ආර්ථිකය සැලසුම් කළ හැක්කේ කාටද?

ඇමරිකාවේ කෘෂිකර්ම, වන, ධීවර හා දඩයම් අංශ වල සේවය කරන ශ්‍රමිකයන් ප්‍රමාණය 2,425,000ක් බව මම කලින් කිවුවනේ. මෙයින් බෝග වගාවේ නිරත ශ්‍රමිකයින් ප්‍රමාණය 1,261,000ක්. ආහාර පිණිස "වගා කරන" මාළු හා ඉස්සන් ආදියද ඇතුළත්ව  සත්ව ගොවිපොළ වල සේවය කරන ශ්‍රමිකයින් ප්‍රමාණය 762,000ක්. ධීවර කර්මාන්තයේ හා දඩයමේ නිරත ප්‍රමාණය 62,000ක්. වන වගාවේ හා දැව කැපීමේ නිරත ශ්‍රමිකයින් ප්‍රමාණය 166,000ක්. ඉහත කී කර්මාන්ත හා අදාළ කිසියම් සහායක සේවාවක නිරත ශ්‍රමිකයින් ප්‍රමාණය 174,000ක්.

ඇමරිකාවේ මුළු ජනගහණය මිලියන 330ක් පමණ වෙනවා. එයින් ශ්‍රම බලකායට අයත් පිරිස 157,538,000ක්. මේ අනුව, ඇමරිකාවේ කෘෂිකර්ම, වන, ධීවර හා දඩයම් අංශ වල සේවය කරන ශ්‍රමිකයන් ප්‍රමාණය රටේ ජනගහනයෙන් 0.7%ක් හා ශ්‍රම බලකායෙන් 1.5%ක් පමණයි.

ඇමරිකාව ශුද්ධ ලෙස ආහාර අපනයනය කරන රටක්. පසුගිය 2019 වසරේදී ඇමරිකාවේ කෘෂිකාර්මික අංශය ඉපැයූ ශුද්ධ අපනයන ආදායම, එනම් අපනයන ආදායමෙන් ආනයන වියදම් අඩු කළ පසු ශේෂය, ඩොලර් 5,618,060,868ක්. ඩොලර් බිලියන වලින් 5.6ක්. (මුළු කෘෂිකාර්මික අපනයන ආදායම ඩොලර් බිලියන 136.7ක්).

ඒ වගේම, ඇමරිකාවේ නිෂ්පාදිත ආහාර වලින් පසු අස්වනු අදියරේ සිට සිල්ලර වෙළඳසැල් දක්වා පැමිණෙන ආහාර ප්‍රමාණයෙන් 31%ක් පමණ නාස්ති වෙනවා. 2010 ඇස්තමේන්තුවකට අනුව ඉහත කී නාස්ති වූ ආහාර වල වටිනාකම ඩොලර් බිලියන 161.6ක්.

ඇමරිකාව රටේ ආහාර සුරක්ෂිතතාවය තහවුරු කිරීමේ අරමුණින් විවිධ සුබසාධන වැඩ සටහන් ගණනාවක් ක්‍රියාත්මක කරනවා. පසුගිය වසරේදී අඩු ආදායම්ලාභී පවුල් 17,964,000කට ආහාර මුද්දර වෙනුවෙන් වැය කර ඇති මුදල ඩොලර් බිලියන 60.4ක්. අඩු ආදායම්ලාභී පවුල්වලින් පැමිණෙන දරුවන් මිලියන 29.6කගේ දිවා ආහාර වෙනුවෙන් වැය කර ඇති මුදල ඩොලර් බිලියන 14.2ක්. පාසැල් දරුවන් මිලියන 14.8කගේ උදේ ආහාර වෙනුවෙන් තවත් ඩොලර් මිලියන 4.6ක් වැය කර තිබෙනවා. අඩු ආදායම්ලාභී ගර්භණී හා කිරිදෙන මවුවරුන් මිලියන 6.4කට ආහාර ආධාර ලෙස තවත් ඩොලර් බිලියන 5.2ක් වැය කර තිබෙනවා. මීට අමතරව හදිසි ආපදා ආහාර ආධාර, ළමා නිවාස හා මහළු නිවාස සඳහා ආහාර ආධාර, රතු ඉන්දියානු ආහාර ආධාර වැඩ සටහන් ඇතුළු තවත් ආහාර ආධාර වැඩ සටහන් ගණනාවක් ඇමරිකාවේ ක්‍රියාත්මක වෙනවා. මෙසේ ආහාර සුරක්ෂිතතාව ඉලක්ක කළ සුබසාධන වැඩ සටහන් වෙනුවෙන් පමණක් වැය කර තිබෙන මුදල අවම වශයෙන් ඩොලර් බිලියන 92.7ක්.

මේ ඇමරිකාවේ ආර්ථිකය සාමාන්‍ය මට්ටමට වඩා ගොඩක් හොඳින් තිබුණු 2019 වසරේ තත්ත්වයයි. පෙර වසර වල මේ වියදම් මීට වඩා ගොඩක් වැඩියි. මේ වසරේදී නැවත මේ වියදම් විශාල ලෙස ඉහළ යයි.

ඒ වගේම මේ රාජ්‍ය අංශයේ දායකත්වය ඇති ආහාර ආධාර වැඩ සටහන් පමණයි. ඇමරිකාවේ හැම ලොකු කුඩා නගරයකම වගේ රාජ්‍ය මැදිහත්වීමක් නැති ආහාර බැංකු ක්‍රියාත්මක වෙනවා. එවැනි තැනකට යන කෙනෙකුගෙන් සාමාන්‍යයෙන් ප්‍රශ්න කරන්නේ නැහැ. ආහාර බැංකු 200ක් හරහා ආහාර ආධාර බෙදන එක් රාජ්‍ය නොවන සංවිධානයක් පමණක් පසුගිය වසර තුළ මිලියන 40කට වැඩි පිරිසකට ආහාර වේල් බිලියන 4.2ක් බෙදා දී තිබෙනවා. මා පෞද්ගලිකව දන්නා පරිදි මෙවැනි වැඩ සටහන් ක්‍රියාත්මක කරන ආගමික හා ආගමික නොවන ආයතන විශාල ප්‍රමාණයක් තිබෙනවා.

ඇමරිකාවේ ආහාර නාස්තියට එක් හේතුවක් වන්නේත් මේ ආකාරයට විවිධ සුබසාධන වැඩ සටහන් යටතේ මුදලක් නොගෙවා ආහාර ලබා ගැනීමේ අවස්ථාව බොහෝ දෙනෙකුට හිමිව තිබීමයි. තමන්ගේ අතින් මුදල් යන විට ආහාර නාස්තිය  වලක්වා ගන්න කෙනෙක් උනන්දු වුවත් නොමිලේ ආහාර ලැබෙන විට ඒ උනන්දුව අඩු වෙනවා. ආහාර නාස්තිය අනුමත නොකළත්, මෙවැනි සුබසාධන වැඩ සටහනක ප්‍රමුඛ ඉලක්කය වන්නේ ආහාර අවශ්‍ය අය වෙත ප්‍රමාණවත් හා සුදුසු ආහාර ලැබෙන බව සහතික කිරීම මිස ආහාර නාස්තිය අඩු කිරීම නෙමෙයි. එය ද්වීතියික ඉලක්කයක්.

මෙහි "සුදුසු" කියන වචනය ගැනත් යමක් කිව යුතුයි. ආහාර වෙනුවෙන් තමන්ගේ මුදල් වැය කරන කෙනෙක් තමන්ගේ ආහාර රුචියට වැඩි ප්‍රමුඛත්වයක් දෙනවා. එහෙත්, මුදල වැය කරන්නේ වෙනත් අයෙකු වූ විට යම් තරමකින් මුදල වැය කරන තැනැත්තාගේ රුචිකත්වය ඉස්මතු වීමක් වෙනවා. එහිදී වඩා රසවත් ආහාර වලට සාපේක්ෂව වඩා පෝෂ්‍යදායී ආහාර වලට වැඩි බරක් වැටෙනවා. මෙය යම් තරමකින් ආහාර නාස්තියට හේතු වෙනවා. විශේෂයෙන් එළවලු හා පළතුරු හා අදාළව.

ඇමරිකාවේ රජය, පාරිභෝගිකයින් හා ව්‍යාපාරික ආයතන විසින් ආහාර මිල දී ගැනීම වෙනුවෙන් 2018 වසරේදී වැය කර තිබෙන මුදල ඩොලර් බිලියන 1,710ක්. 2019 වියදමද මේ ආසන්න මුදලක් විය යුතුයි. මේ ආහාර මුළුමනින්ම වාගේ ඇමරිකාව ඇතුළත නිපදවුණු ආහාර කියා කියන්න පුළුවන්.

ඇමරිකාව විසින් 2019 දී ඩොලර් බිලියන 131.0ක ආහාර හා වෙනත් ප්‍රාථමික කෘෂිකාර්මික නිෂ්පාදිත ආනයනය කර ඇතත්, ඇමරිකාවේ කෘෂිකාර්මික අපනයන වලින් උපයා ඇති ආදායම ඊට වඩා වැඩියි. ඒ නිසා, ඇමරිකාව ආරක්ෂණවාදී ප්‍රතිපත්තියක නොසිටියත් ආහාර වලින් ස්වයංපෝෂිත රටක්. මෙය ආනයන තරඟයට බිය නොවී කාර්යක්ෂමතාවය තුළින් අත්පත් කරගත් තත්ත්වයක්. එසේ නැතිව ආණ්ඩුව විසින් ගොවියා ආනයන වලින් ආරක්ෂා කර, සහනාධාර දී, හෝ මධ්‍යගත සැලසුම් හරහා අත් කරගත් ජයග්‍රහණයක් නෙමෙයි. (ඇමරිකා චීන වෙළඳ යුද්ධය වැනි කරුණු පසුවට ඉතිරි කරමු.)

ඇමරිකාවේ කෘෂිකාර්මික අංශයේ වෙළඳ ශේෂය ධන අගයක් වනවාක් මෙන්ම ඇමරිකාවේ කෘෂි ආර්ථිකයට සාපේක්ෂව ඉතා සුළු අගයක්. ඊට සාපේක්ෂව ආහාර සුබසාධන වැඩසටහන් වල හා ආහාර නාස්තියේ බලපෑම ගොඩක් වැඩියි.

ඇමරිකාවේ ජීවත් වන ආහාර මිල දී ගැනීමේ හැකියාවක් ඇති අයගේ මුළු ආහාර ඉල්ලුම සැපයීමට, එවැනි හැකියාවක් නැති අය වෙනුවෙන් තිබෙන ආධාර වැඩසටහන් හරහා ඇති කෙරෙන අමතර ඉල්ලුම සැපයීමට මෙන්ම, සැලකිය යුතු නාස්තියක් දරා ගැනීමටද ප්‍රමාණවත් ආහාර නිෂ්පාදනයක් ඇමරිකාව තුළ සිදු වෙනවා. මේ වෙනුවෙන් දායක වෙන්නේ ඇමරිකාවේ ශ්‍රම බලකායෙන් 1.5%ක පිරිසක් පමණයි. ඒ කියන්නේ රටේ ශ්‍රම බලකායෙන් 98.5%කටම කෘෂිකාර්මික අංශයේ රැකියා අහිමි වෙලා. ඒ අය පාරට වැටිලද?

රටේ ශ්‍රම බලකායෙන් 1.5%ක් පමණක් රටට අවශ්‍ය ආහාර ප්‍රමාණය නිෂ්පාදනය කරද්දී අනෙක් පිරිස රැකියා නැතිව නිකම් ඉන්නවානම් අවසාන වශයෙන් රට හිටපු තැනමයි. අර ලබා ගත්තු කෘෂිකාර්මික අංශයේ ඉහළ ඵලදායීතාවයෙන් ටික දෙනෙකුට යහපතක් වී ඇතත් (හෝ එසේ පෙනෙන්නට තිබුණත්) සමස්තයක් ලෙස රට හිටපු තැනමයි. අන්තිමට සිදු වෙලා තියෙන්නේ රටේ ආදායම් විෂමතාවය වැඩි වෙන එක පමණයි.

නමුත්, මෙය මේ විදිහට සිදු වෙන්න විධිහක් නැහැ. රටේ 98.5%ක් රැකියා නැතිව සිටියොත් ඉතිරි 1.5% විසින් හදන ආහාර මිල දී ගන්න ඒ අයට හැකියාවක් නැහැ. ඒ නිසා ආහාර වලට ඉල්ලුමක් නැහැ. ඉල්ලුමක් නැති නිසා ආහාර හදන අයට ඒ ආහාර විකුණගන්න බැහැ. ඒ නිසා ආදායමකුත් නැහැ. ඒ නිසා, මේ වගේ තත්ත්වයක් පවතින්නනම් අනිවාර්යයෙන්ම ඉතිරි 98.5% විසින් වෙන කවර හෝ රැකියාවක් කළ යුතුයි. නිෂ්පාදනයක් කළ යුතුයි. ආදායම් ඉපැයිය යුතුයි.

පසුගිය 2019 වසරේ ඇමරිකාවේ දළ දේශීය නිෂ්පාදිතය ඩොලර් බිලියන 21,427ක්. නමුත්, එයින් කෘෂිකර්ම, වන, ධීවර හා දඩයම් අංශ වල නිෂ්පාදිතය ඩොලර් බිලියන 169.2ක් පමණයි. ඒ කියන්නේ, දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 0.8%ක් පමණයි. කෘෂිකර්ම, වන, ධීවර හා දඩයම් අංශ වල සේවය කරන ශ්‍රම බලකායෙන් 1.5%ක් වූ මිලියන 2.4ක පිරිස ඩොලර් බිලියන 169.2ක අගය එකතු කිරීමක් කරන අතරතුර මිලියන 155.1ක ඉතිරි ශ්‍රමිකයින් පිරිස විසින් ඩොලර් බිලියන 21,257ක අගය එකතු කිරීමක් කරලා තිබෙනවා. එහෙමනම් වඩා කාර්යක්ෂම කොයි කණ්ඩායමද?

ධනවාදී තරඟය හමුවේ ඇමරිකාවේ කෘෂිකාර්මික ක්ෂේත්‍රයේ ඉතිරි වී සිටින්නේ ඒ වැඩේට වඩාත්ම කාර්යක්ෂම පිරිසනේ. ඒ කියන්නේ කෘෂිකර්මයෙන් ඉවත් වෙලා තියෙන්නේ සාපේක්ෂව අකාර්යක්ෂම පිරිසක්. මෙය හරියටම නිවැරදි නැතත් දැනට අපි පහසුවට එහෙම කියමුකෝ. නමුත්, එසේ එළියට ගිය ශ්‍රමිකයින් කෘෂිකාර්මික ක්ෂේත්‍රයේ ඉතිරි වූ පිරිස මෙන් දෙගුණයක දායකත්වයක් ආර්ථිකයට ලබා දෙන්න සමත් වී තිබෙනවා. සමස්තයක් ලෙස කෘෂිකාර්මික අංශයේ එක් ශ්‍රමිකයෙන් ඩොලර් 70,000ක අගය එකතු කිරීමක් කරද්දී කෘෂිකාර්මික නොවන අංශයක ශ්‍රමිකයෙක් ඩොලර් 137,000ක අගය එකතු කිරීමක් කරනවා. මේක වුනේ කොහොමද?

