සතුට, කුඩු හා ණය

අපි සතුට ගැන කතා කරමින් හිටියනේ. ඇතැම් අය සතුට තියෙන්නේ මුදල් වල කියා හිතනවා. තවත් අය එහි අනිත් අන්තයට ගිහින් මුදල් නිසා සතුට නැති වනවා කියා හිතනවා.

සාමාන්‍යයෙන් මුදල් නිසා සතුට නැති වන්නේ නැහැ. නමුත්, එසේ විය හැකි තත්ත්වයන් තියෙන්න පුළුවන්. ඒ වගේම, මුදල් වැඩි වූ පමණින් හැම විටම සතුට වැඩි වෙන්නේ නැති වුවත්, ඇතැම් අය හා අදාළව එය එසේ වෙන්න පුළුවන්. මිනිස්සු එකෙක් අනෙකාගෙන් වෙනස්.

බොහෝ දෙනෙක් හා අදාළව මුදල් හා සතුට අතර තිබෙන්නේ වක්‍ර සම්බන්ධයක්. මුදල් නිසාම සතුට වැඩි නොවන නමුත් මුදල් යහමින් ඇති අයෙකුට තමන්ගේ සතුට වැඩි කරන වෙනත් දේවල් වෙනුවෙන් ඒ මුදල් යොදවන්න පුළුවන්. මුදල් යහමින් නැති කෙනෙකුට වෙන්නේ තිබෙන දෙයින් සතුටු වන්නයි.

කොහොම වුනත්, මුදල් එක් රැස් කර ගැනීමෙන් සතුටු වන අයත් ලෝකයේ ඉන්නවා. එවැනි අය ගැන කතා බෞද්ධ සාහිත්‍යයේ වගේම වෙනත් ආගමික සාහිත්‍යයන් වලත් දැකිය හැකියි. ඒ කියන්නේ ඒ වර්ගයේ මිනිස්සු සහශ්‍ර ගණනකටත් පෙර සිට ලෝකයේ හිටියා. එහෙම නැතුව ධනවාදයක් හෝ වෙන කෙහෙම්මලක් නිසා ඇති වෙච්ච තත්ත්වයක් නෙමෙයි.

මුදල් හැරුණු විට දැනුම, සෞඛ්‍යය, ආගමිකත්වය, පවුල් සම්බන්ධතා, සමාජ සම්බන්ධතා, ලිංගික සම්බන්ධතා, බලය, කීර්තිය වගේ වෙනත් බොහෝ දේවල් වලින් මිනිස්සු සතුටු වෙනවා. ඇතැම් අය, ඇතැම් විට, මේ වගේ වෙනත් දෙයකින් ලැබෙන සතුට වෙනුවෙන් තමන්ගේ අතේ තිබෙන මුදල් කැප කරනවා.

සමහර අය උපුටා දක්වන ඇතැම් පාඨ අනුව ඇතැම් අය ජීවිත කාලයෙන් සෑහෙන කොටසක් මුදල් හොයන්න වෙන් කරලා අන්තිමේදී ධනවතුන් වෙනවා. ඉන් පසුව, ඔවුන්ට තේරෙනවා තමන්ට දැනුම, සෞඛ්‍යය, ආගමිකත්වය, පවුල් සම්බන්ධතා වගේ සතුට ලැබිය හැකි බොහෝ දේ මග හැරී ඇති බව. නමුත්, ඒ වන විට පරක්කු වැඩියි!

දැන් ඔය කතාව උපුටා දක්වන ගොඩක් අය එයින් පෙන්වන්නේ මුදල් පස්සේ පැන්නීමේ තිබෙන නිරර්ථක බවයි. නමුත්, ඔය කතාවේ වෙනත් පැති තිබෙනවා.

සාහිත්‍යකරුවන් ඇතුළු විවිධ කලාකරුවන් ඉහත කතාවට ප්‍රචාරයක් ලබා දෙනවා. ඒ මගින්, එක අතකින් කරන්නේ කොයි තරම් මුදල් ඉපැයූවත් ඒ මුදල් ඉතා ඉක්මණින් නාස්ති කර වත්මන් සතුට වෙනුවෙන් අනාගත සතුට කැප කරන මෙවැනි ඇතැම් අයගේ ජීවන රටාව සාධාරනීකරණය කිරීමයි. කලාකරුවන්ගේ අදහස් ඉතා පහසුවෙන් සාමාන්‍ය ජනතාව අතරට යන නිසා වෙනත් බොහෝ අයත් මුදල් පස්සේ පැන්නීම නිරර්ථක දෙයක් කියා හිතනවා.

ජීවිත කාලයෙන් වැඩි කොටසක් මුදල් පස්සේ පන්නලා ධනවතෙක් වුනාට පස්සේ තමන් එතැනට එද්දී මග හැරුණු වෙනත් දේවල් ගැන කණගාටු වන අය ඕනැ තරම් ඇති. නමුත්, ජීවිතයේ අවසන් කාලය සතුටින් ගෙවන්න තරම් ප්‍රමාණවත් මුදලක් ඉතිරි කර ගැනීම ගැන නොසිතමින් ජීවිතයේ මුල් කාලය වෙනත් දේවල් වලට යෙදවීම ගැන අන්තිම කාලයේදී පසුතැවෙන අය ඇතැම් විට ඊට වඩා ගොඩක් වැඩි ඇති.

මෙතැන තියෙන අවුල මුදල් පස්සේ පැන්නීම හෝ නොපැන්නීම නෙමෙයි. ස්වභාවිකවම ජීවිතයේ තිබෙන අවිනිශ්චිතභාවය හා ඒ අවිනිශ්චිතභාවය ගැන අපට තිබෙන නොදැනුමයි.

අවසන් කාලයේදී තමන්ගේ සෞඛ්‍යය ගැන කණගාටු වෙන්න වෙන බව ස්ථිරවම දන්නවානම් යමෙක් බොහෝ විට මුල් කාලයේදී සල්ලි හොයන්න යොදවන කාලයෙන් කොටසක් සෞඛ්‍යය වෙනුවෙන් යොදවන්න ඉඩ තිබෙනවා. ඒ වගේම, අවසන් කාලයේ සල්ලි නැති කමින් පීඩා විඳින්න වන බව ස්ථිරවම දන්නවානම් මුල් කාලයේ තමන්ගේ සතුට කැප කරලා මුදල් ඉතිරි කරන්න පෙළඹෙන්න ඉඩ තිබෙනවා.

මිනිස්සු හැම වෙලාවෙම ගන්නේ තමන්ගේ සතුට ඉහළ නංවන, තමන්ට හොඳම තීරණ වුවත් ඒ තීරණ නිසා අනාගත සතුටට සිදුවන බලපෑම ගැන නිවැරදි තක්සේරුවකට පැමිණීම හැම විටම කෙරෙන දෙයක් නෙමෙයි.

මත්ද්‍රව්‍ය භාවිතයෙනුත් මිනිස්සු සතුටක් ලබනවා. අපි පහසුවට කුඩු ගැහීම කියා කියමු.

මිනිස්සු කුඩු ගහන්නේ එයින් සතුටක් ලැබෙන නිසා. ඒ සතුට ක්ෂණික සතුටක්. නමුත් සතුට දිගටම පවතින්නේ නැහැ. පැය කිහිපයකට පස්සේ කික් එක නැතුව යනවා. එවිට නැවතත් කුඩු ඕනෑ වෙනවා.

මේ විදිහට සතුටින් ඉන්න දිගින් දිගටම කුඩු ගහන කෙනෙක් කලක් යද්දී කුඩු වලට ඇබ්බැහි වෙනවා. එවිට ඇති වන්නේ වෙනත් තත්ත්වයක්. දැන් සතුටින් සිටීම කෙසේ වෙතත් කුඩු නැතුව ඉන්න වෙලාවට හැදෙන සික් එක නිසාම කුඩු ගහන්න වෙනවා. කලින් ගත්ත ප්‍රමාණයම ගත්තා කියා දැන් ආතල් එකක් නැහැ. සික් එක නැති වෙන එක විතරයි වෙන්නේ. ඒත් පැය කිහිපයකට විතරයි. ආතල් ගන්නනම් කලින් ප්‍රමාණයට වඩා කුඩු අවශ්‍යයි.

ඔය විදිහට දිගින් දිගටම ආතල් ගන්නනම් ගන්න කුඩු ප්‍රමාණය දවසින් දවස වැඩි කරන්න වෙනවා. කලින් ප්‍රමාණයම ගත්තොත් වෙන්නේ සික් එක නැති වෙන එක විතරයි. ඒකත් නොගත්තොත් ඉන්නම බෑ. මේ වැඩේ කෙළවර වෙන්නේ කොතැනින්ද?

රුපියල දිගින් දිගටම අවප්‍රමාණය නොවී තිබෙනවානම් හොඳයි. නමුත්, ඒ සඳහා මහලු කාලය සතුටින් ගෙවීම පිණිස දැන් මහන්සි වී මුදල් ඉතිරි කරන කෙනෙක් වගේ වැඩ කළ යුතුයි. ඒ කියන්නේ අනිත් හැමදේම අමතක කරලා සල්ලි හොයන්න මැරෙනවා කියන එක නෙමෙයි. තමන්ගේ ආදායම්, වියදම් හා ඉතිරි කිරීම් බැලන්ස් කර ගැනීමයි කළ යුත්තේ. සමහර වෙලාවට තමන්ගේම අනාගත සතුට වෙනුවෙන් තරමක් දුරට අද සතුට කැප කරන්න වෙනවා.

ඩොලර් වලින් ණය අරගෙන රුපියල බැලන්ස් කරන එක හරියටම කුඩු ගහනවා වගේ වැඩක්. සල්ලි එනකොට ආතල්. ආර්ථිකයේ නිර්ණායක හැම එකක්ම වගේ හොඳින් පෙනෙන්න තියෙනවා.

ආයෝජන සිදු වෙනවා. හැබැයි අනුන්ගේ සල්ලි වලින්. ඒ නිසා දළ දේශීය නිෂ්පාදිතය වේගයෙන් වර්ධනය වෙනවා. හැබැයි ස්වභාවිකව නෙමෙයි.

ඩොලර් එකේ මිල අඩුයි. හැබැයි ණයට ගත්ත ඩොලර් වෙළඳපොළට එකතු වන නිසා. ඩොලර් එක අඩු නිසා ආනයනික භාණ්ඩ වල මිල අඩුයි. ඒ නිසා උද්ධමනයත් අඩුයි. රටේ නිපදවන බඩු වලට වඩා අඩු මිලකට ආනයනික බඩු මිල දී ගන්න පුළුවන්. අපනයන වලට වඩා ආනයන වැඩි නිසා රටේ පරිභෝජනය හා ආයෝජනය රටේ ආදායමට වඩා වැඩියි. මිනිස්සුන්ගේ සතුට වැඩියි.

දේශීය කර්මාන්ත එකින් එක වැහිලා ගියත් රටේ විරැකියාව අඩුයි. හැබැයි ඒ රජය විශාල කරමින් රැකියා ලබා දෙන නිසා මිස ඵලදායී වැඩක් කෙරෙන නිසා නෙමෙයි. වැඩිවන රජයේ වියදම් අර ණය වලින් ආවරණය වෙන නිසා බදු වැඩි කරන්නත් අවශ්‍ය නැහැ.

ඩොලර් වලින් ණය වැඩි වුනත් ඒ ඩොලර් යොදාගෙන රුපියල අධිප්‍රමාණය කරන්න පුළුවන් නිසා රුපියල් වලින් බැලුවහම ණය අඩු වෙලා. ඒ එක්කම, ණය වලින් රජයේ ආයෝජන ඇතුළු වියදම් ඉහළ යන නිසා දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයත් වැඩි වෙනවා. දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයේ ප්‍රතිශතයක් ලෙස බැලුවහම පෙනෙන්නේ රජයේ ණය අඩුවන බවයි.

රුපියල ශක්තිමත් වෙන නිසා පිටරට තිබෙන ඩොලර් ලංකාවට ගේන එක දවසකින් හෝ පරක්කු කළොත් පාඩුයි. ඒ නිසා, එලියේ තිබෙන හැම ඩොලරයක්ම ක්ෂණිකව රට ඇතුළට එනවා. නමුත්, පිටට යවන ඩොලර් දවසක් හෝ පරක්කු කරල යවන තරමට වාසියි.

එළියෙන් 2-3% පොලියකට ඩොලර් වලින් ණය ගන්න පුළුවන්. ලංකාවේ භාණ්ඩාගාර බැඳුම්කර ආදියට 10%ක විතර පොලියක් ලැබෙනවා. ඒ අතර රුපියලත් අධිප්‍රමාණය වෙනවා. රුපියල 2-3%කින් ඉහළ ගියොත් එළියෙන් ගන්න ණය වල පොලිය ගෙවන්න ඒ වෙනසම ඇති. එතකොට අර 10%ක පොලිය එහෙම්මම ලාබ. අවදානමක් නැති ලාබයක් (සාපේක්ෂ පදනමකින්).

අවදානමක් නැතිව ලාබයක් ගන්න පුළුවන් නිසා ආයෝජකයෝ සල්ලි අරගෙන එන්නේ පෝලිමේ. දැන් රුපියල වැඩි මහන්සියක් නැතුව තවතවත් ශක්තිමත් වෙනවා.

හැම දේම නියමෙටම වෙනවා තමයි. හැබැයි මේ හැම දෙයක්ම රඳා පවතින්නේ ඩොලර් වලින් ණය අරගෙන රුපියල බැලන්ස් කිරීම මතයි. කුඩු ගහල ගන්න ආතල් එක වගේම තමයි. ණය ආපහු ගෙවන්න වෙනකොට කික් එක ඉවර වෙලා සික් එක හැදෙනවා.

ණය ගෙවන්න රජයට සල්ලිත් නැහැ. බදු වැඩි කරලා සල්ලි හොයාගත්තත් රුපියල් ඩොලර් කරන්න රටේ ඩොලරුත් නැහැ. ඒ නිසා ණය ගෙවන්න වෙන්නේ තවත් ණය අරගෙනයි.

රජය වෙළඳපොළෙන් නැති ඩොලර් ගන්න ගිය වහාම වෙන්නේ රුපියල ඉතා වේගයෙන් අවප්‍රමාණය වීමයි. එතකොට අර කලින් ඩොලර් අරගෙන ඇවිත් ආයෝජනය කරපු අය බලන්නේ පුළුවන් ඉක්මණින් තමන්ගේ ඩොලර් එළියට ගෙනියන්නයි. එළියේ ඩොලර් තියෙන එය බලන්නේ ඒවා ගේන එක හැකිතරම් පරක්කු කරන්නයි.

ඩොලර් එක වැඩි වෙන කොට ආනයනික බඩු වල මිල වැඩි වෙලා උද්ධමනය ඉහළ යනවා. රජයට වගේම පෞද්ගලික අංශයටත් වැටුප් වැඩි කරන්න වෙනවා. පෞද්ගලික අංශයේ ලාබ අඩුවෙලා රජයට ඒ මාර්ගයෙන් ලැබෙන බදු අඩු වෙනවා. රජයේ සේවක වැටුප් ඉහළ යාම නිසා රජයේ අයවැය හිඟය ඉහළ යනවා. රජයට වක්‍ර බදු ඉහළ දමන්න වෙනවා. වියදම් සීමා කරන්න වෙනවා. ආතල් ඔක්කොම ඉවරයි.

හැබැයි විසඳුමක් තිබෙනවා. ඒ තව ණය ගන්න එක. පොලියත් ගෙවන්න තිබෙන නිසා කලින් ප්‍රමාණයම අරගෙන මදි.

ගන්න කුඩු මාත්‍රාව එන්න එන්නම වැඩි කළොත් ආතල් එක දිගටම තියාගන්න පුළුවන්. පහුගිය ආණ්ඩුවේ ආර්ථික උපාය මාර්ගය වුණේ එයයි. දැන් ආණ්ඩුව කුඩු ගහන්නේ සික් එක නැති කරගන්න අවශ්‍ය තරමට විතරයි. ඒ නිසා ආතල් නැහැ. හැබැයි සික් එක නැති කරගන්න අවශ්‍ය කුඩු ප්‍රමාණය වුවත් එන්න එන්නම වැඩි වෙනවා.

කුඩු ගහන්න පුරුදු වුන කෙනෙක්ව පුනරුත්ථාපනය කරන එක අමාරු හා කල් යන වැඩක්. ඒ කාලයේ සික් එක අමාරුවෙන් හෝ විඳවන්න වෙනවා. අමාරුව වැඩි කමට වැඩේ අත ඇරියොත් ආපහු හිටපු තැනමයි.

