වෙබ් ලිපිනය:

Friday, August 10, 2018

අපිට ලැබෙන නම්බු නාම

මේ බ්ලොග් එක කියවන ඇතැම් පාඨකයෝ අපට වරින් වර විවිධ නම්බු නාම දීල තියෙනවා. පහළින් තියෙන්නේ දවස් තුන හතරකට කලින් ලැබුණු ඒ වගේ නම්බු නාම දෙකක්. ඇතැම් විට නම්බු නාම දෙකම දීලා තියෙන්නේ එකම පාඨකයා වෙන්න පුළුවන්.

"ඉකොනොමැට්ටා වගේ උග්‍ර එජාප ක්‍රියාකාරිකයින්"

"ඉකොනොමැට්ටා වැනි බටහිර දැනුම් වහල් අනුකාරකයන්"

සමහර විට මේ වගේ නම්බු නාම දෙන අය ඔය වගේ ප්‍රතිචාරයක් දැම්මහම අපිට කේන්ති යනවා කියල හිතලා, කේන්ති ගිය ඉකොනොමැට්ටෙක්ව හිතින් මවා ගෙන සතුටු වෙනවා ඇති. ඒ විදිහට හෝ කවුරු හරි සතුටක් ලබනවානම් ඒකෙත් ඒ හැටි වැරැද්දක් නැහැ. ඔයිට වඩා හොඳ නම්බු නාමත් මේ බ්ලොග් එක නිසා අපිට ඇතැම් අයගෙන් ලැබිල තියෙනවනේ. මම හිතන හැටියට මේ වගේ ප්‍රතිචාර දමන එකේ ඊට වඩා වෙනස් දේශපාලනික අරමුණුත් තිබෙනවා.

දැන් ඔය පළමුවෙනි ලේබල් එක ගහන්නේ ඉකොනොමැට්ටා උග්‍ර එජාප ක්‍රියාකාරිකයෙක් කියල කිවුවහම නෑ එහෙම නෙමෙයි ඉකොනොමැට්ටා මධ්‍යස්ථයි කියල පෙන්වීම සඳහා මෙහි එජාපය විවේචනය කරලා පෝස්ට් දෙක තුනක්වත් දමයි කියන බලාපොරොත්තුවෙන් වෙන්න පුළුවන්. හැබැයි ඉතිං ඉකොනොමැට්ටාට එහෙම තමන් ඉන්න තැන කාටවත් පෙන්වන්න දඟලන්න අවශ්‍ය නැහැ.

ඉකොනොමැට්ටා ලියන දේවල් ආශ්‍රයෙන් කැමති කෙනෙක් කැමති නිගමනයකට එන එකේ ලොකු  ප්‍රශ්නයක් නැහැ. ලිවීමේ අඩුපාඩුවක් නිසා ලියන දෙයකින් වැරදි අදහසක් සන්නිවේදනය වුනොත් විතරක් පොඩි ප්‍රශ්නයක් තියෙනවා. ඉඳහිට මෙහි එන කෙනෙකුට මිස නිතර මෙහි එන කෙනෙකුට එවැනි ප්‍රශ්න ඇති වෙන්නත් ඉඩකඩ අඩුයි.

කොහොමටත් ඔය මධ්‍යස්ථ කතාව ඒ තරම් තේරුමක් නැති එකක්. කෙනෙක් මධ්‍යස්ථද නැද්ද කියන එක එය නිර්ණය කරන පුද්ගලයාගේ අදහස් මත තීරණය වන දෙයක්. ඒ නිසා, කෙනෙක් මධ්‍යස්ථ සේ දකින කෙනෙක්ව තවත් කෙනෙක් අන්තවාදියෙක් සේ දකින්න පුළුවන්.

වෙනත් අයෙක් ගහන ලේබල් එකක් නිසා හිත් රිදීමක් ඇති වෙන්නේ ඒ වගේ ලේබල් එකකින් තමන් තමන්ටම ගහගෙන ඉන්න ලේබල් එකක් වැහිල යන විටයි. උදාහරණයක් විදිහට තමන් මාර බුද්ධිමතෙක් හෝ උගතෙක් කියා හිතාගෙන හෝ පෙන්නගෙන ඉන්න කෙනෙක්ට වෙන කෙනෙක් මෝඩයෙක් කියලා ලේබල් එකක් ගැහුවම රිදෙන්න පුළුවන්. තමන් "පිරිසිදු" සිංහලයක් කියලා හිතාගෙන හෝ පෙන්නගෙන ඉන්න කෙනෙක්ට පරම්පරාවේ කලවමක් ගැන කියන කොට රිදෙන්න පුළුවන්. මටනම් ඔය කොයි ලේබල් එකෙත් ඒ තරම් වෙනසක් නැහැ.

ඒ තරම් කියලා කිවුවේ ඔය ලේබල් ප්‍රශ්නයක් වෙන වෙලාවල් නැත්තෙම නැති නිසා. අසූ අට අසූ නවය කාලය පහු කරපු අය දන්නවා ඒ කාලයේ කාට හරි දේශද්‍රෝහී ලේබලය හෝ ඒ වගේම අනික් පැත්තෙන් හේතුවක් නැතුව ජේවීපී ලේබල් එක වැදුනානම් විය හැකිව තිබුණේ කුමක්ද කියන එක. "කොටි", "සිංහල කොටි" වගේ ලේබලුත් ඔය වගේ.

එහෙම බැලුවහම  "උග්‍ර එජාප ක්‍රියාකාරිකයෙක්" කියන එක ගණන් ගන්න තරම් වැදගත්කමක් තියෙන ලේබල් එකක් නෙමෙයි. අපි පේරාදෙණියේ හිටපු කාලයේදීනම් කවුරු හෝ සිසුවෙක්ට ඔය ලේබල් එක වැදෙන එකේ ලොකු ප්‍රශ්නයක් තිබුණා. එයින් හැඟවුනේ අනෙක් "පොදු" සිසුන් හැම වෙලාවෙම පරිස්සම් විය යුතු, ආණ්ඩුවේ ඔත්තුකාරයෙක් වගේ දෙයක්. ඒ විතරක් නෙමෙයි "චින්තන කාරයෙක්", "විකොසේ එකෙක්" වගේ ලේබල් වලින් වුනත් කියවුණේ "අපෙන් එකෙක් නොව මේ මිනිසා" වගේ අදහසක්.

කලින් කී උග්‍ර එජාප ක්‍රියාකාරිකයෙක් කියන නම්බු නාමය දුන්න කෙනා ඒ ලියා තිබෙන දේ ලිවුවේ අවංකවම කියා අපි මොහොතකට හිතුවොත් ඔහු හෝ ඇය එවැනි අයෙක්ව හඳුනාගන්න නිර්ණායකය කුමක්ද කියන ප්‍රශ්නය මතු වෙනවා. ඉකොනොමැට්ටා හා අදාළවනම්, එය මේ බ්ලොග් එකේ ලියන දේවල් මත සිදු කෙරෙන්නක් විය යුතුයි.

ඔය ලේබල් එකෙන් ගැලවෙන්න කරන උත්සාහයක් ලෙස කියන දෙයක් නොවුණත්, ඉකොනොමැට්ටා ලංකාවේ සිටියදී කිසිම දවසක කිසිදු දේශපාලන පක්ෂයක ක්‍රියාකාරිකයෙකුව සිට නැහැ. අවම වශයෙන් ශිෂ්‍ය දේශපාලනය ඇතුළේදී පවා. මැතිවරණ බොහොමයකදීම අඩු වශයෙන් ඡන්දයවත් දමා නැහැ. එජාපයටනම් කවදාවත්ම ඡන්දයක් පාවිච්චි කර නැහැ. කොහොම වුනත්, මේ මොන දේවල් කිවුවත් ඉකොනොමැට්ටා "උග්‍ර එජාප ක්‍රියාකාරිකයෙක්" නොවේ කියන එක තහවුරු වෙන්නේ නැහැ.

ඉකොනොමැට්ටා ලංකාවේ කිසිදු දේශපාලන පක්ෂයක ක්‍රියාකාරිකයෙකුව සිට නැහැ කියන එකෙන් අදහස් වෙන්නේ උනුත් එකයි මුනුත් එකයි අරුනුත් එකයි වගේ පතෝල ප්‍රතිපත්තියක හිටියා හෝ ඉන්නවා කියන එක නෙමෙයි. ලංකාව (වගේම ලංකාවෙන් බාහිර ලෝකයත්) දැන් තිබෙනවාට වඩා හොඳ තැනක් වෙනවට ඉකොනොමැට්ටා කැමතියි. ඒ නිසා, ලංකාව දැන් ඉන්න තැනින් ඉහළට උස්සන්න හෝ පහළට වැටෙන එක නවත්වන්න වැඩිපුරම දායක වෙන ප්‍රතිපත්ති අනුගමනය කරන දේශපාලන පක්ෂයක් ලංකාවේ බලයේ ඉන්නවානම් ඉකොනොමැට්ටා කැමතියි.

දැන් මෙහෙම කිවුවහම මතුවෙන මූලිකම ප්‍රශ්නය තමයි ඔය ඉහළ හෝ පහළ හෝ කියන්නේ මොකක්ද කියන එක.

මාක්ස්වාදීන් කියා තමන්ව හඳුන්වා ගන්නා අයගේ කටවල් වලින් නිතර එළියත පනින වචන දෙකක් තමයි ප්‍රගතිශීලීන් හා ප්‍රතිගාමීන් කියන වචන දෙක. මේ අදහස අනුව, ප්‍රගතියේ දිශාවට යන අය ප්‍රගතිශීලීන්. එයින් විරුද්ධ දිශාවට යන අය ප්‍රතිගාමීන්. ටික කලකට පෙර මම ලියූ ලිපියක මාතෘකාවට යොදාගත්තේ ඉදිරිගාමීන් සහ පසුගාමීන් කියන වචන. කියැවෙන අදහසේ එහෙමට වෙනසක් නැහැ. මාක්ස්වාදීන් වැඩිපුර පාවිච්චි කළත් ඔය වචන ඒ අයටම සින්නක්කරේට ලියල දෙන්න බැහැ.

දැන් මේ වචන වලින් අදහස් වෙන්නේ ප්‍රගතියේ දිශාවක් හා ඊට විරුද්ධ දිශාවක් තිබෙන බවයි. මාක්ස්වාදීන්ට අනුව මේක සමාජය පරිණාමය වන ආකාරය ගැන මාක්ස් උගන්වා තිබෙන ප්‍රවාදයේ විස්තර කෙරෙන දිශාවයි. වෙනත් කෙනෙක්ට ඒක භාවනා කරලා සිත යම් කිසි තත්ත්වයකට පත් කර ගැනීම වගේ වෙනස්ම දෙයක් වෙන්න පුළුවන්. රේඛීය සිතීමක් කියා මේ ප්‍රගතිය කරා යෑම කියන අදහස අවඥාවෙන් බැහැර කරන ඇතැම් අය පවා පවතින තත්ත්වය වෙනස් විය යුතු ආකාරය ගැන යෝජනා කරන එකෙන් පේන්නේ ඒ අයට සාපේක්ෂව පවා ප්‍රගතියේ දිශාවක් තිබෙන බවයි.

ප්‍රගතියේ දිශාව කියන අදහස බැහැර කළොත් එතැනින් එහාට හිතාමතා කරන්න දෙයක් නැති තරම්. කොහොම වුනත්, මේ ප්‍රගතිය කියන එක පුද්ගලයාට සාපේක්ෂයි.

කලින් ලිපියකත් ලියා තිබෙන පරිදි, කිසියම් නිශ්චිත මොහොතක අප ගමන් කරමින් සිටින්නේ ප්‍රගතියේ දිශාවටද කියන එක අපිට ස්ථිරවම කියන්න අමාරුයි. එහෙත්, අද අප සිටින තැනට පැමිණි ගමන් මාර්ගය දෙස ආපසු හැරී බැලූ විට ඒ පාර දිගේ ඉදිරියට ගිය කාල පරාස, නැවතී සිටි තැන් වගේම, ආපසු ගිය කාල පරාසත් යම් නිරවද්‍යතාවයකින් යුතුව හඳුනා ගන්න පුළුවන්. ඒ හඳුනා ගැනීමම වුනත් සාපේක්ෂයි. ඇතැම් විට දැන් ආපස්සට යාමක් වගේ පෙනෙන දෙයක් ඉදිරියට යන ගමනේදී කළ යුතුම දෙයක්ව පැවතුනා වෙන්න වුවත් බැරි නැහැ.

සමාජ සත්ත්වයින් ලෙස හෝමෝ සේපියන්ස්ලා ඔවුන්ගේ ඉතිහාසය තුළ විශාල දියුණුවක් ලබා ඇති බව, එනම් ඉදිරියට ගමන් කර ඇති බව මා විශ්වාස කරන දෙයක්. ඒ විශ්වාසය මගේ පෞද්ගලික අත්දැකීම්, මා ඉගෙනගෙන තිබෙන දේවල් ආදිය මත පදනම් වන්නක්.

අප ඉතිහාසය කියා හිතන දෙය, එතකොට පරිණාමවාදය වගේ ප්‍රවාද පැත්තකින් තියමු. පළමුව, මට මතක තිබෙන මගේ ජීවිත කාලය තුළ සමස්තයක් ලෙස ලංකාව ජීවත් වීම සඳහා වඩා සුදුසු තැනක් වුණා කියා මම හිතනවා. දෙවනුව, සමස්තයක් ලෙස ගත්තහම ඇමරිකාව වැනි බටහිර රටක් ලංකාවට වඩා ජීවත් වීමට සුදුසු තැනක් කියා මම හිතනවා. ඒ වගේම, දශක ගණනාවකට පෙර තිබුණු ඇමරිකාවට වඩා අද තිබෙන ඇමරිකාව ජීවත් වීමට සුදුසු තැනක් කියලත් මම හිතනවා.

දළ දේශීය නිෂ්පාදිතය, භෞතික ජීවන තත්ත්ව දර්ශකය වගේ කිසියම් රටක කිසියම් අවස්ථාවක පවතින තත්ත්වය එම රටේ වෙනත් අවස්ථාවක පැවති තත්ත්වය හෝ එම අවස්ථාවේදී වෙනත් රටක පවතින තත්ත්වය සමඟ සැසඳිය හැකි සම්මත නිර්ණායක තිබෙනවා. මේ නිර්ණායක වල අඩුපාඩුත් තිබෙනවා.

පෙර කී නිර්ණායක වලින් ඊටත් පෙර කී මා හිතන ආකාරය තහවුරු කරනවා. නමුත්, පළමු කී මම හිතන ආකාරයට පාදක වෙන්නේ මූලික වශයෙන්ම මගේ පෞද්ගලික අත්දැකීම් මිසක් දෙවනුව කී නිර්ණායක නෙමෙයි. මගේ පෞද්ගලික අත්දැකීම් සමඟ ගැලපෙන නිසා පෙර කී නිර්ණායක රටවල් දෙකක් හෝ අවස්ථා දෙකක් සැසඳීම සඳහා හොඳ නිර්ණායක කියා මම හිතනවා. නමුත්, පරිපූර්ණ, අංග සම්පූර්ණ නිර්ණායක කියා හිතන්නේ නැහැ. පෞද්ගලික අත්දැකීම් හරහා දැනෙන දෙයට යම් තෝරගත් නිර්ණායක හා අදාල සංඛ්‍යාලේඛණ පිරික්සා ලබාගන්නා දැනුම සමකරන්න බැහැ.

කොහොම වුනත්, මගේ අත්දැකීම් තිබෙන තැන් වලදී ඒ අත්දැකීම් එක්ක මේ වගේ නිර්ණායක පෑහෙන එක පදනම් කර ගනිමින් මම මට එවැනි අත්දැකීම් නැති තැන් ගැන සැසඳීමක් කරන්න මේ වගේ නිර්ණායක භාවිතා කරනවා. උදාහරණයක් ලෙස උගන්ඩාවට වඩා නවසීලන්තය ජීවත් වෙන්න සුදුසු රටක් කියා මම හිතන්නේ මගේ පෞද්ගලික අත්දැකීම් මත පදනම්ව නෙමෙයි. මේ විදිහට එක තැනක් හා අදාළ අත්දැකීමක් වෙනත් තැන් වලට සාධාරනීකරණය කරද්දී වැරදෙන තැන් තියෙන්න පුළුවන්. ඒ වගේම එහෙම කරන එකට දාර්ශනික පදනමක් තිබෙන්න හෝ නොතිබෙන්න පුළුවන්. එය මම එතරම් වැදගත් දෙයක් සේ සලකන්නේ නැහැ.

ඉකොනොමැට්ටාට ලැබිල තිබෙන දෙවන නම්බු නාමය "බටහිර දැනුම් වහල් අනුකාරකයන්" කියන එකයි. "උග්‍ර එජාප ක්‍රියාකාරිකයින්" කියද්දී මෙන්ම ඇතැම් අය විසින් අපහාසාත්මක අර්ථයකින් යොදාගන්නා මේ ලේබල් එක නලින් ද සිල්වාගේ නිර්මාණයක්. නමුත්, මේ වෙලාවේ මේ ලේබල් එක ඉකොනොමැට්ටාට ගහල තියෙන නිර්නාමික පුද්ගලයා හෙවත් බ්ලොග් භාෂාවෙන් ඇනෝ (හිතන විදිහට) නලින් ද සිල්වා නෙමෙයි. ඇනෝ කරල තියෙන්නේ නලින් ද සිල්වා විසින් වෙනත් අයෙකු අරභයා ලියූ දෙයකට ඉකොනොමැට්ටාගේ ලිපිය සම්බන්ධ කර සුළුවෙන් වෙනස් කර මෙහි දැමීමයි.

නලින් ද සිල්වාට බටහිර විද්‍යාව ගැනත් බටහිර දැනුම් ආධිපත්‍යය ගැනත් විවේචනයක් තිබෙනවා. ඔහු එය කරන්නේ කිසියම් පදනමක පිහිටලා. වැදගත්ම කරුණ වන්නේ ඔහු බටහිර විද්‍යාව විවේචනය කරන්නේ බටහිර විද්‍යාව හා එහි විධි ක්‍රම හැදෑරීමෙන් පසුව වීමයි. නමුත්, ඔහුව අනුකරණය කරන ඇතැම් අය, විශේෂයෙන්ම සමාජ ජාලා වල වාද විවාද වලට පැටලෙන අය, බටහිර විද්‍යාව හෝ නලින් ද සිල්වා කියන දේවල් යන දෙකෙන් එකක්වත් හරියට ග්‍රහණය කරගෙන නැති බවයි ඔවුන් දමන ප්‍රතිචාර වලින් පෙනෙන්නේ.

මේ කියන්නේ හැමෝම ගැන නෙමෙයි. නලින් ද සිල්වාගේ අදහස් පිළිගන්න ඇතැම් අය බටහිර විද්‍යාවත් ඉහළටම හැදෑරූ අය. එවැනි අයට නලින් ද සිල්වාව අනුකරණය නොකර ඔහුගේ අදහස් තමන්ට ග්‍රහණය වන ආකාරයෙන් නැවත කියන්න පුළුවන්. උදාහරණයක් විදිහට ජානක වංශපුර වගේ අය.

පේරාදෙණියේ නවක වදයට ලක් වූ කෙනෙක් නවක වදය විවේචනය කරන කොට එහි යම් වෙනසක් තිබෙනවා. ඒ වගේම බටහිර විද්‍යාවේ විධික්‍රම ඉගෙනගත් කෙනෙක් ඒවා විවේචනය කරන කොට එය පැහැදිලිව පෙනෙනවා. එහෙම නැති, මං මුලා වී පාර සොයාගෙන යන අයගේ වෙනසත් ඒ විදිහටම පෙනෙනවා.

නලින් ද සිල්වාව උපුටා දක්වමින් මෙහි නිර්ණාමික ප්‍රතිචාර දමන අය ඔහුව අනුකරණය කරන්න උත්සාහ කරන අය වෙන්න ඉඩ තිබෙනවා වගේම ඔහුව බයිට් එකට ගන්න උත්සාහ කරන ඔහු කියන දේවල් වලින් රිදෙන අය වෙන්නත් පුළුවන්. කොපි පේස්ට් ඇනෝ ප්‍රතිචාරයකින් මේ ප්‍රතිවිරුද්ධ කණ්ඩායම් දෙකේ සාමාජිකයින් වෙන් කර හඳුනාගන්න අසීරුයි. ඒ නිසා, මේ ප්‍රතිචාර වලට පිළිතුරු දෙන්න යාමෙන් සිදු වෙන්නේ එය දැමූ තැනැත්තාගේ උපක්‍රමයට අහුවීමක් වෙන්න පුළුවන්. එහෙම තියෙද්දී, සෝමක්කා එක්ක ඔට්ටු දාන්න ගිය ඇම්ඩ වැටුණු අමාරුවේ වැටෙන්නෙ මොකටද?

අනුකරණය කියන එක කවුරුත් කරන දෙයක්. අපි කුඩා කාලයේදී මුලින්ම අපේ දෙමවුපියන්ව අනුකරණය කරනවා. මගේ දරුවෙක් දැන් ටික දවසක සිට උදේ නැගිට්ට ගමන්ම නානවා. එහෙම කරන්න කියා ඔහුට කවුරුත් කියා නැහැ. ඔහු එසේ කරන්නේ ඔහුගේ පියා වන මාව අනුකරණය කරමිනුයි. අප කන කෑම, අඳින ඇඳුම් වගේ බොහෝ දේවල් අනුකරණ තමයි. එවැනි අනුකරණ නොකරන කෙනෙක් නැහැ.

මම හිතන විදිහට බටහිර රටවල් ලංකාවට වඩා ජීවත්වීම සඳහා සුදුසු තැන් බව මම කළින්ම කිවුවා. මේ කරුණේදී මා සමඟ එකඟ නොවන අය එක්ක වාද කරන්න මට අවශ්‍ය නැහැ. මෙය මා හිතන විදිහයි. වෙනත් අයෙකු වෙනස් ලෙසකින් හිතීම සම්පූර්ණයෙන්ම ස්වභාවිකයි.

බටහිර රටවල් ලංකාවට වඩා ජීවත්වීම සඳහා සුදුසු තැන් කියා මම කියන්නේ යටිතල පහසුකම් වැනි භෞතික සම්පත් ඇතුළු ආර්ථික කරුණු මත පමණක් පදනම්ව නෙමෙයි. සමස්තයක් ලෙස සමාජය දෙස බලමිනුයි. ඒක පුද්ගල ආදායම අනුව බැලුවොත් ඇමරිකාවටත් වඩා ටිකක් ඉහළින් ඉන්න, ලංකාවේ ඇතැම් අයගේ පරමාදර්ශී රටක් වන සිංගප්පූරුව වැනි රටක් ඇමරිකාව තරම් ජීවත් වීමට සුදුසු රටක් කියා මම හිතන්නේ නැහැ. ඒක පුද්ගල ආදායම අතින් ඉහළ මැදපෙරදිග රටවල් ගැන වුවත් මගේ අදහස එවැන්නක්. කොහොම වුවත්, ආර්ථික වශයෙන් වඩා දියුණු රටක් ජීවත් වීම සඳහා වඩා සුදුසු රටක් වෙන්න වැඩි ඉඩකඩක් තිබෙනවා.

ඒ වගේම ඇමරිකාව පරමාදර්ශී රටක් කියලත් මම හිතන්නේ නැහැ. ඇමරිකන් ජීවිතයේ මම අගය කරන අංග වගේම වෙනස් විය යුතුයි කියා හිතන දේවලුත් තිබෙනවා. ඒ වගේම ලංකාවේත් මම අගය කරන අංග වගේම වෙනස් විය යුතුයි කියා හිතන දේවල් තිබෙනවා. ඇමරිකාවට සාපේක්ෂව ලංකාවේ වෙනස් විය යුතු දේවල් වැඩියි.

මොන අතින් හෝ තමන්ට වඩා සාර්ථක පුද්ගලයෙක් දිහා බලාගෙන හැදෙන එකේ මම වරදක් දකින්නේ නැහැ. ඒ වගේම, රටක් වඩා සාර්ථක වෙනත් රටක් දිහා බලාගෙන හැදෙන එකේත් වරදක් නැහැ. ඇමරිකාව වගේ ලංකාවට වඩා ඉදිරියෙන් ඉන්න රටක් දිහා බැලුවහම ඒ වගේ රටක් අද ඉන්න තැනට එන්න උපකාරී වුනු දේවල් කරන්න වගේම බාධාකාරී වූ දේ නොකර ඉන්නත් පුළුවන්. එහෙම දෙයක් යෝජනා කළ විට "බටහිර දැනුම් වහල් අනුකාරකයන්" වෙනවානම් එය අපහාසාත්මක ප්‍රකාශයක් ලෙස මම සලකන්නේ නැහැ.