මිනිස්සු එකිනෙකා වෙනස්. ඒ අයගේ කුසලතා වෙනස්. වෙළඳපොළ පුළුල් වෙනවා කියා කියන්නේ හැම දෙනෙක්ම හැම දෙයක්ම කරන තැන ඉඳලා එක් එක් පුද්ගලයා තමන් වඩා කැමතිම, වඩා දක්ෂම දේ කරන තැන දක්වා ආර්ථිකය පරිණාමය වීමක්. මිනිහෙක් එක වැඩකදී කාර්යක්ෂම නොවුනත් කවර හෝ වැඩකදී කාර්යක්ෂම වෙනවා.

මේ ශ්‍රම විභජනය සමාජවාදීන් පවා එකඟ වෙන දෙයක්. හැම දෙයක්ම තමන් තනිවම කර ගන්න යාම අකාර්යක්ෂම බව සමාජවාදීන් විසිනුත් බොහෝ දුරට අවිවාදිතව පිළිගන්නවා. සමාජවාදයේ ප්‍රශ්නය මෙය සැලසුම්සහගතව කළමණාකරණය කරන්න යාමයි. ඔවුන් අසාර්ථක වන්නේ එතැනදී. මේ කියන පරිණාමය ස්වභාවිකව සිදු වන තරම් ප්‍රශස්ත ලෙස සැලසුම් කරන්න ප්‍රායෝගිකව කිසිවෙකුට හැකියාවක් නැහැ. බාධාවක් නැත්නම් නිදහස් වෙළඳපොළ විසින් අපූරුවට ඒ කාර්යය කරනවා.

(Images: https://www.koreatimes.co.kr/www/common/printpreviews.asp?categoryCode=103&newsIdx=262692)

නාස්තිය අඩු කිරීමේ දේශපාලනය කුමක්ද?

නාස්තිය අඩු කිරීම ගැන කතා කරන කෙනෙක් පළමුව තමන් විසින් නාස්තිය ලෙස හඳුන්වන සංකල්පය නිරවුල් කර ගත යුතුයි. දෙවනුව නාස්තිය අඩු කළ යුත්තේ ඇයි කියන ප්‍රශ්නයට පිළිතුරු සොයා ගත යුතුයි.

පුද්ගලයෙක්ට සාපේක්ෂව ගත්තොත් ඒ පුද්ගලයාගේ කිසියම් තීරණයක් හෝ පුරුද්දක් නිසා ඔහුටම (හෝ ඇයටම) අවාසියක් වෙනවානම් එය නාස්තියක්. මේ මූලධර්මය අනුව නිවසේ වතුර කරාමයක් හරියට නොවැසීම නිසා වතුර කාන්දු වෙනවානම් සහ ඒ හේතුව නිසා වතුර බිල ඉහළ යනවානම් එය නාස්තියක්. අනවශ්‍ය විදුලි බල්බයක් එක දිගටම දැල්වෙනවානම් එය නාස්තියක්. නමුත්, දිනපතා මිදුලේ මල් පැල වලට වතුර දමන එක හෝ වෙසක් පෝය දවසේ රෑ එළිවන තුරු විදුලි බුබුළු වැලක් දල්වා තිබීම නාස්තියක් නෙමෙයි. ඒ දේවල් වෙනුවෙන් මිලක් ගෙවන්න සිදු වුනත් ඒ හේතුව නිසා ලැබෙන සතුට මිල ගෙවන පුද්ගලයාට ඊට වඩා වටිනවා.

මට පාඩුවක් වෙන්නේ නැත්නම්, මගේ අසල්වැසියා වෙසක් දවසේ හෝ අවුරුද්ද පුරාම ඔහුගේ හෝ ඇයගේ නිවස වටේම විදුලි බුබුළු දැල්වීම නාස්තියක් කියා මට කියන්න බැහැ. එය අසල්වැසියාගේ තේරීමක්. නමුත්, රජය විසින් පවත්වන සැණකෙලියක විශාල විදුලි බුබුළු ප්‍රමාණයක් දැල්වෙනවානම් මට එය ප්‍රශ්න කළ හැකියි. ඒ එහි පිරිවැය සෘජුව හෝ වක්‍රව මටත් ගෙවන්න සිදු වෙන නිසයි.

සාමාන්‍යයෙන් සම්පත් නාස්තිය අඩු කරන විට කාර්යක්ෂමතාවය ඉහළ යනවා. එහෙත්, සම්පත් නාස්තිය අඩු කළ හැකි ප්‍රසස්ථ සීමාවක් තිබෙනවා. නාස්තිය ශුන්‍ය කිරීම හැමවිටම ප්‍රසස්ථම දෙය නෙමෙයි.

නිෂ්පාදන සාධක වඩාත්ම ඵලදායී තැනට යොමු වූ විට කාර්යක්ෂමතාවය ප්‍රශස්ත මට්ටමකට එනවා. එසේ නොවන තත්ත්වයක් හැම විටම අකාර්යක්ෂමයි. ලාබ සෙවීමේ තරඟයේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස නිෂ්පාදන සාධක වඩාත්ම ඵලදායී තැනට යොමු වෙනවා. එයට විකල්පය වන්නේ කිසිවෙකු විසින් එය සැලසුම් කිරීමයි. එහි අවාසි දෙකක් තිබෙනවා. පළමුවැන්න මේ සැලසුම නිවැරදි වනු ඇති බවට සහතිකයක් නැහැ. දෙවැන්න සැලසුම්කරු වෙනුවෙන් අනෙක් අයට කිසියම් පිරිවැයක් දරන්න සිදු වීමයි. නිදහස් වෙළඳපොළ මේ ප්‍රශ්න දෙකම විසඳනවා.

සංවෘත ආර්ථිකයකට සාපේක්ෂව විවෘත ආර්ථිකයක් හැම විටම වඩා කාර්යක්ෂමයි. පසුගිය 2019 වසරේදී ලංකාව සීනි හා රසකැවිලි ආනයනය වෙනුවෙන් ඇමරිකන් ඩොලර් මිලියන 201.2ක්ද, කිරි නිෂ්පාදිත වෙනුවෙන් ඇමරිකන් ඩොලර් මිලියන 311.9ක්ද වැය කර තිබෙනවා. තේ අපනයනයෙන් ඇමරිකන් ඩොලර් මිලියන 1,346.4ක ආදායමක් උපයා තිබෙනවා.

අපි හිතමු මේ අපනයන වියදම අඩු කරගන්න අපි ඉඩම් කොටසක තේ ගලවලා තණකොල වවලා හරක් හැදුවා කියලා. තවත් ඉඩම් කොටසක උක් හා බීට් හිටවනවා. උඩරටනම් බීට්. පහතරටනම් උක්. ඊට පස්සේ ඔය උක් වලින් හා බීට් වලින් සීනි හදනවා. හරක්ගෙන් කිරි ගන්නවා. තේ වගාවේ ඉන්න කම්කරුවන් ටිකත් ඔය කර්මාන්ත දෙකට යොදවනවා. උසනම් උක් වවන්න. මිටිනම් බීට් වවන්න. උස මනින්න ආවේ නැත්නම් හරක් බලන්න. ඔහොම කරලා සමහර විට සීනි හා කිරි ආනයනය කරන්න යන වියදම අඩු කරගන්න පුළුවන් වෙයි. හැබැයි තේ අපනයන ආදායම අඩුවීම නිසා සිදුවෙන පාඩුව බොහෝ විට ඊට වඩා වැඩි වෙන්න පුළුවන්.

රටේ වගා කළ හැකි ඉඩම් හැම එකක්ම සමාන නැහැ. සමහර ඉඩම් උක් වලට යෝග්‍යයි. සමහර ඉඩම් බීට් වලට යෝග්‍යයි. සමහර ඉඩම් ඔය දෙකටම යෝග්‍යයි. දැන් අපිට මේ ඉඩම් වල උක් හෝ බීට් වවන්න අවශ්‍යනම් අපි ඉඩම් තෝරා ගන්නේ කොහොමද? හරියටම සැලසුම් කරන්න පුළුවන් කාටද? ඒ සැලසුම්කරුට ඒ වෙනුවෙන් කීයක් ගෙවන්න ඕනෑද?

ධනවාදය හරියට ක්‍රියාත්මක වෙනවානම් ඔය ප්‍රශ්නයට විසඳුම් හොයන්න අවශ්‍ය නැහැ. ඉඩමේ උක් වවලා අස්වැන්න අඩුකමින් පාඩු වෙන කොට මිනිස්සු උක් වෙනුවට බීට් දානවා. බීට් වලින් පාඩු වෙනකොට උක් දානවා. දෙකම වැවෙන ඉඩමක වඩා ලාබ ලැබිය හැකි දේ වවනවා. ඉඩම් ටික අන්තිමේදී ප්‍රසස්ථ ලෙස බෙදී ගිහින්.

ශ්‍රමය වුනත් එහෙමයි. බීට් වගාවට අත් ගුණයක් නැති, ආසාවකුත් නැති මනුස්සයා වගාවෙන් පාඩු වෙනකොට ඉඩම විකුණලා උක් වවන්න පුළුවන් ඉඩමක් ගන්නවා. උක් එක්ක ඔට්ටු අල්ලලා එපා වෙච්ච මනුස්සයා බීට් වවන්න යනවා. අන්තිමේදී කිසියම් වැඩක් කරන්න වඩා කැමති හා දක්ෂ පුද්ගලයා ඒ වැඩේට යොමු වෙනවා.

ප්‍රාග්ධනය තිබෙන මනුස්සයා උක් වලින් ලාබනම් උක් වලට ආයෝජනය කරනවා. වැඩේ පාඩුනම් බීට් වලට ආයෝජනය කරනවා. අන්තිමේදී ප්‍රාග්ධනය යොමු වෙන්නේ වඩාත්ම ප්‍රතිලාභ ලැබිය හැකි තැනටයි.

හැබැයි මේ හැම දෙයක්ම වෙන්නේ අසාර්ථක වන අයට තරඟයෙන් හැලෙන්න ඉඩ ඇරියොත් පමණයි. පාඩු වෙවී බීට් වවන ගොවියාව අනුන්ගේ වියදමෙන් ආරක්ෂා කරන්න ගියොත් ඒ ගොවියා කවදාවත් ඉඩම අත ඇරලා බීට් වලට වඩා ගැලපෙන ඉඩමකට යන්නේ නැහැ. බීට් වෙනුවට උක් වවන්නේ නැහැ.

නිදහස් වෙළඳපොළ තරඟය තුළ අසාර්ථක වෙන කෙනෙකුට තාවකාලිකව රැකියාවක් නැති, ආදායම් නැති නරක කාලයක් තියෙන්න පුළුවන්. ඒ වගේ කාලයක එවැන්නෙකු වෙනුවෙන් කෙටිකාලීනව කිසියම් සුබසාධනයක් කළාට කමක් නැහැ. නමුත්, එය එවැන්නෙකු විසින් වරක් අසාර්ථක වූ දෙයම දිගටම කරන්නට යොමු කරවන ආකාරයේ සුබසාධනයක් නොවිය යුතුයි. එසේ කිරීමෙන් ඔහුට හෝ ඇයට දිගුකාලීනව වෙන්නේ අයහපතක්.

ගොවියෙකු අක්කරයකින් වී කිලෝ දෙදාහක අස්වැන්නක් ලබා ගැනීමෙන් පසුව එයින් සීයක් මොන විදිහකින් හෝ නාස්ති වුනොත් ඒ නාස්තිය ගොඩක් අයට පේනවා. නමුත්, වැරදි ඉඩමක වැරදි ගොවියා වී වගා කිරීම නිසා අස්වැන්න කිලෝ සීයකින් අඩු වෙන එක ගොඩක් අයට පේන්නේ නැහැ. නිදහස් වෙළඳපොළකින් කරන්නේ කවදාවත්ම අස්වනු සේ නොනිපදවුණු, ඒ නිසා කිසිවෙකුට නොපෙනුණු, වී කිලෝ ගණනක් නාස්ති වී යාම නවත්වන එකයි.

නාස්තිය අඩු කිරීමේ දේශපාලනයක් කවදාවත් නිදහස් වෙළඳපොළට හෝ ජාත්‍යන්තර වෙළඳාමට එරෙහි දේශපාලනයක් වෙන්න බැහැ. නිදහස් වෙළඳපොළට එරෙහි වීම කියන්නේම අති විශාල සම්පත් නාස්තියක්.

ආහාර නාස්තිය නැති කරන්න බැරිද?

ඇමරිකාවේ කෘෂිකර්ම දෙපාර්තමේන්තුවේ ආර්ථික පර්යේෂණ සේවාවේ ඇස්තමේන්තු අනුව, 2010 වසරේදී ඇමරිකාවේ නිෂ්පාදිත ආහාර වලින් පසු අස්වනු අදියරේ සිට සිල්ලර වෙළඳසැල් දක්වා පැමිණි ආහාර ප්‍රමාණය රාත්තල් බිලියන 430ක්. මේ ආහාර ප්‍රමාණයෙන් 31%ක් හෙවත් රාත්තල් බිලියන 133ක් පරිභෝජනයට නොගෙන නාස්ති වී තිබෙනවා. මේ ආහාර ප්‍රමාණය නාස්ති වී තිබෙන්නේ සිල්ලර අදියරට පැමිණීමට පෙර සිදුවන වගා හානි හා පසු අස්වනු හානි වලට අමතරවයි. ඒ හානි ගැන පසුව වෙනම කතා කරමු.

ඉහත කී නාස්ති වූ ආහාර වල වටිනාකම ඩොලර් බිලියන 161.6ක්. ඒ කියන්නේ මේ විදිහට නාස්ති වී තිබෙන්නේ එම වසරේ ලංකාවේ දළ දේශීය නිෂ්පාදිතය මෙන් තුන් ගුණයකට ආසන්න වටිනාකමක් ඇති ආහාර ප්‍රමාණයක්. තවත් විදිහකට කියනවානම් කැලරි ට්‍රිලියන 141ක්. ඒ අනුව, එක් ඇමරිකානුවෙකු විසින් දවසකට කැලරි 1,249ක ශක්තියක් ජනනය කරන ආහාර නාස්ති කරනවා. ඒ කියන්නේ මුළු ලංකාවටම අවුරුදු 8කට පමණ කෑමට අවශ්‍ය ආහාර ප්‍රමාණය. එක් පුද්ගලයෙකු විසින් දවසකට ඩොලර් 1.40ක වටිනාකමක් ඇති ආහාර රාත්තල් 1.2ක් නාස්ති කිරීමක්.

