින් කෝවිඩ් එන්නත් වැඩි දියුණු කිරීම සඳහා කරන ආයෝජන වශයෙනුත්, එන්නත් මිල දී ගැනීම සඳහා කරන පෙර ගෙවුම් ලෙසත්, සමාගම් ගණනාවකට ඩොලර් බිලියන 12කට ආසන්න මුදලක් ගෙවා තිබෙනවා. මේ ආයෝජන හා පෙර ගෙවුම් සිදු කර තිබෙන්නේ අදාළ එන්නත් සාර්ථක වනු බවට කිසිදු සහතිකයක් නැතිවයි. වෙනත් විදිහකට කිවුවොත් නැති එන්නත් මිල දී ගැනීම වෙනුවෙන් ඇමරිකානුවන්ගේ බදු මුදල් වලින් ඩොලර් බිලියන 12ක පමණ මුදලක් වැය කර තිබෙනවා.

මේ ආකාරයෙන් එන්නත් හදන්නත් කලින් එන්නත් මිල දී ගත් එකම රට ඇමරිකාව නෙමෙයි. ඇමරිකාව මෙන්ම අනෙකුත් බටහිර රටවල් සියල්ලම මෙන්ම නැති එන්නත් මිල දී ගැනීම වෙනුවෙන් විශාල මුදලක් වැය කර තිබෙනවා. මේ විදිහට සමාගම් ගණනාවකට අදාළ එන්නත් හදන්න කලින්ම පෙර ගෙවුම් කිරීමෙන් කර තිබෙන්නේ ඔට්ටු ඇල්ලීමක්. එම රට වලට ගත් අවදානම වෙනුවෙන් මේ වෙද්දී ප්‍රතිඵල ලැබෙමින් තිබෙනවා. 

විවිධ රටවල් විසින් පෙර ගෙවුම් ගිවිසුම් අත්සන් කිරීමේ ප්‍රතිඵලයක් විදිහට අවම වශයෙන් එන්නත් බිලියන 8ක් මේ වන විට විකිණී අවසන්. එය ලෝක ජනගහණය ඉක්මවන ප්‍රමාණයක්. එක් අයෙකුට බොහෝ විට එන්නත් දෙකක් අවශ්‍ය වන නිසා මේ එන්නත් ප්‍රමාණය අවම වශයෙන් ලෝක ජනගහණයෙන් බාගයකට ප්‍රමාණවත් වුවත්, එම එන්නත් ලෝකයේ රටවල් අතර ජනගහණයට සමානුපාතිකව බෙදී යාමේ ඉඩක් පෙනෙන්නට නැහැ. උදෙන්ම ඇහැරුණු කුරුල්ලෝ වැඩියෙන් පණුවෝ අල්ලයි.

ඇමරිකාව වෙනුවෙන් සමාගම් හයකින් දැනටමත් මිල දී ගෙන තිබෙන එන්නත් ප්‍රමාණය මිලියන 550 කට ප්‍රමාණවත්. එහෙත්, ඇමරිකාවේ ජනගහණය මිලියන 330ක් පමණයි. ඒ අනුව, රටේ ජනගහණය මෙන් 167%කට ප්‍රමාණවත් එන්නත් ප්‍රමාණයක් වෙනුවෙන් ඇමරිකාව මේ වන විට මුදල් ගෙවා අවසන්. එහෙත්, මේ එන්නත් වලින් මේ වන තුරු අනුමත වී තිබෙන්නේ සමාගම් දෙකක එන්නත් පමණයි. එම සමාගම් දෙකෙන් මිල දී ගැනෙන එන්නත් වුවත් ජනගහණයෙන් 60%කට ප්‍රමාණවත්. එම මට්ටමේදී සාමූහික ප්‍රතිශක්තිය ඇති වීමට සැලකිය යුතු ඉඩක් තිබෙනවා. ඊයේ උදේ වෙද්දී ඇමරිකානුවන් 2,127,143 දෙනෙකු විසින් කෝවිඩ් එන්නතක් ලබාගෙන තිබුණා. මේ ප්‍රමාණය ලෝකයේ කිසියම් රටක ලබා දී තිබෙන වැඩිම එන්නත් ප්‍රමාණය වුවත්, එම ප්‍රමාණය ඇමරිකාවේ ජනගහණයෙන් 0.64%ක් පමණයි.

මේ කාර්යයේදී වෙනත් බටහිර රටවල් ගණනාවක්ම ඇමරිකාවටත් වඩා ඉදිරියෙන් ඉන්නවා. මිලියන 38ක ජනගහණයක් සිටින කැනඩාව විසින් සමාගම් හතකින් මිල දී ගෙන තිබෙන එන්නත් ප්‍රමාණය මිලියන 117කට, එනම් රටේ ජනගහණය මෙන් 308%කට, ප්‍රමාණවත්.දැනට අනුමත වී තිබෙන පයිසර්-බයෝඑන්ටෙක් හා මොඩර්නා එන්නත් පමණක් වුවත් කැනේඩියානුවන්ගෙන් 80%කට ප්‍රමාණවත්. ඒ මට්ටමේදී කැනඩාව තුළ සාමූහික ප්‍රතිශක්තිය ඇති නොවන්නට හේතුවක් නැහැ. මේ වන විට අවම වශයෙන් කැනේඩියානුවන් 52,324 දෙනෙකු විසින් එන්නත ලබා ගෙන තිබෙනවා. එහෙත්, එම ප්‍රමාණය කැනඩාවේ ජනගහණයෙන් 0.16%ක් පමණයි.

එක්සත් රාජධානිය විසින් සමාගම් හතකින් මිල දී ගෙන තිබෙන එන්නත් ප්‍රමාණය එරට ජනගහණය මෙන් 290%කට ප්‍රමාණවත්. එහෙත්, එක්සත් රාජධානිය විසින් මේ වන තුරු අනුමත කර තිබෙන්නේ පයිසර්-බයෝඑන්ටෙක් එන්නත පමණයි. එම එන්නතෙන් මිල දී ගෙන ඇති ප්‍රමාණය එරට ජනගහණයෙන් 30%කට ප්‍රමාණවත්. එක්සත් රාජධානිය විසින් වැඩිපුර ඔට්ටු දමා තිබෙන්නේ ඇස්ට්‍රසෙනිකා එන්නත වෙනුවෙනුයි. ඇස්ට්‍රසෙනිකා එන්නත එක්සත් රාජධානිය තුළ ඉතා ඉක්මණින් අනුමත වේයැයි අපේක්ෂිතයි. එම එන්නත අනුමත වුවහොත්, එක්සත් රාජධානියේ ජනගහණයෙන් ඉතිරි 70% සඳහා අවශ්‍ය වන එන්නත් ප්‍රමාණයටත් වඩා වැඩියෙන් එරටට ලැබෙනවා. දැනට ලැබී තිබෙන දත්ත අනුව, ඇස්ට්‍රසෙනිකා එන්නතේ ඵලදායීත්වය අඩු නිසා එරටට සාමූහික ප්‍රතිශක්තිය ඇති කර ගැනීම සඳහා ජනගහණයෙන් 90%ක් පමණ එන්නත් කරන්න අවශ්‍ය විය හැකියි. එක්සත් රාජධානිය තුළ මේ වන විට අවම වශයෙන් 625,981 දෙනෙකුට එන්නත ලබා දී තිබෙනවා. එම ප්‍රමාණය ජනගහණයෙන් 1.18%ක්. මේ අනුව, එන්නත්කරණය අතින් එක්සත් රාජධානිය ඇමරිකාවට හා කැනඩාවට වඩා ඉදිරියෙන් සිටිනවා.

