වෙබ් ලිපිනය:

Wednesday, January 6, 2016

1984 සිට 2014 දක්වා

"නවවන තුන් අවුරුදු සැලැස්මේ හයවන කාර්තුවද වන, 1983 වසරේ සිවුවන කාර්තුව තුළ නිෂ්පාදනය කෙරෙනු ඇතැයි නිල වශයෙන් පුරෝකථනය කෙරුණු විවිධ පාරිභෝගික භාණ්ඩ වල නිෂ්පාදන මට්ටම් දෙසැම්බර් මස 19 වන දින ටයිම්ස් පුවත්පතේ පළ වී තිබුණේය. අද පළ වී ඇති සැබෑ නිෂ්පාදන මට්ටම් පිලිබඳ පුවත්පත් නිවේදනය අනුව මේ පුරෝකථන සැබෑ සංඛ්‍යා සමඟ ළඟපාතකින්වත් නොයයි. වින්සන්ට්ට කරන්නට ඇත්තේ පසුව පළකෙරුණු සංඛ්‍යා සමඟ ගැලපෙන පරිදි මුලින් පළකළ සංඛ්‍යා නිවැරදි කිරීමයි."

"Or again, The Times of the nineteenth of December had published the official forecasts of the output of various classes of consumption goods in the fourth quarter of 1983, which was also the sixth quarter of the Ninth Three-Year Plan. Today's issue contained a statement of the actual output, from which it appeared that the forecasts were in every instance grossly wrong. Winston's job was to rectify the original figures by making them agree with the later ones."

"උදාහරණයක් වශයෙන්, සුලභතා අමාත්‍යංශය පුරෝකථනය කර තිබුණේ කාර්තුව තුළ සපත්තු නිෂ්පාදනය කුට්ටම් මිලියන 145ක් බවයි. දැන් සැබෑ නිෂ්පාදනය ලෙස දක්වා ඇත්තේ සපත්තු කුට්ටම් මිලියන 62කි. කෙසේවුවද, වින්සන්ට් විසින් මේ පුරෝකථනය පිලිබඳ වාර්තාව නැවත ලිවීමේදී, හැමවිටම සාමාන්‍යයෙන් ප්‍රකාශ කරන පරිදි නිෂ්පාදන ඉලක්ක බලාපොරොත්තු වූ මට්ටමද ඉක්මවා ළඟා කරගත් බව පෙන්වීමට ඉඩ සලසමින්, මේ සංඛ්‍යාව 57 ලෙස පහළට ගෙන ආවේය. ඔය මොනවා ලිවුවත්, මිලියන 62 ලෙස වෙනස් කළ පුරෝකථනය මිලියන 145ට හෝ මිලියන 57ට වඩා සත්‍යයට ආසන්නයැයි කියන්නට නුපුළුවන. එක සපත්තුවක්වත් නිපදවා නොතිබෙන්නටත් ලොකු ඉඩකඩක් තිබේ. නිපදවා ඇති සපත්තු ගණන කිසිවෙකු හරියටම නොදන්නවා විය හැකි අතර එය දැනගැනීමට කිසිවෙකුට උවමනාවක්ද නැති විය හැකිය. සියල්ලන්ම දැන සිටි කරුණනම්, වාර්තා අනුව කාලයක් තිස්සේම කාර්තුවෙන් කාර්තුවට සපත්තු නිෂ්පාදනය ඉතා සීඝ්‍රයෙන් ඉහළ ගියත්, ඕෂනියාවේ වැසියන්ගෙන් අඩක් පමණම ඇවිද්දේ සපත්තු තියා සෙරෙප්පුවත් නැතුව බවයි. අනෙකුත් ලොකු කුඩා සංඛ්‍යාලේඛණ සියල්ලේම තත්ත්වයද මෙයට වඩා වෙනස් වූයේ නැත."

ඉහත කොටස් උපුටාගනු ලැබුවේ ජෝජ් ඕර්විල් යන ආරූඪ නාමයෙන් ලියූ ඉංග්‍රීසි ලේඛක එරික් ආතර්  බ්ලෙයාර්ගේ "1984" කෘතියෙනි. වඩා ප්‍රචලිත "සත්ත්ව ගොවිපොළ" (Animal Farm) කෘතියද ඔහු ලිව්වේ මේ ආරූඪ නාමයෙනි. 1949 වසරේදී ප්‍රකාශයට පත් කළ මේ කෘතියෙහි වසර 35කට පසු ලෝකය මේ ලේඛකයා විසින් දකින අයුරු චිත්‍රනය කර තිබේ. බ්ලෙයාර් දුටු අනාගතය වෙනත් ඇතැම් විද්‍යා ප්‍රබන්ධ වල පෙන්වන දියුණු අනාගත සමාජ මෙන් සුන්දර එකක් වූයේ නැත. මේ පොත ගැන විස්තර කියනවානම් බ්ලොග් සටහනක් නොව වෙනම බ්ලොග් එකක්ම ලියන්නට තරම් දේවල් තිබේ. ඒ නිසා ඒ තරම් දුරට නොගොස් කෙටියෙන් කියනවානම් ඔහු දුටු 1984 රජය විසින් මිනිසුන් හිතන පතන ආකාරය පවා පාලනය කරන යුගයකි. සිංහලටද පරිවර්තනය වී ඇති, 1984 මෙන්ම සත්ත්ව ගොවිපොළ කෘති ලිවීමට බ්ලෙයාර්ට උත්තේජනයක් සැපයූවේ ස්ටාලින්ගේ සෝවියට් දේශය සහ හිට්ලර්ගේ ජර්මනියයි.

අප වර්තමානය ගැන සතුටට හෝ දුකට පත්වන්නේ අතීතය සමඟ සැසඳීමෙනි. අතීතයේ පැවතුනාට වඩා වර්තමාන ජීවන තත්වය හොඳනම් අපි සතුටු වෙමු. එසේ නැත්නම් දුක්වෙමු. සැසඳීමක් නැත්නම් සතුටක් හෝ දුකක්ද නැත.

අතීතය යනු කුමක්ද? අතීතය යනු කලකට පෙර සැබෑවටම සිදුවූ දෙයයැයි යමෙකුට කිව හැකිය. එහෙත්, මේ 'සිදු වූ දෙය' අපි හරියටම දන්නේ කොහොමද? එක් ක්‍රමයක්නම් අතීත මූලාශ්‍ර පරිශීලනය කිරීමයි. ඒ ඇසුරෙන් අපි අතීතය ගැන 'දැන ගනිමු'. මේ මූලාශ්‍ර නිවැරදි නැත්නම් අපට සැබෑවටම සිදුවූ දෙය දැනගත හැකිද? තවත් එක් ක්‍රමයක් තිබේ. ඒ අපේ මතකයයි. එසේනම්, අතීත මූලාශ්‍ර සහ පුද්ගල මතකයන් සංශෝධනය කිරීමෙන් අතීතය අපට අවශ්‍ය පරිදි වෙනස් කරගත හැකිය. එසේ කිරීමෙන් අපේ සතුට වැඩිකරගත හැකිනම් එය නොකළ යුතුද? මේ බ්ලෙයාර් දුටු 1984දී පාලකයින් අනුගමනය කරන දර්ශනවාදයයි.

උදාහරණයක් ලෙස මේ වස‍රේ ආර්ථික වර්ධනය 5-6%ක් පමණ වුවහොත් අප සතුටු විය යුතුද? එය තීරණය වන්නේ පසුගිය වසර වල ආර්ථික වර්ධනය කුමක්ද යන්න මතය. පසුගිය වසර වල ආර්ථික වර්ධනය 3-4% පමණ වීනම් 5-6% යනු ඉතා හොඳ මට්ටමකි. එහෙත්, පසුගිය වසර වල ආර්ථික වර්ධනය 7-8% මට්ටමේ වී නම් මෙය හොඳ තත්ත්වයක් නොවේ. වර්තමානය යනු කාටත් ඇස්පනාපිට පේන්නට ඇති දෙයයි. එය වෙනස් කිරීම තරමක් අසීරුය. එහෙත්, අතීතය වෙනස් කිරීම එතරම් අපහසු නැත. මේ බ්ලෙයාර්ගේ 1984 දර්ශනවාදයයි. කලකට පෙර මංගල සමරවීර විසින් මහින්ද යුගයේ ලංකාවද බ්ලෙයාර් දුටු 1984 සමඟ සසඳා තිබුණේය.

කෙසේවුවද, වාසනාවට සැබෑ 1984 බ්ලෙයාර් දුටු ආකාරයේ එකක් වූයේ නැත. එය පුද්ගල නිදහස වඩා දියුණුව පැවති වසරකි. 1984 සිට දැන් තවත් වසර 32ක් ගත වී තිබේ. හදිසියේ මට 1984 කෘතිය සිහිවූයේ පසුගිය වසර වල ශ්‍රී ලංකාවේ ආර්ථික වර්ධනය ගැන දත්ත පිරික්සීමේදීය.

නිදහසින් පසු ලංකාවේ ආර්ථික වර්ධනය සෘණ අගයක් ගත්තේ එකම එක් වරක් පමණි. ඒ 2001 වසරේදීය. මේ වසර තුළ බලයේ සිටියේ පොදු පෙරමුණු රජයයි. එහෙත්, දෙසැම්බරයේ පැවති මහ මැතිවරණයෙන් එජාපය ජයගෙන රජයක් පිහිටවූ බැවින් 2001 ආර්ථික වර්ධනය පිලිබඳ සංඛ්‍යාලේඛණ ප්‍රකාශයට පත්වන විට ජනාධිපති ධුරය චන්ද්‍රිකා කුමාරණතුංග අතේ තිබුණත් ආණ්ඩු කළේ පොදු පෙරමුණ නොවේ. නිකමට ලිවුවාට මේ දෙකේ සම්බන්ධයක් නැත. පොදු පෙරමුණම බලයේ සිටියත් ආර්ථික වර්ධනය සෘණ අගයක් නොවී පැවතෙන්නට විදිහක් නැත.


පසුගිය වසර කිහිපය තුළ ලංකාවේ ආර්ථික වර්ධනය වාර්තාගත ලෙස ඉහළ ගියේය. මහ මැතිවරණයට පෙර ප්‍රකාශයට පත් කෙරුණු ශ්‍රී ලංකා මහ බැංකුවේ 2014 වාර්ෂික වාර්තාවේ පළමු පරිච්ඡේදයේ පළමු වාක්‍යය අනුව "ශ්‍රී ලංකා ආර්ථිකයට දේශීය සහ විදේශීය කම්පන වලට සාර්ථකව මුහුණ දීමට ඇති හැකියාව පෙන්නුම් කරමින් 2014 වසරේදී මූර්ත දළ දේශීය නිෂ්පාදිතය (ද.දේ.නි.) 2013 වසරේදී වාර්තා වූ සියයට 7.2 ක වර්ධනයට සාපේක්ෂව සියයට 7.4කින් වර්ධනය විය".

මහ බැංකුව විසින් වාර්ෂික වාර්තාවට අමතරව වසර මැද වනවිට ආර්ථිකයේ තත්ත්වය ගැන විස්තර කරමින් තවත් වාර්තාවක් වාර්ෂිකව පළකරයි. මෙය හැඳින්වෙන්නේ "මෑතකාලීන ආර්ථික ප්‍රවණතා" යනුවෙනි. 2014දී මේ තරම් හොඳට තිබුණු ආර්ථිකයට 2015දී වෙන්නේ කුමක්ද යන්න කාටවුණත් උනන්දුවක් ඇති කරවන ප්‍රශ්නයකි. මේ තියෙන්නේ ඒ ගැන මහ මැතිවරණයට පසු, සැප්තැම්බරයේදී මහ බැංකුව විසින් ප්‍රකාශයට පත් කෙරුණු "මෑතකාලීන ආර්ථික ප්‍රවණතා - 2015 සුවිශේෂ සිදුවීම් සහ 2016 අපේක්ෂාවන්" වාර්තාව කියන දෙයයි.

"2014 වසරේ වාර්තා කළ මූර්ත දළ ජාතික නිෂ්පාදිතයේ (ද.දේ.නි.) සියයට 4.5ක වර්ධනයට සාපේක්ෂව ආර්ථිකය, 2015 වසරේදී සියයට 5.7කින් වර්ධනය වනු ඇතැයි පුරෝකථනය කරන අතර, ආර්ථිකයේ අංශ තුනෙහිම එකතු කළ අගයේ ඉහළ යාම මේ සඳහා දායක වනු ඇත". තවදුරටත් වාර්තාව පිරික්සීමේදී 2014 වසරේදීද ආර්ථික වර්ධනය පෙර වසරේදීට වඩා වැඩි වී තිබේ. 2013 වසරේදී ආර්ථික වර්ධනය 3.4%ක් පමණක්ව පැවති බැවිනි.

ඉකොනොමැට්ටා 1984 කියවා තිබුණු නිසා 2014 කියවා කැරකිල්ලක් හැදුණේ නැත. ජන හා සංඛ්‍යාලේඛණ දෙපාර්තමේන්තුව විසින් ආර්ථික වර්ධනය ඇතුළු 'ජාතික ගිණුම් ඇස්තමේන්තු' සිදුකරන ක්‍රමවේදය තාක්ෂණිකව වඩා නිවැරදි වන පරිදි වෙනස් කර තිබේ. මේ නව ක්‍රමවේදය අනුව 2010 වසරේ සිට 2014 වසර දක්වා දළ දේශීය නිෂ්පාදිතය නැවත ගණනය කිරීමේදී මෙසේ ආර්ථික වර්ධන ප්‍රතිශතද වෙනස් වී ඇත.

(Images: http://mycatbirdseat.com, carrieslager.wordpress.com, www.cbsl.lk)


Tuesday, January 5, 2016

විහිළු සපයන ආර්ථික විද්‍යාඥයෝ

කැලිෆෝර්නියාවේ සැන් ෆ්‍රැන්සිස්කෝහි ඉපදුණු යොරම් බෝමන් ගණිතය පිළිබඳව ප්‍රථම උපාධියක් ලබා ගැනීමෙන් අනතුරුව වැඩිදුර අධ්‍යාපනය සඳහා සියටල්හි පිහිටි වොෂින්ටන් සරසවියට ඇතුළු විය. ඔහු එහිදී 2000 වසරේදී ආර්ථික විද්‍යාව පිලිබඳ ශාස්ත්‍රපති උපාධියද, ඉන් අනතුරුව 2003 වසරේදී ආර්ථික විද්‍යාව පිළිබඳව ආචාර්ය උපාධියද සම්පුර්ණ කළේය.

වොෂින්ටන් සරසවිය වැනි තැනක ආර්ථික විද්‍යා ආචාර්ය උපාධියක් සම්පුර්ණ කරන කෙනෙකු බොහෝ විට වෙනත් සරසවියක අධ්‍යයන කාර්ය මණ්ඩලයට, රජයේ ඉහළ තනතුරකට හෝ පෞද්ගලික සමාගමක පර්යේෂණ අංශයක රැකියාවකට යොමු වේ. එහෙත්, යොරම් තෝරාගත්තේ වෙනත් මඟකි. ඒ සිය ප්‍රධාන ජීවනෝපාය ලෙස ජනතාවට විහිළු සැපයීමය.

ජනතාවට විහිළු සපයන ආර්ථික විද්‍යාඥයෝ ඕනෑ තරම් සිටිති. එහෙත්, මේ බොහෝ දෙනෙකු තමන් කරන්නේ ජනතාවට විහිළු සැපයීම බව නොදනිති. දැනගත්තත් එය ප්‍රසිද්ධියේ කීමට මැලි වෙති. යොරම්ගේ විශේෂත්වය ඔහු එසේ නොකිරීමයි.

යොරම්ගේ විහිළු නිකම් විහිළු නොවේ. ආර්ථික විද්‍යා විහිළු හෙවත් ඉකොනොමික් ජෝක්ය. මේ විහිළු විහිළු වන්නේ සැලකිය යුතු ආර්ථික විද්‍යා දැනුමක් ඇති අයටය. කොහොමටත් ආර්ථික විද්‍යා විහිළු වල හැටි එහෙමය. ආර්ථික විද්‍යා විහිළු සපයන වෙනත් ඇතැම් ආර්ථික විද්‍යාඥයින්ගේ විහිළු වලට ගොඩක් අයට හිනා යන්නේ නැත්තේත් මේ හේතුව නිසාය. මෙවැනි ඇතැම් විහිළු වලට හිනා නොගියත් සමහර වෙලාවට ඇඬේ.