මේ විදිහට නාස්ති කරන ආහාර වල වටිනාකමින් 30.0%ක් හෙවත් ඩොලර් බිලියන 48.5ක් කුකුළු මස්, මාළු හා වෙනත් මස් වර්ගයි. ලෝකයේ විශාල පිරිසකගේ සුඛෝපභෝගී ආහාර. 18.6%ක් එළවලු. 16.7%ක් කිරි නිෂ්පාදිත. 12,3%ක් පළතුරු. 8.3%ක් තෙල් හා මේද. 6.9%ක් ධාන්‍ය. 4.1%ක් සීනි හා රසකාරක. බර අනුව බැලුවොත් රාත්තල් බිලියන 25.4ක කිරි නිෂ්පාදිත. රාත්තල් බිලියන 25.2ක එළවළු. රාත්තල් බිලියන 18.5ක ධාන්‍ය. රාත්තල් බිලියන 18.4ක පළතුරු රාත්තල් බිලියන 3.9ක කුකුළු මස් හා රාත්තල් බිලියන 7.2ක වෙනත් මස් වර්ග. රාත්තල් බිලියන 1.5ක මාළු. බිලියන 25ක පමණ බිත්තර ප්‍රමාණයක්.

මේ ආහාර නාස්තිය මා හෝ ඇමරිකාවේ වෙනත් කිසිවෙකු විසින් උත්කර්ශයට නංවන දෙයක් නෙමෙයි. 2030 වන විට ආහාර නාස්තිය 50%කින් අඩු කර ගැනීම ඇමරිකාවේ ඉලක්කයක්. ඇමරිකාවේ ඔය වගේ ඉලක්ක බොහෝ විට ප්‍රායෝගික ඉලක්ක. "එක ආහාර රාත්තලක් නාස්ති නොකිරීමේ" හෝ "වසර තුනක කඩිනම් වැඩ පිළිවෙලකින්" මේ වැඩේ කිරීමේ ඉලක්කයක් ඇමරිකාවට නැත්තේ බොරු ඉලක්ක ඉදිරියට දැම්මා කියා ඒ ඉලක්ක කවදාවත් අත් පත් කර ගන්න බැරි නිසයි.

මම පෞද්ගලිකවත් ආහාර නාස්තියට සංවේදීයි. අපේ දරුවෙකු ආහාර නාස්ති කළ විට මට බොහෝ විට ඇති වන්නේ විශාල කණගාටුවක් හා කේන්තියක්. මේ ඇතැම් ආහාර වර්ග ගැන අප කොයි තරම් කෙළ හලා ඇත්ද කියන එකත් අදටත් ලෝකයේ කී දෙනෙක් ආහාර නැති කමින් කුසගින්නේ ඉන්නවාද කියන එකත් එවිට මතක් වෙනවා. ඇතැම් විට පිසූ ආහාරයක ඉතා සුළු ප්‍රමාණයක් ඉතිරි වී ඇති විට එය කුණු බක්කියට නොදා තනිකරම නාස්තිය වැළැක්වීමේ අරමුණින් ආහාරයට ගන්න පෙළඹුමක් ඇති වෙනවා. මේ පෙළඹුම ජාන වලින් එන දෙයක් වෙන්න ඇති. නමුත්, ඒ පුරුද්ද හැම අතින්ම නරක හා හානිදායක පුරුද්දක්.

මේ ටික මුලින්ම ලිවුවේ මේ ලිපියේ අරමුණ ආහාර නාස්තිය දිරිමත් කිරීම නොවන බව පැහැදිලිව කියන්නයි. එසේ වුවත්, ආහාර නාස්තිය අඩු කිරීම හැම විටම වඩාත්ම කාර්යක්ෂම දෙය නෙමෙයි. ඇතැම් විට ආහාර නාස්ති වෙන්න අරින එකයි වඩාත්ම කාර්යක්ෂම දෙය. මම උදාහරණ කිහිපයක්ම දෙන්නම්.

මේ ලිපියේ සංඛ්‍යාලේඛණ පදනම් වෙන්නේ සිල්ලර අදියරේදී හා පාරිභෝගික අදියරේදී නාස්ති වන ආහාර මතයි. එහෙත් ඊට පෙර ගොවිපලේදී හා පසු අස්වනු අවදියේදීත් ආහාර නාස්ති වෙනවා.

ගොවිපොළේදී ආහාර නාස්ති වන එක් ක්‍රමයක් වන්නේ අස්වනු නෙලාගන්නේ නැතිව ගොවිපොළේම විනාශ වෙන්න ඇරීමයි. මෙයට හේතු වෙන්නේ මිල ගොඩක් අඩු වීම හෝ අස්වනු අඩු වීම වෙන්න පුළුවන්. අස්වනු නෙලීමේ ශ්‍රමය වෙනුවෙන් ගෙවිය යුතු මිල එම අස්වනු විකුණා ලැබිය හැකි ආදායමට වඩා වැඩිනම් අස්වනු නෙලන්නේ නැතිව විනාශ වෙන්න අරින එක වඩා කාර්යක්ෂමයි. මෙහිදී විශාල ආහාර ප්‍රමාණයක් නාස්ති වනවා තමයි. නමුත්, විකල්පය වන්නේ ඊට වඩා වටිනාකමක මිනිස් හෝ යාන්ත්‍රික ශ්‍රමය නාස්ති කිරීමයි. ඒ නිසා එය නොකර ආහාර නාස්ති කිරීම වඩා කාර්යක්ෂමයි.

පසු අස්වනු අවදියේදීත් මෙවැනි තත්ත්වයන් තියෙන්න පුළුවන්. නෙලාගත් අස්වනු ගබඩා කර තබා ගැනීමට වියදමක් යනවා.  ඊළඟ කන්නයේ අස්වනු එන විට ඒ වෙලාවේ මිල දී ගන්න යන වියදමට වඩා පරණ අස්වනු එතෙක් ගබඩා කර තබා ගැනීමේ වියදම වැඩිනම් එම අස්වනු ගබඩා කර ආරක්ෂා කර ගැනීම කාර්යක්ෂම නොවන්න පුළුවන්. මේ අස්වනු වෙනුවෙන් දැනටමත් මිලක් ගෙවා තිබුණත් එය ගිලුණු පිරිවැයක්. ඒ මුදල දැනටම ගිහින් ඉවරයි. ආහාර තොගය තවත් කල් තියා ගැනීමෙන් වෙන්නේ පාඩුව තව තව වැඩි වෙන එකයි.

ඊළඟට සිල්ලර අදියරේදී කල් ඉකුත් වන ආහාර විනාශ කරන්න වෙනවා. මේ ආහාර වලින් වැඩි කොටසක් ඇත්තටම නරක් වෙලා නොතිබෙන්න පුළුවන්. එහෙත් භාවිතයට නුසුදුසු වෙන්න සැලකිය යුතු සම්භාවිතාවක් තිබෙනවා. නරක් වී තිබීමේ ඉඩක් ඇති ආහාර විකිණීමෙන් සිදු විය හැකි හානිය හා සැසඳූ විට එම ආහාර විනාශ කර දැමීමේ හානිය අඩුයි.

අවසාන වශයෙන් පාරිභෝගික අදියර. අපි අපට අවශ්‍ය තරමට වඩා ආහාර මිල දී ගන්නේ, ආහාර පිසින්නේ හා ආහාර පිඟානට බෙදා ගන්නේ ඇයි? ඇත්තටම ඉතා කලාතුරකින් හැර කෙනෙක් නාස්ති කිරීමේ අරමුණින් ආහාර පිඟානට බෙදා ගන්නේ නැහැ. බෙදාගන්නේ කන්න. ඒත් ගත්ත ආහාර ප්‍රමාණය කා ගන්න බැරි බව තේරෙන්නේ පසුවයි. මෙහිදී අවිඥානකව මිනිස්සු කරන්නේ ආහාර සුරක්ෂිතතාවය තහවුරු කරගන්න උත්සාහ කිරීමක්. ආහාර යම් ප්‍රමාණයක් නාස්ති වීමේ හානියට සාපේක්ෂව ආහාර මදි වී කුසගින්නේ ඉන්න වීමේ හානිය වැඩියි. බොහෝ විට ඇත්ත තත්ත්වය මෙවැන්නක් නොවුණත් අප පරිණාමය වී සිටින ආකාරය අනුව අපට හිතෙන්නේ මේ විදිහටයි.

යම් තරමක් වැඩියෙන් ආහාර පිසින එකෙන් පිසූ ආහාර ප්‍රමාණවත් නොවී නැවත ආහාර උයන්න සිදු වීමේ අවදානම අඩු වෙනවා. නැවත වරක් ආහාර පිසින්න සිදු වුවහොත් ඉන්ධන, ශ්‍රමය, කාලය ගොඩක් නාස්ති වෙනවා. ආහාර නාස්තිය ඉහළ ගියත්, ආහාර නැවත පිසීමේ අවදානම අඩු වන නිසා මේ වැඩේ කාර්යක්ෂමතාවය ඉහළ යවන්නක් වෙන්න පුළුවන්. මේ විදිහට වැඩියෙන් උයන හෝ වැඩියෙන් බෙදාගන්නා ආහාර වෙනුවෙන් වැය කරන මුදල කුසගින්නේ සිටීමේ අවදානම අඩු කර ගැනීම සඳහා මිල දී ගන්නා රක්ෂණයක වාරික මුදල වගේ දෙයක්.

මේ කියපු හැම අවස්ථාවකදීම ආහාර නාස්ති කිරීම අකාර්යක්ෂම දෙයක් නොවන්න තිබෙන ඉඩකඩ ඉහළ යන්නේ මිනිසුන්ගේ කාලයේ හා ශ්‍රමයේ වටිනාකමට සාපේක්ෂව ආහාර ඉතා සුලබ හා මිල අඩු වූ විටයි. එය සිදු වන්නේ ආහාර නිෂ්පාදනය කිරීමේ හා බෙදා හැරීමේ ක්‍රියාවලිය ඉතාමත්ම කාර්යක්ෂම වූ පසුවයි.

ඇමරිකාවේ හැම පුද්ගලයෙක්ම නිවසේ සිදුවන ආහාර නාස්තිය මුළුමනින්ම අඩු කළා කියා ඒ ආහාර ඇමරිකාවේ හෝ ලෝකයේ වෙනත් කොනක සිටින කුසගින්නේ සිටින කෙනෙකුට ලැබෙන්නේ නැහැ. ඒ ආහාර නිෂ්පාදනය වන්නේම මේ විදිහේ නාස්තියක් වන නිසා. මිනිස්සු තමන්ට කුසගින්නේ ඉන්න සිදුවීමේ අවදානම අඩු කර ගැනීම සඳහාත් ආහාර වෙනුවෙන් යම් මුදලක් වැය කරනවා. ඒ පරිභෝජනය සඳහා ඇත්තටම අවශ්‍ය ආහාර වලට ගෙවන මිලට අමතරවයි. මෙය කැමැත්තෙන් ගෙවන මිලක්.

මේ විදිහට බොහෝ දෙනෙක් ඇත්තටම ආහාරයට ගන්න ප්‍රමාණයට වඩා වැඩි ආහාර ප්‍රමාණයක් මිල දී ගන්න නිසා ආහාර ඉල්ලුම වැඩි වී මිලත් යම් තරමකින් ඉහළ යනවා. ඒ වෙළඳපොළ ඉල්ලුම සැපයීමේදී ආහාර සැපයුමද ඉහළ යනවා. යම් හෙයකින් මේ නාස්තිය නොතිබුණානම් එම අමතර ආහාර ප්‍රමාණය නිෂ්පාදනය වන්නේම නැහැ.

සමහර වෙලාවට අපේ කුණු බක්කියට යන්නේ ලංකාවෙන් ආනයනය කළ සහල් වලින් පිසූ බත්. මේ විදිහට කුණු බක්කියට යන බත් ටික වෙනුවෙනුත් ලංකාවට අපනයන ආදායමක් හා කිසියම් විදේශ විණිමය ප්‍රමාණයක් ලැබිලා. ඒ නාස්තියත් ලංකාවේ දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයට එකතු වෙනවා. ගෙවුම් ශේෂ හිඟයෙන් අඩු වෙනවා.

මේ ටික ලිවුවේ ආහාර නාස්තිය දිරිමත් කරන්න නෙමෙයි. එහෙත්, ඕනෑම දෙයක ප්‍රසස්ථ මට්ටමක් තිබෙනවා. අලියා සතියකට පාරක් එන්න ඉඩ තිබෙනවානම් නිදිමරාගෙන පැල් රකින එක කාර්යක්ෂම වෙන්න පුළුවන්. එහෙත්, අවුරුදු දහයකට වරක් කුඹුර පාලු කරන්න ඉඩ තිබෙන අලියෙක්ගෙන් අස්වනු රැකගන්න ඒ අවුරුදු දහයම පැල් රකින එක කාර්යක්ෂම දෙයක් නොවෙන්න පුළුවන්.

කුඹුරට තල්ලු කිරීම හා කුඹුරෙන් ගොඩගැනීම

ලංකාවේ කෘෂිකර්ම, වන හා ධීවර අංශ වල සේවය කරන ශ්‍රමිකයන් ප්‍රමාණය 2,215,128ක්. ඇමරිකාවේ කෘෂිකර්ම, වන, ධීවර හා දඩයම් අංශ වල සේවය කරන ශ්‍රමිකයන් ප්‍රමාණය 2,425,000ක්. ගණන් ආසන්නව සමානයි.

ඇමරිකාවේ බෝග වගාවේ නිරත ශ්‍රමිකයින් ප්‍රමාණය 1,261,000ක් පමණයි. ලංකාවේ බෝග වගාවේ යෙදෙන ප්‍රමාණය මට සොයා ගත හැකි වුනේ නැහැ. නමුත්, එම ප්‍රමාණය ඉහත ගණනින් 70%ක් පමණවත් වේයැයි හිතන්න පුළුවන්.

ලංකාවේ වගා කළ හැකි මුළු බිම් ප්‍රමාණය හෙක්ටයාර 1,300,000ක්. මේ ගණන ඉහත ශ්‍රමිකයින් ගණනින් බෙදු විට එක් ශ්‍රමිකයෙකුට අක්කර 1.45ක් වැටෙනවා. ඉහත ශ්‍රමිකයන් ගණනට ධීවරයින්ද ඇතුළත් නිසා අක්කර ගණන 2ක් පමණ කියා හිතන්න පුළුවන්. ලංකාවේ කුඹුරු ඉඩමක සාමාන්‍ය ප්‍රමාණයත් අක්කර දෙකයි.