යුරෝපීය සංගමය විසින්ද කලාපයේ රටවල ජනගහණය මෙන් 170%කට ප්‍රමාණවත් එන්නත් ප්‍රමාණයක් වෙනුවෙන් සමාගම් හයකට පෙර ගෙවුම් කර තිබෙනවා. දැනට අනුමත කර තිබෙන පයිසර්-බයෝඑන්ටෙක් එන්නතෙන් යුරෝපීය සංගමයට ලැබෙන ප්‍රමාණය කලාපයේ ජනගහණයෙන් 22%කට ප්‍රමාණවත්. යුරෝපීය සංගමය විසින් මේ වන විට ඇස්ට්‍රසෙනිකා, මොඩර්නා හා ජැන්සෙන් (ජොන්සන් සහ ජොන්සන්) එන්නත් අනුමැතිය සඳහා සලකා බලමින් සිටිනවා. එම සමාගම් වලට කර ඇති පෙර ගෙවුම් මත යුරෝපීය සංගමයට ලැබෙන එන්නත් ප්‍රමාණය ජනගහණයේ ඉතිරි 78% සඳහා ඕනෑවටත් වඩා ප්‍රමාණවත්.

ඕස්ට්‍රේලියාව එරට ජනගහණයට අවශ්‍ය ප්‍රමාණය මෙන් 230% කටද, නවසීලන්තය එරට ජනගහණයට අවශ්‍ය ප්‍රමාණය මෙන් 247% කටද පෙර ගෙවුම් කර ඇතත් එම රටවල් විසින් තවමත් කිසිදු එන්නතක් අනුමත කර නැහැ.

ලෝකයේ රටවල් අතරින් කෝවිඩ් එන්නත්කරණයෙන් මේ වන විට ඉදිරියෙන්ම සිටින රට ඊශ්‍රායලයයි. මිලියන 9ක පමණ ජනගහණයක් සිටින ඊශ්‍රායලය මේ වන විටද 495,000 දෙනෙකු එන්නත් කර අවසන්. මේ ප්‍රමාණය එරට ජනගහණයෙන් 5.7%ක් පමණ වන අතර එරටෙන් මෙතෙක් හඳුනාගෙන තිබෙන කෝවිඩ් ආසාදිතයින් ප්‍රමාණය වන 409,338ද ඉක්මවනවා. ඊශ්‍රායලය විසින් පයිසර්-බයෝඑන්ටෙක් සමාගම සමඟ අත්සන් කර තිබෙන ගිවිසුම අනුව එන්නත් මිලියන 8ක්ද, මොඩර්නා සමාගම සමඟ අත්සන් කර තිබෙන ගිවිසුම අනුව තවත් එන්නත් මිලියන 6ක්ද, එරටට හිමි වෙනවා. මෙම ප්‍රමාණය මිලියන 7කට, එනම් ඊශ්‍රායලයේ ජනගහණයෙන් 80%කට පමණ, ප්‍රමාණවත්. මේ එන්නත් දෙකේම ඵලදායීතාවය 95% මට්ටමේ තිබෙන නිසා ලෝකයේ මුලින්ම සාමූහික ප්‍රතිශක්තිය ලබන රට ඊශ්‍රායලය විය හැකියි. හරියටම දිනන අස්සයින්ට ඔට්ටු දමමින් අඩුම වියදමකින් ඉලක්කයට යන්නට සමත්වීම ඊශ්‍රායලය සතු උපාය මාර්ගික හැකියාව හොඳින් පෙන්වා දෙනවා.

උදෙන් ඇහැරුණු කුරුල්ලන් ලොකු පණුවන් කලින්ම අල්ලා ගනිද්දී, දවල් වන තුරු නිදා ගන්නා කුරුල්ලන්ගේ අහිංසක පැටවුන්ට බඩගින්නේ ඉන්න වෙනවා. ඒ අයගේ පිහිටට ඉන්නේ ලෝක බැංකුවයි. ලෝක බැංකුව විසින් එන්නත් දැනටමත් ඇනවුම් කර නැති රටවල් වලට අවම එන්නත් ප්‍රමාණයක් ලබා දීම සඳහා සමාගම් තුනක් සමඟ ගිවිසුම් අත්සන් කර තිබෙනවා. එහෙත්, ඒ එන්නත් අතරින් එළැඹෙන 2021 වසර තුළ සාර්ථක ප්‍රතිඵල පෙන්වීමේ ශක්‍යතාවයක් තිබෙන්නේ ඇස්ට්‍රසෙනිකා එන්නතට පමණයි. 

ලෝක බැංකුව විසින් මිලියන 200ක් මිලදී ගන්න සූදානම්ව සිටින යූබීඅයි එන්නත තවමත් තිබෙන්නේ සතුන් යොදවා පරීක්ෂා කරන අදියරකයි. ලෝක බැංකුව විසින් තවත් මිලියන 200ක් මිලදී ගන්න සූදානම්ව සිටින සනෝෆි එන්නත මිනිසුන් තුළ ප්‍රතිශක්තිකරණය ඇති කිරීමට සමත්ව නැහැ. එම එන්නත වෙනුවෙන් වැය කළ ඩොලර් බිලියන 2.1ක ඇමරිකානු බදු මුදල්ද, යුරෝපීය සංගමය, එක්සත් රාජධානිය හා කැනඩාව විසින් වැය කළ මුදල්ද දැනට පෙනෙන විදිහටනම් වතුරේ. 