ලංකාවේ අනෙක් දේශපාලන පක්ෂ වලට සාපේක්ෂව, මේ අවස්ථාව වන විට, ආර්ථික ප්‍රතිපත්ති අතින් බැලුවොත් සමස්තයක් ලෙස වඩාත්ම ඉදිරිගාමී පක්ෂය එක්සත් ජාතික පක්ෂයයි. ඉතිහාසය දිහා බැලුවත් බොහෝ විට අනෙක් ප්‍රධාන පක්ෂය වන ශ්‍රී ලංකා නිදහස් පක්ෂය කරලා තිබෙන්නේ කිසියම් කාල පමාවකින් පසුව එජාපය සිටි තැනටම එන එකයි. ජවිපෙ පවා අන්තිමට කැරකිලා එන්නේ ඒ පාරටමයි.

අනික් අතට, බොහෝ විට සිදු විය හැකි පරිදි, ජනප්‍රියත්වය සෑහෙන තරමට පිරිහිලා තිබෙන මේ ආණ්ඩුව පැරදිලා රාජපක්ෂලාගේ ආණ්ඩුවක් ආවත් ආර්ථිකයේ තිබෙන මූලික ආකෘතිය ලොකුවට වෙනස් කෙරෙන්න විදිහක් නැහැ. කිසිසේත්ම හොරකම් අනුමත කරන්නේ නැති වුනත් හොරකම්, දූෂණ වැළැක්වූ පමණින් ලංකාව සුරපුරක් කළ හැකියි කියා මා නොසිතන නිසා වැඩිපුර හොරකම් කරන්නේ කවුද කියන ප්‍රශ්නය ගැන මම එතරම් වද වෙන්නේ නැහැ. හොරකම් සිදු නොවනවානම් හොඳයි තමයි. නමුත්, හොරකම් මැද්දේ වුවත් මොනවා හෝ නිෂ්පාදනය වෙලා ආර්ථිකය ඉදිරියට තල්ලු කෙරෙන ක්‍රමයක් හොරකම් නැති වුනත් හොරකම් කරන්න දෙයක්වත් නිෂ්පාදනය නොවන ක්‍රමයකට වඩා හොඳයි.

මම මේ ආණ්ඩුවේ ඇතැම් කටයුතු විවේචනය කරල තිබෙන්නේ හදාගන්නවානම් වැරදි හදාගෙන ඉදිරියට යන්න උදවු වෙන්න මිසක් ආණ්ඩුව ගෙදර යවන්න හෝ ආණ්ඩුව එක්ක වෛරයකින් නෙමෙයි. එහෙම කරලා තිබෙන්නේ රටක් වශයෙන් ලංකාව ඉදිරියට අඩියක් හෝ තියනවට තියෙන කැමැත්ත නිසා මිසක් ආණ්ඩුවට තිබෙන පක්ෂපාතිත්වය නිසාත් නෙමෙයි. මේ ආණ්ඩුව වෙනස් වෙලා වෙනත් ආණ්ඩුවක් ආවත් මම කරන්නේ ඔය ටිකමයි. සෘජු හෝ වක්‍ර සම්බන්ධයක් තිබෙනවාද කියා හරියටම නොදන්නා නමුත්, ඉකොනොමැට්ටාගේ වියුණු හරහා පසුගිය කාලය මුළුල්ලේ වරින් වර කර තිබෙන යෝජනා වලින් ඇතැම් ඒවා ඒ යෝජනා කර සිදු කර ටික කලකට පසුව ක්‍රියාත්මක වී තිබෙනු දැකීම සතුටට කරුණක්.

එජාපයේ ආර්ථික ප්‍රතිපත්ති අනෙක් විකල්ප වලට සාපේක්ෂව ඉදිරිගාමී බව කීමෙන් අදහස් කෙරෙන්නේ අඩු වශයෙන් ආර්ථික ප්‍රතිපත්ති හා අදාළව හෝ එජාපය කරන හැම දෙයක්ම නිවැරදි බව නෙමෙයි. එජාපයේ ආර්ථික ප්‍රතිපත්ති වල හා ඒවා ක්‍රියාත්මක කිරීමේ තිබෙන අඩුපාඩු සියල්ලම වගේ අනෙක් දේශපාලන පක්ෂ වලටත් පොදු බවයි. එජාප ආර්ථික ප්‍රතිපත්ති සියල්ලම අනුමත නොකළත්, ලංකාවේ ආර්ථිකය නිවැරදි මාර්ගයට ගන්න කළ යුතු දේ ලෙස මම හිතන දේවල් සමඟ මේ වෙලාවේ වඩාත්ම සමපාත වන්නේ එජාපයේ ආර්ථික ප්‍රතිපත්ති.

ආණ්ඩුව විසින් ආර්ථිකය හැසිරවීමේදී කිසියම් කරුණක් හා අදාළව කරන්නේ ආර්ථිකය හසුරුවන එක ඉකොනොමැට්ටා බාර ගත්තත් කරන්න පුළුවන් හොඳම දේ නම්, යෝජනා කරන්න වෙන ප්‍රායෝගික විකල්පයක් ඉකොනොමැට්ටාට පේන්නෙත් නැත්නම්, ආණ්ඩුව කරන දෙයක වැරැද්දක් අඩුපාඩුවක් පෙනුණත් එය විවේචනය කිරීම සාධාරණයි කියා මම හිතන්නේ නැහැ. අප විශ්වාස කරන නිවැරදි ක්‍රියාමාර්ගයක් කවර හෝ ආණ්ඩුවක් විසින් ගන්න විට ඒ වෙනුවෙන් පෙනී සිටිනු මිස බොරුවට එය විවේචනය  කිරීමේ කුහක ප්‍රතිපත්තියක් අනුගමනය කරන්න අපට හැකියාවක් නැහැ. එහෙම නොකරන්නෝ "උග්‍ර එජාප ක්‍රියාකාරිකයින්" කියා කවුරු හෝ හිතනවානම් එය ඒ අයගේ ප්‍රශ්නයක් මිසක් මගේ ප්‍රශ්නයක් නෙමෙයි.

ඔය "බටහිර දැනුම් වහල් අනුකාරකයන්" එහෙම නැත්නම් "උග්‍ර එජාප ක්‍රියාකාරිකයින්" වගේ ලේබල් වලින් මට රිදෙන්නේ නැතුවා වගේම ඔය ලේබල් නිසා මම ආඩම්බර වෙන්නේත් නැහැ. ඕවා නිකම්ම නිකම් ලේබල් පමණක් බව දන්න නිසා මම ඕවා දිහා බොහොම උපේක්ෂාවෙනුයි බලන්නේ.

හැබැයි සතුටු වෙන්නේ නෑ කියන්නමත් බැහැ. මෙහි ඇවිත්, ඉකොනොමැට්ටා ලියන "ආර්තික විජ්ජා රස කතා" හෝ වෙන මොනවා හෝ වැල්වටාරමක් කවුරු හෝ කියවන්නේ එයින් මොනවා හෝ සතුටක් ලැබෙන නිසයි. ඒ ගැන ඉකොනොමැට්ටාට නිහතමානී සතුටක් තිබෙනවා. වෙන තැනකින් කොපි කරගෙන ඇවිත් හෝ මෙහි කමෙන්ට් එකක් දමන අය කරන්නේ මේ ලිවිල්ල දිගටම ඇදගෙන යාම දිරිමත් කරන එකයි. ඒ නිසා ඒ ගැන වුවත් තිබෙන්නේ සතුටක්. ඒ නිසා, මෙහි ලියන දේ හෝ ඒ මත පදනම්ව ඉකොනොමැට්ටාව විවේචනය කරන අයට මම අවංකවම කියන්නේ ඔබ ඔබටම අවංකනම් ඔබ කරන දේ දිගටම කරන්න කියලයි. ඔබ හිතන ආකාරය දැන ගැනීම මට ඇත්තටම සතුටක්!

පහුගිය අවුරුදු තුනකුත් මාස තුනකට කිට්ටු කාලයක් පුරා ලිපි හාරසිය ගණනක් ලියමින් පැමිණි ගමනට දිරි දුන් අය අතර අපව අගය කරමින් ප්‍රතිචාර දැක්වූ අය, විවේචන කළ අය වගේම දෝෂාරෝපණ කළ අයත් එක සේ ඇතුළත්. ඒ වගේම කිසිවක් නොකියා නිහඬව ලියන දේ කියවන විශාල පිරිසත් එයට ඇතුළත්. හැම ප්‍රතිචාරයකටම පිළිතුරු නොසපයන්නේ ඇතැම් ප්‍රතිචාර වල ස්වභාවය අනුව අමුතුවෙන් කියන්න තරම් යමක් නැති නිසා. ඇතැම් විට කාලයත් හරස් නොවෙනවා නොවෙයි.

අපේ පාඨකයින්ව අපි හැම වෙලාවේම අගය කළත් ඒ ගැන ඉඳහිට හෝ නොකීවොත් අප ඔබව කොයි තරම් අගය කරනවාද කියන එක දැනෙන එකක් නැහැ. ඒ නිසා, නැවත වරක් අවධාරණයෙන් යුතුව මතක් කරන්නේ මෙහි පැමිණ අප ලියන දේ කියවන හා කවර හෝ ආකාරයේ ප්‍රතිචාරයක් දැමීමට තමන්ගේ වටිනා කාලය යොදවන ඔබ සැමව අප ඉතාමත්ම අගය කරන බවයි.




Monday, August 6, 2018

තේ කොළ හා කෝපි දළු

අපි දත් ගැලවිල්ල ගැන කතා කරමින් හිටියනේ. ඇමරිකාවේදී දතක් ගලවනවා කියන එක ඒ තරම් වේදනාකාරී දෙයක් නෙමෙයි. එයට හේතුව මේ වැඩේ කරන්නේ ප්‍රතිකාරලාභියාගේ ඉල්ලීම පරිදි අදාළ ප්‍රදේශය හිරිවැට්ටවීමෙන් හෝ අවශ්‍යනම් රෝගියාව  සම්පූර්ණයෙන්ම නිර්වින්දනය කිරීමෙන් පසුව නිසායි. සම්පූර්ණයෙන්ම නිර්වින්දනය කිරීම කෙසේ වුවත් අදාළ ප්‍රදේශය හිරිවට්ටවන එක ලංකාවෙත් සාමාන්‍යයෙන් කරන දෙයනේ.

පෞද්ගලිකව මම ඔය නිර්වින්දනය කියන විකල්පයට එතරම් කැමති නැහැ. මේ වගේ වැඩක් කෙරෙද්දී මට හොඳ සිහියෙන් ඉන්න ඕනෑ. හිරි වැට්ටවීමෙන් පසුව දන්ත ප්‍රතිකාරයක් කරන විට රෝගියාට වේදනාවක් දැනෙනවානම් වහාම අතක් උස්සා දැනුම් දීමක් කරන මෙන් ඉල්ලීමක් කරනවා. එවැනි ඉල්ලීමක් කළ විට වැඩේ තාවකාලිකව නවත්වා අමතර නිර්වින්දන ඖෂධ ලබා දීමෙන් පසුවයි නැවත වැඩේට බහින්නේ. නමුත්, මම පෞද්ගලිකව මේ වගේ වෙලාවකදී යම් කිසි මට්ටමකට වේදනාව ඉවසාගෙන ඉන්න කැමතියි. ඒ නිසා, තරමක වේදනාවක් දැනුණත් ප්‍රශ්නයක් නැති බව කියමින් වේදනාව දරාගෙන ඉන්නවා.

දන්ත ප්‍රතිකාරයක් කරද්දී මේ ක්‍රමයට වේදනාව පාලනය කළත් ගෙදර ආවට පස්සේ වේදනාව එනවනේ. එය වළක්වාගන්න ගෙදර එන විට ප්‍රබල වේදනා නාශක ලැබෙනවා. මේ විදිහට බොහෝ විට ලැබෙන ඖෂධ මත්ද්‍රව්‍ය ගණයේ ලා සැලකිය හැකි ඒවා (opioid). මේ වන විට ඇමරිකාව විසඳුම් හොයන දැවෙන ප්‍රශ්නයක් වන්නේ මෙවැනි ඖෂධ අවභාවිතය හා ඒවා යොදාගනිමින් ගෙවල් වලම හදා ගන්නා මත්ද්‍රව්‍යයි. ආරක්ෂාකාරී පියවරක් සේ සලකා මේ විදිහට නියම කරන වේදනා නාශක ෆාමසියකින් මිල දී ගත්තත්, නිර්වින්දන ඖෂධ වල ක්‍රියාකාරීත්වය ඉවත් වූ පසුවත් මම සාමාන්‍යයෙන් කරන්නේ හැකිතාක් දුරට වේදනාව ඉවසා සිටින්න උත්සාහ කිරීමයි.

දන්ත ප්‍රතිකාරය අවසන් වූ පසුව මේ ආකාරයෙන් ෆාමසියෙන් මිල දී ගත යුතු වේදනා නාශක, ප්‍රතිජීවක ඇතුළු ඖෂධ සඳහන් බෙහෙත් තුණ්ඩුව ඇතුළු තවත් දේ අඩංගු පාර්සලයක් දන්ත වෛද්‍යවරයාගෙන් ලැබෙනවා. ඇමරිකාවේ දන්ත වෛද්‍යවරයෙකු හමු වීමෙන් පසුව දත් බුරුසුවක්, දන්ත ආලේපන ටියුබයක් හා ඩෙන්ටල් ෆ්ලොස් වැනි දේ අඩංගු ගුඩි බෑග් එකක් කොහොමටත් ලැබෙනවා. දතක් ගැලවීම වගේ ලොකු වැඩකින් පස්සේ බෙහෙත් තුණ්ඩුව, අමතර ගෝස් කෑලි, පසු ප්‍රතිකාර උපදෙස් ආදියත් මේ බෑග් එකටමයි එකතු වෙන්නේ.

දතක් ගැලවීමෙන් පසුව කලින් කී ගුඩි බෑග් එකට එකතු වන තවත් දෙයක් තියෙනවා. ඒ ටී බෑග් එකක්. මේක දෙන්නේ දිගටම ලේ එනවනම් ලේ නවත්වන්න. තේ කොළ වල තිබෙන ටැනික් ඇසිඩ් වලින් ලේ කැටි ගැහෙන්න උදවු වෙන බවත්, රුධිර නාල සංකෝචනය වීම නිසා රුධිර වහනය අඩු වන බවත් කියවෙන නමුත් ඇමරිකාවේ දන්ත වෛද්‍යවරුන්ගේ පසු ප්‍රතිකාර උපදෙස් සමඟ ටී බෑග් එකක් ලැබෙන්නේ මේ හා අදාළව කිසිවකු විසින් සිදු කළ පර්යේෂණයක් හේතුවෙන් කියා මම හිතන්නේ නැහැ.

ලේ නවත්වන්න ටී බෑග් එකක් යොදා ගැනීම සාමාන්‍ය ඇමරිකානුවන් විසින් හොයාගත් අත් බේතක් කියලයි මම හිතන්නේ. ඔය අත් බේත පසුව දන්ත වෛද්‍යවරුන් විසිනුත් භාවිතයට ගන්න ඇති. මීයෝ අල්ලනවනම් පූසා මැටියෙන් වුනාම මොකද? පුරුද්දක් ලෙස දිනපතා තේ පානය කරන අය අතර මොළයේ රුධිර නාල පිපිරී සිදුවන රුධිර වහන (Hemorrhage) හතර ගුණයකින් අඩු බව මෑතකාලීන ජපන් පර්යේෂකයෙකුගේ පත්‍රිකාවකනම් සඳහන් වෙලා තිබුණා.

අපි කුඩා කාලයේදී තුවාලයක් වුනාම කරපු අත් බේතක් තමයි කෝපි දළු ටිකක් කටින් හපලා තුවාලයට තියන එක. ඉක්මණින් ලේ නවතින බව අත් දුටුවයි සත්තයි! තේ කොළ මොකද කෝපි කොළ මොකද?

දිගින් දිගටම රටෙන් එළියට විදේශ විණිමය ගලන එකත් තුවාලයකින් නොනවත්වා ලේ ගලනවා වගේම දෙයක් තමයි. කොහොම හරි ඉක්මණින් නැවැත්තුවේ නැත්නම් වැඩේ බරපතල වෙන්න පුළුවන්.

ලංකාවේ ආර්ථිකය දැන් කලක සිට මුහුණ දී සිටින විදේශ විණිමය ප්‍රශ්නය ඉංග්‍රීසින් විසින් ලංකාව අල්ලා ගත් මුල් කාලයේ ඔවුන්ටත් මුහුණ දෙන්න සිදු වූ ප්‍රශ්නයක්. ඒ ප්‍රශ්නයට මුහුණ දෙන්න ඉංග්‍රීසීන් විසින් දැරූ උත්සාහය තුළ සෑහෙන තරමකින් ලංකාවේ ඉතිහාසය වෙනස් වුනා වෙන්න පුළුවන්.

අද ඉන්දියාව කියා අපි දන්නා රට ඉංග්‍රීසින්ගේ නිර්මාණයක් බව ගොඩක් අය දන්න දෙයක්නේ. ආසන්න වශයෙන් ඉන්දියාව පිහිටා තිබෙන බිම් ප්‍රදේශය එසේ හඳුන්වන්න වෙලානම්නම් අවුරුදු සහශ්‍ර දෙක තුනක්වත් වෙනවා. එය වෙනත් කරුණක්.

ඉංග්‍රීසින් විසින් වෙන වෙනම පාලනය වුනු බිම් කොටස් සිය ගණනක් එකතු කරලා ඉන්දියාව (හා පකිස්ථානය) හදන කොට ඔය ඉන්දියාව කියන අලුත් රටට ඒ ආසන්නයේම තිබුණු ලංකාවත් එකතු නොකර සිටීම බලාගෙන ගියාම සුවිශේෂී දෙයක්. එහෙම නොවෙන්න එක් ප්‍රධාන හේතුවක් වුණේ ලංකාව මුල ඉඳලම වගේ ඉන්දියාවෙන් ස්වාධීන වෙනම බ්‍රිතාන්‍ය කොළනියක් සේ පාලනය කරනු ලැබීමයි.

ඉන්දියාවට සම්බන්ධයක් නැති වෙනම රටක් වූ, ලංකාව මෙන් දහගුණයක් විශාල, මියන්මාරය පවා බ්‍රිතාන්‍ය ඉන්දියාවේ කොටසක්ව තිබී වෙනම කොළනියක් වුණේ ඉන්දියාවට නිදහස ලැබෙන්න යාන්තම් අවුරුදු දහයකට කලිනුයි. එහෙම බැලුවහම ලංකාව බේරිලා තියෙන්නේ යාන්තමිනුයි.

කොහොම වුණත් ලංකාවත් ඉංග්‍රීසීන්ගේ මදුරාසි පාලනයේ කොටසක් වූ කාලයක් තිබුණා. ලංකාවෙන් ලන්දේසි එළවා ලන්දේසින් සතු වූ ප්‍රදේශ අයිති කර ගැනීමේදී බරපැන දැරුවෙත් මදුරාසියේ තිබුණු ඉංග්‍රීසි ආණ්ඩුවයි. මතක හැටියට පවුම් දොළොස් දාහක් වගේ මුදලක්.

ලංකාව අල්ලාගත්තායින් පස්සේ ඒ අල්ලාගත් ප්‍රදේශ පාලනය කළෙත් ඔය මදුරාසි ආණ්ඩුවමයි. පාලනය කළා කිවුවට ඇත්තටම කළේ බොහොම හදිස්සියෙන් ආදායම් එකතු කරන්න දඟලන එකයි. ඇල්ලුවට හපන්න බෑ කිවුව වගේ ඔන්න ඔතැනදී තමයි මදුරාසි ආණ්ඩුව ඇණ ගත්තේ.

මදුරාසි ආණ්ඩුව කළේ මදුරාසියේ ආදායම් එකතු කළ ක්‍රමය ගෙඩි පිටින් ලංකාවේ ක්‍රියාත්මක කිරීම. නමුත්, ඊට පෙර සිටි පෘතුගීසින් හා ලන්දේසින් විසින් කළේ සියවස් ගණනක් තිස්සේ සිංහලයින් පුරුදු වී සිටි රාජකාරි ක්‍රමය ඒ විදිහටම තියෙද්දී ඒ ක්‍රමයටම ආදායම් එකතු කර ගැනීමයි.

පෘතුගීසින්ට හා ලන්දේසින්ට ලංකාවේ ඒ වන විට තිබුණු රාජකාරි ක්‍රමය ඇතුළේම ඔවුන්ට අවශ්‍ය දේ පහසුවෙන්ම කරගන්න පුළුවන් වුණා. ආණ්ඩුවට අවශ්‍ය මිනිස් ශ්‍රමය වෙනුවෙන් ඔවුන් මුදල් වැය කළ යුතු නොවූ නිසා වියදම් ඉතිරි වුණා. ඒ නිසා, මුදලින් නැතුව ශ්‍රමයෙන් බදු ගෙවන එකේ අවාසියක් තිබුණේ නැහැ. රාජකාරි ක්‍රමයට අස්වැන්නෙන් කොටසක් ලබා දිය යුතු අය ස්වේච්ඡාවෙන්ම එය කළා. රටේ සාමාන්‍ය ජනතාව හා ආණ්ඩුව අතර කටයුතු සම්බන්ධීකරණය කළේ සම්ප්‍රදායික ප්‍රභූන් වූ ඉඩම් හිමි, ඉහළ කුල වල පිරිස් අතරින් තෝරාගත් අයයි.

ඉංග්‍රීසින් ලංකාවට එන විට ලන්දේසින්ගේ කාලය දක්වාම මුහුදුබඩ පළාත් වලත් ක්‍රියාත්මක වුනු බදු ක්‍රමය ඉංග්‍රීසින්ට තේරුම් ගන්න අමාරු තරමේ සංකීර්ණ එකක්. ඉඩම් භුක්ති විඳීමේ හිලවුවට රාජකාරි ක්‍රමයට ඉඩම් ලබාගත් අය අවුරුද්දකට මාස තුනක් ආණ්ඩුවට වැඩ කරනවා. බිං අඳේට ඉඩම් ලබාගත් අය වවන භෝගය අනුව දහයෙන් එකේ සිට දෙකෙන් එක දක්වා නියමිත කොටස ආණ්ඩුවට ගෙවනවා. මුදලි තනතුරට හා එයින් පහළ තනතුරු වලට පත් කර තිබුණු අය මේ කටයුතු සම්බන්ධීකරණය කරනවා. සමහර ඉඩම් වල බිං අඳේ ගන්නේ මේ අයයි.

ඉංග්‍රීසීන් පැමිණි ගමන්ම කළේ එක පාරටම මේ ක්‍රමය සම්පූර්ණයෙන්ම වෙනස් කරන එකයි. මේ අනුව ඔවුන් උත්සාහ කළේ සියලුම බදු රිදී වලින්ම අය කර ගන්නයි. ඉඩමේ ප්‍රමාණය අනුව ඇස්තමේන්තු කරන ලද, ලැබිය හැකි අස්වැන්නෙන් බාගයක වටිනාකම බදු ලෙස මුදලින්ම ගෙවිය යුතු බව නියම කෙරුනා. ඒ වන විට අතේ රිදී කාසි ලොකුවට ඉතිරි කරගෙන හිටියේ නැති ලංකාවේ මිනිස්සුන්ට මේ අලුත් බදු ක්‍රමය කොයි තරම් ප්‍රශ්නයක් වුනාද කියන එක අමුතුවෙන් කියන්න ඕනෑ නෑනේ!

වැඩිපුරම ප්‍රශ්නයක් වුණේ 1796 සැප්තැම්බර් 1 සිට ක්‍රියාත්මක වන පරිදි පොල් ගහකට පනම ගානේ දමපු බද්දයි. මේක අලුත් බද්දක්ම නොවුනත් ලන්දේසින්ගේ කාලේ ඔය බද්ද ක්‍රියාත්මක වී නොතිබුණු නිසා මිනිස්සුන්ට සම්පූර්ණයෙන්ම අමතක වෙලා තිබුණු එකක්.