(Image: http://www.thequotepedia.com/you-cant-buy-happiness-but-you-can-buy-drugs-and-thats-kind-of-the-same-thing-drugs-quote/)

රුපියලේ අගය වෙනස් වෙනකොට ණය ප්‍රමාණයට මොකද වෙන්නේ?

ඉහත ශීර්ෂය යටතේ වන යූටියුබ් වීඩියෝවක් මේ දවස් වල සංසරණය වෙනවා. මෙහි තිබෙන්නේ හර්ෂ ද සිල්වාගේ ප්‍රකාශයක් හා එයට අජිත් නිවාඩ් කබ්රාල් විසින් දක්වන ප්‍රතිචාරයක්.

එහි හර්ෂ ද සිල්වා මෙහෙම කියනවා.

"අපි හිතමු ඩොලර් දහයක ණයක් තියෙනවා කියලා. එතකොට රුපියල [ඩොලරය] 150යි කියමු. එතකොට 1500යි. ...දැන් අපි හිතමු රුපියල  [ඩොලරය] 160ට ගියා කියලා. එතකොට ඩොලර් ගෙවන්න තියෙන්නේ 100යි. හැබැයි රුපියල් වලින් බලන කොට රුපියල් 1600ක්. ...ඇත්ත වශයෙන්ම ණය වැඩි වෙලා නැහැ. ණය තියෙන්නේ 100මයි. රුපියල් වලින් මේක ගණන් හැදුවොත් 150 ඉඳල 160ට වැඩි වෙලා තියෙනවා."

අජිත් නිවාඩ් කබ්රාල්ගේ ප්‍රතිචාරය මෙවැන්නක්.

"හර්ෂ [ද] සිල්වා මන්ත්‍රී තුමා පාර්ලිමේන්තුවට ගියේ 2010දී. එතකොට රුපියලේ අගය තිබුණේ රුපියල් 111ක් හැටියට. එතකොට ඩොලර් 100ක් අරන් තිබුණනම් ආණ්ඩුවට ලැබුණේ 111 ගානේ 11,100යි. දැන් 2018දී ඒ සල්ලි ගෙවන්න යනවනම් ආණ්ඩුව ආණ්ඩුවට තියෙන්නේ ඩොලර් 100ක් ගන්න 171 ගානේ. එතකොට 17,100ක් ගෙවන්න ඕනෑ. එතකොට රුපියල් 6000ක් වැඩිපුර ගෙවන්න වෙනවා. දැන් මේ සිල්ව මහත්තයට අමතක වෙලාද ඕක?"

දැන් මේ දෙන්නගෙන් ඇත්ත කියන්නෙ කවුද? බොරු කියන්නෙ කවුද?

දෙන්නගෙන් එක්කෙනෙක්වත් බොරු කියන්නෙ නැහැ. නමුත්, මේ දෙන්නම කියන්නේ කතාවේ තමන්ට අවශ්‍ය කොටස විතරයි. දෙන්නම නොකියන කොටසකුත් මෙතැන තියෙනවා. සමහර විට මේ ප්‍රකාශ උපුටා ගත් තැන්වල මීට වඩා යමක් තිබෙනවා වෙන්න පුළුවන්. ඒ ගැන මම දන්නෙ නැහැ. එහෙම තිබුණත් නැතත්, අපි මේ වීඩියෝවේ දැකිය හැකි කොටස හා අදාළව කතා කරමු.

හර්ෂ ද සිල්වා කියන විදිහට ඔහු පෙන්වන උදාහරණයේදී ණය වැඩි වෙලා නැහැ. ඩොලර් 100ක ණය නොවෙනස්ව තියෙද්දී රුපියල් වලින් බැලුවහම එය වැඩියෙන් පෙනෙන එක පමණයි වෙලා තියෙන්නේ.

රජය ඩොලර් වලින් ගන්න ණය රුපියල් වලින් ගෙවන්න බැහැ. ඒ නිසා, මෙහිදී රුපියල් ගණනට වඩා වැදගත් වෙන්නේ ඩොලර් ගණනයි. ඒ අනුව, හර්ෂ ද සිල්වා කියන කතාව ඇත්ත.

නමුත්, මෙහි තිබෙන හර්ෂ ද සිල්වා නොකියන දෙය වන්නේ රජය විසින් ණය අරගෙන තිබෙන්නේ ඩොලර් වලින් වුවත් එය ආපසු ගෙවීමට අවශ්‍ය මුදල් හොයාගන්න රජය ඩොලර් වලින් ආදායමක් උපයන්නේ නැති බවයි.

රජය ආදායම් උපයන්නේ රුපියල් වලින්. ඒ නිසා, ණය ආපසු ගෙවන්න වෙළඳපොළෙන් ඩොලර් මිල දී ගන්න වෙනවා. හර්ෂ ද සිල්වාගේ උදාහරණයම ගත්තොත් ඩොලරය රුපියල් 150 ලෙස තිබෙද්දී ගන්න ඩොලර් 10ක ණයකින් රජයට ලැබෙන්නේ රුපියල් 1500ක් පමණයි. නමුත්, මේ මුදල ආපසු ගෙවන්න යන විට ඩොලරය රුපියල් 160 වෙලානම් ගෙවන්නේ ඩොලර් 100ම වුවත් ඒ වෙනුවෙන් වැඩිපුර රුපියල් 100ක් වැය කරන්න වෙනවා.

උදාහරණයක් විදිහට ගත්තොත් 2004 අන්තිමේදී ලංකාවේ මධ්‍යම රජයේ ණය ප්‍රමාණය ඩොලර් මිලියන 9,522ක්. ඩොලරය රුපියල් 104.61යි.

ඔය අවුරුද්දේ දෙසැම්බර් 26 වෙනිදා දවස ලංකාවේ කාටවත් අමතක වෙන්න විදිහක් නෑනේ. එදා සිදුවුනේ ලංකා ඉතිහාසයේ සිදුවුණු ඛේදජනකම ස්වභාවික විපත්තියක්.

කොහොම වුනත් ඔය කණගාටුදායක සිද්ධිය නිසා දිගින් දිගටම පැසවමින් ඔඩු දුවන ලංකාවේ ගෙවුම් ශේෂ තුවාලයටනම් තාවකාලිකව වුවත් අස්වැසිල්ලක් ලැබුණා. සුනාමි ආධාර ලෙස ලැබුණු විදේශ විණිමය, ණය වාරික කපා හැරීම් හා ආපසු අය කරගැනීම් කල් දැමීම වගේ හේතු නිසා 2005 අවුරුද්දේ මුල හරියේදී ලංකාවේ ගෙවුම් ශේෂය මත වන පීඩනය අඩු වෙලා වසර අවසාන වෙද්දී ඩොලරයක අගය රුපියල් 102.12 දක්වා 2.49කින් පහළ ගියා.

ඒ වගේම 2005 අවුරුද්දේදී ලංකාවේ මධ්‍යම රජයේ විදේශ ණයත් ඩොලර් මිලියන 9,368 දක්වා ඩොලර් මිලියන 155කින් පහළ ගියා. ඒ කියන්නේ, ඩොලර් මිලියන 155ක ණය ආපසු ගෙවුවා. අවුරුද්ද අන්තිමට තිබුණු ඩොලරයක මිල අනුව මේ මුදල රුපියල් මිලියන 15,807ක්. නමුත්, අවුරුද්ද මුල තිබුණු ඩොලරයක මිල අනුව බැලුවොත් ඊට වඩා රුපියල් මිලියන 385ක් වැඩියි.

මේ අනුව බැලුවහම රුපියල ශක්තිමත් වීම නිසා රජයට රුපියල් මිලියන 385ක වාසියක් අත් වුනු බව කියන්න පුළුවන්. ඒ අනුව, 2005 අවුරුද්දට අදාළව අජිත් නිවාඩ් කබ්රාල්ගේ තර්කය නිවැරදියි.

හැබැයි අජිත් නිවාඩ් කබ්රාල්ගේ තර්කය නිවැරදි වන්නේ මේ සහස්‍රය සැලකුවොත් 2005 අවුරුද්දට පමණයි. මොකද මේ විදිහට රුපියල ශක්තිමත් වීම වාසියක් වෙන්නෙත්, රුපියල අවප්‍රමාණය වීම අවාසියක් වෙන්නෙත් රජය ණය ආපසු ගෙවනවනම්නේ!

සුනාමිය නිසා ගොඩ ගිය අවුරුද්දෙන් පස්සේ පහුගිය ආණ්ඩුව හෝ මේ ආණ්ඩුව යටතේ කිසිම අවුරුද්දකදී ශුද්ධ වශයෙන් බැලුවහම මධ්‍යම රජයේ ණය ආපසු ගෙවල නැහැ. හර්ෂ ද සිල්වා වගේම අජිත් නිවාඩ් කබ්රාලුත් නොකියන කතාව ඕකයි. හැම අවුරුද්දකම කරල තියෙන්නේ තවතවත් ණය අලුතින් ගන්න එකයි.

රජයට වෙළඳපොළෙන් වැඩි මිලට ඩොලර් ගන්න එක අවාසියක් වෙන්නේ ණය ආපසු ගෙවනවනම්. නමුත්, රජය දිගින් දිගටම කරන්නේ අලුතින් ඩොලර් ණය අරගෙන වෙළඳපොළේ විකුණන එකයි. එහෙම විකුණද්දී ඩොලර් එක ඉහළ යන තරමට රජයට වාසියි. රුපියල ශක්තිමත් වීම අවාසියි.

උදාහරණයක් විදිහට 2010 අවුරුද්දේදී රුපියල් 114.38 සිට රුපියල් 110.95 දක්වා රුපියල් 3.43කින් ඩොලරයක මිල පහළ ගියා. නමුත්, එහෙම වුනේ ලංකාවේ ආනයන ආදායම් ඉක්මවා අපනයන ආදායම් ඉහළ යාම වගේ ස්වභාවික හේතුවකින් නෙමෙයි. මධ්‍යම රජය විසින් ඩොලර් 2,856ක විදේශ ණය අරගෙන එයින් සෑහෙන කොටසක් විදේශ විණිමය වෙළඳපොළට මුදා හැරීම නිසා.

මේ ඩොලර් 2,856ක මුදලේ රුපියල් වටිනාකම 110.95 ගණනේ බැලුවොත් රුපියල් මිලියන 316,908ක්. නමුත්, රුපියල 114.38 මට්ටමේම තිබුණානම් රජයට තවත් රුපියල් මිලියන 9,797ක් ලැබෙනවා. රුපියල ශක්තිමත් වීම නිසා වුණේ ඒ මුදල රජයට නොලැබී යාමයි.

දිගින් දිගටම වැඩි වැඩියෙන් විදේශ ණය ගැනීම හොඳ දෙයක් හෝ අප අනුමත කරන දෙයක් නෙමෙයි. නමුත්, ප්‍රායෝගික තත්ත්වයන් යටතේ ලංකාවේ සිදු වන්නේ එයයි. එහෙම නැතුව ණය ආපසු ගෙවීමක් කොහෙත්ම සිදු වන්නේ නැහැ.

මධ්‍යම රජය විසින් විදේශ ණය ආපසු ගෙවන්න වෙළඳපොළෙන් වැඩි මිලට ඩොලර් මිල දී ගන්නවානම් ඩොලරයක මිල ඉහළ යාම අවාසියක්. නමුත්, මධ්‍යම රජය විසින් කරන්නේ අලුත් ඩොලර් ණය අරගෙන ඒ ඩොලර් වෙළඳපොළේ විකුණන එකයි. ඒ නිසා, ඩොලරයක මිල ඉහළ යන තරමට මධ්‍යම රජයට ලැබෙන රුපියල් ප්‍රමාණය ඉහළ ගිහින් බදු වැඩි කර මුදල් හොයන්න තිබෙන අවශ්‍යතාවය පහළ යන එකයි වෙන්නේ.

පසුගිය 2017 අවුරුද්දේදී රුපියල අවප්‍රමාණය වීම නිසා ණයට ගත් ඩොලර් විකිණීමේදී රජයට ලැබුණු අමතර මුදල් ප්‍රමාණය රුපියල් මිලියන 11,782ක්. ඊට පෙර අවුරුදු බැලුවත් දැකිය හැක්කේ වාසියක්.

මේ අවුරුද්ද ඇතුළත ඩොලරයක මිල අඩු වශයෙන් රුපියල් 20කින් වැඩි වනු ඇතැයි සිතමු. ඒ අතර මධ්‍යම රජයේ ණය ඩොලර් බිලියන 2.5කින් වැඩි වනු ඇතැයි සිතමු (මේ ගණන් දෙකම මීට වඩා බොහෝ වැඩි විය හැකියි). ඒ කියන්නේ රුපියල අවප්‍රමාණය වීම හේතුවෙන් රජයට මේ අවුරුද්දේ අඩු වශයෙන් රුපියල් බිලියන 50ක් වැඩිපුර ලැබෙනවා කියන එකයි.

ඔබට සතුටුයිද දැන්?

ටික දවසකට කලින් ලියපු ලිපියකින් මම කියන්න උත්සාහ කළේ මිනිහෙකුගේ ආදායම, වත්කම් වගේ දේවල් හා ලබන සතුට අතර තිබෙන්නේ දුර්වල සම්බන්ධයක් බවයි. ධනය වැඩි අයෙකුගේ ධනය තවතවත් වැඩි වන විට සතුට වැඩි වෙන්නේ ඉතා සෙමින්. එයට හේතු ගණනාවක් තිබෙනවා. කොහොම වුනත් ඒ හේතු ගැන මේ වෙලාවේ කතා කරන්න අදහසක් නැහැ.

මිනිස්සු තමන්ට මුදලින් අවාසි වෙන තීරණ ගන්න අවස්ථා ඕනෑ තරම් තිබුණත්, ඒ වගේ වෙලාවල් වලදීත් තමන්ගේ සතුට අඩු වෙන තීරණ ගන්නේ නැහැ. මුදල් වලින් පාඩුවක් වෙන තීරණයක් ගැනීම නිසා වෙනත් ක්‍රමයකින් තමන්ගේ සතුට වැඩි වෙනවනම් මිනිහෙක් ගන්නේ සතුට වැඩිවන තීරණය මිසක් මුදල් වැඩිවන තීරණය නෙමෙයි. රැකියාව, විවාහය, සංක්‍රමණය වගේ ගොඩක් තීරණ වලදී මේ කරුණ පෙනෙන්න තිබෙනවා.

ඉහත කතාව ගැන කියවපු කිසි කෙනෙක් විරුධත්වයක් දැක්වූයේ නැහැ. නමුත්, ඇතැම් අය මම කියූ දෙයින් තවත් ගොඩක් ඉදිරියට ගිහින් මුදල් නිසා සතුට අඩු වෙනවා කියන අනිත් අන්තයටම ගිහින් ඉන්න බව පෙනුණා. අදාළ පර්යේෂණම නොවුනත් ඒ පර්යේෂණ උපුටා දක්වමින් පළ කළ පුවත්පත් ලිපි වලටත් අවධානය යොමු කරවලා තිබුණා.

ආදායම හා සතුට අතර තිබෙන සම්බන්ධය මම පෞද්ගලිකවත් අධ්‍යයනය කර තිබෙන කරුණක්. ඒ වගේම, මේ හා අදාළව පර්යේෂණ පත්‍රිකා පළ කරලා තිබෙන ඇතැම් අය මා හොඳින් දන්නා අය. තවත් අය එක්ක වරක් හෝ කතා කරල තිබෙනවා. මේ හා අදාළව ලියැවී තිබෙන ගොඩක් දේවල් කියවලත් තිබෙනවා. ඒ හැම දෙයකින්ම පසුව මගේ පෞද්ගලික නිගමනයනම් මේ කරුණ ගැන ඒ ලියා ඇති කිසිම දෙයකින් ලොකු නිගමන වලට එන්න නොහැකි බවයි. ඒ පර්යේෂණ ගැන තිබෙන විවේචන සිංහලෙන් ලියන බ්ලොග් එකක ලියන එකේ තේරුමක් නැති නිසා මෙහි ලියන්නේ නැහැ.

ධනය අතට ලැබෙද්දී සතුට අඩුවනවානම් එයින් අදහස් වෙන්නේ මිනිස්සුන්ට ධනවත් වෙන්න පහසුකම් සැලසීම වැරැද්දක් කියන එකයි. මිනිස්සුන්ට දුප්පතුන් විදිහටම ඉන්න දුන්නම සතුටු වෙනවනම් ඒ සතුට නැති කරන එක මොන තරම් අපරාදයක්ද?