ඇමරිකාවේ වගා කළ හැකි මුළු බිම් ප්‍රමාණය හෙක්ටයාර 152,262,500ක්. ශ්‍රමිකයින් ගණනින් බෙදු විට එක් ශ්‍රමිකයෙකුට අක්කර 298.25ක්. අක්කර 300ක් කියමු.

ලංකාවේ ගොවියාගේ මූලිකම ප්‍රශ්නය තියෙන්නේ මෙතැනයි. කොයි තරම් කාර්යක්ෂම වුනත් අක්කර 300කින් ගන්න අස්වැන්න අක්කර දෙකකින් ගන්න බැහැ. ලංකාවේ වගා කළ හැකි ඉඩම් සියල්ලම වගේ මේ වන විටත් වගාව සඳහා යොදා ගෙන අවසන් නිසා මේ ප්‍රමාණය වැඩි කරන්නත් බැහැ.

ඉඩම් වැඩි කරන්න බැරිනම් කරන්න වෙන්නේ ගොවියන් අඩු කරන එකයි. එක් ගොවියෙකු සතු ඉඩම් ප්‍රමාණය ඇමරිකාවේ තරමට වැඩි කරන්නනම් ශ්‍රමිකයින් ගණන 11,000ක් පමණ දක්වා අඩු කරන්න වෙනවා. එවැන්නක් හදිසියේ කළ නොහැකි බව ඉතා පැහැදිලියි. නමුත්, කළ යුත්තේ ක්‍රමක්‍රමයෙන් කෘෂිකර්මයෙන් ශ්‍රමිකයන් ඉවත් වෙන්න ඉඩ සලසන එකයි.

කෘෂිකර්මයෙන් ශ්‍රමිකයන් ඉවත් වෙන්න ඉඩ හැරීම කියන එකෙන් අදහස් වෙන්නේ රට කෘෂිකර්මයෙන් ඉවත් වීම හෝ ගොවීන් පාරට ඇද දැමීම නෙමෙයි. කෘෂිකර්මයට වඩාත්ම කැමති හා වඩාත්ම දක්ෂ පිරිසට රැඳෙන්න හැර අකමැත්තෙන් ගොවිතැන් කරන අයට වඩා ඵලදායී වෙනත් කටයුත්තක නිරත වෙන්න ඉඩ හැරීමයි. ගොවියාගේ ජීවන තත්ත්වය උසස් වෙන්නනම් එය අනිවාර්යයෙන්ම විය යුතුයි.

මේ විදිහට ශ්‍රමිකයින් කර්මාන්තයෙන් ඉවත් වෙනවා කියන්නේ එයට සමාන්තරව යාන්ත්‍රික ශ්‍රමයෙන් ශ්‍රම හිඟය පියවෙනවා කියන එකයි. එවිට අස්වනු ඵලදායීතාවයත් ඉහළ යනවා. එයින්ද ආදායම් වැඩි වෙනවා.

මේ වැඩේ කවුරුවත් කරන්න අවශ්‍ය නැහැ. මොකද ශ්‍රමිකයින් බලෙන් එළියට ඇද දමා ඔවුන්ට යහපතක් කරන්න බැහැ. කළ යුත්තේ කෘෂිකර්මය නැංවීමේ ලේබලය යටතේ කර්මාන්තයේ දැනට සිටින ශ්‍රමිකයින් එහිම හිර කර තබන එකෙන් වැළකී සිටීමයි. ගොවියා රැක ගැනීමේ අරමුණින් කියා කරන බොහෝ දේවල් වලින් වෙන්නේ ගොවියාව මේ කර්මාන්තය ඇතුළේ කූඩු කෙරෙන එකයි.

රටක් ආර්ථික වශයෙන් දියුණු වෙද්දී ඒ රටේ කෘෂිකාර්මික අංශය ක්‍රමයෙන් හැකිලෙන එක අනිවාර්යයෙන්ම සිදු විය යුතු දෙයක්. රටේ කෘෂිකාර්මික අංශය ගොඩක් විශාලයි කියා කියන්නේ ඒ රටේ මිනිස්සු කනවා බොනවා හැර වෙනත් ජීවිතයක් නැති බවයි. කෘෂිකාර්මික අංශය 10%ක් කියා කියන්නේ කන බොන දේ මෙන් දහ ගුණයක් වෙනත් දේවල් පරිභෝජනය කරනවා කියන එකයි.  කෘෂිකාර්මික අංශය 1%ක් කියා කියන්නේ කන බොන දේ මෙන් සිය ගුණයක් වෙනත් දේවල් පරිභෝජනය කරනවා කියන එකයි. මේක හරියටම මේ විදිහටම නොවුණත් කතාව මේ වගේ එකක්.

රටක කෘෂිකාර්මික අංශය හැකිලෙනවා කියන එකෙන් අදහස් වෙන්නේ රටේම මිනිස්සුන්ට කන්න දෙන්න අවශ්‍ය ආහාර ප්‍රමාණය හදන්න අවශ්‍ය මිනිස්සු ගණන අඩු වෙනවා කියන එකයි. වෙන දේවල් කරන්න ශ්‍රමය නිදහස් වෙන්නේ එතකොටයි.

පැරකුම් යුගයේ වැව් අමුණු හදන්න ශ්‍රමය නිදහස් වුනේ ගොවිතැන් කළ පිරිසට රටටම කන්න දෙන්න පුළුවන් වූ නිසා. ඇමරිකාව කන බොන දේ හදා ගන්නවාට වඩා තව ගොඩක් දේවල් කරන්නේ රටේ ඉතා සුළු පිරිසකට රටටම කන්න දෙන්න පුළුවන්කම තිබෙන නිසා.

වී ගොවිතැන ඕනෑ නැහැ. අපි තේ වගේ වෙන දෙයක් ගනිමු. කලින් පෝස්ට් එකේ විස්තර කරපු පරිදි ආහාර අපනයනයෙන් ලැබෙන ආදායමෙන් වැඩි කොටසක් ලැබෙන්නේ තේ වලින්නේ.

දැන් ලංකාවේ ඒක පුද්ගල ආදායම ඩොලර් 4000ක් වගේනේ. අපි හිතමු තව අවුරුදු දහයකින් ඕක 8000ක් වුනා කියලා. සමාජ සාධාරණත්වය ගැන හිතනවානම් තේ ශ්‍රමිකයෙකුගේ ආදායමත් අඩු වශයෙන් දෙගුණ විය යුතුයිනේ. එතකොට තේ කර්මාන්තයේ පිරිවැයට මොකද වෙන්නේ? කර්මාන්තය පවතින්න පුලුවන්ද?

අනිවාර්යයෙන්ම බැහැ. තව අවුරුදු දහයකට පස්සේ තේ කර්මාන්තය පවතින්නනම් අනිවාර්යයෙන්ම යාන්ත්‍රීය ලෙස දළු කඩන්න වෙනවා. එවිට දැන් ඉන්න ශ්‍රමිකයින්ගෙන් සෑහෙන පිරිසකට රැකියා අහිමි වෙනවා. ඒ අයට කරන්න මොනවා හෝ රැකියා ජනනය විය යුතුයි. මොකද රටෙන් බාගයකගේ ආදායම දෙගුණ වෙලා අනිත් බාගයට රස්සා නැති වෙනවා කියන්නේ රට එතැනමයි. රටේ ආදායම දෙගුණ වෙනවා කියන්නේ කාගේත් වාගේ ආදායම දෙගුණ වීමයි.

ඇමරිකාවේ ශ්‍රම බලකායෙන් වන, ධීවර හා දඩයම් අංශද ඇතුළුව කෘෂිකාර්මික අංශයේ රැඳී ඉන්නේ 1.5%ක් පමණයි. ඇමරිකාවේ දළ ජාතික නිෂ්පාදිතයට ඒ අයගේ දායකත්වය ඩොලර් බිලියන 169.2ක්. ලංකාවේ දළ ජාතික නිෂ්පාදිතය මෙන් දෙගුණයක් පමණ වුවත් ඇමරිකාවේ දළ ජාතික නිෂ්පාදිතයෙන් 0.8%ක් පමණයි. ඉතිරි 98.5% කර්මාන්ත හා සේවා අංශ වල (රාජ්‍ය අංශයද ඇතුළුව) රැකියා කරමින් දළ ජාතික නිෂ්පාදිතයෙන් 99.2%කට දායකත්වය සපයනවා.

ලංකාවේ කෘෂිකාර්මික අංශය ශ්‍රම බලකායෙන් 25.8%ක්. එහෙත්, ඔවුන්ගෙන් දළ ජාතික නිෂ්පාදිතයට තිබෙන දායකත්වය 7.4%ක් පමණයි. කර්මාන්ත හා සේවා අංශ වල (රාජ්‍ය අංශයද ඇතුළුව) සේවය කරන එමෙන් තුන් ගුණයක පිරිස දළ ජාතික නිෂ්පාදිතයෙන් 93.6%කට දායකත්වය සපයනවා.

ලංකාව ගත්තත් ඇමරිකාව ගත්තත් එක දෙයක් ඉතා පැහැදිලියි. කෘෂිකර්මයෙන් ඉවත් වන පිරිස් වඩා ඵලදායී වෙනත් රැකියා වල යෙදෙනවා මිස කරන්න වැඩක් නැතුව වේලෙන්නේ නැහැ. ඒ වගේම, ඒ පිරිස ඉවත් වුනා කියා කෘෂිකර්ම ක්ෂේත්‍රයේ සමස්ත නිෂ්පාදිතය හෝ ඵලදායීතාවය අඩු වෙන්නේත් නැහැ.

ධනවාදී ක්‍රමයක් පවතිද්දී ශ්‍රමිකයෙක් කෘෂිකර්මයෙන් ඉවත් වී වෙනත් අංශයක රැකියාවකට මාරු වෙන්නේ එය තමන්ට වඩා වාසිදායක නිසා. ඒ වගේම තවත් ශ්‍රමිකයෙක් එසේ ඉවත් නොවී කෘෂිකර්මයේම රැඳී සිටින්නේත් එය තමන්ට වඩාත්ම වාසිදායක නිසා. ඇතැම් අවස්ථා වලදී මෙය අඩු නරක තෝරා ගැනීමක් වෙන්නත් බැරිකමක් නැහැ. එය තීරණය වන්නේ යම් පුද්ගලයෙකු සතු කුසලතා හා රටේ තිබෙන විකල්ප මතයි.

ලෝකයේ හැම රටක්ම වගේ පටන් අරන් තිබෙන්නේ කෘෂිකාර්මික රටවල් විදිහටයි. රටක ආර්ථිකය ටිකෙන් ටික දියුණු වන විට කෘෂිකාර්මික අංශයත් ටිකෙන් ටික හැකිලෙනවා. එය වඩා වේගයෙන් වෙනවා කියා කියන්නේ රටක් වඩා වේගයෙන් දියුණු වෙනවා කියන එකයි. හැබැයි මෙහිදී කෘෂිකාර්මික අංශය හැකිලෙනවා කියන එකෙන් අදහස් වෙන්නේ එම ක්ෂේත්‍රය සඳහා අවශ්‍ය ශ්‍රමිකයින් ප්‍රමාණය අඩු වෙනවා කියන එක මිසක් කෘෂිකර්ම අංශයේ සමස්ත නිෂ්පාදිතය අඩු වෙනවා කියන එක නෙමෙයි.

රටේ ආර්ථිකය ඉදිරියට යොමු කරවන දේශපාලනයක ඉලක්කය විය යුත්තේ කෘෂිකර්මය වෙත තවත් වැඩි වැඩියෙන් පිරිස් යොමු කරවන එක නෙමෙයි. එසේ කිරීමෙන් වෙන්නේ එම ක්ෂේත්‍රයේ දැනටමත් ඉන්න ශ්‍රමිකයින්ගේ ජීවන තත්ත්වය තවත් පහත වැටෙන එකයි. ඒ වෙනුවට, වෙනත් ක්ෂේත්‍ර වල රැකියා බිහි වී ඒ හරහා ඉහළ යන ආදායමෙන් කෘෂිකාර්මික නිෂ්පාදන සඳහා වන ඉල්ලුම ඉහළ ගිය විටනම් කෘෂිකාර්මික ශ්‍රමිකයන්ට වන්නේ යහපතක්.

(Image: https://www.pinterest.com/pin/750271619150630179/)

ආහාර ආනයන වියදම වැඩිද?

ලංකාවේ හා ඇමරිකාවේ වී වගාවේ කාර්යක්ෂමතාවය ගැන අපි සංසන්දනයක් කළා. පැහැදිලිවම ඇමරිකාවේ වී ගොවිතැන් කෙරෙන විදිහ වඩා කාර්යක්ෂමයි. ලංකාවේ කුඹුරු අක්කරයකින් ලබා ගන්නා වී අස්වැන්න වගේ දෙතුන් ගුණයක් ඇමරිකාවේ වී ගොවියෙක් විසින් ලබා ගන්නවා. නමුත්, ඇමරිකාවේ වී ගොවියෙක්ට සාපේක්ෂව ලංකාවේ වී ගොවියෙක් දුප්පතෙකු වී සිටින්න ප්‍රධාන හේතුව මෙය නෙමෙයි. හේතුව මෙයනම් ඇමරිකාවේ වී ගොවියෙකුගේ ආදායම ලංකාවේ වී ගොවියෙකුගේ ආදායම මෙන් දෙතුන් ගුණයක් විය යුතුයි. එහෙත්, එම පරතරය ඊට වඩා බොහෝ විශාලයි.

අජිත් ධර්මා විසින් යෝජනා කළ සමුහ ගොවිපොළ සංකල්පයෙන් ලොකු ප්‍රයෝජනයක් නොලැබෙන්නේත් මේ හේතුව නිසයි. ගොවීන් විශාල පිරිසක් එකතු වී ලොකු තනි ගොවිපොළක් හදා ගත්තොත් ප්‍රමාණයේ වාසිය ලබා ගෙන අස්වැන්න වැඩි කර ගන්න පුළුවන්. නමුත්, ලැබෙන අස්වැන්න එසේ එකතු වූ ගොවීන් පිරිස අතර බෙදී ගියාට පසුව එක් අයෙකුට ලොකු වාසියක් නැහැ. ඇමරිකාවේ ගොවියෙකු විශාල ආදායමක් ලබන්නේ එක් ගොවියෙකු සතුව විශාල ඉඩම් ප්‍රමාණයක් තිබීමේ වාසිය ලබා ගනිමිනුයි. වී ගොවිතැන ගැන අපි අවධානය යොමු කළත් පොදුවේ කෘෂිකාර්මික අංශය පිළිබඳ තත්ත්වය මෙයයි.