මේ අලුත් බදු ක්‍රමය ක්‍රියාත්මක කිරීම සඳහා ඉංග්‍රීසින් විසින් මදුරාසියෙන් රැගෙන ආ නිලධාරීන් ඔමිල්දාර්ලා ලෙස හා ඔවුන්ගේ පහළ නිලධාරීන් ලෙස පත් කළා. ඒත් එක්කම ඒ වන විට වරප්‍රසාද ලබමින් සිටි මුදලි, ආරච්චි ආදී තනතුරු වල සිටි අයට මෙතෙක් ලැබුණු වරප්‍රසාද නැති වුණා. දකුණු ඉන්දියාවෙන් ආනයනය කළ අයව ඔමිල්දාර්ලා ලෙස හා එයින් පහළ පේෂ්කාර්, පට්ටකාරර් ආදී තනතුරු වලට පත් කෙරුණා.

ඉංග්‍රීසින් යටතේ බදු ආදායම් එකතු කරන එක සෑහෙන තරමකට පුද්ගලීකරණය වෙලයි තිබුණේ. මේ ක්‍රමය යටතේ කිසියම් ප්‍රදේශයක කිසියම් බද්දක් එකතු කිරීමේ අයිතිය වෙන්දේසියේ විකුණලා වැඩිම ඉල්ලුම්කරුට දෙනවා. ඕක ඊජිප්තුව, රෝමය, ග්‍රීසිය වගේ රටවලත් ක්‍රියාත්මක වූ ක්‍රමයක්. ඊට පස්සේ බදු එකතු කර ගැනීම වෙන්දේසියෙන් දිනන පුද්ගලයාගේ වැඩක්. ආණ්ඩුවට ගෙවන්න පොරොන්දු වූ මුදල එකතු කරගන්න බැරි වුනොත් පාඩු වෙනවා. වැඩිපුර එකතු කරගත්තොත් ලාබ. ආණ්ඩුවේ පැත්තෙන් ගත්තහම බදු ආදායම් සම්බන්ධ අවිනිශ්චිතතාවය නැතුව යනවා.

මේ ක්‍රමයේ තිබුණු ප්‍රධාන ප්‍රශ්නය තමයි වෙන්දේසිය දිනන පුද්ගලයින් විසින් බදු එකතු කර ගැනීම සඳහා මිනිස්සුන්ව විශාල ලෙස පීඩාවට පත් කිරීම. විශේෂයෙන්ම ඒ වගේ තත්ත්වයක් වලක්වන යාන්ත්‍රණයක් ක්‍රියාත්මක නොවන විට.

ලංකාව ඉංග්‍රීසින් විසින් අල්ල ගත්තට පස්සේ මේ විදිහට බදු එකතු කිරීමේ කොන්ත්‍රාත් ගත්තු වැඩි දෙනෙක් ආණ්ඩුවේ පහළ ස්ථරය වූ ඔමිල්දාර්ලා වැනි අයමයි. ඒ අය බොහෝ විට බදු එකතු කරන්න යොදාගත්තේ ඔවුන්ගේ පහළ නිලධාරීන්වයි. පහළ මට්ටමේදී යුක්තිය පසිඳලීමේ බලතල තිබුණෙත් ඒ අයටමයි. ඒ නිසා, මේ බදු එකතු කිරීමේ පලහිලව්ව දුර දිග ගියොත් ඒ ගැන පැමිණිලි කරන්න වෙන්නෙත් මේ අයටමයි. වෙන එකක් තබා ඒ දවස් වල ලංකාවේ බ්‍රිතාන්‍ය පරිපාලනයේ ඉහළින්ම සිටි රොබට් ඇන්ඩෲස්ගේ ජ්‍යෙෂ්ඨ සහකාර ලෙස කටයුතු කරපු ජර්විස් උන්නැහේ පවා තමන්ගේ රස්සාවට අමතරව මේ බදු කොන්ත්‍රාත් වැඩේ කරපු කෙනෙක්. නඩුත් හාමුදුරුවන්ගේ බඩුත් හාමුදුරුවන්ගේ!

ඉන්දියාවෙන් ආපු ඔමිල්දාර්ලා කලින් හිටපු මුදලි ආරච්චි පේරු වල ඇත්තෝ වගේ ලංකාවේ මිනිස්සු ගැන යාන්තමින් හෝ කැක්කුමක් තිබුණ අය නෙමෙයි. ඔවුන් වෙනම සංස්කෘතියක හිටපු, වෙනම භාෂාවක් කතා කරපු මිනිස්සු. කෙක්කෙන් හරි කොක්කෙන් හරි මේ අයට බදු එකතු කරගන්න උදවු වෙන්න දකුණු ඉන්දියාවේ ඉඳලා ඒ අයගේ යාලුවෝ නෑදෑයෝ සනුහරෙන් සෑහෙන ප්‍රමාණයකුත් ඇවිත් තියෙනවා. බදු එකතු කිරිල්ල කොහොම වුනාද කියන එක හිතාගන්න පුළුවන්නේ!

මේ අලුත් බදු ක්‍රමය නිසා අලුත් ඉංග්‍රීසි ආණ්ඩුවට තවත් ප්‍රශ්නයකට මුහුණ දෙන්න වුනා. ආණ්ඩුවේ වැඩ වලට අවශ්‍ය කුලීකරුවන් ඉන්දියාවේදී වගේ දවස් කුලියකට නැත්නම් මාස් පඩියකට බඳවා ගන්න ඔවුන් බලාපොරොත්තු වුවත් කීයක් දුන්නත් කුලී වැඩ කරන්නනම් බෑ කියන එක තමයි සිංහලයන්ගේ ප්‍රතිචාරය වෙලා තියෙන්නේ. ඕනෑනම් රාජකාරී ක්‍රමයට වැඩ කරන්න ඕනෑ දවස් ගාණ වැඩ කරන්නම්. හැබැයි ඔය රිදී කාසි කොච්චර දුන්නත් කුලී වැඩ කරන්න කියලනම් අපිට කියන්න එපා!

අවුරුද්දකටම පනමක ගෙඩි නොහැදෙන කණාටු පොල් ගහකටත් පනමක බද්දක් ගෙවන්න නියම කරලා ඔමින්දාර්ලාගේ මැරයෝ තාඩන පීඩන කරන්න පටන් ගත්තහම දුක කියන්නවත් කෙනෙක් නැති පහතරට මිනිස්සු විශාල අසහනයකට පත් වුණා. තනතුරු නැතිවෙලා හිටපු ආරච්චිලා මුදලිලා ඇවිලෙන ගින්නට පිදුරු දැම්මා. පහතරට පුරා කැරැල්ලක් මතු වුණා. තමන්ගේ ආණ්ඩුව වට්ටපු ඉංග්‍රීසින් ගැන කැමැත්තකින් නොසිටි ලංකාවේ පදිංචිව සිටි ලන්දේසීන් කැරළිකරුවන්ට යටින් උදවු කළා.

අන්තිමේදී, මේ අවුල් සහගත තත්ත්වය ගැන කරුණු හොයා බලා නිර්දේශ ඉදිරිපත් කරන්න 1797 අවුරුද්දේ ජූනි 9 වෙනිදා ජෙනරාල් ඩි මියුරන්ගේ සභාපතිත්වයෙන් යුතු ත්‍රිපුද්ගල කමිටුවක් පත් කෙරුණා.

ඩි මියුරන් කමිටුවේ නිර්දේශ වල ප්‍රතිඵලයක් ලෙස රාජකාරි ක්‍රමය නැවත ස්ථාපිත කෙරුණා. ඉන්දියාවෙන් ආ නිලධාරීන් ආපසු යැවුනා. ලංකාවේ කලින් හිටපු මුදලි, ආරච්චි ආදීන්ගේ තනතුරු නැවත ලැබුණා. 1797 සැප්තැම්බර් 16 වෙනිදා සිට පොල් බද්ද අහෝසි වුණා.

1798 ඔක්තෝබර් 12 වෙනිදා ෆෙඩ්රික් නෝර්ත් ලංකාවේ පළමුවෙනි ආණ්ඩුකාරයා විදිහට පත් වෙලා ආවා. ලංකාව ඉන්දියාවෙන් ස්වාධීන වෙනම කොළනියක් වුණා. ලංකාවට නිදහස ලැබෙන තුරුම ඒ තත්ත්වය ඒ විදිහටම පැවතුණා.

Sunday, August 5, 2018

ලංකාවේ වහල්ලු


යුරෝපීයයන් පැමිණෙන්නට පෙර ලංකාවේ වූ නීතිය පිළිබඳ හොඳම මූලාශ්‍රයක් සේ නීති නිඝණ්ඩුව සැලකිය හැකිය. එහි පළමු පරිච්ඡේදයේ දෙවන කාණ්ඩයේ නඩු විනිශ්චය කිරීමට පෙර දැනගත යුතු මූලික කරුණු සඳහන්ව තිබේ.

මෙහිදී පළමුව කෙරෙන්නේ "අය" හා "දෙය" නම් වූ අර්ථදැක්වීම් දෙකක් ඉදිරිපත් කිරීමයි. මෙහි "අය" යන්නට සියලු මිනිසුන් ඇතුළත්ය වන අතර "දෙය" යනු ඒ මිනිසුන් සතු සියලු චංචල හා නිශ්චල දේපොලයි.

"අය" හෙවත් මනුෂ්‍යයෝ වර්ග දෙකකි. ඒ "දහසුන්" හා "නිදහසුන්ය". නිදහසුන්ට තමන් කැමති තැනකට ගොස් රැකියාවක් කර ජීවත් විය හැකි වුවත් දහසුන්ට එසේ කළ නොහැකි විය. ඔවුහු ඔවුන්ගේ ස්වාමීන් සතු දේපොලක් සේ සැලකුණෝය.

නිදහසුන් වුවද සියලු මිනිසුන් සමාන වුණේ නැත. කුලය අනුව ඔවුහු නීතිය ඉදිරියේ වෙනස් ලෙස සැලකුණෝය. එයට අමතරව ගිහි හා පැවිදි සේද වෙනසක්ද තිබුණේය. මෑතකදී රටට පැමිණ පදිංචි වූ සංක්‍රමණිකයින්ද ඇතුළු නිදහසුන්ගේ කුල හා අදාළ අමතර අර්ථදැක්වීම් රාශියක් ඉන් පසුව ඇතත් මෙහිදී අපේ සාකච්ඡාව දහසුන් ගැන නිසා අපි ඒ වෙත අවධානය යොමු කරමු.

අන්තෝජාත, ධනක්කීත, කරමරානිත, සාමංදාස ව්‍යොපගත​ යනුවෙන් දාසයෝ වර්ග හතරකි.

අන්තෝජාත- කිසියම් නිවසක දාසයන් සේ පරම්පරාවෙන් පැවතෙන අයයි. නීති නිඝණ්ඩුවට අනුව මේ දහසුන්ගේ ආරම්භය සේ සැලකෙන්නේ විජය ඇතුළු හත් සියයක් පිරිසට විවාහ කරගැනීම පිණිස දඹදිවින් එවූ ස්ත්‍රීන් හත්සියය සමඟ එවූ රන් රිදී ඇතුළු දායාද වලටම අයත් වූ දාසියන් හා දාසයින්ය.

ධනක්කීත- අයිති ස්වාමියාගෙන් හෝ මවුපියන්ගෙන් මිල දී ගත් අයයි. මේ අනුව පෙනෙන්නේ දාසයින් පරම්පරාවෙන් උරුම වනවාට අමතරව ඔවුන්ව මුදල් ගෙවා මිල දී ගත හැකි සක්‍රිය වෙළඳපොළක්ද කාලයක් තිස්සේ ලංකාවේ තිබී ඇති බවයි.

කරමරානිත- මේ වර්ගයේ දාසයින්ද කොටස් තුනකි. වෙනත් රටකින් සොරකම් කරගෙන ආ අය, යුද්ධයකදී බලහත්කාරයෙන් පැහැරගෙන ආ අය හා කුලයට නොගැලපෙන හැසිරීම් හේතුවෙන් කුලයෙන් පන්නා දමනු ලැබ රජුගේ වහලුන් වූ කාන්තාවන් වශයෙනි.

සාමංදාස ව්‍යොපගත-මේ කාණ්ඩයට අයත් වන අය තමා විසින් ස්ව-කැමැත්තෙන්ම දාස බවට පැමිණි අයයි. රැකියාවක් නැති කම නිසාද, ආරක්ෂාව පිණිසද, තමන් විසින් කළ හොරකමකට හෝ අලාභහානියකට වන්දි ගෙවිය නොහැකි නිසාද, ගත් ණයක් ආපසු ගෙවීමට නොහැකි නිසාද යන හේතු හතර මත මෙහිදී නිදහසුන් ස්ව-කැමැත්තෙන්ම දහසුන් වී තිබේ.

ඉහත හතරවන කාණ්ඩය දෙස බැලූ විට පෙනෙන්නේ මේ තත්ත්වය අද අර්ථයෙන් ගත්තොත් තමන්ගේ කැමැත්තෙන්ම ශ්‍රමය විකිණීමක් මිස වහල්කමක් නොවන බවයි. ලංකාවේ මෙයද සැලකුණේ දාස භාවයට පත් වීමක් වශයෙනි. පසුකාලීනව සිංහලයින් කුලී ශ්‍රමිකයින් සේ සේවය කරන්නට අකැමැති වීමට හේතුව වූයේද එසේ කළ පසු තමන් තවදුරටත් නිදහසෙකු නොවන බවට වූ අදහසයි.

සාමංදාස ව්‍යොපගත වර්ගයේ දාසයෙකුගෙන් පැවත එන්නෝ දාසයෝ නොවෙති. පරම්පරා කිහිපයක්ම එකම ස්වාමියෙකු යටතේ සේවය කළද එහි වෙනසක් නොවේ. එමෙන්ම ගෙවිය යුතු ණයක් හෝ වන්දියක් වෙනත් අයෙකු විසින් පියවීමෙන් පසුව හෝ ඒ වෙනුවෙන් අවශ්‍ය පමණ කාලයක් සේවය කිරීමෙන් පසු එවැන්නෙකුට නිදහසෙකු විය හැකිය. ණයක් ගෙවීම පිණිස දෙමවුපියන් විසින් දරුවෙකු වහල් කමට දුන් විට ණය අවසන්ව නොතිබුණත් ලොකුමහත් වීමෙන් පසුව දරුවාට නිදහසෙකු වීමට බාධාවක් නැත.

ධනක්කීත ක්‍රමයට දාසයෙකු අයිති කර ගත හැක්කේ මුල් අයිතිකරුට නිරවුල් අයිතියක් ඇත්නම් පමණි. අයිතිය පිළිබඳ ව්‍යාකූල භාවයක් ඇත්නම් මුදල් ගෙවූ පමණින් දාසයෙකු හිමි නොවේ. දරුවෙකු දාසයෙකු සේ විකිණීමට මවු පිය දෙදෙනාගේම කැමැත්ත අවශ්‍ය වේ. එක් අයෙක් හෝ විරුද්ධනම් දරුවෙකු විකිණිය නොහැකිය. මව හෝ පියා මිය ගොස් සිටියද මිය ගිය පාර්ශ්වයේ ඥාතීන් දරුවාට රැකවරණය සැපයීමට කැමතිනම් ඔවුන්ගේ කැමැත්තට විරුද්ධව දරුවා විකිණිය නොහැකිය.

දරුවෙකුට කිසියම් හෝ රැකියාවක් කර තමන්ගේ අවශ්‍යතා සපුරා ගත හැකිනම් මවුපියන් විසින් විකුණනු ලැබීමට විරුද්ධ වී ස්වාධීනව ජීවත් විය හැකිය. එමෙන්ම, දරුවෙකු වෙනත් අයෙකුට විකුණන්නේනම් ඒ මොහොතේ දරුවා දෙමවුපියන් සමඟ සිටිය යුතුය. දෙමවුපියන් විසින් විකුණා දැමූ බව පවසා වෙනත් තැනක සිටින දරුවෙකු අල්ලා ගත නොහැකිය.

දහසියකගේ කුසේ ඉපදෙන දරුවෙකු එම දහසිය අයිතිකරුගේ දේපොළකි. එහෙත්, නිදහසියකගේ කුසෙහි දාසයෙකුට ජාතකව උපදින දරුවෙකු දාසයෙකු නොවේ. වෙනත් අයුරකින් කිවහොත් දරුවෙකු උපතින් දහසෙකු හෝ නිදහසෙකු වන්නේ මව අනුව මිස පියා අනුව නොවේ.

දහසෙකුගේ අයිතිකරුට තමන්ගේ දාසයාව ත්‍යාග කරන්නට, විකුණන්නට හෝ නිදහස් කරන්නට පුළුවන. එහෙත්, දහසයාගේ කුලයට වඩා අඩු කුලයක අයෙකුට එසේ ත්‍යාග කරන්නට හෝ විකුණන්නට නොහැකිය. අඩු කුලයක අයෙකුට අකැමැත්තෙන් විවාහ කර දෙන්නටද නොහැකිය. දහසියකගේ අයිතිය පැවරීමෙන් පසුව ඇයගේ කුසේ උපන් දරුවන්ගේ අයිතිය පමණක් අලුත් අයිතිකරුට හිමි වේ.

ලංකාවට ඉංග්‍රීසින් මුලින්ම පැමිණි කාලය වහල් වෙළඳාම ලෝකය පුරා ව්‍යාප්තව තිබූ කාලයකි. මේ වහල් වෙළඳාමේ කේන්ද්‍රයක් වූයේ ඔටෝමන් අධිරාජ්‍යයේ කොටසක් වූ වත්මන් යේමනයේ අල්-මුඛා වරායයි. මෙහි වැඩිපුරම අළෙවි වී තිබෙන්නේ අප්‍රිකානු සම්භවයක් ඇති වහලුන් වුවත් මුස්ලිම් වෙළෙඳුන් විසින් ඒ කාලයේ ලංකාවේ ළමුන්ද රැගෙන ගොස් වහලුන් සේ විකුණා ඇති බව ඒ කාලයේ ඇතැම් වාර්තා අනුව පෙනේ.

බ්‍රිතාන්‍යය විසින් 1807 මාර්තුවේදී එහි වැසියන්ට වහල් වෙළඳාම තහනම් කළේය. මුලින්ම අප්‍රිකානු වහලුන් හා අදාළව පමණක් පැනවුණු මේ තහනම 1811 මැයි මාසයේදී සියලු වහලුන් හා අදාළව දිගු වූ අතර 1812 ජනවාරි 1 දින සිට ලංකාවේ බ්‍රිතාන්‍ය පාලනය තිබුණු ප්‍රදේශ වලද මේ නීතිය බලාත්මක විය. ඉන් පසුව, 1813 දී කොළඹ අද්මිරාල් උසාවියේ විභාග වූ නඩුවක වාර්තා අනුව පෙනෙන පරිදි, එම වසරේදී සිංහල ළමුන් 15 දෙනෙකු වහලුන් සේ අරාබියට විකිණීම සම්බන්ධව බ්‍රිතාන්‍ය යටත් වැසියන් තිදෙනෙකුට හා විදේශිකයින් තිදෙනෙකුට චෝදනා ඉදිරිපත් වී තිබේ.

මේ විදේශිකයින් තිදෙනා අතරින් පළමුවැන්නා අල්-මුඛා සිට පැමිණි ජොහාන් බානි නම් වූ අරාබි නැවක නිලධාරියෙකු වූ අහමඩ් කාසිම් නමැත්තෙකි. අනෙත් දෙදෙනා මලක්කාවෙන් පැමිණි මැලේ මුස්ලිම් පූජකයෙකු හා දකුණු ඉන්දියානු (මලබාර්) හමුදා සාමාජිකයෙකි. යටත් විජිත වැසියන් තිදෙනා වන්නේ ගාල්ලේ මුස්ලිම් වෙළෙඳුන් දෙදෙනෙකු හා බර්ගර් ජාතිකයෙකි. 1813 ජනවාරිදී ජොහාන් බානි නැව ගාලු වරායට එන විට ඒ ප්‍රදේශයේ විශාල ආහාර හිඟයක් තිබී ඇති අතර කෑම වේලක් වෙනුවෙන් ඕනෑම දෙයක් කරන්නට සූදානම්ව සිටි දරුවන්ගෙන් අඩුවක් තිබී නැත. එවැනි ළමුන් 15 දෙනෙකු නැවට දක්කාගෙන පැමිණ තිබෙන්නේ බත්ගමගේ සයිමන් නම් වූ අයෙකි.

බ්‍රිතාන්‍ය රජය පෙර කී අවස්ථාවේදී වහල් වෙළඳාම තහනම් කළත් වහලුන් ළඟ තබා ගැනීම තහනම් කළේ නැත. සිංහල, දෙමළ, මුස්ලිම්, බර්ගර් ලාංකිකයින්ගේ විරෝධතා මැද එය සිදු වුණේ ඉන් පසු වසරකදීය. 1844 අප්‍රේල් 30 දින ප්‍රකාශයට පත් කර ඇති එංගලන්ත සභාවේ ප්‍රකාශනයක සටහන්ව ඇති පරිදි, (The Church of England Magazine No. 461) 1835 වසරේ සිදු කර ඇති ජන සංගණනයකදී පිරිමි 14,108 ක් හා ගැහැණු 13,289 ක් ලෙස වහලුන් 27,397ක් ගණන් ගැනී ඇත.

මෙසේ පසුව ඉංග්‍රීසින් විසින් ලංකාවේ වහල් වෙළඳාම මෙන්ම වහළුන් ළඟ තබා ගැනීමද තහනම් කළත් එය බලපෑවේ අන්තෝජාත, ධනක්කීත හා කරමරානිත යන කාණ්ඩ වලට අයත් වන වහලුන්ට පමණි. ඉංග්‍රීසි නීතිය යටතේ වුවද යමෙක් ස්ව-කැමැත්තෙන් සාමංදාස ව්‍යොපගත වහලෙක් වීම වැළැක්වීමට හැකි කමක් තිබුණේ නැත.

(Historical information: http://www.houghton.hk/?p=161)

Friday, August 3, 2018

ඉතිරි දතුත් ගලවා නිදහස් වීම


පසුගිය ලිපියෙන් අපි කතා කළේ ඥාන දත් ගැලවීම ගැනයි. ඇමරිකාව හා අදාළව ගත්තොත් මෙතැනදී වෙන්නේ දන්ත වෛද්‍යවරු කියනවා. අපි ගලවනවා.

වෙනත් ඕනෑම පුද්ගලයෙක් වගේම දන්ත වෛද්‍යවරයෙකුත් පුද්ගලයින් වශයෙන් හා පොදු වශයෙන් තමන්ගේ පහසුව හා වාසිය ගැන හිතන එක වලක්වන්න බැහැ. ඒ නිසා, ඔවුන්ගේ පාරිභෝගිකයින් වන අපේ වාසිය හා පහසුවට අඩුවක් වෙනවානම් ඒ ගැන සැලකිලිමත් වෙන එක අපේ වැඩක්.

සමහර අවස්ථා වලදී දන්ත වෛද්‍යවරයෙකු වැනි කිසියම් ක්ෂේත්‍රයක විශේෂඥයෙක් අපට යෝජනා කරන දෙයක් අපට හොඳම දෙයද කියන සැකය අපට ඇති වෙනවා. අපේ වාහනය අලුත්වැඩියා කරන පුද්ගලයා එහෙමත් නැත්නම් අපේ මූල්‍ය උපදේශකයා වගේ කෙනෙක් ගත්තත් මෙවැනි අවස්ථා මතු වෙනවා.

මේ වගේ අවස්ථා වලදී විශේෂඥයෙක් ඔහුගේ පාරිභෝගිකයාට වඩා දැනුමෙන් සන්නද්ධව සිටීම නිසා ඇති වන තොරතුරු අසමමිතිය පාරිභෝගිකයාගේ අවාසියට හිටිනවා. විශේෂඥයෙකුට එයින් අයුතු ප්‍රයෝජනයක් ගන්න පුළුවන්.

ඇමරිකාවේ වෛද්‍ය ප්‍රතිකාර හා අදාළව ඉහත තත්ත්වය යම් තරමකින් පාලනය වෙන්නේ රක්ෂණ සමාගම් නිසයි. වෛද්‍ය රක්ෂණයක් ඇති අයෙකුගේ වෛද්‍ය ප්‍රතිකාර වියදමෙන් වැඩි කොටසක බරපැන දරන්නේ රක්ෂණ සමාගම් විසිනුයි. මේ වියදම් වක්‍ර ලෙස දෙවනුව පාරිභෝගිකයින් වෙතම පැවරෙන එක වෙනම කරුණක්.