කොවැක්ස් වැඩසටහන යටතේ ලෝක බැංකුවට දැනට ලැබෙන බවට සහතිකයක් තිබෙන්නේ මිලියන 150කට ප්‍රමාණවත් ඇස්ට්‍රසෙනිකා එන්නත් මිලියන 300ක් පමණයි. මේ එන්නත් ලබා ගන්නට බලා සිටින රටවල ජනගහණය සැලකූ විට, ලෝක බැංකුවේ ඉලක්කය සෑම රටකම අවම වශයෙන් 20%ක්වත් එන්නත් කෙරෙනු ඇති බවට වගබලාගැනීම වුවත්, සැබැවින්ම යා හැක්කේ 2% මට්ටමට පමණයි. 

මැදවච්චි නොයන කිලිනොච්චි හරක්

ඉහත ඡායාරූප හා තොරතුරු උපුටා ගත්තේ කිලිනොච්චිහි ජීවත්වන මාධ්‍යවේදියෙකු ලෙස තමන්ව හඳුන්වාදෙන තමිල්සෙල්වන් මුරුගයියාගේ වත්පොත් පිටුවෙන්. මා ඔහුව පෞද්ගලිකව හඳුනන්නේ නැහැ. 

මුරුගයියා කියන විදිහට මේ වෙද්දී කිලිනොච්චි හරක් සාගින්නෙන් මිය යමින් සිටිනවා. ඡායාරූප වල දැකිය හැකි හරකුන්ගේ අයිතිකරු සුවේන්ද්‍රන් නමැත්තෙක්. ඔහුගේ පියා එළු තංගවේල් එහෙමත් නැත්නම් හරක් තංගවේල් ලෙස කවුරුත් දැන සිටි, හරක් දහස් ගණනක් අයිතිව සිටි කෙනෙක්ලු. 

මේ හරක් කාලයක් තිස්සේම පොදු ඉඩම් වල තණකොළ උලා කමින් ජීවත්ව තිබෙන බවයි පෙනෙන්නට තිබෙන්නේ. කිලිනොච්චි ඉඩම් වගා බිම් ලෙස සංවර්ධනය වෙද්දී හරකුන්ට තණකොළ කන්න තිබෙන ඉඩම් ටිකෙන් ටික අඩු වෙලා. හරක් තැන් තැන් වල වගා පාළු කරන විට එහි වගකීම අයිතිකරුට ගන්න වීමේ අවසන් ප්‍රතිඵලය විදිහට හරකුන්ට බඩගින්නේ ඉන්න වෙන එකයි වෙලා තියෙන්නේ. දැනටම හරක් අට දෙනෙක් මැරිලලු.

කිලිනොච්චි දිස්ත්‍රික්කය මඩකලපුව, අම්පාර, වවුනියාව, අනුරාධපුර, මන්නාරම, කුරුණෑගල හා අනුරාධපුර දිස්ත්‍රික්ක වලින් පසුව ලංකාවේ වැඩිම හරක්ගහණයක් සිටින දිස්ත්‍රික්කයයි. ඉහත කී අනෙකුත් දිස්ත්‍රික්ක වලට සාපේක්ෂව පසුගිය වසර වලදී කිලිනොච්චි දිස්ත්‍රික්කය තුළ මස් පිණිස හරක් මරා තිබෙන්නේ ඉතාම අඩුවෙන්. 

එහෙම වුනා කියා කිලිනොච්චි හරක්ගහණය අනෙකුත් දිස්ත්‍රික්ක වලට වඩා වේගයෙන් වර්ධනය වී නැහැ. කිරි නිෂ්පාදන කාර්යය තුළ ඵලදායී නොවන කිලිනොච්චි හරක් එම දිස්ත්‍රික්කය තුළදී මස් වුනේ නැතත් වෙනත් දිස්ත්‍රික්කයකදී මස් වුනු බව විශ්වාස කරන්න අමාරු නැහැ. සමහර විට කිලිනොච්චි හරක් මැදවච්චියේදී මස් වෙන්න ඇති!

මාස කිහිපයකට පෙර ආණ්ඩුව විසින් මස් පිණිස හරක් මැරීම තහනම් කිරීමට තීරණය කළා. ආණ්ඩුවේ ඉලක්කය ලෙස සඳහන් කළේ රට තුළ හරක්ගහණය වර්ධනය කර ගැනීමයි. ලංකාව වැනි රටේ ජනගහණයට සාපේක්ෂව සීමිත වගා ඉඩම් ප්‍රමාණයක් ඇති රටක වී වවන්න තිබෙන්නේත්, බඩ ඉරිඟු වවන්න තිබෙන්නේත්, කහ වවන්න තිබෙන්නේත්, හරකුන්ට තණකොළ කන්න තියෙන්නේත් ඔය තියෙන සීමිත ඉඩම් ටිකේ. ලංකාවේ කෘෂිකර්මය දියුණු කළ හැක්කේ රටේ තිබෙන ඉඩම් ප්‍රමාණයේ සීමාව තුළයි.

මස් පිණිස නොමැරෙන හරකුන්ගේ අවසන් ඉරණම සාගින්නෙන් මැරෙන එකද?

කෝවිඩ් එන්නත් හා ඇමරිකන් සල්ලි

ඊයේ (26) උදේ වන විට ඇමරිකානුවන් මිලියන දෙකකට ආසන්න පිරිසක් (1,944,585 දෙනෙකු) විසින් කෝවිඩ් එන්නත ලබාගෙන තිබෙනවා. එතරම්ම නරක තත්ත්වයක් නෙමෙයි.

මේ වන විට කෝවිඩ් එන්නත් තරඟය තුළ ඉදිරියෙන්ම සිටින්නේ පයිසර්-බයෝඑන්ටෙක් එන්නතයි. මෙම එන්නත සඳහා හෝ වෙනත් කෝවිඩ් එන්නතක් සඳහා ඇමරිකාව තුළ පූර්ණ අනුමැතිය ලැබී නැහැ. එහෙත්, පවතින හදිසි තත්ත්වය යටතේ පයිසර්-බයෝඑන්ටෙක් හා මොඩර්නා එන්නත් ඇමරිකාව තුළ තාවකාලිකව භාවිතා කිරීම සඳහා මේ වන විට අනුමැතිය ලබා දී තිබෙනවා.