නමුත්, මේ තර්කය නිවැරදි නැහැ. ධනය අතේ තිබෙන කෙනෙකුට ඒ ධනය නිසා තමන්ගේ සතුට අඩු වෙනවා කියා තේරෙනවනම් තමන්ගේ ධනය වෙන කාට හරි දීල නිදහස් වෙන එක හරිම පහසු දෙයක්. කතා වල ඒ වගේ දේවල් සුලභ වුවත් සැබෑ ලෝකයේ එවැනි දේ නිතර වෙන්නේ නැහැ. නමුත්, සිදුවන අවස්ථා තිබෙනවා. මේ විදිහට තමන් අතේ තිබෙන ධනයෙන් නිදහස් වෙන්න බලාගෙන ඉන්න, ධනය නිසා පීඩා විඳින මිනිස්සු ගණනට සාපේක්ෂව බැලුවහම ධනය නැති කමින් පීඩා විඳින මිනිසුන් ගණන ගොඩක් වැඩියි.

අපේ කට්ටකාඩුවේ ලොකු මල්ලී ලියා තිබෙන විදිහට, ලලිත් ගුණවර්ධන, බස්සා වගේ අය එකඟ වෙලා තිබෙන විදිහට "අපි බොහෝ දෙනෙක් අල්පේච්ඡ වන්නේ තේරීමක් (choice) ලෙස නොව වෙනත් විකල්පයක් නොමැති වීම නිසා". ධනය තිබෙන කෙනෙක්ට අල්පේච්ච ජීවිතයක් ගත කරන්න අවශ්‍යනම් ඒකට ලොකු බාධාවක් නැහැ. ඒ වගේම, එවැන්නෙකු සතුටු වෙන්නේ වඩා සුඛෝපභෝගී දිවි පැවැත්මකින්නම් ඒ සඳහා අවශ්‍ය ධනයත් ඔහු සතුව තිබෙනවා.

නමුත්, ධනය නැති කෙනෙකුට මේ තේරීම නැහැ. එවැනි කෙනෙක් ඇතැම් විට අර විශ්ව විද්‍යාල මහාචාර්යවරයකු සමග සංවාදයක යෙදුණු මාළුකාරයා වගේ තමන්ගේ දැන් ජීවිතයෙන් හොඳටම සතුටු වෙන කෙනෙක්නම් ප්‍රශ්නයක් නැහැ. එහෙම කෙනෙක්ට ලොකු බිස්නස් එකකට අතගහන්න යෝජනා කරන එකෙත් තේරුමක් නැහැ.

ඒ වුණත්, හැම මාළුකාරයාම හිතන්නේ ඔය සංවාදයේ පැටලුණු මාළුකාරයා වගේ නෙමෙයි. ගොඩක් අය තමන්ගේ දැන් ජීවිතයෙන් සෑහීමකට පත් වෙන්නේ නැහැ. එහෙම අය බලාගෙන ඉන්නේ දැන් ඉන්න තැනින් අඩියක් ඉස්සරහට තියන්නේ කොහොමද කියලයි.

තවත් ගොඩක් අය සල්ලි හොයන්න වැඩිපුර මහන්සි නොවෙන්නේ සල්ලි වලට අකැමැති නිසා නෙමෙයි. සල්ලි හොයන්න සිදුවිය යුතු මහන්සියට අකැමැති නිසයි. එහෙම මහන්සි නොවී ධනය එක්රැස් කරගන්න ක්‍රමයක් තියෙනවනම් මේ ගොඩක් අය එපා කියන්නේ නැහැ.

මම පෞද්ගලිකව ගත්තොත් මට ජීවත් වෙන්න මහගොඩක් දේවල් අවශ්‍ය නැහැ. මම තරුණ කාලයේදීවත් බඩු මිල දී ගනිද්දී සන්නාම පස්සේ පන්නපු කෙනෙක් නෙමෙයි. මට අවශ්‍යනම් මීට වඩා ටිකක් වැඩි ආදායමක් ලැබිය හැකි රැකියාවක් හොයාගන්න අපහසු නැහැ. නමුත්, දැන් රැකියාව කරද්දී තිබෙන නිදහසට මම කැමතියි.

මේකම වෙනත් විදිහකට කියනවනම් වඩා වැඩි ආදායමක් හොයන්න දැන් මම සතුට ලබන වෙනත් දේවල් කැප කරන්න මම කැමති නැහැ. එහෙම නැතුව පහසුවෙන් මුදල් ලැබෙනවනම් සංචාරයේ යෙදීම වගේ දේවල් වෙනුවෙන් තවත් ඕනෑ තරම් මුදල් වැය කරන්න බැරිකමක් නැහැ.

මෙහෙම කිවුවත් මම මේ කියන අල්පේච්ඡ ජීවිතය කියන්නේ මොන වගේ එකක්ද? වැඩිය නෙමෙයි දැනට අවුරුදු දහයකට කලින් මම ගෙවපු ජීවිතයට ආපහු ගිහින් මට අද තරමටම සතුටින් ඉන්න පුළුවන් වෙයිද? මම හිතන්නේ නැහැ.

හැම දෙනාම නොවුනත් අල්පේච්ඡ දිවි පැවැත්මකින් සතුටු වෙන මම වගේ තවත් ගොඩක් අය තමන්ගේ ඒ අල්පේච්ඡ ජීවිතය අර්ථ දක්වාගන්නේ තමන් දැන් ඉන්න සමාජ තත්ත්වයට සාපේක්ෂවයි. මොන විදිහෙන් හෝ තමන් ඉන්න තැනින් උඩට යාමේ පිස්සුවක් (මා ඇතුළු) මේ අයට නැති වෙන්න පුළුවන්. නමුත්, තමන් ගතකරන ජීවිතය හිතාහිටි තරම්ම අල්පේච්ඡ එකක් නොවන බව හරියටම තේරෙන්නනම් මොකක් හෝ අවුලක් වෙලා දැන් ඉන්න තැනින් අඩියක් පහළට වැටෙන්න ඕනෑ.

ඒ වගේම, මේ වගේ අල්පේච්ඡ ජීවිත ගෙවන (නැවතත් මා ඇතුළු) ගොඩක් අයගේ වත්කම් හෝ ආදායම් මොන විදිහකින් හෝ පොඩ්ඩක් ඉහළ ගිය විට වෙන්නේ ඔය අල්පේච්ඡකම තවදුරටත් තිබුණත් එහි ලක්ෂණ වෙනස් වෙන එකයි. බයික් එකක් ගන්න පුළුවන් කෙනෙක් කැමැත්තෙන්ම බස් එකේ යමින් තමන්ගේ අල්පේච්ඡ ජීවිතය ගැන සතුටු වෙද්දී ටොයෝටා ලෑන්ඩ් කෲෂර් එකක යන්න පුළුවන් කෙනෙක් ඩබල් කැබ් එකක යමින් තමන්ගේ අල්පේච්ඡ ජීවිතය ගැන සතුටු වෙනවා වෙන්න පුළුවන්.

තමන්ගේ මූලික අවශ්‍යතා ඉටුකරගන්න තරම් වත්කම් හෝ ආදායම් නැති අයෙක් තමන් දැනට ගත කරන ජීවිතයෙන් සතුටු වෙන්නේම නැති බව කියන්න බැරි නමුත් එවැනි අයෙකුට කිසියම් මුදලක් ලැබුණු විට වැඩිවන සතුට ධනවතෙකුට මුදලක් ලැබුණු විට වැඩිවන සතුටට වඩා ගොඩක් වැඩියි. ආදායම් මට්ටම යම් තැනකට ආවට පස්සේ හැමෝටම නොවුනත් ගොඩක් අයට සල්ලි පස්සේ පැන්නීම ඇති වෙනවා. නමුත්, එයින් කියන්නේ සල්ලි එපා වන බව හෝ සල්ලි නිසා සතුට අඩුවන බව නෙමෙයි. වෙනත් ඇතැම් දේවල් වලින් ලැබෙන සතුට සල්ලි වලින් ලැබෙන සතුටට වඩා වැඩි බවයි.

මේ වගේ වෙලාවට මිනිස්සු දැනුම, සෞඛ්‍යය වගේ ඉලක්ක පස්සේ පන්නන්න ගන්නවා. බලය හා පිළිගැනීම වගේ ඉලක්ක පස්සේ පන්නන අයත් ඉන්නවා. එය එක් එක් පුද්ගලයා සතුටු වන ආකාරය මත තීරණය වන්නක්.

සාමාන්‍යයෙන් අධ්‍යාපනය වෙනුවෙන් කරන වියදම් සැලකෙන්නේ ආයෝජනයක් හැටියටයි. මේ අදහස අනුව යමෙක් අධ්‍යාපනය වෙනුවෙන් මුදල් හෝ කාලය යොදවන්නේ ඒ  හේතුවෙන් අනාගතයේදී තමන්ගේ ආදායම් ඉහළ යනු ඇතැයි විශ්වාස කරන නිසයි. නමුත්, එය එහෙම නොවන අවස්ථා තිබෙනවා. දශක ගණනක් රැකියාව කර විශ්‍රාම යාමෙන් පසුව සරසවි වල උපාධි පාඨමාලා හදාරන්න එන අය ඉන්නවා. ඒ එන්නේ අනාගතයේ තමන්ගේ ආදායම් වැඩි කරගන්න නෙමෙයි. ඒ වගේම, තමන්ගේ රැකියාවට අදාළ නැති වෙනත් දේ ඉගෙන ගන්න මුදල් හා කාලය යොදවන අය ඉන්නවා. (මේ දවස්වල අර්ධ ශතකය පහුකරපු අපේ මිත්‍රයෝ කිහිප දෙනෙක් මාර උනන්දුවෙන් සංගීතය හදාරනවා.)

කෙනෙක්ගේ රැකියාව ඔහුගේ හෝ ඇයගේ ආදායම් මාර්ගය වනවාක් මෙන්ම යම්තාක් දුරකට සතුට ලබන මාර්ගයක් එහෙමත් නැත්නම් විනෝදාංශයක්ද වන බව මම කලින් ලිපියක සඳහන් කළානේ. ඔයාකාරයටම අධ්‍යාපනය කියන්නෙත් ආයෝජන භාණ්ඩයක් වගේම යම් තරමකට පරිභෝජන භාණ්ඩයක්. ඇතැම් අය ඉගෙන ගන්නේ ඒ හේතුවෙන් තමන් ලබන සතුට නිසා.

සෞඛ්‍යය කියන එක ගත්තත් තත්ත්වය ඔය වගේම තමයි. අනාගත ආයෝජනයක් විදිහට හොඳ සෞඛ්‍ය පුරුදු වෙනුවෙන් ආයෝජනය කරන අය වගේම මෙවැනි ඇතැම් හොඳ සෞඛ්‍ය පුරුදු වලින් සතුටු වන අයත් ඉන්නවා. එවැනි අයට එවැනි කටයුතු සතුට ලබන මාර්ගයක්. පරිභෝජන භාණ්ඩයක්.

එක් එක් පුද්ගලයා සතුට ලබන ආකාරය වෙනස්. එය තීරණය වන්නේ කොහොමද කියන එක හරියටම පැහැදිලි කළ හැකි ආකාරයක් නැහැ. මෙවැනි ඇතැම් වෙනස්කම් කුඩා කාලයේදීම දකින්න පුළුවන්.

ඇතැම් ළමයි කුඩා කාලයේදී පාඩම් වැඩ වලට යොමු කරන්න දෙමවුපියන්ට සෑහෙන මහන්සියක් දරන්න වෙනවා. නමුත්, ක්‍රීඩා කිරීම හා අදාළව තනිකරම එහි අනිත් පැත්ත. ගොඩක් වෙලාවට සෙල්ලම් නවත්තලා පොත අතට ගන්නේ දෙමවුපියෙක් හොඳින් කතා කර කීමේ සීමාව පැන්නටත් පස්සෙයි. හැබැයි හැම ළමයාම ඔහොම නැහැ. මම හිටියේනම් තනිකරම අනිත් පැත්තේ. ඒ වර්ගයේ ළමයෙක්ට පොත් පත් කියවන්න කියා අමුතුවෙන් කියන්න අවශ්‍ය නැහැ. නමුත්, පොත පැත්තකින් තියා එළියට බහින්න කියා කියන්න වෙන්නේ ටිකක් සැර දාලයි.

දැන්නම් එන්න එන්නම මේ දෙවන කාණ්ඩයේ ළමයි වැඩියි. හැබැයි එළියට බහින්නේ නැත්තේ පොත්පත් නිසා නෙමෙයි.

යමෙක් තමන්ගේ රැකියාවෙන් සතුටු වන එකේ කිසියම් අවාසියකුත් තිබෙනවා. එවැනි අයෙකුට තරමක් අඩු වැටුපක් ගෙවා වුවත් රැකියාව තුළ රඳවා ගන්න අපහසුවක් නැහැ. ඒ වගේම, අධ්‍යාපනය නිසා සතුටු වන කෙනෙක් ලැබෙන ප්‍රතිලාභ ගැන නොහිතා හෝ ඊට වඩා වැඩියෙන් අධ්‍යාපනය වෙනුවෙන් ආයෝජනය කරන නිසා එහි ප්‍රතිලාභ වෙනත් අයට, ඇතැම් විට පොදුවේ සමාජයට ලැබෙන්න පුළුවන්. නමුත්, රැකියාවෙන් හෝ අධ්‍යාපනයෙන් සතුටු නොවන කෙනෙක් ඒ වෙනුවෙන් කාලය හා ශ්‍රමය යොදවන්නේ තමන්ට ඒ වෙනුවෙන් අවශ්‍ය තරමේ මූල්‍යමය වාසියක් සැලසෙනවානම් පමණයි.

ඇතැම් අය ශාරීරික ව්‍යායාම කිරීමෙන් සතුටු වෙනවා. නමුත්, පෞද්ගලිකව මම ශාරීරික ව්‍යායාම කරන්නේ එය ආයෝජනයක් ලෙස සලකලයි. එවිට වියදම වැඩියෙන් දැනෙනවා. මේ වැඩෙන් නිරායාසයෙන්ම සතුටක් ලැබෙනවානම් වඩා පහසුවෙන්, අඩු වියදමකින්, එය කරන්න තිබුණා. මේ වියදම කියන්නේ මුදල් නෙමෙයි.

අපට සතුටක් ලැබෙන දේවල් කිරීම අපේ තේරීමක් වුවත් අපට සතුටක් ලැබෙන්නේ මොන දේවල් වලින්ද කියන එක අපේ තේරීමක් කියා මම හිතන්නේ නැහැ. එය දෙවියන්ගේ කැමැත්ත හෝ කර්මය හෝ අපට අහම්බෙන් ලැබුණු ජාන වෙන්න පුළුවන්.

(Image: https://partners4prosperity.com/money-and-happiness/)

බොරු නොකියන මිනිස්සු

ඊයේ මා සහභාගී වූ රැස්වීමකදී එක් අයෙක් යම් කරුණක් ගැන සඳහන් කරමින් කිවුවේ එය ට්‍රම්ප් බොරුවකටත් වඩා ලොකු බොරුවක් බවයි. බොරු කියන එක හොඳ දෙයක් කියා සැලකෙන්නේ නැති වුනත් බොරු කියන්නන් නැති තැනක් නැහැ.

බොරු කීම කියන කරුණ දිහා සදාචාරාත්මක හෝ ආගමික පදනමකින් බලන්නේ නැති වුනත් මම සාමාන්‍යයෙන් බොරු කියන්නේ නැහැ. ඒ බොරුවක් කියන එක ස්වභාවිකවම මට අමාරු දෙයක් නිසා.

මටනම් බොරුවක් කියන්න හිතන එකත් ආතතියක් ඇති කරන දෙයක්. ඒ වුනත්, කටේ තොලේ නොගැවී බොරු කියන අය ඕනෑ තරම් ඉන්නවා. සමහර අයටනම් ස්වභාවිකවම ඇත්ත කියන එක ගොඩක් අමාරු වැඩක්ද කියලා හිතෙන තරම්.

බොරු කියන්න අකැමැති වුනත් ඇත්ත කියන්න අමාරු අවස්ථා ඕනෑ තරම් එනවා. ඒ වෙලාවට බොරුවක් නොකියා ඇත්තත් නොකියා බේරෙන්න කුමක් හෝ උපක්‍රමයක් යොදන්න වෙනවා. මේ ප්‍රශ්නයට මුහුණ දෙන විවිධ අය භාවිතා කරන උපක්‍රම සමහර විට සමාන ඇති.

