ජුනයිඩ් හෆීස්

ඉස්ලාම් ආගමට අපහාස කිරීමේ චෝදනා මත වසර හතකට ආසන්න කාලයක් අත් අඩංගුවේ සිටි පකිස්ථාන සරසවියක දේශකයෙකු වූ ජුනයිඩ් හෆීස්ට පකිස්ථාන අධිකරණයක් විසින් මරණ දඬුවම නියම කර තිබෙනවා.

ජුනයිඩ් හෆීස් ෆුල්බ්‍රයිට් ශිෂ්‍යත්වලාභියෙකු ලෙස ඇමරිකාවේ මිසිසිපි ප්‍රාන්තයේ ජැක්සන් රාජ්‍ය විශ්ව විද්‍යාලයෙන් පශ්චාත් උපාධියක් ලබා ගත් අයෙක්. 2010 වසරේදී නැවත පකිස්ථානයට යාමෙන් පසුව ඔහු පන්ජාබයේ මුල්තාන් බහඋද්දින් සකරියා සරසවියේ දේශකයකු ලෙස සේවය අරඹනවා.

ජුනයිඩ් හෆීස්ගේ නිදහස් මතධාරී අදහස් හේතුවෙන් පකිස්ථානය ඉස්ලාමීය රාජ්‍යයක් බවට පත් කිරීම වෙනුවෙන් පෙනී සිටින ජමාතේ ඉස්ලාමී පක්ෂයේ ශිෂ්‍ය සංවිධානය ඇතුළු අන්තවාදී ශිෂ්‍ය කණ්ඩායම් මුල සිටීම ජුනයිඩ් හෆීස්ව සරසවියට බඳවා ගැනීමට විරුද්ධ වෙනවා. මේ කණ්ඩායම් විසින් හෆීස්ට ඉස්ලාම් ආගමට අපහාස කිරීම පිළිබඳව චෝදනා කරන්නේ වත්පොත් පළ කිරීමක් ඉදිරියට දමමිනුයි.

චෝදනාවට හේතු වූ පළ කිරීම කර තිබෙන්නේ ජුනයිඩ් හෆීස් විසින් නෙමෙයි. එහෙත් එය පළ වූ වත්පොත් කණ්ඩායම් පිටුවේ ඇඩ්මින් වරයා ලෙස ඔහු එම පෝස්ටුව ඉවත් නොකිරීම මත ඔහුට චෝදනා නගා තිබෙනවා. ශිෂ්‍ය කණ්ඩායම් වල චෝදනා වලට අනුව "So-Called Liberals of Pakistan" සහ "Mulla Munafiq" නම් ෆේස්බුක් පිටු පවත්වා ගෙන ගොස් තිබෙන්නේත්, එම නම් වලින් කමෙන්ට් දමා තිබෙන්නේත් ජුනයිඩ් හෆීස් විසිනුයි.  ජුනයිඩ් හෆීස් වෙනුවෙන් පෙනී සිටින අයට අනුව මෙය තහවුරු කළ කරුණක් නොවන අතර හෆීස්ව අත් අඩංගුවට ගැනීමෙන් පසුවද මේ වත්පොත් පිටු සක්‍රියව ක්‍රියාත්මක වී තිබෙනවා. කුරානයේ ඇති දේ පැරණි මෙසපොතේමියානු ජනකතා මත පදනම් වන බව ප්‍රකාශ කිරීම ඔහුට එරෙහිව තිබෙන තවත් චෝදනාවක්.

ජුනයිඩ් හෆීස් වෙනුවෙන් පෙනී සිටි නීතිඥයින්ට ආගමික අන්තවාදීන්ගෙන් දිගින් දිගටම මරණ තර්ජන එල්ල වුනා. පකිස්ථානයේ ස්වාධීන මානව හිමිකම් කොමිසමේ මුල්තාන් කාර්යාලයේ අධ්‍යක්ෂ රෂීඩ් රෙහ්මන් විරෝධතාකරුවන්ට අවනත නොවී ජුනයිඩ් හෆීස් වෙනුවෙන් පෙනී සිටීම නිසා ඔහුට වසර කිහිපයකට පෙර ජීවිතයෙන් වන්දි ගෙවන්න සිදු වුනා.

ජුනයිඩ් හෆීස් වැනි නිදහස් මතධාරී ඉස්ලාම් ආගමිකයින්ව එක අතකින් ඉස්ලාම් අන්තවාදීන්ගේ විරෝධයට පාත්‍ර වන අතරම අනික් පැත්තෙන් ඔවුන්ට ඉස්ලාම් වීම නිසාම ඉස්ලාම් නොවන ලෝකය තුළ වෙනස් ලෙස සැලකීමට භාජනය වෙන්න සිදු වී තිබෙනවා. ඉන්දියාවේ අලුත් පණත උදාහරණයක්. ඉස්ලාම් නොවන වෙනත් මධ්‍යස්ථ මතධාරීන්ට මුහුණ දෙන්න වී තිබෙන ගැටළුවත් මෙයමයි. ලෝකයේ හැම පැත්තේම වගේ මධ්‍යස්ථ මතධාරීන්ට වෙන් වුනු ඉඩකඩ එන්න එන්නම පටු වෙනවා.

(Image: https://www.voanews.com/south-central-asia/pakistani-scholar-sentenced-death-blasphemy)

බදු අඩු කළා කිවුවට එච්චරම නැතිලු!

පෙරේදා (දෙසැම්බර් 18) ෆිච් රේටින් සමාගම විසින් ලංකාවේ ජාත්‍යන්තර ස්වෛරිත්ව බැඳුම්කර වල ශ්‍රේණිගත කිරීම් ඉදිරි දැක්ම  B ස්ථායී තත්ත්වයේ සිට B සෘණ තත්ත්වය දක්වා පහත දැම්මා. එයින් කියැවෙන්නේ ඉදිරි කාලයේදී මේ බැඳුම්කර වල අවදානම් ශ්‍රේණිය B මට්ටමෙන් පහතට වැටෙන්න ඉඩ තිබෙන බවයි. මෙය ලංකාවට ඉදිරි කාලයේදී ජාත්‍යන්තර වෙළඳපොළෙන් වාණිජ ණය ලබා ගැනීම වඩා අසීරු කරනවා.

ෆිච් රේටින් සමාගම මේ තීරණයට එළැඹ තියෙන්නේ රජය විසින් මෑතකදී ලබා දුන් බදු සහන හේතුවෙන් රාජ්‍ය ආදායම අඩුවී ඉදිරි කාලයේදී අයවැය හිඟය කලින් සැලසුම් කර තිබුණු මට්ටම ඉක්මවා පුළුල් වීමට තිබෙන ඉඩකඩ සලකා බලමිනුයි. මුදල් අමාත්‍යාංශය විසින් ඊයේ (දෙසැම්බර් 19) රජය වෙනුවෙන් නිවේදනයක් නිකුත් කරමින් මේ තීරණයට එරෙහිව කරුණු දක්වා තිබෙනවා. එම නිවේදනයෙන් පෙන්වා දෙන්න උත්සාහ කර තිබෙන්නේ ලබා දුන් බදු සහන ගණනාවක්ම නැවත වෙනත් අයුරකින් ආපසු ලබා ගන්නා නිසා රාජ්‍ය ආදායම් වලට විශාල බලපෑමක් සිදු නොවන බවයි. එම නිවේදනයෙහි පහත කරුණු වලට අවධානය යොමු කර තිබෙනවා.

- මූල්‍ය සේවා සඳහා වැට් බද්ද අඩු නොකර 15% මට්ටමේම තිබෙනවා

- දුම්වැටි හා මත්පැන් සඳහා වන විශේෂ බද්ද වැඩි කර ඇති නිසා දුම්වැටි හා මත්පැන් සඳහා වැට් බද්ද අඩු වීමේ අවාසිය සමනය වෙනවා

- ආනයන සඳහා වූ ජාතිය ගොඩනැගීමේ බද්ද අහෝසි කළත්, වරාය හා ගුවන් තොටුපොළ බද්ද වැඩි කර ඇති නිසා එම ආදායම වෙනත් ආකාරයකින් ලැබෙනවා

- උපයන විට ගෙවීමේ බද්ද අහෝසි කළත් ඉහළ ආදායම් මට්ටමකදී ඒ වෙනුවට ආදායම් බදු ගෙවිය යුතුයි

- රඳවා ගැනීමේ බද්ද ඉවත් කළත් එය ආදායම් බදු සේ ගෙවිය යුතුයි

මේ ආකාර වලින් අහෝසි කළ හා අඩු කළ බදු වල පාඩුව වෙනත් අයුරකින් එකතු වන නිසා 2020 වසරේ රජයේ අයවැය හිඟය ෆිච් රේටින් ආයතනය විසින් ඇස්තමේන්තු කර තිබෙන දදේනියෙන් 6.5% මට්ටමට වැඩි වන්නේ නැති බවත්, එය වැඩි වන්නේ දදේනියෙන් 5.5% මට්ටම දක්වා පමණක් බවත් මුදල් අමාත්‍යාංශය සඳහන් කරනවා.

ඒ සමඟ ශ්‍රී ලංකා රජය ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදල විසින් ලබා දී ඇති ඉලක්ක ළඟා කර ගනු ඇති බවද මුදල් අමාත්‍යාංශය පවසනවා.

කෙසේ වුවත්, ෆිච් රේටින් ආයතනයේ පුවත් නිවේදනය අනුව පෙනී යන්නේ එම ආයතනය විසින් අදාළ තීරණය ගැනීමට පෙර ඉහත සියලු කරුණු සලකා බලා තිබෙන බවයි.

(Image: https://siteselection.com/cc/missouri/2018/tax-reform-and-tax-policy-show-me-the-tax-cuts.cfm)

නව වෙනි පැය

මොරීසියෝ කැතලාන්ගේ ටේප් කළ කෙහෙල් ගෙඩිය ගැන ලිපි කීපයක්ම ලිවුවනේ. ඔය කෙහෙල් ගෙඩිය ඔය තරම් මිලකට අලෙවි වුනේ එය කැතලාන්ගේ නිර්මාණයක් නිසයි. ප්‍රසිද්ධියට පත් වූ කැතලාන්ගේ තවත් කලා නිර්මාණ ගණනාවක්ම තිබෙනවා. ඒ අතරින් එකක් තමයි ලා නෝන ඕර (නව වැනි පැය) ලෙස නම් කර තිබෙන, උල්කාපාතයක් වැදී බිම වැටී සිටින දෙවන ජුවාම් පාවුළු පාප් තුමාගේ මූර්තිය.

නව වැනි පැය කලා කෘතිය පිළිබඳ විවිධ අර්ථකථන තිබෙනවා. එයින් එක් ප්‍රචලිත අර්ථකතනයක් අනුව කොයි තරම් බලවත් පුද්ගලයෙක් වුවත්, අවදානම් වලින් සම්පූර්ණයෙන්ම මිදී නැති බව මෙයින් පෙන්වා දෙනවා. අවම වශයෙන් කතෝලික ආගමිකයින්ට සාපේක්ෂව පාප් තුමා කියා කියන්නේ පෘථිවිය මත සිටින බලවත්ම පුද්ගලයෙක්. පෘථිවිය මත ඔහු කොයි තරම් සුරක්ෂිත වුවත්, අනපේක්ෂිත මොහොතක පෘථිවියට පිටත අභ්‍යවකාශයේ සිට පොළොවට වැටෙන උල්කාපාතයක් ඔහුගේ ඇඟේ වැදෙන්න පුළුවන්.