දන්ත වෛද්‍යවරයෙක් විසින් කාගේ හෝ දතක් ගැලවීම හෝ පිරවීම වැනි ප්‍රතිකාරයක් නිර්දේශ කළාම එය කළ යුතු දෙයක්ද කියා රක්ෂණ සමාගම විසින් හොයා බලනවා. එසේ නොවේනම් ඔවුන් අදාළ වියදම ප්‍රතිපූරණය කරන්නේ නැහැ. මේ නිසා, මුදල් ගැරීම සඳහා වෛද්‍යවරුන් විසින් අනවශ්‍ය ප්‍රතිකාර කරන එක පාලනය වීමක් සිදු වෙනවා. රක්ෂණ සමාගම් සතුව රෝගීන්ගේ වෛද්‍ය ඉතිහාසය ගැන වාර්තා තිබෙන නිසා දන්ත වෛද්‍යවරයෙකුට එකම දත දෙපාරක් ගලවන්න අමාරුයි.

කොහොම වුණත්, රක්ෂණ සමාගමක් විසින් කිසියම් ප්‍රතිකාරයක් අවශ්‍ය එකක්ද අනවශ්‍ය එකක්ද කියා තීරණය කරන්නේත් වෛද්‍යවරුන් බහුතරයක් කරන දෙයට සාපේක්ෂවයි. සම්මතයෙන් බැහැර වන වෛද්‍යවරුන්ව රක්ෂණ සමාගම් විසින් හඳුනා ගන්නා නමුත් ඔවුන් සම්මත වෙනස් කරන්න යන්නේ අඩුවෙන්.

වෙනත් විශේෂ වෛද්‍යමය හේතුවක් නැතත් ඥාන දත් ගලවා දමන එක ඇමරිකාවේ දන්ත වෛද්‍යවරුන්ගෙන් වැඩි දෙනෙකු අතර තිබෙන පොදු සම්මුතියක්. ඒ නිසා, දන්ත වෛද්‍යවරයෙකු ඥාන දතක් ගලවන විට එය ඥාන දතක් බව පමණක් රක්ෂණ සමාගමට වාර්තා කිරීම ප්‍රමාණවත්. නමුත්, අනෙක් දත් ගලවන එක ඒ තරම්ම පහසු නැහැ. ඒ සඳහා හේතුවක් ඉදිරිපත් කළ යුතුයි.

මෑතකදී මගේ දන්ත වෛද්‍යවරිය විසින් ගලවන්න නිර්දේශ කළ එක් දතක් ඥාන දතක් නෙමෙයි. ඇය මේ දත ගලවා ගන්නා මෙන් නිර්දේශ කර දැන් අවුරුදු දෙකකටත් වැඩියි. නමුත්, දතේ මට පෙනෙන හෝ දැනෙන කිසිදු ප්‍රශ්නයක් තිබුණේ නැහැ.

ඇගේ නිගමනයට පාදක වෙන්නේ දත් මුලේ එක්ස්-කිරණ ඡායාරූපයි. ඇගේ නිගමනය අනුව, දත් මුල් වල ආසාදනයක් තිබෙනවා. එය ගලවා නොදමා ගොඩ දැමීමේ හැකියාවක් නැහැ. කැක්කුමක් හෝ සංවේදීතාවයේ ප්‍රශ්නයක් මට නැතත් ඇය කියන්නේ එවැනි ප්‍රශ්නයක් ඇති වීම කාලය පිළිබඳ ප්‍රශ්නයක් බවයි.

දැන් මේ සිදු විය හැකි ප්‍රශ්නය පොඩි දත් කැක්කුමක සිට අපි පණු ගෙඩි කියා කියන විදුරු මස ඇතුළේ ආසාදනයක් දක්වා කවර එකක් හෝ විය හැකියි. නමුත් තවමනම් එවැන්නක් වී නැහැ. එවැන්නක් සිදු වෙන්න ඉඩ තිබෙන නිසා මූද හත් ගවුවක් තියෙද්දී අමුඩ ගැසිය යුතුද? එහෙම නැත්නම් ප්‍රශ්නය අත ළඟට එනකම් බලාගෙන ඉන්නවද?

දත නොගැලවුවොත් ප්‍රශ්නයක් එන්න ඉඩ තිබෙනවා. එවිට අවසාන වශයෙන් කරන්න වෙන්නේ දත ගලවා දමන එකයි. දැන් කරන්න යන්නේත්  ඒකමයි.

දත නොගලවා හිටියොත් ප්‍රශ්නයක් එන තුරු හෝ දත තියෙනවා. ප්‍රශ්න එන්න ඉඩ තිබෙන බව සිතා දත් සියල්ල දැන්ම ගලවා දැමුවොත් අනාගතයේදී ඔය ප්‍රශ්න එන්නෙම නැහැ. නමුත්, එහෙම කියල අද ඉඳලම දත් නැතුව ජීවත් වෙන්න ඕනෑද?

ඔහොම හිතලා කාලයක් වැඩේ ඇද්දත් දන්ත වෛද්‍යවරියගෙන් බේරීමක් නැහැ.

දන්ත වෛද්‍යවරිය විසින් එක්ස්-කිරණ ඡායාරූප පෙන්වා ප්‍රශ්නය විස්තර කළත් මට එහි එවැනි ප්‍රශ්නයක් පෙනෙන්නේ නැහැ. එකම රූපය දෙස බැලුවත් අප හැමෝටම එකම දේ පෙනෙන්නේ නැහැ. ඇයට පෙනෙන දෙයට ඇගේ ඇස් වල පෙනීමට අමතරව ඇය ලබා ඇති පුහුණුවත් බලපානවා. ඒ පුහුණුව නැති මට ඇයට පෙනෙන දේ පෙනෙන්නේ නැහැ.

දන්ත වෛද්‍යවරිය කියන විදිහට විදුරු මසට යටින් ආසාදනය වී තිබෙන දත නොගලවමින් කල් අරින තරමට යාබද දතක් ආසාදනය වෙන්න තිබෙන අවදානම ඉහළ යනවා.

ඇය එසේ කියන විට මට ඇයව විශ්වාස කරන්න සිදු වෙනවා. ඒ ඇය අදාළ විෂය පිළිබඳව ලබා ඇති පුහුණුව හා ඇගේ සේවා පළපුරුද්ද ගැන සලකමින්. මගේ ඉන්ද්‍රියකට ප්‍රත්‍යක්ෂ්‍ය නොවුණත්, දන්ත වෛද්‍ය විද්‍යා උපාධියක් ලබා ඇති, කාලයක් දන්ත වෛද්‍ය වරයෙකු ලෙස කටයුතු කර පළපුරුද්දක් ලබා තිබෙන කෙනෙක් කියන දෙයක් නිවැරදි වෙන්න ඉඩක් තිබේය යන මේ දෙවන කරුණත් විශ්වාසයක්.

වෛද්‍යවරයා පිළිබඳව විශ්වාසයක් ඇති වෙන්න මේ මූලික විශ්වාසය අත්‍යාවශ්‍ය වුවත්, එහි විලෝමය සිදු විය යුතු නැහැ. වෛද්‍යවරයාගේ නිගමන වැරදි වුවත්, ඔහු පුහුණුවක් ලබා තිබෙන ක්‍රමවේදය නිවැරදි වෙන්න පුළුවන්. ඒ නිසා, වෛද්‍යවරයා පිළිබඳව විශ්වාසයක් නැති කෙනෙකුට වෛද්‍යවරයා මාරු කරන්න පුළුවන්. නමුත්, මේ දන්ත වෛද්‍යවරුන් සියළු දෙනා විසින්ම අනුගමනය කරන ක්‍රමවේදය පිළිබඳව සැකයක් තිබෙන කෙනෙක්ට වෛද්‍යවරයා මාරු කිරීම විසඳුමක් වෙන්නේ නැහැ.

මේ වැඩේ ආකෘතිමය ලෙස ගත්තොත් දෙවියන් ගැන විශ්වාසය තබන එකට වඩා ගොඩක් වෙනස් නැහැ. දෙවියන් ගැන ලොකු විශ්වාසයක් තියෙන කෙනෙක් වරක් දෙවරක් අවශ්‍ය දේ සිදු නොවුණා කියා තමන්ගේ විශ්වාසය වෙනස් කර ගන්නේ නැහැ. ඒ වෙනුවට කරන්නේ කපුවාව මාරු කරලා බලන එකයි. නමුත්, දිගින් දිගටම කපුවන් අසාර්ථක වෙද්දීත් දෙවියන් ගැන තිබෙන විශ්වාසය බිඳ වැටෙන්නේ නැත්නම් එය වෙනත් දෙයක්.

රටක් ගමන් කරන දිශාවටත් ඒ රටේ මිනිස්සුන්ගේ විශ්වාස බලපානවා. කිසියම් රටක ජීවත් වන එක් අයෙක්ට ඒ රටේ බහුතරයක් අයගේ විශ්වාස සමඟ පෑහෙන්න අමාරු වුවත්, අඩු වශයෙන් තාවකාලිකව හෝ ඒ බහුතරය සමඟ යම්තාක් දුරකට අනුගත වෙන්න වෙනවා. බොහෝ දෙනෙක්ට එහෙම කරන්න වෙන්නේ වෙනත් විකල්පයක් නැති කමට වුවත්, අර බහුතරය කාලයත් එක්ක තමන්ගේ විශ්වාස වෙනස් කරගනු ඇති බවට තිබෙන අපේක්ෂාවත් එතැන තියෙනවා.

නොගැලපීම තියෙන්නේ කපුවා සම්බන්ධව හිතන දේවල් වලනම් කාලයත් එක්ක නොගැලපීම සමනය වෙන්න ඉඩක් තිබුණත්, එය ඊට වඩා මූලික මට්ටමේ වෙනසක්නම් තත්ත්වය ටිකක් දරුණුයි. බොහෝ දෙනෙක්ගේ මූලික මට්ටමේ විශ්වාස සමානනම් ඒ මත පාදක වූ දෙවන මට්ටමේ විශ්වාස කොයිතරම් වෙනස් සේ පෙනුණත් ඒවා හා අදාළව එකඟතාවයකට එන එක ඒ තරම් අමාරු නැහැ. එහෙම බැරි වුනත් අඩු වශයෙන් බහුතරය සමඟ එකඟ නොවී ජීවත් වීමේ ලොකු ආතතියක් දැනෙන්නේ නැහැ.

වෛද්‍යවරයා කියන නිසා ඥාන දත් ගලවන්න හිත හදාගන්න පුළුවන් වුවත් දත් ඇන්දම ගලවන්න කිවුවොත්නම් ප්‍රශ්නයක් වෙනවා. දන්ත වෛද්‍යවරු හැමෝම එහෙම කියනවනම්, අහළ පහළ අය හැමෝමත් ඒ අදහස අනුමත කරනවනම්, ඒක ඊට වඩා ගොඩක් බරපතල ප්‍රශ්නයක්!

(Image: https://www.soulseeds.com/expectation-post/2012/07/seed-of-perspective-4/)

ඥාන දත් ගලවා නිදහස් වීම


පසුගිය දවසක මට දන්ත ශල්‍ය වෛද්‍යවරයෙක් වෙත යන්න වුණා. ඇමරිකාවේ දන්ත වෛද්‍ය වරයෙක් දතක් ගලවා දමන්න කියන්නේ එය නොගලවා ගොඩ දාන්නම බැරිනම් වුවත්, මේ ප්‍රකාශනය කටේ දත් තිස්දෙකටම එකම අයුරින් බලපාන එකක් නෙමෙයි. ඥාන දත් හා සම්බන්ධව ඇමරිකානු ප්‍රතිපත්තිය වන්නේ එන කොටම ගලවා දමන එකයි.

සාමාන්‍යයෙන් ඇමරිකානු දරුවෙක්ගේ ඥාන දත් ගලවා දමන්නේ ඒවා එන කොටමයි. ඒ කියන්නේ අවුරුදු විස්සේදී වගේ. මම ඇමරිකාවට එනකොට මේ වයස පැනලා. ඒ නිසා, ඇමරිකාවට එනකොටත් මගේ ඥාන දත් පරිස්සම් වෙලා තිබුණා. මුල් දවස් වල දන්ත වෛද්‍ය වරයෙක් වෙත යන හැම වෙලාවෙම මුලින්ම අවධානය යොමුවුණේ මේ ඥාන දත් වලටයි. දන්ත සෞඛ්‍යය පවත්වා ගැනීම හා අදාළ නිර්දේශ වල උඩින්ම තියෙන්නේ ඥාන දත් ගලවා දැමීම.

ඥාන දත් ගලවා දැමීම කියන එක වචනාර්ථයෙන් වගේම සංකල්පීයවත් මට ටිකක් අවුලක් දැනවූ දෙයක්. මේවා ගැලවිය යුත්තේ ඇයි කියන ප්‍රශ්නයට මට ලැබුණු පිළිතුර ඉතාම සරල එකක්. ඒවා ගලවා දැමිය යුත්තේ ඒවා අවශ්‍ය නොවන නිසා. [මෙය අසම්පූර්ණ පිළිතුරක්. වඩා තර්කානුකූල පිළිතුරු පසුව වෙනත් දන්ත වෛද්‍යවරුන්ගෙන් ලැබුණා.]

මට තිබුණු මූලික ප්‍රශ්නය මිනිස්සුන්ගේ ශරීරයේ ස්වභාවික කොටසක් අනවශ්‍ය දෙයක් වෙන්නේ කොහොමද කියන එකයි. එහෙම වෙන අවස්ථා ඕනෑ තරම් තිබුණත් ඒ ව්‍යතිරේඛ ලෙස මිස සාමාන්‍ය තත්ත්වය ලෙස නොවන නිසා මම මගෙන්ම අසාගත් මේ ප්‍රශ්නය නොවැදගත් එකක් නෙමෙයි. කටේ ඥාන දත් තියෙන එක මට ප්‍රශ්නයක් නොවේනම්, වෙනත් අයෙකුට එයින් ඇති කරදරයකුත් නැත්නම් ඒවා ගලවා දැමිය යුත්තේ ඇයි?

ඇමරිකාවේදී වෛද්‍යවරයෙකු හෝ වෙනත් කිසියම් විශේෂඥයෙකුගේ නිර්දේශ අප පිළිගත යුතුම නැහැ. නමුත්, එසේ පිළි නොගන්නවානම් ඒ හේතුව නිසා ඇති විය හැකි ප්‍රශ්න වල අවදානමත් අප විසින්ම ගත යුතුයි. මේ කරුණේදී, මගේ දැනුමට සාපේක්ෂව එවැනි ලොකු අවදානමක් පෙනුණේ නැහැ.

අනෙක් අතට මේ ඥාන දත් ගලවා දැමීමේ ක්‍රියාපටිපාටියේත් අවදානම් තිබුණා. ඒ වගේම එහි බරපැනත් මා විසින්ම දැරිය යුතුයි. මගේම සල්ලි වලින්, අවදානමක් හා අපහසුතාවයක් දරමින් මා විසින් ඥාන දත් ගලවා දැමිය යුත්තේ මට පැහැදිලිව ප්‍රත්‍යක්ෂ නොවන කුමක් හෝ අවදානමක් අඩු කර ගැනීම වෙනුවෙනුයි.

මේ නිර්දේශය ලැබුණු මුල් කාලයේදී ඇමරිකාවේ කොයි තරම් කාලයක් ඉඳීද කියා ස්ථිර අදහසක් තිබුණේ නැහැ. නැවත ලංකාවට හෝ වෙනත් රටකට ගියානම් මේ ඥාන දත් ප්‍රශ්නයක් නොවිය හැකිව තිබුණා. නමුත්, එහෙම වුණේ නැහැ.

කාලයත් එක්ක පදිංචිය මාරු කරමින් ඇමරිකාව වටේ තැනින් තැනට යද්දී දන්ත වෛද්‍ය වරුනුත් මාරු වුණා. නමුත්, දන්ත වෛද්‍යවරුන් මාරු වුණා කියා ඥාන දත් ගලවා දැමිය යුතු බවට වූ නිර්දේශයනම් වෙනස් වුණේ නැහැ.

ගොඩක් අය දිගින් දිගටම එකම දේ කියන කොට එය වදයක් වෙනවා. ඇමරිකාවේ තවත් කලක් ඉන්නවානම්, මේ ඥාන දත් පළහිලවුවට හැමදාමත් දන්ත වෛද්‍යවරු එක්ක වාද විවාද කර කර ඉන්න වෙනවා. ඊට වඩා ලේසියි යන ක්‍රමේට යන එක. එහෙම නැත්නම් වෙන්නේ ඇමරිකාවේ ක්‍රමයට ලංකාවේ වාහන එළවන්න ගියාම වෙන විදියේ අවුලක්.

දන්ත වෛද්‍යවරුන් විසින් ඥාන දත් ගලවා දමන්න නිර්දේශ කරන්න හේතු කිහිපයක් තිබෙනවා. මේ දත් ගලවා දැමූ විට ඉතිරි දත් වලට නිසි පරතරයක් ඇතුව වැඩෙන්න ඉඩකඩ ලැබෙන නිසා ඒවා වඩා සෞඛ්‍ය සම්පන්න ලෙස දිගු කලක් පවතින බවට ඇති අදහස එයින් එකක්. දත් අතර නිසි පරතරයක් ඇති විට දත් පිරිසිදු කිරීම පහසුයි. මේ අදහස පවුල් සංවිධානය ගැන නූතන අදහසට කිට්ටුවෙන් යන එකක්.

දෙවන කරුණ, කටේ මුල්ලට වෙන්න තිබෙන මේ දත් පරීක්ෂා කිරීම, පිරිසිදු කිරීම හෝ පිරවීම වැනි ප්‍රතිකර්මයක් කිරීම වඩා අපහසු වීමයි. එය මූලික වශයෙන්ම දන්ත වෛද්‍යවරුන්ගේ ප්‍රශ්නයක්. නමුත්, අවසාන වශයෙන් දන්ත වෛද්‍යවරුන්ගේ ප්‍රශ්නයක් කියන්නේත් ඔවුන්ගෙන් ප්‍රතිකාර ගන්නා අයගේම ප්‍රශ්නයක්.

රජයට අයිති පාඩු ලබන ව්‍යවසායයක් ලාබ ලබන එකක් බවට පත් කරන්න මහන්සි වෙනවාට වඩා එහි අයිතිය බැහැර කර නිදහස් වීම පහසුයි. ඒ වගේම, ඔය ඥාන දත් සෞඛ්‍ය සම්පන්න ලෙස පවත්වා ගන්න උදවු කරනවාට වඩා ගලවා දාන්න නිර්දේශ කරන එක පහසුයි.

රජයට අයිති ව්‍යවසායයකින් ලාබ ඉපැයූවා කියා එහි වාසිය එය කළමනාකරණය කරන අයට ලැබෙන්නේ නැහැ. නමුත්, ඒ ව්‍යවසායයම පෞද්ගලික අයිතියට යටත් වුණාම තත්ත්වය වෙනස්. ලැබෙන ලාබය හෝ පාඩුව එහි අයිතිකරුවාටමයි. මේ වෙනස නිසා, ව්‍යවසායයක් හැකි තරම් කාර්යක්ෂම සේ කළමනාකරණය කර ලාබ ලබන එකක් බවට පත් කරන්න පෞද්ගලික ව්‍යවසායයෙකුට තිබෙන උනන්දුව රජයකට නැහැ.

ඔයාකාරයටම ඥාන දත් තිබෙන්නේ ප්‍රතිකාරලාභියාගේ කටේ මිසක් දන්ත වෛද්‍යවරයාගේ කටේ නොවන නිසා දන්ත වෛද්‍යවරයෙකු තමන්ගේ පහසුව ගැන වැඩිපුර හිතන එක සාමාන්‍ය දෙයක්. මේ ගැන යම් අවුලක් තිබෙන කෙනෙකුට අවශ්‍යනම් දන්ත වෛද්‍යවරයාව මාරු කරන්න පුළුවන්. නමුත්, ඒක මැතිවරණයකදී ආණ්ඩුව මාරු කරනවා වගේ වැඩක්.

රජය කියන යාන්ත්‍රනය ඇතුළේ තිබෙන ආකෘතිමය ප්‍රශ්නය ආණ්ඩුව මාරු කලා කියා විසඳෙන්නේ නැහැ. ආණ්ඩුව මාරු කළ අලුත යම් වෙනස්කම් පෙනුණත් මූලික දේවල් වෙනස් වෙන්නේ නැහැ. ඒ වගේම දන්ත වෛද්‍යවරයා මාරු කර වෙනත් අයෙකු වෙත ගියත් බොහෝ විට ඥාන දත් හා සම්බන්ධ ප්‍රතිපත්තියේ වෙනසක් වෙන්නේ නැහැ.

තනි පුද්ගලයෙකුට කිසියම් රටක හෝ සමාජයක පවතින ක්‍රමයට කිසියම් බලපෑමක් කරන්න පුළුවන්. නමුත්, මෙහි සීමාවන් තිබෙනවා. එක්තරා සීමාවකදී ඒකීය පුද්ගලයෙකුට යන ක්‍රමයට අනුගත වෙන්න සිද්ධ වෙනවා. යන ක්‍රමය වෙනස් කරන්න වුවත්, පළමුව එම ක්‍රමයට අනුගත වී යන ප්‍රවාහයත් එක්කම යම් දුරක් යන්න වෙනවා. මුල ඉඳන්ම උඩු ගං පීනන්න උත්සාහ කළොත් බොහෝ විට වැඩි දුරක් යන්න ලැබෙන්නේ නැහැ.

ඥාන දත් අවශ්‍ය නෑ කියන එක ඇමරිකාවේ දන්ත වෛද්‍ය වරුන් බොහෝ දෙනෙකු පිළිගන්නා සම්මතයක්. මේ සම්මතය අනුව නිරෝගී, සෞඛ්‍ය සම්පන්න වැඩිහිටි පුද්ගලයෙකුගේ මුඛයේ තිබිය යුත්තේ දත් 28ක් පමණයි.

නිරෝගී, සෞඛ්‍ය සම්පන්න පුද්ගලයෙක් කියන එකම කිසියම් කාලයකට හා සමාජයකට සාපේක්ෂ සම්මතයක්. රෝග කියන ඒවා අර්ථ දක්වන්නේ මේ සම්මතයට සාපේක්ෂවයි. ඒ නිසා, එක සමාජයක එක කාලයක රෝගයක් සේ සැලකෙන දෙයක් වෙනත් කාලයක වෙනත් සමාජයක රෝගයක් නොවෙන්න පුළුවන්. එහි අනිත් පැත්තත් වෙන්න පුළුවන්. ඇතැම් කාල වල ඇතැම් සමාජ වල සුන්දර නාරි දේහයක ලක්ෂණ වූ නල දත් හා පෙති ගෝමර වෙනත් කාලයක වෙනත් සමාජයක රෝග ලෙස හඳුනා ගැනෙන්නේ ඒ විදිහටයි.

ශාරීරික රෝග වලටත් වඩා මේ කරුණ කැපී පෙනෙන්නේ මානසික රෝග හා අදාළවයි. නිරෝගී, සෞඛ්‍ය සම්පන්න පුද්ගලයෙක්ගේ භෞතික ශරීරය සම්බන්ධව වගේම හැසිරීම හා අදාළවත් සම්මතයක් තිබෙනවා. මේ සම්මතය කාලයට හා දේශයට සාපේක්ෂ එකක්. භෞතික ශරීරයේ වගේම හැසිරීමේත් සුළු වෙනසක් රෝගයක් ලෙස හඳුනා ගැනෙන්නේ නැතත්, එක්තරා සීමාවක් පැන්නට පස්සේ එය රෝගයක් වෙනවා. කෞමාර කාමය හෝ සමලිංගික සේවනය වැනි චර්යාවන් රෝග වන්නේ හෝ නොවන්නේ නිරෝගී, සෞඛ්‍ය සම්පන්න පුද්ගලයෙක් පිළිබඳ අදාළ සමාජයේ අදාළ කාලයේ පවතින සම්මතයට සාපේක්ෂවයි. මේ පුද්ගල ප්‍රතිරූපය වෙනස් වෙන කොට රෝගීන් නිරෝගීන් වී නිරෝගීන් රෝගීන් වෙනවා.

රටක් විදිහට ලංකාව අද ඉන්නේ කොතැනද කියන එක ගත්තත් එය තීරණය වන්නේ රටක් තිබිය යුතු කොතැනද කියන එක ගැන එක් එක් පුද්ගලයා සිතන ආකාරය මතයි. සෞඛ්‍ය සම්පන්න, නිරෝගී රටක ප්‍රතිරූපය කුමක්ද? ඇමරිකාවද? සිංගප්පූරුවද? කියුබාවද? එහෙමත් නැත්නම් යුරෝපීයයන් එන්න කලින් තිබුණු ලංකාවද?

Thursday, August 2, 2018

කුරුඳු, කෝපි සමඟ තේ...