"මං බොරු කියන්නේ නෑ. ඒත් ඕනේ තරම් අවස්ථා උදාවෙනවා සත්‍යය හෙළි කරන්නත් බැරි. ඒ වෙලාවට තමා මං උපක්‍රමශීලි වෙන්නේ. මෙන්න ගුරුමුෂ්ටි නැතිවම මගේ ප්‍රයෝග. රිසි නම් අත්හදා බලන්න. කිසිදු ගෙවීමක් කළ යුතු නොවේ!

ඇත්ත බොරුවක් විදියට කීම: හිතමුකෝ කවුරු හරි මගෙන් අහනවා 'තමුසේ මාව අමාරුවේ දැම්මා නේද අරයාට මේක කියලා?'. ඒකට ඍජු උත්තරේ 'ඔව්' කියන එක එයාට කියන්න මට ඕනේ නැති නම් මං මෙහෙම කියාවි. "ආනේ, ඔයා කොහොමද ඕක ඔච්චර හොඳට දැනගත්තේ?" - "බලාගෙන ගියාම ඔයාට හොඳට පේන කියන්නත් පුළුවන්නේ. නරකයිද ඒක පටන් ගත්තොත්!" - "ඔයා එහෙම හිතනවා නම් මං මොකටද ආයේ නැහැයි කියන්නේ." - "ෂාහ්! මෙයා දැන් ෂර්ලොක් හෝම්ස්ටත් වැඩිය හපනෙක් වෙලානේ,රහස් හෙවිල්ලෙදී." වගේ ප්‍රකාශවලින් එකක්.

මඟ හැර යාම: "මහත්තයෝ, තරහ නැතිව ගෙනෙනවාද ලොකු කොළයක්, මං සේරම සහසුද්දෙන්ම ලියලා දෙන්න?"

අභියෝග කිරීම: "එක්කන් එන්නකෝ ඔය කතාව ඔයාට කිව්ව මනුස්සයාව. මං එයාගෙ ඉස්සරහම ඔයාට කියන්නම්." - " ඔයා මගේ අදහස් ප්‍රකාශ කිරීමේ මානව නිදහසත් උල්ලංඝනය කරන්නයි සුදෝ හදන්නේ!"  

ඔයාලා ඔතැනදී ඉතාම ප්‍රවේසම් විය යුතුයි වචන තෝරා ගැනීමේදීත්. ප්‍රතිවාදියාව ප්‍රකෝප නොවෙන විදියේ වදන්, ඔහුට ගරු කරන විදියටයි මං නම් කියන්නේ. ඔය මොනවා කිව්වත් ඉඟි-බිඟිවලින්, උච්චාරණයෙන් පොලිෂ් කරලා ගන්නත් ඕනේ. එව්වා වරදින්නෙ නැහැ, මට නම්."

උඩින් තිබෙන කොටස ලිවුවේ මම නෙමෙයි. නිදිගේ පංච තන්තරේ ලියන නිමල් දිසානායක. අපූරු ලේඛණ ශෛලියක් හා ලියන්න ඕනෑ තරම් අත්දැකීම් තිබෙන බව පෙනෙන බ්ලොග්කරුවෙක්. පහුගිය මාස හයට ලිපි 79ක් ලියල තියෙනවා.

ඉකොනොමැට්ටා ලියන්න පටන් ගත්තේ අවුරුදු තුනහමාරකට කලින්. ඒ කාලයේ බ්ලොග් ලියමින් සිටි ඇතැම් අය දැන් පෙනෙන්න නැහැ. තවත් ඇතැම් අය ලිපියක් පළ කරන්නේ අවාරෙට පොල් වැටෙනවා වගේ. ඒ වුනත්, ඒ අඩුව පිරිමැහෙන්න අලුත් බ්ලොග් ආරම්භ වීම සතුටට කරුණක්.

අහස් ගව්වෙන් එහා ලෝකය මාස තුන හතරකට කලින් පටන් අරන් තිබෙන තවත් බ්ලොග් එකක්. ලියන්නේ අනුරුද්ධ වැලිගමගේ. කැනඩාවේ ජීවත් වන ලාංකිකයෙක්. ඔහු ලියන දේවල් කියවන්න වගේම කැනඩාවේ සිට විකාශනය වන සවණ ගුවන් විදුලියට සවන් දෙන්නත් ඔහුගේ බ්ලොග් අඩවියෙන් ඉඩ සලසනවා.

නිමල් දිසානායක වගේ අයට බොරු කියන්න අමාරුයි කිවුවත් ඇත්ත මොකක්ද බොරුව මොකක්ද කියන එක පැහැදිලි නැති වෙලාවට අපි කියන්නේ ඇත්තක්ද බොරුවක්ද කියන එක අපිටවත් හරියටම නිර්ණය කරන්න අමාරුයි. ඒ වගේ වෙලාවට බොරු නොකියා ඉන්න උපක්‍රමයක් තියෙනවද?

අහස් ගව්වෙන් එහා ලෝකය හරහා සවන් දිය හැකි සවණ ගුවන් විදුලියේ ප්‍රචාරය වී තිබෙන කිසි දිනෙක බොරු නොකී මිනිහා කතාවට සවන් දුන්නොත් එහෙම උපක්‍රමයක් ගැනත් දැන ගන්න පුළුවන්.

සවණ ගුවන් විදුලියට මේ කතාව අරගෙන තිබෙන්නේ තවත් බ්ලොග් අඩවියකින්. එයනම් අලුත් එකක් නෙමෙයි. නිලූක කදුරුගමුව ලියන පරිවර්තන බ්ලොග් එක. අප්‍රිකානු ජනකතාවක් කියා කියන මේ කතාව අවුරුදු කිහිපයකට පෙර එහි පළ වී තිබෙන කතාවක්.

අපි ඉතිං බොරු කියන්නේ නෑනේ. ජීවිතේටම කියල තියෙන එකම බොරුව තමයි ඔය අන්තිමටම කිවුවේ!

(Image: https://www.parhlo.com/i-am-a-muslim-and-i-support-donald-trump-because/)

පර්මිට් සංහිඳියාව

ඉහත මාතෘකාව යටතේ වන ලිපියක් සරස තුමා විසින් ඔහුගේ මල්ලෙපොල් අඩවියේ පළ කරල තියෙනවා. ඒ එක්කම තිබෙනවා රජයේ වෛද්‍ය නිලධාරීන්ගේ සංගමය විසින් සකස් කළ බව කියන ලේඛණයක ඡායාරූපයක්. පසුගිය කාලයේ මහජන නියෝජිතයින් විසින් තීරුබදු රහිතව ආනයනය කරපු වාහන ගණනාවක වත්මන් අයිතිකරුවන් මේ ලැයිස්තුවෙන් හඳුනාගන්න පුළුවන්.

සරස තුමා පෙන්වා දෙන්නේ මේ කටයුත්තේදී ලංකාවේ විවිධ ජාතික ආගමික අනන්‍යතා දරන පුද්ගලයින් කොයි තරම් සහයෝගයෙන් කටයුතු කරලා තියෙනවාද කියන එකයි. ඔහු විශේෂයෙන් සඳහන් නොකළත් මේ කටයුත්තේදී මිනිස්සුන්ට පේන්න වාද විවාද කිරීමෙන් නොනැවතී ගහ මරා ගන්න පවා නොපැකිළෙන ප්‍රතිවිරුද්ධ දේශපාලනික අනන්‍යතා දරන මහජන නියෝජිතයින් අතර කොයි තරම් පුළුල් එකඟත්වයක් තියෙනවද කියන එකත් ඉතාම පැහැදිලියි. ඔය එකඟතාවය රටට බලපාන ප්‍රතිපත්ති තීරණ වලදීත් පෙනෙන්න තියෙනවානම් කොයි තරම් හොඳද?

පහුගිය දවස්වල ඇතැම් දේශපාලනඥයින් ප්‍රසිද්ධියේම කිවුවේ තීරුබදු රහිත වාහන බලපත්‍ර ලබාදීම හේතුවෙන් රජයට පාඩුවක් නොවන බවයි. එයට හේතුව ලෙස ඉදිරිපත් කළ තර්කය වූයේ මේ වාහන නොගෙනාවා කියා රජයේ බදු ආදායම වැඩි වන්නේ නැති බවයි. ඒ තර්කයේ තිබුණු නිරර්ථක බව මම ඒ දවස් වලම පැහැදිලි කළා. එසේ පැහැදිලි කරමින් පළ කළ ලිපි වල වූ කරුණු මේ ලැයිස්තුවෙන් තහවුරු කරනවා.

මේ ලැයිස්තුවේ වාහන වැඩි ප්‍රමාණයක් ටොයෝටා ලෑන්ඩ් කෲෂර් රථ. ඉතිරි ඒවා මර්සිඩීස් බෙන්ස් 350 රථ. විවිධ අනන්‍යතා දරන මහජන නියෝජිතයින් විශාල පිරිසකගේ තේරීම වාහන මාදිලි දෙකකට පමණක් සීමා වීමෙන් පෙනෙන්නේ මේ අය කොයි තරම් සමජාතීය පිරිසක්ද කියන එකයි.

අටවන පාර්ලිමේන්තුවේ මහජන නියෝජිතයෙකුට හිමිවන තීරුබදු රහිත වාහන බලපත්‍රයේ යම් යම් සීමාවන් තිබෙනවා. ඒ අනුව වාහනයේ වටිනාකම, නැව් ගාස්තු හා රක්ෂණ ගාස්තු (CIF අගය) ඇමරිකා එක්සත් ජනපද ඩොලර් 62,500ක්, යුරෝ 55,000ක් හෝ යෙන් මිලියන 7ක් ඉක්මවන්න බැහැ. මේ ගොඩක් අයගේ වාහන වල එම අගය හරියටම උපරිම සීමාවට සමානයි. වෙනත් විදිහකින් කිවුවොත් මේ සියලු දෙනා විසින්ම කර තිබෙන්නේ තමන්ගේ වරප්‍රසාදයේ සීමාවට යටත්ව හැකි තරම් මිල අධික වාහනයක් ආනයනය කිරීමයි.

මේ වාහන තමන්ගේ නමින් ආනයනය කර තිබෙන මහජන නියෝජිතයින් කෙසේ වෙතත් ඒවායේ වත්මන් අයිතිකරුවන් මේ වාහන මිල දී ගන්න කැමැත්තෙන් සිට ඇති හා ඒ සඳහා ගෙවිය යුතු මිල ගෙවන්නන්ට තරම් වත්කමක් තිබී ඇති අයයි. ඔවුන් මේ වාහන සාමාන්‍ය ක්‍රමයට ආනයනය කළානම් එක් වාහනයක් වෙනුවෙන් අවම වශයෙන් ලක්ෂ 300 ඉක්මවන බදු මුදලක් රජයට ගෙවිය යුතුව තිබුණා. නමුත් දැන් සිදු වී තිබෙන්නේ ඒ බදු මුදල රජයට අහිමි වී බලපත්‍රලාභී මහජන නියෝජිතයා හා වාහනයේ වත්මන් අයිතිකරු අතර බෙදී යාමයි.

බලපත්‍ර හරහා ආනයනය කල වාහනය විකුණා දමා ඇති මේ මහජන නියෝජිතයින් කිසිවෙකු දැන් බස් එකේ හෝ කෝච්චියේ යන්නේ නැහැ. ඔවුන් දැන් භාවිතා කරන්නේත් මෙවැනිම හෝ ඇතැම් විට මීටත් වඩා වටිනා නිල වාහන වෙන්න පුළුවන්. ඒ වාහන සඳහා වැය කර තිබෙන්නේත් මහජනයාගෙන් අය කර ගන්නා බදු මුදල්.

මේ ලැයිස්තුව පිළියෙල කර ප්‍රසිද්ධ කර තිබෙන රජයේ වෛද්‍ය නිලධාරී සංගමයේ සාමාජික වෛද්‍යවරුන්ටත් වාහන ආනයනය කිරීමේදී තීරු බදු සහන ලැබෙනවා. ඒ අය අතරින් වැඩි දෙනෙකුත් කොහොමටත් වාහනයක් මිල දී ගන්න ඉඩ තිබුණු අයයි. ඔවුනුත් රජයේ බදු ආදායම් පහළ ගොස් අයවැය පරතරය පුළුල් කිරීමට දායක වී තිබෙනවා.

ඊට අමතරව මේ සියලු තීරුබදු සහන බලපත්‍රලාභීන් ලංකාව දැන් මුහුණ දී සිටින ගෙවුම් ශේෂ ප්‍රශ්නයට, සරලව කියනවානම් ඩොලරයට සාපේක්ෂව රුපියල වේගයෙන් අවප්‍රමාණය වීමට, සෑහෙන තරමකින් පෞද්ගලිකව දායක වී තිබෙන අයයි.

අදාළ පෙර ලිපි:

• කාර් නැතිව අපි කොහොමද නිවන් දකින්නේ?

• චතුර්වර්ණ මතු කරන වාහන බලපත්‍ර (පළමු කොටස)

• චතුර්වර්ණ මතු කරන වාහන බලපත්‍ර (දෙවන කොටස)

• ඔය පර්මිට් ප්‍රශ්නය දීපං ළමයෙකුට

• කරු පරණවිතානගේ වාහනය

(Image: http://mallepol.blogspot.com/2018/10/blog-post_2.html)

මී වදේ

මේ දවස් වල වත්පොතේ හුවමාරු වන කතා දෙකක් ගැන කතා කරන්නයි යන්නයි. මේ කතා මෙය කියවන ගොඩක් අයට දැනටමත් හමු වෙලා ඇති. එකක් පැරණි කතාවක් අනිත් එක අලුත් කතාවක්. කතා දෙකම පටන් ගන්නේ මී වදයකින්. මී වදයකින් කිවුවේ මීයෙක්ගේ වදයකින්.

පළමු කතාවේ මී වදයට පාත්‍ර වෙන්නේ පිලිපීන ළමයෙක්. හරියටම කියා නැතත් තරුණ පිරිමි ළමයෙක් වගෙයි කතාවෙන් පේන්නේ. මේ තරුණයාගේ කාමරේට එන මීයා හැමදාම ඔහුගේ පාන් ගෙඩිය කනවා. රෑට වැලක් බලන කොට ඕකටත් උදැල්ල දානවා. සමහර වෙලාවට හෝදපු නැති පිඟන් කෝප්ප ලෙවකනවා. වතාවක් තෑග්ගකට ගෙනාපු චොකලට් හා රෝසමල් වලටත් වැඩේ දෙනවා. අන්තිමට වටිනා ජැකට් එකකුත් විනාස කරලා දානවා.

වැඩේ කෙළවරක් නොදකින තැන අන්තිමට මොහු තීරණය කරනවා දිය උගුලක් අටවලා මීයාව වතුරේ ගිල්වලා මරන්න. මීයාව උගුලට අහු වුනත් ඌ ජීවිත ආසාව අත් හරින්නේ නැහැ. වතුරේ නොගිලී ඉන්න දිගින් දිගටම උත්සාහ කරනවා. උගුල අටවපු තරුණයා මීයා ගිලී මැරෙනකම් බලා ඉන්නවා. ඔහොම ඉන්න අතර පැය තුනක් ගතවෙනවා.

ඔය කාලය ඇතුළත තරුණයාට මතක් වෙනවා තමන් ආහාර ගැනීමෙන් පසුව පිඟන් හේදුවානම්, කෑම නිසි තැන් වල තිබ්බනම්, කාමරය පිළිවෙලකට තියාගත්තනම් මී වදේට ලක්වෙන්න වෙන්නේ නෑ නේද කියල. එහෙමනම් වැරැද්ද මීයගෙද නැත්නම් තමන්ගෙමද?

මීයා ගොඩක් වෙලා නොගිලී ඉන්න උත්සාහ කරලා අන්තිමට ගිලෙන්න ඔන්න මෙන්න තියෙද්දී ඌව බේරාගන්නා මේ තරුණයා ඌට කන්න පාන් කෑල්ලකුත් දීලා තමන්ගේ කාමරය ඉදිරිපස උද්‍යානයට ගිහින් මීයාව නිදහස් කරනවා. මීයා නිසා තමන් පාඩම් ගණනාවක් ඉගෙනගත් බව ඔහු කියනවා.

වත්පොතේ පළවන මේ ආකාරයේ කතා (memes) වලට නූතන ජනකතා කියා කියන්න පුළුවන්. දෙවැනි කතාවනම් වඩා පැරණි එකක්. බෞද්ධ කතාවක ආකෘතිය තිබුණත් ජනකතාවක් කියා කිව හැකියි. ඇතැම් විට ථෙරවාද බෞද්ධ සාහිත්‍යයේ මෙයට කිට්ටුවෙන් යන කතාවක් හෝ කතා තිබෙනවා වෙන්න පුළුවන්. කතාව තායිලන්තයෙන්.