ඔහු (him) ලෙස නම් කර තිබෙන දණ ගසා සිටින හිට්ලර්ගේ මූර්තිය මොරීසියෝ කැතලාන්ගේ තවත් ප්‍රසිද්ධ කලා නිර්මාණයක්. මෙය නිර්මාණය කර තිබෙන්නේ දණ ගසා යාඥා කරමින් සිටින සාමාන්‍ය පිරිමි ළමයෙකුගේ පසුපස දර්ශනය ලෙස මුලින්ම පෙනෙන අයුරිනුයි. සමීප වී මූර්තියේ ඉදිරිපස බැලූ විට පමණක් ඇඩොල්ෆ් හිට්ලර්ගේ බව පැහැදිලිව හඳුනා ගත හැකි පරිදි මුහුණ නිර්මාණය කර තිබෙනවා.

බඩු මිල, බදු හා උද්ධමනය

ගෝඨාභය රාජපක්ෂ ජනාධිපති වී දැන් මාසයක් වෙනවා. මේ කාලය ඇතුළත අලුත් ආණ්ඩුව විසින් කළ කී දේ වලින් චම්පික රණවකව අත් අඩංගුවට ගන්නා තුරු වැඩිපුරම කතා බහට ලක් වුනේ බදු අඩු කිරීමයි. බදු අඩු කිරීම නිසා අලුත් ආණ්ඩුව විසින් කෙටිකාලීනව වගේම දිගුකාලීනවත් විශාල පාඩුවක් කර ගෙන අවසන්. නමුත්, ඒ පාඩුවට හරියන වාසියක් ආණ්ඩුවට ලැබී ඇති බවක් පෙනෙන්නේ නැහැ.

රාජපක්ෂ පවුල ඇතුළේ ආර්ථික විශේෂඥයින් නැහැ. රාජපක්ෂලාට බදු අඩු කරන්න උපදෙස් දෙන්න ඇත්තේ ඔවුන් වටා ඉන්න ආර්ථික විශේෂඥයින් විය යුතුයි. පසුගිය ආණ්ඩුව බදු අනුපාතික විශාල ලෙස වැඩි කළා. ඒ හේතුව මත රනිල්ව බොහෝ විට සමච්චලයට ලක් වුනා. එහෙත්, රනිල්ගේ බදු ගැන විවේචන ප්‍රචාරණය කළේ පොදුජන පෙරමුණේ හා ජවිපෙ පාක්ෂිකයින් විසිනුයි. ඒ හැර සාමාන්‍ය ජනතාව අතර ඇත්තටම බදු විරෝධයක් ඇති වී තිබුණේ නැහැ. පැවති ආණ්ඩුවට බොහෝ දෙනෙකුගේ තිබුණු අකැමැත්ත ප්‍රකාශ කිරීමේදී බදු ගැහීම ගැනත් විවේචන කළත්, රනිල්ගේ බදු නිසා ඇත්තටම බඩු මිල මිනිස්සුන්ට දැනෙන තරමට වැඩි වී තිබුණේ නැහැ.

මිනිස්සුන්ට බඩු මිල ප්‍රශ්නයක් වී නොතිබුණු නිසාම බදු කැපිල්ලත් මිනිස්සුන්ට ලොකුවට දැනී නැහැ. ඇත්තටම බදු කැපුවා කියා බඩු මිල අඩු වෙලත් නැහැ. බොහෝ ආහාර ද්‍රව්‍ය වල මිල පසුගිය මාසය තුළ වැඩි වී මිස අඩු වී නැහැ. එසේ මිල වැඩි වීමට ප්‍රධාන හේතුව බදු කැපීම කියා කියන්න පුළුවන්කමක් නැතත්, බදු අඩු කිරීම නිසා බඩු මිල අඩු වී නැති බවනම් පැහැදිලියි. ගෝඨාභය රාජපක්ෂටම හාල් කඩ ගානේ රස්තියාදු වෙන්න වී තිබීමෙන් පේන්නේ වැඩේ හරි නොගිය බව ඔහුටත් තේරී ඇති බවයි.

උද්ධමනය හා ජීවන වියදම කියන්නේ එකම දේ නෙමෙයි. ආර්ථික විද්‍යාඥයින් උද්ධමනය ලෙස හඳුන්වන්නේ භාණ්ඩ හා සේවා වල වටිනාකමට සාපේක්ෂව රටේ මුදල් ඒකකයේ වටිනාකම අඩු වීමටයි. ඒ නිසා, ලංකාවේ උද්ධමනය රුපියල් වලින් ගනුදෙනු කරන කාටත් එක සේ දැනෙනවා. නමුත්, ජීවන වියදම කියන එක එක් එක් පුද්ගලයාගේ ජීවන විලාසිතා මත තීරණය වන දෙයක්. බෝංචි කිලෝවක් රුපියල් දාහට ගියත් බෝංචි නොකන කෙනෙකුගේ ජීවන වියදමට එය බලපාන්නේ නැහැ. එහෙත්, එය ඔහුගේ හෝ ඇයගේ අතේ තිබෙන රුපියල් වල වටිනාකමට බලපානවා.

සැපයුම් සාධක මත තාවකාලිකව බෝංචි මිල හෝ රතු ළූණු මිල ඉහළ ගියා කියා රටේ උද්ධමනය වැඩි වෙන්නේ නැහැ. උද්ධමනය වැඩි වෙන්නේ රටේ මුදල් සැපයුම වැඩි කළ විටයි. රටේ සෑම භාණ්ඩයකම හා සේවාවකම මිල ගණන් පරීක්ෂා කරන එක පහසු දෙයක් නොවන නිසා, උද්ධමනය මැනීම සඳහා යොදා ගන්නා මිල දර්ශකයක තිබෙන්නේ තෝරා ගත් භාණ්ඩ හා සේවා දෙතුන් සීයක් පමණයි. නමුත්, උද්ධමනය කියන සංකල්පයෙන් අදහස් වෙන්නේ මේ භාණ්ඩ දෙතුන් සීයේ මිල නෙමෙයි. රජයකට තෝරාගත් භාණ්ඩ වල මිල ටින්කරින් කරන්න පුළුවන් වුනත්, හොර පාරෙන් උද්ධමනය අඩු කරන්න බැහැ.

බදු අඩු කිරීමේ ප්‍රතිඵලයක් විදිහට රටේ මිනිස්සු අතේ රැඳෙන මුදල් ප්‍රමාණය ඉහළ ගියත්, රටේ භාණ්ඩ හා සේවා නිෂ්පාදනය සමානුපාතිකව ඉහළ යන්නේ නැහැ. ඒ නිසා, මිනිස්සුන්ගේ ආදායම් වැඩි වූ විට වැඩි වැඩියෙන් මිල දී ගන්න පෙළඹෙන භාණ්ඩ හා සේවා වල මිල මුලින්ම ඉහළ යනවා. මේ බොහෝ භාණ්ඩ ආනයනික භාණ්ඩ නිසා බදු අඩු කිරීමේ ප්‍රතිඵලය රටේ ගෙවුම් ශේෂයට නරක විදිහට බලපානවා. විණිමය අනුපාතිකය මත පීඩනය වැඩි වෙනවා.

උදාහරණයක් විදිහට උපයන විට ගෙවීමේ බද්ද ගත්තොත් මේ බද්ද අහෝසි කිරීමේ වාසිය ලැබුණේ රටේ මැදි ආදායම් ලබන ස්ථරයකට. මේ අය නොකා නොබී බඩගින්නේ සිටි අය නොවන නිසා හාල් පොල් ඉල්ලුම අමුතුවෙන් වැඩි වෙන්නේ නැහැ. නමුත්, දේශීය නිෂ්පාදන වලින් අළුත් මාළු, කුකුළු මස්, කැරට් බෝංචි වගේ "පොෂ්" එළවළු, බාස්මතී වගේ මිල අධික හාල් ආදියට ඉල්ලුම වැඩි වෙන්න පුළුවන්. ඒ වගේම, චීස්, බටර්, කිරිපිටි වගේ ආනයනික ආහාර ඉල්ලුමත්, පෞද්ගලික වාහන සඳහා ඉන්ධන ඉල්ලුමත්, මත්පැන් ඉල්ලුමත් වැඩි වෙන්න පුළුවන්. මේ උදාහරණ කිහිපයක්. ආනයනික ද්‍රව්‍ය වලට ඉල්ලුම වැඩි වෙද්දී ආනයන වැඩි වැඩියෙන් රටට එන නිසා සැපයුමේ අඩුවක් සිදු නොවුණත් අළුත් මාළු, එළවලු වගේ දේවල් වල සැපයුම වැඩි නොවන නිසා මිල ඉහළ යාම වලක්වන්න අමාරුයි.

අයහපත් කාලගුණ තත්ත්වයක් නිසා මාළු සැපයුම අඩු වූ වහාම මේ කරුණ පැහැදිලිව පෙනෙයි. සැපයුම අඩුවෙන කොට කොහොමටත් මාළු මිල වැඩි වෙනවා තමයි. නමුත්, රටේ මුදල් සංසරණය වැඩි වී තිබෙන වෙලාවක මේ බලපෑම ගොඩක් වැඩියි. මොකද මිල ඉහළ ගියත් මාළු ගන්න අය ඉන්නවා. බෝංචි මිලට වුනත් යම් තරමකින් සිදු වී තියෙන්නේ මේ සන්තෑසියම තමයි.

අවසාන වශයෙන් මුළු පීඩනයම එන්නේ විණිමය අනුපාතිකයට. අයවැය හිඟය පුළුල් වෙමින් තියෙද්දී ස්වෛරීත්ව බැඳුම්කර නිකුත් කරලා මුදල් එකතු කරන එකත් වඩා අමාරු වෙනවා. පහුගිය ආණ්ඩුවත් මුලදීම රාජ්‍ය සේවකයින්ගේ පඩි වැඩි කරලා මේ වගේම අමාරුවක වැටුණා. ඉන් පසුව, බදු වැඩි කරන්න සිදු වුනේ ඒ වැටුණු වලෙන් ගොඩ යන්නයි.

බදු අඩු කිරීම හා එළවළු මිල

මේ දවස් වල එළවලු වර්ග ගණනාවක මිල ඉහළ ගිහින්. මහ බැංකුවේ දත්ත අනුව ඊයේ (දෙසැම්බර් 17) පිටකොටුවේ බෝංචි කිලෝවක සිල්ලර මිල රුපියල් 390ක්. එම දත්තම අනුව, හරියටම වසරකට පෙර (2018 දෙසැම්බර් 17) පිටකොටුවේ බෝංචි කිලෝවක සිල්ලර මිල රුපියල් 210ක් පමණයි. බෝංචි කිලෝවක් හිටිවනම මේ තරම් ගණන් ගිහින් තියෙන්නේ ඇයි?