ලංකාවේ ආර්ථිකයේ දකින්නට පුළුවන් මූලික මට්ටමේ ප්‍රශ්න වලින් එකක් තමයි අඛණ්ඩව පවතින ආනයන අපනයන පරතරය. එහෙමත් නැත්නම් සෘණ වෙළඳ ශේෂය. මේ සෘණ වෙළඳ ශේෂය පියවෙන තරමේ අතිරික්ත විදේශ විණිමය ප්‍රමාණයක් රට ඇතුළට ගලා එන ශ්‍රමික ප්‍රේෂණ වගේ වෙනත් යාන්ත්‍රණ තියෙනවනම් සෘණ වෙළඳ ශේෂයක් තියෙන එකේ ලොකු ප්‍රශ්නයක් නැහැ. නමුත්, එහෙම ලැබෙන විදේශ විණිමයත් ප්‍රමාණවත් නැත්නම්, දිගින් දිගටම විදේශ ණය හරහා මේ හිඟය ආවරණය කරගන්න වෙනවනම්, ඒ වෙලාවට වැඩේ කොහොම හරි ගොඩ දාගත්තත් එන්න එන්නම ප්‍රශ්නය උග්‍ර වෙන එක විතරයි වෙන්නේ.

මතුපිටින් බැලුවොත් පෙනෙන දෙයක් තමයි නිදහසින් පසුව ලංකාව දිගින් දිගටම විදේශ විණිමය අර්බුද වලට මුහුණ දුන් බව සහ මේ අර්බුද වලට විසඳුම් ලෙස ගහපු පැලැස්තර වලට යටින් එන්න එන්නම තුවාලය ඔඩු දුවපු බව. නමුත්, ඇත්තටම මේ ප්‍රශ්නයේ මුල් ඉංග්‍රීසි කාලය දක්වාම දිවෙනවා.

ලංකාව දැන් විදේශ විණිමය එකතු කර ගන්නේ බටහිර රටවල් වලිනුයි. මැදපෙරදිගිනුත් විදේශ විණිමය ලැබුනත් එයින් සෑහෙන ප්‍රමාණයක් නැවතත් ඒ කලාපයටම ආපසු යනවා. මේ විදිහට බටහිර රටවලින් එකතු කර ගන්න විදේශ විණිමය ගලා යන්නේ ඉන්දියාවට හා චීනයට.

ලංකාවේ විදේශ වෙළඳාමේ මේ ආකෘතිය වුනත් නිදහසින් පසුව ඇති වුනු අලුත් එකක් නෙමෙයි. දහනවවෙනි සියවසේ අග භාගය වෙද්දීත්, එවක බ්‍රිතාන්‍ය ඉන්දියාව හා ලංකාව අතර විශාල වෙළඳ හිඟයක් තිබුණා. එහි හිලවුවට බටහිර රටවලින් විදේශ විණිමය ගලා ආවා. ඒ වගේ ආකෘතියක් ඇති වුනේ කොහොමද කියන එක සාකච්ඡා කරන්න තරම් වැදගත් දෙයක්.

රටක විදේශ වෙළඳාමේ සිදුවන ආකෘතිමය වෙනස්කම් ඒ රටේ සමාජ ආකෘතියට විශාල බලපෑමක් කරනවා. විදේශ වෙළඳාමේ ආකෘතිය වෙනස්වීම නිසා සමාජ ආකෘතිය වෙනස් වෙනවා කියනවට වඩා මේ දෙකම එකට වෙනස් වෙනවා කියා කිවුවොත් වඩා නිවැරදියි. ලංකාව දිහා බැලුවත් මේ සමාන්තර වෙනස්වීම් (parallels) හඳුනාගන්න පුළුවන්.

ලංකාව සහශ්‍ර ගණනක සිට විදේශ වෙළඳාමේ යෙදුණු රටක්. මුල් කාලයේදී ලංකාවේ අපනයන භාණ්ඩ වුණේ අලි ඇතුන් හා මුතු මැණික් ආදියයි. කලක් යද්දී මේ ලැයිස්තුවට කුළුබඩුත් එකතු වෙනවා. විජය එන විට කුවේණි කපු කටිමින් සිටි බව කියවෙතත් ලංකාවට ආනයනය කළ භාණ්ඩ අතර රෙදි පිළි ඉහළින්ම තිබෙනවා. මුතු මැණික් වෙනුවට රන් රිදී රට ඇතුළට එන එකත් වෙන්න ඇති. අලි වෙනුවට අශ්වයෝ හුවමාරු වෙන්න ඇති.

යුරෝපීයයන් එන තුරුම ලංකාවෙන් අපනයනය කර තිබෙන දේවල් සියල්ලම වාගේ සැලකිය හැක්කේ ස්වභාවික සම්පත් ලෙසයි. ඒ කාලය වන තුරු හේන් කුඹුරු මිසක් වෙනත් වාණිජ භෝග කිසිවක් ලංකාවේ වගා කළ බවක් පෙනෙන්නේ නැහැ.

මහාවංශයේ ඉඳල ගොඩක් පැරණි මූලාශ්‍ර වල සඳහන් කරුණක් තමයි ඇතැම් කාල වල පොළොවෙන් වටිනා මැණික් මතු වූ බව. මෙය නිකම්ම කියන කතාවක් කියලා මම හිතන්නේ නැහැ. රටේ මැණික් ඉල්ලම් තියෙන පැති වල ඇළ දොළ ගංගා ඉවුරු වලින් මැණික් මතු වෙන එක සිදුවෙන්න ගොඩක් ඉඩ තිබුණු දෙයක්. සැලසුම් සහගතව මැණික් පතල් හාරන එක පටන් ගන්න කලින් මුල් කාලයේ ලංකාවෙන් හමු වූ මැණික් වැඩිපුරම ලැබෙන්න ඇත්තේ මේ විදිහටයි.

කාලයක් යද්දී ලංකාවේ අපනයන අතරට කුරුඳු එකතු වෙනවා. ලංකාවට පෘතුගීසීන් එන්නේ වැරදීමකින්ම නෙමෙයි. පෘතුගීසින් මෙහි එන්න ආසන්න කාලයේදී පෘතුගාලයේ රජු ලංකාවේ කුරුඳු ගැන උනන්දුවෙන් ඉඳල තියෙනවා.

මුල් කාලයේදී ඉබේ වැවෙන කුරුඳු ගස් වලින් අවශ්‍ය කුරුඳු පොතු ප්‍රමාණය එකතු කර ගන්නවා මිසක් සංවිධානාත්මක ලෙස කුරුඳු වැවීමක් සිදු වී නැහැ. ඒ නිසා, ඒ කාලයේදී කුරුඳු වුවත් සැලකිය හැක්කේ මුතු මැණික් වගේම ස්වභාවික සම්පතක් විදිහටයි.

අපනයනය සඳහා අලි ඇතුන්, මුතු මැණික් වගේම කුරුඳු එකතු කිරීමත් මුලින් සිදු වෙලා තියෙන්නේ ලංකාවේ සියවස් ගණනක් තිස්සේ තිබුණු ශ්‍රම වෙළඳපොළ ආකෘතිය එසේම තිබියදීයි. ශ්‍රම වෙළඳපොළ ආකෘතිය කියා කිවුවත් මේ කාලයේ ඇත්තටම එවැනි වෙළඳපොළක් නොතිබීමම තමයි මේ ආකෘතිය. පැවති රාජකාරි ක්‍රමය එසේම තිබියදී වෙනත් රාජකාරි වල යෙදුණු අයව කුරුඳු එකතු කරගැනීම සඳහා යෙදවීම මඟින් පැවති සමාජ ආකෘතිය එසේම තියෙද්දී වැඩේ ගොඩ ගිහින් තියෙනවා.

මේ තත්ත්වය වෙනස් වෙන්නේ සැලසුම් සහගත ලෙස කුරුඳු වැවීම පටන් ගැනීමත් සමඟයි. දකුණේ වෙරළබඩ කුරුඳු වැවීමට සමාන්තරව උතුරේ දුම්කොළ වගාවත් පටන් ගන්නවා. ලංකාවේ පළමු වාණිජ භෝගය කුරුඳුද නැත්නම් දුම්කොළද කියන එක හරියටම හොයා බැලිය යුතු දෙයක්. කොහොම වුණත් ලන්දේසි කාලයේදී වාණිජ භෝග ලෙස කුරුඳු වගේම දුම්කොළ වවන එකත් ප්‍රචලිත වෙනවා. ඉංග්‍රීසින් පැමිණෙන කාලය වන විට ලංකාවේ ප්‍රධාන අපනයනය කුරුඳු. ඉන් පසුව, කුරුඳු වෙනුවට කෝපිත්, කෝපි වෙනුවට තේත් ආදේශ වෙනවා.

වාණිජ භෝග ප්‍රචලිත කිරීමේදී යුරෝපීයයන් විසින් මුහුණ දෙන ලොකුම අභියෝගය වන්නේ මුදලට ශ්‍රමය විකුණන්න සිංහලයින්ගේ තිබුණු අකැමැත්තයි. සියවස් ගණනක් තිස්සේ රාජකාරි ක්‍රමයට පුරුදු වෙලා හිටපු සිංහලයන් වැඩි දෙනෙක් මුදල් වෙනුවෙන් තමන්ගේ පරම්පරා රස්සාව හැර වෙනත් රස්සාවක් කරන්න කැමති වෙන්නේ නැහැ.

මේ අඩුව පුරවන්නේ ඉන්දියානු ශ්‍රමිකයන් විසිනුයි. ඉංග්‍රීසින්ගේ කාලයේ කෝපි, තේ හා රබර් වගාව ප්‍රචලිත කරන කොට කණක පුල්ලේ ක්‍රමයට සංවිධානාත්මක ලෙස රැගෙන එනු ලැබූ ඉන්දියානු ශ්‍රමිකයින් පිළිබඳ සැලකිය යුතු තරම් නිවැරදි සංඛ්‍යාලේඛණ තිබෙනවා. නමුත්, ඊට පෙර කුරුඳු කර්මාන්තයට අවශ්‍ය වූ ඉල්ලුම සපුරමින් කේරළයෙන් පැමිණ ලංකාවේ පැළපදියම් වී පසුව සිංහලයින් වූ ශ්‍රමිකයින් හෝ දුම්කොළ කර්මාන්තයේ යෙදෙන්නට උතුරට පැමිණ පැළපදියම් වූ ශ්‍රමිකයින් ගැන එවැනි වාර්තා හොයාගන්න අමාරුයි.

කුරුඳු වවන්න ඉන්දියානුවන් යම් ප්‍රමාණයක් ලංකාවට පැමිණියත් ඒ හේතුව නිසා ලංකාවේ තිබුණු ආර්ථික ආකෘතිය ලොකුවට වෙනස් වුණේ නැහැ. රැකියා සොයා ලංකාවට පැමිණි මේ සංක්‍රමණිකයින්ගෙන් සෑහෙන පිරිසක් පසුව ලංකාවේ පැලපදියම් වුණත් එය සිදුවුණේ ලංකාවේ ආර්ථිකයට හා සමාජයට දරාගන්න අමාරු තරමේ වේගයකින් නෙමෙයි. මෙසේ මුල් කාලයේදී පැමිණි අය පදිංචි වුනේ ලංකාවේ ආර්ථික ඒකක වූ ගම් ආශ්‍රිතව මිසක් එයින් වෙන්ව නෙමෙයි. ඒ අයගේ ආහාර වැනි මූලික අවශ්‍යතා වෙනුවෙන් ඇති වූ ඉල්ලුම මේ ආර්ථික ඒකක ඇතුළෙම සැපිරුනා.

කුරුඳු යුගය අවසන් වෙලා මුලින් කෝපි වගාවත් පසුව තේ හා රබර් වගාවනුත් ව්‍යාප්ත වෙද්දී, කෙටි කාලයක් ඇතුළත විශාල සංක්‍රමනික පිරිසක් රට ඇතුළට පැමිණීමත් සමඟ මේ තත්ත්වය වෙනස් වුණා. මේ සමඟම ඇති වුනේ "එක රටක් ආර්ථිකයන් දෙකක්" වගේ තත්ත්වයක්.

හේනක් කුඹුරක් කරගෙන හිටපු ගොවීන්ගෙන් හා ඔවුන්ට සහාය සේවාවන් සැපයූ කම්මල්කරුවන්, කුඹල්කරුවන් වැනි අයගෙන් සමන්විත ආර්ථික ඒකක තවදුරටත් ඒ විදිහටම තිබුණා. ඊට පිටින් වතු ආශ්‍රිත ලයින් කාමර වල පදිංචි කරවනු ලැබූ ඉන්දියානු ශ්‍රමිකයින් මේ ආර්ථික ඒකක සමඟ ගැටුණේ ඉතාම අඩුවෙන්.

ඉන්දියානු ශ්‍රමිකයන් ලංකාවට ආවේ ලංකාවේ නවතින්න බලාගෙන නෙමෙයි. ඔවුන් ආවේ කාලයක් වැඩ කරලා මුදල් හොයාගෙන නැවත තමන්ගේ ගම් රටවලට යන්න බලාගෙනයි. දැන් ලංකාවෙන් මැදපෙරදිග රටවලට ශ්‍රමිකයින් යනවා වගේ. ඔවුන්ට තමන් පැමිණි වැඩේ කරනවා මිසක් ලංකාවේ ගම් සමඟ බද්ධ වෙන්න උවමනාවක් හෝ වෙලාවක් තිබුණේ නැහැ.

උදාහරණයක් ලෙස කොළඹ නුවර දුම්රිය පාර හදන කාලයේ ලංකාවට පැමිණි ඉන්දියානු ශ්‍රමිකයින් විශාල ප්‍රමාණයක් නැවත ආපසු ගිහින් තියෙනවා. දහනවවන සියවසේ අන්තිම කාලය වෙද්දී ලංකාවට අවශ්‍ය ඉන්දියානු ශ්‍රමිකයින් ගෙන්වා ගැනීම හා මෙහි රඳවා ගැනීම විශාල අභියෝගයක් වී තිබෙනවා.

ලංකාවේ තිබුණු ස්වාධීන ග්‍රාමීය ආර්ථික ඒකක වලට නිෂ්පාදනය ඉහළ නංවා තමන්ගේ ගම ඇතුළේ හෝ ආශ්‍රිතව ඇති වුනු ආහාර ඉල්ලුමේ වැඩිවීමක්  සපුරන්න හැකියාව තිබුණත් මේ ආර්ථික ඒකක වලට පිටින් වූ වතු ආශ්‍රිත සංක්‍රමණික ජනාවාස වල වැසියන්ගේ ආහාර අවශ්‍යතා සපුරන්න පුළුවන් කමක් තිබුණේ නැහැ.

ඒ නිසා, මේ සංක්‍රමනික ශ්‍රමිකයින් වෙනුවෙන් හාල් හා කරවල ප්‍රධාන ආහාර ද්‍රව්‍ය සැලකිය යුතු ප්‍රමාණයක් බ්‍රිතාන්‍ය ඉන්දියාවෙන් ආනයනය කරන්න සිදු වුණා. ලංකාවේ ජීවත් වූ යුරෝපීයයන් වෙනුවෙන් ඒ වන විටත් කිසියම් ආහාර ප්‍රමාණයක් ආනයනය කළත් ඉන්දියානු සංක්‍රමණිකයින් වෙනුවෙන් ආනයනය කරන්නට අවශ්‍ය වූ ආහාර ද්‍රව්‍ය ප්‍රමාණය ඊට වඩා ගොඩක් වැඩියි. ඒ වුණත්, ලංකාවේ අපනයන ඇමරිකාවට හා යුරෝපයට මිසක් බ්‍රිතාන්‍ය ඉන්දියාවට ගියේ නැති නිසා ලංකාව හා බ්‍රිතාන්‍ය ඉන්දියාව අතර විශාල වෙළඳ ශේෂ හිඟයක් ඇති වුණා.

ලංකාව යන්ත්‍ර සූත්‍ර වැනි දේ ගෙන්නුවේ බටහිර රටවල් වලින් වුවත් ඒ රටවලට පළමුව කෝපිත්, දෙවනුව තේත් සෑහෙන තරමින් යවපු නිසා වෙළඳ ශේෂයේ අතිරික්තයක් තිබුණා. නමුත්, ලංකාවේ ආනයනය වල මිල විශාල ලෙස ඉහළ ගිය අවුරුදු වලදී හැර මේ අතිරික්තය බ්‍රිතාන්‍ය ඉන්දියාව සමඟ වූ වෙළඳ හිඟය පියවීමට ප්‍රමාණවත් නොවූ බැවින් ආර්ථික ආකෘතියේ මේ පරිවර්තනය සිදුවුනු මුල් දශක වලදී  සමස්තයක් ලෙස වෙළඳ ශේෂ හිඟයක් තිබුණා.

කිසියම් රටක අඛණ්ඩ වෙළඳ ශේෂ හිඟයක් තිබෙන විට ගෙවුම් ශේෂ අර්බුද නොඑන්නනම් එයට අනුරූප අඛණ්ඩ ප්‍රාග්ධන ප්‍රවාහ තිබිය යුතුයි. ඉංග්‍රීසි ආණ්ඩුව මහා බ්‍රිතාන්‍යයේ ආයෝජකයින්ව මොන අයුරකින් හෝ දිගින් දිගටම ආකර්ෂණය කරගත් නිසා ලංකාවේ ආණ්ඩුවට ගෙවුම් ශේෂ අර්බුද වලින් බේරී ඉන්න හැකි වුණා. ඔවුන්ට එවකට ලංකාවේ බ්‍රිතාන්‍ය රජය සතුව තිබූ ඉඩම් විකුණමින් ආණ්ඩුව අයවැය හිඟයක් ඇති වීම වලක්වා ගත්තා. මේ ඉඩම් මුඩුබිම් පණත හරහා බ්‍රිතාන්‍ය ආණ්ඩුව විසින් අයිති කරගත් ඉඩම්.

මුඩුබිම් පණත නිසා බොහෝ දෙනෙක්ට අයිතිය තහවුරු කළ නොහැකි වූ පෞද්ගලික ඉඩම් අහිමි වූ බව හැමතැනම වාගේ කියවෙන දෙයක්. නමුත්, ඒ සමඟ සිදුවුණු වැඩිපුර සාකච්ඡා නොවන දෙයක් තමයි ලංකාවේත් යුරෝපයේ මෙන් ඉඩම් හිමි පන්තියක් හා ඉඩම් අහිමි පන්තියක් ඇති වීම.

රජෙකුගෙන් සන්නසකින් හෝ වෙනත් ලියවිල්ලකින් ගම් වර ලබා තිබුණු අයගේ ඉඩම් වල තනි අයිතිය මුඩුබිම් පණත නිසා ඔවුන්ට හිමි වුණා. නමුත්, ඊට පෙර නින්දගමක් තිබීම කියන්නේ ඒ ආකාරයේ තනි අයිතියක්ම නෙමෙයි. මුඩුබිම් පණත නිසා නින්දගමකින් කොටසක් වෙනත් ඕනෑම අයෙකුට විකුණන්න, ස්ථිර ලෙස පවරන්න හෝ ඒවායේ පදිංචි වී සිටි මිනිසුන් හිතුමතේ එළවා දමන්න මේ ඉඩම් හිමියන්ට පෙර නොවූ හැකියාවක් ලැබුණා. ඒ එක්කම, කලින් පොදු අයිතිය යටතේ තිබුණු, හේනක් කොටා ගැනීම වැනි දේකට භාවිතා කළ හැකි වූ බිම් රජයට අයත් වීම නිසා තවත් විශාල පිරිසකට ඉඩම් නැතිකම දැනෙන්න වුණා.

මුල් කාලයේදී තිබුණු "එක රටක් ආර්ථික දෙකක්" තත්ත්වය කාලයත් එක්ක වෙනස් වුණා. එය ඉංග්‍රීසින් විසින් ලංකාවේ තිබුණු ස්වයංපෝෂිත ආර්ථික ක්‍රමය සෘජුව කඩා බිඳ දැමීමක් කියා කියන්න බැරි වුනත් අවසානයේදී එවැනි දෙයක් සිදුවුනා.

කොහොමටත් මේ ස්වයංපෝෂිත ආර්ථික ක්‍රමය දැන් ඇතැම් අය හිතන තරම් සුන්දර එකක් වුණේ නැහැ. ඒ ක්‍රමය යටතේ ජනගහණය දිගුකාලීනව පවතින මට්ටමේ තබාගන්නවාට වඩා වැඩි දෙයක් සිදු වුණේ නැහැ. ගැහැණියක් දරුවන් දහයක් දොළහක් වැදුවත් ගොඩක් දරුවන් උපන්ගෙයිම හෝ කුඩා කාලයේදීම මිය ගියා. ඉඳහිට ඇතැම් අයෙක් අවුරුදු සීය ඉක්මවා ජීවත් වුවත් සාමාන්‍ය ආයු අපේක්ෂාව අදට සාපේක්ෂව ගොඩක් පහළයි තිබුණේ. කන්නයක් පාලු වුනාම තිබුණු ආහාර සංචිත වලින් අමාරුවෙන් ගොඩ දාගන්න හැකි වුණත්, කන්න කීපයක් එක දිගට පාලු වෙනකොට දුර්භික්ෂ හේතුවෙන් විශාල පිරිසක් මිය ගියා. දහනවවන සියවස ආරම්භ වන තුරු යුරෝපය ඇතුළු ලෝකයේ හැම රටකම වගේ තිබුණේ මෙවැනි තත්ත්වයක්.

යුරෝපීයයන් ලංකාවට නොආවත් කිසියම් අවස්ථාවක ලංකාවේ තිබුණු ආර්ථික ආකෘතිය වෙනස් විය හැකිව තිබුණා. යුරෝපීය පාලනය නිසා සිදුවුණේ එය තරමක් ඉක්මන්වීම පමණයි. ලංකාවේ ස්වයංපෝෂිත ආර්ථික ඒකක බිඳ වැටෙන්න පටන්ගත්තේ සෞභාග්‍යයට පාර තිබෙන්නේ සංවෘත ආර්ථිකයක් ඇතුළේ නොව වඩා විවෘත ආර්ථිකයක් හරහා බව ඒ ඒකක ඇතුළේ ජීවත් වූ මිනිස්සුන්ට ප්‍රත්‍යක්‍ෂයෙන්ම දැනෙන්න පටන් ගැනීමත් සමඟයි. ඒ එක්කම ක්‍රමයෙන් ගම් වලට පිටතින් තිබුණු ආණ්ඩුවේ පාලනයට යටත් වූ බාහිරට විවෘත වූ ආර්ථිකය ඇතුළට ලංකාවේ ග්‍රාමීය ආර්ථික ඒකක අවශෝෂණය වුණා.

ගම් වල මිනිස්සුත් හේන් කුඹුරු අත හැර වාණිජ භෝග වවන්න පටන් ගැනීමත් එක්ක රටේ ආහාර නිෂ්පාදනය අඩු වෙලා ආහාර ආනයනය කරන්න සිදු වුණා. මේ ආහාර ආනයනය කළේ ඉන්දියාව, චීනය ඇතුළු අසල්වැසි රටවලින් මිස යුරෝපයෙන් නෙමෙයි. නමුත්, ලංකාවේ අපනයන අළෙවි වුණේ බටහිර රටවලයි.

පසුගිය සියවසේ අග කාලය වෙද්දී තේ, රබර් ඉක්මවා ලංකාවේ ප්‍රධාන අපනයනය බවට ඇඟලුම් පත් වුණා. මැදපෙරදිග ශ්‍රමිකයින් ලංකාවේ ප්‍රධානම විදේශ විණිමය උල්පත බවට පත් වුණා. මේ සමඟම ලංකාවේ සමාජයේත් ආකෘතිමය වෙනසක් සිදු වුණා. ඒ ආර්ථිකයේ ගාමක බලවේගය ලෙස පිරිමින්ට තිබුණු තැන ක්‍රමයෙන් ගැහැණුන් අතට පත් වීම. ඒ එක්ක තවත් දේවල් ගොඩක් සිදු වුණා. කොහොම වුනත්, විදේශ වෙළඳාම සිදුවුණු ආකාරය ඒ හේතුව නිසා වෙනස් වුණේ නැහැ.

තවමත් ලංකාවේ විදේශ විණිමය හොයන්නේ බටහිර වෙළඳපොළවල් වලිනුයි. නමුත්, එහෙම හොයන සල්ලි වියදම් කරන්නේ ආසියානු කලාපයේ. හොයන සල්ලි වියදම් කරන්න ප්‍රමාණවත් නැති නිසා ලංකාව හැමදාමත් බලාගෙන ඉන්නේ කවදාවත් නොඑන ආයෝජකයෝ ඇවිදින් රට ගොඩදානකම්. ඒ වැඩේ කෙරෙන්නේ නැති වුණහම තිබෙන විකල්පය ආපහු මුලට ගිහින් රටේ ස්වභාවික සම්පත් මොනවා හෝ විකුණන එකයි.