මේ කතාවේ කථානායකයා ඉන්න හිටින්න තැනක්වත් නැති තරුණයෙක්. ඔහුටත් අර පිලිපීන තරුණයාට වගේම මී වදෙන් ගැලවීමක් නැහැ. අමාරුවෙන් හොයාගන්න කෑම ගොඩක් වෙලාවට ආගිය අතක් නැහැ. දවසක මේ තරුණයාට හොරාව අහුවෙනවා.

"මම ඉන්න හිටින්නවත් තැනක් නැති කෙනෙක්. සල්ලි තියෙන මිනිස්සු ඕනැ තරම් ඉඳිද්දී ඇයි උඹ මගෙන්ම හොරකම් කරන්නේ?"

තරුණයා මීයාගෙන් අහනවා.

"ඔබේ කර්මය අනුව ඔබට ඔබ සතුව තියාගන්න පුළුවන් මොනවා හෝ දේවල් අටක් පමණයි. ඊට වඩා වැඩිපුර දෙයක් මොන විදිහකින් හරි හොයාගත්තොත් ඒක අනිවාර්යයෙන්ම නැති වෙනවා..."

" ඒ මොකද?"

"ඒකනම් මං දන්නේ නෑ, ඒක ඉතිං බුදුහාමුදුරුවන්ගෙන් තමයි අහගන්න වෙන්නේ..."

තරුණයා මේ ගැන අහන්න බුදුන් හොයාගෙන යනවා. ඔහොම යද්දී රෑ බෝ වෙනවා. රාත්‍රිය ගතකරන්න හිතාගෙන මග තිබෙන පෝසත් ගෙදරකට ගොඩ වදිනවා. අවසරත් ලැබෙනවා. උදේ ගෙදරින් පිටවෙන්න කලින් ගෙදර අය තරුණයාගෙන් ඉල්ලීමකුත් කරනවා.

"අපට අවුරුදු දාසයක ගොළු දුවෙක් ඉන්නවා. ඇයට කතාකරන්න පුළුවන් වෙන්න කළ යුතු දේත් බුදුන්ගෙන් අහගෙන එන්න.."

ඔහොම යද්දී විශාල කඳු පන්තියක් හමු වෙනවා. එහිදී හමුවන මායාකාරයෙක් තරුණයාගේ විස්තර අහල තමන්ගේ මායා යෂ්ඨියේ බලයෙන් ඔහුව කඳු පංතියෙන් එහාට ගෙනියනවා. ඔහුගෙන් තවත් ඉල්ලීමක්.

"මම අවුරුදු දාහක් තිස්සේම දිව්‍ය ලෝකේ යන්න මහන්සි වෙනවා. මම ඉගෙනගෙන තියෙන හැටියට මේ වෙද්දී ඒ වෙනුවෙන් කරන්න ඕනෑ හැම දෙයක්ම කරලයි තියෙන්නේ. නමුත්, තවම දිව්‍ය ලෝකේ යන්න බැරි ඇයි කියා බුදුන්ගෙන් අහගෙන එන්න."

ඊළඟට මේ තරුණයාට බාධකයක් වෙන්නේ විශාල ගංගාවක්. හොඳ වෙලාවට යෝධ කැස්බෑවෙක් ඔහුට ගඟ තරණය කරන්න උදවු කරනවා. කැස්බෑවාගෙන් තවත් ඉල්ලීමක්.

"මම අවුරුදු පන්සීයක් තිස්සේ මකරෙක් වෙන්න උත්සාහ කරනවා. මම ඉගෙනගෙන තියෙන හැටියට මේ වෙද්දී මකරෙක් වෙන්න ඕනෑ. එහෙම නොවෙන්නේ ඇයි කියල බුදුන්ගෙන් අහගෙන එන්න."

අන්තිමට තරුණයා බුදුන් හමුවට යනවා. හැබැයි තවත් ප්‍රශ්නයකට ඔහුට එතැනදී මුහුණ දෙන්න වෙනවා.

"ඔබට කැමති ප්‍රශ්න තුනක් මගෙන් අහන්න පුළුවන්. හැබැයි තුනක් පමණයි."

දැන් ඉතිං මොකද කරන්නේ. ප්‍රශ්නම හතරක්නේ! නාහා ඉන්නේ කොයි ප්‍රශ්නෙද?

"මායාකාරයා දිව්‍යලෝකේ යන්න අවුරුදු දාහක්ම උත්සාහ කරලා තියෙනවා. කැස්බෑවා මකරෙක් වෙන්න අවුරුදු පන්සීයක්ම උත්සාහ කරලා තියෙනවා. ගොළු තරුණියට කතා කරන්න නොලැබුනොත් ජීවිත කාලයම ඈ දුක් විඳියි. මේ අයගේ ප්‍රශ්න එක්ක බැලුවහම මගේ ප්‍රශ්නය මොකක්ද?"

අන්තිමට තමන්ගේ ප්‍රශ්නය බුදුන්ගෙන් නාහා ඉන්න තරුණයා තීරණය කරනවා. (ඒ නිසා ඔහුගේ කර්මයේ නිධාන කථාව අපට දැනගන්න විදිහක් නැහැ.) ඉතිරි ප්‍රශ්න තුනට පිළිතුරු අහගෙන තරුණයා ආපසු පිටත් වෙනවා.

"ඔබට මකරෙක් වෙන්න තිබෙන බාධාව ඔබේ කටුව. එය අත් හැරිය විට ඔබ මකරෙක් වෙයි."

කැස්බෑවා කටුව අතහැර එළියට එනවා. කැස්බෑවා දැන් මකරෙක්. මකරාට දැන් පියාඹන්න පුළුවන්. කටුව ඇතුලෙ තිබුණු ඉතා වටිනා මුතු වලින් මකරාට වැඩක් නැහැ. ඒ මුතු තරුණයාට ලැබෙනවා.

"ඔබට දිව්‍ය ලෝකයට යන්න තිබෙන බාධාව ඔබේ යෂ්ඨියයි. එය බිම දැම්මොත් ඔබට දෙව්ලොව යා හැකියි. "

මායාකාරයා යෂ්ඨිය පැත්තකට දමා දෙව්ලොව යනවා. මායා යෂ්ඨිය දැන් තරුණයා සතුයි. මුතු නිසා ධනයෙනුත්, මායා යෂ්ඨිය නිසා බලයෙනුත් ඔහුට දැන් අඩුවක් නැහැ. අන්තිමට ඔහු යන්නේ ගොළු තරුණිය සිටි පෝසත් ගෙදරට.

"ඇගේ ආදරවන්තයා හමු වූ විට ඇය කතා කරයි!"

තරුණියගේ පියාට බුදුන්ගේ පිළිතුර දැනුම් දෙන පරක්කුවට තරුණිය උඩු මහළින් පහළට පැමිණෙනවා.

"පසුගිය සතියේ අපේ ගෙදර දවසක් නැවතුන තරුණයා ඔබ නේද?"

තරුණයාගේ ඉතුරු ප්‍රශ්නයත් ගොඩ. මී වදේ නරකම නැහැ!

මේ කතා දෙකේම දිගින් දිගටම අවධාරණය කෙරෙන්නේ යමක් ලබාගන්නනම් ආවස්ථික පිරිවැයක් දැරිය යුතු බවයි. ආවස්ථික පිරිවැය ඉක්මවන වාසියක් තිබෙනවානම් නිදහස් ගනුදෙනුවක් සිදුවෙනවා. එයින් ගනුදෙනුවේ සියලු පාර්ශ්වයන්ට සැලසෙන්නේ යහපතක්.

අවංක පෙම්වතාට සල්ලි නැත්තේ ඇයි?

පසුගිය ලිපිය පිළිබඳව කිහිප දෙනෙක්ම ප්‍රසාදය පළ කරල තිබුණා. විශේෂයෙන්ම එක් මානවිකාවක් ලෙස අදහස් දක්වන හිතවතිය (කෙටියෙන් එමා කියමු. මේ කෙටි කිරීමට අකැමැතිද දන්නේ නැහැ), පැතුම්, සෙන්නා හා උදය ඇතුළු තවත් අය, පළමු කී දෙන්නා දීර්ඝ ලෙස, ඔවුන්ගේ අදහස් එකතු කරලා තිබුණා. මේ අදහස් ඇතුළේ තවත් බෝල හදන්න අවශ්‍ය නූල් කෑලි සෑහෙන්න තියෙනවා. ප්‍රතිචාර දැමූ සියල්ලන්ටම ස්තුතියි!

ප්‍රතිචාර සේ ලියැවී තිබෙන ගොඩක් දේවල් ගැන අඩු වැඩි වශයෙන් එකඟ වෙන්න පුළුවන්. සමහර අයට මේ ප්‍රතිචාර වලින් කියා ඇති දේවල් හා ලිපියේ කරුණු අතර පරස්පර පෙනෙනවනම් ඒ මේ දේවල් අතර තිබෙන සම්බන්ධය පැහැදිලිව නොපෙනීම නිසා වෙන්න පුළුවන්.

ගොඩක් අය ප්‍රසාදය පළ කරපු ලිපියකින් පසුව ඒ හා අදාළවම තවත් ලිපි ලියා කරුණු එකතු කරන්න ගියාම වෙන්නේ මුලින් වූ ප්‍රසාදය දියාරු වෙලා ගිහින් අර කලින් ආපු කික් එක නැති වෙන එකයි. ඒ වුණත්, ඉතිං කමක් නෑ. අපි අපිමනේ! මම කිවුවේ දැන් මේක කියවන ගොඩක් අය නිතර මෙහි යන එන අය මිසක් ආගන්තුකයෝම නෙමෙයිනේ...

"ටෙලි නාට්‍ය, චිත්‍රපටි වලත් ගොඩක් වෙලාවට ව්‍යාපාරිකයා බිස්නස් ගැන විතරක් හොයන බිසී කෙනෙක් කරලා, එයාගේ බිරිඳ හා දරුවන් පාලුවෙන් කාන්සියෙන් ඉන්න අවස්ථා ගොඩනගනවා වැඩිපුර. අවංක පෙම්වතා ගොඩක් වෙලාවට දුප්පත්."

මෙහෙම කියන්නේ අපේ එමා. ඇත්ත නේද කතාව?

මට මෙතැන තිබෙන වැදගත් කරුණ මේක මේ විදිහට වෙන්නේ ඇයි කියන එකයි.

ටෙලි නාට්‍ය, චිත්‍රපටි කියන්නෙත් මූලික වශයෙන් ආදායම් ඉපදවීම මුල් කරගත් කර්මාන්ත. මේවා වෙනුවෙන් ආයෝජනය කරන අයට මුදල් හෙවීමට අමතරව වෙනත් අරමුණුත් තිබෙනවා වෙන්න පුළුවන්. නමුත්, එයින් අදහස් වෙන්නේ නැහැ මුදල් හෙවීමේ අරමුණක් නැති බව. ඔය ටෙලි නාට්‍ය, චිත්‍රපටි වලට සම්බන්ධ වන හැම දෙනෙක්ම වාගේ මේ කටයුතු හරහා තමන්ට කිසියම් මුදල් වාසියක් ලැබෙනවාට කැමතියි.

ටෙලි නාට්‍ය, චිත්‍රපටි ආදියෙන් මුදල් ලාභ ලබන්නනම් මේවා ජනප්‍රිය වෙන්න ඕනෑ. වෙනත් විදිහකින් කියනවානම් මේවා නැරඹීම වෙනුවෙන් ආවස්ථික පිරිවැයක් දරන්න කැමති විශාල පිරිසක් රටේ ඉන්න ඕනෑ.

ටෙලි නාට්‍ය හා අදාළව මේ මුදල් ප්‍රවාහය සිදුවෙන්නේ වක්‍රව. චිත්‍රපටයක් බලන වෙලාවකදී මෙන් ප්‍රේක්ෂකයෙක් ටෙලි නාට්‍යයක් බැලීම සඳහා සෘජුව මුදල් ගෙවන්නේ නැහැ. නමුත්, වැඩි දෙනෙක් අතර ජනප්‍රිය වෙන්න ඉඩ තිබෙන ටෙලි නාට්‍යයක් වෙනුවෙන් වැඩි මිලක් ගෙවන්න කැමති ආයතනික අනුග්‍රාහකයෙක් හොයා ගන්න අපහසු නැහැ.

මේ වගේ අනුග්‍රාහකයෝ ටෙලි නාට්‍යය වෙලාවේ ප්‍රචාරය කරන තමන්ගේ වෙළඳ දැන්වීම් හේතුවෙන් ඉහළ යන තමන්ගේ භාණ්ඩ හෝ සේවා ඉල්ලුම හරහා හෝ වෙනත් ක්‍රමයකින් ප්‍රේක්ෂකයින්ගෙන් වක්‍රව මිලක් අය කරගෙන එයින් කොටසක් ටෙලි නාට්‍ය නිෂ්පාදකයාට දෙනවා.

සමහර වෙලාවට ඔය වෙළඳ දැන්වීම තිබෙන්නේ ටෙලි නාට්‍යය ඇතුළේම වෙන්නත් පුළුවන්. තිර පිටපත් රචකයා කලින් හිතාගෙන පිටපත ලිවුවේ නැතත් ඒ ඇතුළේ කිසියම් අනුග්‍රාහකයෙකු විසින් සොයමින් සිටින වෙළඳ දැන්වීම හමු වෙන්න පුළුවන්. ඒ වගේ වෙලාවක එවැනි ටෙලි නාට්‍යයකට අනුග්‍රහය දක්වන්න අනුග්‍රාහකයා දෙවරක් හිතන්නේ නැහැ.

ටෙලි නාට්‍ය අනුග්‍රාහයකුගේ අවශ්‍යතාවය තමන්ගේ නිෂ්පාදනයක අළෙවිය ඉහළ දමා ගැනීම වගේ සරල එකක් නොවෙන්නත් පුළුවන්. උදාහරණයක් විදිහට අනුග්‍රාහකයාගේ ආයෝජනයේ වාසිය ලැබෙන්නේ ටෙලි නාට්‍යය විසින් රටේ දේශපාලනයට සිදුකරන බලපෑමේ වක්‍ර ප්‍රතිඵලයක් ලෙස වෙන්න පුළුවන්.

හරි. ඔය කොහොම වුනත් වැදගත් කරුණ වන්නේ ටෙලි නාට්‍යය හෝ චිත්‍රපටිය ජනප්‍රිය වීමයි. ඔය කියන කරුණ හා අදාළව ගත්තහම එමාගේ ප්‍රතිචාරයේ සිටින දුප්පත් අවංක පෙම්වතාට ලංකාවේ මම දන්න කාලයේ ඉඳන්ම ලොකු ඉල්ලුමක් තිබෙනවා. පොදුවේ ඉන්දියානු සිනමාව ගත්තත් ඕක ඔහොමයි. මේ තත්ත්වය අදටත් වෙනස් වෙලා නැහැ.

ටික කලකට පෙර විකාශනය වූ බොහීමියානුවා ගොඩක් අය කැමති වූ ටෙලිනාට්‍යයක්. එහි සජිත අනුත්තර විසින් පණ දුන් බොහීමියානුවා (කල්ප) ඔය වර්ගයේ අවංක පෙම්වතෙක්. ඔහුට සල්ලි නෑ. නමුත් ඔහු ඒ හේතුව නිසා තමන්ගේ අරමුණ අතාරින්නෙත් නැහැ.

කල්පට අහම්බෙන් හමුවන ආදරය (උමාලි රඟපාන නූරිගේ චරිතය) ස්ථානගත වී තිබෙන්නේ කල්ප සිටින සමාජ ස්ථරයට වඩා ගොඩක් ඉහළින්. ඒ වගේම නූරි කල්පට ආදරය කරන්නේ ඇය ජීවත්වන මායාව ඇතුලෙ සිට තමන්ගේ අහිමි වූ පෙම්වතා මනසින් මවාගෙන මිසක් ඇත්තටම ඔහුව හඳුනාගෙන නෙමෙයි. ඇත්තක් නොවන බව දැනදැනත්, කල්ප නූරිගේ ඒ ආදරයට ආදරය කරනවා. ඒ වෙනුවෙන් අම්බානක කට්ටක් කනවා. මැරෙන්න පවා සූදානම්ව ඉන්නවා.