යොරම්ගේ විහිළු සියල්ලන්ටම නොතේරෙන නිසා ඔහුට සංදර්ශන පවත්වන්නට වෙන්නේ ආර්ථික විද්‍යාඥයින් සිටින හෝ එක්රැස්වන තැන්වලය. අද (ජනවාරි 5 දින) අවසන් වූ ඇමරිකානු ආර්ථික විද්‍යා සංගමයේ වාර්ෂික සමුළුවේදීද යොරම්ගේ සංදර්ශනයක් පැවැත්වුනේය. ලොව පුරා නන්දෙසින් පැමිණි ආර්ථික විද්‍යාඥයින් 12,859 දෙනෙකු සහභාගී වූ, පර්යේෂණ සැසි ගණන 520 ඉක්මවූ, මේ දැවැන්ත සමුළුවේ යොරම්ගේ සභාපතිත්වයෙන් පැවති ආර්ථික විද්‍යා විහිළු සැසිය විශාල සහභාගිත්වයක් පැවති සැසියකි. මේ සැසිය දැන් වසර ගණනාවක සිට පැවැත්වෙයි.

යොරම්ගේ සැසියේ ජනප්‍රියත්වයෙන් පෙනී යන්නේ විහිළු සපයන ආර්ථික විද්‍යාඥයින් කොයිතරම් සිටියත් ඒ කිසිවෙකුට විහිළු සැපයීමවත් හරියට කරන්නට නොහැකි බවයි.

(Image: http://standupeconomist.com/)

Monday, January 4, 2016

මහ බැංකුව දැඩි මුදල් ප්‍රතිපත්තියක් කරා මාරු වේ.

ශ්‍රී ලංකා මහ බැංකුව විසින් වසර හතකට අධික කාලයක් පුරා පවත්වාගෙන ගිය ලිහිල් මුදල් ප්‍රතිපත්තියෙන් ඉවත් වී දැඩි මුදල් ප්‍රතිපත්තියක් කරා මාරු වී තිබේ. මහ බැංකුව විසින් පසුගිය බදාදා නිකුත් කර ඇති ප්‍රවෘත්ති නිවේදනය අනුව, 2016 ජනවාරි මස 16 වැනි දින සිට ක්‍රියාත්මක වන පරිදි බලපත්‍රලාභී වාණිජ බැංකු සඳහා වන ව්‍යවස්ථාපිත සංචිත අනුපාතය 6% සිට 7.5% දක්වා 1.5%කින් ඉහළ දමා තිබේ. එහෙත්, ප්‍රතිපත්ති පොලී අනුපාතික වල වෙනසක් කර නැත.

රටක මහ බැංකුවක ප්‍රධානම කාර්යය වන්නේ අදාළ රටේ ජාතික මුදල් ඒකකයේ අගය සුරක්ෂිත කිරීමයි. මිල ස්ථායීතාව පවත්වාගැනීම කියන්නේද මෙයටය. ප්‍රායෝගිකව මෙයින් අදහස් වන්නේ යම් රටක උද්ධමනය 'අවශ්‍ය ප්‍රමාණයට' වඩා වැඩි වන්නට ඉඩ නොදී ස්ථාවරව පවත්වා ගැනීමයි. උද්ධමනය මහ බැංකුව මඟින් නිදහස් කරන මුදල් ප්‍රමාණයට කෙලින්ම සම්බන්ධ නිසා මුදල් සැපයුමට තිරිංග යෙදීමෙන් උද්ධමනය පාලනය කිරීමට පුළුවන. දැඩි මුදල් ප්‍රතිපත්තියක් කියන්නේ මෙසේ ආර්ථිකයට මුදල් ගලා ඒම සීමා කරන ප්‍රතිපත්තියකි. ලිහිල් මුදල් ප්‍රතිපත්තියක් කියන්නේ එසේ මුදල් ගලා ඒම දිරිමත් කරන ප්‍රතිපත්තියකි.

රටක ආර්ථිකය දිගුකාලීනව ඉදිරියට යන්නේ නිෂ්පාදනය වැඩිවීමෙනි. නිෂ්පාදනය වැඩි කිරීමටනම් එක්කෝ වැඩි වැඩියෙන් මූලික සම්පත් ලැබිය යුතුය. උදාහරණයක් ලෙස, සවුදි අරාබි ආර්ථිකය ඉදිරියට යන්නේ සවුදියේ තෙල් ලිං වල තවමත් හොඳින් තෙල් උනන නිසාය. ඒත්, හැම රටකටම හැම කාලයකම මෙවැනි ස්වීප් ඇදෙන්නේ නැත. දිගුකාලීනව බොහොමයක් ආර්ථිකයන් වර්ධනය වෙන්නේ ඵලදායීතාව දිගින් දිගටම ඉහළ නංවා ගැනීම නිසාය. මෙතැනදී,  ඵලදායීතාව කියා කියන්නේ දැනට තිබෙන මූලික සම්පත් වලින්ම වැඩි අගයක් ඇති නිෂ්පාදන සිදුකිරීමයි. මෙය සිදු කළ හැකි වන්නේ තාක්ෂණ දියුණුවේ උපකාරයෙනි. ඒ හැරුණු විට, රාජ්‍යමූල හෝ මුදල් ප්‍රතිපත්ති මඟින් දිගුකාලීනව සෘජු ආර්ථික වර්ධනයක් ඇති කළ නොහැක.

දිගුකාලීනව ලොකු දෙයක් කළ නොහැකි වුවත්, මුදල් හා රාජ්‍යමූල ප්‍රතිපත්ති මඟින් රටක කෙටිකාලීන ආර්ථික වර්ධනයට බලපෑමක් කළ හැකිය. ආර්ථිකයට අවශ්‍ය ප්‍රමාණයට වඩා මුදල් පොම්ප කර ආයෝජන හා පරිභෝජන වියදම් තාවකාලිකව දිරිමත් කිරීම මඟින් (කෘතිමව වියදම් වැඩි කරවීම මඟින්) ආර්ථික වර්ධනය තරමක් වැඩි කරගැනීමටත්, රැකියා වියුක්තිය අඩු කරගැනීමටත් පුළුවන. එහෙත්, මෙය කළ හැක්කේ එක්තරා සීමාවක් දක්වා පමණි. ආයෝජනය හෝ පරිභෝජනය වැඩිකිරීමට නිෂ්පාදනය වැඩිවීමක් සිදු විය යුතුය. නිෂ්පාදනය වැඩිවීමක් සිදු නොවන්නේනම් රටේ මුදල් වැඩි වුණත්, වැඩි වන ඉල්ලුමට ගැලපෙන තරමේ සැපයුමක්  සිදු නොවන නිසා අවසානයේදී සිදුවන්නේ මිල මට්ටම වැඩිවීම (උද්ධමනය) පමණි. ඒ නිසා, ලිහිල් මුදල් ප්‍රතිපත්තියක් අනුගමනය කළ යුත්තේ යම් රටක නිෂ්පාදන ධාරිතාව තිබියදී අවශ්‍ය තරම් ඉල්ලුමක් නොතිබීම නිසා ධාරිතාවේ මට්ටමට නිෂ්පාදනයක් සිදුනොවන විටය. පසුගිය කාලයේ ඇමරිකාවේ තිබුණේ එවැනි තත්ත්වයකි.

2008 වසරේ ඔක්තෝබර් මස සිටම මහ බැංකුව විසින් පවත්වාගෙන ගියේ ලිහිල් මුදල් ප්‍රතිපත්තියකි. මහ බැංකුව මෙසේ ලිහිල් මුදල් ප්‍රතිපත්තියක් පවත්වා ගැනීමෙන් පෙනී ගියේ අදාළ කාලය තුළ මහ බැංකුවේ ස්ථාවරය අනුව උද්ධමනය තර්ජනයක් නොවූ බවයි. එමෙන්ම, රටේ නිෂ්පාදන ධාරිතාව නිෂ්පාදනය පැවති මට්ටමට වඩා වැඩි බවයි.

කොළඹ පාරිහෝගික මිල දර්ශකයේ වැඩිවීම අනුව මේ කාලය තුළ උද්ධමනය මෙසේ විය.
2009- 5.0%
2010- 6.8%
2011- 4.9%
2012- 9.2%
2013- 4.7%
2014- 2.1%
2015- 2.8%

මේ දත්ත අනුව, සමස්තයක් ලෙස ගත් විට මේ කාලය තුළ උද්ධමනය අඩු මට්ටමක පැවතී ඇත. ඒ නිසා ඒ කාලය තුළද රුපියලේ වටිනාකම අඩුවුනත් එය සිදුවුනේ සෙමිනි. ලංකාවේ වෘත්තීය සමිති, මාධ්‍ය හා රජයට සම්බන්ධ නැති දේශපාලන පක්ෂ මෑත දශක කිහිපය තුළ උද්ධමනය ප්‍රශ්නයක් ලෙස දැක ඇත්තේ එය 15% මට්ටමටවත් වැඩි වූ විටය. තනි අංකයේ උද්ධමනයක් ලංකාවේදී නරක දෙයක් ලෙස සැලකෙන්නේ නැත. අනෙක් අතට මහ බැංකුවේ ප්‍රකාශිත දිගුකාලීන ඉලක්කය උද්ධමනය 4-6% සීමාවේ රඳවා ගැනීමයි. මේ අනුව, අදාල කාලයේ ලිහිල් මුදල් ප්‍රතිපත්තියක් අනුගමනය කිරීම තේරුම් ගතහැකිය.

එමෙන්ම, 2014 මහ බැංකු වාර්තාව අනුව ලංකාවේ දළ ජාතික නිෂ්පාදිතය වැඩි වී ඇත්තේ මෙසේය.
2009- 3.5%
2010- 8.0%
2011- 8.2%
2012- 6.3%
2013- 7.2%
2014- 7.4%

මේ සංඛ්‍යා නරක සංඛ්‍යා නොවේ. ඒ අනුවපෙනී යන්නේ පැවති ලිහිල් මුදල් ප්‍රතිපත්තිය ඉහළ ආර්ථික වර්ධනයක් ලබා ගැනීමට උදවු වී ඇති බවය.

දැන් මහ බැංකුව දැඩි මුදල් ප්‍රතිපත්තියක් වෙත මාරු වී ඇත. මෙමඟින් ආර්ථික වර්ධනයට බාධා කෙරේ. ප්‍රතිපත්ති සම්පාදනයේදී මෙවැනි තීරණයක් ගන්නට වෙන්නේ එසේ නොකළහොත් සිදුවන හානිය ඊට වඩා වැඩි බව පෙනෙන විටය.

මෙසේ සිදුවිය හැකි ලොකු හානිය කුමක්ද? උද්ධමනය දැනටනම් ඇත්තේ පහළ මට්ටමකය. එහෙත්, ඉදිරියේදී උද්ධමනය වැඩිවීමේ ලකුණු මහ බැංකුව විසින් නිරීක්ෂණය කර තිබේ. මෙයට එක් හේතුවක් වන්නේ පසුගිය කාලයේ ක්‍රියාත්මක කළ ලිහිල් මුදල් ප්‍රතිපත්තිය නිසා මේ වන විට අවශ්‍ය මට්ටමත් ඉක්මවා මුදල් සැපයුම ප්‍රසාරණය වීමයි. අනෙක් අතට, ඩොලරයේ අගය ඉහළ යාම නිසා ආනයනික භාණ්ඩ වල මිල වැඩිවීමේ බලපෑමද උද්ධමනය වැඩි වීමට හේතු විය හැකිය. මෙයට අමතරව, මුදල් ප්‍රතිපත්තිය දැඩි කිරීම මඟින් ප්‍රාග්ධනය රටෙන් පිටතට ගලායාම සීමා කිරීමටද අපේක්ෂා කරන බව පෙනේ.


(Image: www.livescience.com)

පළමු පළකිරීම: http://emgesathapaha.blogspot.com/2016/01/blog-post_3.html

Friday, January 1, 2016

සතපහකින් කළ හැකි දේ...

උඩ රූපයේ ඇත්තේ ඇමරිකාවේ භාවිතා වෙන සතපහේ කාසියක දෙපැත්තයි. එය ව්‍යක්ත ව්‍යවහාරයේදීද සාමාන්‍යයෙන් හඳුන්වන්නේ 'නිකල්' යනුවෙනි. රටක කාසි එය නිපදවා ඇති ලෝහය අනුව හඳුන්වනු ලැබීම ජනප්‍රිය භාවිතාවකි. කෙසේවුවද, ඇමරිකන් සතපහේ කාසිය නිමවා ඇත්තේ තනිකරම නිකල් වලින් නොවේ. එහි සංයුතියෙන් හතරෙන් තුනක් තඹ වන අතර ඉතිරි හතරෙන් එක නිකල්ය. රිදී පැහැයක් ගන්නා මේ මිශ්‍ර ලෝහය (alloy) කුප්‍රෝනිකල් (cupro-nickel) ලෙස හැඳින්වේ. ඇතැම් විට චීන රිදී හා ජර්මන් රිදී ලෙසද මේ මිශ්‍ර ලෝහය හැඳින්වේ.

ඇමරිකාව තුළදී ව්‍යක්ත ව්‍යවහාරයේදී නිකල් (Nickel) යන වචනයෙන් අදාල ලෝහය හෝ සතපහේ කාසිය හැඳින්වුනද, අව්‍යක්ත ව්‍යවහාරයේදී (slang) මේ වචනයට තවත් තේරුම් තිබේ. ඇතැම් විට මේ වචනයෙන් අදහස් වන්නේ අඩුම මිලකට ලබා ගතහැකි නීති විරෝධී මත්ද්‍රව්‍ය සුළු ප්‍රමාණයකි. තවත් විටක මේ වචනයෙන් වසර පහක සිර දඬුවමක් අදහස් කෙරේ.

ඩොලර් පනස්පන්දහස ඉක්මවූ ඒක පුද්ගල ආදායමක් ඇති ඇමරිකාවේ වැසියෙකුට නිකල් එකක් ලොකු මුදලක් නොවේ. එහෙත්, ඇමරිකාව තුළදී නිකල් එකකට පමණක් නොව සාමාන්‍ය ව්‍යවහාරයේදී 'පෙනී' ලෙස හඳුන්වන සතයේ කාසියකට වුවද වටිනාකමක් තිබේ. ඇමරිකාව තුළදී ඩොලර් දහයක නෝට්ට්ටුක් දී ඩොලර් 9.99ක් වටිනා භාණ්ඩයක් මිලදී ගතහොත් ඉතිරි සතය කිසිවිටක නොලැබී නොයයි. එමෙන්ම මේ සතය ඉල්ලා සිටි විට ඇතැම් රටවල වෙනවාක් මෙන් කඩේ මුදලාලි විසින් පාරිභෝගිකයාට දෙකක් ඇණ එළියට ඇද දැමීමනම් කිසිවිටක සිදු නොවේ. ඇත්තටම එය ඉල්ලා සිටීමේ අවශ්‍යතාවක් වුවද කිසිවිටෙක ඇති නොවේ. මෙය වෙනත් බටහිර රටවලටද පොදු දෙයකි.

සතෙන් සතය හෝ සතපහෙන් සතපහ එකතු කර ඩොලරයක් හදනවාට අමතරව ඇමරිකන් සතපහකින් ගතහැකි වැඩක් තිබේද? ඇත්තටම තිබේ.

තරඟකාරීත්වය ප්‍රවර්ධනය කිරීම මඟින් කාර්යක්‍ෂමතාව ඉහළ නංවන ඇමරිකන් ආර්ථික ක්‍රමයත්, තාක්ෂණයේ දියුණුවත් හේතුවෙන් සතපහකට ඉතා හොඳ තත්ත්වයේ ඇති, භාවිතා කළ පොත් පහක් එකක් සතය බැගින් ඇමසන් වෙබ් අඩවියෙන් මිලදී ගැනීමට පුළුවන. කෙසේ වුවද, තැපැල් ගාස්තුව ලෙස ඩොලර් 3.99ක් ගෙවීමට සිදුවන බැවින් මේ පොතක් නිවසට ගෙන්වා ගැනීමට යන මුළුවියදම ඩොලර් හතරක් වෙයි. පහතින් ඇත්තේ පසුගිය දෙසතිය තුළ එසේ ඇමසන් වෙබ් අඩවියෙන් සතය බැගින් ගෙවා මිලදී ගත හැකිව තිබුණු පොත් පහකි. තැපැල් ගාස්තු හැර, පොත් පහටම ගෙවිය යුත්තේ සතපහකි.