පයිසර්-බයෝඑන්ටෙක් එන්නත අනුමත කර තිබෙන්නේ වයස අවුරුදු 16ට වඩා වැඩි අයටයි. මොඩර්නා එන්නත අනුමත කර තිබෙන්නේ වයස අවුරුදු 18ට වඩා වැඩි අයටයි. ඇමරිකාවේ ජනගහණය මිලියන 330ක් පමණ වෙනවා. එයින් 20%ක් පමණ වයස අවුරුදු 16ට අඩු අයයි. ඒ අනුව, වයස අවුරුදු 16ට වැඩි ඇමරිකානුවන් ප්‍රමාණය මිලියන 264ක් පමණ වෙනවා. කෝවිඩ් එන්නත් සඳහා ඉල්ලුම එන්නේ මේ පිරිස අතරිනුයි.

ඇමරිකානු රජය විසින් පසුගිය ජූලි මාසයේදී ඩොලර් බිලියන 1.95ක මුදලකට පයිසර්-බයෝඑන්ටෙක් එන්නත් මිලියන 100ක් ලබා ගැනීම සඳහා (එක් එන්නතක් ඩොලර් 19.50 බැගින්) එම සමාගම් සමඟ ගිවිසුමක් අත්සන් කළා. ඒ එම සමාගම් විසින් තෙවන අදියරේ සායනික පරීක්ෂණ ආරම්භ කරමින් සිටියදී. මේ වෙද්දී ඇමරිකාව තුළ බෙදා හැරෙමින් තිබෙන්නේ එම ගිවිසුම අනුව ඇමරිකාවට හිමි විය යුතු පළමු වටයේ නිපදවන එන්නත්. මේ එන්නත් වලින් මිලියන 25ක් දෙසැම්බර් 31 වන විටත්, ඉතිරි එන්නත් මිලියන 75 මාර්තු 31 වන විටත් ලැබෙන්නට නියමිතයි.

ඉන් පසුව, පසුගිය සතියේ ඇමරිකානු රජය හා පයිසර්-බයෝඑන්ටෙක් සමාගම් අතර දෙවන ගිවිසුමක්ද අත්සන් කළා. ඒ අනුව, ඩොලර් බිලියන 1.95ක මුදලකට පයිසර්-බයෝඑන්ටෙක් එන්නත් තවත් මිලියන 100ක් ඇමරිකානු රජය විසින් මිල දී ගෙන තිබෙනවා. ගිවිසුම අනුව මේ එන්නත් වලින් මිලියන 70ක් ජූනි මාසය අවසන් වන විටත්, ඉතිරි මිලියන 30 ජූලි මාසය තුළත් ඇමරිකානු රජයට සැපයිය යුතුයි.

මේ අයුරින්ම ඇමරිකානු රජය විසින් පසුගිය අගෝස්තු මාසයේදී මොඩර්නා එන්නත් මිලියන 100ක් මිල දී ගැනීම සඳහාද ගිවිසුම් අත්සන් කළා. ඒ ඩොලර් බිලියන 1.525ක මුදලකට. ඒ වන විට ඇමරිකානු රජය විසින් එන්නත වැඩි දියුණු කිරීම සඳහා එම සමාගමට ඩොලර් මිලියන 955ක මුදලක්ද ලබා දී තිබුණා. එම එන්නත් වලින් මිලියන 20ක් දෙසැම්බර් 31 වන විට ලැබෙන්නට නියමිතයි. 

ඇමරිකානු රජය හා මොඩර්නා සමාගම අතර ඇති කරගත් මුල් ගිවිසුම අනුව ඇමරිකානු රජයට අවශ්‍යනම් තවත් එන්නත් මිලියන 400ක් දක්වා එන්නතක් ඩොලර් 16.50 බැගින් මිල දී ගත හැකියි. ඒ අනුව, මේ වන විට ඩොලර් බිලියන 1.65ක මුදලකට මිලියන 100ක දෙවන එන්නත් තොගයක්ද ඇමරිකානු රජය විසින් මොඩර්නා සමාගමෙන් මිල දී ගෙන තිබෙනවා. එම එන්නත් මිලියන 100ද ඇතුළුව ඉතිරි එන්නත් මිලියන 180ක ප්‍රමාණය ජූනි අවසානය වන විට ලැබෙන්නට නියමිතයි.

මේ අනුව, මේ වන විට අනුමත කර තිබෙන එන්නත් දෙකෙන් එකකින් මිලියන 200 බැගින් එන්නත් මිලියන 400ක් ජූලි මාසය අවසාන වන විට ඇමරිකානු රජය වෙත ලැබෙනවා. ඇමරිකානු රජය විසින් මිලක් අය නොකර මෙම එන්නත් ඇමරිකානුවන් වෙත බෙදා හරිමින් සිටිනවා. 

මිලියන 264ක් පමණ වන වයස අවුරුදු 16 ඉක්මවූ ඇමරිකානුවන්ගෙන් 75%කට වඩා වැඩි පිරිසකට මෙම එන්නත් ප්‍රමාණය ප්‍රමාණවත්. ඊට වඩා වැඩි ඇමරිකානුවන් පිරිසක් එන්නත ලබා ගැනීම සඳහා පැමිණේද යන්න සැක සහිතයි. දැනට කර ඇති සමීක්ෂණ අනුව එන්නත ලබා ගැනීමට සූදානමින් ඉන්නේ ඇමරිකානුවන්ගෙන් 60%ක් පමණයි. වැඩිහිටි ඇමරිකානුවන්ගෙන් 75%ක් පමණ මේ එන්නත් දෙකෙන් එකක් ලබා ගත්තොත් ඇමරිකාව තුළ සාමූහික ප්‍රතිශක්තිය ඇති වී වසර මැද වන විට කෝවිඩ් උවදුර ඇමරිකාවෙන් තුරන් වීමට සැලකිය යුතු ඉඩක් තිබෙනවා. එසේ සිදු නොවුනොත් ඒ අවශ්‍ය පමණ ඇමරිකානුවන් පිරිසක් විසින් එන්නත ලබා නොගැනීම නිසා මිස එන්නත් ප්‍රමාණවත් නොවීම නිසා නෙමෙයි. 

එන්නත් තරඟය තුළ මුලින්ම ඉදිරියෙන් සිටියේ ඇස්ට්‍රසෙනිකා එන්නතයි. මා සේවය කරන ආයතනය මුල්වද මාස ගණනක සිට ඇස්ට්‍රසෙනිකා එන්නතේ ඵලදායීතාවය පිළිබඳ සසම්භාවී සායනික පරීක්ෂණයක් සිදු කෙරෙමින් පවතිනවා. ඇමරිකානු රජය විසින් ඩොලර් බිලියන 1.2ක මුදලකට ඇස්ට්‍රසෙනිකා එන්නත් මුල් තොගයෙන් මිලියන 300ක් ඇණවුම් කර තිබුණත්, මේ වන විට මේ එන්නතේ ඵලදායීතාවය පිළිබඳ සැක සංකා මතු වී තිබෙනවා. සාර්ථක වුවහොත්, මේ එන්නත සාපේක්ෂව මිල අඩු එන්නතක් වනු ඇති.

