සේනා සිංහ ප්‍රශ්නය

සමරිසි අයිතීන් ගැන ඇති වූ කැබිනට් සාකච්ඡාවකදී අමාත්‍ය සුජීව සේනසිංහ විසින් ඇසුවේයැයි මාධ්‍ය වල වාර්තා වී තිබුණු ප්‍රශ්නයක් නිසා සුජීව සේනසිංහ සමාජ මාධ්‍ය තුළ බයිට් වී තිබුණේය. වාර්තා වී ඇති පරිදි අදාළ ප්‍රශ්නය මෙවැන්නකි.

"දැන් මේ නීතිමය වෙනසින් පසුව සතුන් සමග ලිංගිකව හැසිරීමත් නීතිගත වෙනවාද?"

ඇතැම් අය මේ ප්‍රශ්නය අර්ථකථනය කර තිබුණේ සුජීව සේනසිංහගේ දැනුම පිළිබඳ ප්‍රශ්නයක් ලෙසිනි. තවත් අය මෙය ඔහුගේ ආකල්ප පිළිබඳ ප්‍රශ්නයක් ලෙස හඳුනාගෙන තිබුණේය.

සේනාසිංහගේ ප්‍රශ්නය කලින් කලට ඇතැම් සේනා වල අයිතිකාරයින් සිංහයින් වන්නට අසන ආකාරයේ ගොංපාට් ප්‍රශ්නයක් නොවන්නට ඉඩ තිබේ. නීති විද්‍යාලයේ ඉගෙනුම ලබා නීති වෘත්තිකයෙකු ලෙස කටයුතු කරන සේනාසිංහගේ ප්‍රශ්නය තේරුමක් තිබුණු, ඇසිය යුතු ප්‍රශ්නයක් වූවා විය හැකිය. උඩ පාවෙන කොස් කොළ, ක්‍රෝටන් කොළ මෙන් පරිධියේ ඇති දේවල් මාධ්‍ය තුළ උඩට පැමිණීම අමුතු දෙයක් නොවේ. පාඨකයින්ගේ ඉල්ලුම ඇත්තේ මෙසේ උඩ පාවෙන කොස් කොළ හා ක්‍රෝටන් කොළ වලටය.

සමලිංගික සම්බන්ධතා පැවැත්වීම ලංකාවේ නීතියෙන් දඬුවම් ලැබිය හැකි වරදක් ලෙස අර්ථ දැක්වෙන්නේ දණ්ඩ නීති සංග්‍රහය මත පදනම්වය. ඉංග්‍රිසීන් විසින් 1883දී හඳුන්වා දුන් දණ්ඩ නීති සංග්‍රහයේ 365 වගන්තිය අනුව "පිරිමියෙකු, ගැහැණියක හෝ සතෙකු සමඟ සිය කැමැත්තෙන් අස්වාභාවික (against the order of nature) ලෙස ලිංගික සේවනයේ යෙදෙන ඕනෑම තැනැත්තෙකුට වසර දහයක් දක්වා වන බරපතල වැඩ සහිත හෝ රහිත සිර දඬුවමක් ලබා දිය හැකි අතර එයට අමතරව දඩයක්ද නියම කළ හැකිය."

මුල් පණතේ 365A වගන්තිය අනුව ප්‍රසිද්ධියේ හෝ පෞද්ගලිකව පිරිමියෙකු සමඟ අවිනීත ලෙස හැසිරෙන වෙනත් පිරිමියෙකුට වසර දෙකක් දක්වා වන බරපතල වැඩ සහිත හෝ රහිත සිර දඬුවමක් ලබා දීම, දඩයක් නියම කිරීම හෝ මේ දඬුවම් දෙකම ලබා දිය හැකි වූ අතර ඊට අමතරව කසපහර දීමද කළ හැකි විය.

දණ්ඩ නීති සංග්‍රහය මේ වන විට වාර ගණනක් සංශෝධනය වී ඇතත් ඉහත 365 වගන්තිය තවමත් එසේම පවතී. එම මුල් වගන්තියට අමතරව බාලවයස්කරුවන් සමඟ පවත්වන ලිංගික සම්බන්ධතා සඳහා දඬුවම් වඩා දැඩි කරමින් අමතර කොටසක් ඉහත වගන්තියට එකතු වී තිබේ. ඒ අතර, 365A වගන්තිය සැලකිය යුතු ලෙස පුළුල් වී ඇති අතර "පිරිමියෙකු" යන්න "පුද්ගලයෙකු" ලෙස වෙනස් කර තිබේ. දඬුවමින් කසපහර දීම ඉවත් කර ඇත.

මට හිතෙන හැටියටනම් මේ "අස්වාභාවික" හා "අවිනීත" ආදී යෙදුම් වල තියෙන්නේ සංස්කෘතික අර්ථයකි. අස්වාභාවික ලිංගික හැසිරීම් ගැන කතා කළ හැක්කේ ස්වභාවික ලිංගික හැසිරීම් යනු කවරේදැයි නිශ්චිතව හඳුනාගත හැකිනම් පමණි. එහෙත්, සෑම කලකම, සෑම සංස්කෘතියක් තුළම ස්වභාවික ලිංගික හැසිරීම් ලෙස හඳුනා ගැනෙන්නේ එකම දෙයම නොවේ. 

රෝස කැලෙන් ළමයි ඇහිඳ මිනිස් ජනගහණය ස්ථාවරව තබා ගත නොහැකි බව කලක සිටම පොදු දැනුමක් වූ නිසා දරුවන් බිහි කිරීමේ හැකියාව ඇති ගැහැණියක හා පිරිමියෙකු අතර සිදුවන "සාමාන්‍ය" ලිංගික හැසිරීමක් ස්වභාවික ලෙස සැලකිය හැකි වුවත් මේ අදහස වුවද අදටත් එක ලෙස සෑම සමාජයකම පිළි නොගැනේ. විවාහයෙන් බාහිර සම්බන්ධතාවක් වීම, අවම වයස් සීමාවන්, වයස් පරතරයේ වෙනස්කම්, ලේ ඥාතිත්වයේ සීමාවන්, කැමැත්ත ප්‍රකාශ කිරීමෙහි සීමාවන් ආදී විවිධ හේතු මත ගැහැණියක හා පිරිමියෙකු අතර සිදුවන "සාමාන්‍ය" ලිංගික හැසිරීමක් කිසියම් සංස්කෘතියක් තුළ "අසම්මත" "අසාමාන්‍ය" හෝ "අස්වාභාවික" හැසිරීමක් ලෙස අර්ථ දැක්වෙන්නට පුළුවන.

ලංකාවට දණ්ඩ නීති පණත හඳුන්වාදෙන කාලයේ ඉංග්‍රීසින් විසින් ස්වභාවික ලිංගික හැසිරීමක් ලෙස සැලකුවේ විවාහය තුළ ගැහැණියක හා පිරිමියෙකු අතර ඇතිවන "සාමාන්‍ය" ලිංගික හැසිරීමකි. මේ අනුව, විවාහය තුළ වුවද ගැහැණියක හා පිරිමියෙකු අතර ඇතිවන වෙනත් ආකාරයේ ලිංගික හැසිරීම් "අස්වාභාවික" හැසිරීම්ය. එමෙන්ම, සමරිසි හා සත්වරිසි  හැසිරීම් "ස්වභාවික" නැත. මේ දැක්ම තනිකරම වාගේ එවක ඉංග්‍රීසි සදාචාරය මත පදනම් වූවකි. කෙසේවුවද, මෙවැනි ඇතැම් හැසිරීම් "අස්වාභාවික" ලෙස නීතියෙන් හඳුනාගන්නට සිදුවීමෙන්ම පෙනෙන්නේ එවැනි හැසිරීම් "ස්වභාවික" ලෙස කාලයක් තිස්සේ සමාජයේ පැවතී ඇති බවයි.

අස්වාභාවික ලිංගික ක්‍රියාවන්ට දඬුවම් පමුණුවන දණ්ඩ නීති සංග්‍රහයේ 365 වගන්තියෙන් ප්‍රායෝගිකව ඉටු වූ කාර්යයක් හෝ සිදු වූ බලපෑමක් ඇතැයි මම නොසිතමි. දෙදෙනෙකු අතර ස්ව කැමැත්තෙන් පෞද්ගලිකව සිදුවන ලිංගික කාර්යයන් සොයා බලමින් අස්වාභාවිකත්වය පදනම් කරගෙන නඩු පැවරීම ප්‍රායෝගිකව කළ හැක්කක් නොවේ. මෙය මේ නීතිය ඉවත් කර දැමිය යුතු එක් හේතුවකි. ක්‍රියාත්මක නොවන, ප්‍රායෝගිකව ක්‍රියාත්මක කළ නොහැකි නීති පොතේ පමණක් තබාගෙන සිටීමෙන් වෙන්නේ සමස්තයක් ලෙස නීතිය හෑල්ලුවට ලක්වීම පමණි.

කෙසේ වුවද, මේ නීතිය ඉවත් කරන්නට හදන්නේ (GSP කතාව පැත්තකින් තිබ්බොත්) ඉහත පදනමින් නොවේ. සමරිසි හැසිරීම් "ස්වභාවික" හැසිරීම්ය යන මතය මුල් කර ගනිමිනි. මේ මතය අනුව, කිසියම් පුද්ගලයෙකුගේ සමරිසි චර්යාව මුළුමනින්ම හෝ යම් කිසි දුරකට ඔහුගේ හෝ ඇයගේ උපතින් ගෙන ආ මිනිස් ස්වභාවය සම්බන්ධ එකකි. එය එසේනම්, ඇත්තටම දණ්ඩ නීති සංග්‍රහයේ 365 වගන්තිය ඉවත් කරන්නට අවශ්‍ය වන්නේද නැත. ඒ, එම වගන්තිය යටතේ "ස්වභාවික" ලිංගික හැසිරීමකට දඬුවම් කළ නොහැකි බැවිනි.

ස්වභාවික ලිංගික හැසිරීම් පිළිබඳ බටහිර මතය පසුගිය සියවසකට වැඩි කාලය තුළ සැලකිය යුතු ලෙස වෙනස් වී තිබේ. සමරිසි හැසිරීම් ස්වභාවික බව අද පිළිගැනෙන අතර සමරිසි අයිතීන් තහවුරු කරන නීති හඳුන්වා දීමේ රැල්ලක්ද බටහිරින් ඇරඹී පැතිරී යයි. වසර දහයකට පෙර ලෝකයේ රටවල් 92 ක සමරිසි හැසිරීම් නීති විරෝධී ලෙස සැලකුණු අතර ඉහත රැල්ලේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස දැන් මේ රටවල් ගණන 72 දක්වා අඩු වී තිබේ. 

අනෙක් අතට, සත්වරිසි චර්යාවන් සම්බන්ධව රැල්ල හමන්නේ තනිකරම ප්‍රතිවිරුද්ධ අතටය. සතුන් සමඟ ලිංගික හැසිරීම් තහනම් කරමින් නීති පැනවීමේ රැල්ලක්ද පසුගිය දශකය තුළ බටහිර රටවල් තුළ හමායමින් පවතී. එමෙන්ම මෙවැනි හැසිරීම් මානසික රෝග ලෙසද හඳුනා ගැනේ. සත්ව හිංසනයේ සීමාවන්ගෙන් ඔබ්බට මෙවැනි චර්යාවන්ට එරෙහිව පැනවෙන නීති සැලකිය හැක්කේ සදාචාරාත්මක නීති වශයෙනි. සදාචාරාත්මක නීති සඳහා ඉල්ලුමක් ඇති වන්නේ කිසියම් සංස්කෘතියක් තුළය. ලංකාවේ පොහොය දින මත්පැන් නොවිකිණීම උදාහරණයකි.

ලංකාවේදී සත්වරිසි ලිංගික චර්යාවක් වරදක් වන්නේ සමරිසි චර්යාවන් හා "අස්වාභාවික" විෂමලිංගික චර්යාවන් නීති විරෝධී ලෙස නම් කෙරෙන දණ්ඩ නීති සංග්‍රහයේ 365 වගන්තිය අනුවය. සමරිසි චර්යාවන්ට හා "අස්වාභාවික" ලෙස සැලකෙන විෂමලිංගික චර්යාවන්ට ඉඩ සලසනු පිණිස ඉහත වගන්තිය මුළුමනින්ම ඉවත් කළහොත් සත්වරිසි චර්යාවන්ටද නීතිමය ආවරණයක් ලැබේ. සුජීව සේනසිංහ විසින් විමසුවේ මේ කරුණ වන්නට පුළුවන.

බාස්මතී කමු සතොසේ!

බාස්මතී කියන්නේ මා කුඩා කාලයේ අසා තිබුණු එහෙත් කා නොතිබුණු හාලකි. ඒ කාලයේ මේ බාස්මතී හාල් ගැන අසා තිබුණේ ඉතා රසවත්, සියුම්, සුවඳැති එමෙන්ම ඉතා මිල අධික සහල් වර්ගයක් වශයෙනි. වැඩිහිටියන්ගේ කතාබහ තුළ අසා තිබුණු මේ පුදුම හාල් වර්ගය කන්නට තබා ආසන්න නගර වල පිහිටි වෙළදසැල් කිසිවක විකුණන්නට හෝ නොතිබුණු බැවින් ඒ කාලයේ බාස්මතී යනු සිතින් සිතාගත යුතු සංකල්පයක් පමණක් විය.