මේ කරුණින් තවත් දෙයක් පැහැදිලි වෙනවා. ලංකාව වගේ රටවල ප්‍රධාන ප්‍රශ්නය ගොඩක් අය හිතාගෙන ඉන්නවා වගේ ප්‍රාග්ධනය නැතිකම නෙමෙයි. ප්‍රාග්ධනය පොම්ප කරලා ආර්ථිකයකට තාවකාලික තල්ලුවක් දෙන්න පුළුවන් වුනත් ආර්ථිකයක් දිගින් දිගටම දියුණු වෙන්නේ කාර්යක්ෂමතාවය වැඩි වීම මතයි. මේ කරුණ ඉදිරියේදී ඉඩ ලැබෙන පරිදි ලිපි මාලාවකින් පැහැදිලි කරන්න බලන්නම්. මෙතැනදී කාර්යක්ෂමතාවය කියා කියන්නේ දැනට තිබෙන සම්පත්ම යොදා ගෙන නිෂ්පාදනය වැඩි කර ගන්න එකයි.

ප්‍රාග්ධනය නිසා රටවල් දියුණු වෙනවනම් අප්‍රිකානු රටවලට දශක ගානක් තිස්සේ ලැබුණු විදේශාධාර නිසා ඒ රටවල් මේ වෙද්දී මීට වඩා සෑහෙන්න දියුණු වෙලා තියෙන්න ඕනෑ. ලංකාවේ ගොඩක් ආණ්ඩු වල ඉලක්කය වූ (හා වන) සෘජු විදේශ ආයෝජන කියන්නේත් ලංකාවේ ප්‍රතිපත්ති සම්පාදකයින් විසින් නිසි සේ අවබෝධ කරගෙන නැති තාක්ෂනික උගුලක් තියෙන තැනක්. ඇඟලුම් වැනි රැකියා ජනනය ක‍රන අංශයක හෝ රටේ නැති තාක්ෂණයක් රටට ගෙනෙන ආයෝජනයක් හැර ප්‍රාග්ධනය පමණක්ම  බලාගෙන ගෙන්න ගන්න සෘජු විදේශ ආයෝජන වලින් යහපතකට වඩා අයහපතක් වෙන්න ඉඩ වැඩියි. කොහෙන් හෝ ගෙන්න ගන්න අවශ්‍ය වන්නේ කාර්යක්ෂමතාවය වැඩි කරන කවර හෝ තාක්ෂණයයි.

ඇමරිකාවේ කෘෂිකර්මය මේ තරම් කාර්යක්ෂමනම් ලංකාවේ ගොවියෙක්ට කෙසේවත් ඇමරිකාවේ ගොවියෙක් එක්ක තරඟ කරන්න බැරිද? ඒ කියන්නේ ජාත්‍යන්තර වෙළඳාමෙන් ලංකාවට අවාසියක් මිස වාසියක් නැද්ද? ලංකාවේ වී ගොවියා ආරක්ෂා කර ගන්න ආනයන තහනම් කරන්නම වෙනවද?

මේ කරුණ මගේ ජාත්‍යන්තර වෙළඳාම පිළිබඳ ලිපි මාලාවේ පැහැදිලි කරලා තියෙනවා. ජාත්‍යන්තර වෙළඳාමෙන් මේ වගේ තත්ත්වයක් යටතේ වුවත් දෙරටටම වාසි ගන්න පුළුවන්. ඇමරිකාවේ වී ගොවියා වැඩි ආදායමක් ලබනවා. ඇමරිකාවේ වී ගොවිතැන වඩා කාර්යක්ෂමයි. එසේ වුවත් ඇමරිකාවට සාපේක්ෂව ලංකාවේ වී හෝ සහල් කිලෝවක නිෂ්පාදන වියදම අඩුයි. ඒ නිසා, ලංකාව ආනයන වලට බිය විය යුතු නැහැ. (ඉන්දියාව වගේ රටවල් ගැන පසුව වෙනම කතා කරමු)

හැබැයි මේ හේතු මත රටක් ආහාර වලින් ස්වයංපෝෂිත වීම නරක දෙයක් කියා මම හිතන්නේ නැහැ. ඕනෑම රටකට ආර්ථික නොවන වෙනත් ජාතික අභිලාශ තියෙනවා. රටක් ආහාර වලින් ස්වයංපෝෂිත වීමත් බොහෝ රට වල ජාතික අභිලාශයක්.

මේ වැඩේ මොන විදිහකින්වත් කරන්න බැරි සිංගප්පූරුව වගේ රටවල් තිබෙනවා. එහෙත්, ආහාර වලින් ස්වයංපෝෂිත වීම ලංකාව ඇතුළු ලෝකයේ රටවල් විශාල ප්‍රමාණයකට කළ හැකි දෙයක්. මම මේ ලිපි මාලාව ආරම්භයේදීම පැහැදිලි කළ පරිදි බෝග වගාව සඳහා අවශ්‍ය ප්‍රධාන නිෂ්පාදන සාධකයක් වන ඉඩම් යම් ප්‍රමාණයක් බොහෝ රටවල් සතුයි. ඇමරිකාව, කැනඩාව, රුසියාව, ඕස්ට්‍රේලියාව වගේ රටවලට මේ කටයුත්තේදී වැඩි වාසියක් තිබුණත් ලංකාව වැනි රටකට වුවත් මේ වැඩේ කරන්න බැරිකමක් නැහැ. හැබැයි වැඩේ සාර්ථක වෙන්නේ දොරගුළු නොවසා කළ විටයි.

සමගි පෙරමුණු ආණ්ඩුවේ රට ආහාර වලින් ස්වයංපෝෂිත කිරීමේ අභිලාෂය නරක එකක් නෙමෙයි. වැරැද්ද එය කළ ආකාරයේ. ඇමරිකාව වුවත් ආහාර වලින් ස්වයංපෝෂිත රටක්. නමුත්, එසේ ස්වයංපෝෂිත වී සිටින්නේ විවෘත වෙළඳපොළ තරඟයට මුහුණ දී කාර්යක්ෂමතාවය වැඩි කරගෙන මිස දොරවල් වහගෙන හැංගිලා නෙමෙයි.

ඇත්තටම කියනවානම් ලංකාවේ කෘෂිකාර්මික අංශය දැනටත් ඉතා සාර්ථකව වෙළඳපොළ තරඟයට මුහුණ දෙනවා. ලංකාවේ කෘෂි කාර්මික අංශයේ විශාල ප්‍රශ්නයක් නැහැ. පහත තිබෙන්නේ පසුගිය 2019 වසරේ ලංකාවේ ආනයන වියදම් වලින් ආහාර සඳහා වැය වූ මුදලයි. දත්ත සියල්ල ළඟදී නිකුත් වූ 2019 මහා බැංකු වාර්තාවෙන්. ගණන් ඇමරිකන් ඩොලර් මිලියන වලින්.

හාල්-  12.8
සීනි හා රසකැවිලි - 201.2
කිරි නිෂ්පාදිත - 311.9
පරිප්පු - 79.9
වෙනත් ආහාර හා පාන වර්ග - 821.2
ආහාර හා පාන වර්ග ආනයන වියදම් එකතුව - 1426.9

ලංකාවට තිරිඟු හා ඉරිඟු ආනයනය කරන්නේ පාරිභෝගික භාණ්ඩයක් ලෙස නෙමෙයි. කාර්මික අමුද්‍රව්‍යයක් ලෙසයි. පාරිභෝගික ද්‍රව්‍යයක් වෙන්නේ ලංකාවේදී සකස් කිරීමෙන් පසුවයි. ඒ නිසා, ඉහත එකතුවට තිරිඟු හා ඉරිඟු අයත් වී නැහැ.  2019දී ලංකාවට ආනයනය කර තිබෙන තිරිඟු හා ඉරිඟු වල වටිනාකම ඇමරිකන් ඩොලර් මිලියන 346.4ක්.

කෙසේ වුවත්, ඉහත මුළු ආනයන ප්‍රමාණයම ලංකාවේ ආහාර පාන ආනයන වියදම් වලට එකතු කරන එක නිවැරදි නැහැ. 1980දී ප්‍රීමා කම්හල ත්‍රිකුණාමලයේ හදන කොට එය ලෝකයේ ලොකුම තිරිඟු ඇඹරුම් කම්හල් සංකීර්ණයයි. ආරම්භයේ සිටම එම කම්හල ඇඹරූ පිටි ආසියාවේ වෙනත් රටවලට අපනයනය කළා. කමක් නැහැ අපි මේ මුළු වියදමම එකතු කරමු.

ආහාර හා පාන වර්ග ආනයන වියදම් මුළු එකතුව = 1426.9 + 346.4 = ඩොලර් මිලියන 1773.3

මේ ගණන රුපියල් වලට හැරෙවුවොත් රුපියල් බිලියන 300කට වැඩ වැඩියි. 2019දී ලංකාවේ කෘෂිකාර්මික නිෂ්පාදිතය (වන හා ධීවර උප අංශද ඇතුළත්ව) රුපියල් බිලියන 1,113.8ක්. දැව කොටස ඉවත් කළ විට රුපියල් බිලියන 1000ක් පමණ වෙනවා. එහෙම බැලුවොත් රුපියල් 1000ක ආහාරපාන රට ඇතුළේ හදන කොට ආනයන සඳහා රුපියල් 300ක් වැය වෙනවා. ඒ කියන්නේ ඒ කොටස රට ඇතුළේ හදා ගත්තොත් ඒ අනුරූපී ඩොලර් ප්‍රමාණය ඉතුරුයි.

මේ ගණනය අසම්පූර්ණයි. මොකද අපේ කෘෂිකාර්මික නිෂ්පාදිතයෙන් කොටසක් අපි අපනයනය කරලා තියෙනවා. එහෙමනම් අපි කෘෂිකාර්මික අංශයේ අපනයන ආදායමත් සලකා බැලිය යුතුයි. 2019 වසරේ ලංකාවේ අපනයන ආදායම් මෙහෙමයි. ඇමරිකන් ඩොලර් මිලියන වලින්.

තේ - 1,346.4
රබර් - 24.2
පොල් - 329.5
කුළුබඩු - 312.5
එළවළු - 32.0
සකස් නොකළ දුම්කොළ - 34.7
සුළු අපනයන බෝග - 120.0
මුහුදු ආහාර - 262.5
එකතුව - 2,461.9

තව මීට අමතරව කාර්මික අපනයන ලෙස ඩොලර් මිලියන 447.0ක අපනයන ආදායමක් සකස් කළ ආහාර, පාන වර්ග හා දුම්කොළ වලින් උපයාගෙන තිබෙනවා. ඒ වගේම ඩොලර් මිලියන 866.1ක රබර් නිෂ්පාදන අපනයන ආදායමින් කොටසකුත් ලංකාවේ හැදූ රබර් වල අපනයන ආදායමක් සේ සලකන්න වෙනවා. ඒවා අපි පැත්තකින් තියමු.

ඉහත එකතුව පමණක් ගත්තොත් ආහාර පාන අපනයන ආදායම ඩොලර් මිලියන 2,461.9ක්. ආනයන වියදම 1426.9ක්. තිරිඟු හා ඉරිඟු එකතු කළොත් ඩොලර් මිලියන 1773.3ක්. අවසාන වශයෙන් ලංකාවේ කෘෂිකාර්මික අංශයේ සැලකිය යුතු ශුද්ධ වෙළඳ අතිරික්තයකුයි තියෙන්නේ.

ඇත්තටම වෙන්නේ ආහාරපාන ආනයනය කිරීම නිසා ලංකාවේ සල්ලි පිටරටට යන එක නෙමෙයි. එහි අනික් පැත්තයි. ලංකාවේ විශාල වෙළඳ හිඟයට හේතුව කෘෂිකාර්මික අංශයේ ප්‍රශ්නයක් නෙමෙයි. ගොවියා ධනවතෙකු වී නැත්තේත් ආනයන තරඟය නිසා නෙමෙයි.

රොබින්සන් කෲසෝගේ දූපත සොයායාම

මොන හේතුවකටද මන්දා ස්වයංපෝෂණය කියන එක මම ගොඩක් පොඩි කාලේ සිට යම් වයසක් යන තුරු ඇලුම් කරපු යුතෝපියානු සිහිනයක්. ස්වයංපෝෂණය කියා කිවුවහම ඕකේ විවිධ මට්ටම් තියෙනවනේ. අපට රටක් විදිහට, ගමක් විදිහට නැත්නම් තනි පුද්ගලයෙක් හෝ පවුලක් විදිහට ස්වයංපෝෂණය වෙන එක ගැන සිහින මවන්න පුළුවන්. ඇතැම් විට ඔය වගේ සිහිනයක් හඹා ගිහින් ඉලක්කය අත්පත් කර ගන්නත් පුළුවන්.

මම සිහින මැවුවේ අමුම අමු රොබින්සන් කෲසෝ පන්නයේ ස්වයංපෝෂණය වීමක් ගැනයි. වැඩේ පටන් ගත්තේ ගොඩක්ම පොඩි කාලෙනේ. මම හිතන්නේ සමහර විට අපි ගොඩක් දෙනෙක්ට ඔය මගේම පාළු විමානෙක නිසංසලේ රහසේ තනි වෙන සිහිනය ජාන වලින් ස්වභාවිකවම එනවා ඇති. අපේ ළමයි වුනත් පුටු හරස් කරලා ඕවට උඩින් ඇඳ ඇතිරිල්ලක් දමාගෙන ඕක අස්සට වෙලා ඉන්න ආස කළ කාලයක් තිබුණා. සුරංගනා කතා සහ වෙනත් කතා වලින් අදහස ආවා වෙන්නත් පුළුවන්. නර්චර් නැත්නම් නේචර්.

ඒ දවස් වල රටක් විදිහට හෝ ගමක් විදිහට හිතන්න තරම් අනන්‍යතා හැදිලා නැහැ. අපි ඔය අනන්‍යතා හදා ගන්නේ ටික ටික ලොකු වෙන කොටනේ. පොඩිම කාලේ මුලින්ම දැනෙන්නේ තමන් තමන්ගේ පවුලේ සාමාජිකයෙක් කියන එක පමණයි. කවදා හරි මේ පවුලෙන් අයින් වෙලා තමන්ගේම පවුලක් හදා ගන්න වෙනවා කියන අවබෝධයත් ඒ එක්කම ආවත් ඒ කා එක්කද කියන එක පැහැදිලි නැහැ. ඒ නිසා, සිහින මවන්න වෙන්නේ රොබින්සන් කෲසෝ කෙනෙක් වීම ගැනයි. සමහර අයගේ පොඩි කාලේ සිහින වලනම් තවත් කවුරු හෝ හිටිය බව මම අහල තියෙනවා. මගේ සිහිනයේනම් අඩු ගානේ ෆ්‍රයිඩේ කෙනෙක්වත් හිටියේ නැහැ.