ඇමරිකානු රජය විසින් ජොන්සන් සහ ජොන්සන් සමාගමටද එන්නත් සංවර්ධනය සඳහා ඩොලර් මිලියන 456ක් ලබා දී තිබෙන අතර එම එන්නත සාර්ථක වුවහොත් ඩොලර් බිලියනයක මුදලකට එන්නත් මිලියන 100ක් ලබා ගැනීමට නියමිතයි. දැනට සිදු කෙරෙන එම එන්නතේ තෙවන අදියරේ සායනික පරීක්ෂණ වල ප්‍රතිඵල ජනවාරි මාසයේදී ලැබෙන්නට නියමිතයි. මේ එන්නත සාර්ථක වුවහොත් ප්‍රතිශක්තිකරණය ඇති වීමට තනි එන්නතක් ප්‍රමාණවත් විය හැකියි. ඒ නිසා එන්නත් මිලියන 100 එම ප්‍රමාණයේ පිරිසකට ප්‍රමාණවත්.

සනෝෆි සමාගමේ එන්නත වැඩි දියුණු කිරීම සඳහා සහ එන්නත් මිලියන 100ක් ලබා ගැනීම සඳහා ඇමරිකානු රජය විසින් ඩොලර් බිලියන 2.1ක් වැය කළා. එහෙත්, මේ වන විට පෙනී ගොස් ඇති පරිදි එම එන්නතෙන් අපේක්ෂා කළ පරිදි ප්‍රතිශක්තිය ඇති වී නැහැ. 

ඇමරිකානු රජය විසින් නොවාවැක්ස් සමාගමටද එන්නත් සංවර්ධනය සඳහා ඩොලර් බිලියන 1.5ක මුදලක් ලබා දී තිබෙනවා. මෙම එන්නතේ තෙවන අදියරේ සායනික පරීක්ෂණද මේ වන විට පැවැත්වෙනවා. එන්නත සාර්ථක වුවහොත් ලබන වසරේ පළමු කාර්තුව තුළ ඇමරිකාවට නොවාවැක්ස් එන්නත් මිලියන 100ක් ලැබෙනවා.

මේ අනුව, සහතිකයක් නැතත්, ඉදිරි මාස කිහිපය තුළ ඇස්ට්‍රසෙනිකා, ජොන්සන් සහ ජොන්සන් හා නොවාවැක්ස් එන්නත් වල ඵලදායීතාව තහවුරු වී ඇමරිකාවට තවත් එන්නත් මිලියන 500 දක්වා ප්‍රමාණයක් ලැබෙන්නට ඉඩ තිබෙනවා. එම ප්‍රමාණය මිලියන 300කට ප්‍රමාණවත්. එසේ වුවහොත්, ඇමරිකාවේ එන්නත් ඉල්ලුම ජූලි මාසයට මාස ගණනක් කලින්ම සම්පූර්ණ වෙන්න පුළුවන්. 

සමහර විට ඇමරිකන් රජය විසින් වැඩියෙන් ඇණවුම් කළ වෙන්ටිලේටර් රටින් රටට බෙදා ගෙන ගියා වගේ ලබන වසර මැද වෙද්දී අඩු ආදායම්ලාභී රටවලට එන්නත් බෙදාගෙන යන්න වුනත් බැරිකමක් නැහැ.

දැනට වැඩි දියුණු වී තිබෙන හා වැඩි දියුණු වෙමින් පවතින කෝවිඩ් එන්නත් ඉක්මණින් බිහිවීම සඳහා ඇමරිකන් රජයෙන් ලැබුණු තල්ලුවේ දායකත්වය ඉතාම විශාලයි. ඇමරිකන් රජය විසින් එන්නත් සංවර්ධනය සඳහා ලෝබ නැතිව වියදම් කරන්නේ ණයට ගන්නා සල්ලි. ඒ සල්ලි වලින් ඇමරිකානුවන්ට වැඩක් වුනත්, ඇමරිකානුවන් නොවන අයට වැඩක් වුනත්, කාටවත් වැඩක් නොවී අපතේ ගියත්, අවසාන වශයෙන් මේ ණය ගෙවන්න වෙන්නේ ඇමරිකානුවන්ටයි.

නත්තලට එන්නතක්!

ලොකු සාද හෝ එකතු වීම් නැතිව, පවුලේ සාමාජිකයින් පමණක් එකතුව පවත්වන මෙවර නත්තල ඇමරිකානුවන්ට සරු නත්තලක් කියා මොන විදිහකින්වත් කියන්න බැහැ. මේ වන විට ඇමරිකානුවන්ගෙන් දහසකට එක් අයෙක් කෝවිඩ්-19 හේතුවෙන් මිය ගිහින්. මේ වන විටත් දිනකට තවත් මරණ තුන් දහසකට වඩා වැඩි ප්‍රමාණයක් ඉහත ගණනට එකතු වෙනවා. කොහොම වුනත්, මෙවර නත්තලේදී නත්තල් සීයා අරගෙන එන වටිනාම තෑග්ග කෝවිඩ්-19 එන්නතක්.

කෝවිඩ්-19 සඳහා වන පයිසර්-බයෝඑන්ටෙක් එන්නතට පසුගිය 11 වනදාත්, මොඩර්නා එන්නතට පසුගිය 18 වනදාත් පවතින හදිසි තත්ත්වය යටතේ ඇමරිකාව තුළ භාවිතය සඳහා අවසර ලැබුණා. ඊයේ (දෙසැම්බර් 23) උදෑසන වන විට ඇමරිකානුවන් මිලියනයකට වැඩි ප්‍රමාණයක් විසින් මේ එන්නත් දෙකෙන් එකක පළමු මාත්‍රාව ලබා ගෙන තිබුණා. 

පයිසර්-බයෝඑන්ටෙක් හා මොඩර්නා එන්නත් දෙකේම ඵලදායීතාවය ආසන්න වශයෙන් 95% තරම් ඉහළ අගයක්. මුල් අදියරේදීම මෙතරම් ඉහළ ඵලදායීතාවයක් තිබෙන එන්නත් නිපදවා ගැනීමට හැකි වීම අපේක්ෂා කළාට වඩා ගොඩක් හොඳ තත්ත්වයක්. 70% තරමේ ඵලදායීතාවයක් ඇති එන්නතකට වුවත් මුල් අදියරේදී හදිසි භාවිතාව සඳහා අනුමැතිය ලැබිය හැකිව තිබුණා. ලෝක ඉතිහාසය තුළ මිනිස් වර්ගයා විසින් මෙතරම් සාර්ථක ලෙස හා මෙවැනි කෙටි කලකින් මෙවැනි දරුණු වසංගතයකට මුහුණ දිය හැකි සාර්ථක ක්‍රමයක් සොයාගත් මුල් අවස්ථාව මෙය විය හැකියි.