1. Rich Dad Poor Dad - Robert Kiyosaki


2. Wave - Sonali Deraniyagala

3. Sofie's World - Jostein Gaarder

4. Kon-Tiki: Across the Pacific in a Raft - Heyerdahl, Thor

5. The Winds of Sinhala - De Silva, Colin

තෙල් මිල ඉතා අඩු මට්ටමක පවතින මේ දින වල ඇමරිකාව තුළ පෙට්‍රල් ගැලුමක් මිලදී ගැනීමට වැය වන්නේ ඩොලර් දෙකකට වඩා අඩු මුදලකි. පෙට්‍රල් ගැලුමකින් වාහනයක් කිලෝමීටර හතළිහක් පමණ ධාවනය කිරීම අසීරු කරුණක් නොවේ. මේ අනුව, මේ දිනවල සතපහක පැට්‍රල් වලින් කිලෝමීටරයක පමණ දුරක් මෝටර් රථයක් ධාවනය කරවිය හැකිය.

දැනට ඇමරිකන් ඩොලරයක වටිනාකම ශ්‍රී ලංකා රුපියල් 146ක් පමණ වේ. මේ අනුව, ඇමරිකන් සතපහක් රුපියල් 7.30ක් පමණ වේ. ලංකාවේදී රුපියල් 7.30කින් කළ හැක්කේ කුමක්ද?


මේ තියෙන්නේ ලංකාවේ සතපහේ කාසියකි. ලංකාවේ සතපහේ කාසියකින්නම් දැන් සතපහක වැඩක් නැත. ඒ වුණත්, මේ සතපහටත් කලකට පෙර ලොකු දේවල් කරන්නට පුළුවන් විය. සතපහ සතපහට වැටුණේ අපේ ආර්ථික ප්‍රතිපත්ති වලට පින් සිදුවන්නටය.

මේ තියෙන්නේ මෙසේ උජාරුවට සිට දැන් සතපහටම වැටී සිටින අපේ සතපහේ කතාවයි.

සතපහක උපත

Wednesday, December 30, 2015

සී යා නැක්ස්ට් යා...!!!

මේ සටහන පළ වී එක් විසි පැයෙකින් නවසීලන්තයේ සහ ෆිජිහි සිට ඉකොනොමැට්ටාගේ බොජුන්හලට ගොඩවදින පාඨකයින්ට හෝමෝ සේපියන්ස්ලා වත්මනෙහි භාවිතා කරන ප්‍රමුඛ දින දසුන අනුව නව වසරක් උදා වේ. පැය දෙසාළිසෙකින් ඇමරිකාවේ කැලිෆෝර්නියා, වොෂින්ටන්, ඔරිගන් හා නෙවාඩා ප්‍රාන්ත වල සිටත් කැනඩාවේ බ්‍රිටිෂ් කොලොම්බියා ප්‍රාන්තයේ සිටත් මෙහි ගොඩවදින පාඨකයින් හට නව නව වසර උදාවේ. මේ අතරේ ගෙවෙන එක් විසි පෑ කාලාන්තරය තුළ මගේ පාඨකයින් සියල්ලන්ගේම දින දසුන් අළුත් වනු ඇත.

දිනදසුන අනුව වසරක අවසානය යනු ගෙවෙන වෙනත් ඕනෑම මොහොතකට වඩා සුවිශේෂී මොහොතක් නොවේ. ඒ නිසාම, වෙනත් ඕනෑම මොහොතක වුවද කළ හැකි, පසුගිය කාල වකවානුවක් පිලිබඳ පසු විපරමක් කිරීමට මෙය නුසුදුසු අවස්ථාවක් නොවේ. මේ අයුරින්ම සියය හෝ පනස්දහස වැනි 'රවුම්' සංඛ්‍යාවක් වෙනත් 'රවුම් නැති' සංඛ්‍යාවකට වඩා සුවිශේෂී නොවේ. කෙසේ වුවද, වසරක අවසානය මෙන්ම, යම් නිශ්චිත ලිපි ගණනක් ලියා අවසන් කරන අවස්ථාව හෝ නිශ්චිත හිට්ස් ගණනක් කරා ලඟා වන අවස්ථාව බොහෝ විට බ්ලොග් කරුවෙකු විසින් තමන්ගේ බ්ලොග් කෙරුවාව ගැන පසු විපරමක් කිරීමට යොදාගැනීම නරක දෙයක් නොවේ.

මා මේ වියුණුව අරඹා මේ වන විට ගෙවෙන්නේ තිස්තුන්වන සතියයි. සති තිස් තුනක් වියුණුවක් නඩත්තු කිරීම ලොකුවට පාරම්බාන්නට තරම් දෙයක් නොවේ. සාපේක්ෂව, මෙය ඉතා කෙටි කාලයකි. කෙසේ වුවද, මා මෙය අරඹන විට (නො)පැවති බලාපොරොත්තු අනුව මෙය සැලකිය යුතු ආශ්චර්යයකි. හරියටම කියනවානම් දශක ගණනක සිට එදාවේල ක්‍රමයට ඇදගෙන යන ලංකාවේ ආර්ථිකය තාමත් විශාල අර්බුදයකට නොගොස් තිබෙන්නාක් වැනි ආශ්චර්යයකි.

ආර්ථික විද්‍යාවේ දෙපැති වෙළඳපොළවල් (Two-sided markets) නම් වූ සංකල්පයක් තිබේ. මා දන්නා තරමින් මෙවැනි වෙළඳපොළවල් ගැන මූලික හෝ අතරමැදි ආර්ථික විද්‍යා පාඨමාලාවකදී ඉගැන්වීමක් නොකෙරේ. පාරිභෝගිකයින් විසින් බොහොමයක් භාණ්ඩ මිල දී ගන්නේ යම් නිශ්චිත, ප්‍රමුඛ ක්‍රමයකින් සතුටක් හෝ වාසියක් (උපයෝගීතාවක්) ලැබීම අරමුණු කරගෙනය. උදාහරණයක් ලෙස බොහෝ දෙනෙකු චෙරි, ස්ට්‍රෝබෙරි, තක්කාලි හෝ හරක් මස් මිල දී ගන්නේ කෑමෙන් ලබන සතුට පිණිසය. ඇඳුමක් මිලදී ගන්නේ ඇඳීමෙන් ලබන සතුට වෙනුවෙනි. පොතක් මිල දී ගන්නේ කියවීමෙන් ලබන සතුට වෙනුවෙනි. පොතක් නොකියවා රාක්කයේ තබා ගැනීමෙන් සතුටු වන අයද සිටියත් එවැන්නන් අරමුණු කරගෙන පොත් 'නිපදවීමක්' සාමාන්‍යයෙන් සිදු නොවේ. මෙසේ එකම ආකාරයේ අවශ්‍යතාවක් වෙනුවෙන් භාණ්ඩයක් මිලදී ගන්නා 'සමජාතීය' පාරිභෝගිකයින් වෙනුවෙන් භාණ්ඩ නිපදවා විකුණන වෙළඳපොළක් 'එක්පැති වෙළඳපොළක්' (One-sided market) ලෙස හැඳින්වේ.  මූලික හෝ අතරමැදි ආර්ථික විද්‍යා පාඨමාලාවකදී බොහෝ විට උගන්වන්නේ මෙවැනි එක්පැති වෙළඳපොළවල් හා අදාළ විවිධ ආකෘතීන්ය.

දෙපැති වෙළඳපොළක පාරිභෝගික කණ්ඩායම් දෙකක් සිටිති. මේ කණ්ඩායම් දෙකේ අවශ්‍යතා මුළුමනින්ම වෙනස්ය. උදාහරණයක් ලෙස පුවත්පත් වෙළඳපොළ ගත හැකිය. වැඩිදෙනෙකු පුවත්පත් මිලදී ගන්නේ එහි ඇති ලිපි, ප්‍රවෘත්ති වැනි දේ කියවීමටය. මේ පළමු පාරිභෝගික වෙළඳපොළ තුළ සාමාන්‍යයෙන් නිෂ්පාදකයාගේ ලාභය වැඩිවන්නේ වැඩි පිටපත් ගණනක් විකිණීමෙනි. ඒ සඳහා හොඳ ලිපි සහ කාලීන පුවත් හැකිතරම් පළ කළ යුතුය. පුවත්පත් හා අදාළව දෙවන පාරිභෝගික කණ්ඩායමක්ද සිටිති. මේ අය මූලිකවම පුවත්පතක් මිල දී ගන්නේ දැන්වීම් බැලීම සඳහාය. රැකියා ඇබෑර්තු, මංගල යෝජනා හෝ විකිණීමට ඇති මෝටර් රථ පිලිබඳ දැන්වීම් වෙනුවෙන්ම සිළුමිණ හෝ සන්ඩේ ඔබ්සර්වර් වැනි පුවත්පත් මිල දී ගන්නා පාඨක පිරිසක් සිටින බව රහසක් නොවේ. මේ දෙවන පාරිභෝගික කණ්ඩායමට පුවත්පත් විකිණීමෙන්ද පුවත්පත් සමාගමකට යම් ලාභයක් ලැබෙන නමුත් දෙවන පාරිභෝගික වෙළඳපොළ තුළ ප්‍රධාන වශයෙන්ම ලාභ ලැබෙන්නේ දැන්වීම් පළකිරීම වෙනුවෙන් අයකරන ගාස්තු වලිනි.

දෙපැති වෙළඳපොළක අලෙවි කිරීම සඳහා භාණ්ඩයක් නිපදවීමේදී ලාභ වැඩිකරගැනීම සඳහා මේ වෙළඳපොළෙහි අංශ දෙක මැනවින් කළමනාකරණය කළ යුතුය. පුවත්පතක ඇති මුළු ඉඩ ප්‍රමාණයෙන් දැන්වීම් සඳහා වෙන් කරන ඉඩ ප්‍රමාණය වැඩි වන විට දෙවන පාරිභෝගික කණ්ඩායම තුළ ඉල්ලුම වැඩි වන නමුත් පළමු පාරිභෝගික කණ්ඩායම තුළ ඉල්ලුම අඩුවේ. පළමු කණ්ඩායම ප්‍රධාන පාරිභෝගික කණ්ඩායම බැවින් එවිට අලෙවිවන මුළු පිටපත් ගණනද අඩුවේ. මේ නිසා අඩුවන ලාභය දැන්වීම් ගාස්තු වලින් ආවරණය වේනම් ප්‍රශ්නයක් නැත. එහෙත්, සාමාන්‍යයෙන් වැඩිපුර දැන්වීම් ලැබෙන්නේ වැඩි පිටපත් ගණනක් විකිණෙන පුවත්පත් වලටය. ලුහුඬු දැන්වීම් කියවීමට පුවත්පත් මිලදී ගන්නා යම් පිරිසක් සිටියත් භාණ්ඩ හා සේවා ප්‍රචාරණ දැන්වීම් වලින් ඉලක්ක කෙරෙන්නේ ලිපි හෝ ප්‍රවෘත්ති කියවීම සඳහා පුවත්පතක් මිලදී ගන්නා පාඨකයින්වය. මේ නිසා දැන්වීම් ගාස්තු වලින් ලැබෙන ආදායම වැඩි කරගැනීමට වුවද දැන්වීම් සඳහා වෙන්කරන ඉඩ සීමා කර ආකර්ශනීය ලිපි හා පුවත් අවශ්‍ය ප්‍රමාණයට පළ කිරීමට සිදුවේ.

වාණිජ අරමුණකින් තොරව 'අතින් කයිට් කරගෙන' ලියන බ්ලොග් එකක් වුවද එක්තරා ආකාරයකින් දෙපැති වෙළඳපොළක් වෙනුවෙන් නිපදවන භාණ්ඩයකි. බොහෝදෙනෙකු (මාද ඇතුළුව) කියන්නේ තමන් ලියන්නේ තමන්ගේ සතුට වෙනුවෙන් බවයි. එහෙත්, මේ කාටත් යම් පාඨක පිරිසක් අවශ්‍යය. යමෙක් බ්ලොගයක් ඕනෑම අයෙකුට කියවිය හැකි පරිදි විවෘතව තබන්නේ තමන් ලියන දෙය කිසියම් නොදන්නා පාඨක පිරිසක් වෙත අලෙවි කිරීමේ අරමුණිනි. කෙසේ වුවද, එක් එක් බ්ලොග්කරුවාට ළඟා වීමට අවශ්‍ය කරන පාඨක කණ්ඩායම ප්‍රමාණාත්මකව සහ ගුණාත්මකව වෙනස්විය හැකිය. බ්ලොග්කරුවෙකුට තමන්ට අවශ්‍ය දෙය අවශ්‍ය පරිදි ලිවීමෙන්ද, එසේ ලියන දෙය වැඩි පිරිසක් විසින් කියවීමෙන්ද සතුටක් ලැබේ. මෙය බ්ලොගයක් විවෘතව තබන සියල්ලන්ටම පාහේ පොදු විය යුතුය. මෙහිදී තමන්ට අවශ්‍ය දෙය ලිවීමෙන් ලැබෙන සතුට පුවත්පතක් දැන්වීම් පළකර ලබන ආදායම වැනි දෙයකි.

ඇතැම් විට බ්ලොග් කරුවෙකු ලියන 'තමන්ට අවශ්‍ය දෙය' කියවන්නට කැමති පිරිස අතළොස්සකි. හරියටම තමන්ට අවශ්‍ය දෙයම නොවන නමුත් එයට බොහෝ කිට්ටු දෙයක් ලිවීමෙන් ඇතැම් විට මේ පාඨක පිරිස වැඩි කර ගත හැකිය. පාඨකයින් වැඩි කර ගැනීම වෙනුවෙන් තමන් ලියන දෙය හෝ ශෛලිය වෙනස් කිරීමේදී මේ දෙපැති වෙළඳපොළෙහි එක් අංශයකින් ලැබෙන ලාභය වැඩිවී තවත් අංශයකින් ලැබෙන ලාභය අඩුවේ. ඇතැම් අය පාඨක අවශ්‍යතා සලකමින් වැඩිපුර නම්‍යශීලි වෙති. තවත් අය මෙසේ නම්‍යශීලි වෙන්නේ ඉතා අඩුවෙනි.

ඉතා පැහැදිලිවම මගේ පාඨකයින් නිසා මම දිරිමත් වූයෙමි. බොහෝදුරට මා ලියූවේ මට අවශ්‍ය දේ වුවත්, මගේ ලිපි කියවන පිරිස මෙයට වඩා අඩු වීනම් මා මෙපමණ කෙටි කලක් තුළ දැනට ලියා පළකර ඇති ලිපිගණන නොලියනු ඇත. එනයින්, මා මගේ පාඨකයින්ගේ 'ඉල්ලුම' නිරීක්ෂණය කරමින් 'සැපයුම' වෙනස් කර තිබේ. එමෙන්ම, පාඨක ප්‍රතිචාර සලකමින් මගේ ලිපි වල විෂය පථය, ශෛලිය මෙන්ම වෙනත් තාක්ෂණික කරුණුද යම්තාක් දුරකට වෙනස් කර ඇත.