බාස්මතී තබා සම්බා හෝ සුදුහාල් වලින් ඉවූ බතක් වුවද කන්නට ඒ දවස්වල අපට නිතර ඉඩ ලැබුණේ නැත. ඒ, බොහෝ විට ගෙදර ඉදුණේ අපේම කුඹුරු වල වී තම්බා, වේලා, කොටා සකසා ගත් හාල් බැවිනි. ඒ නිසා ඒ දවස් වල සුදු "රටහාලේ" බතක් කන්නට වුවද තිබුණේ ලොකු පෙරේත කමකි. පසුව මේ කුඹුරු මවගේ හා පියාගේ පවුලේ සාමාජික සාමාජිකාවන් අතර බෙදී යාමත්, අපට අයිති වුනු කුඹුරු කෑලි විකුණා දැමීම හෝ පුරන්වීමත් නිසා අපේ පවුලේ අවශ්‍යතාවයන් සපුරා ගැනීමට හාල් කඩෙන් ගන්නට සිදුවුවත් අපේ ගෙදර ඇත්තන්, විශේෂයෙන්ම මගේ පියා, රතු හාලට ඇබ්බැහි වී සිටි නිසා හැමවිටම වාගේ මෙසේ කඩෙන් ගත්තේත් රතු හාල්ය.

කලක් යද්දී අනෙක් හාල් වර්ග මෙන්ම බාස්මතී හාල්ද අපේ පැත්තේ වෙළඳසැල් වල දකින්නට පුළුවන් වුණත් මේ හාලට විශේෂ ආකර්ශනයක් ඇති නොවුණේ  බාස්මතී හාල් සාපේක්ෂව මිල අධික වූ නිසාම නොවේ. බාස්මතී හාලේ කියන තරම් අමුතු විශේෂත්වයක් නොතිබුණු නිසාය. ඇතැම් විට එවැනි විශේෂයක් නොපෙනුණේ ඒ වන විට අප නිතර ආහාරයට ගත් හාල් වර්ග වලට ඇබ්බැහි වී සිටීම නිසා විය හැකිය.

තාවකාලිකව හෝ ස්ථිරව විදේශ රටක පදිංචියට එන ලාංකිකයින් බොහෝ දෙනෙකු මුල් කාලයේ මුහුණ දෙන 'දැවෙන' ප්‍රශ්නයක් වන්නේ ලංකාවේදී හුරු වී සිටින ආහාර රටාව පවත්වා ගැනීමයි. ජීවත් වන නගරය අනුව, තමන් කැමති හාල් වර්ගය සොයාගැනීම තබා අමාරුවෙන් හෝ කන්නට හැකි හාල් වර්ගයක් සොයා ගැනීම වුවද විශාල අභියෝගයක් වන්නට පුළුවන.

ලෝකයේ සහල් අපනයනය කරන රටවල් අතරින් තෙවන තැන ඉන්නේ ඇමරිකා එක්සත් ජනපදයයි. ලංකාවේ වාර්ෂික සහල් අවශ්‍යතාවය මෙන් සිවු ගුණයක් පමණ සහල් නිපදවන ඇමරිකාව ලංකාවේ වාර්ෂික සහල් අවශ්‍යතාවයට ආසන්න ප්‍රමාණයක් සහල් අපනයනය කරයි. එහෙත්, මේ ඇමරිකන් හාල් ලංකාවේ හාල් වලට ඇබ්බැහි වී සිටින අයෙකුට හොඳ ආදේශකයක් නොවේ. එමෙන්ම, අග්නිදිග ආසියාතික රටවලින් ආනයනය කෙරෙන ඇලෙන සුළු සහල් වර්ගද ලාංකිකයෙකුගේ ආහාර රුචිය සමඟ හොඳින් පෑහෙන්නේ නැත.

ඇමරිකාවේ (මෙන්ම වෙනත් බොහෝ රටවලද) ප්‍රධාන නගරයක් ආසන්නව ජීවත් වන අයෙකුට ලංකාවෙන්ම ආනයනය කරන විවිධ සහල් වර්ග මිලදී ගැනීමට අවස්ථාවක් ලැබුණත් ප්‍රත්‍යන්ත ජනපදයක වෙසෙන්නෙකුට බොහෝ විට ඒ වාසනාව නැත. එවැන්නෙකුට, ඇති හොඳම විකල්පය වන්නේ අඟහරු ලෝකයට ගියත් හොයා ගන්නට අමාරු නැති ඉන්දියන් කඩයකින් හෝ තායි, වියට්නාම් වැනි වෙනත් ආසියාතික කඩයකින් ලාංකික රුචියට ගැලපෙන හාල් වර්ගයක් මිල දී ගැනීමයි. මෙසේ තෝරා ගන්නවායැයි කීවත් බොහෝ විට ඇත්තේ එකම විකල්පයකි. ඒ බාස්මතී හාලයි.

අනෙක් හාල් වර්ග කෙසේ වුවත්, බාස්මතී හාල්නම් නොවරදවාම ආසියාතික කඩවලත් බොහෝ විට වෙනත් ඇමරිකන් සුපිරි වෙළදසැල් වලත් විකුණන්නට තිබෙන අතර දිනපතා බත් කන පවුලකට ඇති ලාබම විකල්පය වන්නේද බාස්මතී හාලයි. ලංකාවෙන් ආනයනය කළ රතු කැකුළු හෝ සම්බා වැනි හාලක් හෝ ඉන්දියාවෙන් ආනයනය කළ එවැනි හාලක් මිලදී ගැනීම සඳහා වැය කළ යුතු මුදල බාස්මතී මිල මෙන් දෙගුණයක් පමණ වේ.

කෙසේ වුවද, ලංකාවේ තවමත් බාස්මතී කියන්නේ මැක්ඩොනල්ඩ්ස් කෑම වගේම සුඛෝපභෝගී කෑමකි. තමන්ගේ තරාතිරම පෙන්වන සංකේතයකි.

පසුගිය ලිපියට කමෙන්ටුවක් දමමින් සරස විසින් සටහන් කර ඇති පරිදි පකිස්තානයෙන් ගෙන්වන බාස්මතී කිලෝවක් සතොසෙන් 145-150 කට මිලදී ගත හැකි වුවත් එයම වෙනත් තැන්වල විකිණෙන්නේ රුපියල් 175කටය. ප්‍රභේදය හා වෙළඳ නාමය අනුව බාස්මතී සහල් වල මිල විශාල ලෙස වෙනස් වේ. කීල්ස් සුපර්හි විකිණෙන බාස්මතී කිලෝ පහේ පැකට්ටුවක මිල රුපියල් 1500-3000 අතර පුළුල් පරාසයක පැතිර ඇත. කෙසේවුවද, සරස සටහන් කර ඇති පරිදි එකම වර්ගයේ බාස්මතී සහල් සතොසේ අඩුවටත් වෙනත් තැන්වල වැඩි මිලටත් විකිණෙන්නේය යන්න සිදුවිය නොහැක්කක් නොවේ.

මෙය පැහැදිලි කළ හැකි පළමු ආකාරය වන්නේ සතොසට පාඩුවට හාල් විකුණන්නට හැකි වුනත්, පෞද්ගලික ව්‍යවසායකයෙකුට එසේ කළ නොහැකිය යන කරුණයි. ලෝකයේ සහල් අපනයනය කරන රටවල් අතරින් සිවුවන තැන සිටින පකිස්ථානයෙන් බාස්මතී ආනයනය කර, සියළු බදු ගෙවා අවසන් කළ විට බාස්මතී කිලෝවක මිල රුපියල් 145ට වඩා අඩු විය හැකිය. උදාහරණයක් ලෙස මේ මිල රුපියල් 130ක් බවත්, සතොසේ බාස්මතී විකිණෙන්නේ රුපියල් 145 බැගින් බවත් සිතමු. එයින් අදහස් වන්නේ සතොස ලාබ ලබන බව නොවේ.

භාණ්ඩයක් මිලදී ගැනීමට හා ප්‍රවාහනයට වැයවන මුදලේ එකතුවත් විකුණුම් මිලත් අතර වෙනස අදාළ ආයතනයේ ලාබය නොවේ. සේවක වැටුප්, ජල හා විදුලි ගාස්තු, වෙළඳ දැන්වීම් ගාස්තු, ගොඩනැඟිලි සඳහා ගෙවිය යුතු කුලී ආදී අමතර වියදම් සියල්ල ආවරණය කරගන්නට වෙන්නේද විකුණුම් මිල හා පිරිවැය අතර වන මේ වෙනසිනි. එමෙන්ම, කිසියම් ව්‍යාපාරයක් සඳහා මුදල් ආයෝජනය කරන අයෙකු එම මුදල් ආයෝජනය නොකර බැංකුව ඉතිරි කළේනම් ලැබෙන පොලිය ව්‍යපාරයේ ලාබ වලට වඩා වැඩිනම් කිසිවෙකු ව්‍යාපාරයක ආයෝජනය නොකරනු ඇත. ඒ නිසා ආයෝජකයන්ට නිසි ප්‍රතිලාභයක් වෙන් කරන්නට වෙන්නේද විකුණුම් මිල හා පිරිවැය අතර වන මේ වෙනසිනි. මේ සියල්ල එකතු කළ විට බාස්මතී කිලෝවක් විකිණිය හැකි මිල රුපියල් 175ක් පමණ වන්නට පුළුවන.

සියළු වියදම් නිසි ලෙස ආවරණය කරගෙන බාස්මතී කිලෝවක් විකිණිය හැක්කේ රුපියල් 175කටනම්, රුපියල් 145-150කට බාස්මතී කිලෝවක් විකුණන සතොස කරන්නේ දාහට අරන් පන්සීයට දීමකි. සතොස වාර්ෂික ලාභ පිරික්සූ විට මෙය පැහැදිලි වේ.

මේ වාර්තාවට අනුව පසුගිය ජූනි මාසයේ පමණක් සතොස විසින් රුපියල් මිලියන 98ක ලාභ වාර්තා කර තිබේ. මෙය වැදගත් පුවතක් වී තිබෙන්නේ සාමාන්‍යයෙන් සතොස එවැනි ලාභ වාර්තා නොකරන නිසාය. එම වාර්තාවටම අනුව 2016 පළමු මාස හය තුළ සතොස ලබා ඇති ලාභය රුපියල් මිලියන 38.2කි. මාස හයක ලාභ ජූනි මාසයේ ලාබ වලට වඩා අඩු වීමෙන් පෙනෙන්නේ පළමු මාස පහ තුළ රුපියල් මිලියන 59.8ක පාඩුවක් වාර්තා වී ඇති බවයි. මාධ්‍ය වාර්තා දකින්නට නොහැකි වීමෙන් පෙනෙන්නේ ජූනි මාසයෙන් පසුව සතොස නැවතත් පාඩු ලබන බව වෙන්නටද බැරිකමක් නැත. එමෙන්ම, 2015දී සතොස ලබා ඇති පාඩුව රුපියල් බිලියන 1.7කි.

මාස හයකට රුපියල් මිලියන 38.2ක ලාබයක් කියන්නේ සතොස වැනි ආයතනයක ප්‍රාග්ධන සංචිතයේ වටිනාකම සැලකූ විට සොච්චමකි. පර්පෙචුවල් ට්‍රෙෂරිස් වැනි සමාගම් එක ගණුදෙනුවෙන් උපයන ආදායම් වලට සාපේක්ෂව නොගිණිය හැකි මුදලකි. එමෙන්ම, 2015 පළමු මාස හය තුළ සතොස පිරිවැටුම වූ රුපියල් බිලියන 13.7න් 0.3% තරම් සොච්චමකි. සතොස බඩු තොගය මුදල් කර ඒ අරමුදල් රජයේ අයවැය හිඟයෙන් කොටසක් පියවා ගැනීමට වැය කළේනම් රජයට ඉතිරි වන පොලී මුදල ඉතා විශාල මුදලකි. මෙය එසේ කරන්නට කරන යෝජනාවක් නොවේ. මා මෙයින් පෙන්වන්නේ සතොස සැබෑ පාඩුව ගිණුම් වල පෙන්වන පාඩුව පමණක් නොවන බවයි. සතොස තුළ හිර වී ඇති විශාල ප්‍රාග්ධනය වෙනුවෙන් නොලැබී ගිය පොලියද මේ පාඩුවට එකතු විය යුතුය.

බාස්මතී කියන්නේ ලංකාවේ සාමාන්‍ය ජනතාවගේ ආහාරයක් නොවේ. බාස්මතී කන්නේ ආදායම් ඉනිමඟේ තරමක් උඩින් ඉන්නා අයයි. සතොස මේ අයට පාඩුවට බාස්මතී විකුණයි. සියළු සෘජු හා වක්‍ර වියදම් පියවාගෙන ප්‍රාග්ධනය වෙනුවෙන් නිසි ප්‍රතිලාභයක්ද ලබමින් බාස්මතී කිලෝවක් විකිණිය හැක්කේ රුපියල් 175 කටනම්, කිලෝවක් රුපියල් 145 බැගින් විකුණන විට සතොසට රුපියල් 30ක අලාභයක් සිදු වේ. බාස්මතී මිල දී ගන්නා පාරිභෝගිකයාට රුපියල් 30ක වාසියක් වේ.

පාරිභෝගිකයාට වාසියක් වේනම් මෙහි ඇති වැරැද්ද කුමක්දැයි කෙනෙකුට අහන්නට පුළුවන. වැරැද්ද වන්නේ මේ රුපියල් 30 වෙනත් අයෙකු විසින් ගෙවිය යුතු වීමයි.

මෙය මේ විදිහට විස්තර කළ හැකිය. බාස්මතී කිලෝවක් රුපියල් 175 බැගින් විකිණුවේනම් සතොසටද වෙනත් ව්‍යවසායකයෙකු ලබන තරමේ ලාභයක් ලැබිය හැකිව තිබුණේය. එසේනම්, එම ලාභය රජයේ ආදායමට එකතු වී රජයේ අයවැය හිඟය පහත බැසිය හැකිව තිබුණි. එසේ වුණානම්, රජයට ණය ගන්නට වෙන්නේ අඩුවෙනි. ඒ නිසා පොලී ගෙවන්නට වෙන්නේද අඩුවෙනි.