මෙතැන කල්පගේ දුෂ්ඨයා වන්නේ කවුද? ඒ වෙන පෙම්වතෙක් නෙමෙයි. නූරිට බොහෝ සේ ආදරය කරන නූරිගේ පියා (බුද්ධදාස විතානාරච්චි). ඔහු සමාජයේ පහළ ස්ථරයක ඉඳලා ඉතා අමාරුවෙන් උඩට ආ කෙනෙක්. ඔහු තමන්ගේ දුවට ගොඩක් ආදරෙයි. දුව දැන් සිටින සමාජ ස්ථරයෙන් පහළට වැටෙනවාට ඔහු කැමති නොවන්නේ ඒ නිසයි. සල්ලි නැති වන විට ආදරයට පමණක් පැවතෙන්න අමාරු බව ඔහු දන්නවා. කොහොම වුනත් ප්‍රේක්ෂකයින්ගේ වීරයා කල්ප මිසක් නූරිගේ පියා නෙමෙයි.

මට තිබෙන ප්‍රශ්න මේවායි. පළමුව, මේ දුප්පත් අවංක පෙම්වතාගේ චරිතයට ලංකාවේ ලොකු ඉල්ලුමක් තිබෙන්නේ ඇයි? එමා විසින් ලියා තිබෙනවාක් මෙන් මෙය කලාකරුවන් විසින් කාලයක් තිස්සේ ලංකාවේ ප්‍රේක්ෂකයින්ගේ මනසේ පින්තාරු කරපු චිත්‍රයක් කියා අපි හිතමු. එහෙමනම්, කලාකරුවන් විසින් එහෙම කරල තියෙන්නේ ඇයි? ආර්ථික විද්‍යා වාග්කෝෂයට ආවොත් මේ සමතුලිතතාවයට හේතු වන ඉල්ලුම් සාධක හා සැපයුම් සාධක මොනවාද?

ආර්ථික විද්‍යාව පැත්තෙන් බැලුවොත් මිනිසුන් අතර සිදුවන නිදහස් ගනුදෙනු වලින් හැම විටම වෙන්නේ අදාළ සියළු පාර්ශ්වයන් වඩා සතුටට පත් වීමයි. එහෙම නොවෙන වෙලාවලුත් තියෙන්න බැරිද?

මහ රෑ මැද්දේ දරුවාට සහලෝලා උණ. තාත්තා මැරිලා. අම්මගේ අතේ පිච්චියක් නැහැ. කහට කෝප්පේ උගුරට හලාගනිද්දී ලෙවකන්න අල්ලට හලාගන්න සීනි හැන්දක්වත් ගෙදර නෑ. ඉතිං කොහොමද දොස්තරට කාසි දෙන්නේ? අම්මා වැඩිමල් ගෑණු දරුවා ගෙට වුනු වෙලාවේ කණට දාපු කරාබු ජෝඩුව ඈ නිදා සිටිද්දීම ගලෝගෙන චීත්ත කොණේ ඔතාගෙන, අකුණු ගහන අනෝරා වැස්සේ කුඩයක්වත් නැතුව තෙමි තෙමී පොලී මුදලාලිගේ දොරට තට්ටු කරනවා.

මුදලාලි අන්තිමට දොර අරිනවා. මුදලාලි හාමිනේ ගමේ ගිහින්. මුදලාලිත් තට්ට තනියම. දරුවාගේ අම්මට කාසි ලැබෙනවා. ඒත් ඒ වෙනුවෙන් ඇයට කරාබු ජෝඩුවට අමතරව තවත් දේවල් දෙන්න වෙනවා. මොනව කරන්නද? පොඩි එකාව බේරගන්නත් එපායැ.

පනස්‌ගණන් වල හැටගණන් වල හදපු චිත්‍රපට වල ඔය වගේ දර්ශනයක් බොහෝ විට වැරදුණේ නැහැනේ. දැන් ඔය තරම්ම අමුවෙන් කියන්නේ නැහැ. නමුත්, කියන්නේ ඔය ටිකම තමයි.

ඔය වගේ වෙලාවක අම්මට සතුටු වෙන්න පුලුවන්ද? මේක තීරණය කරන්න වෙන්නේ ඇයට තිබෙන අනෙක් විකල්පයට සාපේක්ෂවයි.  නරක සේ බැලූ බැල්මට පෙනෙන තේරීමකට කෙනෙක් යන්නේ අනෙක් තේරීම වඩාත් නරක එකක් නිසයි. වඩා නරක තේරීමට සාපේක්ෂව අඩු නරක තේරීම සතුටු විය හැකි එකක්.

සතුට කියන එක එක් එක් පුද්ගලයාට සාපේක්ෂව තීරණය වන දෙයක්. හැම දෙනෙක්ම සතුටු වෙන්නේ එකම දේවල් කිරීමෙන් නෙමෙයි. නමුත්, අපි බොහෝ වෙලාවට හිතන්නේ වෙනත් අය සතුටු වෙන්නෙත් අපි සතුටු වන දේවල් වලින්ම කියලයි. එහෙම හිතලා අපි වෙනත් දුක් විඳින මිනිස්සු ගැන දුක් වුණත් ඇතැම් විට ඒ මිනිස්සු අපට වඩා වෙනස් විදිහකට සතුටු වෙනවා වෙන්න පුළුවන්.

ධනපාල ලොකු ව්‍යාපාරිකයෙක්. ඔහුට ගොඩක් සල්ලි තිබෙනවා. ඔහු උදෙන්ම තමන්ගේ ව්‍යාපාරික කටයුතු සඳහා පිටත්ව යනවා. සති අන්තයේ කියලත් වෙනසක් නැහැ. ගෙදර එන්නේ හොඳටම රෑ වෙලා. ඔහු සිංදුවක් අහන්නේ බොහොම කලාතුරකින්. චිත්‍රපටයක් බලන්නේ නැති තරම්. තරුපහේ හෝටල් වල තිබෙන ව්‍යාපාරික හමු වලදී වෙනත් ව්‍යාපාරිකයින් සමඟ මධුවිත තොල ගානවා.

ජීවක විශේෂඥ වෛද්‍යවරයෙක්. ඔහු රජයේ රෝහලක සේවය කරනවා. රෝහලට යන්න කලින් උදෙන්ම තමන්ගේ පෞද්ගලික සායනයේ පැයක් ගත කරනවා. සේවය ඉවර වෙලා කෙළින්ම යන්නේත් පෞද්ගලික සායනයට. ගෙදර එන්නේ රෑ වෙලා. සෙනසුරාදා දවස ගත කරන්නෙත් පෞද්ගලික සායනයේ. ඉරිදාට තමන්ගේ තේවත්ත බලන්න නගරයෙන් බැහැර යනවා. සිංදු අහන්නේ මෝටර් රථය තුළදී පමණයි. චිත්‍රපටයක් බලන්නේ ඉතාම කලාතුරකින්. ඔහු මධුවිතෙන් ඈත්වයි ඉන්නේ. ධනපාල තරමටම නැතත් ජීවකත් සෑහෙන තරමක ධනවතෙක්.

සංගීත් කලාකරුවෙක්. ඔහුට ගීත ගායනයට මෙන්ම තනු නිර්මාණයටත් දක්ෂතා තිබෙනවා. සංගීත භාණ්ඩ කිහිපයක්ම වාදනය කළ හැකියි. සංගීත සංදර්ශනයක් හෝ වෙනත් කලා කටයුත්තක් තිබෙන දවසට ගෙදර එන්නේ බොහෝ රෑ වෙලා. පහුවෙනිදාට නැගිටින්නේ හොඳටම දවල් වෙලා. එහෙම විශේෂ වැඩක් නැති දවසට කියලත් වැඩි වෙනසක් නැහැ. රෑ වෙනකම් සිංදු කියමින් හා වාදනය කරමින් කාලය ගෙවනවා. මධුවිතෙන් සප්පායම් වෙනවා. ගොඩක් දවසට තවත් යාලුවෝ එක්ක. ඒ අයත් කලාකරුවෝ. සමහර වෙලාවට මලකුත් ගහනවා. අතට සල්ලි ආවහම ලෝබ නැතුව වියදම් කරනවා. උපයන ආදායම කෙසේ වුවත්, ජීවක හා ධනපාලගේ මෙන් ධනයක් සංගීත්ගේ අතේ කවදාවත් රැඳී නැහැ.

දැන් මේ අයගෙන් වැඩිපුරම සතුටු වෙන්නේ කවුද? වැඩිපුරම ජීවිතය විඳින්නේ කවුද?

ලංකාවේ හැදෙන ගොඩක් චිත්‍රපට හා ටෙලිනාට්‍ය වලට අනුවනම් මේ තුන් දෙනාගෙන් සතුටෙන් ඉන්නේ සංගීත්. අනිත් දෙන්නා කරන්නේ සල්ලි හොයන්නම මැරෙන එකයි. ඔවුන්ට ජීවිතයක් නැහැ. ඔවුන් කියන විදිහට සල්ලි කියන්නේ ජීවිතය නෙමයි. සල්ලි හොයන්න මහන්සි වෙද්දී ජීවිතය මග හැරෙනවා.

ඇත්තටම කියනවානම් ධනපාල, ජීවක හා සංගීත් කියන තුන්දෙනාම ජීවිතය විඳිනවා. ඒ ඔවුන්ගේම ක්‍රම වලට.

ධනපාල උදේ ඉඳන් හවස් වෙනකම් ව්‍යාපාරික කටයුතු වල නිරතව ඉන්නේ සල්ලි හොයන්නම නෙමෙයි. ඒ ඔහු සතුටු වන විදිහ. සතුට එක්කම ඔහුට සල්ලිත් ගොඩක් ලැබෙනවා. ඒ සල්ලි නිසා ඔහුගේ සතුට තවත් වැඩි වෙනවා. ධනපාල සිංදු අහන්න, චිත්‍රපට බලන්න කාලය යොදවන්නේ නැත්තේ ඒ දේවල් වලින් ඔහුට සතුටක් නොලැබෙන නිසා. චිත්‍රපට ශාලාවක පැය දෙකක් හිර වී ඉන්න එක ඔහුට බිරිඳ එක්ක ෂොපින් යනවාටත් වඩා බෝරිං වැඩක්. ව්‍යාපාර ලෝකයේ කටයුතු සිදුවන ආකාරය නිරීක්ෂනය කිරීමෙන් ඔහු සතුටක් ලබනවා. තමන්ගේ ව්‍යාපාර දිනෙන් දින දියුණු වන විට ඔහු සතුටු වෙනවා. ව්‍යාපාරික කටයුතු වලට විවිධ අභියෝග එල්ල වන විට ඒවාට උපායමාර්ගික ප්‍රතිචාර දක්වන ආකාරය ගැන හිතන එක ඔහුට ලොකු සතුටක්. ඔහුට ජීවිතය විඳීම වන්නේ මේ අභියෝග වල මුහුණ දීමයි.

ජීවක දිවා රෑ නොබලා පොල් කඩන්නේත් සල්ලි හොයන්නම නෙමෙයි. සල්ලි හෙවීමත් එක් අරමුණක් තමයි. නමුත්, ලෙඩ්ඩු එක්ක කතා කිරීමේ, ඔවුන්ගේ රෝග හඳුනා ගැනීමේ ආතල් එකකුත් තිබෙනවා. ඒ ආතල් එක මොකක්ද කියලා තේරෙන්නේ ඩොකෙක්ටම තමයි. දොස්තර මහත්තයා කලින් දුන්න බේත් ටිකෙන් දවස් දෙකට සනීප වුණා කියල ලෙඩෙක් කියන කොට ඔහුට දැනෙන්නේ මාර සතුටක්. ඒ සතුට එක්කම ලැබෙන සල්ලි නිසා සතුට තවත් වැඩි වෙනවා. ජීවක මත්පැනින් දුරස්ථව ඉන්නේ ඔහුට මත්පැන් බීම හිසරදයක් මිසක් සතුටට හේතුවන කරුණක් නොවන නිසා. ඔහු සිංදුවක් අහන්න, චිත්‍රපටයක් බලන්න අකැමැත්තක් නැතත් මේ වගේ දේවල් වෙනුවෙන් ඕනෑවට වඩා කාලය නාස්ති කිරීම තේරුමක් නැතැයි ඔහු සිතනවා. ලෙඩ්ඩු එක්ක කාලය ගත කිරීමේදී ලැබෙන සතුට හා ලැබෙන මුදල් නිසා එකතුවන සතුට එක ගොඩකට දැම්මහම චිත්‍රපටයකින් හෝ සිංදුවකින් ලැබෙන සතුට මොකක්ද?

සංගීත් ගෙදර ඉන්න දවසට කරන්නෙත් ගිටාරය වයමින් හෝ කී බෝර්ඩ් එක ඔබමින් සිංදු කියන එකයි. බැලුවහම කොයි වෙලාවෙත් සොමියෙන් ඉන්න එළ කොල්ලෙක්. හැබැයි මේ විදිහට ඔහු කරන්නේ ආතල් එකක් ගන්න එකම නෙමෙයි. තමන්ගේ වෘත්තීය දක්ෂතා පවත්වා ගැනීම පිණිස දිගින් දිගටම පුහුණු වෙන එකයි ඔහු කරන්නේ. වක්‍ර විදිහට මෙහිදී වෙන්නේ සංගීත් විසින් තමන්ගේ ආදායම් ඉපැයීමේ හැකියාව වැඩි දියුණු කර ගන්න එකයි.

සංගීත් හිතන්නේ තමන්ට සල්ලි නැතත් තමන් ධනපාලට හා ජීවකට වඩා සතුටින් ඉන්නා බවයි. රස්සාවටම හිර වුනු ජීවිත වල තිබෙන ප්‍රයෝජනේ මොකක්ද? නමුත්, ඔහුත් දවස තිස්සේම ඉන්නේ ඔහුගේ රස්සාව අස්සෙම හිර වෙලා. ඒ බව ඔහුට තේරෙන්නේ නැහැ. ඔහු හිතනවා ධනපාල හා ජීවකත් රස්සා වලම හිර වෙලා ඉන්නේ නැතුව චිත්‍රපටයක් බලලා, සිංදුවක් අහලා, අඩියක් ගහලා, දුමක් ඇදලා ජීවිතය විඳින්න යම් කාලයක් වෙන් කළ යුතුයි කියා. එහෙම නොකර සල්ලි පස්සෙම යන ජීවිතයක තේරුම මොකක්ද කියලා සංගීත්ට තේරෙන්නේ නැහැ.

ධනපාල හිතන්නේ වෙනත් විධිහකටයි. ඔහු හිතන විදිහට ඔහු ජීවිතය විඳින ගමන්ම සල්ලිත් උපයනවා. තවත් අයට රැකියා දී සල්ලි උපයන්න උදවු කරනවා. එහෙම නොකර හැමදාම සල්ලි නැතිකමින් දුක් විඳින සංගීත් වගේ අය ගැන ඔහුට තිබෙන්නේ අනුකම්පාවක්. ඔවුන් කලාව අතහැර "ප්‍රයෝජනවත්" වැඩක යෙදුනානම් මීට වඩා මීට වඩා සතුටින් ඉන්න තිබුණා කියා ධනපාල හිතනවා.

ජීවකට අනුව ධනපාල කියන්නේ සල්ලි පස්සෙම පන්නන මුදලාලි කෙනෙක්. නමුත්, තමන්නම් කරන්නේ සේවයක්. ඒ වගේම ඒ සේවය කරමින්ම තමන් තමන්ට සතුටු විය හැකි ජීවිතයකුත් ගෙවනවා කියලත් ඔහු හිතනවා. ඔහුට අනුව ඔහු ඉන්නේ සංගීත්ට වගේම ධනපාලටත් වඩා සතුටින්.

ඔය තුන් දෙනා අතරින් තමන් හිතන විදිහ සාමාන්‍ය මිනිස්සු විශාල පිරිසකට කියන්න ලැබෙන්නේ සංගීත් වගේ කලාකරුවන්ට පමණයි. ජීවකට හෝ ධනපාලට ඒ අවස්ථාව ලැබෙන්නේ නැහැ. ඒ නිසා, මිනිස්සු දකින්නේ සංගීත් සතුටින් සිටින බව පමණයි. ධනපාලගේ හෝ ජීවකගේ ධනය මිනිස්සුන්ට දකින්නට ලැබුණත් ඔවුන්ගේ සතුට පිටට පෙනෙන්නේ නැහැ. සතුට පිටතට පෙන්වන සංගීත්ට ඔවුන්ට තරම් ධනයක් නැහැ. ඒ නිසා, ධනය විසින් සතුට පළවා හරින බවක් මිනිස්සුන්ට දැනෙනවා. නමුත්, එය ඇත්ත නෙමෙයි.