මේ වියුණුව ඇරඹීමට ආසන්නම හේතුවක් වූයේ ඉකොනොමැට්ටාගේ මැවුම්කරු විසින් වත්පොත හරහා පලකළ සටහන් කිහිපයකට නොදන්නා පාඨකයින් රැසකගෙන් ලැබුණු ප්‍රතිචාරයි. පසුගිය  වසර ඇරඹෙන තුරුම ඉකොනොමැට්ටාගේ මැවුම්කරු විසින් ඔහුගේ පෞද්ගලික වත්පොත් ගිණුමේ මිතුරන් ලෙස තබා ගත්තේ ඔහු විසින් සැබෑ ජීවිතයේදී කිසියම් කලෙක ඇසුරු කළ ඇති අය පමණි. එසේ නොදන්නා අයගේ ඉල්ලීම් අනුමත නොකෙරිණි. එහෙත්, වත්පොත හරහා 'හොඳ මිනිසුන් සහ ගැහැණුන්' හමුවන විට මේ ප්‍රතිපත්තියෙන් යම්තාක් දුරකට බැහැර වීමට සිදු විය. මෙසේ එක් වූ කිහිප දෙනාගෙන් කිසිදු ගැටළුවක් මතු නොවූවත්, එවැනි ඉල්ලීම් ගොඩගැහෙද්දී එක් අතකින් ලියන දේ කියවන්නට කැමති අයට අවස්ථාවක් දීමේ උවමනාවේත්, අනෙක් අතින් පෞද්ගලික හා වෘත්තීය තොරතුරු නොදන්නා පුද්ගලයින් සමඟ බෙදාගැනීමට තිබුණු අකැමැත්තේත් ප්‍රතිඵලය වූයේ ඉකොනොමැට්ටා අනන්‍යතාවයේ සහ මේ වියුණුවේ උපතයි.

වියුණුව අරඹන විට කරන්නට අවශ්‍ය දෙය පිලිබඳ යම් අදහසක් විය. පළමු අරමුණ වූයේ, වරකට එක බැගින් මූලික ආර්ථික විද්‍යා මූල ධර්ම සරලව ඉදිරිපත් කරන ලිපි මාලාවක් ලිවීමයි. මෙයින් අපේක්ෂා කළේ පසුව වඩා ගැඹුරු කරුණු කතා කරන මට්ටමට වියුණුව පැවතුණහොත් කියන දේවල් නොතේරෙන්නට ඉඩ ඇති අයට සරල කරුණු පැහැදිලි කිරීමට අවශ්‍ය වූ විට යොමු කළ හැකි පදනම් ලිපි මාලාවක් ගොඩ නඟා ගැනීමයි. මෙයට සම්බන්ධ නැති, දෙවන අරමුණ වූයේ බොහෝ දෙනෙකුට කියවා රස විඳින්නට තරම් දෙයක් ඇතැයි මා අවංකවම සිතූ සහ තවදුරටත් සිතන විවිධ වෘත්තීය, භූගෝලීය, සමාජ හා සංස්කෘතික ක්ෂේත්‍ර වල පැතිරුණු පෞද්ගලික අත්දැකීම් සටහන් කිරීමටය. මෙයින් දෙවන අරමුණ ලේඛකයාගේ පදනම නොදන්නා පිරිසක් අරභයා ලිවීමේදී නොගැලපෙන්නක් බව වැඩි කල් නොයාම පැහැදිලි වූ බැවින් ඒ ආකාරයේ ලිවූ ලිපි වුවද වැඩි ප්‍රමාණයක් පළ කෙරුණේ නැත. දෙවන අරමුණ මේ වන විට ප්‍රමුඛ අරමුණක් නොවේ.

පළමු අරමුණනම් බැහැර කළ නොහැක්කකි. කෙසේ වුවද, මේ අරමුණ හා හොඳින් ගැලපෙන්නේ දැනට ලියා ඇති ලිපි වලින් අඩක් පමණ පමණක් පමණි. ඒ ලිපි වුවද නිශ්චිත පිළිවෙළකට ලියැවී නැත. මෙයට එක් හේතුවක් වූයේ පාඨකයින් රඳවා තබා ගැනීම සඳහා ඔවුන්ගේ රසඥතාවන් සලකමින් නම්‍යශීලි වීමයි. කෙසේ වුවද, මේ ලිපි බොහොමයක් අදාළ අරමුණ හා ගැටෙන ඒවා නොවේ. මේවා අතර හිස්තැන් පිරවීමෙන් ලොකු කලාලයක් වියන්නට බැරිකමක් නැත.

තෙසතියකට පමණ පෙර ඉකොනොමැට්ටාගේ මැවුම්කරු සිතුවේ වසර අවසානයේදී ඉකොනොමැට්ටා අනන්‍යතාවයට සමු දී මුල් අරමුණ පමණක් වෙනුවෙන් වෙන් වුණු වියුණුවක් අළුතින් ඇරඹිය යුතු බවයි. මේ ගැන පෙර දැනුම්දීමක් කිරීමට නොසිතුවත් පෙර සටහනකින් ඉබේම වාගේ ඒ ගැන ඉඟියක් පළ විය. එයට ලැබුණු ප්‍රතිචාර කිහිපයක් සහ වෙනත් අය පෞද්ගලිකව දැක්වූ ප්‍රතිචාර නිසා මේ අදහස නැවතත් වෙනස් විය. කාල වේලා ප්‍රශ්න ඇතත් ඉකොනොමැට්ටාගේ බොජුන්හල ලබන නවවසරේදීත් විවෘතව පවතිනු ඇත. ලිපි පළ වන වේගය අඩු විය හැකි වුවත් ආකෘතියේ සැලකිය යුතු වෙනසක් සිදු නොවනු ඇත. ඒ සමඟම ආර්ථික විද්‍යා විෂයයට අදාළ ලිපි වෙනුවෙන් ඇති නැඹුරුව නොගිලිහෙන පරිදි පවත්වා ගැනීම සඳහා යම් වෙනසක් කෙරෙනු ඇත.



ඔබ සැමට සුබ නව වසරක්!

සී යා නැක්ස්ට් යා...!!!

(Image: almostnakedanimals.wikia.com)

Saturday, December 26, 2015

රැල්ල

මම හොඳටම වකුටු වී දෙකට තුනට නැමී සිටියෙමි. මට කෙළින් විය නොහැකිය. මම දණහිස් බදාගෙන අමාරුවෙන් හුස්ම ගත්තෙමි. වරෙක හුස්ම හිරවෙන්නට යයි. සිරුර හොඳටම තැලී පොඩිවී ඇත. කටේ වැලි පිරී ඇත. කහින විට ලේ පිටවේ. කොයිතරම් කෙළ ගැසුවත් කටේ ලුණු රස එසේමය. සිරුර හොඳටම බර ලෙසක් දැනේ. "මේ කලිසං කෑලි වල බර වෙන්න ඕනෑ" මම සිතුවෙමි. මම ඒවා ඉරා දැම්මෙමි.

එතකොට අර රැළි වලට මොකද වුණේ? මා අවට හැමතැනකම වතුර පිරී ඇතත් වතුර නිසලය. රැල්ලක් නොනැඟේ. මේ විල්ද නැත්නම් කලපුවද?

මට කෙළින් සිටිය නොහැකිය. දෙපා මඩේ එරී ඇත. මම මේ දකින්නේ සිහිනයක්දැයි සිතමින්, එසේ නොවන බව හොඳාකාරවම දැන සිටියත් ඒ බව සහතිකේටම පිළිගන්නට බයෙන්, ඈත, පේනතෙක්මානය දිහා, ඔහේ බලා සිටියෙමි. අවට සිටි සියල්ලන්ටම සිදු වී ඇති දෙය කුමක්දැයි සිතන්නට මා පෙළඹුණේ මේ වෙලාවේදීය. එතකොට මේ හැමෝම මැරිලද? එහෙම වෙන්න ඇති. ඔවු, මේ හැමෝම මැරිලා!

***

1964 දී උපන් ස්ටීවන් ලිසන්බර්ග් හැදී වැඩුණේ සහ පාසල් ගියේ නැගෙනහිර ලන්ඩනයේ ඉල්ෆඩ් ප්‍රදේශයේය. පාසැල් අධ්‍යාපනය නිමා කර, ආර්ථික විද්‍යාව හැදෑරීම සඳහා කේම්බ්‍රිජ් සරසවියට ඇතුළු වූ ඔහු එහිදීද දක්ෂ සිසුවෙකු ලෙස කැපී පෙනුණේය. සිය ප්‍රථම උපාධිය ලබා ගැනීමෙන් පසු පස්වසරක් ගුරු වෘත්තියේ නියැළුණු ස්ටීව් නැවතත් අධ්‍යාපනය කෙරෙහි යොමු විය. පළමුව වොරික් සරසවියෙන් කාර්මික සම්බන්ධතා පිලිබඳව පශ්චාත් උපාධියක් උපයාගත් ඔහු ඉන් අනතුරුව ආර්ථික විද්‍යාව පිලිබඳ ආචාර්ය උපාධියක් සම්පූර්ණ කිරීම සඳහා නැවතත් කේම්බ්‍රිජ් සරසවියට ඇතුළත් විය.

ආචාර්ය උපාධිය ලබා ගැනීමෙන් අනතුරුව 1997දී ස්ටීව් ලාභ-නොලබන ස්වාධීන පර්යේෂණ ආයතනයක් වන පොදු ප්‍රතිපත්ති පර්යේෂණ ආයතනයට (Institute for Public Policy Research) සම්බන්ධ විය. විශේෂයෙන්ම ආර්ථිකමිතික ආකෘති ප්‍රයෝජනයට ගැනීම සම්බන්ධව ඔහු සතු වූ කුසලතාවයන් හේතුවෙන් සහ විවිධ පර්යේෂකයින් සමඟ සහයෝගයෙන් පොදු අරමුණු වෙනුවෙන් කටයුතු කිරීමට ඔහු සතු වූ දක්ෂතාව හේතුවෙන් ඉතා කෙටි කලෙකින්ම ඔහුට මේ ආයතනයේ පර්යේෂණ කණ්ඩායමක ප්‍රධානියා ලෙස පත් විය හැකි විය.

ස්ටීව් විවාහ වූයේ ඔහුගේ කේම්බ්‍රිජ් පෙම්වතිය වූ, ශ්‍රී ලංකාවේ උපන්, සොනාලි දැරණියගල සමඟය. ඇයද ඔක්ස්ෆර්ඩ් ආචාර්ය උපාධිධාරිනියකි. ඔවුන්ගේ කැදැල්ලට කුරුළු පැටවුන් දෙදෙනෙකු එකතු වී සිටියහ. 2004 දෙසැම්බරය ගත කිරීමට ස්ටීව්, සොනාලි සහ දරු දෙදෙනා ලංකාවට පැමිණෙන විට වැඩිමල් වික්‍රම්ගේ වයස අවුරුදු අටකට කිට්ටුව තිබුණේය. මල්ලි ලෙස කවුරුත් හැඳින්වූ නිඛිල්ගේ වයස අවුරුදු පහකි. ලංකාව ඔවුන්ට නුපුරුදු තැනක් නොවීය. 2004 නත්තල සැමරීමට ඔවුන් තෝරා ගත්තේ යාල අභය භූමිය අසල පිහිටි නිවාඩු නිකේතනයකි. සොනාලිගේ දෙමවුපියන් ඇතුළු තවත් අය ඔවුන් හා එක්ව සිටියහ.

ජීවිතය අස්ථිරය. එක් නිමේෂයකින් බොහෝ දේ වෙනස් විය හැකිය. මෙයට හරියටම වසර එකොළහකට පෙර ජීවිත ලක්ෂ ගණනක් බිලිගත් සුනාමියට අසුවුණු සොනාලිට ඉතා පුදුමසහගත ලෙස දිවි ගලවාගත හැකි විය. එහෙත්, ඇගේ සැමියා, දරු දෙදෙනා මෙන්ම දෙමවුපියන්ද මේ සුනාමියට බිලි වූහ.

මෙවැනි තත්ත්වයට මුහුණ දුන් අයෙකුගේ මානසික තත්ත්වය අමුතුවෙන් විස්තර කළ යුතු නැත. මේ සිදුවීමේ කම්පනයෙන් මිදෙන්නට සොනාලිට පහසු වූයේ නැත. සොනාලි කිහිප වරක්ම සිය දිවි නසා ගැනීමට තැත් කළාය. මත්පැනින් මතකය පොඟවා දියකර දමන්නට තැත් කළාය. අවසානයේදී, කෙසේ හෝ ජීවිතයට මුහුණ දීමට ඇය අදිටන් කරගත්තීය. සොනාලි තුළ වූ ලේඛිකාව අවදි විය. ඈ ඇගේ අත්දැකීම් අකුරු බවට හැරවීය. 2013 වසරේදී පළවුණු වඩාත්ම ජනප්‍රිය පොත් අතරින් එකක් වූ ඇගේ සම්මානලාභී කෘතිය බිහි විය.

රැල්ල (Wave) නම් වූ  කඳුළු කතාව මේ නූතන පටාචාරාවගේ ථෙරී ගාථා සමුච්ඡයයි.

***

ඔවුන් නැතුව මම කුමක් කරන්නද? මම සිතුවෙමි. තවමත් මා හුස්ම ගන්නේ අමාරුවෙනි. මගේ සිරුර මටම වලංගු නැත. එය මඩේ ලිස්සා යයි.

කිසියම් පිරිසක් කෑගසන හඬ ඇසේ. මුලින්ම ඈතිනි. පසුව ලඟිනි. ඒ සිංහලෙන් එකිනෙකා සමඟ උස් හඬින් කතා කරන මිනිසුන් කණ්ඩායමකි. ඔවුන්ට මා නොපෙනේ. මට ඔවුන්ව නොපෙනේ.

"මුහුද ගොඩ ගලලා. මහසෝනා ඇවිල්ලා.." අයෙක් කෑගසයි. මුහුද ගොඩ ගලලලු. මහසෝන ඇවිල්ලලු. මහසෝනා!

මම මේ වචනය දැන සිටියෙමි. ඒත් මොහු මේ කියන්නේ කුමක්ද? මා මේ වචනය අවසන් වරට අසා තිබුණේ කුඩා කළ අපේ නිවසේ විසූ මෙහෙකාරිය යක්කු සහ පෙරේතයින් ගැන කතා කියා දුන් කාලයේදීය. මහසෝනා යනු කනත්තේ යක්ෂයාය. කෙතරම් අවුල් සහගතව සිටියත් මට යමක් තේරුම් ගියේය. කුමක් නමුත් අතිශය භයානක සිදුවීමක් සිදුවී තිබේ. අවට හැමතැනකම පෙනෙන්නේ මරණයයි. මේ මිනිසුන් කෑගසන්නේ ඒ නිසාය.

"කවුරු හරි පණ පිටින් ඉන්නවනම් කතා කරන්න. දැන් වතුර බැහැලා. අපි ඇවිත් ඉන්නේ උදවු කරන්න."

මගෙන් හඬක් තබා කෙඳිරිල්ලක් හෝ පිටවුණේ නැත. ඒ තරමටවත් පණක් මගේ සිරුරේ ඉතිරිව නැත.

"මාව බේරගන්න. මාව ගහගෙන ගියා."

ඒ ළමයෙකුගේ හඬකි. හඬ නැඟූ ළමයා සොයමින් මිනිසුන් මා සිටි තැන කිට්ටුවට එනු මට ඇසුණේය. මම වකුටු වී මගේ දණහිස් වටා දෑත් යවා බදාගෙන නිහඬව සිටියෙමි.

මා දුටු ඔවුහු ඉක්මන් ගමනින් මා වෙත පැමිණියහ. ඔවුන් මට කතා කළත් මම පිළිතුරක් නොදුන්නෙමි. මා කඩිනමින් ඔවුන් සමඟ පැමිණිය යුතු බවත්, නැවතත් රැල්ලක් පැමිණිය හැකි බවත් ඔවුහු පැවසූහ. මම කිසිවක් නොපවසා හිස දෙපසට වනමින් ඔවුන්ගේ ඉල්ලීම ප්‍රතික්ෂේප කළෙමි.

මම දැඩි ලෙස විඩාපත්ව සිටියෙමි. ඒ නැතත්, මගේ කොළු පැටවුන් දෙදෙනා නොමැතිව මා කොහේ යන්නද? ඔවුන් කෙසේ හෝ බේරී ඇත්නම්? ඔවුන් මේ ළඟපාතකම සිටීමට පුළුවන. මට ඔවුන් තනිකර යා නොහැකිය. නමුත්, මේ කිසිවක් හඬ නඟා කීමට මට නොහැකි විය. ඔවුන් ගැන සොයා බලන මෙන් මේ මිනිසුන්ගෙන් ඉල්ලා සිටින්නට මට නොහැකි විය. අප සියල්ලන්ම ජීප් රථයෙන් පිටතට විසිවී වතුරට වැටුණු බව මට ඔවුන්ට කිව නොහැකි විය. මා එසේ කීවොත් මා දකින මේ සියල්ල යථාර්තයක් බවට පත්වේ. මට අවශ්‍ය වන්නේ මේ සියල්ල සිහිනයක් බව සිතන්නටය.