බෝංචි මේ තරම් ගණන් ගිහින් තියෙන්නේ තාවකාලික සැපයුම් ප්‍රශ්නයක් නිසා මිසක් ආණ්ඩුවේ මූල්‍ය ප්‍රතිපත්ති නිසා නෙමෙයි. අයහපත් කාලගුණය හෝ වෙනත් හේතුවක් නිසා බෝංචි සැපයුම අඩු වී තිබෙන බව පේනවා. ඉල්ලුම නොවෙනස්ව තිබියදී සැපයුම අඩු වුණාම මිල ඉහළ යනවා. ගෝඨාභය රජ වීමෙන් පසුව ස්වයංජාත බෝංචි පහළ වුනානම් සැපයුම ඉහළ ගිහිං මිල අඩු විය හැකිව තිබුණා. නමුත්, එහෙම වුනේ නැහැනේ. කාලගුණය යහපත් වී බෝංචි සැපයුම නැවත මුල් තත්ත්වයට පැමිණි විට මිලත් අඩු වෙයි.

නිදහස් වෙළඳපොළේ බෝංචි මිල තීරණය වන ආකාරය ගැන ලිපියක් මා ඊයේ අනෙක් පැත්තේ ලියා පළ කළා.

බෝංචි ගණන් වැඩිද?

එම ලිපියේ මා ඉදිරිපත් කර තිබෙන උදාහරණයේ බෝංචි ඉල්ලුම හැදෙන්නේ තනි පුද්ගලයින් 15 දෙනෙකු විසින් බෝංචි කිලෝවකට ගෙවන්න කැමති උපරිම මිල මතයි.

අමල් - 1000
බිමල් - 700
චමල් - 550
දයාල් - 500
එමිල් - 450
ෆසල් - 420
ගයාන් - 400
හසන් - 390
ඉයන් - 375
ජෙයන් - 350
කෙවින් - 320
ලොහාන් - 300
මෝහන් - 280
නුවන් - 250
ඔෂාන් - 220

එක් එක් පුද්ගලයා විසින් බෝංචි කිලෝවකට ගෙවන්න කැමති උපරිම මිල සමාන නොවී මේ ආකාරයට වෙනස් වෙන්නේ මිනිසුන්ගේ රුචිකත්වයන් වගේම ආදායම් මට්ටමුත් වෙනස් නිසා. ලොහාන්ට සල්ලි තිබුණත් ඔහු බෝංචි වලට එතරම් කැමති නැති නිසා කිලෝවකට රුපියල් 300කට වඩා ගෙවන්න කැමති නොවනවා විය හැකියි. නුවන් බෝංචි වලට කැමති වුවත්, අතේ තිබෙන මුදලින් හාල් පොල් මිල දී ගැනීම ඔහුගේ ප්‍රමුඛතාවය නිසා බෝංචි කිලෝවකට රුපියල් 250කට වඩා නොගෙවනවා විය හැකියි. අමල්ට උතුරන්න සල්ලි තිබෙන නිසා ඔහු බෝංචි වලට මහා ලොකු කැමැත්තක් නැතත් කිලෝවකට රුපියල් 1000ක් ගෙවන එක ගැන දෙවරක් නොහිතනවා විය හැකියි.

හේතු මොනවා වුවත් වැදගත් කරුණ වන්නේ මෙහි සඳහන් එක් එක් පුද්ගලයා විසින් බෝංචි කිලෝවක් වෙනුවෙන් ගෙවන්න කැමති උපරිම මිල මෙහි තිබෙන මුදල බවයි. බෝංචි වල ඉල්ලුම් වක්‍රය හැදෙන්නේ මේ විදිහට එක් එක් පුද්ගලයා විසින් බෝංචි කිලෝවක් වෙනුවෙන් ගෙවන්න කැමති උපරිම මිල ගණන් වලිනුයි. මිල රුපියල් 1000ක් නම් ඉල්ලුම කිලෝවක් පමණයි. නමුත්, මිල රුපියල් 700 දක්වා අඩු වූ විට ඉල්ලුම කිලෝ 2 දක්වාත්, මිල රුපියල් 550 දක්වා අඩු වූ විට ඉල්ලුම කිලෝ 3 දක්වාත් ආදී වශයෙන් ඉහළ යනවා. මිල අඩු වෙද්දී බෝංචි වැනි බොහෝ පාරිභෝගික භාණ්ඩ වල ඉල්ලුම ඉහළ යාම සාමාන්‍ය තත්ත්වයයි.

මිල	ඉල්ලුම
1000	1
700	2
550	3
500	4
450	5
420	6
400	7
390	8
375	9
350	10
320	11
300	12
280	13
250	14
220	15

මේ දත්ත අනුව බෝංචි වල ඉල්ලුම් වක්‍රය පහත ආකාරයේ පහළට නැඹුරු වූ එකක්.

බෝංචි කිලෝවක වෙළඳපොළ මිල තීරණය වන්නේ ඉල්ලුම හා සැපයුම සමතුලනය වීම මතයි. කිසියම් නිශ්චිත සතියක බෝංචි සැපයුම තීරණය වන්නේ කාලගුණ සාධක වැනි කරුණු මතයි. මිල වැඩි වුනා කියා සැපයුම ක්ෂණිකව වැඩි වෙන්නේ නැහැ. මිල අඩු වුනා කියා සැපයුම ක්ෂණිකව අඩු වෙන්නේත් නැහැ. මිල කුමක් වුවත් හිටවා ඇති බෝංචි වැල් වල බෝංචි හැදෙනවා. ඒ නිසා, කෙටිකාලීනව බෝංචි වල සැපයුම් වක්‍රය සිරස් රේඛාවකට ආසන්න එකක්.

කිසියම් සතියක බෝංචි සැපයුම කිලෝග්‍රෑම් 12ක්නම් සමතුලිත මිල රුපියල් 300ක් වෙනවා. සැපයුම කිලෝග්‍රෑම් 7ක්නම් සමතුලිත මිල රුපියල් 400ක් වෙනවා. වාසුදේව යෝජනා කර තිබෙන "සමාජවාදී" විසඳුමෙන් මේ සමතුලිතතාවය වෙනස් කරන්න බැහැ. (ප්‍රශ්න තිබේනම් අහන්න. පැහැදිලි කරන්නම්.)

බදු අඩු කිරීම බෝංචි මිලට බලපාන්නේ කොහොමද?

බදු අඩු කිරීම නිසා මිනිස්සුන්ගේ අතේ පෙර තත්ත්වයට සාපේක්ෂව මුදල් ඉතිරි වීමක් සිදු වෙනවා. මිනිස්සුන්ට තමන් කලින්ට වඩා ටිකක් පෝසත් වුනා කියා දැනෙනවා. එවිට කලින්ට වඩා ටිකක් අත දිග හැර වියදම් කරන්න පෙළඹවීමක් ඇති වෙනවා. බෝංචි වලට තිබෙන කැමැත්ත වැඩි වී නැතත් බෝංචි වලට සාපේක්ෂව මුදල් වල වටිනාකම අඩු වී තිබෙන නිසා බෝංචි කිලෝවක් වෙනුවෙන් කලින් ගෙවුවාට වඩා මුදලක් ගෙවන්න කැමැත්තක් ඇති වෙනවා. බදු අඩු කිරීමෙන් පසුව කලින් උදාහරණයේ එක් එක් පුද්ගලයා බෝංචි කිලෝවක් වෙනුවෙන් ගෙවන්න සූදානම්ව සිටි උපරිම මිල පහත ආකාරයට වෙනස් වෙනවා.

අමල් - 1200
බිමල් - 850
චමල් - 650
දයාල් - 550
එමිල් - 500
ෆසල් - 475
ගයාන් - 450
හසන් - 425
ඉයන් - 400
ජෙයන් - 375
කෙවින් - 350
ලොහාන් - 325
මෝහන් - 300
නුවන් - 275
ඔෂාන් - 250

ඒ එක්කම වෙළඳපොළේ බෝංචි වල ඉල්ලුම් වක්‍රයත් වෙනස් වෙනවා. ආර්ථික විද්‍යා භාෂාවෙන් කියනවානම් දකුණට විතැන් වෙනවා. නිල් පාටින් තියෙන්නේ අලුත් ඉල්ලුම් වක්‍රය. දැන් සමතුලිත මිලට වෙන්නේ කුමක්ද? සැපයුම කිලෝග්‍රෑම් කීයක් වුවත් සමතුලිත මිල කලින් මිලට වඩා වැඩියි. කිසියම් සතියක බෝංචි සැපයුම කිලෝග්‍රෑම් 12ක්නම් සමතුලිත මිල රුපියල් 325ක් වෙනවා. සැපයුම කිලෝග්‍රෑම් 7ක්නම් සමතුලිත මිල රුපියල් 450ක් වෙනවා.

බදු අඩු කිරීම, රාජ්‍ය සේවක වැටුප් වැඩි කිරීම වගේ ක්‍රම වලින් ආර්ථිකය උත්තේජනය කළ විට වෙන්නේ ඔයාකාරයට භාණ්ඩ හා සේවා වලට තිබෙන ඉල්ලුම වැඩි වී මිල ඉහළ යන එකයි. මේ විදිහට මිල ඉහළ ගිය විට නිෂ්පාදකයින්ගේ ලාබ ඉහළ යන නිසා අලුත් නිෂ්පාදකයින් එකතු වී නිෂ්පාදනය ඉහළ ගොස් සැපයුමද වැඩි වීමේ ඉඩක් තිබෙනවා. එය එසේ සිදු වුවහොත් නැවතත් මිල පහතට වැටෙනවා. නමුත්, එය එසේ වෙන්නේ නිෂ්පාදන ධාරිතාවක් රටේ තිබියදී ප්‍රමාණවත් ඉල්ලුමක් නැති කමින් නිෂ්පාදනය අඩාල වී තිබේනම් පමණයි. එසේ නොවේනම් අන්තිමේදී වෙන්නේ භාණ්ඩ හා සේවා වල මිල ඉහළ යාම පමණයි.

බෝංචි නිෂ්පාදනය හා අදාළව කතා කරනවානම් දැන් බෝංචි මිල වැඩි වී තිබෙන නිසා මෙතෙක් කල් තමන්ගේ ගොවිපොළට නොගොස් ගෙදරට වී සිටි බෝංචි ගොවියෝ රාජ්‍යමූල්‍ය උත්තේජනයෙන් පසුව දැන් නැවතත් බෝංචි නිෂ්පාදනය ආරම්භ කළ යුතුයි. ප්‍රශ්නය තියෙන්නේ එහෙම ගෙදරට වී සිටි බෝංචි ගොවීන් ලංකාවේ හිටියාද? සාමාන්‍යයෙන් බෝංචි වගා කළ වගා බිම් බෝංචි වලට ඉල්ලුමක් නැතිකම නිසා අත් හැර දමනු ලැබ තිබුණාද? එහෙම නැත්නම් වගා නොකරන බෝංචි ගොවීන් කියන්නේත් "කිසිදා ඡන්ද පොළට නොයන එජාප ඡන්දදායකයින්" වගේ පිරිසක්ද?

කිසිදා ඡන්ද පොළට නොයන එජාප ඡන්දදායකයින් ඡන්ද පොළට යවා දිනන්න බලා සිටි සජිත්නම් බර ගාණක් ණය වෙලා කියා ආරංචියි. බදු අඩු කිරීමේ ප්‍රතිඵලය ඊට වඩා වෙනස් එකක් වෙයිද?