මේ කෙටියෙන් ලියන්නේ ගොඩක් දිග කතාවක්. කතාවේ අටුවා ටීකා ගොඩක් තියෙනවා.

Saturday, July 28, 2018

කඩුල්ලෙ ලී වැටෙන් එහා...


පසුගිය ලිපියෙන් කඩුල්ල ටෙලිනාට්‍යය ගැනත් තරමක් දුරට අවධානය යොමු කළා. එය ලංකාවේ සිංහල අනන්‍යතාවය දරන ප්‍රජාව අතර නායකයන් ගොඩ නැගුණු ආකාරය පිළිබඳ කතාවක් කියා කියන්නත් පුළුවන්. කඩුල්ලේ කතානායකයා ලෙස සැලකිය හැකි, පසුව කුරුස මුදලාලි වන, කුරුතේලිස් කළු ගං මෝයට තරමක් කිට්ටුව කරන්නාගොඩට ඉහළින් පිහිටි රයිගම් රටේ ගමකට කොහොම හරි සේන්දු වී සිටින කාත් කවුරුත් නැති තරුණයෙක්. ඔහුගේ පියා ඉන්දියාවෙන් සංක්‍රමණය වූ කොච්චියෙක් වුවත්, කුරුතේලිස් කතා කරන්න දන්නේ සිංහල භාෂාව පමණයි.

කුරුතේලිස් කඩුල්ලේ කතාව පටන් ගැන්මේදීම සිංහලයෙක් වී අවසානයි. ඔහුගේ ඉන්දීය සම්භවය හැඟීම් මාත්‍රයක් පමණයි. කුරුතේලිස් වගේම කතාවේ දිගටම වගේ රැඳෙන ජුන්ඩයියාත් ඉන්දියානු සම්භවයක් ඇති අයෙක්. ඔහුගේ පරම්පරාවේ අය කේරළයෙන් ලංකාවට ඇවිත් තිබෙන්නේ පරම්පරා කිහිපයකට පෙරයි. ජුන්ඩයියාත් සිංහලයෙක් වී සිටියත් පරම්පරාවේ අය ඉන්දියාවෙන් රැගෙන ආ ඇතැම් දේ ඔහු රැකගෙන සිටිනවා.

රයිගම් රටේ පාරම්පරික ඉඩම් හිමි ගං කාරයෙකු වන කංකානම් මහත්තයා "ඉංග්‍රීසි ක්‍රමයට" පෝසත් වීම සඳහා ඉඩකඩම් උගස් කරමින් මිනිරන් කර්මාන්තය වෙනුවෙන් ආයෝජනය කරන නමුත් ඔහුට සාර්ථක වෙන්න ඉඩක් ලැබෙන්නේ නැහැ. ඇවැස්ස නෑකම වෙනුවෙන් ඔහුගේ පතළ බලාගන්න ගිරිගෝරිස් ළඟ තිබුණු අන්තිම පවුම් විසිපහ හොරකම් කරන කුරුතේලිස් ඒ සම්බන්ධව ඇතිවන කතාබහක් දුර දිග යාමෙන් පසුව කුරුතේලිස් අතින් මැරුම් කනවා. කංකානම්ගේ ආයෝජන වල ප්‍රතිඵල ලැබෙන්න ඔන්න මෙන්න කියලයි මෙය සිදු වෙන්නේ. කතාවේ මුල් කොටසේ තරමක නාට්‍යමය ගතියක් තිබුණත් එයින් කතාවට ලොකු හානියක් වෙන්නේ නැහැ.

කොහොම හරි කංකානම්ගේ ඉඩම් වල හැංගිලා තිබුණු මිනිරන් මතු කර ගන්නා කුරුතේලිස් එකින් එක තවත් ව්‍යාපාර ගණනාවක ආයෝජනය කරමින් ලොකු පෝසතෙක් වෙනවා. ඔහුගේ දරුවා රිචඩ් එංගලන්තයේ ඉගෙන ගෙන ලංකාවට නැවත එන්නේ මුදල් ඇති අයගේ ඊළඟ අපේක්ෂාව වන දේශපාලන බලයට ඉව අල්ලමිනුයි. මුදල් යහමින් ඇති නමුත් අලුතින් ප්‍රභූ තත්ත්වයට පත් වූ පවුලක දැරියක වෙනුවට ඔහු විවාහය සඳහා තෝරාගන්නේ පැරණි සම්මත අනුව ප්‍රභූන් සේ සැලකුණු නුවර කලාවියේ පවුල දැරිවියක්. කඩුල්ලේ උත්සාහ දරන්නේ ජාතික අනන්‍යතාවය හෝ වෙනත් අනන්‍යතාවයක් ගැන ලොකුවට කතා කරන ගොඩක් දෙනෙක්ගේ කිල්ලෝට වල හුණු තිබෙන බව කියන්නයි.

අනන්‍යතාවයන් කියන ඒවා පරම්පරාවෙන් උරුම වෙන එක බොහෝ විට සිදුවන දෙයක් වුවත්, එය හැමවිටම එසේම විය යුතු නැහැ. ඒ නිසා, පියාට නැති අනන්‍යතාවයක් තුළ දරුවෙකු රැඳී සිටීම හෝ එවැනි අනන්‍යතාවයක් වෙනුවෙන් පෙනී සිටීම අමුතු දෙයක් නෙමෙයි. ආර්ථික වාසි වෙනුවෙන් මිනිසුන් තමන්ගේ අනන්‍යතාවයන් වෙනස් කර ගන්නවා. ඇතැම් විට වෙනස් කරගත් බව වෙනත් අයට පෙනෙන්නට සලස්වනවා.

කඩුල්ලේ කුරුතේලිස් කංකානම්ගේ දුව බිරිඳ කර ගන්නේත්, එංගලන්ත සභාවට බැඳෙන්නේත් ආර්ථික වාසි වෙනුවෙන්. කුරුතේලිස්ගේ පුතා රිචඩ් නැවත බුද්ධාගමට හැරෙන්නේත්, නුවර කලාවියේ වන්නියාර් පවුලක දැරියක් සමඟ විවාහ වන්නේත් ඒ අරමුණින්. මෙහිදී මම ආර්ථික කියන වචනය භාවිතා කළත් එයට මුදල් නොවන වෙනත් වාසිත් ඇතුළත්.

කඩුල්ලේ කතාව දුවන කාල පරාසය වගේම එහි සඳහන් වෙන ස්ථාන හඳුනා ගැනීම එතරම් අපහසු නැහැ. ඒ කාලයේ සැබෑ ලෝකයේ සිදු වූ සිදුවීම් හා පැවති තත්ත්වයන් කතාවෙත් ඒ අයුරින්ම නිරූපණය වන නිසා කඩුල්ල එක දිගටම බලන එක වෙහෙසකර නැහැ. කඩුල්ල පටන් ගන්න කොට දුම්රිය මාර්ගය කළුතරට එනකම් හැදිලා. රබර් වගාව පටන් අරගෙන. කතාව ඉවර වන විට පොන්නම්බලම් උන්නැහේ කවුන්සලේට ගිහින්.

ටෙලිනාට්‍ය ශෛලියට වඩා තරමක් සිනමාවේ ශෛලිය තිබෙන නිසා කතාව වේගයෙන් ගලායාම තවත් පහසුවක්. රෑපගත කිරීමෙන් පසුව පරණ කොටස් නැවත නැවත ඔබ්බවමින් කතාව අනවශ්‍ය ලෙස දිග් ගස්සන පුරුද්ද ලංකාවේ ටෙලිනාට්‍ය වලට ආවේ කඩුල්ල හදලා ගොඩක් කාලෙකට පස්සෙයි.

කඩුල්ල ඒ කාලයේ සමාජයට වඩා තරමක් ඉදිරියෙන් සිටි ටෙලිනාට්‍යයක් කියා කියන්න පුළුවන්. කඩුල්ල එදාට වඩා අදට වටිනවා. කඩුල්ල පෙන්නලා සියවස් කාලකටත් පස්සේ හදන, එහි තේමාවට වඩා යාන්තමින් හෝ කිට්ටුවෙන් යන ටෙලිනාට්‍යයක් කඩුල්ල පිටිපස්සේ දණ ගගා ඉන්නේ නැතිව කඩුල්ල පැනලා ඉස්සරහට යා යුතුයි. එහෙම ටෙලිනාට්‍යයකට දැන් හොඳ ඉල්ලුමක් තිබෙනවා. මිණි ගං දෑළ කියන්නේ කෙසේවත්ම කඩුල්ල පැනලා ඉදිරියට පැන පහර දෙන ටෙලිනාට්‍යයක් නොවූවත් මේ ඉල්ලුම තිබෙන නිසා එය යම් තරමකින් හෝ ජනප්‍රිය වෙන්න පුළුවන්. තිර රචනයේ අඩුපාඩු තිබුණත් එහි රඟපෑම් හා සංගීත අධ්‍යක්ෂණය ආදිය නිසා කතාවට එළිය වැටෙනවා.

කොටස් තිස් ගණනක් බැලුවත් මිණි ගං දෑළෙහි කතා කරන කාල පරාසය ගැන තවමත් මට අදහසක් ගන්න අමාරුයි. කතාවේ මේ වන විට විකාශනය වී තිබෙන කොටස් වල සිදුවීම් සියල්ල වසරකටත් වඩා අඩු කාලයකදී සිදු වූ දේවල්. එහෙමනම්, මේ සිදුවීම් සිදු විය හැකිව තිබුණේ මොන අවුරුද්දේද?

මිණි ගං දෑළ පටන් ගන්න විට (හයවන කොටසේ දඩල්ලේ මුදලාලි ඔහුගේ පාණදුරේ නිවසට අරනෝලිස් සමඟ මුල් වරට පැමිණීමෙන් පසුව කියන පරිදි) ඒ හරියේ දුම්රිය මාර්ගය හදන්න පාර මනිනවා. දුං කෝච්චිය දැම්මට පස්සේ පානදුරේ කඩයක් කරන තමන්ගේ කඩ රස්සාවෙන් හා පානදුර කේන්ද්‍ර කරගෙන කරන කරත්ත රස්සාවෙන් දැන් මෙන් ලාබ ලබන්න බැරි වනු ඇතැයි ඔහු තමන්ගේ බිරිඳ සමඟ පවසනවා.

මුහුදුබඩ දුම්රිය මාර්ගයේ කොටුවේ සිට මොරටුව දක්වා දුම්රිය ධාවනය ආරම්භ වන්නේ 1877 මාර්තු පළමුවෙනිදා. ඒ අවුරුද්දේම සැප්තැම්බර් පළමුවෙනිදා පානදුර දක්වා දුම්රියක් ධාවනය වෙනවා. 1879 සැප්තැම්බර් 22 වෙනිදා කළුතර දක්වා දුම්රිය ධාවනය ආරම්භ වෙනවා. පානදුර හරියේ දුම්රිය පාර මැනීම මේ කාලයට වඩා වසර ගණනකට කලින් සිදු වූ දෙයක්.

කඩුල්ලේ කංකානම් මහත්තයාගේ ගෙදර වගේම දඩල්ලේ මුදලාලිගේ ගෙදරත් ඇවැස්ස නෑකමට කඹුරන ගිරිගෝරිස් කෙනෙක් ඉන්නවා. කඩුල්ලේ වගේ නෙමෙයි මිණි ගං දෑළේ හොරා වෙන්නේ මේ තමන්ගේම මිනිහා. ගිරිගෝරිස් ගෙදරින් පැනල යන්නේ දඩල්ලේ මුදලාලිගේ පතලක මැණිකක් වගේම ලොකු දෝණියන්දෑවත් අරගෙනයි. මිණි ගං දෑළේ තිස් තුන් වන කොටසෙදී මේ ගිරිගෝරිස් ඔහුගේ බිරිඳ කරලැයින් එක්ක වෙන කතා බහකදී කියන විදිහට ඒ දවස් වල ධර්මපාල උන්නාන්සෙ දේශනා පවත්වනවා. ඒ වගේම, ඔහු තමන් කුඩා කාලයේදී සිදු වුන පානදුරා වාදය මතක් කරනවා.

පානදුරා වාදය සිදුවුණේ 1873 අගෝස්තු මාසයේදී. පසුව අනගාරික ධර්මපාල වන දොන් ඩේවිඩ් හේවාවිතාරණ ඉපදෙන්නේ 1864 සැප්තැම්බර් වලදී.  පානදුරා වාදය සිදු වුනු කාලයේ ගිරිගෝරිස්ට අවුරුදු දහයක් පමණ කියා හිතුවොත් කලින් කී කතාබහ වෙනකොට 1885-1890 පමණවත් වෙලා තියෙන්න ඕනෑ. අටසිය හැත්තෑ ගණන් වලදී ධර්මපාල උන්නාන්සේගේ කතා ඇහෙන්න විදිහක් නැහැ. ඒත් ඒ කාලය වෙනකොට මුහුදුබඩ දුම්රිය මාර්ගය කළුතර පහු කරගෙන තවත් සෑහෙන දුරක් යනකම් හැදිලා ඉවරයි. ඒ නිසා, මේ කාලයේදී පානදුර හරියේ පාර මනින කතාව එක්ක මේ කතාව පෑහෙන්නේ නැහැ.

මිණි ගං දෑල පටන් ගන්නේ නැපෝහාමි බෞද්ධ භික්ෂුවක් ගඟෙන් එගොඩ කරන දර්ශනයකින්. කතාවේදී නැවත නැවත හමුවන මේ හාමුදුරුවෝ ඉන්නේ ගොරොක්ගොඩ පන්සලේ. මේ පන්සල අර්නෝලිස්ලාගේ ගමේ උදවිය සාමාන්‍යයෙන් යන පන්සල. එය ගමේ සිට වැඩි ඈතක තියෙන පන්සලක් බව කතාවෙන් පෙනෙන්නේ නැහැ. ඒ නිසා මම මුලදි හිතුවේ මේ ගම ලෙස නිරූපණය කෙරෙන්නේ රත්නපුරේ ගොරොක්ගොඩ කිට්ටුව තියෙන ගමක් කියලයි. රත්නපුරේ ගොරොක්ගොඩ තියෙන්නේ සුමනා බාලිකා විද්‍යාලය කිට්ටුව වර්තමාන රත්නපුර නගරයට ආසන්නවයි. කළු ගං ඉවුරේ තියෙන අනික් ගොරොක්ගොඩ තියෙන්නේ හොරණ කිට්ටුවයි.

ගමෙන් පැනල යන අරනෝලිස් දඩල්ලේ මුදලාලිගේ කරත්තෙ යටට රිංගන්නේ ඔහුගේ අනියම් භාර්යාවගේ කඩේ ඉස්සරහදී. සයිමන් මුදලාලිගේ මැරයින් ඒ දක්වාම ඔහු පස්සෙන් එන නිසා මේ කඩය ඒ ගමේම කඩයක් බව පැහැදිලියි. මේ කඩේ ඉඳලා පානදුරට යන අතරේදී පොකුණුවිට හමු වන නිසා මේ ගම කළු ගඟේ පොකුණුවිටට පහළින් තියෙන්න විදිහක් නැහැ.

කොහොම වුනත් කලින් කී කඩේ පසුව හැඳින්වෙන්නේ ඉඩන්ගොඩ කඩේ ලෙසයි. යාන්තම් එළිය වැටීගෙන එද්දී පිටත්වෙන දඩල්ලේ මුදලාලි එළිය වැටෙන්න කලින් ඉංගිරියට යාගන්න හදන එකත් එක්ක මේ ගම ඉඩන්ගොඩ හරියේ ගමක් කියන එක ගැලපෙනවා. හැබැයි ඔය හරියේ ඉඳලා රත්නපුර කිට්ටුව තියෙන ගොරොක්ගොඩට යන්නනම් ගඟ ඉහළට කිලෝමීටර් විස්සක් විතර හබල් ගාන්න වෙනවා. හොරණ හරියේ ගොරොක්ගොඩ පන්සලට ඊටත් වඩා දුරයි. ඉඩන්ගොඩ කිට්ටුව පැරණි පන්සල් ගණනාවක් මේ කාලයට පෙර ඉඳලම තියෙද්දී ගමේ මිනිස්සු ඒ තරම් දුරක් නිතර නිතර හබල් ගාන්න හේතුවක් නැහැ. සමහර විට ඉඩන්ගොඩ කිට්ටුව මම නොදන්න වෙන ගොරොක්ගොඩක් තියෙනවද දන්නෙ නැහැ.

කතාව පටන් ගන්න කාලයේ ඉඩන්ගොඩ හරියේ රබර් හිටවනවා. ලංකාවේ රබර් කර්මාන්තය ගැන කතා කරද්දී ඉඩන්ගොඩ මඟහැර යන්න බැහැ. ගම්පහ හෙනරත්ගොඩදී පළමුවත් පේරාදෙණියේදී දෙවනුවත් ලන්ඩන් වල කිවු උද්‍යානයෙන් මුලින් ගෙනා රබර් ඇට පැල කර ගැනීමෙන් පසුව කැලෑ දෙපාර්තමේන්තුව විසින් මුලින්ම පර්යේෂණාත්මක රබර් වගාවන් පටන්ගත්තේ ඉඩන්ගොඩ හා යටිපව්වේ. ඒ 1890දී පමණ. ඉන් පසුව, 1892දී නම්බපානේ. නමුත්, මේ මුල් රබර් වගාවන් වල අරමුණ වුණේ රබර් බීජ ලබාගැනීම මිස රබර් කිරි ලබාගැනීම නෙමෙයි.


ප්‍රමාණවත් රබර් බීජ ප්‍රමාණයක් නිෂ්පාදනය කරගන්න හැකි වීමෙන් පසුව, කැලෑ දෙපාර්තමේන්තුව විසින් කළුතර ප්‍රදේශයේ වැවිලිකරුවන්ට බීජ 1000ක් රුපියල් 5 බැගින් බීජ 90,000ක් මුලින්ම විකුණලා තියෙන්නේ 1893දීයි.

ලංකාවේ රබර් වගාව ලොකුවටම පැතිරෙන්නේ 1903-1905 කාලයේදීයි. ඒ කාලයේ ලංකාවේ රබර් වවා ඇති අක්කර ගණන දහදාහේ සිට හතළිස් දාහ දක්වා වැඩි වෙනවා. එයින් වැඩි ප්‍රමාණයක් සපරගමු පළාතේ. ඉතිරිය බස්නාහිර පළාතේ. පසුගිය සියවසේ මුල වෙනකම් රබර් වගාව ලොකුවට ව්‍යාප්ත වෙලා නොතිබුණත් 1895 පමණ කාලය ඉඩන්ගොඩ හරියේ රබර් වැවෙන කාලයක්.

මේ කාලය වන විට කොළඹ රත්නපුර පාර (ලෝ ලෙවල් එක) සෑහෙන තරමට දියුණු වී තිබුණු පාරක්. සෑහෙන තරමට කියා කියන්නේ අශ්ව කෝච්චි වලට හා ගොන් කරත්ත වලට වැඩි අපහසුවක් නැතිව යා හැකි තරමට. මේල් කෝච්චිය (මෙය අශ්ව කරත්තයක් මිස දුම්රියක් නෙමෙයි) මේ දවස් වල සතියේ සඳුදා, බදාදා හා සිකුරාදා දවස්වල උදේ කොටුවෙන් පිටත් වී හවස් වෙද්දී රත්නපුරේට ඇවිත් පහුවෙනිදා ආපහු යනවා. පාරේ යන ගොන් කරත්ත ඇතුළු සියලු වාහන ටොල් එකක් ගෙවිය යුතුව තිබුණා. රටේ පාරවල් වල ටොල් වලින් ආණ්ඩුව සෑහෙන ආදායමක් ලැබුවා. ඔය කාලයේ ගොන් කරත්ත වලටත් ලයිෂන් එකක් තිබිය යුතුයි.

කොහොම වුවත් පසුගිය සියවස ආරම්භ වන විටත් රත්නපුර පානදුර පාර හැදිල තිබුණේ නැහැ. රජයේ වැඩ දෙපාර්තමේන්තුවේ වාර්තා අනුව, පානදුර සිට නම්බපාන කිට්ටුවට හැතැම්ම විසිදෙකක් සහ රත්නපුර සිට කුරුගම්මෝදර කිට්ටුවට හැතැම්ම දහතුනක් කරත්ත වලට යා හැකි සේ පාර හැදිල තිබුණත් ඔය අතර හැතැම්ම එකොළහේ කරත්ත වලට යන්න පුළුවන් කමක් තිබී නැහැ. අශ්වයෙක් පිටේ හෝ පයින් යා යුතුව තිබුණු ඒ කොටස කරත්ත වලට යා හැකි පරිදි හදල තිබෙන්නේ පසුගිය සියවසේ මුල් කාර්තුවේදී. දඩල්ලේ මුදලාලි නවාතැන් ගත් ඉඩන්ගොඩ තියෙන්නේ ඔය මැද කොටසේ.

කළු ගඟ දිගේ භාණ්ඩ ප්‍රවාහනය කාලයක් තිස්සේ ජයටම කෙරෙන්න එක් හේතුවක් වුණේ කළු ගං ඉවුර කිට්ටුවෙන් මූදුකරේ ඉඳල රත්නපුරේට එක දිගටම එන්න කරත්ත පාරක් කාලයක් යන තුරුම හැදී නොතිබීමයි. කරත්ත පාර හැදෙන කොටම  ප්‍රවාහන මාධ්‍යයක් විදිහට කළු ගඟේ වැදගත් කම අඩු වුණා. ඉන් පසුව සෑහෙන කාලයකට පස්සේ පාලම් වැටෙනකම් ගඟේ ඉවුරු දෙක අතර මගී ප්‍රවාහනය කළු ඟග අයිනේ සිටි තොටියන් විසින් දිගටම කරගෙන ආවත් කළු ගඟ දිගේ සිදු වූ ප්‍රවාහනය පසුගිය සියවසේ මුල කාර්තුවේදී ක්‍රමයෙන් අඩු වී ගියා කියන්න පුළුවන්.

මිණි ගං දෑළට අනුව, කළු ගඟ දිගේ ඉහළට එන පානදුරේ දඩල්ලේ මුදලාලි හා මොරටුවේ සේතන් මුදලාලි මැණික් කර්මාන්තයේ යෙදෙන්නේ කුරුවිට හරියේදී. කතාවේ හැටියට මේ අයට කුරුවිටට ඇවිත් පහසුවෙන් තමන්ගේ ආධිපත්‍යය පතුරුවන්න හැකි වෙනවා. කළු ගඟ දිගේම උඩහට ඇවිත් කුරුවිටට එන්න බැහැ. එහෙම එන්නනම් කුරුගම්මෝදර ඉඳල කුරු ගඟ දිගේ උඩහට එන්න ඕනෑ. ගොඩක් අය දන්න බෝපත්පිටි ඇල්ල තියෙන්නෙත් කුරු ගඟේ කුරුවිටට උඩින්. කුරුවිටට පහළින් එල්ලාවල ඔයේ වතුරත් එකතු කරගෙන කුරුගම්මෝදරින් කළුගඟට වැටෙන කුරු ගඟ රත්නපුර කළුතර අතරදී හමුවන කළු ගං කොටස වගේ පළල හෝ ගැඹුර නැති එකක්. එහි අතරමැද තැන් ගණනක්ම ගල් පර වලින් පිරිලා. කුරුගම්මෝදර සිට කුරුවිටට පාරුවකින් එන එක කළුගඟ දිගේ ඉහළට එන තරම් ලේසියෙන් කරන්න පුළුවන් දෙයක් නෙවෙයි.

අනිත් එක සපරගමුවේ කළු ගං නිම්නයේ වගේම කුරුවිට හරියෙත් මැණික් ඉල්ලම් සහිත ඉඩම් තිබෙන ගම් යුරෝපීයයන් එන්න කලින් ඉඳලම ජනාකීර්ණව තිබුණු තැන් මිස පහළින් ගඟ දිගේ එන කෙනෙකුට පහසුවෙන් අල්ල ගන්න පුළුවන් පාළු ඉඩම් සේ පැවතුණේ නැහැ. මේ ඉඩම් බොහොමයක්ම කිසියම් පන්සලකට, දේවාලයකට හෝ සම්ප්‍රදායික ප්‍රභූ පවුලකට අයිතිව තිබුණු නින්දගම්. පසුගිය සියවස පටන් ගනිද්දී යම් තරමකින් මේවා විකිනෙන්න පටන් අරන් තිබුණත් මුදල් තිබුණු පළියටම පහළින් ආ කෙනෙක්ට හිතුමතේ ඉඩම් අල්ලගෙන පතල් කපන්න හැකියාවක් තිබුණා කියා මම හිතන්නේ නැහැ. එහෙම කරන්නනම් ගමේ ප්‍රධානියෙක් එක්ක ගිවිසුමක් ගහගන්නම වෙනවා.