කෙසේවුවද, සතොස බාස්මතී කිලෝවක් මිල කර ඇත්තේ රුපියල් 145-150කටය.  ඒ නිසා සතොසට අනෙක් ව්‍යවසායකයින් ලබන නියම ලාභය නොලැබේ. ඒ නිසා රජයේ අයවැය හිඟය ඉහළ මට්ටමක පවතී. මේ හිඟය පියවා ගැනීමට රජය විසින් එක්කෝ ණය ගත යුතුය. නැත්නම් බදු වැඩි කළ යුතුය. ණය ගත් විට පොලියත් සමඟ ආපසු ගෙවිය යුතුය. ඒ සඳහාද බදු වැඩි කරන්නට සිදුවේ. අවසාන වශයෙන් මේ පාඩුව ආවරණය වන්නේ මහජන බදු මුදල් වලිනි.

වැට් වැනි බද්දක් ඉහළ දැමූ විට එය ගෙවන්නේ බාස්මතී කන ඉහළ ආදායම්ලාභීන් පමණක් නොවේ. බාස්මතී කෑම සිහිනෙන් දිව ගෑ සුවඳක් පමණක් වූ අඩු ආදායම්ලාභීන්ටද මේ බරට උරදෙන්නට සිදුවේ. ඒ නිසා, ඉහළ ආදායම්ලාභියෙකු සතොසෙන් රුපියල් 30ක් අඩුවට බාස්මතී කිලෝවක් මිලදී ගන්නා විට ලැබෙන ලාබය වෙනුවෙන් රතු කැකුළු කන සාමාන්‍ය ජනතාවටත් කිසියම් මුදලක් ගෙවන්නට සිදු වේ.

මේ නිරීක්ෂණය තවත් ප්‍රශ්නයක් මතු කරයි. සතොසේ රුපියල් 145-150 මිලකට බාස්මතී විකිණෙද්දී වෙනත් කඩවල එම බාස්මතී හාලම රුපියල් 175 බැගින් විකිණෙන්නේ කෙසේද?

මෙයට පිළිතුර ඇත්තේ ලංකාවේ බාස්මතී කන අය බාස්මතී කන්නේ ඇයි කියන කරුණේය. බොහෝ දෙනෙකු වැඩි මිලක් ගෙවා බාස්මතී කන්නේ එහි ඇති විශේෂ රසයක් හෝ ගුණයක් නිසා නොවේ. බාස්මතී කෑම මඟින් තමන්ගේ සමාජ තත්ත්වය පෙන්වීමටද හැකි නිසාය. මෙසේ බාස්මතී කෑම මඟින් යමෙකුට තමන්ගේ සමාජ තත්ත්වය පෙන්වීමට හැකි වී තිබෙන්නේම බාස්මතී මිල අධික හාලක් බැවිනි. මෙවැනි ආකාරයට සිතන ඇතැම් අයට අනුව, සුපිරි වෙළඳසැලකින් බඩු නොගෙන සතොසේ රස්තියාදු වීම මඟින් කෙනෙකුගේ සමාජ තත්ත්වයට වෙන්නේ හානියකි. ඒ නිසා, බාස්මතී කෑම පමණක් ප්‍රමාණවත් නැත. 'පොඩි ගාණක්' වැඩියෙන් ගියත් සතොසේ රස්තියාදු නොවී සුපිරි වෙළඳසැලකින්ම බාස්මතී මිල දී ගත යුතුය!

(Image: https://realisticcookingideas.com/2013/02/25/basmati-rice-with-spices/)

රතු කැකුළු අසූඅටයි සම්බා අනූපහයි!

මේ දවස්වල හාල් මිල ගැන වැඩිපුර අදහස් පළවේ. මහ බැංකුවේ දත්ත අනුව, ජනවාරි 19 වෙනිදායින් අවසන් වූ සතියේ රතු කැකුළු කිලෝවක සාමාන්‍ය සිල්ලර මිල රුපියල් 88 ක්ද, සම්බා කිලෝවක සාමාන්‍ය සිල්ලර මිල රුපියල් 95 ක්ද ලෙස පැවතී ඇත.

පසුගිය වසරේ ජනවාරි 21න් අවසන් වූ සතියේදී රතු කැකුළු කිලෝවක සාමාන්‍ය සිල්ලර මිල රුපියල් 73 ක්ද, සම්බා කිලෝවක සාමාන්‍ය සිල්ලර මිල රුපියල් 98 ක්ද ලෙස පැවතී ඇත. මේ අනුව පෙනී යන්නේ රතු කැකුළු කිලෝවක මිල වසරක් තුළ 20.5%කින් ඉහළ ගොස් තිබියදී, සම්බා කිලෝවක මිල 3.1% කින් සුළු වශයෙන් අඩු වී ඇති බවයි.

ලාංකිකයෙකු වසරකට හාල් කිලෝ 112 ක් පමණ පරිභෝජනය කරයි. සාමාන්‍ය ලාංකිකයෙකුගේ කැලරි අවශ්‍යතාවයෙන් 40%කට ආසන්න ප්‍රමාණයක් ලබාගන්නේ බත් වලිනි. මේ වන විට රටේ වාර්ෂික සහල් ඉල්ලුම මෙට්‍රික් ටොන් මිලියන 2.3 ක් පමණ වේ. පසුගිය දශක දෙකක පමණ කාලය තුළ ලංකාවේ සහල් නිෂ්පාදනය ක්‍රමයෙන් ඉහළ ගියේය. කෙසේ වුවද, කාලගුණ තත්ත්වයේ වෙනස්වීම් නිසා ඇතැම් වසර වල රටේ අවශ්‍යතාවය රට තුළ නිපදවුණේ නැති නිසා කිසියම් සහල් ප්‍රමාණයක් ආනයනය කිරීමට සිදු විය.

යුද්ධය අවසන් වීමෙන් පසු උතුරු නැගෙනහිර කුඹුරු අස්වැද්දී රටේ සහල් නිපැයුම ඉහළ යාම නිසා 2009 වසරේ සිට ලංකාවේ සහල් නිෂ්පාදනය සහල් ඉල්ලුම ඉක්මවන්නට විය. 2008 වසරේදී ඇති ලෝක ආහාර අර්බුදය හා ධාන්‍ය මිල ඉහළ යාම හමුවේ ලංකාවේ සහල් මිල විශාල ලෙස ඉහළ යාමත්, ඒ හේතුවෙන් උද්ධමනය විශාල ලෙස වැඩි වීමත් සලකා බලමින් රජය විසින් සහල් නිෂ්පාදනය දිරිමත් කිරීමද ඊට හේතු වන්නට ඇත. මෙහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස 2009 වසරේදී රටේ වාර්ෂික අවශ්‍යතාවයෙන් 7.3%ක් පමණ වූ අතිරික්ත සහල් සංචිත ප්‍රමාණය ක්‍රමයෙන් ඉහළ ගොස් 2013 අවසානය වන විට 42.2% මට්ටම දක්වා වැඩි විය. මෙසේ සැපයුම ඉල්ලුම ඉක්මවීම නිසා දේශීය සහල් මිල අඩු මට්ටමක පැවතුණේය.

කෙසේ වුවද, 2014 වසරේදී රටේ සහල් නිෂ්පාදනය පහත වැටුණු නිසා මේ සංචිත ප්‍රමාණය රටේ වාර්ෂික අවශ්‍යතාවයෙන් 29.6% මට්ටමට පහත වැටුණේය. 2015 වසරේද සහල් අතිරික්තයක් පැවතියත් මේ වන විට සහල් ආනයනය නොකර රටේ අවශ්‍යතාවය පිරිමසාගත නොහැකි තරමට සංචිත පහත වැටී ඇති බව පෙනේ.

රතු කැකුළු ලංකාවේ, විශේෂයෙන්ම දකුණේ, ඉතා ජනප්‍රිය සහල් ප්‍රභේදයකි. පසුගිය දශක දෙකක පමණ කාලය තුළ ලංකාවේ රතු කැකුළු හාලේ ජනප්‍රියතාවය සීඝ්‍රයෙන් ඉහළ ගියේය. ලෝකයේ ජනගහණයෙන් අඩක පමණ ප්‍රමාණයකගේ ප්‍රධාන ආහාරය සහල් වුවත්, රතු කැකුළු හාල වෙනත් කිසිම රටක ලංකාවේ තරම් ජනප්‍රිය නැති බව මගේ අදහසයි. ලංකාවේ රතු කැකුළු අවශ්‍යතාවය මුළුමනින්ම වාගේ නිපදවෙන්නේ රට තුළ විය යුතුය. තරමක් මහන්සි වුනොත් ඕනෑම රටක නිපදවන ආහාරයක් මිල දී ගැනීමට බැරිකමක් නැති ඇමරිකාවට ලංකාවේ රතු කැකුළු වලට හරියටම සමාන ආනයනික හාලක් ලංකාව හැර වෙනත් රටකින් පැමිණ තිබෙනු මා දැක ඇත්තේ මැඩගස්කරයෙන් පමණි. මෙයට සාපේක්ෂව සම්බා හාල, වෙනත් රටවලද නිපදවෙන වැඩි අපහසුවකින් තොරව ආනයනය කළ හැකි සහල් ප්‍රභේදයකි.

බත් කෑම ඇබ්බැහියකි. බත් කා පුරුදු වූ කෙනෙකුට බත් නැතුවම බැරිය.එයට අමතරව බොහෝ දෙනෙකුට තමන් කන්නට පුරුදු වී සිටින හාල් වර්ගයද නැතුවම බැරිය. රතු කැකුළු වැනි රට තුළ නිපදවෙන හා රට තුළම පරිභෝජනය කෙරෙන සහල් වර්ගයක මිල බොහෝ දුරට තීරණය වන්නේ රටේ එම සහල් වර්ගයේ නිෂ්පාදනය මතය. මෙවැනි සහල් වර්ගයක් ආනයනය කිරීමේ හැකියාව ඉතා සීමිත වන අතරම, අපනයන ඉල්ලුමක්ද නැති වීම එයට හේතුවයි. දේශීය සහල් නිෂ්පාදනය ඉහළ යන විට රතු කැකුළු වැනි සහලක මිල විශාල ලෙස පහත වැටේ.

සම්බා වැනි සහලක තත්ත්වය මෙයට වෙනස්ය. ලංකාවේ නිපදවන සම්බා සහල් වලට ඉතා සමාන ආදේශක ආනයනය කිරීමේ හැකියාවක් ඇති නිසා, 2008දී මෙන් ලෝක මට්ටමේ ආහාර හිඟයක් නොපවතීනම්, සම්බා හාල් වල මිල ස්ථාවරව තබාගැනීම අපහසු නැත.

මේ දිනවල කාලගුණික හේතු මත ලංකාවේ සහල් නිෂ්පාදනය පහත වැටී ඇත. සහල් සැපයුම පහත වැටුණද ලංකාවේ සහල් වලට ඇති ඉල්ලුම සැලකිය යුතු ලෙස අඩු නොවේ. මේ ඉල්ලුම සැපිරීමට සහල් ආනයනය කළ හැකි වුවත්, එසේ ආනයනය කළ හැක්කේ රටේ වැඩි දෙනෙකු කැමැත්තක් දක්වන සහල් ප්‍රභේදම නොවේ. ඒ නිසා ආනයනික සහල් සැපයුම එක් වූ විට සමස්තයක් ලෙස සහල් ඉල්ලුම හා සැපයුම අතර හිඟය නැති වී ගියත්, රතු කැකුළු ඉල්ලුම හා සැපයුම අතර හිඟය අඩු නොවේ. මෙහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස රතු කැකුළු මිල සැලකිය යුතු ලෙස ඉහළ ගොස් තිබේ.

වසරකට පෙර සම්බා කිලෝවක මිල රතු කැකුළු කිලෝවක මිලට වඩා රුපියල් 25කින් වැඩි විය. බොහෝ විට රතු කැකුළු කිලෝවක මිල සම්බා කිලෝවක මිලට වඩා අඩුය. එයට හේතුව නිෂ්පාදන වියදමේ වෙනසක් විය හැකිය. රතු කැකුළු වලට ඇති කැමැත්ත නිසා රතු කැකුළුම කන අයට අමතරව මේ මිල වෙනස නිසා රතු කැකුළු ආහාරයට ගත් අයද සිටින්නට ඇත. එවැනි අයට රතු කැකුළු වෙනුවට සම්බා සහල් ආදේශ කර ගැනීම අපහසු නැත. කෙසේ වුවද, රතු කැකුළු මිල සම්බා මිලට ආසන්න වන තුරු එය සිදු නොවේ.

රතු කැකුළු වලට ඇබ්බැහි වී සිටින අය මිල ඉහළ ගියද සිය තෝරා ගැනීම වෙනස් නොකරති. එහෙත්, සම්බා වලට කැමති, මිල වෙනස නිසා රතු කැකුළු පරිභෝජනය කරන අය මේ මිල වෙනස කිසියම් මට්ටමකට පැමිණි වහාම රතු කැකුළු වෙනුවට සම්බා ආදේශ කරගනිති.

නිෂ්පාදනය පහත වැටීම හා ආනයනික රතු කැකුළු සැපයුමක් නැති වීම හමුවේ රතු කැකුළු සැපයුම විශාල ලෙස අඩු වී ඇති නිසා මිල විශාල ලෙස ඉහළ ගොස් තිබේ. එහෙත්, ආනයනික සම්බා සහල් මඟින් දේශීය සැපයුමේ අඩුව පුරවන නිසා සම්බා සහල් මිල ස්ථාවරව පවතී.