පිරිස නොඉවසිලිමත් වූහ. ඔවුහු ඔවුනොවුන් හා සාකච්ඡාවකය. ඔවුන්ට මා මෙහි අතහැර දමා යා නොහැක.

"ඒත් අපි මෙයාව මේ විදිහට ගෙනියන්නෙ කොහොමද?" එක් අයෙක් විමසයි. "හරියකට ඇඳුමක්වත් නැතුව"

මොකක්? මම සිතුවෙමි. අයෙක් ඔහුගේ කමිසය ගලවා මගේ ඉන වටා එතුවේය.

(Images: rubinmuseum.org and contrary-mom.com)

Wednesday, December 23, 2015

තෙල් මිල ඉහළ යයිද?

ඒ හැත්තෑව දශකයේ මුල් කාලයයි. ඉරානයේ ෂා පාලනයට එරෙහිව සෝවියට් උදවු ලබන වාමාංශික ගරිල්ලා කණ්ඩායම් එක් පසෙකිනුත්, ඉස්ලාම් මුලධර්මවාදී කණ්ඩායම් තවත් පසෙකිනුත් කඳවුරු බඳිති. එවකට ඉරානය පාලනය කළ මොහොමඩ් රෙෂා පාලවී ෂා රජුට මානව හිමිකම් කඩකිරීම් සම්බන්ධවත්, දූෂණ සම්බන්ධවත් චෝදනා ඉදිරිපත් වී ඇත. ඇමරිකාවේ නිවු යෝර්ක් ටයිම්ස් පුවත්පතේ වාර්තාකරුවෙකු රෙෂා ෂා සමඟ සාකච්ඡාවකය.

"ඔබ සිතන පරිදි ඉදිරියේදී ලෝක තෙල් මිල ඉහළ යයිද?"

"පැහැදිලිවම ඉහළ යනවා! අනිවාර්යයෙන්ම!! දැන් ඔබ අපට විකුණන තිරිඟු වල මිල පසුගිය කාලයේ තුන් ගුණයකින් වැඩිකළා. එතකොට සීනි? සිමෙන්ති? ඒවත් එහෙමයි. දැන් ඔබ අපේ බොර තෙල් කුණු කොල්ලෙට මිල දී අරගෙන ඒවා පිරිපහදු කරලා හදන දේවල් අපෙන් ගත් මිල වගේ සිය ගුණයකට නැවත අපටම විකුණනවා. මේ වැඩේ සාධාරණද? දැන් ඉඳලවත් ඔබ අපේ තෙල් වලට වැඩිපුර ගෙවිය යුතුයි. ඔවු, අඩු ගානේ දහ ගුණයක්වත් වැඩියෙන්..."

මේ කාලයේදී ඉරානය ලෝකයේ දෙවන විශාලතම බොරතෙල් අපනයනකරු වූ අතර ඇමරිකාව සමඟ ඉතා යහපත් රාජ්‍යතාන්ත්‍රික සම්බන්ධතාවන් පවත්වාගනිමින් සිටි රටකි. එසේනම්, රෙෂා ෂාගේ මේ බැලූ බැල්මටම ඇමරිකන් විරෝධී ආස්ථානයට හේතුව කුමක්ද?

ඇතැම් විට මෙතෙක් කලක් බටහිර රටවල් විසින් තමන්ව රවටනු ලැබුවායැයි ඔහු සිතුවා විය හැකිය. එසේ නැත්නම්, ඇමරිකාවෙන්ද තමන්ට එල්ල වී ඇති මානව හිමිකම් සහ දූෂණ චෝදනා සම්බන්ධව ඔහුගේ අප්‍රසාදය පළකළා විය හැකිය. මේ දෙකටම වඩා, ඇමරිකන් ගැත්තෙකු ලෙස තමන්ට රට තුළ ඇලවී ඇති ලේබලය ඉවත් කර ගැනීම සඳහා ගැලරියට කතා කළාද විය හැකිය. කෙසේ වුවද, රෙෂා ෂාගේ මේ වචන වලින් පෙන්වන්නේ දේශපාලනයේදී සදාකාලික සතුරන් හෝ මිතුරන් නොමැති බවයි. මෙය අදටද වලංගු කරුණකි.

රෙෂා ෂාගේ ඉහත අදහස් දැක්වීමට හේතුව කවරක් වුවද ඔහුගේ වචන තුළින් එළියට ආවේ අරාබි රටවල් ප්‍රමුඛ තෙල් අපනයනය කරන රටවල් බොහොමයක එවකට පැවති ජනප්‍රිය මතයයි. මේ වචන යතාර්ථයක්  බවට පත්වන්නේ ඊශ්‍රායලය සහ අරාබි රටවල් අතර යොම් කිපූර් යුද්ධය ඇරඹීමත් සමඟය. මේ අවස්ථාවේදී ඇමරිකාව ඇතුළු බටහිර රටවල් රැසකට බොරතෙල් අපනයනය කිරීම සම්පූර්ණයෙන්ම වැළැක්වීමට අමතරව සයදින යුද්ධයේදී විසින් ඊශ්‍රායලය විසින් අත්පත් කරගත් බිම් පෙදෙස් සියල්ල ආපසු ලබාදෙන තුරු සිය තෙල් නිෂ්පාදනය මසකට 5% බැගින් අඩු කිරීමටද ගල්ෆ් කලාපයේ පිහිටි ඔපෙක් රටවල් තීරණය කළේය.

මෙසේ පැනවූ සම්බාධක පස් මසකින් පසු ඉවත් කෙරෙන විට ලෝක වෙළඳපොළේ බොරතෙල් බැරලයක මිල ඇමරිකන් ඩොලර් 3 සිට 12 දක්වා සිවු ගුණයකින් ඉහළ ගොස් අවසන්ය. මිල ඉහළ ගියද පෙට්‍රෝලියම් ඉන්ධන සඳහා ඇති ඉල්ලුම ක්ෂණිකව අඩු නොවේ. මේ නිසා මේ කාලය තුළ තෙල් අපනයනය කරන රටවල ආදායමද විශාල ලෙස ඉහළ ගියේය.

තමන්ගේ තෙල් සංචිත වල දේශපාලන අවියක් වශයෙන් ඇති වටිනාකම අරාබි රටවල් විසින් හරියටම තේරුම් ගත්තේ මේ 1973 සම්බාධක වලින් පසුවය. සම්බාධක පැවති කාලය තුළ බොරතෙල් නිෂ්පාදනය 25%කින් අඩු කිරීමට මේ රටවලට හැකි විය. බහුජාතික සමාගම් හරහා ලෝක තෙල් වෙළඳපොළේ බටහිර රටවල් සතු වූ ආධිපත්‍යය කෙමෙන් ගිලිහී අරාබි රටවල් අතට පත් වෙද්දී බටහිර විරෝධය සමඟ එක්ව ඉස්ලාම් මූලධර්මවාදය හිස ඔසවන්නට විය. ඉරානයේ ෂා පාලනය බිඳ වැටුණු අතර අයතොල්ලා කොමෙයිනි විසින් නැවතත් ඉරානය ඉස්ලාමීය රාජ්‍යයක් බවට පත් කළේය.

මැද පෙරදිග කලාපයට ගලා ආ තෙල් සල්ලි ආයුධ මිල දී ගැනීම වෙනුවෙන් විශාල ලෙස වැය කෙරුණු අතර පසුකාලීනව කලාපයේ ඇතිවූ ගැටුම් රැසකදී  මේ ආයුධ ප්‍රයෝජනයට ගැනිණි. එමෙන්ම, ඉස්ලාම් ධර්මය පිලිබඳ සවුදි අරාබි අර්ථකථනය ඉදිරිපත් කෙරෙන වහාබ්වාදය ලොව පුරා පැතිරවීම සඳහා එදා මෙදා තුර විශාල මුදලක් වැය කෙරුණු අතර මෙය තවමත් සිදුවෙමින් පවතින්නකි. ආචාර්ය යුසුෆ් බට්ට අනුව වහාබ්වාදය ප්‍රචලිත කිරීම සඳහා සවුදි අරාබිය විසින් පසුගිය දශක තුන තුළ වඩා දුප්පත් මුස්ලිම් රටවල් වෙත පොම්ප කර ඇති මුදල ඇමරිකන් ඩොලර් බිලියන 100 ඉක්මවන අතර ඇතැම් විට එමෙන් දෙගුණයක් වුවද විය හැකිය. මේ මුදල සමඟ සැසඳීමේදී 1921-1991 අතර වසර හැත්තෑවක කාලය තුළ සෝවියට් දේශය විසින් ලොවපුරා කොමියුනිස්ට්වාදය පැතිරවීම සඳහා වැය කර ඇතැයි ඇස්තමේන්තු කර ඇති ඇමරිකන් ඩොලර් බිලියන 7ක පමණ මුදල සොච්චමකි. මේ මුදල් පකිස්ථානය තුළ වැය කෙරෙන ආකාරය විකිලීක්ස් මඟින් එළිදරවු කර ඇති, මෙහි ඇති කේබල් පණිවුඩයේ විස්තර කෙරේ. එහි අවසානය දක්වා කියවුවහොත්  වහාබ්වාදය පැතිරවීමට සවුදි අරාබියට ඉඩ හැරීම සැබෑ ඇමරිකන් අපේක්ෂාව නොවන බව පැහැදිලිය.

ඇමරිකන් දේශපාලනික අපේක්ෂාවන් තුළ බොහෝ විට ඇත්තේ දිගුකාලින ආර්ථික අපේක්ෂාවන්ය. ලොව පුරා  වහාබ්වාදය හෝ බටහිර සංස්කෘතියට තර්ජනයක් විය හැකි වෙනත් මතවාදයක් පැතිරෙනු දැකීම ඇමරිකානු අපේක්ෂාවක් වීම පිළිගත හැකි තර්කයක් නොවේ. එහෙත්, ඇමරිකන් ආර්ථිකය දිවවීමට අවශ්‍ය ඉන්ධන වැඩිපුරම ඇත්තේ සංස්කෘතිකව හෝ දේශපාලනිකව ඇමරිකන් විරෝධී රටවල් සතුවය. මේ නිසා කලින් කලට ඇමරිකාව මෙවැනි ඇතැම් රටවල් සමඟ උපක්‍රමික දේශපාලනයක යෙදේ. මෙසේ කෙටිකාලින වාසි තකා ගන්නා ඇතැම් ක්‍රියාමාර්ග වලින් දිගුකාලිනව සිදුවී ඇති අවාසි පිලිබඳ නිදසුන් ඉතිහාසය තුළ නොඅඩුව දැකිය හැකිය. කවුරුත් දන්නා මේ දේවල් ඇමරිකන් ප්‍රතිපත්ති සම්පාදකයින් නොදන්නවායැයි යමෙක් සිතනවානම් එතරම් මෝඩකමක් තවත් තිබිය නොහැකිය. ඒ නිසා පිළිගත හැකි තර්කයක් වන්නේ මෙවැනි තාවකාලික උපක්‍රමික සංධාන පවත්වාගැනීමට ඇමරිකාවට අවශ්‍ය වන්නේ ඇමරිකාවේ දිගුකාලීන අරමුණු ඉටුකරගන්නා තාක් පමණක් බවයි.

ඇමරිකන් ඉන්ධන අවශ්‍යතා සහ නිෂ්පාදන හැකියාවන් අතර පරතරය දශක ගණනාවක් තිස්සේ ඇමරිකාවට කෙටිකාලීන විසඳුම් සෙවිය නොහැකි වූ ප්‍රශ්නයකි.  එහෙත්, අඩුම වශයෙන් අඩසියවසක පමණ සිට ඇමරිකාව විසින් මේ ජාතික ප්‍රශ්නයට විසඳුම් සොයමින් සිටියේය. උතුරු ඇමරිකාව තුළ ඇති සම්ප්‍රදායික ඛනිජ තෙල් සංචිත මේ වන විට මුළුමනින්ම පාහේ නිරාවරණය කරගෙන අවසන්ය. ඒ නිසා, මේ ගැටළුවට සාම්ප්‍රදායික විසඳුමක් තිබුණේ නැත. දශක ගණනාවක පර්යේෂණ වලින් අනතුරුව මේ වන විට ඇමරිකාව සාර්ථකව ප්‍රයෝජනයට ගන්නා හයිඩ්‍රෝලික් විභේදන තාක්ෂණය (Hydraulic fracturing) සහ එමඟින් නිපදවන ශල්ක තෙල් (shale oil) මේ ප්‍රශ්නයට ඇමරිකාව සොයාගත් විප්ලවීය විසඳුමකි. එක් අතකින් මේ ක්‍රමයට අළුතින් කැණීම් අට්ටාලයක් ඉදිකිරීමට ගතවන කාලය සහ වැයවන පිරිවැය සම්ප්‍රදායික තාක්ෂණයට සාපේක්ෂව ඉතා අඩුය. අනෙක් අතින්, උතුරු ඇමරිකාවේ මේවන විට සොයා නොගත් සම්ප්‍රදායික තෙල් සංචිත නොමැති වුවත් ශල්ක තෙල් සංචිත 'ඕනෑ තරම්' තිබේ. මේ සංචිත තව බොහෝ කලකට ප්‍රමාණවත්ය.

ලෝකයේ බොරතෙල් අපනයනය කරන රටවල් අතර පෙරමුණේම සිටින්නේ සවුදි අරාබිය සහ රුසියාවයි. ඉන්පසුව පිළිවෙලින්, ඉරානය, ඉරාකය, නයිජීරියාව, එක්සත් අරාබි එමීර් රාජ්‍යය යන මුස්ලිම් රටවල්ද ඇන්ගෝලාව සහ වෙනිසියුලාවද සිටී. මේ රටවල් බොහොමයක ආර්ථිකයන් විශාල ලෙස විවිධාංගීකරණය වී නොමැති අතර බොහෝ දුරට බොරතෙල් අපනයනයෙන් ලැබෙන ආදායම මත රඳා පවතී. තෙල් මිල පහත වැටීම මේ රටවල ආර්ථිකයන්ට මරු පහරකි.

අනෙක් අතට, තෙල් ආනයනය කරන රටවල් අතර පෙරමුණේම සිටින්නේ ඇමරිකාවයි. ඉන් පසුව සිටින්නේ නැගීගෙන එන රටවල් වන චීනය සහ ඉන්දියාව, ජපානය, දකුණු කොරියාව සහ ජර්මනිය, ඉතාලිය, ප්‍රංශය, නෙදර්ලන්තය වැනි බටහිර යුරෝපීය රටවල්ය. මේ රටවල ආර්ථිකයන්ට තෙල්මිල පහත වැටීම විශාල පාරිතෝෂිකයකි. මෝටර්රථ නිෂ්පාදනය වැනි තෙල් මිල අඩුවීමෙන් වාසි ලැබිය හැකි නිෂ්පාදන කර්මාන්ත වලින් ඉදිරියෙන් සිටින්නේද මේ රටවල්ය.

මේ බෙදීම තුළ, තෙල් මිල පහත යාමෙන් බටහිර රටවල් බොහොමයකට සැලසෙන්නේ වාසියකි. සම්ප්‍රදායික බටහිර විරෝධී රටවල් බොහොමයකට සැලසෙන්නේ අවාසියකි. කෙසේ වුවද, කැනඩාව සහ නොර්වේ වැනි ඇතැම් බටහිර රටවලටද තෙල් මිල පහත වැටීම අවාසියකි.