ඔය සිහිනය තනිකරම මනෝරාජික අදහසක් නොවන බව තහවුරු කරගත හැකි හේතු මට තිබුණා. අපේ නෑදෑයින් හෝ හිතවතුන් අතර මේ තත්ත්වයට කිට්ටු අය ටික දෙනෙක් හෝ සිටීම එයට හේතුවයි. කුඹුරෙන් හාල්. කොරටුවෙන් එළවලු, වත්තෙන් පළතුරු. වත්ත පහළ කිතුල මැද්දහම පැණි හා හකුරු. එළදෙනගෙන් කිරි. කිකිළියන්ගෙන් බිත්තර. සමහර අය ඉඳහිට උගුලක් අටවලා හෝ වෙනත් ක්‍රමයකින් සතෙක් මරා ගන්න එකත් කරනවා. ගොඩක් වෙලාවට ආහාර කියලා පිටින් මිල දී ගන්නේ ලුණු කරවල වගේ දේවල් ටිකක් පමණයි. හකුරු වගේ දෙයක් විකුණලා ඒ සඳහා මුදල් හොයාගන්න පුළුවන්. තව අවුරුද්දකට සැරයක් වගේ ඇඳුමක් ගන්නත් කීයක් හරි සල්ලි ඕනෑ.

ඔය වගේ ආහාර වලින් බොහෝ දුරට ස්වයංපෝෂණය වූ අය ඕනෑ තරම් දැකලා තිබුණු නිසා ඒ වැඩේ මනෝරාජික අදහසක් කියලා මට හිතුනේ නැහැ. කටු මැටි ගහපු පොල් අතු හෙවිල්ලපු මූලික මට්ටමේ ගෙයක් හදාගන්න එකත් තනියම කරන්න පුළුවන්. පිටින් සැපයුම් අවශ්‍ය නැහැ. එතකොට පැදුරු වට්ටි වගේ ඒවත් වියා ගන්න පුළුවන්. මේ හැම දෙයක්ම මට කරලා අත්දැකීම් තිබුණු දේවල්. ප්‍රශ්නය තිබුණේ ආහාර නොවන වෙනත් අවශ්‍යතා ගැනයි.

ප්‍රධානම ප්‍රශ්නයක් වුනේ ඇඳුම්. ඒ ගැන මට හිතාගන්න පුළුවන්කමක් තිබුණේ නැහැ. බාහිර සමාජයේ වෙන කවුරුවත්ම එක්ක ගැටෙන්නේ නැත්නම් ඇඳුම් අවශ්‍යත් නැහැ. ඒත් ඒ ගැන සහතිකයක් නැහැනේ. පුටු හරස් කරලා ඇඳ ඇතිරිලි දමලා හදා ගන්න ගේකට වුනත් කවුරු හරි ලොකු කෙනෙක් ඔලුව දමන එක නවත්තන්න බැහැනේ. ඒ වගේ වෙලාවක හරියකට ඇඳුමක් නැත්නම් මාර ලැජ්ජාවක්නේ වෙන්නේ.

එතකොට ලෙඩක් වුනොත්? පොඩි ලෙඩ වලටනම් මොනවා හරි අත් බේතක් කරගන්න පුළුවන්. ඒ දවස් වල කොහොමටත් හැම දේටම ඉස්පිරිතාල වලට හෝ දොස්තරලා හොයාගෙන ගියේ නැහැ. ඒත් ලොකු ලෙඩක් හැදුණොත්?

ඔය ඔක්කොටමත් වැඩිය ලොකුම ප්‍රශ්නය අනිත් ඔක්කොම කළත් රටේ නීති පද්ධතියෙන් හා ආණ්ඩුවෙන් නිදහසක් නැති කමයි. තමන්ට අවශ්‍ය දේවල් මොන විදිහකින් හෝ හොයා ගෙන පිරිමහගත්තත් ආණ්ඩුවෙන් නිදහසක් නොලැබෙන බවත් ආණ්ඩුවට යම් යම් "යුතුකම්" කරන්නම වෙන බවත් මොන ආකාරයකින් හෝ ගොඩක් පොඩි කාලෙම මට තේරිලා තිබුණා.

ඇමරිකාවේ ඉන්න කෙනෙක්ටනම් තමන්ගේ ඇමරිකානු පුරවැසිකම අත ඇරලා රටක් නැති කෙනෙක් විදිහට ජීවත් වෙන්න පුළුවන්කම තියෙනවා. ඒ දවස්වල ඔහොම දේවල් ගැන දැනගෙන හිටියේ නැහැනේ. ඇඳ ඇතිරිල්ල උස්සලා සෙල්ලම් ගෙදරට ඔලුව දාන වැඩිහිටියා වගේ ආණ්ඩුව ඔලුව දමන එකත් වලක්වන්න බැරි දෙයක් බවයි පෙනෙන්න තිබුණේ. දැන් හිතල බැලුවහම ඒ දවස් වලත් ඒ ගැනනම් හරි අවබෝධයක් තිබිල තියෙනවා.

ඔය වගේ යුතෝපියානු සිහිනයක් දකින්න පුළුවන්කම තිබුණේ ඒ දවස් වල, මට අයිති වෙලා නොතිබුණත්, අම්මාගෙන් උරුම වූ ඉඩමක්ද පවුලේ වත්කම් අතර තිබීමයි. ඉඩමේ කුඹුරු කෑල්ලක් සහ ගොඩ ඉඩම් කොටසක් තිබුණා. පැත්තක පොඩි ඇළ පාරකුත් තිබුණා. තව වෙන මොනවද?

පේරාදෙණියේ ඉන්න කාලේ සරසවි සංවාද පර්ෂදය කියලා එකක් තිබුණා. මෙහි නිලධාරී මණ්ඩලයට මමත් පසුව සම්බන්ධ වුනත් මේ කියන අවස්ථාව වන විට මතක හැටියට, එවැනි විශේෂ සම්බන්ධයක් තිබුණේ නැහැ. ඕකෙන් විවිධ දේශපාලන අදහස් හා මතවාද දරන අයට ආරාධනා කරලා දේශන මාලාවක් පැවැත්වුණා. ඔය විදිහට ආරාධනා ලැබූ එක් පුද්ගලයෙක් වුනේ ප්‍රේමකුමාර එපිටවල. මාතෘකාව ස්වයංපෝෂණය හා අදාළ එකක්.

ප්‍රේමකුමාර එපිටවල ගොඩක් ප්‍රසිද්ධ වෙලා හිටියේ මුද්‍රා නාට්‍ය, බතික් වගේ දේවල් වලට. එහෙත් අපිට වැදගත් වුනේ වෙනත් දෙයක්. ඒ ඔහු විස්තර කළ ඔහුගේ ස්වයංපෝෂිත ජීවිතය. කුඹුරෙන් හාල්. වත්තෙන් එළවලු. ඒ විතරක් නෙමෙයි අර මට පොඩි කාලේ වදයක්ව තිබුණු අනෙක් මූලික ප්‍රශ්නත් ඔහු විසඳාගෙන. ඇඳුම් හදා ගන්න කපු කටින යන්ත්‍රයක්. වෙන එකක් තියා කඩදාසි හදලා ඒ කඩදාසි වල මුද්‍රණය කරන එකත් කරන්නේ ගෙදරමයි. ගෙදර කිවුවට සෘතුව අනුව ජීවත් වෙන්න රම්‍ය, සුරම්‍ය, සුභ කියලා ගෙවල් තුනක්ම තියෙනවා. කියන විදිහට අන්තිමට ඉතිරි වී තියෙන එකම ප්‍රශ්නය කාර් එකට පැට්‍රෝල් ගහන එකයි.

දේශනයනම් හරිම ආකර්ශනීයයි. අඩු වශයෙන් අපි කීප දෙනෙකුට. හැබැයි කිවුවටම විශ්වාස කරන්නේ කොහොමද? අපිට ගිහිල්ලම බලන්න අවශ්‍ය වුනා. අපි කිවුවේ දැන් ඕස්ට්‍රේලියාවේ ඉන්න ඇතැම් විට මේ ලිපිය කියවනවා විය හැකි මගේම කණ්ඩායමේ මිතුරෙක් හා දැන් කැනඩාවේ ජීවත්වන ඒ දවස්වල නිතරම මතවාදී සාකච්ඡා සඳහා එකතු වූ ජ්‍යෙෂ්ඨ කණ්ඩායමක මිතුරෙක්. දෙවනු කී මිතුරා ප්‍රේමකුමාර එපිටවලව සම්බන්ධීකරණය කරගෙන දවසක් දාගත්තා.

අන්තිමට අපි තුන් දෙනා කියපු වෙලාවට ඔහුගේ ඊරියගම හරියේ තිබුණු නිවසේ ගේට්ටුව අසළට ගියා. මතක හැටියට ටික වෙලාවකින් ඔහු කොහේ හෝ සිට මෝටර් රථයෙන් ආවා. එහෙම නැත්නම් අපි එන්න ටික වෙලාවකට පෙර එහි පැමිණි බව කිවුවා.

මහත් බලාපොරොත්තු තියාගෙන ගියත් අපිට මුලින්ම පවා දකින්න ලැබුණේ කඩා වැටී තිබුණු ස්වයංපෝෂිත ආර්ථිකයක්. නිවස ඉදිරිපිට හදා තිබුණු රම්‍ය සුරම්‍ය කුටි, කාලයකින් පාවිච්චියට ගෙන නොතිබුණු කපු කටින යන්ත්‍රය, මුද්‍රණ යන්ත්‍රය වගේ දේවල් පෙන්නුවා මතකයි. ක්‍රියාත්මක කර පෙන්නුවේනම් නැහැ. ක්‍රියාත්මක කළ නොහැකි වීමට හේතු පමණයි අපට ලැබුණේ.

අපේ ස්වයංපෝෂණ සිහිනය කඩා වැටුණේ කිහිප වරක් අසා කුඹුරු ගැන දැන ගැනීමෙන් පසුවයි. කුඹුරු පොළොන්නරුවේ. මිනිස්සු දම්මවලා වැඩ කරනවා. දේශනය වෙලාවේ අපි දැකපු ආශ්චර්යය නැහැ. තීම් පාක් එකකින් ලබන විනෝදය ලබන්නනම් හොඳයි.

මේ තමයි මම රොබින්සන් කෲසෝ පන්නයේ ස්වයංපෝෂණය වීමක් ගැන බරපතල ලෙස හිතපු අන්තිම අවස්ථාව. අපි කිහිප දෙනෙක්ට රොබින්සන් කෲසෝලා වෙන්න බැරිකමක් නැහැ. නමුත්, එය ඉතාම අකාර්යක්ෂම නිසා මේ වැඩේ කළ හැක්කේ වෙන මොන ක්‍රමයකින් හෝ සැලකිය යුතු වත්කම් ප්‍රමාණයක් එකතු කරගෙන සිටින ධනවතෙකුට පමණයි. ලෝකයේ විශාල පිරිසකට රොබින්සන් කෲසෝලා වෙන්න අවශ්‍ය තරම් සම්පත් මිහිමත නැහැ. ස්වයංපෝෂණ ආකෘතියේ තිබෙන ප්‍රධානම ප්‍රශ්නය ඒකයි.

නිදහස් ගනුදෙනු කියන්නේ මේ සම්පත් හිඟයට දැනට තිබෙන හොඳම විසඳුමයි.

ධනවාදය අකාර්යක්ෂමතාවයට අනුකම්පා නොකරයි!

වී ගොවිතැනින් අපි නැවතත් ධනවාදයට එමු. ඇමරිකාවේ කුඹුරු අක්කරයක් කරන්න ලංකාවේ මුදලින් රුපියල් ලක්ෂ දෙකක් පමණ යනවා. ඉන්දියාවේ කුඹුරු අක්කරයක් කරන්න වියදම් වන මුදල එයින් 40%කට වඩා වැඩි නැහැ. ලංකාවේ කුඹුරු අක්කරයක් කරන්න වියදම් වන මුදල වුවත් ඇමරිකාවේ වියදමෙන් 60%කට වඩා වැඩි වෙන්න විදිහක් නැහැ. ඒ කියන්නේ, ලංකාවේ හෝ ඉන්දියාවේ වී ගොවියෙක්ට ඇමරිකාවේ වී ගොවියෙක්ට වඩා අඩු මිලකට වී සපයන්න පුළුවන්. එහෙම තියෙද්දී, ඇමරිකාවේ වී ගොවියා ඉන්දියාවේ වී එක්ක තරඟ කරන්නේ කොහොමද?

මේ ප්‍රශ්නයම ලංකාව හා ඉන්දියාව හා අදාළව ඇහුවොත් පිළිතුරු තරමක් පැහැදිලියි. ලංකාවේ සහල් හිඟයක් ඇති වුනු විටක හැර බොහෝ විට ආණ්ඩුව විසින් සහල් ආනයනය වළක්වනවා. ආනයනය කරන සහල් වලට බදු පනවනවා. පොහොර වලට සහනාධාර දෙනවා. වතුර නොමිලේ දෙනවා. රජය මැදිහත්ව සහතික මිලකට වී මිල දී ගන්නවා. ඔය වගේ ගොඩක් දේවල් කරනවනේ.

ඇමරිකාවේ ඔය දේවල් බොහොමයක්ම කෙරෙන්නේ නැහැ. ඇමරිකාවට සහල් ආනයනය කරන්න බාධාවක් නැහැ. ඉන්දියාව වගේ රට වලට GSP සහන පවා ලැබෙනවා. පොහොර සහනාධාර නැහැ. වතුර නොමිලේ ලැබෙන්නේ නැහැ. මිල පහත වැටීමෙන් සිදු විය හැකි අවදානම නැති කර ගන්න ගොවීන් විසින් රක්ෂණයක් ලබා ගත යුතුයි. එම රක්ෂණ වාරිකයේ වියදමෙන් කොටසක් පමණක් රජය විසින් සුබසාධනය කරනවා.

ඇමරිකාවේ ගොවිපොළක වැඩ කරන මධ්‍යස්ථ කම්කරුවෙකුගේ දෛනික වැටුප ඩොලර් 99.84ක් වෙනවා. ලංකාවේ වියලි කලාපයේ මේ ගණන රුපියල් 1,381ක්ද, තෙත් කලාපයේ 1,166ක්ද වෙනවා. ඒ කියන්නේ ඩොලර් 6-7ක් පමණ. ඉන්දියාවේනම් ප්‍රාන්තය හා ස්ත්‍රීපුරුෂ භාවය අනුව බොහෝ විට ඉන්දියානු රුපියල් 200-300 අතර. ඒ කියන්නේ ඩොලර් 3-4 පමණ. ඇමරිකාවේ නුපුහුණු ශ්‍රමය දළ වශයෙන් ඉන්දියාවේ මෙන් 30 ගුණයක් හා ලංකාවේ මෙන් 15 ගුණයක් පමණ මිල අධිකයි.

මේ අවාසිදායක තත්ත්වයන් සියල්ල හමුවේ ඇමරිකාවේ වී ගොවියා ලාබ ලබන්නේ වී ගොවිතැනේ කාර්යක්ෂමතාවය වැඩි නිසයි. ඉන්දියාවේ හෝ ලංකාවේ වී ගොවියෙකු අක්කරයකින් ලබා ගන්නා වී ප්‍රමාණය මෙන් දෙතුන් ගුණයක් පමණ ඇමරිකාවේ වී ගොවියෙකු ලබා ගන්නවා.