(Image: http://images.desigrub.com/tag/eggplant-curry/)

ප්‍රංශ විප්ලවය, රුසියන් විප්ලවය හා ශනි මාරුව

අද 2017 ජනවාරි 21යි.  2014 නොවැම්බර් දෙවෙනිදා සිට වෘශ්චික රාශියේ සිටි ශනි ග්‍රහයා තව දින පහකින්, ජනවාරි 26 දින, වෘශ්චික රාශියෙන් ධනු රාශියට ගමන් කිරීමට නියමිතය. කෙසේ වුවද, මෙසේ ධනු රාශිය බලා ඉදිරියට යන ශනි ග්‍රහයා අප්‍රේල් 7 වනදා නැවත ආපසු හැරේ. එසේ ආපස්සට එන ශනි ග්‍රහයා ජූනි 21 දින ආපසු වෘශ්චික රාශියට ඇතුළු වේ. ඉන්පසු නැවතත් දිශාව මාරුකර ඉදිරියට ගොස් ඔක්තෝබර් 26 වනදා ධනු රාශියට නැවත ඇතුළු වේ. එසේ ඇතුළු වීමෙන් පසුව නැවතත් කිහිප වරක් ආපසු හැරුණත්, 2020 ජනවාරි වන තුරු ශනි ග්‍රහයා ධනු රාශියෙන් පිටවන්නේ නැත.

ශනි ග්‍රහයා වෘශ්චික රාශියට පැමිණ දෙමසකින් 2015 ජනවාරි 8 දින පැවැත්වුණු ජනාධිපතිවරණය ජයගත් මෛත්‍රීපාල සිරිසේන පසුදින ලංකාවේ හත්වන ජනාධිපතිවරයා ලෙස දිවුරුම් දුන්නේය. හිටපු ජනාධිපති මහින්ද රාජපක්ෂ පරදා මෛත්‍රීපාල සිරිසේන බලයට පත්වීම බොහෝ දෙනා විප්ලවයක් ලෙස හඳුන්වති.

විප්ලව ගැන කතා කරන විට ප්‍රංශ විප්ලවය හා රුසියන් විප්ලවය ගැන කතා නොකරම බැරිය. කාලයක් තිස්සේ ස්ථාපිතව පැවති රාජාණ්ඩු ක්‍රමයේ අවසානය සනිටුහන් කරන තීරණාත්මක කඩඉමක් වන්නේ ප්‍රංශ විප්ලවයයි.

ඇමරිකානු ජනපදිකයින් බ්‍රිතාන්‍ය කිරීටයට එරෙහිව යුද ප්‍රකාශ කරමින් ඇමරිකා එක්සත් ජනපදය පිහිටවීමට දෙවසරකට පෙර, 1774 වසරේදී, එවකට එකුන් විසි වියැති ලාබාල තරුණයෙකුව සිටි ලුවී-ඔගස්තේ දහසයවන ලුවී නමින් ප්‍රංශයේ ඔටුනු පළන් නමුත් ඔහුට හිමි වුණේ පිරුණු භාණ්ඩාගාරයක් නොවේ.

සිය ආධිපත්‍යය ලෝකය පුරා පවත්වා ගැනීම හා තවදුරටත් ව්‍යාප්ත කිරීම වෙනුවෙන් කාලයක් තිස්සේ රටේ සම්පත් වැයකරමින් සිටි ප්‍රංශය දහසයවන ලුවී රජවන විටත් ණය බරින් බොහෝ හෙම්බත්ව සිටියේය. 1763දී අවසන් වූ  සත්-අවුරුදු යුද්ධයෙන් බ්‍රිතාන්‍යය ප්‍රමුඛ යුධ සන්ධානය හමුවේ පැරදී සිටි ප්‍රංශයට එම යුද්ධයේදී ඇමරිකාවේ හා කැනඩාවේ විශාල භූමි ප්‍රමාණයක් මෙන්ම උතුරු ඉන්දියාවේ ඔවුන් සතුව පැවති බිම් පෙදෙස්ද අහිමිවීම සතුටු විය හැකි කරුණක්ව නොපැවතියේය. මෙයට එකට එක කිරීමක් ලෙස, බ්‍රිතාන්‍යයට එරෙහිව සිදුකළ ඇමරිකානු නිදහස් අරගලයේදී සෘජුව හා වක්‍රව ඇමරිකානු ජනපදිකයින්ට උදවු කිරීම හේතුවෙන් ප්‍රංශයේ ආර්ථික ශක්තිය තවදුරටත් දුර්වල විය.

මේ ආර්ථික අර්බුදයෙන් ගොඩ යාම සඳහා බදු දැඩි ලෙස වැඩිකරමින් දහසයවන ලුවී රජු විසින් ගත් උත්සාහය රටේ බොහෝ දෙනෙකු විශාල ලෙස පීඩාවට පත් කළේය. සාමාන්‍ය ජනතාවට මෙසේ පටි තදකර ගැනීමට සිදු වුවත් රජ පවුල හෝ ඔවුන් වටා සිටි පූජකයින් හා ඉඩම් හිමියන් වෙතින් එවැනි කැපකිරීමක් සිදු වුනේ නැත. මේ අතර සිදුවූ ආර්ථික පීඩනය හමුවේ ජනතාව පාන් ඉල්ලා මැසිවිලි නඟද්දී, පාන් නැත්නම් කේක් කන ලෙස දැනුම් දුන් මාරි ඇන්ටනොයිට්, දහසයවන ලුවී රජුගේ බිසව, ගැන කවුරුත් වාගේ අසා තිබේ. මෙවැනි කතාවක් මාරි ඇන්ටනොයිට් විසින් කියූ බවට කිසිදු සාක්ෂියක් නැති අතර එය දැන් සැලකෙන්නේ මාධ්‍ය මඟින් දිගින් දිගටම ප්‍රචාරණය කෙරුණු ජනප්‍රිය ප්‍රබන්ධයක් වශයෙනි. කෙසේ වුවද මේ කතාවෙන් පෙන්වන්නට හදන ප්‍රංශයේ එවකට පැවති තත්ත්වය ව්‍යාජයක් නොවේ.

ලාංකිකයින්ගේ ප්‍රධාන ආහාරය බත් වනවාක් මෙන් ප්‍රංශ ජාතිකයින්ගේ ප්‍රධාන ආහාරය පාන්ය. ප්‍රංශ රජු 'රටේ ප්‍රධාන බක්කරේ' (ජාතියට පාන් සැපයීමේ වගකීම ඇති ප්‍රධාන තැනැත්තා) ලෙසද හැඳින්වුනේය. ආර්ථික අර්බුදයට සමාන්තරව රටේ කෘෂිකාර්මික නිෂ්පාදනයද පහත වැටීම විසින් රට තුළ ඇති කළේ සුළුපටු අර්බුදයක් නොවේ. මේ වන විට ප්‍රංශයේ හඳුන්වා දී තිබුණු ලිබරල් ආර්ථික ප්‍රතිසංස්කරණ වලින් තරඟකාරී ධාන්‍ය වෙළඳපොළක් ඇති වනවා වෙනුවට ඇති වී තිබුණේ කතිපයාධිකාරී වෙළඳපොළකි. ධාන්‍ය නිෂ්පාදනය පහත වැටී ඉල්ලුම් සැපයුම් වෙනස පුළුල් වෙද්දී, ධාන්‍ය මිල වේගයෙන් ඉහළ යන්නට විය. ධාන්‍ය වෙළඳපොළ තුළ බලපෑමක් කළ හැකිව සිටි අය මේ තත්ත්වයෙන් ප්‍රයෝජන ගනිමින් පසුව වැඩි මිලට විකිණීමේ අපේක්ෂාවෙන් ධාන්‍ය මිලදී ගෙන වෙළදපොළට නිකුත් නොකර ගබඩා කරගැනීම නිසා ජනතාවට ආහාර හිඟය මෙන්ම ආහාර මිලද ඉතා දරුණුවට දැනෙන්නට විය.

මේ කරුණු හා තවත් කරුණු ප්‍රංශ විප්ලවයට පසුබිම සැකසීය. දහසයවන ලුවී රජු බලයෙන් පහකෙරුණු අතර අදට හරියටම අවුරුදු 224 කට පෙර 1793 ජනවාරි 21 දින ඔහුට ගිලටීනයට හිස තබන්නට විය. එම වසරේ ඔක්තෝබර් 16 දින මාරි ඇන්ටනොයිට් බිසවටද ඒ ඉරණමම අත් විය.

දහසයවන ලුවී රජුට හා මාරි ඇන්ටනොයිට් බිසවට මරණ දඬුවම හිමි කරදුන් ප්‍රංශ විප්ලවය විසින් පසුකාලීන ලෝක දේශපාලනය වෙත කළ බලපෑම ඉතා විශාලය. 1789දී එළිදැක්වුණු මිනිස් හා පුරවැසි අයිතිවාසිකම් පිළිබඳ ප්‍රකාශනය අද ජනප්‍රිය මාතෘකාවක් වී ඇති මානව අයිතිවාසිකම් පිළිබඳ සංකල්පය බිහි කිරීමට විශාල දායකත්වයක් ලබා දුන්නේය. එමෙන්ම, ප්‍රංශ විප්ලවයෙන් පසුව ගත වුනු කාලය තුළ රාජාණ්ඩු ක්‍රමයට විකල්ප ලෙස ලිබරල්, ජාතිකවාදී, සමාජවාදී ආදී විවිධ අදහස් වේගයෙන් වර්ධනය විය.

යුරෝපයේ හා යුරෝපයෙන් පිටත රාජාණ්ඩු විස්ථාපනය කරමින් ලිබරල් ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය මුල් කරගත් ජනරජ බිහිවෙද්දී, 1917 දී සිදු වූ රුසියන් විප්ලවය ලෝක දේශපාලනය නැවතත් වෙනස් කළේය. සමාජවාදී රුසියාවේ හා සෝවියට් දේශයේ පළමු නායකයා වූ ව්ලදිමීර් ලෙනින් විසින් මාක්ස්වාදය මත පදනම් වූ සමාජවාදී මිශ්‍ර ආර්ථිකයක් සමඟ තනි පක්ෂයක පාලනයට නතු වූ, පසුව ලෙනින්වාදය ලෙස හඳුනාගැනුණු, දේශපාලන ක්‍රමයක් හඳුන්වා දුන්නේය.

අදට හරියටම වසර 93 කට පෙර 1924 ජනවාරි 21 දින ලෙනින් මිය ගියේය. ලෙනින්ගෙන් පසුව බලයට පැමිණි ජෝශප් ස්ටාලින් සෝවියට් ආර්ථිකය මධ්‍යගත සැලසුම් ආර්ථිකයක් බවට පරිවර්තනය කරමින් ජාතික සමාජවාදයක් කරා යොමු විය. ස්ටාලින් යටතේ මෙන්ම ඉන් පසුවත් විවිධ වෙනස්කම් වලට බඳුන් වුනු එක්සත් සමාජවාදී සෝවියට් ජනරජය අවසානයේදී බිඳ වැටුණේය.

දහසයවන ලුවී රජුට මරණ දණ්ඩනය හිමි වුනු හා ලෙනින් මියගිය ජනවාරි 21 දිනයේ සිදුවූ තවත් වැදගත් සිදුවීමක් වන්නේ අදට හරියටම වසර 156 කට පෙර 1861දී එවකට මිසිසිපි ප්‍රාන්තය නියෝජනය කළ ඇමරිකානු සෙනෙට් සභිකයෙකු වූ ජෙෆර්සන් ඩේවිස් සිය ධුරයෙන් ඉල්ලා අස්වීමයි. තවත් සති හතරකට පසුව, 1861 පෙබරවාරි 18 දින ජෙෆර්සන් ඩේවිස් ඇමරිකා සහසන්ධීය රාජ්‍යයන්හි (Confederate States of America) පළමු (හා එකම) ජනාධිපතිවරයා ලෙස දිවුරුම් දුන්නේය. ඇමරිකානු සිවිල් යුද්ධය ඇමරිකා එක්සත් රාජ්‍යයන්ට (ජනපදයට) ජයග්‍රහණය හිමි කරදෙමින් අවසන් වූ බැවින් ජෙෆර්සන් ඩේවිස්ගේ ඉල්ලා අස්වීමට ලෝක ඉතිහාසයේ හිමි වී ඇත්තේ අඩු වැදගත් කමකි.

ඊයේ, 2017 ජනවාරි 20, ඩොනල්ඩ් ට්‍රම්ප් ඇමරිකා එක්සත් රාජ්‍යයන්හි 45 වන ජනාධිපතිවරයා ලෙස දිවුරුම් දුන්නේය. ඩොනල්ඩ් ට්‍රම්ප්ගේ මැතිවරණ ජයග්‍රහණය වැඩි දෙනෙකු (විශේෂයෙන්ම ඇමරිකාවෙන් පිටත) අපේක්ෂා කළ එකක් නොවේ. කෙසේ වුවද, විශ්ව අභිමානී, විශ්ව කීර්ති, කලා කීර්ති, ජ්‍යොතිෂ විශාරද ආචාර්ය විජිත රෝහණ විජේමුණිට ඩොනල්ඩ් ට්‍රම්ප්ගේ ජයග්‍රහණය ගැන ස්ථිරවම කියන්නට පුළුවන්කම තිබුණේය. මීට පෙර, මෛත්‍රීපාල සිරිසේන ලංකාවේ ජනාධිපති වන බවද ඔහු හරියටම කියා තිබේ.

විජිත රෝහණ විජේමුණි විසින් කියා ඇති තවත් අනාවැකියක් වන්නේ (ශනි මාරුව සිදුවන) 2017 ජනවාරි 26 දිනට පෙර අනිවාර්යයයෙන්ම ජනාධිපති මෛත්‍රීපාල සිරිසේන ඝාතනයට ලක් වන්නට ඉඩ ඇති බවයි. මේ මාරකයෙන් ගැලවීම සඳහා ලංකාවේ ගව ඝාතනය සම්පූර්ණයෙන් තහනම් කර, මී හරකුන් 19 දෙනෙකු නිදහස් කළ යුතු බවත් එවැනි දෙයක් නොකළහොත් මේ මරණය කිසිදු ජගතෙකුට වැළැක්විය නොහැකි බවත් ඔහු පවසා තිබුණේය.