අවම වශයෙන් ලෝකයේ රටවල් ගණනාවක සමාගම් දෙසීයකට අධික ප්‍රමාණයක් කෝවිඩ්-19 සඳහා එන්නත් නිපදවීමේ කාර්යය තුළ සිටියා. ඉක්මන් හා සාර්ථක ප්‍රතිඵල ලැබෙන්න හේතු වුනේ මේ එන්නත් නිෂ්පාදකයින් අතර වූ තරඟයයි.

මේ විදිහට තරඟ නොකර කවුරුත් එකතු වී එක එන්නතක් නිපදවූවානම් මීට වඩා හොඳ නැද්ද?

පැහැදිලිවම නැහැ. එන්නතක් "සොයා ගැනීමේ" මූලික කටයුතු ටික කරන්න මහා විශාල පිරිසක් අවශ්‍ය වන්නේ නැහැ. ඒ වගේම, ඒ වැඩේට විශාල කාලයක් යන්නේත් නැහැ. සමහර විට අවශ්‍ය දැනුම හා පුහුණුව තිබෙන හත් අට දෙනෙකුගෙන් යුතු කණ්ඩායමකට සති කිහිපයක් තුළ කළ හැකි දෙයක්. මේ දැනුම හා පුහුණුව තිබෙන අය ලෝකයේ බොහෝ රටවල ඉන්නවා. ඒ හැමෝම එකතු වුනා කියලත් ඔය වැඩේ ඔයිට වඩා හොඳින් හෝ ඉක්මණින් කරන්න බැහැ. එහෙම වුනානම් වෙන්නේ දැන් තිබෙන දෙසිය ගණනක් වන විකල්ප වෙනුවට එක් විසඳුමක් පමණක් ඉතිරි වීමයි. එහි ඵලදායීතාවය ඉහළ මට්ටමක නොතිබෙන්න පුළුවන්.

එහෙමනම් එන්නතක් හදන්න අවුරුද්දකට කිට්ටු කාලයක් ගියේ ඇයි?

ඇත්තටම එන්නත් හදන්න සති කිහිපයකට වඩා කාලයක් ගත වී නැහැ. ඉතිරි කාලය අවශ්‍ය වන්නේ මේ එන්නත් වල සුරක්ෂිතතාව හා ඵලදායීතාවය පරීක්ෂා කර තහවුරු කරන්නයි. ඒ සඳහා නිශ්චිත අවම කාලයක් යනවා. එන්නත ලබා දී වසර දෙකකට පසුව එහි අතුරු ආබාධයක් නොඑන බව තහවුරු කරගන්නනම් අඩුම වශයෙන් වසර දෙකක් ඉන්නම වෙනවා. වැඩියෙන් මුදල් හා පිරිස් බලය යෙදෙවූවා කියා මේ කාලය අඩුකරන්න පුළුවන්කමක් නැහැ. 

අපි හිතමු වෙනත් කිසියම් විකල්ප ක්‍රමයකින් කෝවිඩ්-19 වැළැක්විය හැකි ක්‍රමයක් ඉක්මණින් හොයා ගත්තා කියලා. එහෙම හොයා ගත්තත් එහි සුරක්ෂිතතාව හා ඵලදායීතාවය පරීක්ෂා කර තහවුරු කර ගැනීම සඳහා ඔය වගේම කාලයක් ගතවෙනවා. එහෙම නැතුව එය කෝවිඩ්-19 වලක්වන බව නිශ්චිතව කියන්න පුළුවන්කමක් නැහැ. යම් කෙනෙකුට එවැනි නිසි පරීක්ෂාවකින් තොරව අදාළ විකල්ප ක්‍රමය පිළිබඳව විශ්වාසය තැබීමේ හැකියාව තිබෙනවා. එය සමාන කළ හැක්කේ කෝවිඩ්-19 සඳහා වන එන්නතක් එය "සොයා ගත්" වහාම නිසි පරීක්ෂාවකින් තොරව භාවිතා කිරීමටයි. 

උදාහරණයක් විදිහට මොඩර්නා එන්නත වැඩි දියුණු කළ වහාම, සායනික පරීක්ෂණ කිසිවක් සිදු නොකර කිසියම් රටක රජයක් මැදිහත් වී එය මහා පරිමාණයෙන් ඒ රටේ මිනිස්සුන්ට ලබා දුන්නා කියා හිතමු. එසේ කළානම් ඒ රට කෝවිඩ් වලින් සම්පූර්ණයෙන්ම වාගේ බේරෙන්න ඉඩ තිබුණා. හැබැයි එය එසේ විය හැකිව තිබුණු බව අප දන්නේ දැනුයි. යම් හෙයකින් මේ එන්නත ඵලදායී නොවූවානම් ඒ විදිහට එන්නත ලබා දුන්නා කියා කිසිම වැඩක් වෙන්නේ නැහැ. 

එන්නතක ඵලදායීතාවය කියා කියන්නේ කුමක්ද?

පයිසර්-බයෝඑන්ටෙක් හා මොඩර්නා එන්නත් දෙකේම ඵලදායීතාවය ආසන්න වශයෙන් 95% පමණ බව ගොඩක් අයට ඇහිලා ඇතිනේ. මෙයින් අදහස් වෙන්නේ කුමක්ද? එන්නත ලබාගත්තාට පසුවත් කෝවිඩ්-19 හැදෙන්න 5%ක ඉඩක් තිබෙනවා කියන එකද? 

පැහැදිලිවම නැහැ. එය අනිවාර්යයෙන්ම ඊට වඩා අඩු සම්භාවිතාවක්. 

එන්නතක් ලබා ගත්තත් නැතත් හැමෝටම කෝවිඩ්-19 හැදෙන්නේ නැහැ. ඒ නිසා, එන්නතක් (හෝ වෙනත් විකල්පයක්) ලබා ගැනීමෙන් පසුව එය ලබාගත් බොහෝ දෙනෙකුට කෝවිඩ්-19 හැදුනේ නැතත්, එසේ කෝවිඩ්-19 හැදුනේ නැත්තේ අදාළ එන්නත හෝ වෙනත් විකල්පය නිසා කියා කියන්න බැහැ. 