මේක මම මේ දැන් හොයා ගත් දෙයක් හෝ ගොඩක් අය නොදන්නා රහසක් නෙමෙයිනේ. පහළින් තියෙන්නේ කිහිප දෙනෙකු විසින් පසුගිය ලිපි වලට දැමූ ප්‍රතිචාර.

"නැගෙනහිර ආසියනු රටවල් අක්කරයකට ගන්න වි අස්වැන්නෙන් අපි ගන්නේ හරියටම භාගයයි.ඒ කියන්නේ අපිට අවශ්‍ය වි නිපදවා ගැනිමට අවශ්‍ය ප්‍රමාණයට වඩා දෙගුණයක භූමි ප්‍රමාණයක් අපි භාවිතා කරනවා.මේ අස්වැන්න අඩුකම තමයි ගොවියා දුප්පත් විමට හේතුව."
- විපුල අබේසිංහ

"මට හිතෙන විදියට ලන්කාවෙ ගොවිතැන පාඩු ලබන්න අකාර්යක්ෂමතාවය ගොඩක් බලපානවා."
- Mahesh

"ලංකාවේ අස්වැන්න අඩු වෙන්න එක හේතුවක් වෙන්නේ වී ගොවිතැනට නොසුදුසු වැලි සහිත ඉඩම් වී වගාවට යොදා ගැනීම, ලැබෙන සහනාධාර සහ පහසුවෙන් වාරි ජල සම්පාදනය කළ හැකි තැන් වල පැවතීම නිසා ඒවා අතහැර දැමෙන්නෙත්  නෑ.නමුත් වාරිජලයෙන් සැලකිය යුතු ප්‍රමාණයක් පලදායී නොවන අයුරින් අපතේ යන්නත්, ක්‍රිටිකල් අවධි වලදී ජල හිඟයක් ඇතිවෙන්නත් එය හේතු වෙනවා."
-ඇණයා Nut Man

"ජපානය වී අස්වැන්න ඉහල දැමීම සඳහා යාන්ත්‍රීකරණය කළ හැකි අයුරින් සියළු ගොවිබිම් නැවත සකස්කළ බව කියවා එහෙන් මෙහෙන් කියවා තියනවා, ඊට පෙර එහි පැවතියේ අපේ උඩරට වැනි කුඩා කුඹුරු කියායි හැඟුනේ. එහිදී ඉඩම් අයිතිය ප්‍රතිසංස්කරණය වුනාදැයි පැහැදිලි නොවූ නමුත් පසු කාලීනව ඉඩම්කට්ටි විශාල වී ඇති බව පෙනී යනවා, අපටත් ඒවැනි ප්‍රතිසංස්කරනයක් අවශ්‍යයි නේද?"
-ඇණයා Nut Man

ඉහත ප්‍රතිචාර වල වී ගොවිතැන හා අදාළ ගැටළු වගේම විසඳුම් යෝජනාද තිබෙනවා. ඇමරිකාව වගේ රටක මෙහි සඳහන් ඉඩම් කට්ටි විශාල වීම, යාන්ත්‍රීකරණය, වාරි ජල කළමනාකරණය, වී වගාව සඳහා සුදුසු ඉඩම් යොදා ගැනීම ආදිය හරහා කාර්යක්ෂමතාවය වැඩි වෙද්දී ලංකාවේ එහෙම වෙලා නැත්තේ ඇයි? ලංකාවේ ප්‍රතිපත්ති සම්පාදකයින් අතර මේ දේවල් තේරෙන කිසිවෙකු නැති වෙන්න විදිහක් නැහැනේ.

ඇත්තටම ලංකාවේ එහෙම වෙලා නැත්තේ ඇයි කියා ඇහුවොත් එය අසාධාරණ ප්‍රශ්නයක්. පහුගිය කාලය පුරාවට ලංකාවේ වී වගාවේ කාර්යක්ෂමතාවය ටිකෙන් ටික ඉහළ ගිහින් තියෙනවා. ඒ සඳහා බොහෝ දෙනෙක් දායක වෙලත් තියෙනවා. නමුත්, අවසාන වශයෙන් ඇමරිකාවේ වී ගොවිතැන ලංකාවේ හා ඉන්දියාවේ වී ගොවිතැනට වඩා ගොඩක් කාර්යක්ෂමයි. එහෙම වුනේ කොහොමද?

මේ කතාවට ධනවාදය සම්බන්ධ වෙන්නේ මෙතැනදී. ඇමරිකාවේ ආණ්ඩු වී ගොවීන්ගේ ප්‍රශ්න හඳුනා ගෙන ඒවාට විසඳුම් දීලා නැහැ. වී වගාව කාර්යක්ෂම කරලත් නැහැ. කුඩා ඉඩම් කට්ටි ලොකු කරලත් නැහැ. සහතික මිල රක්ෂණයේ වාරික මුදලින් කොටසක් හැර වෙනත් සුබසාධනය කිරීම් කරලත් නැහැ. වී වවන්න තැන් වෙන් කරලා දීලත් නැහැ. වී වවන ඉඩම් වෙනත් වැඩකට යොදා ගැනීම වලක්වලත් නැහැ. කෙටියෙන්ම කිවුවොත් ලංකාවේ හැටියට ආණ්ඩුව විසින් කිසිම දෙයක් කරල නැහැ.

ඇමරිකාවේ වී ගොවීන්ගේ ලාබ වල රහස ඔය විදිහට ආණ්ඩුව විසින් කිසිම දෙයක් නොකර වෙළඳපොළට ඉඩ දීමයි. එහි ප්‍රතිඵලයක් විදිහට ධනවාදය ක්‍රියාත්මක වී තිබෙනවා. කිසිකෙනෙක් ඇමරිකාවේ වී වගා කර්මාන්තය කාර්යක්ෂම කිරීමේ අරමුණ වෙනුවෙන් වැඩ කරලා නැහැ. කවුරුත් වැඩ කරලා තියෙන්නේ තම තමන්ගේ ලාබ වැඩි කර ගැනීමේ අරමුණෙන්. එහි අවසාන ප්‍රතිඵලයක් විදිහට ඇමරිකාවේ වී වගා කර්මාන්තය කාර්යක්ෂම වී තිබෙනවා.

අකාර්යක්ෂමතාවය හමුවේ ධනවාදය කුරිරුයි. සානුකම්පික නැහැ. ධනවාදයට අකාර්යක්ෂමතාවය හමු වූ විට හැකි ඉක්මණින් අකාර්යක්ෂමතාවය විනාශ කර දමනවා. ආයේ බල බලා ඉඳීමක් නැහැ. හැබැයි ධනවාදය ලාබ හොයන්නන්ට උදවු කරනවා. වෙනත් සමහර රටවල ආණ්ඩු හා දේශපාලන පක්ෂ සාමාජිකයින් වගේ ලාබ හොයන අයගේ පස්සේ පන්නමින් ඔවුන් සමාජ සතුරන් සේ සලකා විනාශ කර දමන්නේ නැහැ.

ලාබ හා කාර්යක්ෂමතාවය කියන්නේ එකම කාසියේ දෙපැත්තයි. ලාබ හෙවීමේ තරඟය තුළ අකාර්යක්ෂමතාවය ටිකෙන් ටික මිය යනවා. ලාබ ලැබීම පහත් කොට සලකන සමාජ වලදී කාර්යක්ෂමතාවය පෑල දොරෙන් පැන යනවා. ධනවාදය අකාර්යක්ෂමතාවයට මානුෂික ලෙස සලකන්නේ නැහැ.

ආර්ථික වාසි සොයා මිනිස්සු රටකින් රටකට සංක්‍රමණය වෙනවා. ඇමරිකාවේ කැලිෆෝනියා ප්‍රාන්තයේ රන් ඉල්ලම් මතු වූ කාලයේ චීන ජාතිකයින් හතළිස් දහසක් පමණ ඉසුරු සොයා ඇමරිකාවට පැමිණ තිබෙනවා. මේ මිනිස්සු ඇමරිකාවට ආවේ පක්ෂ සාමාජිකයින් කැට හොල්ලා එකතු කරපු සල්ලි වලින් කම්කරු සම්මේලනයකට ගිහින් ආතල් එකක් ගන්න පක්ෂ නායකයෙක් වගේ ඇමරිකාවේ සංස්කෘතිය දැකලා, විඳලා, වෙනස අත්දැකලා යන්න නෙමෙයිනේ. ඒ නිසා, ඒ මිනිස්සුන්ට තමන් චීනයේදී ආහාරයට ගත් බත් ඇමරිකාවේදීත් ඕනෑ වුනා. ඒ එක්ක එක පාරටම ඇමරිකාවේ හාල් වලට සැලකිය යුතු ඉල්ලුමක් ඇති වුනා.

නොසන්සිඳුණු ඉල්ලුමක් කියා කියන්නේ ව්‍යවසායකයෙකුට ලාබ ලබන්න අවස්ථාවක්. ධනවාදය ලාබ හොයන ව්‍යවසායකයින්ට අකුල් හෙළන්නේ නැහැ. ඔය වගේ ඉල්ලුමක් සපුරන්න ක්‍රම දෙකක් තිබෙනවා. එකක් චීනයෙන් හෝ වී වවන වෙනත් රටකින් සහල් ආනයනය කරන එක. දෙවන එක ඇමරිකාවේ වී වවන එක. දෙකෙන් වඩා කාර්යක්ෂම කොයි එකද කියන එක තීරණය වෙන්නේ ලැබෙන ලාබ මතයි. ඇමරිකාවේ වී වවන එක නරක විකල්පයක් නොවූ නිසා පසුගිය සියවසේ මුල හරියේදී ඒ වැඩේ පටන් ගත්තා. තවමත් තිබෙන කැලිෆෝනියාවේ සැක්රමෙන්ටෝ නිම්නය ආශ්‍රිත වී කලාපය එහි ප්‍රතිඵලයක්.

ඇමරිකාව වගේ ධනවාදී රටක වී වවන ගොවියෙකු මුහුණ දෙන ප්‍රධාන අභියෝග දෙකක් තිබෙනවා. පළමු එක රට ඇතුළේ වෙළඳ තරඟයට මුහුණ දීම. දෙවැන්න ආනයනික සහල් සමඟ තරඟ කරන එක.

ලෝකයේ හාල් නිෂ්පාදනය බොහෝ දුරට සිදු වෙන්නේත්, වැඩිපුරම හාල් පරිභෝජනය කරන්නේත් ආසියා කලාපයේ. හාල් කර්මාන්තය හා අදාළව සැලකු විට චීනය, ඉන්දියාව, තායිලන්තය වැනි දැවැන්තයින් හමුවේ ඇමරිකාව හාල් කෑල්ලක්. හාල් කිලෝවක මිල තීරණය කරන්නේ ඒ දැවැන්තයින් විසිනුයි. ඇමරිකාවට මිලට බලපෑමක් කරන්න බැහැ.

වී ගොවිතැන ශ්‍රමමූලික කර්මාන්තයක්. ලංකාව ගත්තොත් වියලි කලාපයේ අක්කරයක වී වවන්න මිනිස් දින 17ක් අවශ්‍යයි. තෙත් කලාපයේ තවත් වැඩියි. ලංකාව, ඉන්දියාව වගේ රටවල මිනිස් ශ්‍රමය ඇමරිකාවට සාපේක්ෂව ගොඩක් ලාබ බව කලිනුත් කිවුවනේ. එහෙමනම් ඇමරිකාව තරඟයට මුහුණ දෙන්නේ කොහොමද?

එක විසඳුමක් වන්නේ ආරක්ෂණවාදය. සහල් ආනයනය තහනම් කළානම් ඇමරිකාවේ වී ගොවීන්ට ඇමරිකාව ඇතුළේ වැඩි මිලකට හාල් විකුණන්න පුළුවන්. හැබැයි ජීවිතේට ජාත්‍යන්තරේට යන්න බැහැ. ඒ වගේම, කොයි වෙලාවක හරි ආනයන තහනම ඉවත් කළ වහාම ඇමරිකාවේ දේශීය වී ගොවියා හාන්සි. හරියට ජේආර් රට විවෘත කරපු ගමන් සමගි පෙරමුණු නිෂ්පාදකයෝ වාෂ්ප වෙලා ගියා වගේ.

ඇමරිකාවේ ප්‍රතිපත්තිය සාමාන්‍යයෙන් මේ වගේ බියගුළු එකක් නෙමෙයි. කෝවිඩ් වලින් බේරෙන්න රට වහගෙන ඉන්න පුළුවන්. හැබැයි කොච්චර කල් කියලා ඔහොම ඉන්නද? කවදා හරි රට ඇරපු ගමන් බඩු. මැරෙන එකා මැරෙන්න ඇරලා කරන වැඩ ඒ විදිහටම කරගෙන ගියානම් දුර්වල අය මැරිල ගිහින් ඉතුරු වෙන්නේ වෛරස් එකකටවත් බය නැති මිනිස්සු.

වෛරස් සම්බන්ධව ඇමරිකාව ඒ වගේ ප්‍රතිපත්තියක නැහැ. නමුත්, වී ගොවීන් ඇතුළු නිෂ්පාදකයින් සම්බන්ධව ඇමරිකාවේ ප්‍රතිපත්තිය ඔය වගේ එකක්. පලයන් ගිහිං සටන් කරපන්. පුළුවන්නම් චීනයේ, ඉන්දියාවේ වී ගොවීන් එක්ක සටන් කරලා දිනපන්. බැරිනම් මැරියන්.

ඉතිං මොනවා කරන්නද? ඇමරිකාවේ වී ගොවියාට ලෝකයේ අනෙක් රටවල් එක්ක සටන් කරන්න වෙනවා. නමුත්, මෙය සාධාරණ තරඟයක් නෙමෙයි. ඇමරිකාවේ ශ්‍රමය ඉන්දියාවේ මෙන් 30 ගුණයක් වැඩියි. ඒ නිසා, ඇමරිකාවේ වී ගොවියෙක්ට ඉන්දියාවේ වී ගොවියන් 30 දෙනෙක් එක්කයි සටන් කරන්න වෙලා තියෙන්නේ. තනි ඇමරිකන් කාරයා ගිහින් තිහකට ගේම දීලා එන හොලිවුඩ් චිත්‍රපට වල වගේ.