ලංකාවේ සමාගම් කොයි තරම් ලාබ ලබනවාද?

පසුගිය දශක කිහිපය තුළ ලංකාවේ ජාතික ආදායම කිහිප ගුණයකින් වැඩි වී තිබෙනවා. එහෙත්, රජයේ බදු ආදායම් සමානුපාතිකව වැඩි වී නැහැ. එයින් අදහස් වෙන්නේ වැඩි වූ ජාතික ආදායම උපයන කණ්ඩායම හා බදු දැලට අහු වී සිටින කණ්ඩායම එකම කණ්ඩායමක් නොවන බවයි.

රටක ජාතික ආදායම විවිධ ආකාර වලින් විභේදනය කළ හැකියි. මෙසේ ජාතික ආදායම විභේදනය කළ හැකි එක් ආකාරයක් වන්නේ ශ්‍රමය වෙනුවෙන් ලැබිය යුතු කොටස හා ප්‍රාග්ධනය වෙනුවෙන් ලැබිය යුතු කොටස ලෙස කොටස් දෙකකට බෙදීමයි. සමාගමක ලාබ ශ්‍රමයේ ප්‍රතිලාභ හා ප්‍රාග්ධනයේ ප්‍රතිලාභ ලෙස බෙදී යනවා. ශ්‍රමයේ ප්‍රතිලාභ වන්නේ සමාගමේ සේවකයින් වැටුප්, පාරිතෝෂික හා වෙනත් ප්‍රතිලාභ සේ ලබා ගන්නා කොටසයි. ප්‍රාග්ධනයේ ප්‍රතිලාභ යනු කොටස් හිමියන් ලාභාංශ සේ ලබන මුදලයි. ලාභාංශ සේ ලබා නොගෙන නැවත කරන ආයෝජනයන්ද මෙයටම ඇතුළත්.

භාණ්ඩ හෝ සේවා නිෂ්පාදනය කරන සමාගමකට ඒ සඳහා ශ්‍රමය හා ප්‍රාග්ධනය කියන නිෂ්පාදන සාධක දෙක අවශ්‍ය වෙනවා. මේ එක් එක් නිෂ්පාදන සාධකය වැඩි වැඩියෙන් යොදවන තරමට නිෂ්පාදනය ඉහළ යනවා. එහෙත්, එසේ නිෂ්පාදනය ඉහළ යන්නේ සමානුපාතිකව නෙමෙයි. නිෂ්පාදන සාධක ඒකකයක ඵලදායීතාවය ඒකක ගණන වැඩි වෙද්දී ක්‍රමයෙන් පහළ යනවා. ඒ නිසා, නිෂ්පාදනයේදී ශ්‍රමය හා ප්‍රාග්ධනය යෙදවිය යුතු ප්‍රශස්ත මට්ටමක් තිබෙනවා. ඒ මට්ටම පවතින තාක්ෂණයේ ස්වභාවය මත තීරණය වන්නක්.

නිදහස් වෙළඳපොළක් සමතුලනය වීමේදී ස්වභාවිකවම ශ්‍රමය හා ප්‍රාග්ධනය මේ ප්‍රශස්ත මට්ටමට යෙදවෙන නිසා එය කිසිවෙකු විසින් අමුතුවෙන් සැලසුම් කළ යුතු නැහැ. සමාගම් ලාබ පිණිස ක්‍රියා කරද්දී සමතුලිතතාවය ස්වභාවිකවම ඇති වෙනවා.

ලංකාවේ වෙළඳපොල පරිපූර්ණ නිදහස් වෙළඳපොළක් නෙමෙයි. නීති හෝ සම්ප්‍රදාය නිසා ලංකාවේ සමාගමකට ලාබ අඩුවන විට සේවකයින් ඉවත් කිරීමේ හැකියාවක් නැහැ. මේ බාධකය නිසා ලංකාවේ සමාගම් ලාබ වැඩි වන කාල වකවානු වලදී තාවකාලිකව සේවකයින් බඳවා ගන්නේත් ඉතා අඩුවෙන්. මම මේ කතා කරන්නේ භාණ්ඩ හා සේවා නිපදවන සම්ප්‍රදායික සමාගම් ගැන. ඉදි කිරීම් වැනි ක්ෂේත්‍ර වල තත්ත්වය වෙනස්.

ශ්‍රමය වගේම ලංකාවේ ප්‍රාග්ධනය නිදහසේ චලනය වෙන්නෙත් ඉතා සීමිතවයි. බොහෝ විශාල සමාගම් වල කොටස් හිමිකම් එම සමාගම් වල ආරම්භකයන්ගේ පවුල් උරුමයන්. ලාබ අඩු වුනා කියා මේ කොටස් හිමියන් තමන්ගේ ප්‍රාග්ධනය ඉවත් කරගෙන වෙනත් තැන් වල ආයෝජනය කරන්නේ නැහැ. වෙනත් අයට තමන්ගේ කොටස් හිමිකම් අයිති කරගන්න ඉඩ හරින්නේත් නැහැ.

කෙටිකාලීනව ශ්‍රමය හෝ ප්‍රාග්ධනය නිදහසේ චලනය නොවන නිසා සිදුවන්නේ කෙටිකාලීනව ශ්‍රමයේ හා ප්‍රාග්ධනයේ නිෂ්පාදන ඵලදායිතාව විචලනය වීමයි. ඒ නිසා, කෙටිකාලීනව ශ්‍රමයේ හා ප්‍රාග්ධනයේ ප්‍රතිලාභත් විචලනය වෙනවා. එහෙත්, දිගුකාලීනව සමතුලිතතාවයක් ඇති වීම මේ බාධක නිසා වැළකෙන්නේ නැහැ.

ලංකාවේ සමාගම් වල කොටස් හිමිකම් දරන අය තමන්ගේ ප්‍රාග්ධනය වෙනුවෙන් කොපමණ ප්‍රතිලාභ ලබනවද?

කොළඹ කොටස් වෙළඳපොළේ ලැයිස්තුගත සමාගම් අතරින් එස් ඇන්ඩ් පී ශ්‍රී ලංකා 20 දර්ශකයට ඇතුළත් කර ගෙන තිබෙන්නේ රටේ ප්‍රමුඛතම සමාගම් සේ සැලකිය හැකි සමාගම් 20ක්. පහත වගුවේ තිබෙන්නේ මේ සමාගම් 20 පසුගිය දශකය තුළ කොටස් හිමිකම් වෙනුවෙන් ලබා ඇති ප්‍රතිලාභ අනුපාතිකයි. කිහිප වරක් පරීක්ෂා නොකළ නිසා මේ සංඛ්‍යාලේඛණ 100%ක්ම නිවැරදි නොවිය හැකි වුවත් තිබිය හැකි වැරදි නිසා ලිපියෙන් පෙන්වා දෙන කරුණ වෙනස් වෙන්න හේතුවක් නැහැ.

මේ සමාගම් අතරින් දුම්කොළ සමාගම, නෙස්ලේ සමාගම හා චෙව්රෝන් සමාගම සැලකිය හැක්කේ බහුජාතික සමාගම් ලෙසයි. විණිමය අනුපාතික විකෘතියේ වාසි ඇතුළු වෙනත් වාසි ලබන එම සමාගම් තුනත්, ඩිස්ටලරීස් සමාගමත් ඉවත් කළ විට අනෙකුත් දේශීය සමාගම් වල සාමාන්‍ය නාමික ප්‍රතිලාභ අනුපාතිකය 14%ක් පමණ වෙනවා. උද්ධමනය 6%ක් ලෙස සැලකුවහොත් මෙය 8%ක පමණ මූර්ත ප්‍රතිලාභ අනුපාතිකයක්. ඇමරිකාවේ කොටස් වෙළඳපොළේ ලැයිස්තුගත සමාගමක් සාමාන්‍යයෙන් උපයන දිගුකාලීන මූර්ත ප්‍රතිලාභ අනුපාතිකයද 8% පමණ වෙනවා.

ලංකාවේ එක් අවුරුදු භාණ්ඩාගාර බිල්පත් අනුපාතිකය 9%ක් පමණ වෙනවා. දිගුකාලීන බැඳුම්කර පොලී අනුපාතිකය මීටත් වඩා ප්‍රතිශතාංක කිහිපයක් වැඩියි. ඒ කියන්නේ, සමාගම් වල ආයෝජනය කිරීමේ අවදානම සැලකූ විට ලංකාවේ පෞද්ගලික සමාගම් වලට මුදල් යොදවන අය ලබන විශේෂ වාසියක් නැහැ. ඒ නිසා, මේ සමාගම් නියැලී සිටින නිෂ්පාදන කර්මාන්ත වල මීට වඩා තරඟකාරිත්වයක් ඇති වීමේ ඉඩක් නැහැ. වෙනත් විදිහකින් කිවුවොත් අලුත් තරඟකරුවන් මේ කර්මාන්ත වලට පැමිණීමේ ලොකු ඉඩක් නැහැ. එසේ වෙනවානම් විය හැක්කේ දැනට සිටින සමාගම් නිෂ්පාදනයෙන් ඉවත් වීමට සමාන්තරවයි.

රජය විසින් දේශීය ණය ලබා ගැනීමේදී ගෙවන පොලී අනුපාතික විශාල ලෙස අඩු නොවුනොත් ළඟකදී තත්ත්වයේ වෙනසක් වීමේ ඉඩක් නැහැ. රජයේ අයවැය හිඟය විශාල ලෙස අඩු නොවුණහොත් ණය ලබා ගැනීමේදී රජයට ගෙවන්න සිදුවන පොලී අනුපාතික අඩුවෙන්න ඉඩක් නැහැ.

අපිටත් කෙහෙල්!

මොරීසියෝ කැතලාන්ගේ කෝටි දෙකේ කෙසෙල් ගෙඩි කලා නිර්මාණය පිළිබඳව පසු කම්පන තරංග තවමත් පැතිරෙනවා. ටේප් කළ කෙසෙල් ගෙඩි මේ වෙද්දී වෙළඳ දැන්වීම් කිහිපයකටම යොදාගෙන තිබෙනවා. ටේප් කළ කෙසෙල් ගෙඩි මුද්‍රණය කළ ටී ෂර්ට්, කෝප්ප, ගමන් මලු ආදිය දැනටමත් වෙළඳපොළට ඇවිත්.

මියාමි නගරයේ සනීපාරක්ෂක කම්කරුවන් ඇඳුම් වල කෙසෙල් ගෙඩි ටේප් කරගෙන තමන් අවම වැටුප් ලබමින් අමාරුවෙන් ජීවිතය ගැට ගහ ගනිද්දී ටේප් කළ කෙසෙල් ගෙඩියක් ඩොලර් 120,000කට විකිණෙන එක ගැන විරෝධතා දක්වනවා. කෙහෙල් ගෙඩියක් ටේප් කර ගත්තොත් අපේ වටිනාකමත් වැඩි වෙයිද කියා ප්‍රශ්න කරනවා.