කොහොම වුණත්, සංගීත් ඔහුගේ වෘත්තිය අතහැර මුදලාලි කෙනෙක් වුණොත් ඔහු දැන් තරමට සතුටු වෙන එකක් නැහැ. ඒ ඔහු සතුටු වෙන්නේ ධනපාලගේ ක්‍රමයට නොවන නිසා. ඒ නිසා, ධනපාලට ආතල් එකක් ගන්න කියන එකේ වගේම සංගීත්ට සල්ලි හම්බවෙන වැඩකට අතගහන්න යෝජනා කරන එකෙත් තේරුමක් නැහැ.

මේ තුන් දෙනාගෙන් අවංක පෙම්වතෙක්, හොඳ සැමියෙක් වෙන්න පුළුවන් කාටද? ඒක තීරණය වෙන්නේ යම්කිසි ගැහැණියක් හොයන සතුට මොකක්ද කියන එක මතයි. වෛද්‍ය වෘත්තියේ හෝ හෙද වෘත්තිය වැනි කිට්ටුවෙන් යන වෘත්තියක නිරතව සිටින ගැහැණියකගේ අපේක්ෂා සමඟ ජීවකගේ ජීවන විලාසිතාව ගැලපෙනවා. ධනපාලගේ බිරිඳත් ඔහුගේ ව්‍යාපාරයේම කොටස්කාරියක්නම් ඇයට ධනපාලගේ රටාවේ අවුලක් පෙනෙන එකක් නැහැ. කලා ක්ෂේත්‍රයේම සිටින ගැහැණියක් සංගීත් එක්ක ජීවිතය බෙදාගන්න කැමති වෙයි.

යම් විදිහකින් සංගීත් ගැන සිහින මවමින් හිටපු, ඒ විදිහේ ජීවිතයකින් සතුටු වන ගැහැණියකට ධනපාල හෝ ජීවක එක්ක අකමැත්තෙන් විවාහ වෙන්න සිදුවුනොත්නම් ඔන්න අවුලක් තිබෙන්න පුළුවන්. මොකද ජීවිතය කියන්නේ සල්ලි නිසා හෝ වෙනත් දේවල් නිසා ලබන සතුට මිසක් සල්ලි හෝ ඒ වෙනත් දේවල් නොවන නිසා. ඒ වගේම, සංගීත්ගේ ක්‍රමයට අකැමැති ගැහැණියක් ඔහු එක්ක වැඩි කලක් ජීවත් වන එකකුත් නැහැ.

සල්ලි නිසා සතුට නැති වෙනවා කියා කවුරු හෝ කියනවානම් එය පට්ට බොරුවක්. සල්ලි නිසා සතුට නැති වෙන්නේ නැහැ. නමුත්, සල්ලි පස්සේ පැන්නීම නිසා මග හැරෙන වෙනත් දේවල් හේතුවෙන් නැති වෙන සතුට, සල්ලි හොයා ගත්තට පස්සේ සල්ලි නිසා ලැබෙන සතුටට වඩා වැඩි නොවන අවස්ථා තිබෙන්න පුළුවන්. එය පුද්ගලයෙකුගේ රුචිකත්වය හා අවස්ථාව අනුව තීරණය වන දෙයක්.

මේ එක නූල් කෑල්ලක් විතරයි. තව නූල් කෑලි කීපයක්ම ලැබුණු ප්‍රතිචාර අතරේ තියෙනවා.

(Image: /arthamagazine.blogspot.com/2016/10/bohimiyanuwa.html)

දුප්පත්කම තෝරාගැනීම

ටික දවසකට කලින් දේශකයා කියල තිබුණා ඉකෝන්ට පොඩි කෙන්දක් අහුවුනාම ඒකෙන් ලොකු බෝලයක් හදනවා කියලා. කතාව බොරුවකුත් නෙමෙයිනේ! ඉතිං මේකත් අර කලින් කතා කරපු ජෙෆ් බෙසෝස්-යසන්ත කෙන්දෙන් හදන තවත් බෝලයක්. ජෙෆ් බෙසෝස් යසන්ත ගැන සඳහන් කරලා දවස් දෙක තුනකට පස්සේ ඉන්දියන් වෙබ් අඩවියක් ඔහුව සම්බන්ධ කරගෙන තිබෙනවා. ඔවුන් යසන්තගෙන් මේ වගේ ප්‍රශ්නයක් අහනවා.

"දැන් ජෙෆ් බෙසෝස්ම කියනවා ඔබ ඔහුට වඩා දක්ෂයෙක් බව. එහෙම වෙද්දී ඔබ ඔහු වැනි ධනවතෙක් නොවීම ගැන ඔබට අවුලක් නැද්ද?"

යසන්ත කියන්නේ ඔහුට එවැනි අවුලක් නැති බවයි.

"මම හැදුනේ වැදුනේ ඉන්දියානු උපමහාද්වීපයේ මධ්‍යම පාංතික පවුලක. අපේ සංස්කෘතියේ වැඩි වටිනාකමක් ලැබෙන්නේ දැනුමට හා අධ්‍යාපනයට මිසක් සල්ලි වලට නෙමෙයිනේ...."

"...ඇරත් තමන්ගෙ සල්ලි වලින් රටට ලෝකෙට මොනව හරි කළොත් මිසක් ඔය සල්ලිකාරයින්ව අවුරුදු සීයකට දෙසීයකට පස්සේ කාටවත් මතක නෑ!"

දැන් මෙතැනදී යසන්ත වක්‍රව කියන්නේ දැනුම හා අධ්‍යාපනය මිසක් සල්ලි එකතු කිරීම ඔහුගේ ඉලක්කයක් නොවූ බවයි. කාට හෝ කියන්න පුළුවන් යසන්ත මිදි ඇඹුලයි කියන බව. නමුත්, ලෝකයේ ඉන්න හැම මිනිහෙක්ගේම ඉලක්කය පුළුවන් තරම් සල්ලි හොයන එක නෙමෙයි. ලංකාවේ හිටියත් ඇමරිකාවේ හිටියත් ඒකේ වෙනසක් නැහැ.

එතකොට ජෙෆ් බෙසෝස්ගේ ඉලක්කය වුණේ පුළුවන් තරම් සල්ලි හොයන එකද? මම හිතන්නේ නැහැ. සල්ලි හොයන ඉලක්කයක් තිබෙන්නට ඇතත් ලෝකයේ ලොකුම ධනවතා වෙන්න හෝ අඩු තරමෙන් මේ පරිමාණයේ ධනවතෙක් වීමේ ඉලක්කයක් ඔහුට බොහෝ විට නොතිබුණා වෙන්න පුළුවන්.

යසන්ත වගේම ජෙෆ් බෙසෝස් විසිනුත් කරන්න ඇත්තේ තමන්ට වැඩිපුරම සතුටු විය හැකි තෝරාගැනීම කිරීමයි. මෙයට සල්ලි හෙවීමත් වෙනත් දේවලුත් ඇතුළත්.

යසන්ත සතුව කිසියම් ධනයක් ඇත්නම් එය ජෙෆ් බෙසෝස්ගේ ධනයට අලගු තබන්නවත් හැකි තරමක තිබෙනවා කියා මා හිතන්නේ නැහැ. නමුත්, ඔහු කෙසේවත් දුප්පතෙක් නෙමෙයි. ඒ වගේම යසන්ත කියන්නෙත් ඔහුගේ ක්ෂේත්‍රයේ බොහෝ ඉදිරියට ගොස් තමන්ගේ සිහින සැබෑ කරගත් කෙනෙක්. මේ අතින් යසන්තගේ හා ජෙෆ් බෙසෝස්ගේ ලොකු වෙනසක් නැහැ.

යසන්ත විසින් කළ කවර හෝ දේවල් වලට වඩා ජෙෆ් බෙසෝස් විසින් විසින් කළ දේවල් වලට වෙනත් අය වැඩි වටිනාකමක් දී තිබෙනවා. ඒ නිසා, ජෙෆ් බෙසෝස් යසන්තට වඩා වැඩි ධනවතෙක්.

ජෙෆ් බෙසෝස්, යසන්ත වගේම වෙනත් ඕනෑම කෙනෙක් තමන්ගේ රැකියාව තෝරා ගැනීමේදී එමඟින් තමන්ට කොයි තරම් සතුටු විය හැකිද කියන කරුණට විශාල බරක් තබනවා. සයිටම් ප්‍රශ්නය හා අදාළ සාකච්ඡා වලදී ලංකාවේ වෛද්‍යවරුන් වන මගේ මිතුරන් බොහෝ දෙනෙක් පෙන්වන්න හදපු දෙයක් තමයි තමන් ඇතුළු ලංකාවේ වෛද්‍යවරුන් බොහෝ දෙනෙක් මුදල් ඉපැයීම ඉලක්කය කරගත් අය නොවන බව. ඒ අය කිවුවේ බොරුවක් නොවන බව මම දන්නවා.

තමන් නියැලෙන වෛද්‍ය වෘත්තියෙන් ලබන සතුට මුදල් වලට වඩා අගය කරන විශාල පිරිසක් ලංකාවේ පමණක් නොවෙයි ඇමරිකාවෙත් ඉන්නවා. මේ විදිහටම වෙනත් වෘත්තීන්හි නිරත වන අය අතරත් තමන්ගේ රැකියාවෙන් විශාල සතුටක් ලබන අය ඉන්නවා. උදාහරණ විදිහට කලා කටයුතු වල නිරතව සිටින අය පෙන්වන්න පුළුවන්.

ඇත්තටම කියනවානම් ව්‍යාපාරික කටයුතු වල නියැලෙන ගොඩක් අයත් එය කරන්නේ එයින් තමන්ට සතුටක් ලැබෙන නිසයි. එයින්, මුදල්ද ලැබෙන බව වෙනම කරුණක්.

දැන් මේ විදිහට බැලුවොත් කලාකාරයෙක් වගේම මුදලාලි කෙනෙකුත් සතුටු වෙන්නේ එක තරමට වෙද්දී මුදලාලි කෙනෙක් කලාකාරයෙක්ට වඩා මුදල් උපයනවා වෙන්න පුළුවන්. ජෙෆ් බෙසෝස් වගේම යසන්තත් තමන් කරන රැකියා වලින් එක තරමටම සතුටු වෙද්දී ජෙෆ් බෙසෝස් යසන්තට වඩා ලොකු ආදායමක් උපයනවා වෙන්න පුළුවන්. දුප්පතෙක් හා ධනවතෙක් එක තරමට සතුටු වෙද්දී ධනවතා වැඩි ආදායමක් උපයනවා වෙන්න පුළුවන්.

තමන්ගේ රැකියාව තෝරා ගැනීමේදී ඕනෑම කෙනෙක් තමන්ගේ රුචිකත්වයට යම් බරක් තබනවා. ඒ වගේම ලැබෙන ආදායමටත් බරක් තබනවා. ව්‍යාපාරයක් කිරීමෙන් හා වෛද්‍ය වෘත්තිකයෙකු වීමෙන් ලැබිය හැක්කේ එකම ආදායමනම් වෛද්‍ය වෘත්තියෙන් වැඩි සතුටක් ලබන කෙනා එය තෝරා ගන්නවා. ව්‍යාපාරිකයෙකු වීමෙන් වැඩි සතුටක් ලබන කෙනා එය තෝරා ගන්නවා. කොහොම වුනත්, යම් අයෙක්  ව්‍යාපාරයක් කිරීමෙන් හා වෛද්‍ය වෘත්තිකයෙකු වීමෙන් ලබන සතුට සමානනම් මේ දෙකෙන් එවැන්නෙකුගේ තේරීම වන්නේ වැඩි ආදායමක් ඉපැයිය හැකි රැකියාවයි.

තමන් වඩා සතුටු වන රැකියාවක් අත හැර අඩුවෙන් සතුටු විය හැකි රැකියාවක් කරන්න පෙළඹෙන අය නැද්ද? ලැබෙන ආදායම සලකමින් ඒ විදිහට වැඩිම සතුටක් ලබන රැකියාව නොවන වෙනත් රැකියාවක් කරන අය ඕනෑ තරම් ඉන්න පුළුවන්. මෙය තීරණය වන්නේ යමෙකුට එමඟින් අතට ලැබෙන අමතර මුදල් ප්‍රමාණය නිසා ලැබෙන සතුට රැකියාව වෙනස් කිරීම නිසා අහිමි වන සතුටට වඩා වැඩිද නැද්ද යන්න මතයි. අවසාන වශයෙන් සිදු කෙරෙන්නේ පුද්ගලයෙකුගේ සතුට ඉහළ යන තේරීමයි.

මේ විදිහට බැලුවහම අඩු ආදායම් ලබන ඇතැම් එය එසේ අඩු ආදායම් ලබන රැකියා වල නිරතව ඉන්නේ තමන්ගේ කැමැත්තෙන්. වැඩි ආදායම් ලබන රැකියාවකට මාරු වීමෙන් වෙන්නේ ඔවුන්ගේ සතුට අඩු වීමයි. ඒ වගේම වැඩි ආදායම් ලබන රැකියාවක නිරතව සිටින කෙනෙක් එසේ වැඩි ආදායම් ලබන නිසාම වැඩියෙන් සතුටු නොවනවා වෙන්න පුළුවන්.

මේ විදිහට තිබියදී වැඩි ආදායම් ලබන කෙනෙක්ගේ සල්ලි අරගෙන අඩු ආදායම් ලබන කෙනෙක්ට දුන් විට සිදුවන්නේ කුමක්ද? වැඩි ආදායම් ලැබූ කෙනාගේ සතුට අඩු කරලා ඇගේ වියදමෙන් අඩු ආදායම්ලාභියාගේ සතුට ඉහළ දමන එකයි.

උදාහරණයක් විදිහට කලාකරුවෙක් තමන් කරන රැකියාව නිසා සතුටු ඒකක 80ක් හා ලැබෙන සීමිත ආදායම නිසා සතුටු ඒකක 20ක් ලබනවා කියා හිතමු. ඒ අතර, ව්‍යාපාරිකයෙක් තමන් කරන රැකියාව නිසා සතුටු ඒකක 20ක් හා ලැබෙන ඉහළ ආදායම නිසා සතුටු ඒකක 80ක් ලබනවා. දැන් මේ දෙන්නාම සතුටු වෙන්නේ එක තරමට වුවත් ව්‍යාපාරිකයාගේ ආදායම වඩා වැඩියි.

දැන් අපි ව්‍යාපාරිකයාගේ ආදායමෙන් කොටසක් බදු ලෙස හෝ වෙනත් අයුරකින් බලහත්කාරයෙන් අරගෙන අර කලාකාරයාව සුබසාධනය කරනවා. එසේ කිරීමෙන් පසුව, කලාකරුවා තමන් කරන රැකියාව නිසා සතුටු ඒකක 80ක් හා වැඩි වූ ආදායම නිසා සතුටු ඒකක 30ක් ලබනවා. ව්‍යාපාරිකයා තමන් කරන රැකියාව නිසා සතුටු ඒකක 20ක් හා ඉතිරි වූ ආදායම නිසා සතුටු ඒකක 60ක් ලබනවා. මෙය සාධාරණද?

මෙය තීරණය වන්නේ රැකියා අතර පවතින ආදායම් විෂමතාවයන්ගෙන් කොපමණ ප්‍රමාණයක් දක්ෂතා වල වෙනස්කම් මතත්, කොපමණ ප්‍රමාණයක් රුචිකත්වයේ වෙනස්කම් මතත් තීරණය වනවාද යන්න මතයි. සෙන්ට්ලුවිස්හි වොෂින්ටන් සරසවියේ ඉයන් ෆිල්මෝර්ට හා පර්ඩියු සරසවියේ ට්‍රෙවෝර් ගැලන්ට අනුවනම් යමක්ගේ වයස අවුරුදු 44ක් වෙද්දී ඔහු හෝ ඇය කරන රැකියාවට 68%ක්ම හේතු වෙන්නේ රුචිකත්වයයි. ආදායම් වෙනස යමෙක් රැකියාවක් තෝරා ගැනීමේදී සලකා බලන ප්‍රධානම සාධකය නෙමෙයි.

එහෙමනම්, මේ පර්යේෂකයින්ට අනුව යමෙක් ධනවත් හෝ දුප්පත් වීම සෑහෙන දුරකට ඔවුන්ගේම තෝරාගැනීමක්.

එතකොට ඇතැම් රටවල් දුප්පත් වෙද්දී තවත් රටවල් ධනවත් වීම? එයත් සෑහෙන දුරකට එක් එක් රටවල ජීවත් වන මිනිසුන්ගේ තෝරාගැනීමක්ද?

චී ණය!