තෙවන අදියරේ සායනික පරීක්ෂා වලදී මොඩර්නා එන්නත 15,185 දෙනෙකුට ලබා දී තිබෙනවා. නොවැම්බර් 21 දින වන විට ඔවුන්ගෙන් 11 දෙනෙකුට කෝවිඩ්-19 ආසාදනය වී තිබෙන නමුත් ඉතිරි කිසිවෙකුට කෝවිඩ්-19 ආසාදනය වී නැහැ. මේ අනුව එන්නත ලබා ගෙන සති 9කට පමණ පසුව එය ලබාගත් අයගෙන් 99.9%ක්ම කෝවිඩ් වලින් බේරී සිටිනවා. 

ඉහත ප්‍රතිඵලය මත පදනම්ව මොඩර්නා එන්නත 99.9%ක් සාර්ථක බව කියන්න පුළුවන්ද? කිසිසේත්ම බැහැ. සමහර විට මේ එන්නත ලබා දුන්නේ ලංකාවේනම් එන්නත ලබාගත් කාටවත්ම කෝවිඩ් නොහැදෙන්න වුනත් ඉඩ තිබුණා. එන්නත ලබා ගත් බොහෝ දෙනෙකුට කෝවිඩ් නොහැදුනේ ඔවුන් වෛරසයට නිරාවරණය නොවූ නිසා හෝ ශරීරයේ ස්වභාවික ප්‍රතිශක්තිය හේතුවෙන් මිස එන්නත නිසා නොවෙන්න පුළුවන්. එහෙමනම්, එන්නතේ ඵලදායීතාවය හොයා ගන්නේ කොහොමද?

එන්නතක හෝ වෙනත් ඖෂධයක ඵලදායීතාවය හොයා ගන්න සසම්භාවී සායනික පරීක්ෂණ පවත්වන්නේ එන්නත ලබා නොගත්තත් බොහෝ දෙනෙකුට කෝවිඩ් වැළඳෙන්නේ නැති නිසයි. තෙවන අදියරේ මොඩර්නා සායනික පරීක්ෂණ සඳහා 30,350 දෙනෙකු යොදාගෙන තිබෙන අතර පයිසර්-බයෝඑන්ටෙක්  සායනික පරීක්ෂණ සඳහා 43,651 දෙනෙකු යොදා ගෙන තිබෙනවා. සසම්භාවී සායනික පරීක්ෂණයකදී කරන්නේ මේ අයගෙන් ආසන්න වශයෙන් බාගයකට නියම එන්නතත්, අනෙක් බාගයට බොරු එන්නතකුත් ලබා දෙන එකයි. බොරු එන්නත ලබාගත් කණ්ඩායමේ අයට කෝවිඩ් වැඩියෙන් හැදී ඇත්ත එන්නත ලබාගත් අයට අඩුවෙන් හැදෙනවානම් එයින් පැහැදිලි වන්නේ එන්නත වැඩ කරන බවයි.

මේ වගේ පරීක්ෂණයක් සාර්ථක වෙන්නනම් කරුණු කිහිපයක් ඉටු විය යුතුයි. සසම්භාවී සායනික පරීක්ෂණයක මූලික උපකල්පනයක් වෙන්නේ කණ්ඩායම් දෙක සමාන කණ්ඩායම් දෙකක් බවයි. දහ දෙනෙකුගේ පමණ කුඩා කණ්ඩායමක් අහඹු ලෙස පහේ ගොඩවල් දෙකකට දැම්මා කියා ඒ කණ්ඩායම් දෙක හරියටම සමාන වන්නේ නැහැ. එහෙත්, තිස් දහසක පමණ විශාල කණ්ඩායමක් අහඹු ලෙස ගොඩවල් දෙකකට බෙදූ විට එම කණ්ඩායම් දෙක අතර අසමානතා නැති තරම්. පරීක්ෂණය සඳහා යොදා ගන්නා කණ්ඩායම් දෙක සමාන සේ සැලකිය හැක්කේ විශාල පිරිසක් පරීක්ෂණය සඳහා යොදා ගන්නා තරමටයි. ඒ සඳහා සැලකිය යුතු කාලයක් හා මුදලක් වැය වෙනවා. ඒ වගේම, එන්නතේ අතුරු ආබාධ තිබිය හැකි නිසා මෙය අවදානම් කටයුත්තක්. 

සායනික පරීක්ෂණ සඳහා විශාල පිරිසක් යොදවා ගැනීමේ අවදානම අඩු කර ගැනීම සඳහා මුලින්ම තෝරාගත් සුළු පිරිසකට එන්නත ලබා දිය යුතුයි. ඊට පෙර, එහි සුරක්ෂිතතාව තහවුරු කර ගැනීම සඳහා වෙනත් පරීක්ෂණ කළ යුතුයි. මේ එක් එක් අදියරේ පරීක්ෂා සඳහා යම් අවම කාලයක් ගත වෙනවා. ඒ කාලය අඩු කරන්න බැහැ. කාලය අඩු කිරීම අවදානම වැඩි කිරීමක්.

සසම්භාවී සායනික පරීක්ෂණයක් සඳහා විශාල පිරිසක් යොදවා ගත්තත්, එය ලබාගත් පිරිස කෝවිඩ් ආසාදනය කරන වෛරසයට නිරාවරණය වුනේ නැත්නම් කොහොමටවත් කෝවිඩ් නොහැදෙන නිසා එන්නතේ ඵලදායීතාවය පරීක්ෂා කරන්න විදිහක් නැහැ. එහෙමයි කියලා පරීක්ෂණයට සහභාගී වුනු අයට කෝවිඩ් හැදීමේ ඉඩකඩ වැඩි කරන්න පුළුවන්කමකුත් නැහැ. ඒ නිසා, මේ කණ්ඩායමේ සැලකිය යුතු පිරිසක් සාමාන්‍ය තත්ත්වයන් යටතේ වෛරසයට නිරාවරණය වන තුරු බලා ඉන්න වෙනවා. 

මොඩර්නා සායනික පරීක්ෂණ සඳහා යොදාගත් අයගෙන් 15,185 දෙනෙකුට ඇත්ත එන්නත ලබා දුන්නා. ඉතිරි 15,165 දෙනෙකුට ලබා දුන්නේ බොරු එන්නතක්. ඇත්ත එන්නත ලබාගත් 11 දෙනෙකුට කෝවිඩ්-19 ආසාදනය වෙද්දී බොරු එන්නත ලබාගත් 185 දෙනෙකුට කෝවිඩ්-19 ආසාදනය වී තිබෙනවා. කණ්ඩායම් දෙක සමාන කණ්ඩායම් නිසා, එන්නත ලබා නොදුන්නානම් එය ලබාගත් කණ්ඩායමේද 185 දෙනෙකු ආසාදිතයින් විය හැකි බව අපට උපකල්පනය කරන්න පුළුවන්. ඒ අනුව, එම ප්‍රමාණය 11 දක්වා අඩු වී තිබෙන්නේ එන්නත නිසා බව උපකල්පනය කළ හැකියි. ඒ කියන්නේ එන්නත ලබා ගැනීම නිසා 185 - 11 = 174 දෙනෙකු කෝවිඩ් වලින් බේරිලා.