ඇතැම් අය කෙසෙල් ගෙඩි ටේප් කරගෙන සෙල්ෆි ගසා සමාජ මාධ්‍ය වල පළ කරන රැල්ලකුත් ඇති වෙලා. බ්රූක් ශීල්ඩ්ස් විසින් ඇගේ මුහුණේ කෙසෙල් ගෙඩියක් ටේප් කරගෙන ඉන්ස්ට්‍රාග්‍රෑම් ඡායාරූපයක් පළ කර තිබෙනවා. බ්රූක් ශීල්ඩ්ස් ගැටිස්සි කාලයේ රඟ පෑ බ්ලූ ලැගූන් චිත්‍රපටය අසූව දශකයේ මුල කාලයේ ලංකාවේත් නැගලා ගිය "ඇඩම්ස් ඔන්ලි" චිත්‍රපටියක්.

කෙහෙල් ගෙඩියක් ටේප් කර ගත්තා කියා සනීපාරක්ෂක කම්කරුවෙකුගේ වටිනාකම වැඩි වෙන්නේ නැහැ. මේ වෙලාවේ එවැන්නක් කළ විට වෙනදා නොලැබෙන අවධානයක්නම් ලැබෙනවා. ඒ වගේම, ටේප් කළ කෙසෙල් ගෙඩි මුද්‍රණය කළ ටී ෂර්ට්, කෝප්ප, ගමන් මලු ආදියටත් මේ වෙලාවේ තාවකාලිකව පොඩි වෙළඳපොළක් හැදී තිබෙනවා.

කෙහෙල් ගෙඩියක් ටේප් කරන එක ඕනෑ කෙනෙකුට කරන්න පුළුවන්. එහෙත්, එහෙම කළා කියලා ඩොලර් 120,000කට විකුණන්න බැහැ. ඒ මිලට විකුණන්න පුළුවන් වුනේ මේ කෙහෙල් ගෙඩි ටේප් කළේ මොරීසියෝ කැතලාන් නිසායි. ඔහු මේ කලා කෘතියේ පිටපත් තුනක්ම අලෙවි කළා. පිටපත් දෙකක් ඩොලර් 120,000කට අලෙවි වීමෙන් පසුව තෙවන පිටපතේ මිල ඩොලර් 150,000 දක්වා ඉහළ දැම්මා.

ඩේවිඩ් ඩටූනා විසින් ලෙලි ගසා කෑවේ බිලී සහ බියට්‍රිස් කොක්ස් විසින් මුදල් ගෙවා වෙන් කරගෙන තිබුණු දෙවන පිටපතයි. ඔවුන් ඇමරිකානුවන්. පළමු පිටපත මිල දී ගෙන තිබෙන්නේ ප්‍රංශ ජාතික සේරා ඇන්ඩල්මන් විසින්. අවසන් පිටපත මිල දී ගැනීමට කෞතුකාගාර දෙකක් ඉදිරිපත් වී තිබෙනවා.

මෙවැනි ඉහළ මිලක් ගෙවා මිල දී ගත්තත් කෙසෙල් ගෙඩියක් දින කිහිපකට වඩා නරක් නොවී තියා ගන්න බැහැ. ඒ නිසා, මේ "විකටයා" කලා කෘතිය මිල දී ගන්නා අයට දින දෙක තුනකට වරක් කඩේ ගිහින් අලුත් කෙහෙල් ගෙඩියක් මිල දී ගෙන ඇවිත් පරණ කෙහෙල් ගෙඩියට මාරු කරන්න පඩි ගෙවා පුද්ගලයෙක්ව තියන්න වෙයි.

ඇමරිකාවේ සුපර් මාර්කට් එකකට ගියාම ඩොලර් දහයකට අඩුවෙන් ඩක් ටේප් රෝලක් එක්ක කෙහෙල් ඇවරියක්ම මිල දී ගන්න පුළුවන්. කෙහෙල් ඇවරිය හා ඩක් ටේප් රෝලට විනාඩි දහයක පමණ ශ්‍රමය එකතු කළාම කැතලාන්ගේ වගේම කලා කෘති හත අටක්ම හදා ගන්න පුළුවන්. එක ළඟ තිබ්බොත් කාටවත් වෙනස හොයා ගන්නත් බැරිවෙයි. නමුත්, එහෙම හදන විකටයෙක්ව ඩොලර් දහයකටවත් විකුණන්න බැහැ. පුළුවන්නම් හැමෝම වැඩේට බහියි.

ධනවාදී ක්‍රමයක් යටතේ, නිදහස් වෙළඳපොළක මිල කියා කියන්නේ ඉල්ලුම හා සැපයුම සමතුලිත වන තැන. මිල කියා කියන්නේ භාණ්ඩයක වටිනාකම නෙමෙයි. වටිනාකම කියා කියන්නේ පුද්ගලයාගෙන් පුද්ගලයාට වෙනස් වෙන දෙයක්. ඩොලර් 120,000කට හෝ වැඩි මිලකට කැතලාන්ගේ විකටයා පිටපත් තුනක් අලෙවි වුනා කියන්නේ විකටයාව අඩු වශයෙන් එපමණකට මිල කරන, විකටයාගේ අඩු වශයෙන් එපමණ වටිනාකමක් දකින පාරිභෝගිකයින් තිදෙනෙකු සිටින බවයි.

විකටයා පිටපතක සමතුලිත වෙළඳපොළ මිල මෙපමණ වැඩි එහි සැපයුම පිටපත් තුනකට සීමා කර තිබෙන නිසයි. පිටපත් දහයක් වෙළඳපොළට දැම්මානම් මිල මෙතරම් ඉහළ යන්නේ නැහැ. එසේනම් වෙළඳපොළ මිල වෙන්නේ දහවන ගැනුම්කරු මෙයට දෙන වටිනාකමයි. විකටයා මිල දී ගත් ගැනුම්කරුවන් තිදෙනාට, ලංකාවේ ඇතැම් පොත් ප්‍රකාශකයින් විසින් කරනවායැයි කියන ආකාරයට, කැතලාන් විසින් මෙහි අමතර පිටපත් හදා විකුණන්නේ නැති බවට විශ්වාසයක් තිබෙනවා. ඒ නිසා, මින් පසු විකටයෙකු අවශ්‍ය අයෙකුට මේ තිදෙනාගෙන් අයෙකුට මුදල් ගෙවා එහි පිටපතක් මිල දී ගන්න වෙනවා. බොහෝ විට වැඩි මුදලකට.

කලා කෘතියක් මිල දී ගැනීමේදීත්, සමාගමක කොටස් මිල දී ගැනීමේදීත් බොහෝ විට වෙන්නේ එක සමාන දෙයක්. අවස්ථා දෙකේදීම ගැනුම්කරුවෙකු විසින් මුදල් ගෙවන්නේ අනාගතයේ මිල වැඩි වෙන්න තිබෙන ඉඩකඩ දෙස බලාගෙනයි. විකටයා  තෙවන පිටපත ඩොලර් 150,000කට විකිණෙනවා කියන්නේ මුල් ගැනුම්කරුවන් දෙදෙනාගේ වත්කම් වල වෙළඳපොළ අගය මේ වන විටත් ඩොලර් 30,000 බැගින් ඉහළ ගොස් තිබෙනවා.

ටික කලකට පෙර අප ඇතුළු බොහෝ දෙනෙකු විසින් කතා කළ ඔක්ස්ෆෑම් ධනපතියන්ගේ වත්කම් වල සාමාන්‍ය ස්වභාවයත් මෙයයි. ලෝකයේ බිලියනපතියන් බොහෝ දෙනෙකුගේ වත්කම් වැඩි ප්‍රමාණයක් කොටස් හිමිකම් වුවත්, ඒ වත්කම් වලින් 0.5%ක් පමණ කලා කෘති බව පැවසෙනවා. කලා කෘති වල වගේම කොටස් හිමිකම් වලත් වටිනාකම තීරණය වෙන්නේ ඒවා දැනට අයිති කාටද කියන එක මතයි.

ඒ නිසා, කොක්ස් ජෝඩුව තමන් ඩොලර් 120,000ක් ගෙවා මිල දී ගත් විකටයාව මියාමි නගරයේ සනීපාරක්ෂක කම්කරුවෙකුට නොමිලේ දුන්නොත් ඒ වහාම එහි වටිනාකම ඩොලර් දෙක තුනකට අඩු වෙනවා. ඒ කම්කරුවාට කෙහෙල් ගෙඩිය ලෙලි ගහලා කන එක ඇර විකටයාව තියාගෙන වෙන කරන්න පුළුවන් දෙයක් නැහැ. විකටයා වෙනුවෙන් වැඩි වටිනාකමක් ලබා ගන්නනම් නැවත එයට ලොකු වටිනාකමක් දෙන අයෙකු හොයාගෙන එය විකුණන්න වෙනවා.

බිල් ගේට්ස්ගේ මයික්‍රෝසොෆ්ට් කොටස් හිමිකම් හෝ මාක් සකර්බර්ග්ගේ ෆේස්බුක් කොටස් හිමිකම් තුන්වන ලෝකයේ දුප්පතුන් අතර බෙදා දුන්නොත් වෙන්නෙත් ඕකම තමයි. අයිතිය ඒ ආකාරයට වෙනස් වුවහොත්, ඒ වහාම ඔය වත්කම් වල අගය බිංදුවටම වැටෙනවා.

කලා කෘති වල වටිනාකම

භාණ්ඩයක වටිනාකම කියන දෙය ඇති වන්නේ ඉල්ලුම මත කියන එක පෙන්වන්න පුළුවන් හොඳම තැන මිල අධික කලා කෘති සඳහා තිබෙන වෙළඳපොළයි. කලා ආර්ථික විද්‍යාඥයින් විසින් මේ වෙළඳපොළ ගැන හදාරනවා.

කලා ආර්ථික විද්‍යාව (Art Economics) අලුත් හා ඉතා කුඩා අනු ක්ෂේත්‍රයක්. මේ විෂයයේ ප්‍රවීණයින් ඉන්නේ අතළොස්සක් පමණක් නිසා ඔවුන් ලොව පුරා විසිරී සිටියත් එකිනෙකා හොඳින් හඳුනන කුඩා කණ්ඩායමක්. මගේ මිතුරියක්ද මේ කණ්ඩායමේ සාමාජිකාවක්. ඔවුන් වසර කිහිපයක සිට ලෝක කලා කෘති වෙළඳාම පිළිබඳ වාර්ෂික වාර්තාවක්ද එළි දක්වනවා.

පසුගිය වසරේ දත්ත අනුව ලෝක කලා කෘති වෙළඳාම ඇමරිකන් ඩොලර් බිලියන 67.4ක්. මේ මුදල ආසන්න වශයෙන් 2018 වසරේදී ලංකාවේ රජයේ මුළු රාජ්‍ය ණය ප්‍රමාණයට සමානයි. මෙයින් ඩොලර් බිලියන 29.9ක් එනම් මුළු වෙළඳාමෙන් 44%ක් සිදු වුනේ ඇමරිකාවේදී. එක්සත් රාජධානියේ ඩොලර් බිලියන 14.0ක වෙළඳාමකුත්, චීනයේ ඩොලර් බිලියන 12.9ක වෙළඳාමකුත් සිදු වුනා. ලෝක කලා කෘති වෙළඳාමේ ප්‍රමුඛයින් වන්නේ ඇමරිකාව, එක්සත් රාජධානිය හා චීනයයි.