ලංකාවේ පසුගිය ජනාධිපතිවරණයේදී මෛත්‍රීපාල සිරිසේන ජයග්‍රහණය කිරීම අඩුම වශයෙන් 50%ක ඉඩකඩක් තිබුණු දෙයකි. ඒ නිසා, කිසිදු පදනමක් නැතිව වුවද ඔහුගේ ජයග්‍රහණය ගැන නිවැරදි අනාවැකියක් කීමට විශාල ඉඩකඩක් තිබුණේය.

ඩොනල්ඩ් ට්‍රම්ප්ගේ ජයග්‍රහණය ගැන තිබුණේ මීට වඩා අඩු තක්සේරුවකි. බොහෝ ජනමත සමීක්ෂණ වලින් හිලරි ක්ලින්ටන්ට ට්‍රම්ප්ට වඩා වැඩි කැමැත්තක් ඇති බව පෙන්වූයේය. ඇත්තටම හිලරි ක්ලින්ටන් ලැබූ ජනප්‍රිය ඡන්ද ප්‍රතිශතය සැලකූ විට මේ සමීක්ෂණ වැරදි නැත. කෙසේ වුවද, මාධ්‍ය මඟින් අවධාරණය නොකෙරුණද හිලරි ක්ලින්ටන් ජයග්‍රහණය කරන බව පෙන්වූ ජනමත සමීක්ෂණ වැඩි ප්‍රමාණයක්ද ට්‍රම්ප් ජයග්‍රහණය කරන්නට 20-40%ක ඉඩක් ඇති බව පෙන්වුවේය. ඒ අනුව, ට්‍රම්ප් ජයගන්නා බවට අහඹු ලෙස කියන අනාවැකියක් හරියන්නට වුවද අඩුම වශයෙන් 20%ක පමණවත් ඉඩක් තිබුණේය.

ගම්පහ දිස්ත්‍රික්කයේ උපන් වයස 65ක් වන පිරිමියෙකුගේ ඉතිරි වී ඇති අපේක්ෂිත ආයුකාලය වසර 15කි. එනම්, එවැන්නෙකු වසර 15ක් ඇතුළත මියයාමට 50%ක පමණ ඉඩක් තිබේ. එමෙන්ම වසර 5ක් ඇතුළත මිය යාමට ඇති ඉඩකඩ 12.4%ක් පමණ වන අතර වසරක් තුළ මියයාමට ඇති ඉඩකඩ 2.6%ක් පමණ වේ. කෙසේ වුවද, 2.6%ක ඉඩකඩක් යනු රුපියල් 30ක් ගෙවා මහජන සම්පත ලොතරැයියක් මිල දී ගන්නා අයෙකුට රුපියල් 60ක ත්‍යාගයක් හිමි වන්නට ඇති ඉඩකඩට වඩා දෙගුණයකටත් වඩා වැඩි ඉඩකඩකි. අහඹු ලෙස කරන මෙවැනි ප්‍රකාශයක් හරියන්නට 1/40ක පමණ ඉඩක් තිබේ.

රාජ්‍ය නායකයෙකු ඝාතනය වන්නට ඇති ඉඩකඩ සාමාන්‍ය පුද්ගලයෙකු මිය යාමට ඇති ඉඩකඩට වඩා බොහෝ විශාලය. විවිධ සාධක ඇසුරින් තර්කානුකූලව කරුණු පෙළගස්වමින් කිසියම් රාජ්‍ය නායකයෙකු ඝාතනය වීමට ඇති ඉඩකඩ ගැන අදහස් පළ කරන්නට යමෙකුට පුළුවන්කම තිබේ.

නිදහසින් පසු ලංකාවේ සිටි රාජ්‍ය නායකයින් දොළොස්දෙනෙකුගෙන් දෙදෙනෙකුම ඝාතනය වී ඇති අතර අඩු වශයෙන් තවත් රාජ්‍ය නායකයින් දෙදෙනෙකු ඝාතනය කිරීමට උත්සාහ දැරුනේය. අසල්වැසි ඉන්දියාවේද රාජ්‍ය නායකයින් දෙදෙනෙකු පසුගිය කාලයේ ඝාතනය වී ඇති අතර එයින් අයෙකු වන රජීව් ගාන්ධිව ඝාතනය කිරීම සඳහා උත්සාහ දැරූ අය අතර රෝහණ විජේමුණිද සිටී. ඩොනල්ඩ් ට්‍රම්ප්ට පෙර ඇමරිකාවේ ජනාධිපති ධුරය දැරූ 44 දෙනෙකුගෙන් සිවු දෙනෙකු ඝාතනය වී ඇති අතර තවත් 16 දෙනෙකු පමණ ඝාතනය කිරීමට උත්සාහ කරනු ලැබ තිබේ. වෙනත් බොහෝ රටවල වාර්තාවන්ද මීට වඩා විශාල ලෙස වෙනස් නැත. ඒ නිසා රාජ්‍ය නායකයෙකු සිය ධුරය උසුලන කාලය තුළ ඝාතනය වන්නට ඉඩ ඇතැයි යමෙකු පළකරන අහඹු අනාවැකියක් හරියන්නට 10-20%ක පමණ ඉඩක් ඇතැයි සිතීම එතරම් නරක ඇස්තමේන්තුවක් නොවේ.

ඉතා වයස්ගත නොවූ නිරෝගී පුද්ගලයෙකු කිසියම් නිශ්චිත දිනයක මිය යාමට ඇති සම්භාවිතාව එතරම් විශාල නැත. වයස අවුරුදු 65ක පිරිමියෙකු සඳහා මේ සම්භාවිතාව 1/10000 පමණ වේ. මෙය මහජන සම්පත ලොතරැයියකින් රුපියල් 10,000ක ත්‍යාගයක් හිමිවීමට ඇති තරමේ ඉඩකඩකි. ඒ නිසා යමෙකු මිය යන දිනය ලෙස හරියටම නිශ්චිත දිනයක් අහඹු ලෙස ප්‍රකාශ කළද එය නිවැරදි වීමට මහජන සම්පතක් ගන්නා අයෙකුට රුපියල් 10,000ක මුදලක් ඇදෙන තරමේ ඉඩකඩක් තිබේ. ලොතරැයි මිල වැඩි කරන්නට පෙර මහජන සම්පත මඟින් සතියකට 500 ඉක්මවා රුපියල් දහදාහේ තෑගි ලබා දුන්නේය.

අනාවැකිය මඟින් ආවරණය වන දින ගණන වැඩිවෙද්දී මෙවැනි අහඹු ප්‍රකාශයක් හරියන්නට ඇති ඉඩකඩ විශාල වේ. ජනවාරි 26 ආසන්න වෙද්දී තමන් විසින් මුල් ප්‍රකාශය කරන විටද දැන සිටි, එහෙත් සැලකිල්ලට ගනු නොලැබූ සංසිද්ධියක් (ශනි ග්‍රහයාගේ ආපසු හැරීම හෙවත් පෘථිවියේ සිටින නිරීක්ෂකයෙකුට පෙනෙන පරිදි ඈතින් පිහිටි නක්ෂත්‍ර තාරකා වලට සාපේක්ෂ ශනිගේ චලිතයේ දිශානතිය වෙනස් වීම) ඉදිරියට දමමින්, මේ අනාවැකිකරුවා විසින් සිය අනාවැකියේ කාලපරාසය දිගු කරගෙන තිබේ. ජ්‍යෝතිෂ අනාවැකි වල සත්‍යාසත්‍යභාවය පැත්තකින් තිබ්බත් මෙයින් පෙනෙන්නේ මේ පුද්ගලයා විසින් අඩු වශයෙන් නිශ්චිත ක්‍රමවේදයක් අනුගමනය කිරීම හෝ කර නැති බවයි.

ලංකාවේ ලොතරැයි වලට මෙන්ම අනාවැකි කියන්නන්ටත් විශාල ඉල්ලුමක් තිබේ. ජනාධිපති මෛත්‍රීපාල සිරිසේනට මාරකයෙන් බේරීම සඳහා මීහරක් දහනව දෙනෙකු සොයාගන්නට වැඩිපුර මහන්සි වන්නට අවශ්‍ය නොවනු ඇත.

'අපි වෙනුවෙන් අපි' ණය...

ආණ්ඩු විසින් කරන ප්‍රධානම කාර්යයක් වන්නේ රටේ ජනතාව වෙනුවෙන් ණය වීමයි. පසුගිය සැප්තැම්බර් අවසානය වන විට ලංකාවේ රාජ්‍ය ණය ප්‍රමාණය රුයියල් බිලියන 9,402.0ක් විය. මේ අනුව 2016 ජූනි මාසයේ වූ රුපියල් බිලියන 9,062.2ක ණය මල්ල තවත් රුපියල් බිලියන 339.8කින් වැඩි වී තිබේ. මේ වැඩි වූ ණය වලට මුළුමනින්ම දායක ඇත්තේ විදේශ ණය වැඩි වීමයි. ලංකාවේ විදේශ ණය ප්‍රමාණය සැප්තැම්බර් අවසානය වන විට රුපියල් 4,069.7 දක්වා වැඩි වී ඇති අතර දේශීය ණය ප්‍රමාණය රුපියල් බිලියන 5,332.3කි. 

මෙසේ අපි වෙනුවෙන් ආණ්ඩුව ණය වන අතර අපි වෙනුවෙන් අපිද ණය වෙමු.

ලංකාවේ බොහෝ දෙනෙකුට කඩේ යාම නුපුරුදු දෙයක් නොවේ. ඉකොනොමැට්ටා මුලින්ම කඩේ යන්නට පටන් ගත්තේ ඉකොනොමැට්ටාට වයස අවුරුදු හතක් පමණ වූ කාලයේදීය. ඉකොනොමැට්ටාව මුලින්ම කඩේ යැව්වේ ඉකොනොමැට්ටාගේ අප්පච්චීය. අප්පච්චිලාට කොහොමටත් කඩේයාම පුරුදු කිරීමට මනා ප්‍රවීණතාවයක් තිබේ. ලාබාල වයසකදී කඩේ යන්නට අවස්ථාවක් ලැබුණු විට එය වදයක් ලෙස නොසිතේ. ඒ වෙනුවට හිතෙන්නේ තමන්ට ලොකු පොරක් වෙන්නට අනගි අවස්ථාවක් ලැබුණු බවයි.

ඒ කාලයේ ඉකොනොමැට්ටා කඩේ ගොස් ගෙන ආ මොනවා හෝ දේ බොහෝ විට ගෙන ආවේ අත්පිට මුදලට නොවේ. පොතටය. රැගෙන එන්නට නියම කරනු ලැබූ දේ මුදලාලිගෙන් ඉල්ලා සිටීමෙන් පසුව "පොතට දාන්න" කියා කියන එක මුදලාලිට සල්ලි දී ඉතුරු සල්ලි ආපසු රැගෙන එනවාට වඩා පහසුය. මේ ෂොපින් බෑග් යුගයට පෙර පත්තර පිටු ගොටු වල දුඹුරු සීනි පැක් කර හණ නූලකින් ඔතා ගැට ගසා දුන් යුගයයි.

අනූව දශකය පමණ දක්වා පැවති මේ පොත් ක්‍රමය වැඩිපුර හැදෑරීම් සිදු කෙරී නැති පුළුල් ක්ෂුද්‍ර ණය (මයික්‍රෝ ක්‍රෙඩිට්) ක්‍රමයකි. ස්වභාවිකවම පරිණාමය වී පැමිණි ක්‍රමයකි. අනූව දශකයේ පමණ සිට ලංකාවේ ක්‍රෙඩිට් කාඩ් ව්‍යාප්ත වෙද්දී මුදලාලිලාගේ පොත් වෙනුවට ක්‍රමයෙන් ක්‍රෙඩිට් කාඩ් ආදේශ විය. මේ ක්‍රෙඩිට් කාඩ් වලින් කරන්නේද හරියටම මුදලාලිගේ පොතෙන් කළ කාර්යයයි.

පසුගිය සැප්තැම්බර් අවසානය වන විට ලංකාවේ වාණිජ බැංකු විසින් නිකුත් කරනු ලැබ සක්‍රියව පැවති ක්‍රෙඩිට් කාඩ්පත් ගණන 1,276,698කි. ලංකාවේ නිවාස ඒකක ගණන මේ ප්‍රමාණය මෙන් සිවු ගුණයක් පමණ වීමත්, ක්‍රෙඩිට් කාඩ්පත් හිමි බොහෝ දෙනෙකු සතුව කාඩ්පත් එකකට වඩා තිබීමත් සැලකූ විට පෙනීයන්නේ ක්‍රෙඩිට් කාඩ් භාවිතය තවමත් බහුලව සිදුවන්නේ මධ්‍යම පාන්තික, නිශ්චිත මාසික වැටුපක් ගන්නා, නාගරික හෝ අර්ධ නාගරික සමාජ ස්ථරය තුළ බවයි. බැංකුවට පෙන්විය හැකි නිශ්චිත මාසික ආදායමක් නොමැති අයෙකුට ක්‍රෙඩිට් කාඩ් පතක් ලබා ගැනීම අපහසු වීම මෙය පැහැදිලි කරයි.

ඉහත ක්‍රෙඩිට් කාඩ් භාවිතා කරන්නන් විසින් සැප්තැම්බර් අවසානය වෙද්දී ලබාගෙන තිබුණු මුළු ණය ප්‍රමාණය රුපියල් මිලියන 68,556 කි. මේ අනුව, ක්‍රෙඩිට් කාඩ් ගිණුමක සාමාන්‍ය ණය ප්‍රමාණය රුපියල් 53,698 කි. මේ 'අපි වෙනුවෙන් අපි' ගන්නා ණයයි.