කුරුවිට හරියේ වුණා කියා මිණි ගං දෑළේ චිත්‍රණය කරන ආකාරයේ සිදුවීම් සබරගමුවේ සිදු නොවුනාම නෙමෙයි. නමුත්, ඒ හරියකට අයිතිකාරයින් නැති ඉඩම් වැඩිපුර තිබුණු, එතරම් ළඟින් ළඟින් ගම් පිහිටා නොතිබුණු ඇඹිලිපිටිය කිට්ටුවට වගේ වෙන්න. ඒ වගේම පසුගිය සියවසේ මුලදී හෝ ඊට පෙර නොව මැද හරියේදී වගේ.

ඓතිහාසික පසුබිම සමඟ ගලපා බැළුවොත්නම් මිණි ගං දෑළේ තිර රචනය ඉතාමත්ම දුර්වලයි. එහි භාෂාව වුවත්, ලංකාවේ තැනින් තැනින් හොයාගෙන තිබෙන ප්‍රාදේශීය ව්‍යවහාර එකතු කරල මේ කතාව වෙනුවෙන්ම හදාගත් අමුතුම භාෂාවක් මිසක් කළු ගං දෑළේ පැරණි භාෂාවම නෙමෙයි. තිර රචනයේ වගේම ඇඳුම් පැළඳුම් ආදියේත් නොගැලපීම් එමටයි. රඟපෑම් හොඳ වුවත් මේ අඩුපාඩු නිසා රඟපෑම් නාස්ති වෙලා වගේ දැනෙනවා.

කඩුල්ල හදපු කාලයේ තරම් පහසුවෙන් දැන් මේ වගේ කතාවකට අවශ්‍ය කරන පසුතල හොයාගන්න අමාරුයි. ඒ වුණත්, නළුවෙක්ගේ ඇඳුමක ඇඟක මඩ කුණු ටිකක් තවරන එක වගේ පොඩි දෙයක්නම් කරන්න බැරිකමක් තියෙන්නේ හේතුවක් නැහැ.

කොයි තරම් අඩුපාඩු තිබුණත්, කතා කරන්න තරම්වත් දෙයක් නැති ටෙලි නාට්‍ය හැදෙන කාලයක මේ තරම් හෝ දුරකට වැඩේ ගොඩදාගෙන තිබීම අගය කළ යුතුයි. මේ කණ්ඩායමේම හෝ වෙනත් කණ්ඩායමක කවුරු හෝ කෙනෙක් ඉදිරියේදී හෝ තොටිලි වැට විතරක් නෙමෙයි කඩුල්ලෙ ලී වැටත් පැනලා කළු ගඟ දිගේ උඩු ගං පීනන වැඩේට හරියට අත ගැහුවොත් එය නාස්තියක් වෙයි කියා මම හිතන්නේ නැහැ.

(Image: https://livelearnloveeat.com/2017/05/18/big-boy/)

Friday, July 27, 2018

කළුගඟ දිගේ උඩු ගං බලා...


මාස කිහිපයකට පෙර මෙහි අපේ අනන්‍යතාවන් ගැන ලිපි කිහිපයක් ලියා පළ කෙරුණා. සිංහල අනන්‍යතාවය හා බෞද්ධ අනන්‍යතාවය වැනි මාතෘකා යටතේ ටිකක් කතා කළත් මේ හා අදාළව ලියන්න තියෙන දේවල් වලින් ඉතා විශාල කොටසක් තවමත් ලියැවී නැහැ. මෙහි ලිපියක් හෝ කිහිපයක් ලියා පළ කර තිබෙන වෙනත් මාතෘකා බොහොමයක් හා අදාළව වුවත් තත්ත්වය ඔය වගේ තමයි.

එකම දෙයක් ගැන එක දිගටම ලිපි කිහිපයක් පළ කල විට පළමුව කියවන අයට ටිකෙන් ටික එපා වෙනවා. දෙවනුව, ලියන්න මුලින් තිබුණු උද්‍යෝගය අඩු වෙනවා. ඒ වුණත්, ලියන්න වෙනස් වෙනස් මාතෘකා ඕනෑ තරම් තිබෙන නිසා එහෙම වුණා කියා මෙහි ලිපි ලියන එකනම් නැවතෙන්නේ නැහැ. හැමදාම පිටාර නොදැම්මත් කළු ගඟ ගලනවා වගේ කොහොම හරි දිගටම කෙරෙනවා.

මහානාම හිමියන්ගේ සිට සිංහල අනන්‍යතාවය ගැන කතා කරන ගොඩක් අය කරන්නේ කිසියම් නිශ්චිත ස්ථානයක සිට ඉදිරියට එන එකයි. අපට අවශ්‍යනම් එය අනෙක් පැත්තට කරන්නත් පුළුවන්. ඒ කියන්නේ අද සිට පසුපසට යන එක. කවුරුත් හරියටම නොදන්නා මුලකින් පටන් ගන්නවාට වඩා එය ප්‍රායෝගිකයි.

ප්‍රබල සිංහල අනන්‍යතාවයක් තිබෙන විශාල පිරිසක් අද ඉන්නවා. මේ අයගෙන් වැඩි පිරිසක් ඉන්නේ ලංකාවේ වුවත්, සැලකිය යුතු පිරිසක් ලෝකයේ හතර දිග් භාගයේම විසිරිලා ඉන්නවා. අද දකින්නට හැකි සිංහල අනන්‍යතාවය දැන් තිබෙන තැනට පැමිණි ගමන් මඟ දිගේ ආපසු ගියොත් අපට හමුවන ප්‍රධාන මඟ සලකුණක් හා හන්දියක් වන්නේ උඩරට සිංහල හා පහතරට සිංහල කියන අනන්‍යතා වල වැදගත්කම අඩු වී දිය වී යාම.

අද තමන් සිංහල සේ හඳුන්වා ගන්නා බොහෝ දෙනෙක් උඩරට හෝ පහතරට කියන අනන්‍යතා වැදගැම්මකට ඇති දේ සේ සලකන්නේ නැහැ. විවාහ සම්බන්ධතා වැනි අවස්ථා වලදී මේවා තවදුරටත් එතරම් සීමාකාරී සාධක නෙවෙයි. ඒ නිසා, ගොඩක්ම තරුණ අයෙකුට මේ කියන දේ ඇඟට දැනෙන එකක් නැහැ.

කාල වකවානු අනුව බැලුවොත්, උඩරට පහතරට භේදය පසුගිය සියවසේ මුල් අර්ධය තුළ හෙමිහිටත්, දෙවන අර්ධය තුළ වේගයෙනුත් දිය වී ගියා කියා සැලකිය හැකියි. ඊට පෙර සියවස් දෙක තුනක කාලය තුළ මේ උඩරට පහතරට අනන්‍යතා වල භූමිකාව ඉතා ප්‍රබල එකක්.

යුරෝපීයයන් එන්න කලින් ඔහොම භේදයක් තිබුණේ නැහැ කියා කාට හෝ කියන්න පුළුවන්. ඒක ඇත්ත. සියවස් ගණනක් තිස්සේම ලංකාවේ කුල අනන්‍යතා හා ප්‍රාදේශීය අනන්‍යතා වලට ලොකු වැදගත්කමක් ලැබුණත් උඩරට පහතරට සේ සිදු වුනු බෙදීම යුරෝපීයයන් පැමිණීමෙන් පසුව සිදුවුණු දේශපාලනික බෙදීම හේතුවෙන් සිදු වූ දෙයක්. කොහොම වුනත්, උඩරට පහතරට අනන්‍යතා දියවී යන රැල්ලට කුල හා ප්‍රාදේශීය අනන්‍යතාවනුත් ගසා ගෙන යනවා.

පෘතුගීසින් හා ලන්දේසීන් විසින් ලංකාවේ උඩරට පළාත් පාලනය කළේ නැහැ. ඇතැම් ඓතිහාසික තත්ත්වයන් තරමක් වෙනස් වූවානම් ඉංග්‍රීසින් විසිනුත් උඩරට ප්‍රදේශ යටත් කර නොගනු හැකිව තිබුණා. වත්මන් ඉන්දියාවේ බොහෝ ප්‍රදේශ ඉංග්‍රීසීන් විසින් පාලනය කලේ නැහැ. එහෙම වුනානම් අද වන විට මොන වගේ තත්ත්වයක් දකින්න ලැබෙයිද?

ආර්ථික වාසි හමුවේ තමන්ගේ චර්යාවන් වෙනස් කර ගැනීම මිනිස්සුන්ගේ ස්වභාවයක්. කලින් ඉහළ ස්ථරයේ සිටි රජු හා ඔහුගේ පාලනය වෙනුවට යුරෝපීයන් යටතේ ජීවත් වන්නට සිදුවීමෙන් පසුව පහතරට පෙදෙස් වල සිටි අය මේ අලුත් තත්ත්වයට ප්‍රතිචාර දක්වමින් ඔවුන්ගේ ආගම, ආහාර, ඇඳුම් පැළඳුම්, රැකියා, සමාජ චර්යාවන් ආදිය වෙනස් කරගත්තත් උඩරට ප්‍රදේශ වල එවැන්නක් සිදු වුණේ නැහැ. එයට සමාන්තරව මේ කණ්ඩායම් දෙක අතර ආවාහ විවාහ සිදුවීම පවා නැවතීම නිසා මේ සමාජ දෙක කාලයක් පරිණාමය වුණේ වෙන වෙනමයි. ඒ නිසා, භාෂා ව්‍යවහාර පවා යම් තරමකින් වෙනස් වුණා.

ඉංග්‍රීසින් විසින් උඩරට පළාතුත් එකතු කර ගැනීමෙන් පසුව උඩරට පහතරට කණ්ඩායම් වෙන් කළ දේශපාලන තාප්පය බිඳ වැටුණා. එහෙත්, ඒ වන විට මේ සමාජ දෙක කාලයක් තිස්සේ වෙනම ගමන් කර තිබුණු නිසා නැවත එකතු වෙන්නත් සෑහෙන කාලයක් ගියා. මතු පිටින් එකතු වීමක් වගේ පෙනුණත්, මෙහිදී වැඩිපුර සිදුවුණේ පහතරට සංස්කෘතිය උඩරටට ගලායාමක්. එහෙමත් නැත්නම් පහතරට ප්‍රදේශ වල කලින්ම සිදුවූ වෙනස්කම් කාල පමාවකින් පසුව උඩරට ප්‍රදේශ වල සිදු වීමක්.

මේ මිශ්‍ර වීමේදී ඇත්තටම සිදු වුණේ කුමක්ද කියා පැහැදිලි කරන්න උදාහරණයක් සේ අපට උඩරට මුල් ඇඳුම ගන්න පුළුවන්. අද ලංකාවේ පහතරට පෙදෙස්වල බොහෝ පිරිමින් විවාහ අවස්ථා වලදී උඩරට මුල් ඇඳුම අඳිනවා. එහෙත්, දැනට අවුරුදු තිහ හතළිහකට කලින් එවැනි අවස්ථා දැකගන්න ලැබුණේ නැහැ. දැන් මෙහි බැලූ බැල්මටම පේන්නේ උඩරට සංස්කෘතික අංගයක් පහතරටට පැමිණි බවයි. එහෙත්, මේ බැලූ බැල්මටම පෙනෙන වෙනසට යටින් තිබෙන්නේ වෙනස් කතාවක්.

ඔය උඩරට මුල් ඇඳුම කියන එක උඩරට පළාත් වල හැමෝම ඇඳපු ඇඳුමක් නෙමෙයි. එය ඇන්දේ කුල ධුරාවලියේ ඉහළින් සිටි අය පමණයි. කතාවට කිවුවේ මේ ඇඳුම එය ඇඳිය නොයුතු කෙනෙක් ඇන්දොත් වස් වදින බවයි. ඒ නිසා, වෙනත් ඇතැම් දේවල් වගේම මේ ඇඳුමෙනුත් කළේ උඩරට පළාත් වල සමාජ ධුරාවලියේ මැදින් ඉරක් අඳින එකයි. ඒ ඉරට යටින් හිටපු කෙනෙක්ට ධනවතෙකු වූ පමණින් ඉර පනින්න පුළුවන්කමක් තිබුණේ නැහැ. උඩරටට සාපේක්ෂව පහතරටදී යමෙකුට ධනවතෙකු විය හැකිනම් සමාජ ස්ථරයේ ඉහළට පහසුවෙන් නැඟ ප්‍රභූවරයෙකු වීමේ හැකියාවක් තිබුණා.

උඩරට හෝ පහතරට ඕනෑම පිරිමියෙකුට මුල් ඇඳුමක් කුලියට ගන්න මුදල් ගෙවන්න සූදානම්නම් දැන් ඒ අවශ්‍යතාවය සපුරාගන්න බාධාවක් නැහැ. කලින් ප්‍රභූවරුන්ට පමණක් මේ ඇඳුම ඇන්දවූ පරම්පරා වල දරුවෝ වගේම වෙනත් අලුත් අයත් දැන් මුදල් ගෙවන ඕනෑම කෙනෙකුට මේ ඇඳුම අන්දනවා. මතුපිටින් පෙනෙන දේ කුමක් වුවත් ඇත්තටම සිදු වෙලා තිබෙන්නේ උඩරට සම්මත බිඳ වැටී පහතරට සම්මත උඩරටටත් පැතිරීමයි.

ආගම ගත්තත් සිදු වුණේ මේ වගේම දෙයක්. පානදුර ප්‍රදේශය ආශ්‍රිතව ඇති වුනු බෞද්ධ පුනරුදය ගැන ගොඩක් අය කතා කරනවා. මෙහිදී ප්‍රචලිතම අදහස වන්නේ පානදුරා වාදය, අනගාරික ධර්මපාලගේ දේශනා ආදිය නිසා මේ පුනරුදය ඇති වූ බවයි. එය බොරුවක් නොවූවත්, මෙය සිදුවීම් කිහිපයක් හෝ පුද්ගලයින් කිහිප දෙනෙක් නිසා පමණක් ඇති වූ "සැපයුම මත" පමණක් පදනම් වී උඩ සිට පහළට පැමිණි දෙයක් නෙමෙයි. පානදුරා වාදය ඇති වන්නේත්, අනගාරික ධර්මපාල වැනි කෙනෙක් බිහිවන්නේත් ඒ සඳහා අවශ්‍ය "ඉල්ලුම" ඒ කාලය වන විටත් තිබුණු නිසයි. එය පසුපස සිංහලයින් අතරින් කිසියම් පිරිසක් වෙළඳ පංතියක් සේ හිස ඔසොවන්න දැරූ උත්සාහයත් තිබෙනවා වෙන්න පුළුවන්.

උදාහරණයක් ලෙස, අනගාරික ධර්මපාල චරිතය මතුවෙන්න දශකයට හෝ දෙකකට පෙර සිටම පානදුර පැත්තේ තැබෑරුම් එකින් එක වැහෙන්න පටන් ගෙන තිබුණු බව අදාළ කාලයේ ප්‍රාදේශීය සංඛ්‍යාලේඛණ පරීක්ෂා කර දැනගත හැකි දෙයක්. අනගාරික ධර්මපාල වැනි අයට මේ ඉල්ලුම සපුරාලන ප්‍රකාශකයෙකු වෙමින් පානදුර පැත්තෙන් පටන්ගත් රැල්ල රටපුරා පතුරුවන්න හැකි වුණා.

යුරෝපීයයන් යටතේ සිටියදී ආගම වෙනස් කර පසුව නැවත බෞද්ධයින් වූ පිරිස් එසේ ආපසු පැමිණියේ උඩරට පළාත් වල සිටි බෞද්ධයින් සිටි තැනටම නෙමෙයි. උඩරට පහතරට නැවත එකතු වන විට පහතරට නැවතත් බෞද්ධ වන බව මතුපිටින් පෙනුණත් පහතරට නැවත උපන් බෞද්ධයින්ගේ බුද්ධාගම උඩරටට ව්‍යාප්ත වීමක් ඒ අතර සිදු වූ බව අමතක කළ නොහැකියි. ඒ වගේම, පහතරට මිනිස්සුන් මෙන් වාණිජ භෝග වවන්නට උඩරට මිනිස්සුත් පටන් ගැනීමත් මේ සම්මිශ්‍රණය සමඟ සිදු වූ දෙයක්.

උඩරට පහතරට මිශ්‍ර වුණා කිවුවත් මෙය සිදුවන ක්‍රමයක් තිබිය යුතුයිනේ. කළුගඟ කියන්නේ පහතරට සංස්කෘතිය උඩරටට ගෙන ආ ප්‍රධාන නාලිකාවක්.

යාබද උස් කඳු ගණනක් තිබුණත්, සබරගමුවේ ප්‍රධාන නගර දෙකෙන් එකක් වන රත්නපුර නගරය මුහුදු මට්ටමේ සිට වැඩි උසක පිහිටි නගරයක් නෙමෙයි. රත්නපුරේට නිතරම ගංවතුර එන්නත් එය හේතුවක්. රත්නපුර නගරය ආසන්නයේදී වේ ගඟ කළු ගඟට එකතු වන දෙමුවාවත හරියෙන් පටන් ගත්තහම කළුතර දක්වාම වගේ කළු ගඟ ගලන්නේ ලොකු බෑවුමක් සහිතව නෙමෙයි. ඒ වගේම, මේ කොටසේ කළු ගඟේ සැලකිය යුතු තරමේ පළලක් හා ගැඹුරක් තිබෙනවා. ගල්පර, බාධක ආදිය අඩුයි. මේ හේතුව නිසා කළුගඟට කාලයක්ම ප්‍රවාහන මාර්ගයක් සේ විශාල වටිනාකමක් ලැබුණා.

මේ ප්‍රවේශ මාර්ගය පහතරට සංස්කෘතිය උඩරටට මුලින්ම වාගේ ගෙන ආ තැනක්. සියවස් කිහිපයකට පස්සේ උඩරට හා පහතරට අතර මිශ්‍ර විවාහ නැවතත් ආරම්භ වන විට රත්නපුර ඉදිරියෙන්ම සිටියා. [කළු ගඟේ සම්බන්ධයක් නැතත්, ලංකාවේ පසුකාලීන දේශපාලනය තීරණාත්මක ලෙස වෙනස් කරමින් බණ්ඩාරනායක හා රත්වත්තේ පවුල් සම්බන්ධ වීමත් මේ කතාවේ කොනකට ගෑවිය හැකියි.] අනෙක් උඩරට ප්‍රදේශ වලට වඩා කලින් කළු ගඟ දිගේ රත්නපුරේට පහතරට ඇඳුම්, කෑමබීම හා වචන ආදිය ආවා.

කළු ගඟ හරහා උඩු ගං බලා පාරු පදිමින් උඩරට හා පහතරට නැවත යා කිරීමේ පුරෝගාමී කාර්යයට දැන හෝ නොදැන මුල පිරුවේ කළු ගඟ දිගේ උඩු ගං බලා පාරු පැදපු කළුතර, පානදුර පැත්තේ මිනිස්සු. අදාළ දිශාවට නාභිගත වෙමින් නොවූවත්, මිණි ගං දෑළ ටෙලි නාට්‍යයේ කතා කරන්නේ මේ පුරෝගාමී මිනිස්සු ගැනයි.

රසික ඇතුළු සමහරු ප්‍රතිචාර හරහා කඩුල්ල ටෙලිනාට්‍යය ගැනත් කතා කරලා තිබුණා. කඩුල්ල කියන්නේ මට අනුව ලංකාවේ ටෙලිනාට්‍ය ඉතිහාසය තුළ හැදුණු හොඳම ටෙලි නාට්‍යයක්. එහි මුල් කොටස් වල කළු ගඟ ආශ්‍රිත ජන ජීවිතය ගැනත්, මිනිරන් කර්මාන්තය ගැනත් කතා කෙරෙනවා. ලංකාවේ ව්‍යාපාරික පන්තියේ නැගීම ගැනත්, මම මෙහි කතා කර ඇති පහතරට හා උඩරට සම්මිශ්‍රණය වීම ගැනත්, සිංහල අනන්‍යතාවය ගැනත් කඩුල්ලේ සාකච්ඡා වෙනවා..

කොහොම වුණත්, කඩුල්ල මිණි ගං දෑළ වගේ කළු ගඟ ඉහළට යන කතාවක් නෙමෙයි. එය කළුගඟේ මෝය කිට්ටුවෙන් පටන් අරගෙන එතනින් ගොඩ වී කොළඹ හරහා එංගලන්තය දක්වාම යන පසුගිය සියවසේ මුල් කාර්තුව ආවරණය කරමින් දශක තුනක පමණ කාලයක් පුරා දිවෙන කතාවක්. කඩුල්ල තිර පිටපත ලියන්න කලින් අදාළ කාලයේ ඉතිහාසය ගැන සැලකිය යුතු තරමේ හැදෑරීමක් කර තිබෙන නිසා එය බැලීම වෙහෙසකර නැහැ.

විචාරක දියණිය විසින් මැණික් නදිය ගලා බසී ටෙලිනාට්‍යය ගැනත් මතක් කර තිබුණා. මුලින්ම සෝමවීර සේනානායකගේ නවකතාව කියවීමෙන් පසුව මේ ටෙලිනාට්‍යයත් මම ඒ දවස් වලම බැලුවා. එය රත්නපුරේ මැණික් කර්මාන්තය ආශ්‍රිත ජීවිතය ගැන කතා කරන ටෙලි නාට්‍යයක් මිස කඩුල්ල වැනි අතීතයකට දිවෙන කතාවක් නෙමෙයි.

මිණි ගං දෑළේ චරිත කළු ගඟ දිගේ උඩහට, රත්නපුරය දක්වාම හෝ ඒ කිට්ටුවටම පාරු පදිනවා. කළු ගඟ දිගේ ඇවිත් නම්බපාන හරිය පහු කළ වහාම දිස්ත්‍රික්කය හා පළාත මාරුවෙනවා වගේම නිල වශයෙන් පහත රට සිට උඩරටට ප්‍රවේශ වෙනවා. ඒ සමඟ ක්‍රමක්‍රමයෙන් ගොඩක් දේවල් වෙනස් වෙන්න ගන්නවා. ඒත් ඒ දේවල් කෙරෙහි තිර රචකයා විසින් අවශ්‍ය පමණ අවධානය හෙළා ඇති බවක් පෙනෙන්නේ නැහැ.

මෙහිදී මගේ අරමුණ මඩ බිංදුවක් ඇඟේ නැතිව පතල් පොළෙන් එළියට පැමිණ, අපටත් මතක ඇති කාලයේ වෙළඳපොළට ආ වෛවර්ණ සරමක් ඇඳගෙන සිමෙන්ති බෝක්කුවක් උඩ වාඩි වී සිටින චරිත ගැන කතා කිරීම හෝ අඩු වශයෙන් මේ ටෙලි නාට්‍යයේ ගුණාගුණ කතා කිරීම නොවෙයි. මෙහි සඳහන් සිදුවීම් පාදක කර ගනිමින් පසුගිය සියවසේ මුල කළු ගං නිම්නයේ මේ මේ කොටසේ සිදු වූ වෙනස්වීම් ගැන කතා කිරීමයි. දැනගන්නට ලැබුණු පරිදි ප්‍රියාල් වීරසිංහ තිර පිටපත ලියන්නට පෙර කළු ගං නිම්නයේ පතල් ආශ්‍රිත ජන ශ්‍රැති ආදිය ගැන කිසියම් අධ්‍යයනයක් කර තිබුණත්, ගූගල් සෙවුමක දුරින් තිබෙන ඇතැම් ඓතිහාසික කරුණු මඟ හැර ගොස් ඇති බව පෙනීම එයට හේතුවයි.

කොහොම වුනත්, අදත් අවශ්‍ය තැනට එන්න කලින් වෙනත් දේවල් ගොඩක් ලියැවුණු නිසා ඒ දේවල් ගැන කතා කරන එක තවත් දවසකට ඉතිරි කරමු.