මේ ආකාරයේ සසම්භාවී සායනික පරීක්ෂාවක් නොකළේනම් අපට පෙනෙන්නේ එන්නත ලබාගත් 15,185 දෙනෙකුගෙන් 15,174 දෙනෙකුම එන්නත නිසා කෝවිඩ් වලින් බේරුණු බවයි. ඇමරිකාවේ කෝවිඩ් මේ තරමටම ප්‍රචලිතව නොතිබුණානම්, දැනට ලංකාවේ ප්‍රචලිතව ඇති මට්ටමේ තිබුණානම්, එන්තත ලබාගත් කිසිවෙකුට කොවිඩ් නොවැළඳෙන්න ඉඩ තිබුණා. ඒ වගේම නියැදිය මෙපමණ විශාල නොවී, නියැදියේ ප්‍රමාණය දහසක් පමණ වුනානම් බොහෝ විට එම නියැදියෙන් කොවිඩ් වැළඳුනු කිසිවෙකු හමු නොවෙන්න ඉඩ තිබුණා. 

එන්නත ලබාගත් 15,185 දෙනෙකුගෙන් 15,000කටම කෝවිඩ් නොවැළඳුනේ එන්නත නිසා නොව වෛරසයට නිරාවරණය නොවූ නිසා හෝ ස්වභාවික ප්‍රතිශක්තිය නිසා මිස එන්නත නිසා නොවන බව අප දන්නේ සසම්භාවී සායනික පරීක්ෂාවක් කළ නිසයි. එන්නත නොතිබුණත් කෝවිඩ්-19 හැදෙන්නට ඉඩ තිබුණේ ඉතිරි 185 දෙනාට පමණයි. ඒ 185 දෙනාගෙන් 11 දෙනෙකුට මොඩර්නා එන්නත අරගෙනත් කෝවිඩ් හැදිලා. ඒ නිසා, එන්නත නිසා රෝගය වැලකී තිබෙන්නේ 185 දෙනෙකුගෙන් 174 දෙනෙකුගේ පමණයි. මෙය ප්‍රතිශතයක් ලෙස 174/185 = 94%ක්. මොඩර්නා එන්නත ආසන්න වශයෙන් 95%ක් ඵලදායී බව කියන්නේ මේ පදමිනුයි. 

සැබෑ එන්නත හෝ බොරු එන්නත ලබාගෙන කාලය ගත වෙද්දී කණ්ඩායම් දෙකේම අය වැඩි වැඩියෙන් වෛරසයට නිරාවරණය වෙමින් සිටිනවා. එහිදී, කණ්ඩායම් දෙකේ වෛරස් ආසාදිතයින් ප්‍රමාණ අතර පරතරය එන්න එන්නම පුළුල් වෙමින් පවතිනවා. 

මේ ආකාරයෙන්ම පයිසර්-බයෝඑන්ටෙක් සායනික පරීක්ෂණ වලදී 21,823 දෙනෙකුට සැබෑ එන්නතත්, 21,828 දෙනෙකුට සේලයින් දියරය අඩංගු බොරු එන්නතකුත් ලබා දී තිබෙනවා. බොරු එන්නත ලබාගත් 162 දෙනෙකුට කොවිඩ්-19 වැළඳෙන විට ඇත්ත එන්නත ලබාගත් කණ්ඩායමෙන් කෝවිඩ්-19 ආසාදිතයින් හමු වී තිබෙන්නේ 8 දෙනෙකු පමණයි. මේ අනුව, පයිසර්-බයෝඑන්ටෙක් එන්නත නිසා 162 දෙනෙකුගෙන් 154 දෙනෙකු කෝවිඩ්-19 වලින් බේරී තිබෙනවා. මෙය ප්‍රතිශතයක් ලෙස 154/162 = 95%ක්.

එන්නතක් ලබා ගැනීම පෞද්ගලික තීරණයක් වුවත් එය පෞද්ගලික යහපත වගේම පොදු යහපත සැලසෙන තීරණයක්. කිසියම් රටක හෝ ප්‍රදේශයක එන්නතක් ලබා ගන්නා පිරිස ඉහළ යන තරමට එන්නත ලබා නොගන්නා අයට රෝගය ආසාදනය වීමේ අවදානමත් විශාල ලෙස පහත වැටෙනවා. ඊයේ වෙද්දී ඇමරිකාව තුළ පයිසර්-බයෝඑන්ටෙක් හා මොඩර්නා  කෝවිඩ් එන්නත් 9,465,725ක් බෙදා හැර තිබුණු අතර ඇමරිකානුවන් 1,008,025 දෙනෙකු විසින් මේ එන්නතක පළමු මාත්‍රාව ලබා ගෙන තිබුණා. 

පයිසර්-බයෝඑන්ටෙක් එන්නත ලබාගත් අය දින 21කට පසුවත්, මොඩර්නා එන්නත ලබාගත් අය දින 28කට පසුවත් එන්නතේ දෙවන මාත්‍රාවක් ලබාගත යුතුයි. මේ එන්නතක් ලබා ගැනීමට අවශ්‍ය ඕනෑම කෙනෙකුට එය ලබා ගත හැකි තරමේ එන්නත් සැපයුමක් තවමත් නැතත් මාර්තු අවසානය පමණ වන විට බොහෝ ඇමරිකානුවන්ට එන්නතක මාත්‍රාවක් ලබා ගන්න පුළුවන් වෙයි. 

දැනට තිබෙන සීමිත එන්නත් ප්‍රමාණය වැඩි ප්‍රමුඛතාවයක් අවශ්‍ය අයට ලබා දෙන නිසා අපටනම් නත්තල් තෑගි විදිහට කෝවිඩ් එන්නත් ලැබෙන්නේ නැහැ. කොහොම වුනත්, සිංහල අවුරුදු තෑග්ගක් විදිහටවත් අපට කෝවිඩ් එන්නතක් ලැබෙයි. එතකන් ඉතින් අත්ත බිඳෙයි පය බුරුලෙන් තමයි!