ත්‍රිරෝද රථ සාහිත්‍යය දඩ කොළ වලින් වැසී යයිද?

ලංකාවේ පාරවල් වල දුවන මිලියන හය ඉක්මවූ වාහන තොගයෙන් අඩකට වඩා මෝටර් බයිසිකල් වන අතර ඉතිරි අඩෙන් තුනෙන් එකක් පමණ ත්‍රිරෝද රථයි. පසුගිය කාලය තුළ අඩු වියදමින් නඩත්තු කළ හැකි පෞද්ගලික වාහනයක් ලෙසත්, පොදු ප්‍රවාහන සේවා සඳහා වන විකල්පයක් ලෙසත් ත්‍රිරෝද රථ වල ජනප්‍රියතාවය සීඝ්‍රයෙන් ඉහළ ගියේය.

ත්‍රිරෝද රථ භාවිතය නියාමනය කරමින් පසුගිය සඳුදා (ජනවාරි 9) රජය විසින් අති විශේෂ ගැසට් නිවේදනයක් නිකුත් කර තිබේ. මේ අනුව, ලංකාව තුළ ත්‍රිරෝද රථ ධාවනය අනු කොන්දේසි ගණනාවක් ඇතුළත්, ප්‍රධාන නියාමන කොන්දේසි එකොළහකට යටත් වේ. මීට පෙර ලංකාවේ මාර්ග වල ධාවනය වන වාහන ප්‍රමාණය සීමා කිරීමේ අරමුණින් රජය විසින් ගත් ප්‍රතිපත්ති ක්‍රියාමාර්ග වල ප්‍රතිඵලයක් ලෙස පසුගිය වසර තුළ ලංකාවට ආනයනය කෙරුණු ත්‍රිරෝද රථ ඇතුළු වාහන ප්‍රමාණය පෙර වසරට සාපේක්ෂව අඩකින් පමණ අඩු විය.

පොදු යහපත පිණිස රජයක් විසින් කිසියම් කර්මාන්තයක් නියාමනය කිරීමේ වරදක් නැත. එසේ කිරීමේදී නියාමනය හේතුවෙන් සිදුවන යහපත පැහැදිලිව පෙනෙන්නට තිබිය යුතුය. මේ අළුත් නියාමන නීති වලින් රජය අපේක්ෂා කරන දෙය බොහෝ දුරට පැහැදිලිය. කොන්දේසි වැඩි ගණනක අරමුණ රථයේ ගමන් කරන මගීන්ගේ හා රියදුරාගේත්, පාරේ පයින් හෝ වෙනත් වාහනයකින් ගමන් කරන පුද්ගලයින්ගේත් සුරක්ෂිතතාව තහවුරු කිරීම බව පෙනේ. මේ කොන්දේසි වලින් ඉතා පුළුල් කරුණු පරාසයක් ආවරණය කෙරේ. ඇතැම් කොන්දේසි වලින් කුලීරථ සේවා ලබාගන්නා මගීන්ගේ අයිතිවාසිකම් තහවුරු කෙරෙන අතර එක් කොන්දේසියකින් ශබ්ද දූෂණය වැළැක්වීම අරමුණු කර ඇති බව පෙනේ.

කෙසේ වුවද පහත උපුටා දැක්වෙන අවසන් නියාමන කොන්දේසියෙන් ඉටුවන යහපතනම් එතරම්ම පැහැදිලි නැත.

"මෝටර් ට්‍රයිසිකලයක අයිතිකරු විසින් එහි නිෂ්පාදක විසින් ඒ මත ලකුණු කරනු ලබන විස්තරාත්මක තොරතුරු හැර මෝටර් ට්‍රයිසිකලයේ ඉදිරිපස හෝ පසුපස අකුරු, ඉලක්කම් හෝ සංඛ්‍යා ලකුණු කර නොමැති බවට සහතික විය යුතුය."

මේ ලංකාවේ ත්‍රිරෝද රථ සාහිත්‍යට නැවතීමේ තිතක් තබමින් 'සදාචාරය' හෝ 'උසස් රසවින්දනය' ජනතාවට බලෙන් ලබා දීම අරමුණු කරගත් නියාමන රෙගුලාසියක්ද?

ලංකාවේ ත්‍රිරෝද රථ වල විවිධ වැකි සටහන්ව තිබීම සාමාන්‍ය දෙයකි. මේවා කාණ්ඩ කිහිපයක් යටතේ වර්ග කළ හැකිය. ප්‍රමුඛම කාණ්ඩය වන්නේ ආගමික ස්වරූපයක් ගන්නා වාක්‍යයන්ය. "බුදු සරණයි!" "ජේසු පිහිටයි!" "අල්ලාහු අක්බර්" ආදී මෙවැනි වැකි සිංහල, ඉංග්‍රීසි, දෙමළ මෙන්ම අරාබි හා පාලි භාෂා වලින්ද ලියැවී තිබෙනු දැකිය හැකිය. තවත් ඇතැම් වැකි ත්‍රිරෝද රථ වෘත්තියට අදාළය. මේ අතර, මෙම රැකියාවේ යෙදෙන සමාජ ස්ථරය මුහුණ දෙන ප්‍රශ්න පිළිබිඹු කෙරෙන, බොහෝ විට පෙම් සබඳතා හා අදාළ වැකිද අඩු නැත.

ලෝකේශ්වරී කරුණාරත්න විසින් කොළඹ, මහනුවර, අනුරාධපුර හා මාතර දිස්ත්‍රික්ක වල නගර පහළොවක ත්‍රිරෝද රථ 831කින් එකතු කරගත් වැකි 2291ක් විශ්ලේෂණය කරමින් ලංකාවේ ත්‍රිරෝද රථ සාහිත්‍යයේ බෞද්ධ ආභාෂය පිළිබඳ පර්යේෂණ පත්‍රිකාවක් වසර කිහිපයකට පෙර පළ කර තිබේ. සිංහල හා ඉංග්‍රීසි වැකි වලට පමණක් සීමා වූ ඇගේ නියැදියේ වැකි වලින් හතරෙන් එකක පමණ කිසියම් බෞද්ධ ආභාෂයක් තිබේ.

ඉහත පර්යේෂිකාව විසින්ද තහවුරු කර ඇති පරිදි ත්‍රිරෝද රථ හිමිකරුවන් හෝ රියදුරන් විසින් පෙර මුද්‍රණය කර ඇති වැකි සහිත ස්ටිකර් මිල දී ගැනීම වෙනුවට බොහෝ විට සිදුවන්නේ තමන්ට අවශ්‍ය වැකියක් මුද්‍රණකරුට දැනුම්දී මුද්‍රණය කර ගැනීමයි. ඒ නිසා මේ ත්‍රිරෝද රථ වැකි අදාළ සමාජ ස්ථරයේ ජන විඥානය පිළිබිඹු කරන කැඩපතකි. එක අතකින් මෙය ජනතා සාහිත්‍යයකි. මේ වැකි වෙනුවෙන්ම වෙන්වුන වත්පොත් අඩවියක් වන '3නේ කවි' පිටුවේ රසවත් ත්‍රිරෝද රථ වැකි රැසක් පළවී තිබේ. මේ ඒවායින් කිහිපයකි.

"සමවැදී ඉන්නේ මගේ දැහැන් බිඳින්නෙපා
ඒ කියන්නේ මගේ ආතල් කඩන්නෙපා"

"බිම බලාගෙන යන මට අහක බලාගෙන යන වලාකුළු කුමටද?"

"ඇට නැති වරකා නැත
කටු නැති මාළු නැත
වස නැති ගෑනු නැත"

"නංගි හදාගන්න බැරි දේවල් කඩාගන්න එපා...පරිස්සමෙන් රැකගන්න..."

"කෙල්ලො හරියට පන්සලේ ගලවන සෙරෙප්පු වගේ
කොයිවෙලේ කවුරු දාගෙන යයිද දන්නෑ"

"සුදු නැන්දේ මේ අහන්න දුව පොඩ්ඩක් හදාගන්න
දුවට ගවුම අන්දවන්න අපේ ඩෙනිම අපට දෙන්න"

"කට්ට කපටි ඔබේ හිත ළඟ පට්ට ලපටි මගේ ආදරෙත් පට්ට පදිරි වෙලා ගියා නංගි"

"උරුමක්කාරී හමුවන තුරු කරුමක්කාරීට අහු නොවන්න"

"පාඩුවෙ ගමන් යද්දී දාන්න එපා වෙට්ටු
අවුස්සගත්තොත් අපි උඹලට වඩා සත්තු"

"අම්මා ලස්සනයිනම් බබා වඩාගන්න තාත්තලා ගොඩයි"

"මල සිපගත්තට මල තලන්නෙ නැහැ මනුදම් දන්න නිසා"

"Defender එක දීපන් ළමයෙකුට"

"දුක තමයි රංජනී අද රෑටත් පාන් තමයි"

පුද්ගලික පාවිච්චිය සඳහා පමණක් යොදාගන්නා ත්‍රිරෝද ඇතුළු සියළු ත්‍රිරෝද රථවල "නිෂ්පාදක විසින් ඒ මත ලකුණු කරනු ලබන විස්තරාත්මක තොරතුරු හැර" වෙනත් යමක් නොතිබිය යුතුය යන්න දැඩි නියාමන කොන්දේසියකි. ත්‍රිරෝද රථවල තරම් සුලභ නැතත් වෙනත් වාහන වලද විවිධ ස්ටිකර් ප්‍රදර්ශනය කෙරේ. ධීවර බෝට්ටු, ලොරි, පුද්ගලික බස්රථ වල පමණක් නොව මිල අධික මෝටර් රථ වලද විවිධ ස්ටිකර් ප්‍රදර්ශනය කෙරේ. වෙනස ඇත්තේ ප්‍රදර්ශනය කරන දේවල් වලය. 

ඉහළ මධ්‍යම පාන්තිකයෙකුගේ මෝටර් රථයක වෛද්‍ය, ඉංජිනේරු, නීතිඥ වැනි තමන්ගේ වෘත්තිය මෙන්ම තමන් ඉගෙනගත් සරසවිය හෝ පාසැල ප්‍රදර්ශනය කරන ස්ටිකර් දැකගන්නට ලැබීම දුලබ දෙයක් නොවේ. එවැනි දේ ප්‍රදර්ශනය කිරීම තහනම් කර ඇතිබවක් දැනගන්නට නැත. අදාළ සමාජ ස්ථරය සතු බලය හමුවේ රජයට එවැන්නක් කිරීමේ හැකියාවක්ද නැත.

යමෙකුගේ වාහනය ඔහුගේ හෝ ඇයගේ පුද්ගලික දේපලකි. එහි තමන්ට අවශ්‍ය දෙයක් ප්‍රදර්ශනය කිරීම පාසැල් තාප්පයක, බස් නැවතුම්පලක හෝ වෙනත් පොදු ස්ථානයක වෙළඳ දැන්වීම් හෝ දේශපාලන සටන් පාඨ ප්‍රදර්ශනය කිරීමට සාපේක්ෂව පරිසරයට හානිකර දෙයක්ද නොවේ. ඇතැම් විට මේ රෙගුලාසිය මඟින් ඉටුකරගත හැකි, මා නොදකින වෙනත් සමාජ යහපතක් තිබෙනවා විය හැකිය.

ත්‍රිරෝද රථ සාහිත්‍යය ඉදිරියේදී දඩ කොළ වලින් වැසී යයිද?

පහතින් ඇත්තේ ඉහත වත්පොත් පිටුවේම පළවී ඇති කඹුරුපිටියේ එස්. සමරවීරගේ කවියකි.

"හැටහුටමාරක් බදු සමඟ
ගෙවා පළමු වාරිකය
ගත්ත ත්‍රිරෝද රථයේ
ඇලෙව්වා මිලට ගෙන ස්ටිකරය
මේ බුදුන් වැඩි මගේ දේශයයි!
ගෙවා ගමේ ප්‍රා. සභාවේ
වැසිකිලියටත් බදු මුදල්
මුත්‍රා කර එන ඇසිල්ලට
කවුද අසමජ්ජාතියෙක්
හූරලා එහි අකුරු ඉස්පිලි පාපිලි
දැන් තියෙන්නේ
'මේ බදු වැඩිම දේශයයි' "

(Image: ElaKiri.com)

සෝවියට් ශිෂ්‍යත්ව වලට ගෙවුවේ බටහිර රටවල්ද?

සෝවියට් ශිෂ්‍යත්වලාභීන් ගැන සාකච්ඡා වටයක් දැන් අළුතින් ඇරඹී තිබේ. මේ සමඟ, මා හිතන පරිදි, බොහෝ දෙනෙක් නොදැන සිටි කරුණක් සෝවියට් ශිෂ්‍යත්වලාභීන් දෙදෙනෙකු විසින්ම එළිදරවු කර ඇත.

වෛද්‍ය රුවන් එම් ජයතුංග විසින් ලියා ඇති පරිදි, "සිසුන් ගේ අධ්‍යාපනය සඳහා එක් සෝවියට් වැසියෙක් කොපෙක් එක බැගින් ගෙව්වෝය​. මේ හැර වාර්ශිකව එක්සත් ජාතීන් ගේ අරමුදලට සෑම රටක්ම යම් ගෙවීමක් කල යුතුය​. සෝවියට් දේශය ලෝකයේ බොහෝ රට වල සිසුන්ට නොමිලේ ඉගැන්වීම නිසා එක්සත් ජාතීන් ගේ අරමුදලට වාර්ශිකව ගෙවන ලද මුදලෙන් අධ්‍යාපන වියදම් කපා ඉතිරිය පමණක් ගෙව්වේය​."