Wednesday, July 25, 2018

කාල නදිය හා මිණි ගං දෑළ

මිණි ගං දෑළ මේ දින වල සිරසේ විකාශනය වන ටෙලි නාට්‍යයක්. අද (ජූලි 25) වන විට ටෙලි නාට්‍යයේ කොටස් 33ක් විකාශනය වී අවසන්. මේ ටෙලි නාට්‍යය නරඹන්න පෙළඹවීමක් ඇති වුනේ අරූගේ අඩවියේ බ්ලොග් පෝස්ට් එකකිනුයි. අරූ විසින් මීට පෙර මේ අයුරින් හඳුන්වා දී තිබුණු ටෙලි නාට්‍ය, චිත්‍රපටි හා ගීත බොහොමයක්ම මගේ රුචිකත්වය සමඟ පෑහී තිබුණු නිසා මෙයත් මොන වගේද කියා බලන්න මම දෙවරක් හිතුවේ නැහැ.

ලංකාවෙන් පිට ජීවත් වන, අන්තර්ජාලය හරහා සිංහල ටෙලි නාට්‍ය නරඹන අප වැනි රසිකයින්ට ටෙලි නාට්‍යයක් විකාශනය වන නාලිකාව එතරම් වැදගත් කරුණක් නෙමෙයි. ඒ වුණත්, සිරසේ සාමාන්‍ය වට්ටෝරුවෙන් වෙනස් මේ වගේ ටෙලි නාට්‍යයක් එහි විකාශනය වීම මුලින්ම අවධානයට ලක් වූ දෙයක්.

මිණි ගං දෑළේ දිග හරින්නේ ඉතිහාසයේ එක්තරා අවදියක කළු ගං දෑළේ සිදු වූ සිදුවීම් සමුදායක්. බැලූ වනම මේ ටෙලිනාට්‍යයෙහි  සමීප බවක් දැනුණේ ඒ නිසා වෙන්න ඇති. මේ ටෙලිනාට්‍යය තුළ ජීවත් වන චරිත බොහොමයක් එක්කෝ මට හමු වී තිබෙන චරිත. එසේ නැත්නම් මා අසා දැන සිටි චරිත.

පළමුවෙනි කථාංගයේදීම හමු වෙන නැපෝහාමි කළු ගඟ අයිනේ ජීවත් වන තොටියෙක්. ඔහු තොටියෙක් වෙන්නේ ඔහුගේ පියාත්, පියාගේ පියාත් තොටියන් වූ නිසා. කතාවේ කියන කාලයට වඩා අවුරුදු හැත්තෑ පහකට නැත්නම් සීයකට පසුව පසුගිය සියවසේ තුන්වන කාර්තුවේදීත් නැපෝහාමිව මට හමු වී තිබෙනවා. එවිට මා කුඩා දරුවෙක්.

සයිමන් මුදලාලි හා දඩල්ලේ මුදලාලි වැනි අය ආර්ථික වාසි සොයමින් පහතරට සිට කළුගඟ දිගේ උඩහට පැමිණි අය. මෙවැනි ඇතැම් අය කලුගඟ ඉහළ ගම් වල බින්න බැස කතාවේ කාලයට වඩා සියවස් කාලකට පමණ පසුවත් පාලම් පාරු රස්සාව, රබර් කර්මාන්තය හා පතල් කර්මාන්තය වැනි රැකියා කරගෙන ගියා. ඔවුන් මට හමුවන විට සිටියේ ඔවුන්ගේ ජීවිත වල සැන්දෑ කාලයන්හියි.

කතාවේ හමුවන ගිරිගෝරිස් මැණික් පතලයකින් මැණිකක් ගෙන පැන ගොස් එය මුදල් කර පෝසතෙක් වන අයෙක්. ගිරිගෝරිස්ව මට ඔහුගේ තරුණ කාලයේදී හමු වී තිබෙනවා. ඒ වගේම, කුරුවිට නොවුණත්, ඇළහැර ඔක්කම්පිටිය වගේ පැති වල මැණික් ඉල්ලම් සහිත ඉඩම් චන්ඩි කමෙන් අයිතිකරගෙන සිටි උණ්ඩියාලාවත් මට ඔවුන්ගේ මැදි වයසේදී හමු වී තිබෙනවා.

අර්නෝලිස්ලාගේ පතල් පොළ මම දකින විට එහි වතුර ඉවත් කිරීම සඳහා ඉන්ධන වලින් ක්‍රියා කරන මෝටරයක් තිබුණත් වෙනත් කිසිම වෙනසක් වී තිබුණේ නැහැ. රත්නපුරේ පතල් පොළවල් වල ආකෘතිය ලොකුවට වෙනස් වෙන්න ගත්තේ නමසිය හැත්තෑ ගණන් වල තායි ජාතිකයින් මේ කර්මාන්තයට අත ගැසීමෙන් පසුවයි.


මා කුඩා කාලයේදී හමු වුණු මේ ගොඩක් දෙනෙක්ව මිණි ගං දෑළ හරහා දකින්න ලැබීම සතුටක්. මම හිතන්නේ මේ ටෙලිනාට්‍යයෙන් ස්පර්ශ කරන්නේ පසුගිය කාලයේ ටෙලිනාට්‍යකරුවන්ට මඟ හැරී තිබුණු කාල අවකාශයක්.

ටෙලි නාට්‍යයක්  නොවූවත් මෑතකදී මේ චරිත කෙරෙහි අවධානය හෙලා තිබුණු සාහිත්‍ය කෘතියක් වන්නේ 2014 රාජ්‍ය සාහිත්‍ය සම්මාන උළෙලේදී හොඳම නවකතාව සේ තේරුණු නෝබට් අයගමගේගේ "කාල නදී ගලා බසී" කෘතියයි. ඒ ගැන බොහෝ දෙනෙක් අතින් ලියැවී තිබෙනවා. එසේ ලියැවුණු බ්ලොග් සටහන් කිහිපයක් පහත තිබෙනවා.

http://sandunsevana.blogspot.com/2015/03/blog-post_13.html

http://me-and-err.blogspot.com/2015/06/blog-post_25.html

http://iranamvila.blogspot.com/2014/11/blog-post_20.html

http://nirmalaya.blogspot.com/2016/05/blog-post_24.html

මිණි ගං දෑළ ටෙලි නාට්‍යයේ චරිත ගොඩ නැඟීමේදී "කාල නදී ගලා බසී" කතාවෙන් කිසියම් ආභාෂයක් ලබා ඇති බවක් පෙනෙනවා. අරූගේ ලිපියේ විශේෂයෙන්ම අවධානය යොමු කර තිබුණේ සමන් ලෙනින් විසින් ගායනා කරන මිණි ගං දෑළ ටෙලි නාට්‍යයේ තේමා ගීතයටයි. එය නැවත නැවතත් අහන්නට හිතෙන ගීතයක් බව කිව යුතු නැහැ.

ජගත් ජේ එදිරිසිංහ විසින් ලියා සමන් ලෙනින් විසින්ම සංගීතවත් කර තිබෙන මේ ගීතය ඔවුන් මේ ටෙලි නාට්‍යය වෙනුවෙන් ප්‍රතිනිර්මාණය කර තිබෙන ගීතයක්. මුල් ගීතය සඳහා උත්තේජනය සපයා තිබෙන්නේ "කාල නදී ගලා බසී" කෘතියයි. පසුව මුල් ගීතයේ සංගීතයම යොදාගනිමින්, වචන සංශෝධනය කර ඔවුන් විසින්ම මිණි ගං දෑළ ගීතය ප්‍රතිනිර්මාණය කර තිබෙනවා. මුල් ගීතය හා මිණි ගං දෑළ තේමා ගීතය යන දෙකම පහත තිබෙනවා.



මිණි ගං දෑළ සුන්දර නිර්මාණයක්. එහි චරිත පිළිබඳව මට ලොකු ගැටළු නැහැ. නමුත්, මේ කතාවේ පසුබිමේ තිබෙන්නේ සිංහල අනන්‍යතාවය අද පවතින තැනට විකාශනය වීමේ ක්‍රියාවලියේ වැදගත් කොටසක්. අදාළ වකවානුවේ සැබෑවටම සිදුවූ ඓතිහාසික සිදුවීම් ගණනාවක් ගැන කතාවේදී සාකච්ඡා වෙනවා.

කතාවේ චරිත තමන්ට අවශ්‍ය පරිදි වෙනස් කිරීමේ අයිතිය ටෙලිනාට්‍යකරුවෙක්ට තිබුණත් එහි පසුබිමේ තිබෙන ඉතිහාසය හැකිතාක් නිවැරදිව නිරූපණය කිරීම එවැන්නෙකු විසින් අමතක නොකළ යුතු දෙයක්. ඒ සඳහා ප්‍රමාණවත් අධ්‍යනයක් කළ යුතුයි. මෙහිදී එයනම් සිදු වී ඇති බවක් පෙනෙන්නේ නැහැ. ඒ නිසා, මිණි ගං දෑළ සුන්දර නිර්මාණයක් වුවත් එහිදී කළු ගඟ මතුපිටින් හබල් ගාගෙන යනු මිස කළු ගඟේ පතුළ අතගාන බවක්නම් පෙනෙන්නේ නැහැ.

ලිපිය දිග් ගැසෙන නිසා මේ අඩුපාඩු පෙන්වා දීම ඉදිරි කොටසකට ඉතිරි කරන්නම්. එය කළ හැක්කේ මේ ටෙලිනාට්‍යය පසුබිමේ ඇති ක්‍රියාවලියේ ඓතිහාසික වැදගත්කම ගැන මුලින් පෙන්වා දීමෙන් පසුවයි.

Tuesday, July 24, 2018

වූල්වර්ත්ස් ලාබ අසාධාරණද?

ඕස්ට්‍රේලියාවේ වූල්වර්ත්ස් සමාගම් සමූහයේ මාර්ක්-අප් එක ගැන අපි පෙර ලිපියෙන් කතා කළා. නමුත්, එම සමාගමේ ලාභ ගැන හරියටම කතා කළේ නැහැ. වූල්වර්ත්ස් සමාගම ඇමරිකාවේ වෝල්මාර්ට් සමාගමට හෝ ලංකාවේ කාර්ගීල්ස් සමාගමට වඩා ලොකු මාර්ක්-අප් එකක් තබා ගන්නා බව පෙනුනත් ඒ හේතුව නිසාම ඒ සමාගම අධික ලාභ උපයන බවක් අදහස් වෙන්නේ නැහැ.

වූල්වර්ත්ස් වැනි සමාගමක සේවක වියදම්, ගොඩනැගිලි හා වාහන කුලී හෝ නඩත්තු වියදම්, ප්‍රවාහන වියදම්, ණය පොලී, විදුලි බිල් වැනි ගෙවීම් ඇතුළු අටෝරාසියක් වියදම් ආවරණය කරගන්න වෙන්නේ මේ මාර්ක්-අප් එකෙනුයි. ඒ සියලු වියදම් පියවීමෙන් පසුව ඉතිරිවන ශුද්ධ ලාභයෙනුත් කොටසක් රජයට බදු සේ ගෙවීමෙන් පසුවයි සමාගම වෙනුවෙන් ආයෝජනය කර ඇති කොටස් හිමිකරුවන්ට එහෙමත් නැත්නම් සමාගමේ අයිතිකරුවන්ට තමන්ගේ ආයෝජනය වෙනුවෙන් ප්‍රතිලාභ ලබාගත හැක්කේ.

තවත් දෙයක් කිවයුතුයි. අප මේ ලිපිමාලාවේදී අවධානයට ලක්කළ ඕස්ට්‍රේලියාවේ වූල්වර්ත්ස්, ඇමරිකාවේ වෝල්මාර්ට් හා ලංකාවේ කාර්ගීල්ස් වැනි සුපිරි වෙළඳසැල් කර්මාන්තයේ නියැලෙන ප්‍රධාන සමාගම් හැම එකක්ම වගේ අදාළ රටවල කොටස් වෙළඳපොළක ලැයිස්තුගත කර තිබෙන පොදු සමාගම්. ඒ නිසා, මෙවැනි සමාගමක අයිතිකරුවෙකු වෙන්න ඕනෑම පුද්ගලයෙකුට පුළුවන්කම තිබෙනවා. යම් හෙයකින් කිසියම් ලැයිස්තුගත සමාගමක ආයෝජනය කිරීමෙන් ලැබෙන ප්‍රතිලාභ ඉතා ඉහළ බව පෙනෙනවනම් ඒ ප්‍රතිලාභ තමන්ටත් ලබා ගන්න කිසිවෙකුට බාධාවක් නැහැ. ඒ නිසා, එකම පුද්ගලයෙකු එක වරම මෙවැනි සමාගමක පාරිභෝගිකයෙකු, සේවකයෙකු හා අයිතිකරුවෙකු විය හැකියි. ඒ හැර, සමාගම් අයිතිකරුවන් කියා ඉරකින් වෙන්කළ හැකි නිශ්චිත පුද්ගලයින් කණ්ඩායමක් නැහැ.

සමාගමක කොටස් හිමිකරුවෙකුට තමන්ගේ ආයෝජනය වෙනුවෙන් ප්‍රතිලාභ ලැබෙන්නේ ලාභාංශ වශයෙනුයි. ශුද්ධ ලාභය මත රජයට බදු ගෙවීමෙන් පසුව ඉතිරි වන මුදල හෝ එයින් කොටසක් මෙසේ ලාභාංශ සේ කොටස්කරුවන් වෙත ලබා දෙනවා. එහෙත්, ඇතැම් විට සමාගමට ව්‍යාපාරය පුළුල් කිරීම සඳහා අමතර ප්‍රාග්ධනය අවශ්‍යනම් මේ ලාභ වලින් කොටසක් හෝ මුළු මුදලම ලාභාංශ සේ මුදා නොහැර සමාගම වෙතම තබාගන්නත් පුළුවන්. එය අධ්‍යක්ෂ මණ්ඩලය ඇතුළු කළමණාකාරිත්වයේ තීරණයක්.

සමාගමක කොටස් හිමිකරුවෙකුට ප්‍රතිලාභ ලබාගත හැක්කේ ලාභාංශ හරහා පමණක් නෙමෙයි. සමාගමේ කොටසක වෙළඳපොළ මිල ඉහළ ගිය විටෙක ගැනුම් මිලට වඩා වැඩි මිලකට කොටසක් එකවර විකුණා ප්‍රාග්ධන ලාභයක් ලබන්නත් පුළුවන්. නමුත්, කොටස් මිල පහළ වැටෙන්නත් ඉඩ තිබෙන නිසා මෙය ප්‍රාග්ධන අලාභයක් වෙන්නත් බැරි නැහැ. මේ අනුව, සමාගමක කොටස් හිමිකරුවෙකුට තමන්ගේ ආයෝජනය වෙනුවෙන් ලැබෙන සමස්ත ප්‍රතිලාභය කියන්නේ ලැබුණු ලාභාංශ වල හා ප්‍රාග්ධන ලාභයේ හෝ අලාභයේ එකතුවයි.

සමාගමක ලාභ ඉහළ යන විට සාමාන්‍යයෙන් කොටස් හිමිකරුවන්ට ගෙවන ලාභාංශත් ඉහළ යනවා. දිගින් දිගටම සමාගමක ලාභ හා ලාභාංශ ඉහළ යන විට සමාගමේ අනාගත ලාභ හා ලාභාංශ පිළිබඳ අපේක්ෂාවන්ද ඉහළ යන නිසා එහි කොටස් මිලත් වැඩි වෙනවා. මෙවැනි අවස්ථාවක කොටස්හිමියෙකුට තමන්ගේ කොටස් විකුණා ලොකු ප්‍රාග්ධන ලාභයක් ලැබිය හැකි වුවත් එය රන් බිජු දමන කිකිළියකගේ බඩ පලනවා වැනි දෙයක් වෙන්න පුළුවන්. කොටස් විකුණා නොදැම්මොත්, අතට මුදල් නොලැබෙන නමුත් මුදල් නොකළ ප්‍රාග්ධන ලාභ නිසා කොටස් හිමිකරුවෙකුගේ වත්කම් ඉහළ යනවා. ඇමසන් සමාගමේ කොටස් මිල ඉහළ යද්දී ජෙෆ් බෙසෝස් ලෝකයේ ලොකුම වත්කම්හිමියා බවට පත් වුණේ මේ විදිහටයි.

සමාගමක ලාභ ලාභාංශ සේ බෙදා නොහැර සමාගමේ ව්‍යාපාරික කටයුතු පුළුල් කිරීම සඳහා වෙන් කරන්නේ එසේ කිරීමෙන් එහි අනාගත ලාභ තවත් වැඩි කර ගත හැකි බව පෙනෙන විටයි. ඒ නිසා, සමාගමක ලාභ ඉහළ ගොස් ඒවා ලාභාංශ ලෙස බෙදා නොහැර සමාගමේම ඉතිරි කරගත් විටත් එහි අනාගත ලාභ හා ලාභාංශ පිළිබඳ අපේක්ෂාවන් ඉහළ කොටස් මිල වැඩි වීම නිසා කොටස් හිමිකරුවන්ගේ වත්කම් ඉහළ යනවා. කොටස් හිමිකරුවෙකුට අවශ්‍යනම් තමන්ගේ වත්කම් වලින් කොටසක් මුදල් කිරීමේ හැකියාව තිබෙන නිසා සමාගමේ ලාභ ලාභාංශ ලෙස ලබා නොදී සමාගමේම රඳවාගත්තාය කියා දිගුකාලීනව එවැන්නෙකු විසින් ලබන ප්‍රතිලාභ වල ලොකු වෙනසක් වෙන්නේ නැහැ.

පහත වගුවේ හා රූප සටහන් තුනේ පෙන්වා තිබෙන්නේ පසුගිය වසර දහය තුළ වූල්වර්ත්ස් කොටස්හිමිකරුවන්ට ගෙවූ ලාභාංශ, එම සමාගමේ කොටස් මිල විචලනය වූ ආකාරය හා කොටස් මිලට සාපේක්ෂව ලාභාංශ වල ප්‍රතිලාභ අනුපාතිකයයි.

වූල්වර්ත්ස් සමාගම සාමාන්‍යයෙන් වසරකට දෙවරක් ලාභාංශ ගෙවා ඇති බව පෙනෙනවා. ඒ වසරේ පළමු හා තෙවන කාර්තු අවසානයේදී. පුරුද්දක් ලෙස තෙවන කාර්තුව අවසානයේදී සුළුවෙන් වුවත් තරමක් වැඩි මුදලක් ලාභාංශ සේ ගෙවා තිබෙනවා.





ඉහත කී සේ සයමසකට වරක් ලාභාංශ වශයෙන් කොටස් හිමිකරුවෙකුට ගෙවා ඇති මුදල කොටසක වෙළඳපොල වටිනාකමේ ප්‍රතිශතයක් සේ ගත්තොත් මධ්‍යන්‍ය අගයක් ලෙස 2% කට වඩා තරමක් අඩුයි. ඒ කියන්නේ, කොටස් හිමියන්ගේ ආයෝජන වෙනුවෙන් ලාභාංශ සේ වසරකට ලැබී ඇති ප්‍රතිලාභය 4% මට්ටම ඉක්මවා නැහැ. 2008 මාර්තු හා 2018 මාර්තු අතර කාලය සැලකුවොත් වූල්වර්ත්ස් කොටසක මිලෙහි අඩුවීමකුයි දැකිය හැක්කේ. එම මිල ඕස්ට්‍රේලියානු ඩොලර් 29.35 සිට 26.29 දක්වා පහත වැටී තිබෙනවා. මේ වන විට මේ කොටස් මිල නැවතත් ඕස්ට්‍රේලියානු ඩොලර් 30.99 මට්ටමට පැමිණ තිබෙන බව සැලකුවත් එය වසරකට 0.5% කට වඩා නොවැඩි වර්ධනයක්. ඒ නිසා, වූල්වර්ත්ස් කොටස් හිමියකු විසින් ලබා තිබෙන සාමාන්‍ය ප්‍රතිලාභය වසරකට 4.5% කට වඩා නැහැ.

වසර දහයකට පෙර, එනම් 2008 වසරේ මුල් අර්ධය තුළ ඕස්ට්‍රේලියානු රජය විසින් නිකුත් කළ දස අවුරුදු බැඳුම්කර වෙනුවෙන් ලැබිය හැකිව තිබුණු ප්‍රතිලාභය 6% මට්ටමටත් වඩා වැඩියි. මේ බැඳුම්කර කොටස් ආයෝජන මෙන් අවදානම් ආයෝජන නෙමෙයි. ඕස්ට්‍රේලියානු රජය විසින් නිකුත් කරන දස අවුරුදු බැඳුම්කරයක් වෙනුවෙන් පොරොන්දු වන ප්‍රතිලාභය නොලැබී යන්න ඉඩක් නැති තරම්. මේ පදනම මත බැලුවොත් වූල්වර්ත්ස් කොටස්හිමිකරුවෙක් 2008 මුලදී තමන්ගේ කොටස් මුදල් කර ඕස්ට්‍රේලියානු රජයේ බැඳුම්කර මිල දී ගත්තානම් මේ වන විට 6% ඉක්මවන ප්‍රතිලාභයක් ලබා අවසන්. එසේ නොකර වූල්වර්ත්ස් ලාභ මත විශ්වාසය තබාගෙන සිටීම නිසා ඔවුන්ට සිදුවී තිබෙන්නේ ආයෝජනය කළ මුදලින් 1.5% ක් ඉක්මවන අලාභයක්.

තත්ත්වය මෙසේනම්, වූල්වර්ත්ස් අයිතිකරුවන් පාඩු විඳිමින් මේ ව්‍යාපාරය තුළ රැඳී සිට ඇත්තේ ඇයි? ඔවුන් අපේක්ෂා කරන්නට ඇත්තේ පසුගිය දස වසර තුළ එම සමාගමේ ලාභ මීට වඩා වැඩි වනු ඇති බවයි. එහෙත්, සේවක වියදම් ඉහළ යාම, ඉහල ගිය තරඟකාරිත්වය හෝ වෙනත් හේතුවක් මත එය එසේ සිදු වී නැහැ. ස්වයංකරණය හඳුන්වා දෙමින් සේවක වියදම් අඩු කර ලාභ වැඩිකරගන්නට ඔවුන් උත්සාහ දරා තිබුණත්, හොරකම් වැඩි වීම හෝ වෙනත් හේතුවක් නිසා එසේ කිරීමෙන් පසුවත් ඔවුන්ට අවශ්‍ය පමණ ලාභයක් ලබන්නට හැකි වී නැහැ.

මා වූල්වර්ත්ස්හි සුළු කොටස්හිමියෙක්ව සිටියානම් මේ වෙලාවේ උනන්දුවෙන් බලා සිටින්නේ අනාගත ලාභ වැඩි කරගැනීම සඳහා සමාගමේ කළමනාකාරිත්වය විසින් කවර ක්‍රියාමාර්ග ගන්නේද යන්න දෙසයි. එවැනි ක්‍රියාමාර්ග ගන්නා බවක් පෙනෙන්නේ නැත්නම් මා කරන්නේ මගේ කොටස් විකුණා දැමීමයි. මේ වෙලාවේ ඕස්ට්‍රේලියානු රජය විසින් නිකුත් කරන දස අවුරුදු බැඳුම්කරයක ඵලදා අනුපාතිකය 2.7% පමණ මට්ටමක තිබුණත් ආසන්නම වසර කිහිපය තුළ වූල්වර්ත්ස් සමාගමේ ලාභාංශ අනුපාතික දෙස බැලූ විට අවදානම අඩු බැඳුම්කර වලට මුදල් මාරු කිරීම වුණත් නරකම නැහැ. හොයා බැලුවොත්, අවදානමට සාපේක්ෂව වැඩි ප්‍රතිලාභ ලැබීමේ ඉඩක් තිබෙන වෙනත් ඕස්ට්‍රේලියානු සමාගම් වල කොටස් ඕනෑ තරම් ඇති.

බොහෝ දෙනෙක් මෙසේ සිතා තමන් සතු වූල්වර්ත්ස් කොටස් විකුණන්න පෙළඹුනොත් සිදුවන්නේ වූල්වර්ත්ස් කොටසක මිල දැන් තිබෙන මට්ටමට වඩා පහළට වැටීමයි. එය එසේ නොවන්නටනම් එහි කළමනාකාරිත්වයට ඉතා ඉක්මණින්ම සමාගමේ ලාභ වැඩි කරගැනීමේ උපාය මාර්ගයක් ගැන හිතන්නට වෙනවා.

වෙබ් ලිපිනය:

දවස් පහේ නිවාඩුව

මේ සති අන්තයේ ලංකාවේ බැංකු දවස් පහකට වහනවා කියන එක දැන් අලුත් ප්‍රවෘත්තියක් නෙමෙයි. ඒ දවස් පහේ විය හැකි දේවල් ගැන කතා කරන එක පැත්තකින් තියලා...