පසුගිය දෙවසර තුළ ලෝක වෙළඳපොළේ බොරතෙල් මිල විශාල ලෙස පහත වැටුණේ ඇමරිකාවේ බොරතෙල් නිෂ්පාදනය විශාල ලෙස වැඩි වූ නිසාය. හයිඩ්‍රෝලික් විභේදන තාක්ෂනය උපයෝගී කරගනිමින් ඇමරිකාව විසින් විශාල ලෙස ශල්ක තෙල් නිෂ්පාදනය කිරීමේ හේතුවෙන් මේ වන විට බොරතෙල් නිෂ්පාදනය අතින් සවුදි අරාබිය සහ රුසියාව අභිබවමින් මුල් තැනට පැමිණීමට ඇමරිකාවට හැකි වී තිබේ. ඒ සමඟම ලෝක බොරතෙල් නිෂ්පාදනය සමස්ත ලෝක පරිභෝජනය ඉක්මවීම නිසා නිපදවෙන බොරතෙල් වලින් සංචිත පිරෙමින් පවතී. මේ වන විට බොරතෙල් බැරලයක මිල ඩොලර් 34 මට්ටම දක්වා අඩු වී ඇති අතර මෙය වසර නවයකින් දක්නට නොලැබුණු අඩු මිලකි.

පවතින තත්ත්වය යටතේ තෙල් මිල ඉහළ නැංවීමටනම් සමස්ත ලෝක බොරතෙල් නිෂ්පාදන පරිමාවේ අඩුවක් සිදුවිය යුතුය. හේතු කිහිපයක් නිසා ඇමරිකාව විසින් මෙය කිරීම සිදුවිය නොහැක්කකි. පළමුව, මේ වන විට ලෝකයේ විශාලතම තෙල් නිෂ්පාදකයා බවට පත් වී සිටියද ඇමරිකාව තවමත් තෙල් ආනයනය කරන රටකි. දේශීය තෙල් නිෂ්පාදනය ඉහළ නංවා ගැනීම හැටේ දශකයේ පටන්ම ඇමරිකානු අභිලාෂයකි. දෙවනුව, සමස්තයක් වශයෙන් තෙල්මිල අඩු මට්ටමක පැවතීම ඇමරිකානු ආර්ථිකයට වාසිදායකය. තෙවනුව, ඇමරිකාවේ තෙල් නිෂ්පාදනයට ඇමරිකානු රජයේ සම්බන්ධයක් නැත. ඒ නිසා ඇමරිකානු රජයට අවශ්‍ය වුවද තෙල් නිෂ්පාදනය සීමා කිරීම අසීරු කටයුත්තකි.

අනෙක් අතින් මේ අවස්ථාවේදී සවුදි අරාබිය හෝ රුසියාව බොරතෙල් නිෂ්පාදනය සීමා කළහොත් ලෝක වෙළඳපොළේ බොරතෙල් මිල ඉහළ යාම නිසා ඇමරිකාවේ ශල්ක තෙල් නිෂ්පාදනය තවදුරටත් දිරි ගැන්වී දැනට මේ රටවල් විසින් පාලනය කරන තෙල් වෙළඳපළවල් ඇමරිකන් සමාගම් මඟින් අල්ලා ගැනීමේ ඉඩකඩක් පවතී. එසේ වුවහොත් පාඩු දෙකක් සිදුවේ. මේ නිසා සවුදි අරාබිය හෝ රුසියාව තවමත් සිය බොරතෙල් නිෂ්පාදන පරිමා පහත හෙලීමට කටයුතු කර නැත. කෙසේ වුවද, මේ රටවල් දෙක අතරින් සවුදි අරාබියේ බොරතෙල් නිෂ්පාදන පිරිවැය ඉතාම අඩු නිසා ඔවුන්ට මේ අඩු මිල ගණන් යටතේත් තව දුරටත් කිසියම් ලාභයක් ලැබීමට බැරිකමක් නැත. එහෙත්, රුසියාවට ඒ වාසියද නැත. ඒ නිසා නිෂ්පාදන සීමා කිරීමේ හැකියාව ඇත්තටම ඇත්තේ සවුදි අරාබියට පමණි.

ඔපෙක් සංවිධානය මඟින් සාමාජික රටවලට තෙල් නිෂ්පාදන කෝටා නියම කර තිබියදී ඇතැම් රටවල් වංචා සහගත ලෙස මේ සීමාවන් ඉක්මවීම හැමදාමත් සිදුවූ දෙයකි. මෙවැන්නක් සිදුවන විට මෙතෙක් කල් සවුදි අරාබිය විසින් කළේ එසේ වැඩිපුර නිෂ්පාදනය කරන ප්‍රමාණය වෙනුවෙන්ද තමන්ගේ නිෂ්පාදනය අඩු කිරීමෙන් කෙසේ හෝ මිල මට්ටම පවත්වා ගැනීමයි. එහෙත්, මෙවර සවුදි අරාබිය කරන්නේ වෙනත් ක්‍රීඩාවකි.

මේ අවස්ථාවේ ඇමරිකාව සහ සවුදි අරාබිය අතර ඇත්තේ ගල උඩ සටනකි. ශල්ක තෙල් නිෂ්පාදනය කිරීමේ ආන්තික පිරිවැය සාම්ප්‍රදායික ක්‍රම වලින් බොරතෙල් නිෂ්පාදනය කිරීමේදී දැරිය යුතු පිරිවැයට වඩා විශාලය. සම්ප්‍රදායික ක්‍රමයට බොරතෙල් නිෂ්පාදනය කිරීමේදී ආරම්භක ප්‍රාග්ධනය ඉතා විශාල වුවත් මේ ප්‍රාග්ධනය වැය කිරීමෙන් අනතුරුව ඉතා අඩු ආන්තික පිරිවැයක් වැයකරමින් දශක ගණනාවක් පුරා බොරතෙල් නිපදවිය හැකිය. ශල්ක තෙල් කැනීම් අට්ටාලයකින් කාර්යක්ෂම ලෙස බොරතෙල් නිපදවිය හැක්කේ වසර කිහිපයක් පමණි. ඒ නිසා ශල්ක තෙල් නිෂ්පාදකයින්ට දිගුකාලීන ලාභයක් ලැබීමට නිරතුරුවම අළුත් කැණීම් අට්ටාල ඉදිකිරීමට සිදුවන අතර එසේ කිරීම ලාභදායක වීමට බොරතෙල් මිල සැලකියයුතු ඉහළ මට්ටමක තිබිය යුතුය. කෙසේ වුවද, ඇමරිකාවේ ශල්ක තෙල් නිෂ්පාදන තාක්ෂණය තවදුරටත් දියුණු වෙමින් පවතින අතර ඒ සමඟ ශල්ක තෙල් නිෂ්පාදන පිරිවැයද ක්‍රමයෙන් පහත වැටේ.

මිල මට්ටම පහත තබා ගැනීමෙන් සවුදි අරාබිය අපේක්ෂා කරන්නේ ඇමරිකාවේ ශල්ක තෙල් නිෂ්පාදකයින් වෙළඳපොළෙන් ඉවත් කිරීමටය. මේ වන විට සවුදි අරාබිය ඔවුන්ගේ අරමුණ වෙත සෑහෙන දුරකට ලඟා වී සිටී. පසුගිය මාස කිහිපය තුළ ඇමරිකාවේ අළුත් ශල්ක තෙල් කැනීම් අට්ටාල ඉදිවීම විශාල ලෙස අඩුවී තිබේ. එහෙත්, මේ සඳහා සවුදි අරාබියටද විශාල වන්දියක් ගෙවීමට සිදුවේ. ඔවුන්ගේ බොරතෙල් නිෂ්පාදන පිරිවැය අඩු නිසා තවදුරටත් තෙල් වෙළඳාමෙන් ලාභ ලැබිය හැකි වුවත් මේ ලාභය සාමාන්‍යයෙන් ඔවුන් ලබන ලාභයට වඩා බොහෝ සේ අඩුය. අත දිග හැර තෙල් සල්ලි වියදම් කිරීමට පුරුදු වී සිටින සවුදි අරාබියට ඔවුන්ගේ වියදම් පිරිමසා ගැනීමට මේ අඩු ලාභය ප්‍රමාණවත් නැත. තෙල් මිල පහළ යද්දී සවුදි අරාබියේ අයවැය හිඟය ඉහළ යයි. ඒ නිසා මේ ක්‍රීඩාවෙන් අන්තිමේදී සවුදි අරාබිය පැරදෙන්නටත් බැරි නැත.

ඇමරිකාව සහ සවුදි අරාබිය අතර මේ ක්‍රමෝපායික ක්‍රීඩාවේ ජයග්‍රහණය කාට හිමි වේදැයි කියන්නට තවමත් කල් වැඩිය. ඒ කවුරු වුවද, තරඟයේ ජයග්‍රහකයා තීරණය වීමට පෙර රුසියාව ඇතුළු තෙල් අපනයනය කරන වෙනත් රටවල් රැසකටම පැරදෙන්නට වන බවනම් සහතිකය.

(Image: www.uncommonwisdomdaily.com)

Monday, December 21, 2015

ඇමරිකාවේ බොරතෙල් අපනයන තහනම ඉවතට!


ඇමරිකානු මුදල් ප්‍රතිපත්තියේ සුවිශේෂී හැරුම් ලක්ෂ්‍යයක් සටහන් කරමින්, පසුගිය බදාදා ෆෙඩරල් සංචිත බැංකුව දශකයකට පමණ පසු නැවතත් දැඩි මුදල් ප්‍රතිපත්තියක් කරා මාරුවිය. අනපේක්ෂිත එකක් නොවූ මේ ප්‍රතිපත්ති තීරණය ඉදිරි වසර තුළ ලෝකයේ බොහෝ රටවල විණිමය අනුපාතික, ප්‍රාග්ධන ප්‍රවාහ, බැඳුම්කර පොලී අනුපාතික, ගෙවුම් ශේෂ යනාදිය කෙරෙහි බලපෑමක් සිදු කරනු ඇත.

කෙසේ වුවද, මේ ප්‍රතිපත්ති තීරණය පසුගිය සතිය තුළ ඇමරිකාව විසින් ගත්, ලෝක ආර්ථිකයට දැනෙන තරමේ බලපෑමක් කළ හැකි, එකම ප්‍රතිපත්ති තීරණය නොවේ. පසුගිය සිකුරාදා (දෙසැම්බර් 18) හැන්දෑ වරුවේ ඇමරිකානු ජනාධිපති බරක් ඔබාමා තවත් වැදගත් ලියවිල්ලකට සිය අත්සන යෙදුවේය. මේ සමඟ වසර හතළිහක පමණ කාලයක් පුරා ඇමරිකාවේ පැවති බොරතෙල් අපනයන තහනම ඉවත් කෙරිණි. මේ තීරණය මඟින් දිගුකාලීනව ලෝක තෙල් වෙළඳපොළ කෙරෙහි සිදුකරන බලපෑමට අමතරව අදාල තීරණයේ දේශපාලනික වැදගත්කමද නොසලකා හළ නොහැකිය.

ඇමරිකානු බොර තෙල් අපනයන තහනමේ පසුබිම් කතාව හැටේ දශකයේ මැද භාගය දක්වා දිව යයි. ලංකාව ඉංග්‍රීසින්ගෙන් නිදහස ලැබීමෙන් තෙමසකින් පමණ පසුව ඊශ්‍රායලයේ ස්වාධීනත්වය ප්‍රකාශයට පත් කෙරුණද බොහෝ රටවල් ඊශ්‍රායලයේ ස්වාධීනත්වය සෑහෙන කලක් යන තුරු පිළිගත්තේ නැත. විශේෂයෙන්ම, මැදපෙරදිග මුස්ලිම් රටවල් අතර රෝපණය කෙරුණු මේ එකම මුස්ලිම් නොවන රාජ්‍යය කිසිදා මුස්ලිමුන්ගේ ප්‍රසාදයට හේතු නොවීය.

හැටේ දශකයේ මැද භාගයේදී ජෝර්දාන් නදියේ ජල සම්පත් අරභයා ඊශ්‍රායලය සහ යාබද අරාබි රටවල් අතර ඇති වූ නොසන්සුන්තාවන් අවසානයේදී ඊජිප්තු ජනාධිපති ගමාල් අබ්දුල් නසාර් විසින් ඊශ්‍රායලයට එරෙහිව යුද ප්‍රකාශ කිරීමක් දක්වා දුරදිග ගියේය. මෙය අඬන්නට බලාසිටි ඊශ්‍රායලයට ඇහැට ඇඟිල්ලට ඇනීමක් වූ අතර, ඊජිප්තුව ප්‍රහාරයකට පිට පොට ගසද්දී, 1967 ජූනි 5 වන දින ඊශ්‍රායලය විසින් ක්ෂණිකව ඊජිප්තුවට ප්‍රහාරයක් එල්ල කලේ ඔවුන්ගේ සංග්‍රාමික ක්‍රමෝපායයන් අරාබි ජාතීන්ට වඩා ගවු ගණනක් දුරින් බව ලෝකයාට පෙන්වා දෙමිනි.

මේ සමඟම, අසල්වැසි ජෝර්දානය, සිරියාව සහ ඉරාකයද ඊජිප්තුවේ සහයට එක් වුණේ ඊශ්‍රායලය නැත්තටම නැති කර දැමීමේ අරමුණිනි. කෙසේ වුවද, වැඩි කල් නොඇදුණු 'සය දින සටන' ලෙස ප්‍රචලිත මේ සංග්‍රාමය 1967 ජූනි 10 දින සටන් විරාමයකින් නිමාවට පත් වූයේ ජෝර්දානය සතුව පැවති බටහිර ඉවුරත්, ඊජිප්තුව සතුව පැවති ගාසා තීරය සහ සීනායි අර්ධද්වීපයත්, සිරියාව සතුව තිබූ ගෝලාන් කඳුකර ප්‍රදේශයත් ඊශ්‍රායලය විසින් අත්පත් කරගනු ලැබීමෙනි. අරාබි ජාතීන්ට විශාල සංග්‍රාමික සහ දේශපාලනික පරාජයක් අත්කරදුන් මේ දින හයේ සටන අවසානයේ ඊශ්‍රායලය සතුව සටනට පෙර පැවති භුමි ප්‍රමාණය තුන් ගුණයකින් විශාල විය.

සය දින යුද්ධය අරඹා දිනකට පසු 1967 ජූනි 6 දින අරාබි ජාතීන් තවත් සුවිශේෂී තීරණයකට එළඹුනේය. ඒ ඊශ්‍රායලයට බාහිර උදවු ලැබීමට තිබුණු ඉඩකඩ වැළැක්වීමේ අපේක්ෂාවෙන් තෙල් අපනයනය කිරීම සීමා කිරීමයි. මෙහිදී ඇතැම් අරාබි රටවල් ඇමරිකාව සහ බ්‍රිතාන්‍යය වෙත තෙල් අපනයන සම්බාධක පැනවූ අතර තවත් රටවල් තෙල් අපනයනය කිරීම මුළුමනින්ම නැවැත්වීය. මේ සම්බාධක සෑම රටක් විසින්ම ඒකාකාරීව ක්‍රියාත්මක නොකළ බැවින් එයින් ඇමරිකාවට හෝ බ්‍රිතාන්‍යයට සැලකිය යුතු බලපෑමක් වූයේ නැත. මේ සම්බාධක අරාබි රටවල් විසින්ම තෙමසකට පසුව ඉවත් කෙරිණි.

කෙසේ වුවද, අරාබි රටවල් විසින් මෙසේ තෙල් අපනයන සම්බාධක පැනවීමට ගත් තීරණය ඇමරිකාව විසින් නොසලකා හැරියේ නැත. ලෝකයේ වැඩියෙන්ම ඉන්ධන පරිභෝජනය කරන, සිය ඉන්ධන අවශ්‍යතාවයෙන් වැඩි ප්‍රමාණයක් වෙනත් රටවලින් ආනයනය කරන ඇමරිකාවට ජාතික ඉන්ධන සංචිතයක් පවත්වා ගැනීමේ වැදගත්කම ගැන සිතන්නට මේ සිද්ධිය මඟින් පෙළඹවීමක් කළේය.