අජිත් ධර්ම විසින් මේ කරුණ නැවත තහවුරු කරයි.

"එහිදී ඔහු කීවේ සෝවියට් දේශය වසරකට අති විශාල මුදලක් ගාස්තු වශයෙන් ඩොලර් වලින් (hard currency හෙවත් රුසියානු භාෂාවෙන් "වැල්යුති" ) එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානයට ගෙවිය යුතු බවත් සිසුන්ට දෙන ශිෂ්‍යත්ව ඉන් කොටසක්  බවත්ය. "

"ඔහු කී කතාව  මට ඒත්තු යාමට හේතු දෙකක් විය. පළමුවැන්න නම්  එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානයේ කටයුතු ගැන සෝවියට් දේශයේ එතරම් පැහැදීමක් තිබුනේ නැත."

"දෙවන හේතුව වන්නේ සෝවියට් දේශයට වැලුති හෙවත් හාර්ඩ් කරන්සි (ඩොලර්, පවුම්, ජර්මන් මාක්) හිඟවීමයි."

"මේ නිසා සංවර්ධනය  වෙමින් පවතින රටවලට උදව්වක් ලෙසින් මුලදී පටන්ගත් ශිෂ්‍යත්ව දීම සාර්ථක ලෙස UNDP එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවර්ධන  අරමුදල සමග සම්බන්ධ කිරීමට ඔවුන්ට හැකිවී තිබේ. මේ අනුව රටවල් වල අධ්‍යාපන අමාත්‍යංශ සමග ගිවිසුම් ඇතිකර නිත්‍යානුකූල ලෙස සෝවියට් ශිෂ්‍යත්ව දීම ඇරඹි තිබේ."

නිල ලේඛණ කිසිවක් දැක නැති බැවින් මේ කතාව ඇත්තක්දැයි මා ස්ථිරවම දන්නේ නැත. එහෙත්, කතාව ඇත්තනම් එයින් පෙනෙන්නේ සෝවියට් ශිෂ්‍යත්ව දීම හරහා සෝවියට් රජය විසින් එක ගලෙන් කුරුල්ලන් දෙදෙනෙකු මරාගෙන ඇති බවයි.

දෙවන ලෝක යුද්ධයෙන් පසුව එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානය, ලෝක බැංකුව හා ජාත්‍යන්තර මූල්‍ය අරමුදල වැනි සංවිධාන බිහි කෙරුණේ නැවතත් එවැනි විනාශකාරී "තෙවන ලෝක යුද්ධයක්" ඇති වීම වලක්වා ගැනීමේ අරමුණිනි. මේ සංවිධාන පිලිබඳ කවර විවේචන තිබුණත් ඒ මූලික අරමුණ ඇත්තටම ඉටුවූ බව බොරුවක් නොවේ.

අජිත් ධර්ම හා රුවන් ජයතුංග විසින් සඳහන් කර ඇති පරිදිම එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානය ඇතුළු ජාත්‍යන්තර සංවිධාන වල වියදම් නිශ්චිත ක්‍රමවේදයකට සාමාජික රටවල් අතර බෙදාහැරේ. වඩා විශාල ආර්ථිකයක් තිබීම හා වැඩි ජනගහණයක් තිබීම ගෙවිය යුතු මුදල වැඩිවීමට හේතුවකි. ලංකාව විසින්ද මේ මුළු වියදමින් 0.25%ක් ගෙවිය යුතුය.

අජිත් හා රුවන් කියා ඇති කරුණ නිවැරදිනම් ඒ කාලයේ සෝවියට් දේශය විසින් කර ඇත්තේ ඔවුන් ලබා දුන් අධ්‍යාපනික ශිෂ්‍යත්ව වල වියදම ඔවුන් විසින් ගෙවිය යුතුව තිබුණු ඉහත වියදමෙන් අඩුකරගැනීමයි. මේ අනුව, මෙම ශිෂ්‍යත්ව සඳහා සෝවියට් දේශයට අමතර වියදමක් දරන්නට සිදු වී නොමැත!

එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානය තුළ සිටි මහා බලවතුන්ගෙන් අයෙක් වන සෝවියට් දේශයට මෙවැනි ඉල්ලීමක් අනුමත කර ගැනීම අපහසු නොවන්නට ඇත. කවර ආකාරයකින් හෝ කිසියම් රටක් විසින් එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානයට ලබා දෙන මුදල් ප්‍රමාණය අඩු වූ විට ඒ අඩුව ඉතිරි රටවල් අතර බෙදී යයි. මේ අනුව, ලංකාව ඇතුළු අනෙකුත් සියළු රටවල් විසින් ගෙවිය යුතු මුදල ඉහළ යයි.

සෝවියට් ශිෂ්‍යත්ව දීමේ මෙන්ම සෝවියට් පොත් අඩු මිලට ලබා දීමේද අරමුණ වුණේ එවකට සෝවියට් දේශයේ පැවති දේශපාලන ක්‍රමය හා සෝවියට් සංස්කෘතිය එවකට තෙවන ලෝකයේ රටවල් ලෙස හැඳින්වුණු ආසියා, අප්‍රිකා හා ලතින් ඇමරිකානු රටවල් කරා ව්‍යාප්ත කිරීම බව නොරහසකි. මේ වන විට බටහිර රටවලට සංක්‍රමණය වී සිටින ඇතැම් සෝවියට් ශිෂ්‍යත්වලාභීන් ඇතුළු බොහෝ දෙනෙක් මේ අරමුණ ඉටු නොකරමින් සෝවියට් ක්‍රමය විවේචනය කරන බව කෙනෙකුට කියන්නට පුළුවන. සෝවියට් අත්දැකීම් ඇති අය තමන් එවකට එහි පැවති සමාජ ක්‍රමය තේරුම්ගත් ආකාරයට එය එහි ඇතැම් අංග ඇගයීමත්, වෙනත් අංග විචේචනය කිරීමත් කරති. මෙහි වරදක් නැත. එය පුද්ගල නිදහසයි. එහෙත්, ශිෂ්‍යත්ව ප්‍රදානය කිරීම සිදු වුණේ දේශපාලනික අරමුණු සහිතව යන කරුණ එයින් නිශේධනය නොවේ. මේ අනුව, මේ ශිෂ්‍යත්ව ලබා දීම හරහා සෝවියට් රජය වාසියක් ලැබුවේය.

සෝවියට් රජයේ අරමුණු කුමක් වුවත් අධ්‍යාපනික ශිෂ්‍යත්ව ලැබූ මෙන්ම අඩු මිලට පොත් කියවන්නට ලැබුණු ලංකාව වැනි එවකට තෙවන ලෝකය ලෙස හැඳින්වුණු රටවල ජනතාවටද මෙයින් නරකක් වුණේ නැත. ලංකාවේ සරසවියක තමන්ට අවශ්‍ය  පාඨමාලාවකට ඇතුලත්වීමේ සුදුසුකම් නොලැබූ හෝ කිසිම පාඨමාලාවකට ඇතුළත් වීමට සුදුසුකම් නොලැබූ බොහෝ දෙනෙකුට මේ ශිෂ්‍යත්ව නිසා විකල්ප අවස්ථාවක් ලැබුණු අතර ඒ හරහා බොහෝ දෙනෙකුට ජීවිත සාර්ථක කරගන්නට ලැබුණේය. සෝවියට් රජයේ අරමුණ කුමක් වුවත්, ශිෂ්‍යත්වලාභීන් නොවූ, අඩු මිලට රුසියන් පරිවර්තන පොත් කියවන්නට මෙන්ම ඇතැම් ප්‍රකාශන නොමිලේම ගෙන්වා ගන්නට ඉඩ ලැබුණු, මා වැනි බොහෝ දෙනෙකුටද හොඳක් මිස නරකක් වුණේ නැත.

සෝවියට් ශිෂ්‍යත්ව වල වියදම එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානයට ගෙවිය යුතු මුදලින් අඩු කරගත්තේනම් එම බරෙන් කොටසක් ලංකාව වැනි තුන්වන ලෝකයේ රටවල් මතත් වැටෙන්නට ඇති නමුත් මෙම ශිෂ්‍යත්ව හරහා එම රටවලට ලැබුණු වාසිය ඊට වඩා වැඩි විය යුතුය. එසේනම්, සෝවියට් ශිෂ්‍යත්ව වලින් එම ශිෂ්‍යත්ව පිරිනැමූ සෝවියට් රජයට මෙන්ම ශිෂ්‍යත්ව ලැබූ තුන්වන ලෝකයේ රටවලටද ශුද්ධ අලාභයක් සිදු වී නොමැත.

එසේනම්, මේ ශිෂ්‍යත්ව වල වියදම ඇත්තටම වැටී ඇත්තේ එමඟින් කිසිදු වාසියක් නොලබමින් එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානයට ගෙවිය යුතු කෝටා මුදල වැඩි කරගත් පළමුවන ලෝකයේ රටවල කරපිටද?

(Image: http://www.cnn.com/WORLD/9707/26/russia.university/link.university.jpg)

ඇමරිකාවේ කුරුල්ලෝ

පුළුල් පරාසයක පැතිරුණු භූ විෂමතාවන් හා කාලගුණ විෂමතාවන් සහිත විශාල රටක් වන ඇමරිකාවේ නිදැල්ලේ වෙසෙන ආවේණික හා සංක්‍රමණික කුරුල්ලන් මෙන්ම වෙනත් රටවලින් රැගෙන විත් ඇති කරන කුරුළු විශේෂ විශාල ගණනක් වාසය කරති. මේ අතරින් විවිධ පාත්තයින් වර්ග ප්‍රාන්ත බොහොමයක සුලභව දැකිය හැකිය. මේ පාත්තයින් රංචු පැද්දි පැද්දී පාර මාරුවීම ඇතැම් දිනවල දැකිය හැකි මනහර දසුනකි. පාත්තයින් කණ්ඩායම් මෙසේ පාර මාරුවී අවසන් වන තුරු රියදුරෝ සිය වාහන නවතාගෙන බලා සිටිති.

ඇමරිකාවේ ඇතැම් ප්‍රාන්ත වල නිවාස පිහිටි ප්‍රදේශ වල (residential areas) කෘතිමව සකස් කළ කුඩා පොකුණු දක්නට හැකිය. මේ පොකුණු වල බොහෝ විට පාත්තයින් හා හංසයින් පීනමින් සිටිනු දැකිය හැකිය. ඇමරිකාවේ උතුරෙන් පිහිටි ප්‍රාන්ත වල මේ දිනවල ඇත්තේ සෘණ උෂ්ණත්වයකි. මේ වෙලාවේ මගේ නිවස පිහිටි ප්‍රදේශයේ උෂ්ණත්වය ෆැරන්හයිට් අංශක 12ක් හෙවත් සෙල්සියස් අංශක සෘණ 11කි. මේ කාලයට පෙර කී පොකුණු මතුපිට අයිස් තට්ටුවක් මිදී ඇති නිසා පීනන පාත්තයින් වෙනුවට දකින්නට ලැබෙන්නේ ඇවිදින පාත්තයින්ය.

පාත්තයින් වර්ග මෙන්ම ගේ කුරුළු වර්ග හා පරෙවි වර්ගද බොහෝ ප්‍රදේශ වල සිටිති. ඔවුන් බොහෝ විට දකින්නට ලැබෙන්නේ ශීත කාලය අවසන් වේගෙන එද්දීය. එමෙන්ම, උකුසු වර්ගද බොහෝ විට දැකිය හැකිය.ලෝකයේ සිටින 9800ක් පමණ වන කුරුළු විශේෂ අතරින් 12%ක් පමණම ඉදිරි සියවසක කාලය තුළ වඳවීමේ තර්ජනයට මුහුණ පා සිටිති.

අද (ජනවාරි 5) ඇමරිකාවේ ජාතික කුරුළු දිනයයි. සති තුනක කාලයක් පුරා පැවැත්වෙන ඇමරිකාවේ වර්ෂාවසාන කුරුළු සංගණනයේ මස්තකප්‍රාප්තිය වන්නේද මේ දිනයයි. ජනතා සහභාගිත්වයෙන් ස්වේච්ඡාවෙන් කෙරෙන මේ සංගණනය ඇමරිකාවේ මෙන්ම කැනඩාවේ හා තවත් ලතින් ඇමරිකානු හා කැරිබියන් රටවල් ගණනාවක පැවැත්වේ. පසුගිය වසරේදී ඇමරිකාවේ පමණක් ස්වේච්ඡා නිරීක්ෂකයින් 76,669ක් මේ කටයුත්තට දායක වූ අතර කුරුල්ලන් 54,531,408ක් ගණන් ගැනිණි. මේ අවුරුද්දේ සංඛ්‍යාලේඛණ තවමත් සාදා අවසන් කර නැත.

ඇමරිකාවේ කුරුල්ලන් හා කුරුළු සංගණනය ගැන:

http://www.audubon.org/

ජාතික කුරුළු දිනය ගැන:

http://www.nationalbirdday.com/

බෑණන්ඩිට එන්න කියල යැවුවා මං පණිවිඩයක්...

කවුරුත් දන්නා 'බැඳුම්කර මගඩිය' පිළිබඳ කතාබහ මෑතකදී නැවත වරක් කරලියට පැමිණියේය. මේ හා අදාළ මුල් සිදුවීම සිදු වී දැන් මාස විසිදෙකකි. ඉකොනොමැට්ටා සිංහලෙන් බ්ලොග් ලියන්නට පටන් ගත්තේද මේ සිදු වීමෙන් මාස ගණනකට පසුවය. ඇත්තටම කියනවානම් මේ බැඳුම්කර සිද්ධිය ඉකොනොමැට්ටාට සිංහලෙන් වියුණුවක් අරඹන්නට උත්තේජනයක් සැපයූ කරුණු අතර එක් කරුණකි.