බොහෝ වෙළඳපොළවල් වල දැකිය හැක්කේ ඉතා විශාල පාරිභෝගික පිරිසක් හිටියත් නිෂ්පාදකයින් සීමිත ප්‍රමාණයක් පමණක් සිටීමයි. ඒ නිසා, පාරිභෝගිකයෙකුට සාමූහිකව මිස තනිව වෙළඳපොළට බලපෑමක් කරන්න අමාරුයි. නමුත්, කලා කෘති වෙළඳපොළේ දැකිය හැක්කේ තනිකරම එහි අනිත් පැත්තයි. මේ වෙළඳපොළේ නිෂ්පාදකයින් අති විශාල පිරිසක් හිටියත් පාරිභෝගිකයින් ඉන්නේ ඉතාම සීමිත පිරිසක් පමණයි. මේ පිරිස වන්නේ කලා කෘති එකතු කිරීමට කැමැත්තක් දක්වන බිලියනපතියන් දෙසීයක පමණ පිරිසක්. ඒ අයගෙන් කෙනෙකුට ටේප් පටියක් ගැසූ දක්ෂිණාවර්ත කෙහෙල් ගෙඩියක මිල රුපියල් කෝටි දෙකක් දක්වා නග්ගවන්න පුළුවන්.

බොහෝ විට පැරණි වන තරමට කලා කෘතියක මිල ඉහළ යනවා. ඒ නිසා, ජීවත් වන කලාකරුවන්ගේ නිර්මාණ වලට වඩා වැඩි මිලක් මියගිය කලාකරුවන්ගේ නිර්මාණ වලට ලැබෙනවා. පහතින් තියෙන්නේ පසුගිය වසරේදී වැඩිම මිලකට විකිණිනු ජීවත්වන කලාකරුවෙකුගේ කලා නිර්මාණයයි.

"කලාකරුවෙකුගේ ප්‍රතිබිම්බය- Portrait of an Artist (Pool with Two Figures)" ලෙස නම් කර තිබෙන මෙය බ්‍රිතාන්‍ය චිත්‍ර ශිල්පියෙකු වන ඩේව්ඩ් හොක්නිගේ චිත්‍රයක්. 2018 නොවැම්බර් 15 වනදා මේ චිත්‍රය ඇමරිකන් ඩොලර් 90,312,500කට වෙන්දේසි වුනා. මේ චිත්‍රය 1972දී මුලින්ම විකුණා තිබෙන්නේ ඩොලර් 18,000ක මුදලකටයි. එසේ මිල දී ගත් ජේම්ස් ඇස්ටර් සහ ඔහුගේ බිරිඳ විසින් මාස හයක් යන්නත් කලින් එය ඩොලර් 50,000ක මුදලකට විකුණා තිබෙනවා.

මාස හයක කාලයක් පුරා වැඩිම මිලකට අලෙවි වුනු ජීවත් වන කලාකරුවෙකුගේ කලා නිර්මාණය ලෙස වාර්තාව දැරුවේ ඩේවිඩ් හොක්නිගේ "කලාකරුවෙකුගේ ප්‍රතිබිම්බය" චිත්‍රයයි. එහෙත්, පසුගිය 2019 මැයි 15 දින මේ වාර්තාව කැඩුනා. ඒ ජෙෆ් කූන්ගේ "හාවා" ඩොලර් මිලියන 91.1කට වෙන්දේසි වීමත් සමඟයි. මේ වානේ හාවාව මිල දී ගත්තේ ඇමරිකන් බිලියනපතියෙකු හා කලා කෘති එකතු කරන්නෙකු වන ස්ටීවන් ඒ. කොහේන් විසිනුයි. බොහෝ තැන් වල කතා කර ඇති ඩේමියන් හර්ස්ට්ගේ ෆෝමැල්ඩිහයිඩ් වල ගිල්වූ මෝරාව (The Physical Impossibility of Death in the Mind of Someone Living) මිල දී ගත් පුද්ගලයාත් මොහුයි.

මේ තරම් අධික මිල ගණන් වලට කලා කෘති විකිණෙන්නේ ඇයි කියන ප්‍රශ්නය කාට හරි අහන්න පුළුවන්. බොහෝ අය කතා කරන "මිල කළ නොහැකි කලා කෘති" කියා දේවල්නම් නැහැ. ඒක ඔය කලාකාරයින්ව රවට්ටන්න වෙන අය කියන කතාවක්. එහෙම නැත්නම් කලාකාරයින් විසින් තමන්වම රවට්ටා ගෙන සතුටු වන ආකාරයක්. ඕනෑම දෙයකට මිලක් තියෙනවා. කලාකෘතියක මිල මේ තරමටම ඉහළ යන්නේ එවැනි මිලක් ගෙවා කලාකෘතියක් මිල දී ගන්න සූදානම් අය ඉන්න නිසයි.

ස්ටීවන් කොහේන් වගේ බිලියනපතියෙක් ඩොලර් මිලියන අනූ එකකට කලා කෘතියක් මිල දී ගන්නේ ඔහුට ඒ කලා කෘතිය ගෙවන මුදලට වඩා වටින නිසයි. මේ කතාව දෙවිදිහකින් විග්‍රහ කළ හැකියි. එක්කෝ කලාකෘතිය ඒ මුදලේ තරමටම වටිනවා. එහෙම නැත්නම් අදාළ මුදල කලාකෘතිය තරමට වටින්නේ නැහැ.

කලාකෘතියක වගේම මුදල් වල වටිනාකමත් සාපේක්ෂයි. ඩොලර් මිලියනයක් අපි බොහෝ දෙනෙකුට වටින තරමට කොහේන්ට වටින්නේ නැහැ. වෙනත් බිලියනපතියන් බොහෝ දෙනෙකුට වටින්නේත් නැහැ. ලෝකයේ සිටින ධනවත්ම පුද්ගලයින්ගේ වත්කම් බොහොමයක්ම කොටස් හිමිකම්. සමාගම් කොටසක වටිනාකමත් කලාකෘතියක වටිනාකම වගේම ඉල්ලුම මතයි තීරණය වෙන්නේ. ඒ නිසා, තමන්ගේ වත්කම් සමාගම් කොටස් වලින් තියා ගත්තත් කලාකෘති ලෙස තියා ගත්තත් වැඩි වෙනසක් නැති බව මේ බිලියනපතියන් ගොඩක් අය දන්නවා. ඒ නිසා, ටේප් එකක් ගැසූ කෙසෙල් ගෙඩියක් වෙනුවෙන් වුවත් විශාල මුදලක් අත් හැර දමන්න නොපැකිලෙන අය ඔවුන් අතර ඉන්නවා.

මේ වගේ කලාකෘතියක් ඩොලර් බිලියන ගණනකට විකිණුනහම ඉහළම ස්ථරය අතේ එක්රැස් වී තිබෙන ධනයෙන් යම් කොටසක් පහළට එනවා. ඒ මුදල් කලාකරුවන් අතර වගේම මේ කර්මාන්තයේ අතරමැදියන් සේ කටයුතු කරන විශාල පිරිසක් අතර බෙදී යනවා. ඒ නිසා, කලාකෘති වෙළඳපොල කියන්නේ එක පැත්තකින් ඉහළ ස්ථරය අතේ එක්රැස් වෙන ධනය පහළට කාන්දු කරන යාන්ත්‍රණයක්.

භාණ්ඩයක වටිනාකම කියන්නේ මොකක්ද?

මම මුලින්ම පේරාදෙණි සරසවියට ගියේ නමසිය අසූ හයේ අවුරුද්දේ දවසක. නමුත්, ඒ සරසවි සිසුවෙකු ලෙස නෙමෙයි. ඒ වෙද්දී, සරසවියට තේරිලා හිටියේ නැහැ. පේරාදෙණි ගියේ අසූ හයේ අවුරුද්දේ පැවැත්වුනු වෛද්‍ය ප්‍රදර්ශනය බලන්නයි. මේ ගමන හේතු ගණනාවක් නිසා හොඳින් මතක තිබෙන ගමනක්. ඉන් පසුව, පේරාදෙණියේ සරසවි සිසුවෙකුව සිටි කාලයේදී, නමසිය අනූ තුනේදීත් පේරාදෙණියේ වෛද්‍ය ප්‍රදර්ශනයක් පැවැත්වුණා. කියනවානම් කියන්න ඒ හා සමාන්තරව සිදුවුණු ගොඩක් දේවලුත් තියෙනවා.

ඔය කාලය වෙද්දී භීෂණ යුගය ආරම්භ වෙලා තිබුණේ නැහැ. අපි හිටියේ උසස් පෙළ පන්ති වල. වෛද්‍ය ප්‍රදර්ශනය බලන්න ගිය ගමන සඳහා පංතියේ සහෝදර සිසුසිසුවියන් වගේම ගුරුවරු කිහිප දෙනෙක්ද සහභාගී වුණා. ප්‍රදර්ශනය බලන්න සෑහෙන සෙනඟක් ඇවිත් හිටපු නිසා ප්‍රදර්ශන කුටි ඉදිරිපස දිග පෝලිම් තිබුණා. ගොඩක් කුටි වල තිබුණේ ශරීරය ගැන හෝ ලෙඩ රෝග ගැන විස්තර. බොහෝ විට ෆෝමලින් දමපු මිනී හෝ ශරීර කොටස් එක්ක. පේරාදෙණියේ පරිසරය සුන්දර වුනත් ප්‍රදර්ශන කුටි ඇතුළේ සුන්දර දේවල් ඒ තරම් තිබුණේ නැහැ.

එක ප්‍රදර්ශන කුටියක තේමාව වුණේ පෝෂණය. ඒ කුටියේනම් ෆෝමලින් දමපු ශරීර කොටස් වගේ "අප්‍රසන්න" දේවල් තිබුණේ නැහැ. ඇතුළු වෙන්න ලොකු පෝලිමක් තිබුණේත් නැහැ. ඔය කුටියේ මුල්ලක පෝෂ්‍යදායී ආහාර වේලක් ප්‍රදර්ශනය කරලා තිබුණා. පිඟානකට බෙදපු ඇත්තම බත් එකක්. තව මාළු කෑල්ලක්, පරිප්පු, බෝංචි, කොළ මැල්ලුමක් වගේ දේවලුත් තිබුණා. පැත්තක පොඩි දීසියක අතුරුපසත් තිබුණා. ලොකු ඇම්බුන් කෙහෙල් ගෙඩියක්!

ප්‍රදර්ශන කුටියෙන් එළියට ආවට පස්සේ අපේ එකෙක්ට ඔය ඇම්බුන් කෙහෙල් ගෙඩිය ගැන පොඩි දොළ දුකක් ඇති වුනා.

"කොහොමද අර තිබ්බ ඇම්බුන් ගෙඩියේ සයිස් එක? මෙන්න!" පොර අත මිට මොළවලා අනෙක් අත වැලමිටට උඩින් තියලා කෙහෙල් ගෙඩියේ සයිස් එක පෙන්නනවා. දැන් කට්ටියගේ සැලසුම කෙහෙල් ගෙඩියට ගේමක් දෙන්න. පේරාදෙණි කැම්පස් ඇවිදින් ඔහොමවත් දෙයක් නොකර ආපහු යන්න බෑනේ!