දැනට අවුරුදු 20කට කලින්, 1998 වන විටත් ලංකාවේ ඒක පුද්ගල ආදායම චීනයේ ඒක පුද්ගල ආදායමට වඩා වැඩියි. 1998දී චීනෙක් ඩොලර් 829ක් උපයන විට ලාංකිකයෙක් ඩොලර් 851ක් ඉපැයූවා. චීනය ඒක පුද්ගල ආදායමේ නාමික ඩොලර් අගය අනුව අනුව ලංකාව පසු කර ගියේ 1999 අවුරුද්දේදී.

දැන් තත්ත්වය කොහොමද? පහුගිය 2017 අවුරුද්ද වන විට ලංකාවේ ඒක පුද්ගල ආදායම ඩොලර් 4,065ක්. චීනයේ ඒක පුද්ගල ආදායම එමෙන් දෙගුණයකටත්  වඩා වැඩියි- ඩොලර් 8,827ක්. මේ අවුරුද්දේ මේ ගණන බොහෝ විට තවත් 6% කින්වත් වැඩි වෙයි. කොහොමද අවුරුදු විස්සක කෙරුවාවල් වල වෙනස?

ලංකාවේ ඒක පුද්ගල ආදායම රුපියල් වලින් බැලුවොත් මේ අවුරුද්දේ 3-4%කට වඩා වැඩි වන්න ඉඩක් පෙනෙන්න නැහැ. මේ අවුරුද්ද ඇතුළත රුපියලේ ඩොලර් වටිනාකම ඒ වගේ දෙගුණයකටත් වැඩි ප්‍රතිශතාංකයකින් දැනටමත් අඩු වෙලා. ඒ නිසා මේ අවුරුද්ද ඉවර වන විට ලංකාවේ ඒක පුද්ගල ආදායමේ ඩොලර් අගය අඩු වශයෙන් 5-6%කින් වත් අඩු වෙයි.

ලංකාවේ ඒක පුද්ගල ආදායම ඇත්තටම ඉහළ ගියත් රුපියල වේගයෙන් අවප්‍රමාණය වන අවුරුදු වලදී රටේ ඒක පුද්ගල ආදායමේ ඩොලර් අගය අඩුවෙන් පෙනෙන්න පුළුවන්. ඔයාකාරයටම රුපියල අධිප්‍රමාණය වෙන අවුරුදු වලදී රටේ ඒක පුද්ගල ආදායමේ ඩොලර් අගය වේගයෙන් ඉහළ යනවා. නමුත්, මේ විදිහට විණිමය අනුපාතිකයේ විචලනයන් නිසාම සිදුවන ඒක පුද්ගල ආදායමේ ඩොලර් අගයේ විචලනයන්ගෙන් නිරූපණය වන්නේ රටක ජීවන තත්ත්වයේ සිදුවන සැබෑ විචලනයන් නෙමෙයි.

දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයේ ඩොලර් අගය ගණනය කරන විට නාමික විණිමය අනුපාතිකය වෙනුවට ක්‍රය ශක්ති සාම්‍ය විණිමය අනුපාතිකය යොදාගන්නේ ඉහත අඩුපාඩුව මග හැර ගන්නයි. නාමික විණිමය අනුපාතිකය අනුව මේ වන විටත් ලෝකයේ විශාලතම ආර්ථිකය ඇමරිකාව වුවත්, ක්‍රය ශක්ති සාම්‍ය විණිමය අනුපාතිකය අනුව මේ වන විට ලෝකයේ  විශාලතම ආර්ථිකය චීනයයි. ලංකාව වගේම ඇමරිකාවත් ලෝකයට ණයකරුවන් වුවත් චීනයට ලෝකයම වාගේ ණයයි.

නාමික විණිමය අනුපාතිකය අනුව පමණක් නෙමෙයි ක්‍රය ශක්ති සාම්‍ය විණිමය අනුපාතිකය අනුව බැලුවත් වෙලා තියෙන්නේ සහ තව දුරටත් වෙමින් තියෙන්නේ චීනයට වඩා කිහිප ගුණයක් ඉදිරියෙන් සිටි ලංකාව පහු කරගෙන චීනය වේගයෙන් ඉදිරියට යන එකම තමයි. එහෙම වුනේ කොහොමද?

මෙයට හේතු ගණනාවක් ඉදිරිපත් කළ හැකි වුවත්, ලංකාවේ හා චීනයේ ඉතිරි කිරීම් අනුපාත අතර වෙනස මෙහිදී කැපී පෙනෙනවා. චීනය කරන්නේ ඔවුන්ගේ ජාතික ආදායමෙන් අඩක් පමණම ඉතිරි කරන එකයි. ඒ විදිහට ඉතිරි කරන මුදල චීනයේ වත්මන් ආර්ථික වර්ධනය පවත්වා ගන්න අවශ්‍ය ආයෝජන අනුපාතයටත් වඩා ඉහළයි. මේ අමතර මුදල ණය විදිහට චීනයෙන් පිටතට ගලා යනවා. ලෝකය චීන ණය වලින් චීන බඩු මිල දී ගන්නවා. චීනයේ වෙළඳ අතිරික්තය ඉහළ යනවා. චීනයට ඩොලර් එකතු වෙනවා.

ලංකාවේ වගේම ඇමරිකාවෙත් වෙන්නේ මෙහි අනිත් පැත්තයි. මේ රටවල් වල ඉතිරි කිරීම් අනුපාත ආයෝජන අනුපාතය තරම් ලොකු නැහැ. අඩුව පිරවෙන්නේ ණය වලින්. ඇමරිකාව වගේම ලංකාවත් චීන සල්ලි වලින් චීන බඩු ආනයනය කරනවා.

රටක ඉතිරි කිරීම් අනුපාතිකය හා ආයෝජන අනුපාතය අතර වෙනස ආනයන අපනයන පරතරයට සමානයි. එය සාර්ව ආර්ථික සාම්‍යයක්. අවශ්‍ය ආයෝජන අනුපාතිකය තරමට දේශීය ඉතිරි කිරීම් අනුපාතිකය විශාල නැත්නම්, ඒ වෙනසට අනුරූප ආනයන අපනයන පරතරයතකුත් තිබිය යුතුමයි.

ලංකාවේ බඩු මිල මේ තරම් ඉහළින් තියෙද්දී ඉතුරු කරන්නේ කොහොමද කියා ඇතැම් අය අහනවා. ඉතිරි කිරීම් කියන්නේ ජීවන විලාසිතා අනුව තීරණය වන දෙයක් මිසක් බඩු මිල අනුව පමණක් තීරණය වන දෙයක් නෙමෙයි. ලංකාවේ හා චීනයේ ඒක පුද්ගල ආදායම් සමාන මට්ටමේ තිබුණු 1998 ආසන්න කාලයේදී ලංකාව ජාතික ආදායමෙන් 18%ක් පමණක් ඉතුරු කරද්දී චීනය ජාතික ආදායමෙන් 40%ක් පමණ ඉතුරු කළා. ලංකාවේ දැන් තිබෙන මට්ටමේ ඒක පුද්ගල ආදායමක් ලබද්දී චීනය කළේ තමන්ගේ ආදායමෙන් අඩක්ම ඉතුරු කරන එකයි.

රටක මූර්ත විණිමය අනුපාතය අවප්‍රමාණය වී තිබෙන්න ඉඩ හරින තරමට ඒ රටේ ආනයන ඉක්මවා අපනයන ඉහළ ගිහින් දේශීය ඉතිරි කිරීම් ඉහළ යනවා. චීනය කාලයක් තිස්සේම කළේ එයයි.

අපි කෑ හැටි කවුරු දනී?

ලංකාව වගේ රටවල් ගත්තහම මහ බැංකු ස්වාධීනත්වය කියන එක තවත් එක සංකල්පයක් පමණයි. වෙනත් රටවල් හා අදාළව වුවත් ඔය සංකල්පයේ ප්‍රායෝගික තේරුම කුමක්ද කියන එක ගැටළු සහගත කරුණක්. අග්‍රාමාත්‍ය රනිල් වික්‍රමසිංහගේ පහත වීඩියෝවේ තිබෙන කතාවෙන් ප්‍රායෝගික තලයේදී මේ සංකල්පය ක්‍රියාත්මක වෙන ආකාරය ගැන අදහසක් ගන්න බැරිවෙන එකක් නැහැ.

මෙහිදී රනිල් වික්‍රමසිංහ වෙනත් රාජ්‍ය නායකයින්ගෙන් වෙනස් වන්නේ ඔහු මේ වගේ දේවල් ප්‍රසිද්ධියේ කියන්නට පෙර දෙවරක් නොහිතීම යන කරුණෙන් පමණයි. මහ බැංකුව තීන්දු තීරණ ගන්නේ පවතින ආණ්ඩුවේ ඉහළ සිටින අයගේ රුචිඅරුචිකම් වලට යටත්ව කියන එක රනිල් වික්‍රමසිංහ විසින් මේ කතාවේදී තහවුරු කරනවා.

රටේ පොලී අනුපාතික හා විණිමය අනුපාතික තීරණය කිරීම මහ බැංකුවේ වපසරිය ඇතුළේ තිබෙන දේවල් මිසක් රජය විසින් කළ යුතු දේවල් නෙමෙයි. නමුත්, එයින් අදහස් වෙන්නේ ඒ දේවල් රජයේ කටයුතු වලින් ස්වායත්තව සිදුවන බව නෙමෙයි.

සමහර කාලවල් වල මහ බැංකුව කියන දෙයක් තමයි විණිමය අනුපාතිකය වෙළඳපොල සාධක මත වෙනස් වෙන්න අරිනවා මිසක් මහ බැංකුව විසින් මැදිහත්වීමක් කරන්නේ නැහැ කියන එක. ඒ වගේ වෙලාවක මහ බැංකුව විසින් ඩොලර් විකිණීම හා මිල දී ගැනීම නොකරනවා වෙන්න පුළුවන්. නමුත්, රජය කොහෙන් හෝ විදේශ ණයක් අරගෙන ඒ ඩොලර් ටික වෙළඳපොළට දමන බව මහ බැංකුව දන්නවා. විණිමය අනුපාතිකය හා අදාළව ගත්තොත් මේ වැඩෙන් වෙන්නෙත් මහ බැංකුව විසින් සංචිත එළියට දමන විට වෙන දෙයම තමයි.

විණිමය අනුපාතිකය නිදහසේ පාවෙන්නට ඉඩ ඇරපු 2001 අවුරුද්දේදී ලංකාවේ විදේශ ණය ප්‍රමාණය ඩොලර් මිලියන 650කින් අඩු වුනා. විදේශ සංචිත ප්‍රමාණය ඩොලර් මිලියන 107කින් ඉහළ ගියා. ඒ අනුව, රටේ ශුද්ධ ඩොලර් බැරකම් ඩොලර් මිලියන 757කින් අඩු වුනා.

මෙය කළේ ඩොලර් මිලියන 757ක් වෙළඳපොළෙන් ඉවත් කර ගැනීම මඟිනුයි. එසේ කිරීමේදී ඩොලරයක මිල රුපියල් 80.06 සිට 90.13 දක්වා 16.4%කින් අවප්‍රමාණය වෙන්න ඉඩ දෙන්න වුනා.

ඉහත කී නිවැරදි වීම සිදුවෙන්න ඉඩ දෙන්න පෙර 2000 අවුරුද්දේදී ලංකාවේ ජංගම ගිණුමේ හිඟය ඩොලර් බිලියන 1,066ක් දක්වා ඉහළ ගිහින් තිබුණා. ජංගම ගිණුමේ හිඟයක් පවතින්නනම් ඒ හිඟයට සමාන ඩොලර් ප්‍රමාණයක් රට ඇතුළට වෙනත් ක්‍රමයකින් එන්න ඕනෑ. ලංකාව හා අදාළව ගත්තම බොහෝ විට ඔය වෙනත් ක්‍රමය විදේශ ණය ගැනීමනේ!

ජංගම ගිණුම, ප්‍රාග්ධන ගිණුම හා මූල්‍ය ගිණුම අතර තිබෙන සම්බන්ධය අනුව මහ බැංකුව මැදිහත් වී වෙළඳපොළෙන් ඩොලර් ඉවත් කරගත් විට ජංගම ගිණුමේ හිඟය පහළ යා යුතුයි. ඩොලර් වෙළඳපොළට මුදා හැරිය විට ජංගම ගිණුමේ හිඟය අඩු විය යුතුයි. 2001 වසරේදී ජංගම ගිණුමේ හිඟය ඩොලර් මිලියන 215ක් දක්වා අඩු වුණා.

එය එසේ වුණත්, 2002-2005 අතර කාලයේදී රජයේ විදේශ ණය ඩොලර් බිලියන 3 කින් පමණ ඉහළ ගියා. නමුත්, විදේශ සංචිත ඉහළ ගියේ ඩොලර් බිලියන 2කින් පමණයි. ඉතිරි ඩොලර් බිලියනයෙන් කළේ රුපියල අනවශ්‍ය ලෙස ශක්තිමත් කරන එකයි. එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස ඒ අවුරුදු තුනේ ගෙවුම් ශේෂ හිඟයන්ගේ එකතුවත් ඩොලර් බිලියන 1.6ක් පමණ වුණා. එයින් පසු කාලය සැලකූ විටනම් මෙය සුළු ප්‍රශ්නයක්.

2006-2014 අතර අවුරුදු වලදී රටේ විදේශ ණය ඩොලර් බිලියන 31කින් පමණ ඉහළ ගියත්, එයින් විදේශ සංචිත වලට එකතු වුණේ ඩොලර් බිලියන 6කටත් අඩු ප්‍රමාණයක්. ඉතිරි ඩොලර් බිලියන 25න්ම කළේ රුපියල ශක්තිමත් කරන එක. එයින් වුනේ ආනයන අපනයන පරතරය පුළුල් වී අපනයන වටිනාකමට වඩා වැඩි භාණ්ඩ හා සේවා ප්‍රමාණයක් රට ඇතුළට පැමිණීමයි. මේ අවුරුදු 9 තුළ පැවති ජංගම ගිණුම් හිඟයන්ගේ එකතුව ඩොලර් බිලියන 21කට වඩා වැඩියි. පැහැදිලියි නේද ආනයන ඉහළ ගියේ කොහොමද කියන එක?

2015-2017 අවුරුදු තුනේදී තවත් ඩොලර් බිලියන 8කින් පමණ විදේශ ණය ඉහළ ගිහින් තිබෙනවා. සංචිත වැඩි වී තිබෙන්නේ ඩොලර් බිලියන බාගයකින් පමණ. ඉතිරි ඩොලර් බිලියන හත හමාරෙන් කරලා තියෙන්නෙත් රුපියල ශක්තිමත්ව පවත්වා ගන්න එකයි. මේ කාලයේදී රුපියල සෑහෙන්න පිරිහුණු බව ඇත්ත. නමුත්, එය තිබුණු තැන අනුව ඔය ගාණට පිරිහුණත් තවමත් ශක්තිමත් වැඩියි. ඒ නිසා පහුගිය අවුරුදු තුනේදීත් ඩොලර් බිලියන හයකට ආසන්න ගෙවුම් ශේෂ හිඟ එකතුවක් දැකගන්න පුළුවන්.

2001-2017 මුළු කාලයම ගත්තහම විදේශ ණය ලෙස ඩොලර් බිලියන 43.5ක් රට ඇතුළට ඇවිත් තිබුණත් රට ඇතුළේ ඉතිරිව තිබෙන්නේ එයින් ඩොලර් බිලියන 8ක් පමණයි. රුපියල ශක්තිමත්ව තබා ගැනීම සඳහා ඉතිරි ඩොලර් බිලියන 35 ම රටින් එළියට යන්න ඉඩ දුන් නිසා තමයි පහුගිය කාලයේ ආනයන අපනයන පරතරය මේ තරම් වැඩි වෙලා තියෙන්නේ. ඒ ඔය කාලය ඇතුළත ශ්‍රමික ප්‍රේෂණ ලෙස රටට පැමිණි අඩු වශයෙන් ඩොලර් බිලියන 65 කට වඩා වැඩි මුදලක් එළියට යැවීමට අමතරවයි. එකතුව ඩොලර් බිලියන 100කට වැඩියි.

අමුවෙන්ම කියනවනම් මේ සහස්‍රයේ මුල පටන් ලංකාවේ මිනිස්සු රට ඇතුළෙන් ඉපැයූ ආදායමට වඩා ඩොලර් බිලියන 100කට වඩා වියදම් කරල තියෙනවා. එහෙම නැතුව පහුගිය කාලයේ පෙනෙන්න තිබුණු සෞභාග්‍යය රටේ මිනිස්සුන්ගේ මහන්සියේම ප්‍රතිඵලයක් නෙමෙයි.