මතභේදයට තුඩුදුන් බැඳුම්කර වෙන්දේසිය සිදුවූ අළුත ඉකොනොමැට්ටාගේ පෞද්ගලික මිතුරන් කිහිප දෙනෙකුම මේ සිදුවීම පිළිබඳවත්, ඒ හා අදාළ ඇතැම් තාක්ෂනික කරුණු ගැනත් ඉකොනොමැට්ටාගෙන් විමසුවේය. එවැනි ඇතැම් මිතුරන්ට විද්‍යුත් තැපෑලෙන් ලබා දුන් පිළිතුරු ඔවුන් විසින් ඉකොනොමැට්ටාගේ අවසරය ලබාගෙන ඔවුන්ගේ වෙනත් මිතුරන් වෙතද යොමු කර තිබුණේය. 

මෙයින් පෙනී ගියේ ආර්ථික විද්‍යාව, මූල්‍යකරණය, ගිණුම්කරණය වැනි විෂයයන් විධිමත් ලෙස හදාරා නැති, එහෙත් වෙනත් වෘත්තීය ක්ෂේත්‍රයන්හි ප්‍රවීණයන් වන හා නිසි පැහැදිලි කිරීමක් කළ විට තමන්ගේ ක්ෂේත්‍රයෙන් බාහිර තාක්ෂනික කරුණක් පහසුවෙන් තේරුම් ගත හැකි තවත් බොහෝ දෙනෙක් එදිනෙදා සිදුවීම් ගැන ආර්ථික විද්‍යාඥයෙකුගේ ඇසින් දකින දේ දැනගන්නට උනන්දුවක් දක්වන බවයි.

ඉකොනොමැට්ටාගේ බොජුන්හල අරඹන විට මේ ගැන පැහැදිලි කිරීමක් කරන්නට අදහසක් තිබුණත්, වියුණුව අරඹා සෑහෙන කලක් ගතවන තුරු ඉකොනොමැට්ටා මේ සිදුවීම ගැන වැඩිපුර කතා කර නැත. එයට හේතු රැසක් තිබුණේය. පළමු හේතුව වූයේ මේ සිදුවීම ගැන සිදු කෙරෙන කතාබහ බොහොමයකදී තාක්ෂණික මට්ටම ඉක්මවා එහි දේශපාලනික කරුණු ඉස්මතු වීමයි. දෙවැන්න, මේ ගැන අදහසක් පළ කිරීමට සැලකිය යුතු කාලයක් මිඩංගු කර ඉතා පුළුල් අධ්‍යයනයක් කළ යුතු වීමයි. ඒ සඳහා මූලික දත්ත හා තොරතුරු රැසක් විමර්ශනය කළ යුතු වූ අතර ඉකොනොමැට්ටාට මේ අවශ්‍ය දත්ත හා තොරතුරු වෙත ප්‍රවේශ වීමේ හැකියාවක් නොතිබුණේය. මේ අතර, හිටපු මහ බැංකු අධිපතිගේ ධුර කාලය අවසන් වීමත්, නව මහ බැංකු අධිපති වරයෙකු පත් කරනු ලැබීමත් සිදුවූ අතර, 'බැඳුම්කර මගඩිය' පිළිබඳව රටේ පැවති උනන්දුව යම් තරමකින් තුනී වී ගියේය.

මෙසේ යටපත් වූ ප්‍රස්තුත සිදුවීම නැවතත් පුවත් මවන්නට පටන් ගත්තේ කෙටි කාලයක් තුළ අළුතින් 'එළියට ආ' ලේඛණ තුනක් නිසාය. පළමුවැන්න හිටපු මහබැංකු අධිපති වරයාගේ බෑනාගේ පර්පෙචුවල් ට්‍රෙෂරීස් සමාගමේ වාර්ෂික ගිණුම් ප්‍රකාශනයි. දෙවනුව, එම සමාගම හා අදාළව මහ බැංකුව විසින් සිදුකළ සුපරීක්ෂණ වාර්තාවක් මාධ්‍ය වෙත 'ලීක් විය'. තෙවනුව, 'බැඳුම්කර මගඩිය' ගැන සොයා බලන්නට පත් කළ සියළු ප්‍රධාන දේශපාලන පක්ෂවල සාමාජිකයන්ගෙන් සමන්විත වූ කෝප් කමිටුවේ වාර්තාව ප්‍රසිද්ධ විය. 

සිදුවීමට අදාළ ප්‍රාථමික දත්ත හෝ තොරතුරු විමර්ශනය කිරීමට ඉඩක් නොලද ඉකොනොමැට්ටාට ඉහත ලේඛණ තුන ඇසුරෙන් මේ සිදු වීම ගැන සෑහෙන අවබෝධයක් ලබා ගැනීමට හැකි විය. මේ ලේඛණ තුනට අමතරව කලකට පෙර මේ සම්බන්ධව පළ කෙරුණු නීතිඥයින් තිදෙනෙකුගේ වාර්තාවද ඉකොනොමැට්ටාට කියවන්නට ලැබුණු නමුත් මුලින් කී ලේඛණ තුනට සාපේක්ෂව එය විශ්ලේෂණයක් සඳහා එතරම් ප්‍රයෝජනවත් වාර්තාවක් නොවීය. ඉහත ලේඛන ඇසුරින් ඉකොනොමැට්ටා විසින් 'බැඳුම්කර මගඩිය' ගැන ලියූ ලිපි මාලාවේ කොටස් විස්සක් මේ වන විට ඉකොනොමැට්ටාගේ සතපහ වියුණුවේ පළකර තිබේ. 

අදාළ සිද්ධිය තේරුම් ගැනීමට උදවු විය හැකි තාක්ෂණික කරුණු පැහැදිලි කිරීමේ අරමුණින් පසුගිය දෙමසක කාලය තිස්සේ ලියා ඇති මේ ලිපි මාලාවේ අපැහැදිලි  තැන් ඇත්නම් පැහැදිලි කිරීමට මෙන්ම පළකර කර ඇති කරුණු සම්බන්ධව විචේචන ඇත්නම් පිළිතුරු දීමටද ඉකොනොමැට්ටා සූදානම්ය.

භාණ්ඩාගාර බිල්පත් හා බැඳුම්කර (පළමු කොටස)

භාණ්ඩාගාර බිල්පත් හා බැඳුම්කර (දෙවන කොටස)

භාණ්ඩාගාර බිල්පත් හා බැඳුම්කර (තෙවන කොටස)

භාණ්ඩාගාර බිල්පත් හා බැඳුම්කර (සිවුවන කොටස)

භාණ්ඩාගාර බිල්පත් හා බැඳුම්කර (පස්වන කොටස)

භාණ්ඩාගාර බිල්පත් හා බැඳුම්කර (හයවන කොටස)

භාණ්ඩාගාර බිල්පත් හා බැඳුම්කර (හත්වන කොටස)

භාණ්ඩාගාර බිල්පත් හා බැඳුම්කර (අටවන කොටස)

භාණ්ඩාගාර බිල්පත් හා බැඳුම්කර (නවවන කොටස)

භාණ්ඩාගාර බිල්පත් හා බැඳුම්කර (දහවන කොටස)

භාණ්ඩාගාර බිල්පත් හා බැඳුම්කර (එකොළොස්වන කොටස)

භාණ්ඩාගාර බිල්පත් හා බැඳුම්කර (දොළොස්වන කොටස)

භාණ්ඩාගාර බිල්පත් හා බැඳුම්කර (දහතුන්වන කොටස)

භාණ්ඩාගාර බිල්පත් හා බැඳුම්කර (දහහතරවන කොටස)

භාණ්ඩාගාර බිල්පත් හා බැඳුම්කර (පහළොස්වන කොටස)

භාණ්ඩාගාර බිල්පත් හා බැඳුම්කර (දහසයවන කොටස)

භාණ්ඩාගාර බිල්පත් හා බැඳුම්කර (දහහත්වන කොටස)

භාණ්ඩාගාර බිල්පත් හා බැඳුම්කර (දහඅටවන කොටස)

භාණ්ඩාගාර බිල්පත් හා බැඳුම්කර (දහනවවන කොටස)

භාණ්ඩාගාර බිල්පත් හා බැඳුම්කර (විසිවන කොටස)

 

(Image: http://www.dailymirror.lk/article/Take-action-against-Arjun-Aloysius-COPE-117997.html)

ඩොලරය කීයට යයිද?

මහ බැංකුව විසින් නිකුත් කර ඇති අළුත්ම පුවත් නිවේදනයකට අනුව පෙනී යන්නේ ඇමරිකානු ඩොලරය රුපියල් 150 මට්ටමේ රඳවා තබා ගැනීමට ටික කලක සිට දැරූ උත්සාහයෙන් මහ බැංකුවට හති වැටී ඇති බවයි. මේ අනුව, රුපියල ඇමරිකන් ඩොලරයට සාපේක්ෂව අවප්‍රමාණය වීම වලක්වා ගැනීම සඳහා විදේශ සංචිතයේ ඩොලර් විකුණමින් සිටි මහ බැංකුව එසේ විණිමය අනුපාතිකය වෙත මැදිහත්වීම් කිරීමෙන් වැළකෙන්නට තීරණය කර තිබේ.

මෙහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස ඉදිරියේදී කෙටි කාලයක් තුළ රුපියල සැලකිය යුතු ලෙස අවප්‍රමාණය වනු ඇත.

විණිමය අනුපාතිකය වෙළඳපොළ ඉල්ලුම හා සැපයුම මත තීරණය වන්නට ඉඩ හරින්නේනම් රටක් ගෙවුම් ශේෂ අර්බුද වලට මුහුණ පාන්නට ඇති ඉඩකඩ ඉතා සීමිතය. එහෙත්, මහ බැංකුව විසින් විණිමය අනුපාතිකයේ තාවකාලික උච්ඡාවචනයන් වැළැක්වීමේ අරමුණින් විදේශ විණිමය වෙළදපොලට කරන මැදිහත්වීම් බොහෝ විට අවසන් වන්නේ රුපියල අවප්‍රමාණය වීම සීමා කිරීමේ උත්සාහයන්ගෙන් හා ඒ පසුපස ගොනු පසුපස ඇදෙන ගැලමෙන් පැමිණෙන ගෙවුම් ශේෂ අර්බුද වලිනි.

පසුගිය වසර කිහිපය තුළ ඇමරිකන් ඩොලරය රුපියල් 100, 115, 130 හා 145 සීමාවන්හි දිගු කලක් රැඳී තිබුණේ මහ බැංකුව විසින් මැදිහත්වීම් කරමින් එම සීමා ආසන්නයේ ඩොලරය සෑහෙන කලක් ස්ථාවරව තබාගත් බැවිනි. මේ එක් එක් අවස්ථාවේදී, මෙසේ ඩොලරය අදාළ මට්ටමේ රඳවා ගැනීම අසීරු වන විට මහ බැංකුව විසින් විණිමය අනුපාතිකය වෙත මැදිහත් වීම නැවැත්වීමත්, ඉන් පසු ඉතා කෙටි කලක් තුළ රුපියලේ අගය විශාල ලෙස පහත වැටීමත් සිදුවිය.

මෙවරද, මහ බැංකුව විසින් මැදිහත්වීම් නැවැත්වීමත් සමඟ ඉදිරි මසක පමණ කාලය තුළ ඩොලරයේ අගය රුපියල් 160 පමණ දක්වා ඉහළ යන්නට ඉඩ තිබේ.

රුපියල අවප්‍රමාණය වන්නට ඉඩහැරීම මහ බැංකුව විසින් ගෙන ඇති නිවැරදි තීරණයකි. රුපියලේ වටිනාකම කෘතීම ලෙස ඉහළින් තබා ගැනීම නිසා ලංකාවේ ආර්ථිකයට සිදුවී ඇති හානිය විශාලය. මේ තීරණය වුවද තරමක් කලින් ගත්තේනම් පසුගිය කාලයේදී විදේශ සංචිතයෙන් වැය කෙරුණු විදේශ විණිමය ප්‍රමාණය ඉතිරි කරගත හැකිව තිබුණි.

අනෙකුත් විදේශ ව්‍යවහාර මුදල් වලට සාපේක්ෂව ඇමරිකානු ඩොලරයේ මෑතකාලීන ශක්තිමත් වීම හමුවේ රුපියල අවප්‍රමාණය වන්නට නොදී තබාගැනීම රටේ අපනයන තරඟකාරිත්වයට ඉතා නරක ලෙස බලපායි. ඒ නිසා, මෙසේ රුපියල අවප්‍රමාණය වන්නට ඉඩ හැරීම අපනයනකරුවන්ට වාසිදායකය. අනෙක් අතට, මෙය ආනයනික භාණ්ඩ වල මිලගණන් ඉහළ යාමටත්, රජයේ විදේශ ණය වල රුපියල් අගය ඉහළ යැවීමටත් හේතු වනු ඇත.

මහ බැංකුවේ මැදිහත්වීම නැවැත්වීමෙන් පසුව රුපියල එහි වෙළදපොළ අගය දක්වා සීඝ්‍රයෙන් අවප්‍රමාණය වී නැවත ස්ථාවර වනු ඇත. ඉන් පසුව, මහ බැංකුව විසින් කළ යුත්තේ මේ චක්‍රය නැවතත් පුනරාවර්තනය නොකරමින් එතැන් සිට රුපියලට වෙළදපොළ සාධක අනුව නිදහසේ අවප්‍රමාණය වන්නට ඉඩහැරීමයි. රටකට ගෙවුම් ශේෂ අර්බුද වලට නිතර මුහුණ පාන්නට සිදුවේනම් එය එම රටේ විදේශ විණිමය ප්‍රතිපත්තියේ ප්‍රශ්නයකි.