ඉතිං මොකද කරන්නේ? බහුතර ජනතා කැමැත්ත අනුව එකට හිටපු හතර පස් දෙනාම ආපහු පෝලිමේ මුලට එකතු වුණා. කට්ටියට තියෙන්නේ අර පෝෂ්‍යදායී ආහාර වේල ගැන එතැන හිටපු වෛද්‍ය ශිෂ්‍යාවගෙන් මොන මොනවා හරි ප්‍රශ්න අහමින් ඇගේ අවධානය රඳවා ගැනීමයි. ඔය අතරේ අපේ යාලුවා කෙහෙල් ගෙඩිය උස්සනවා.

සැලසුම අවුල් වුනේ නැහැ. අපි එළියට ගියාට පස්සේ අර පෝෂ්‍යදායක ආහාර වේලට අතුරුපස නැහැ. හිස් පිඟාන විතරයි. ඔය කතාව ඔතැනින් ඉවරයි. අපි කෙහෙල් ගෙඩිය බෙදාගෙන කාලා ප්‍රදර්ශනයත් බලලා ගෙදර ආවා. ප්‍රදර්ශනයකින් කෙහෙල් ගෙඩියක් ඉස්සුවා කියලා පත්තර වල වැටුණේ නැහැ. ඒක ඒ තරම් වැදගත් ප්‍රවෘත්තියක් නෙමෙයිනේ. කෙහෙල් ගෙඩිය උස්සලා බව දැක්කහම එතැන හිටපු වෛද්‍ය ශිෂ්‍යාවට සමහර විට මළ පනින්න ඇති.

ප්‍රදර්ශන භාණ්ඩයක් ලෙස තබා තිබෙන කෙහෙල් ගෙඩියක් කන එක සාමාන්‍යයෙන් ලොකු ප්‍රවෘත්තියක් නෙමෙයි. නමුත්, මේ කෙහෙල් ගෙඩිය ඩොලර් 120,000ක්, ඒ කියන්නේ රුපියල් කෝටි දෙකකටත් වැඩිය වටින කෙහෙල් ගෙඩියක්නම් තත්ත්වය ටිකක් වෙනස්. කෙහෙල් ගෙඩියේ විස්තරේ අජිත් පැරකුම් විසින් ලියා තිබෙනවා. මම නැවත ලියන්නේ නැහැ.

ඩොලර් 120,000 කෙසෙල් ගෙඩිය කාපු කලා රඟදැක්වීම

ප්‍රශ්නය මේකයි. කිසියම් භාණ්ඩයක වටිනාකම කියා කියන්නේ මොකක්ද?

ධනවාදය හා මාක්ස්වාදය වෙනස් වන නිශ්චිත තැන තියෙන්නේ මේ ප්‍රශ්නයට ලැබෙන පිළිතුරේ. මාක්ස්වාදය අනුව භාණ්ඩයකට නිශ්චිත නෛසර්ගික වටිනාකමක් තිබෙනවා. ඒ වටිනාකම අදාළ භාණ්ඩය පරිභෝජනය කරන පුද්ගලයා මත වෙනස් වෙන්නේ නැහැ. නමුත්, ධනවාදය අනුව භාණ්ඩයකට එවැනි නිශ්චිත නෛසර්ගික වටිනාකමක් නැහැ. වටිනාකම තීරණය වන්නේ අදාළ භාණ්ඩය පරිභෝජනය කරන පුද්ගලයා මතයි. ඒ අනුව, වටිනාකම පුද්ගලයාගෙන් පුද්ගලයාට වෙනස් වෙනවා.

නිදහස් ගනුදෙනු වලින් ගනුදෙනුවේ දෙපාර්ශ්වයටම වාසි සැලසෙන්නේ මේ ආකාරයට එක් එක් පුද්ගලයා එකම භාණ්ඩයට ලබා දෙන වටිනාකම වෙනස් නිසයි. කෙහෙල් ගෙඩියක් මට වටින්නේ රුපියල් දහයක් වුනත් තවත් කෙනෙකුට එයම රුපියල් පණහක් වටින්න පුළුවන්. දැන් මම මේ කෙසෙල් ගෙඩිය රුපියල් තිහකට විකිණුවොත් මට රුපියල් විස්සක වාසියක් ලැබෙනවා. කෙහෙල් ගෙඩිය මිල දී ගන්නා ගැනුම්කරුවාටත් රුපියල් විස්සක වාසියක් ලැබෙනවා. ගනුදෙනුව සිදු වුනේ රුපියල් විස්සකට හෝ හතළිහකට වුවත් ලැබෙන වාසි වෙනස් වුවත් දෙදෙනාටම වෙන්නේ වාසියක්. ගැනුම්කරුවාට කෙසෙල් ගෙඩිය රුපියල් දහයක්වත් වටින්නේ නැත්නම් ගනුදෙනුවක් සිදු වන්නේ නැහැ. ඒ නිසා, කිසිවෙකුට අවාසියක් වෙන්නෙත් නැහැ.

රුපියල් කෝටි දෙකකට කෙහෙල් ගෙඩියක් මිල දී ගන්න මටනම් අවශ්‍ය නැහැ. සල්ලිත් නැහැ. එහෙත්, මිල දී ගන්න කැමති කෙනෙක් ඉන්නවානම් කෙහෙල් ගෙඩියකට ටේප් එකක් ගහලා කවුරු හෝ විසින් එය වටිනා කලා කෘතියක් ලෙස නම් කරලා ඩොලර් 120,000කට මිල කරන එකේ කිසිම වැරැද්දක් නැහැ.

ඇමරිකාව වගේ රටක ඕනෑම කෙනෙකුට තමන්ගේ කලා කෘතියක් කැමති මිලකට මිල කර වෙළඳපොළට දමන්න තහනමක් නැහැ. එහෙම දැම්ම පලියට ඕනෑම කෙනෙකුට ටේප් එකක් ගහපු කෙහෙල් ගෙඩියක් ඩොලර් 120,000කට විකුණන්න බැහැ. හැබැයි ඒ වගේ මිලකට කෙහෙල් ගෙඩියක් මිල දී ගන්න කැමති කෙනෙක් ඉන්නවානම් දෙන්නාට නිදහසේ ගනුදෙනුවක් කර ගන්න කිසිම බාධාවකුත් නැහැ. මොකද ධනවාදය අනුව කෙහෙල් ගෙඩියක හෝ කෙහෙල් ගෙඩියක් යොදාගෙන හදපු කලා නිර්මාණයක නිශ්චිත නෛසර්ගික වටිනාකමක් නැහැ. වටිනාකම තීරණය කරන්නේ එය මිල දී ගන්නා පුද්ගලයා විසින්. භාණ්ඩයකට එවැනි නිශ්චිත නෛසර්ගික වටිනාකමක් නැති නිසා සූරාකෑම කියා දෙයකුත් නැහැ.

පශ්චාත්තාප්ප පශ්චාත්තාප නොවන්නට...

තාප්ප පින්තාරු කිරීමේ රැල්ල තවමත් නැගලා යනවා. මේ තාප්ප චිත්‍ර ඇඳිල්ලට විවිධ විවේචනත් එල්ල වී තිබෙනවා. මුල් වචන වලින්ම නොවූවත් මේ ඒවායින් සමහරක්.

- චිත්‍ර වල දැකිය හැකි සිංහල බෞද්ධ ආධිපත්‍යය
- යුද මානසිකත්වයක් නිරූපනය කිරීම
- බුද්ධිමය දේපොළ අයිතිය ගරු නොකරමින් චිත්‍ර හොරකම් කිරීම
- මෙවැනි තාප්ප චිත්‍ර දිගටම නඩත්තු කිරීමේ අසීරුව.

මේ පශ්චාත්තාප්ප විවේචන වලට යම් පදනමක් නැතුවා නෙමෙයි. කොහොම වුනත්, මම කතා කරන්න යන්නේ මේ විවේචන  ගැන නෙමෙයි. තාප්ප පින්තාරු කිරීමේ රැල්ල මතු වී තිබෙන පසුබිම ගැනයි.

හැම වයස් කාණ්ඩයකම වගේ අයගේ කිසියම් දායකත්වයක් පේන්න තිබුණත්, වැඩේට වැඩිපුරම බැහැලා ඉන්නේ දහඅටේ විස්සේ, එහෙමත් නැත්නම් විසි ගණන් වල ඉන්න, තරුණ තරුණියෝ. විවිධ ප්‍රදේශ වල තනි තනිව සංවිධානය වන මේ තරුණ කණ්ඩායම් විසින් තාප්ප පින්තාරු කරනවා වගේම කාණු සුද්ද කිරීම වගේ තවත් දේවලුත් කරනවා. මේ වයසේ තරුණ තරුණියන් මේ ආකාරයට දීප ව්‍යාප්තව මේ වගේ වැඩකට බහිනවා දකින්න ලැබුණු මුල් අවස්ථාව මෙය කියා කියන්න පුළුවන්. ඇතැම් විට වෙන වෙන අරමුණු ඉස්මතු වුනත්, මේ ගොඩක් අයගේ අරමුණ රට ලස්සන කිරීමයි.

මේ වැඩෙන් පේන්නේ රටේ මිනිස්සුන්ට මොනවා හෝ දෙයක් කරන්න සැබෑ උවමනාවක් ඇති වුනොත්, රජයෙන් බාධාවක් නොවන පසුබිමක කොයි තරම් දේවල් කරන්න පුලුවන්ද කියන එකයි. මේ වගේ වැඩක් ආණ්ඩුවෙන් කරන්න ගියානම් කොයි තරම් මුදලක් හා කාලයක් වැය වෙයිද? අන්තිමේදී මධ්‍යගත සැලසුමක් යටතේ වැඩේ මීට වඩා හොඳින් වෙයිද?

මේ චිත්‍ර වලට අයිතිකාරයෙක් නැහැ. චිත්‍ර වෙනුවෙන් බරපැන දරන අය, මහන්සි වෙන අය එයින් ලබන සතුට හැර බලාපොරොත්තු වන වෙන දෙයක් නැහැ. එහෙම අවස්ථා ඇති. නමුත්, බොහෝ විට නැහැ. වැඩේ කරන නිශ්චිත කෙනෙක්, නිශ්චිත ක්‍රමවේදයක් නැහැ. නමුත්, වැඩේ කෙරෙනවා. ඒ වගේම, කඩේ යාමක් කියා කිව හැකි දෙයකුත් නෙමෙයි. වැඩේට බැහැලා ඉන්න හැමෝම වැඩේ කරන්නේ කැමැත්තෙන් හා සතුටෙන්. නියම සමාජ ක්‍රියාකාරිත්වයක් කියා කියන්න පුළුවන් අවස්ථාවක්.

එක තැනක අඳින චිත්‍ර තව තැනක කොපි වෙනවා. සමහර විට ඒ විදිහටම. සමහර විට තරමක් වෙනස් වෙලා. සමහර වෙලාවට විවේචන එනවා. විවේචන එන විට චිත්‍ර වල ස්වභාවය වෙනස් වෙනවා. නියාමනයක් සිද්ධ වෙන්න හැම විටම නියාමකයෙකු අවශ්‍ය නැහැ.