මේ අතර, විය යුතු පරිද්දෙන්ම, ඊජිප්තුව සහ සිරියාව ඇතුළු අරාබි රටවල් සිටියේ තමන්ට අහිමි වූ භුමි ප්‍රදේශ නැවත අත්පත්කරගැනීම සඳහා කල් මරමිනි. යුද අවි සපයන බටහිර රටවලට ඉන්ධන සම්බාධක පනවන බවට අරාබි රටවල් තර්ජනය කරන්නට විය. 1970 සැප්තැම්බරයේදී ගමාල් අබ්දුල් නසාර් මිය ගියේය. අන්වර් සදාත් ඊජිප්තු ජනාධිපති ධුරයට පත් විය. ඇමරිකාවේ ඉන්ධන අවශ්‍යතාවන් සීග්‍රයෙන් ඉහළ යමින් පැවතෙද්දී ඇමරිකානු තෙල් නිෂ්පාදනය පහත වැටෙමින් පැවතිණි. ලෝක තෙල් ඉල්ලුම ප්‍රධාන වශයෙන්ම සැපයුනේ අරාබි රටවලින් බැවින් තෙල් වෙළඳපොළ ස්ථාවරත්වය සඳහා අරාබි කලාපයේ සාමය වැදගත් විය. අරාබි රටවලට එරෙහිව පළමු ප්‍රහාරයක් ඇරඹීමෙන් වැළකෙන ලෙස ඇමරිකාව ඊශ්‍රායලයට තරයේ අවවාද කරන්නේ මේ පසුබිමේය.

මේ කාලය දක්වා පැවති අරාබි-ඊශ්‍රායෙල් සටන් සියල්ලම අවසන්ව තිබුණේ ඊශ්‍රායලයට ජයග්‍රහණය හිමි කර දෙමිනි. අරාබි හමුදා ශක්තියට සාපේක්ෂව අඩු හමුදා ශක්තියක් තිබුණු ඊශ්‍රායලයට මේ ජයග්‍රහණ අත්පත් කර ගැනීමට ප්‍රධාන වශයෙන්ම ඉවහල් වූයේ ඔවුන්ගේ සතුරාට වඩා ඉක්මන් වීමේ යුධ න්‍යායයි. මෙතෙක් පැවති සෑම අරාබි-ඊශ්‍රායෙල් යුද්ධයකට පෙරම ඊශ්‍රායෙල් මොසාඩ් රහස් ඔත්තු සේවයට සතුරාගේ මීළඟ පියවර අනුමාන කළ හැකි වූ අතර, ඒ අනුව හැම විටම සතුරාට පෙර ඉක්මන් වීමට ඊශ්‍රායලය පියවර ගත්තේය.

යොම් කිපුර් දිනය යුදෙව්වන්ගේ වැදගත්ම ආගමික උත්සවයකි. මෙය සබත් වල සබත ලෙස හැඳින්වේ. යුදෙවු දින දසුනේ සත්වෙනි මස දහවන දිනට යෙදෙන මේ ආගමික දිනයේදී යුදෙව්වෝ පැය විසිපහක කාලයක් උපවාස කරමින් යාඥා කරති. යුදෙව්වන්ගේ උපක්‍රම ඔවුන්ටම එරෙහිව ප්‍රයෝජනයට ගනිමින් ඊශ්‍රායලයට එරෙහිව ප්‍රහාරයක් එල්ල කිරීමට ඊජිප්තු ජනාධිපති අන්වර් සදාත්, සිරියානු ජනාධිපති හෆීස් අල්-අසාද් ඇතුළු අරාබි නායකයින් විසින් මෙවර තෝරා ගත්තේ 1973 වසරේ යුදෙව්වන්ගේ මේ ශුද්ධ වූ දිනයයි. මෙය මුස්ලිමුන්ගේ රාමසාන් මාසයේ දහවන දිනයද විය.

සිදුවීමට නියමිත මීළඟ යුද්ධයේදී තමන්ට ඇමරිකානු උදවු අවශ්‍ය වන බව ඊශ්‍රායලය දැන සිටියේය. මේ නිසා ඇමරිකාව නොසලකා හරිමින්, අරාබීන්ට පෙර  මුලින්ම ප්‍රහාරයක් එල්ල කිරීම මෙවර ඊශ්‍රායලය විසින් සිදු නොකළේය. අනෙක් අතින් මේ ප්‍රහාරය පිලිබඳ තොරතුරු මොසාඩ් ඔත්තු සේවය අතට පත්වීම වලක්වා ගැනීමට මෙවර අරාබි ජාතීන්ට හැකි විය. ඒ අනුව, යොම් කිපුර් යුද්ධය ලෙස හැඳින්වෙන, 1973 ඔක්තෝබර් මස සති තුනකට ආසන්න කාලයක් පුරා පැවති, අරාබි-ඊශ්‍රායෙල් යුද්ධයේ මුල් දින කිහිපය ඇතුළත ඊශ්‍රායලය පසුබස්වමින් සය දින යුද්ධයේදී තමන්ගෙන් ගිලිහුණු බිම්පෙදෙස් වලින් කොටසක් නැවත අත්පත් කරගැනීමට අරාබි රටවලට හැකි විය.

දින කිහිපයක් ඇතුළත ඊශ්‍රායලයට නැවතත් අරාබි හමුදා පසුපසට තල්ලු කිරීමට හැකි වුවත් මෙවර ඔවුන්ට අරාබීන්ව තීරණාත්මක ලෙස පරාජය කිරීමේ හැකියාවක් පෙනෙන්නේට නොතිබුණේය. කෙසේ වුවද, සිරියා-ඊජිප්තු හමුදා වලට සෝවියට් ආධාර ලැබෙද්දී, ඇමරිකාව ඊශ්‍රායලයේ උදවුවට ඉදිරිපත් විය. යොම් කිපුර් යුද්ධය එක්සත් ජාතීන් මුල් වූ යුද විරාමයකින් අවසන් වූ අතර මේ යුද විරාමය ඊශ්‍රායලය සහ අරාබි රටවල් අතර එකඟතාවයකට වඩා ඇමරිකාව සහ සෝවියට් දේශය අතර එකඟතාවක් වීයැයි කීම වඩා නිවැරදි විය යුතුය.

යොම් කිපුර් යුද්ධයේදී ඊශ්‍රායලය වෙත ආයුධ ලබාදෙමින් ඇමරිකාව විසින් සිදු කළ මැදිහත්වීමට විරෝධයක් ලෙසින් සහ පසුව පැවති සාම සාකච්ඡා වලදී වාසියක් ගැනීමේ අරමුණින් 1973 මැදදී ඔපෙක් රටවල් විසින් තෙල් මිල 70%කින් පමණ ඉහළ දැමීමත්, ඇමරිකාව ඇතුළු බටහිර රටවල් රැසකට තෙල් අපනයනය කිරීම වළක්වමින් සම්බාධක පැනවීමත් එකවර සිදු කළේය. 1974 මාර්තු මාසයේදී මේ සම්බාධක ඉවත් කෙරෙන තුරු ගත වුනු මාස පහක පමණ කාලය ඇමරිකාවට පසු කිරීමට සිදුවූ අමාරුම කාලයකි.

මේ කාලය වන විටත් විශාල ලෙස පෙට්‍රෝලියම් ඉන්ධන පරිභෝජනයට හුරු වී සිටි ඇමරිකානුවන්ට ඔපෙක් සංවිධානයේ රටවල් විසින් පැනවූ මේ බොරතෙල් අපනයන සම්බාධකය නිසා සිදු වූයේ පෙර නොවූ විරූ පීඩාවකි. ඉන්ධන මිල කිහිප ගුණයකින් ඉහළ යාමේ අවාසියට අමතරව, ඔවුන්ට සාමාන්‍යයෙන් නුපුරුදු, සලාක ක්‍රම, පෝලිම් සහ භාණ්ඩ හිඟයන් ඉන්ධන වෙළඳපොළ හා අදාලව ඇමරිකානුවන්ට මේ කාලය තුළ අත්දකින්නට සිදුවිය.

මේ අළුත් තත්ත්වය හමුවේ, ඇමරිකාව විසින් සිය ඉන්ධන සුරක්ෂිතතාව තහවුරු කරගැනීම උදෙසා වැදගත් ප්‍රතිපත්ති තීරණ රැසක් කරා යොමු විය. දශක හතරකට පෙර ඇමරිකානු කොන්ග්‍රසය විසින් සම්මත කර, 1975 දෙසැම්බර් 22 දින ජනාධිපති ජෙරල්ඩ් ෆෝඩ් විසින් සිය අත්සන යෙදීමෙන් සක්‍රිය වූ, බලශක්ති ප්‍රතිපත්ති සහ සුරක්ෂිතතා පණත මඟින් මෙවැනි තීරණ රැසක් ක්‍රියාත්මක කිරීම ඇරඹුණේය. ඇමරිකාවේ නිෂ්පාදනය කෙරෙන බොර තෙල් අපනයනය කිරීම තහනම් කෙරුණේද මේ පණත මඟිනි.

පසුගිය සිකුරාදා ජනාධිපති ඔබාමා විසින් සිය අත්සන යෙදීමෙන් පසුව ඉවත් කෙරුණේ වසර හතළිහක් පුරා පැවති ඉහත කී තහංචියයි. ඒ සඳහා හේතු වූ කරුණු සහ එයින් ලෝක ආර්ථිකයට සහ දේශපාලනයට විය හැකි බලපෑම ගැන පසුව සාකච්ඡා කරමු.

(Image: www.economist.com)

Thursday, December 17, 2015

ඇමරිකානු ෆෙඩරල් සංචිත පොලී අනුපාතික ඉහළට...

ඇමරිකානු ෆෙඩරල් සංචිත බැංකුව විසින් අද දින (16 බදාදා) පැවති ෆෙඩරල් විවට වෙළඳපොළ කමිටුවේ ඒකමතික තීරණය පරිදි ෆෙඩරල් පොලී අනුපාතික 0.25-0.50% මට්ටම දක්වා ඉහළ නැංවීය.

පසුගිය දශකයක පමණ කාලය පුරාවට ෆෙඩරල් සංචිත බැංකුව ගෙනගියේ ලිහිල් මුදල් ප්‍රතිපත්තියකි. මීට පෙර අවසන් වරට ෆෙඩරල් පොලී අනුපාතික ඉහළ දැමීමක් සිදු වූයේ 2006 ජුනි මස 26 වෙනිදාය. ඇමරිකාව මුහුණ දුන් ආර්ථික අවපාතයට ප්‍රතිචාර දක්වමින්, 2007 සැප්තැම්බර් සිට, ඒ වන විට 5.25% මට්ටමේ පැවති ෆෙඩරල් පොලී අනුපාතිකය කෙටි කාලාන්තර තුළ වරින් වර පහත හෙලනු ලැබූ අතර, හරියටම වසර හතකට පෙර 2008 දෙසැම්බර් මස 16 වන දින නාමික පොලී අනුපාතික සෛද්ධාන්තිකව පහත හෙළිය හැකි අවම සීමාව දක්වා අඩු කෙරිණි. එදා මෙදා තුර වසර හතක් පුරා ෆෙඩරල් පොලී අනුපාතික පැවතියේ 0-0.25% මට්ටමේය.

මහ බැංකුවක නාමික පොලී අනුපාතික ශුන්‍ය මට්ටමට පහත හෙළූ විට මුදල් ප්‍රතිපත්ති තවදුරටත් ඵලදායී නොවේ. මෙය එක්තරා ආකාරයකින් මහ බැංකුවේ අවි ගබඩාවේ ඇති අවි අවසන් වීමකි. පොලී අනුපාතික සෘණ අගයකට ගෙන ආ විට බැංකුවක මුදල් තබනවාට වඩා මුදල් අතේ තබා ගැනීම වාසිදායක වන බැවිනි. පොලී අනුපාතික මේ අවම සීමාවට රැගෙන ඒමෙන් අනතුරුවත් ආර්ථික අවපාතයක් අවසන් නොවීම ශුන්‍ය අවම සීමා ගැටළුව (Zero lower bound problem) ලෙස හැඳින්වේ. මෙවැනි තත්ත්වයකට පත් වූ විට ආර්ථික අවපාතයකින් ඉක්මණින් ගොඩ ඒම සඳහා රටකට ඇති එකම ප්‍රායෝගික ක්‍රමය ප්‍රසාරණාත්මක රාජ්‍ය මූල (ෆිස්කල්) ප්‍රතිපත්තියයි. පසුගිය කාලයේ ඇමරිකාව අනුගමනය කළ ක්‍රමෝපායය වූයේ මෙයයි. කෙසේ වුවද රාජ්‍ය මූල ප්‍රතිපත්තිය නිසි ලෙස කළමනාකරණය නොකළහොත් මෙමඟින් කෙටිකාලීනව ලැබෙන වාසියට වඩා දිගුකාලීන හානියක් විය හැකිය.

රාජ්‍ය මූල ප්‍රසාරණය හේතුවෙන් 2009 වසරේදී ඇමරිකාවේ ෆෙඩරල් අයවැය හිඟය දළ ජාතික නිෂ්පාදිතයෙන් 9.8%ක් දක්වා ඉහළ ගියේය. එහෙත්, 2014 වසර වනවිට මේ හිඟය 2.8% මට්ටමට අඩු කර ගැනුණු අතර ලබන වසර වන විට 2.5% මට්ටමට අඩු කර ගැනීමට සැලසුම් කර තිබේ. එමෙන්ම, ආර්ථික අවපාතයෙන් ගොඩ ඒමට ක්‍රියාමාර්ග ගත් පසුගිය කාලය තුල පටු මුදල් සැපයුම (M1) එ.ජ. ඩොලර් බිලියන 1.4 පමණ සිට බිලියන 3 මට්ටම පසුකරමින් දෙගුණය ඉක්මවා වර්ධනය විය. මුදල් සැපයුමේ මේ විශාල වර්ධනය තවමත් මිල මට්ටම් ඉහළ යැවීමට හේතු වී නැත. දැඩි මුදල් ප්‍රතිපත්තියක් කරා මාරු වීමෙන් ෆෙඩරල් සංචිත බැංකුව අපේක්ෂා කරන්නේ මුදල් සැපයුමේ වර්ධනය සීමා කරමින් උද්ධමනකාරී තත්ත්වයක් ඇතිවීම වැළැක්වීමයි. මේ ආරම්භක පියවරෙන් අනතුරුව ඉදිරි කාලයේ පොලී අනුපාතික තව දුරටත් ඉහළ දමනු ලැබීම අපේක්ෂා කළ හැකි දෙයකි.

පසුගිය කාලයේදී ඇමරිකාව අනුගමනය කළ ප්‍රසාරණාත්මක රාජ්‍ය මූල ප්‍රතිපත්ති සහ ලිහිල් මුදල් ප්‍රතිපත්ති හේතුවෙන් අයවැය හිඟය මෙන්ම ෆෙඩරල් බැංකුවේ සංචිත මුදල් සැපයුමද විශාල ලෙස ඉහළ ගියේය. ඇතැම් අය අනාවැකි පළකළේ මේ හේතුවෙන් ඇමරිකාව වඩා විශාල, ගොඩ යා නොහැකි ආර්ථික අර්බුදයක හිරවනු ඇති බවයි. කෙසේවුවද, ඇමරිකානු ආර්ථිකය නැවතත් සාර්ථක ලෙස හිස ඔසොවා ඇති බව දැන් පැහැදිලිය. 2009 ඔක්තෝබර් වන විට 10% මට්ටමට ඉහළ ගිය විරැකියා අනුපාතිකය මේ වන විට 5% මට්ටම දක්වා අඩුවී තිබේ. මෙය ඇමරිකාවේ පියවි විරැකියා අනුපාතිකය ලෙස ඇස්තමේන්තු කර ඇති  5.2%ට වඩා අඩු අගයකි. එමෙන්ම මේ වසරේදී 2% ඉක්මවූ ආර්ථික වර්ධනයක් අපේක්ෂා කෙරෙන අතර ලබන වසරේදී මේ වර්ධනය 2.2-2.6% මට්ටමට ඉහළ යනු ඇතැයි අපේක්ෂා කෙරේ.

මේ වන විට ඇමරිකාවේ උද්ධමනය ඇත්තේ 0.5% මට්ටමේය. මෙය දිගුකාලීන ඉලක්කය වන 2% මට්ටමට වඩා තවමත් බෙහෙවින්ම පහළින් ඇතත් මේ වන විට ඉතා අඩු මට්ටමක ඇති ඉන්ධන මිලෙහි බලපෑම ඉවත් වූ විට උද්ධමනය ඉලක්ක මට්ටමට ළඟා වනු ඇතැයි ෆෙඩරල් සංචිත බැංකුව අපේක්ෂා කරයි. ඒ අනුව, දශකයකට ආසන්න කාලයක් පැවති ලිහිල් මුදල් ප්‍රතිපත්තිය දැඩි කිරීම සඳහා පළමු පියවර මෙසේ තබා තිබේ. මේ වැඩිවීම මූල්‍ය වෙළඳපොළ ක්‍රියාකාරීන් බලාපොරොත්තුවෙන් සිටි බැවින් කොටස් වෙළඳපොළ අගයේ සුළු වැඩිවීමක් හැරුණු විට මේ තීරණයෙන් මූල්‍ය ක්ෂේත්‍රයෙහි සැලකිය යුතු  කම්පනයක් ඇති වූයේ නැත.