තාප්ප වල චිත්‍ර අඳින එක ආණ්ඩුවක් මැදිහත් වී කළ යුතු තරම් වැදගත් දෙයක් නෙමෙයි කියා කාට හරි කියන්න පුළුවන්. නමුත්, හිතලා බැලුවොත් පොදු අරමුදල් වැය කරලා ඔයිට වඩා තේරුමක් නැති දේවල් කොයි තරම්නම් කරනවද? ඒ වගේ වෙලාවක බරපැන දරන්න වෙන්නේ රටේ සියලු දෙනාටමයි. නමුත්, දැන් මේ චිත්‍ර අඳින්න කාලය, ශ්‍රමය හා මුදල් වැය කරන්නේ එසේ කිරීමෙන් කවර හෝ සතුටක් ලබන අය පමණයි. ආණ්ඩුව කරන තුරු බලා නොඉන්නවානම් ඔයාකාරයට මිනිස්සුන්ටම එකතු වෙලා කරගන්න පුළුවන් දේවල් රාශියක් තිබෙනවා.

ගෝඨාභය දිනන්න කලින් රට පුරා තිබුණු රැල්ලක් වුනේ 225ම එපා කියන රැල්ල. මේ කතාවෙන් කියැවුනේ සම්ප්‍රදායික දේශපාලනඥයින් ප්‍රතික්ෂේප වෙමින් ඇති බවයි. ඔය 225ම එපා රැල්ලේ පීනන්න ගොඩක් අය ඉදිරිපත් වුනා. ඇතැම් දේශපාලන පක්ෂත් රැල්ල දිහා බලාගෙන ඔරු මූදට තල්ලු කළා. නමුත්, අන්තිමට රැල්ල කැරකුණේ ගෝඨාභය දිශාවටයි.

සම්ප්‍රදායික දේශපාලනඥයින් එපා කියන රැල්ලක් පැවතුනු බව බොරුවක් නෙමෙයි. එහෙම එකක් තිබුණා. අන්තිමේදී ඒ රැල්ල ගෝඨාභය පැත්තට කැරකුණා. ගෝඨාභයගේ ජයග්‍රහණයට හේතු වූ විවිධ රැළි අතර 225ම එපා කියා හිතූ විශාල පිරිසක්ද ඉන්නවා. මේ අයගෙන් විශාල කොටසක් මෙවර පළමු වරට ඡන්දය භාවිතා කළ තරුණ තරුණියන්.

ගෝඨාභය පසුගිය ආණ්ඩුව ඇතුළේ සිටියත්, ඒ ආණ්ඩුව ඇතුළේ විශාල කාර්යභාරයක් කළත්, සම්ප්‍රදායික දේශපාලනඥයෙක් වී සිටියේ නැහැ. සරලවම කියනවානම් ඔහු අර 225න් කෙනෙකු වූයේ නැහැ. ඒ නිසා, 225ම එපා වූ අයට ගෝඨාභය පිළිබඳව බලාපොරොත්තු තියන්න පුළුවන්කම තිබුණා. ජාතිකත්වය පිබිදීම වැනි වෙනත් ප්‍රවාද ගණනාවක් තියෙනවා තමයි. නමුත්, ඊට අමතරව මෙවර ක්‍රම විරෝධීන්ගේ ඡන්ද විශාල ප්‍රමාණයකුත් ගෝඨාභය විසින් ලබාගත්තා. සිංහල බහුතර ප්‍රදේශ වල අලුත් ඡන්ද වලින් සියයට අනූවක් පමණම ලැබුණේ ගෝඨාභයට වෙන්න පුළුවන්.

දහ අටේ විස්සේ තරුණ තරුණියෝ බොහෝ දෙනෙක් නිසගවම ක්‍රම විරෝධීන්. ඒ සඳහා කවුරුවත් ඔවුන්ව පොළොඹවන්න අවශ්‍ය නැහැ. අවුරුදු දහතුනක් දාහතරක් වන තුරු ළමයින්ගේ වීරයින් වෙන්නේ දෙමවුපියන්. ගොඩක් වෙලාවට තාත්තා. ඒත්, ඒ වයස පනින කොට, අර රවියා කියන විදිහට පස් පොල කළු වෙන්න පටන් ගන්න කොට, මේ අයට ස්වාධීන වෙන්න අවශ්‍ය වෙනවා. ඒ වයසේදී දෙමවුපියන් කරන දේවල් වල වැරදිමයි පෙනෙන්නේ. දහඅටක් වගේ වෙනකොට ඔය තත්ත්වය ඔඩු දුවනවා. ගෙදර විතරක් නෙමෙයි රටේම වැඩ සිද්ද වෙන්නේ නුහුරට බව පේන්න ගන්නවා. ඔය තත්ත්වය වෙනස් කරන්න ඇම්මක් ඇති වෙනවා.

පහුගිය දශක කිහිපය පුරාවටම ඔය රට වෙනස් කරන ඇම්ම හැදුනු තරුණ තරුණියන්ගේ ඇම්ම සනීප කරලා දෙන්න ඉදිරිපත් වුනේ වාමාංශික පක්ෂ. අන්තිම අවුරුදු පණහ ගත්තොත් දකුණේදී ජවිපෙ. උතුරේදීනම් එල්ටීටීඊ ප්‍රධාන විවිධ සංවිධාන. පස්සේ පස්සේ දකුණේ ඇම්ම තිබුණු සමහර තරුණයෝ හමුදා වලටත් ගියා.

හැත්තෑ එකේදී හා අසූ අට අසූ නවයේදී ජවිපෙ එක්ක විනාශ වෙලා ගියේ රට හොඳ අතට වෙනස් කරන්න ඇම්මක් අවංකවම තිබුණු තරුණ තරුණියෝ. ඒ යුග වලදී මේ තරුණ තරුණයින්ට ආදර්ශයට ගන්න සමාජවාදී ලෝකයක් පේන්න තිබුණා. එහෙම පේන්න තිබුණු ලෝකය කඩා වැටිලා සමාජවාදය මායාවක් බව පෙනුනට පස්සෙත් ජවිපෙට දිගින් දිගටම ලංකාවේ තරුණ තරුණියන් ආකර්ෂණය කර ගන්න පුළුවන්කම තිබුණා. හැබැයි මේ ගොඩක් අයට ජවිපෙ අම්බලමක් වුනා පමණයි. අම්බලමේ දිගටම සෙනඟ හිටියත් ඒ එකම පිරිසක් නෙමෙයි.

දහඅටෙන් විස්සෙන් ජවිපෙ අම්බලමට ගොඩ වුනු ගොඩක් අය විසිපහක් තිහක් වෙද්දී අම්බලමෙන් පිට වුනත්, ඔය වැඩේ දිගින් දිගටම සිදු වුනු නිසා ජවිපෙට රටේ 5%ක පමණ ස්ථිර ඡන්ද පදනමක් තිබුණා. ස්ථිර කිවුවත් මේක ගලන ගඟක තැන් දෙකක් අතර තිබෙන වතුර ටික වගේ. පහළින් වතුර අයින් වෙන කොට උඩින් වතුර එනවා. මෙවර ජවිපෙ 3%ට බැස්සේ වෙනදා වගේම පහළින් වතුර අයින් වුනත්, උඩින් වතුර ආවේ නැති නිසයි. මෙවර පළමු වරට ජවිපෙ තරුණයින් අතින් ප්‍රතික්ෂේප වුනා. හොඳට හෝ නරකට තරුණ ඡන්ද ගියේ ගෝඨාභයට. එක පැත්තකින් එය පෙන්වන්නේ පක්ෂයක් ලෙස ජවිපෙ පරිණත වීම.

දැන් ඉන්න තරුණයෝ අන්තර්ජාලය එක්ක හැදුණු පරම්පරාවක්. කලින් පරම්පරා වගේම දූපතේ හතර මායිම් ඇතුළේ කොටු වෙලා හිටියත්, අලුත් පරම්පරාවට අන්තර්ජාලය හරහා ලෝකය දකින්න පුළුවන්. ඒ නිසා, අපේ තරුණ කාලයේ අපි හිර වී සිටි දූපත් මානසිකත්වය ඔවුන්ට නැහැ. තමන්ට තිබෙන රට වෙනස් කරන, රට හදන ඇම්මට බේත සමාජවාදය කියා ඔවුන්ව රවට්ටන්න බැහැ. බටහිර ධනවාදී රටවල් වල තමන්ට ලංකාවේ නොපෙනෙන ගොඩක් දේවල් තිබෙන බව ඔවුන් දකිනවා. ඔවුන්ගේ සිහිනය ලංකාව ඒ වගේ රටක් කර ගන්න එක මිසක් සමාජවාදය කරා යන එක නෙමෙයි.

දහඅටේ විස්සේ තරුණයින්ගේ තිබෙන ප්‍රධානම යහපත් ලක්ෂණයක් තමයි අනුන් යමක් කර දෙන තුරුම නොසිට තමන්ට කළ හැකි දේ කරන්න ඉදිරිපත් වන එක. කාලයක් තිස්සේම ජවිපෙ වෙනුවෙන් ස්වේච්ඡාවෙන් වැඩ කරන්න තරුණ තරුණියන් හොයා ගන්න අමාරු නොවුනේ මේ වයස් කාණ්ඩයේ දැකිය හැකි මේ ලක්ෂණය නිසා. දැන් තීන්ත බාල්දි අරගෙන මේ අය කරන්නේත් කවුරුවත් කියන තුරු නොසිට තමන්ට පුළුවන් තරමින් හා තමන්ට තේරෙන ආකාරයෙන් රට වෙනුවෙන් තමන්ගේ වගකීම් යුතුකම් ඉටුකරන එකයි.

අපේ පරම්පරාවේ තරුණයෝ තීන්ත බාල්දි උස්සගෙන ගිහින් "ඉන්දීය වඳුරු හමුදා පන්නනු!", "පළාත් සභා අහෝසි කරනු!" කියා තාප්ප වල ලිවුවා. දැන් තරුණයෝ තීන්ත බාල්දි උස්සගෙන ගිහින් තාප්ප වල චිත්‍ර අඳිනවා. ප්‍රතිඵලය වෙනස් වුවත් අරමුණු වල ලොකු වෙනසක් නැහැ.

ගෝඨාභය පැමිණීමත් එක්ක ලංකාවේ දකුණේ තරුණ තරුණියන්ට කිසියම් බලාපොරොත්තුවක් ඇති වී තිබෙනවා. ඒ බලාපොරොත්තුව දැන් තිබෙනවාට වඩා හොඳ රටක් පිළිබඳවයි. ඒ වෙනුවෙන් තමන්ට හැකි දෙයක් කරන්නත් ඔවුන් සූදානමෙන් ඉන්නවා. මේ වගේ උතුරන තරුණ ජවයක් හරි අච්චුවකට දමලා නිවෙන්න ඇරියොත් හදා ගන්න බැරි දෙයක් නැහැ. ඒ වගේම, මේ රැල්ල නිවැරදිව තේරුම් නොගත්තොත්, වැඩි කල් නොගොස්, ඔය උතුරන තරුණ ජවයටම පිච්චිලා ගොඩක් දේවල් විනාශ වෙලා යන්නත් පුළුවන්. එහෙම වෙලා පශ්චාත්තාප්ප පශ්චාත්තාප සිදු නොවෙන්න වග බලාගැනීම ආණ්ඩුවේ වැඩක්!