ඇමරිකා ආර්ථිකය මෙසේ ශක්තිමත් වූවද යුරෝපා ආර්ථිකය තවමත් ඔවුන්ගේ අර්බුද වලින් මිදී නොමැති නිසා යුරෝ කලාපයේ මෙවැනි පොලී අනුපාතික ඉහළ යාමක් ළඟකදී බලාපොරොත්තු විය නොහැක. මේ අනුව ඇමරිකාව සහ යුරෝ කලාපය අතර පොලී අනුපාතික වෙනස ඉහළ යාම හේතුවෙන් ප්‍රාග්ධනය යුරෝ කලාපයේ ඇමරිකාව වෙත ඇදී ඒම නිසා ඇමරිකානු ඩොලරය යුරෝවට සාපේක්ෂව තව දුරටත් ශක්තිමත් වනු ඇත. ඇත්තටම, මේ පොලී අනුපාතික ඉහළ යාම අපේක්ෂා කළ එකක් වූ බැවින් විණිමය අනුපාතික ෆෙඩරල් තීරණයට පෙරම ප්‍රතිචාර දැක්වීය. අනෙකුත් ප්‍රධාන මුදල් ඒකක සියල්ලටම පාහේ සාපේක්ෂව ඇමරිකානු ඩොලරය පසුගිය මාස කිහිපය තුල ශක්තිමත් විය.

මෙසේ ඇමරිකානු ඩොලරය ශක්තිමත් වීම පසුගිය මාස ගණනාවක් මුළුල්ලේම අවප්‍රමාණය වෙමින් පවතින ශ්‍රී ලංකා රුපියල තව දුරටත් අවප්‍රමාණය වීමට හේතු වනු ඇත. ඇමරිකාවට සිදු කරන ආනයන ඉහළ යාමෙන් ගෙවුම් ශේෂයට යම් වාසිදායක බලපෑමක් සිදුවිය හැකි වුවත් රුපියල තව දුරටත් අවප්‍රමාණය වීම වලක්වා ගැනීමට මේ බලපෑම ප්‍රමාණවත් නොවනු ඇත.

මේ ලිපිය දිනක් පසු වී 17 දින පළ වනු ඇත.

(Image: http://www.financemagnates.com/)


Tuesday, December 15, 2015

ෂරියා දණ්ඩ නීතිය: නොදැන මැකුවොත් හිරේ

පසුගිය සතියේ පළ කළ ලිපියකට මධ්‍යස්ථ මතධාරියා දැක්වූ ප්‍රතිචාරයක ඉරාන දණ්ඩ නීතිය ගැන සඳහනක් විය. ලංකාවේ දණ්ඩ නීතිය හදාරා තිබුණත් ඉරාන දණ්ඩ නීතිය ගැන මට කිසිදු දැනුමක් නොවූ නිසා මේ ප්‍රතිචාරය කියවූ පසු ඒ පිළිබඳව සොයා බලන්නට උනන්දුවක් ඇති විය. මත්ද්‍රව්‍ය සහ අපරාධ පිලිබඳ එක්සත් ජාතීන්ගේ කාර්යාලයේ (UNODC) වෙබ් අඩවියෙන්  ඉරාන දණ්ඩ නීති සංග්‍රහයේ ඉංග්‍රීසි පිටපතක් සොයා ගත හැකි විය.

රටක දණ්ඩ නීති සංග්‍රහය කියන්නේ ඒ රටේ නීතිය අනුව අපරාධ අර්ථ දක්වා ඒවාට ලබා දියයුතු දඬුවම් විස්තර කර ඇති ලියවිල්ලකි. කම්බියක් දිගේ විදුලිය  ගමන් කරනු ඇසට නොපෙනුණත්, විදුලිය ගැන කවදාවත් අසා නැති වුවත්, විදුලිය සහිත කම්බියක් ස්පර්ශ කරන කෙනෙකුට විදුලි සැර වැදේ. මේ අයුරින්ම රටක නීතිය අනුව යම් පුද්ගලයෙකුගේ ක්‍රියාවක් වරදක් වීමටත්, එවැන්නෙකුට දඬුවම් ලැබීමටත් නීතිය නොදැන සිටීම බාධාවක් නොවේ. රටක නීතිය යනු සියල්ලන්ම විසින් දැන සිටිය යුතු එකක් බවට සාමාන්‍යයෙන් පූර්ව නිගමනයක් ඇත. බැද්දේගම සිළිඳුගේ සිට මුතුර්හි රිසානා නෆීක් දක්වා මුහුණ දුන් ඛේදවාචකය වූයේ තමන් ජීවත් වූ සමාජය යටත්ව ඇති නීති පද්ධතිය ගැන නිසි අවබෝධයක් නොතිබීමයි.

ලංකාවේ දණ්ඩ නීති ආඥාපණත මුලින්ම හඳුන්වා දුන්නේ පස්වෙනි ජෝජ් රජු විසින් ලංකාව පාලනය කළ 1883 දීය. ඉන්පසුව සමාජයේ වෙනස්කම් වලට ගැලපෙන පරිදි සුද්දා මේ ආඥාපණත තිස් වරක් වරින් වර සංශෝධනය කළේය. මෙසේ වසර දෙකකට පමණ වරක් සුද්දා මේ අස්සයා මාරු කළත් නිදහසින් පසු දශක දෙකක්ම අප කළේ මේ අස්සයා මාරු නොකර පැදීමයි. නිදහසින් පසුව 1968 දී මුල් වරටත්, 1980දී දෙවන වරටත් අපේ දණ්ඩ නීතිය වෙනස් විය. ඉන්පසුව අනූව දශකයේ පටන් වසර තුන හතරකට වරක් අපි අපේ දණ්ඩ නීතිය සංශෝධනය කළෙමු. (මේ වන විට නැවත වරක් අපේ දණ්ඩ නීතිය සංශෝධනය කිරීමට කටයුතු කෙරෙමින් පවතින අතර අද දුටු පුවත් දෙකකට අනුව ද්‍රවිඩ සන්ධානය මෙන්ම බොදුබල සේනාවද මේ අළුත් සංශෝධනයට අකමැත්ත ප්‍රකාශ කර ඇත.)

මට මුලින්ම පරිශීලනය කිරීමට ලැබුණේ 1968 සංශෝධිත ලංකා දණ්ඩ නීති සංග්‍රහයයි. මෙය මගේ පියාගේ පුස්තකාලයේ තිබුණු බැව් හරියටම නිවැරදි නොවන්නේ එය වැඩිපුරම තිබුණේ ඔහුගේ ලියන මේසය මත බැවිනි. මෙහි විවිධ වගන්ති ඔහු නිතර කියවූවත් ඇත්තටම ඒ පොත බලාගෙන නොවේ. මතකයෙනි. ඔහු බොහෝ විට පොත අතට ගෙන එහි පිටු නොපෙරලාම "දැන් මේ පොතේ xx වගන්තිය අනුව ..." යනුවෙන් කියවාගෙන යයි. මෙය ඔහුගේ වෘත්තීය නොවූවද අපේ පවුලේ සිටි නීති හා අධිකරණ ක්ෂේත්‍රයෙන් ඉදිරියට ගිය සියල්ලන්ටම වඩා නීතිය පිලිබඳ ඔහුගේ දැනුම ඉහළ බවනම් ඉඳුරාම කිව හැකිය.

පසුව මේ 1968 සංශෝධනය වෙනුවට 1980 සංශෝධනය ඔහුගේ මේසයට ආවේය. පියාගේ කතාබස් වලින් හැලෙන කෑලි අහුලගන්නවාට අමතරව මේ පොත් මමත් වරින් වර කියවූයෙමි. පසුකාලයකදී, නීති විද්‍යාලයේ අපරාධ නීතිය විෂයට කිසිදු දේශනයකට සහභාගී නොවී, පෙර දින සහ උදය වරුවේ පමණක් සූදානම් වී ඉහළ ලකුණු ගණනක් ගැනීමට උදවු වුණේ මේ දැනුමයි. 'යුනියන් නෝට්ස්' වලින් නීති විද්‍යාල විභාග ගොඩ දා ගැනීම අපහසු නොවුණත් ඒවා ප්‍රමාණවත් වුණේ යාන්තම් පාස් වීමට පමණි.

ඉරාන දණ්ඩ නීතිය අපේ දණ්ඩ නීතියට සාපේක්ෂව සරල එකක් බව මගේ අදහසයි. මෙය හඳුන්වා දී ඇත්තේ 1991 වසරේදීය. මේ ගැන මගේ සම්පූර්ණ දැනුම අන්තර්ජාලයෙන් හොයාගත් ඉහත කියූ සංක්ෂිප්ත ලියවිල්ලට සීමා වුණත් එහි ඇතැම් කරුණු සටහන් කර තැබීම වැදගත්යැයි සිතේ. යම් රටකට තාවකාලිකව හෝ ඇතුළු වන කෙනෙකු අදාල රටේ නීති ගැන දැන සිටියත්, නොදැන සිටියත් ඒවාට මුළුමනින්ම යටත්ය. ඒ නිසා කළ යුත්තේ මෙවැනි නීති ගැන හැකිතාක් දැනුවත් වීමයි. නීති කෙතරම් ම්ලේච්ඡ ලෙස පෙනුණත්, ඒවා ගැන නොදැන ඇණගත්තාට පසු මේ නීති විවේචනය කිරීම තේරුමක් නැති දෙයකි.

ඉරාන දණ්ඩ නීති සංග්‍රහයේ 82 වගන්තිය අනුව පහත අවස්ථාවන් වලදී වයස සහ විවාහක/අවිවාහක භාවය කවරක් වුවද ලිංගික හැසිරීමක් සඳහා දඬුවම මරණයයි. මෙහි ලිංගික හැසිරීම යනු (63 වගන්තිය අනුව) ගැහැණියක සහ පිරිමියෙකු අතර සාමාන්‍ය හෝ ගුද සංසර්ගයයි.
- ඉස්ලාම් ආගමෙන් තහනම් කර ඇති ලේ ඥාතීන් අතර ලිංගික හැසිරීමකදී දෙදෙනාටම
- තමන්ගේ සුළු මවු සමඟ ලිංගික හැසිරීමකදී පිරිමියාට
- මුස්ලිම් නොවන පිරිමියෙකු සහ මුස්ලිම් කාන්තාවක් අතර ලිංගික හැසිරීමකදී මුස්ලිම් නොවන පිරිමියාට
- ස්ත්‍රී දූෂණයකදී දූෂකයාට

පහත සඳහන් අවස්ථා වලදී දඬුවම ගල් ගසා මැරීමයි (83 වගන්තිය).
- තමන් විසින් වරක් හෝ සංසර්ගය කර ඇති, තමන්ට අවශ්‍ය වූ විට සංසර්ගය සඳහා ඉඩ දීමට සූදානම්ව සිටින බිරිඳක් සිටින විවාහක පුරුෂයෙකු වෙනත් කිසියම් කාන්තාවක සමඟ ලිංගිකව හැසිරුණු විට
- තමන් විසින් සැමියා සමඟ වරක් හෝ සංසර්ගයේ යෙදී ඇති, නැවතත් එසේ කිරීමට බාධාවක් නැති විවාහක කාන්තාවක් වෙනත් වැඩිහිටි පිරිමියෙකු සමඟ ලිංගිකව හැසිරුණු විට (විවාහක කාන්තාවක ලාබාල තරුණයෙකු සමඟ ලිංගිකව හැසිරුණු විට මරණ දඬුවම නොලැබේ. එවිට දඬුවම කසපහරයි.)

මෙසේ කාමයේ වරදවා හැසිරෙන වයස්ගත කාන්තාවකට හෝ පිරිමියෙකුට ගල් ගසා මරා දැමීමට පෙර කසපහරද දිය යුතුය (84 වගන්තිය).

අවිවාහක කාන්තාවක් සහ පිරිමියෙකු අතර ලිංගික හැසිරීමට දඬුවම කසපහර සියයකි (88 වගන්තිය). එහෙත්, මේ වරද සිවුවන වරට කර අසුවුවහොත් දඬුවම මරණයයි (90 වගන්තිය).


ගල් ගසා මරා දැමීම ක්‍රියාත්මක කළ යුත්තේ පිරිමියෙකුනම් ඉණ මට්ටමටත්, ගැහැණියකනම් තන මට්ටමෙන් ඉහළටත් පොළොවේ වැලලීමෙන් පසුවය (102 වගන්තිය).

එමෙන්ම, 104 වගන්තිය අනුව, එක් ගල් පහරකින් හෝ දෙකකින් මරණයට පත් වන තරමට ගලක් විශාල නොවිය යුතු අතර ගලක් කියා හැඳින්විය නොහැකි තරම් කුඩා නොවිය යුතුය.

දඬුවමට ලක්වන්නා ගැලවී පලාගියහොත් කටයුතු කළ යුතු ආකාරය 103 වගන්තියේ විස්තර වේ. දඬුවම ලබාදෙන්නේ වරද පිළිගැනීම මත පදනම්වනම් (වරද තහවුරු කළ හැකි පහසුම ක්‍රමය සිවුවරක් වරද පිළිගැනීමට ඉඩහැරීමයි.) මෙසේ ගැලවී ගිය කෙනෙකු නැවත රැගෙන විත් දඬුවම ක්‍රියාත්මක කළ නොහැක. එහෙත්, බාහිර සාක්ෂි වලින් එය තහවුරු වී ඇත්නම් එසේ කළ යුතුය.

වැඩිහිටි පිරිමි දෙදෙනෙකු අතර සමලිංගික හැසිරීමට දඬුවම දෙදෙනාටම මරණයයි. මරණ දඬුවම ක්‍රියාත්මක කළ යුතු ආකාරය විනිශ්චය කාරයාට තීරණය කළ හැකිය (110 වගන්තිය). වැඩිහිටි පිරිමියෙකු සහ ලාබාල අයෙකු අතර සමලිංගික හැසිරීමකදී වැඩිහිටි පිරිමියාට මරණයත්, බාලයාට කසපහර 74 කුත් හිමි වේ (112 වගන්තිය).

ගැහැණු සමලිංගික සේවනයට දඬුවම දෙදෙනාටම කසපහර 100 බැගිනි (129 වගන්තිය). සිවුවන වරට අසුවුවහොත් දඬුවම මරණයයි (131 වගන්තිය).

මත්පැන් පානය සඳහා දඬුවම කසපහර 80 කි (174 වගන්තිය).

මේවා කුරාණයේ හෝ වෙනත් ආගමික ලියවිලි වල (සුන්නා) ඇති දෑ මත පදනම්ව ඇති නීති බැවින් ෂරියා නීතිය ක්‍රියාත්මක වන අනෙක් රටවලද මේ නීති මෙයට ආසන්නව සමාන බව මගේ අදහසයි.

ඒ නිසා ඔය රටවලට යනවානම් කොරන දෙයක් පරිස්සමිනි. හදිස්සියේවත් පරණ කරුමයකට කොහේවත් තිබුණු වරදකට හෝ අසු වුනොත් වරද පිළිගැනීමනම් කෙසේවත් නොකළ යුතු දෙයකි. වරද පිළිගත්තා කියන්නේ අනිවාර්යයෙන්ම එහා ලෝකයට 'වන් වේ එයා ටිකට්' එකකි.

(Photo credit: boingboing.net)

වෙබ් ලිපිනය:

දවස් පහේ නිවාඩුව

මේ සති අන්තයේ ලංකාවේ බැංකු දවස් පහකට වහනවා කියන එක දැන් අලුත් ප්‍රවෘත්තියක් නෙමෙයි. ඒ දවස් පහේ විය හැකි දේවල් ගැන කතා කරන එක පැත්තකින් තියලා...