ඔහොම තිහකට තනියම ගේම දීලා එන්න පුළුවන් ඇමරිකානුවෝ ඉන්නවා. හැබැයි ගොඩක් ඇමරිකානුවන්ට ඔය වගේ දෙයක් කරන්න බැහැ. ධනවාදය විසින් කරන්නේ එහෙම පුළුවන් කෙනාව හොයා ගෙන අවස්ථාව දෙන එකයි. මේ කටයුත්තේදී අතින් පයින් ගහගන්න යනවාට වඩා ආයුධයක් අරන් යාම කාර්යක්ෂමයි. ඒ කියන්නේ ඇමරිකාවේ වී ගොවියා විසින් කළ යුත්තේ මිනිස් ශ්‍රමය යොදා ගැනීම පුළුවන් තරම් අඩු කරලා වැඩි වැඩියෙන් යාන්ත්‍රික ශ්‍රමය යොදවන එකයි. තිහකට ගහන එකේ රහස තියෙන්නේ එතැනයි.

ඇමරිකාවේ ශ්‍රමය ඉන්දියාවේ මෙන් 15 ගුණයක් හා ලංකාවේ මෙන් 30 ගුණයක් මිල අධික බව මම කිවුවනේ. එසේ තියෙද්දීත්, ඇමරිකාවේ වී අක්කරයක් වවන්න යන ශ්‍රමයේ වියදම ලංකාවේ වියදමට වඩා අඩුයි. ලංකාවේ වී අක්කරයක් වවන්න මිනිස් දින 17ක් අවශ්‍ය වුවත්, ඇමරිකාවේ වී අක්කරයක් වවන්න උපයෝගී කර ගන්නේ මිනිස් පැය 4ක් පමණයි. ලංකාවේ වී ගොවියා දවස් 17ක් තිස්සේ කරන වැඩ ඇමරිකාවේ වී ගොවියා පැය 4කින් කරන්නේ යාන්ත්‍රික ශ්‍රමයේ උදවුවෙන්.

ඇමරිකාවේ යාන්ත්‍රික ශ්‍රමය ඇමරිකාවේ මිනිස් ශ්‍රමයට වඩා ලාබයි. ඒ නිසා, මිනිස් ශ්‍රමය වෙනුවට යාන්ත්‍රික ශ්‍රමය යොදාගත් විට කාර්යක්ෂමතාවය ඉහළ යනවා. හැබැයි ඇමරිකාවේ යාන්ත්‍රික ශ්‍රමය වුවත් ලංකාවේ හෝ ඉන්දියාවේ මිනිස් ශ්‍රමය තරම් ලාබ නැහැ. ඒ නිසා, මේ වැඩේ කළා කියලත් ලංකාවේ හෝ ඉන්දියාවේ වී ගොවියෙක් එක්ක තරඟ කරන්න බැහැ. ඒ වැඩේට අස්වැන්න වැඩි කරගන්නම වෙනවා.

අස්වැන්න වැඩි කරගන්න පුළුවන් එක ක්‍රමයක් වන්නේ පොහොර හා රසායන වැඩියෙන් යොදන එකයි. ඇමරිකානු ගොවියා එය කරනවා. හැබැයි එයින් ආදායම වගේම වියදමත් ඉහළ යනවා.

ඇමරිකාවේ කෘෂිකර්මය හා අදාළ මූලික පර්යේෂණ බොහොමයක්ම කෙරෙන්නේ විශ්ව විද්‍යාල ආශ්‍රිතවයි. බොහෝ විට ගොවීන් විසින් මෙවැනි පර්යේෂණ සඳහා මුදල් ප්‍රදාන සිදු කරනවා. මිල ගෙවිය යුත්තේ වාසිය ලබන පුද්ගලයා කියන එක ඇමරිකානු ක්‍රමයයි.

අවසාන වශයෙන් ඇමරිකානු වී ගොවියා මුහුණ දෙන ධනවාදී තරඟය කාර්යක්ෂමතාවය වැඩි කර ගැනීමේ තරඟයක්. වෙළඳපොළේ රැඳී ඉන්නනම් මොන විදිහකින් හෝ ආදායම් වැඩි කරගෙන වියදම් අඩු කරගත යුතුයි. නමුත්, සහල් මිලට බලපෑමක් කිරීමේ හැකියාවක් නැති නිසා ආදායම් වැඩි කර ගත හැක්කේ අස්වනු ඵලදායීතාව වැඩි කර ගැනීමෙන් පමණයි. අනෙක් අතට මිනිස් ශ්‍රමය, යාන්ත්‍රික ශ්‍රමය, ඉඩම් කුලිය, පොහොර, රසායන ආදියේ මිල තීරණය කෙරෙන්නේත් බාහිර සාධක නිසා ඇමරිකානු වී ගොවියාට වියදම් අඩු කර ගැනීම සඳහා මේ සියළු සාධක ප්‍රසස්ථ ලෙස කළමනාකරණය කරන්න වෙනවා.

ඔය බරපතල කටයුත්ත හැමෝටම කරන්න බැහැ. දැන වෙළඳාම් නොදැන ගොවිතැන් කියා කිවුවට ඒ පරණ කතා දැන් හරියන්නේ නැහැ. නොදැන ගොවිතැන් කරන ඇමරිකානු වී ගොවියා තරඟයෙන් පරදිනවා. ඇමරිකානු ධනවාදය අකාර්යක්ෂමතාවයට සානුකම්පික නැහැ. තරඟයෙන් පරදින ගොවියෙකුට කරන්න වෙන්නේ තමන්ගේ ඉඩම වඩා දක්ෂ පුද්ගලයෙකුට බදු දී පැත්තකට වෙන එකයි. නොදැන ගොවිතැන් කර පරදිනවාට වඩා ඒ වැඩේ ලාබයි.

වඩා දක්ෂ ලෙස වී ගොවිතැන් කළ හැකි මිනිස්සු ඇමරිකාවේ වගේම ලංකාවෙත් ඉන්නවා. පහළ කොපි කර තිබෙන ප්‍රතිචාරයේ කතා කරන්නේ ඒ වගේ මිනිස්සු ගැන.

"ලාබ පාඩු මන්දා මාසෙට ලස්සේ හමාරේ පඩි ගන්න අපේ සමහර ෆොර්මන් ල සුපවයිසර්ලා එහෙමත් සති දෙක තුන no pay දාල ගිහින් කුඹුරු වැඩ කරලා එනවා.. :))"
- කල්‍යාණ මිත්‍ර

මේ විදිහට ලංකාවේ කුඹුරක් බදු ගන්න කෙනෙක්ට අක්කරයකට (අතින්) යන වියදම කුඹුර අයිතිකාරයා කුඹුර කළානම් යන වියදම වගේ දෙතුන් ගුණයක්. ඒ වුනත්, ඒ මනුස්සයා ලාබ ගන්නවා. නමුත්, කුඹුර අයිතිකාරයාට ලාබ ගන්න බැහැ. හැම වැඩේම හැම කෙනාටම එක වගේ හොඳින් කරන්න බැහැ කියන එකට මේ උදාහරණයම ප්‍රමාණවත්. ධනවාදය විසින් කරන්නේ එහෙම වැඩක් කාර්යක්ෂමව කළ හැකි අයට ඒ වැඩේ කරන්න අවස්ථාව සලසන එකයි. ධනවාදය අමානුෂිකයි කියා කියන මිනිස්සු, දේශපාලන පක්ෂ හා ආණ්ඩු විසින් කරන්නේ අකාර්යක්ෂමතාවයට උල්පන්දම් දෙන එකයි.

ධනවාදය යටතේ අවසාන වශයෙන් ඉඩම් සුළු පිරිසක් අතේ එකතු වෙනවා. එය කාර්යක්ෂමතාවයට ප්‍රධාන හේතුවක්. පැරණි සෝවියට් දේශය වගේ සමාජවාදී රටවල් සමූහ ගොවිපොළවල් වගේ සංකල්ප හරහා ඔය වැඩේ වෙනත් ආකාරයකට කරන්න උත්සාහ කළා. ලංකාවේ ගම් වල තිබුණු පැරණි අත්තම් ක්‍රමය වුවත් කුඹුරු කට්ටි කුඩා වීමේ අවාසි අඩු කර ගැනෙන ක්‍රමයක්. එහෙත්, මේ වෙද්දී ලංකාවේ කුඹුරු ඉඩම් වලින් 44.6%ක්ම අක්කරයට අඩුයි. 70.9%ක්ම අක්කර දෙකට අඩුයි. 95.3%ක්ම අක්කර පහට අඩුයි.

ලංකාවට නිදහස ලැබෙන විට ලංකාවේ ඉඩම් හිමි වැවිලිකරුවෝ කියා පිරිසක් හිටියා. ඒ අය ඕපපාතිකව පහළ වුනු අය නෙමෙයි. ඉඩම් හිමි වැවිලිකරුවන් වුනේ ඒ වැඩේට දක්ෂතාවයක් තිබුණු අය. සමගි පෙරමුණු ආණ්ඩුවෙන් අක්කර පණහේ නීතිය දමලා කළේ අකාර්යක්ෂමතාවයට සානුකම්පික වීමයි. ලංකාවේ නිදහස් වෙළදපොළ බාධාවක් නැතුව ක්‍රියාත්මක වුවහොත් කාලයක් යද්දී ඔය කුඹුරු ඉඩම් බදු ගන්නා පිරිස් අතරින් කුඹුරු හිමි ධනපති පන්තියක් හැදෙයි.

ඇමරිකාවේ මේ වැඩේ දිගින් දිගටම සිදු වෙද්දී වී ගොවිතැන් කරන ඉඩම් ඒ වැඩේ වඩාත් කාර්යක්ෂමව කරන ටික දෙනෙක් අතට එකතු වී තිබෙනවා. මෙසේ වන විට වී ගොවිපොළක ප්‍රමාණය එන්න එන්නම විශාල වෙනවා. එයට සමාන්තරව යාන්ත්‍රික ශ්‍රමයේ ඵලදායීතාවය ඉහළ යනවා. අවශ්‍ය වන මිනිස් ශ්‍රමය අඩු වෙනවා. ඒ වගේම අවශ්‍ය මිනිස් ශ්‍රමයේ ස්වභාවයත් වෙනස් වෙනවා. නුපුහුණු ශ්‍රමය තව දුරටත් වැඩක් නැහැ. අවශ්‍ය වන්නේ යන්ත්‍ර ක්‍රියා කරවිය හැකි පුහුණු ශ්‍රමයක්.

ඇමරිකාවේ බොහෝ ගොවීන්ට ගුවන් යානා තිබෙනවා. ලොකු ඒවා නෙමෙයි. ඇට ඉහින්න, වල්නාශක ආදිය ඉහින්න යොදාගන්නා කුඩා ගුවන් යානා. මේ ගුවන් යානා එළවන්න පුහුණුවක් අවශ්‍යයි. අනෙක් සංකීර්ණ උපකරණ ක්‍රියා කරවන්නත් පුහුණුවක් අවශ්‍යයි. පුහුණු ශ්‍රමය මූලික ශ්‍රමයට වඩා මිල අධිකයි. ලංකාවේ වී ගොවීන් ගුවන් යානා උපයෝගී කරගෙන ගොවිපොළේ වැඩ කරන්න තව කොයි තරම් කාලයක් යයිද? ගොවියන් වෙනුවෙන් පෙනී සිටින සමාජවාදීන් සිටින තුරු ඔය වැඩේ කවදාවත් වෙන එකක් නැහැ. ඒ අයට අවශ්‍ය අකාර්යක්ෂමතාවය දිරි ගන්වමින් ගොවියා හැමදාම වත්මන් ගොවියා ලෙසම සිටිනවා දකින්නයි.

ඇමරිකාවේ වී ගොවිපොළක සාමාන්‍ය ප්‍රමාණය අක්කර 500ක්. හැබැයි බොහෝ දුරට මේ අක්කර පන්සීයේම වැඩ ටික කර ගන්නේ ගොවි පවුලේම සාමාජිකයින් විසින්. කුලී ශ්‍රමය ඉතාම අඩුයි. අක්කරයකට අවශ්‍ය ශ්‍රමය පැය හතරක් නිසා එක් අයෙක් දවසකට පැය 8ක් හා සතියකට දවස් 5ක් බැගින් සති 50ක් වැඩ කරන ශ්‍රමය පමණයිනේ අවශ්‍ය වෙන්නේ. පවුලේ අයම එකතු වී වැඩ ටික තනියම කරගන්න නිසා මේ අය ගොවීන්ම තමයි. ආයේ වෙන කාගෙවත් "ශ්‍රමය සූරා කන" ස්වාමියෝ නෙමෙයි.

ඒ වගේම මේ අයගෙන් තුනෙන් එකක් පමණ උපාධිධාරීන්. මෙවැනි ගොවි පවුල් වල දරුවන් කෘෂි ආර්ථික විද්‍යාව ඉගෙනගන්න උනන්දු බව මම අත්දැකීමෙන්ම දන්නා දෙයක්. ඒ අය "කුඹුරෙන් පාඩුයි කියලා තේරෙන්න ගොවියා ආර්ථික විද්‍යා උපාධියක් අරං තියෙන්න ඕනි නෑ" කියා අධ්‍යාපනයේ වැදගත්කම අවතක්සේරු කරන පසුගාමී අය නෙමෙයි. ඇමරිකාවේ වී වගාවේ යෙදෙන ගොවි පවුලක සාමාන්‍ය මාසික ආදායම ඩොලර් 23,000ක් පමණ හෙවත් ලංකාවේ රුපියල් වලින් 437,000ක් 4,370,000ක් පමණ වෙනවා.

ඇමරිකාවේ ගොවීන්ගේ මේ සාර්ථකත්වයට හේතුව අකාර්යක්ෂමතාවයට අනුකම්පා නොකිරීමයි. ශතවර්ෂ ගාණක පළපුරුද්ද, සම්ප්‍රදායික දැනුම, පැරණි රජවරු හදපු තවමත් ප්‍රයෝජනයට ගන්න වැව් අමුණු විශාල ප්‍රමාණයක්, කෘෂිකර්මය වෙනුවෙන් වෙන්වූ රජයේ ආයතන ගණනාවක්, ගොවියන් වෙනුවෙන් පෙනී සිටින දේශපාලන පක්ෂ හා සංවිධාන ගණනාවක්, පොහොර සහනාධාර, සහතික මිල, කුඹුරු ඉඩම් රැක ගැනීමේ හා අඳ ගොවියන් රැක ගැනීමේ නීති, පුරන් කුඹුරු අස්වද්දන හමුදා, නොමිලේ ලබා දෙන කෘෂිකර්ම උපාධි ආදී මෙකී නොකී හැම දෙයක්ම එක්ක ලංකාවේ මුළු ජනගහණයෙන් අඩු වශයෙන් දහයෙන් එකක් පමණ දායක වී අවුරුද්දකට නිපදවන සහල් ප්‍රමාණය වගේ දෙගුණයකට වඩා හදන්නේ ඇමරිකාවේ පන්දහසක පමණ ගොවියන් පිරිසක් විසිනුයි. ගොවීන් පැත්තකින් තිබ්බත්, ලංකාවේ කෘෂිකර්ම දෙපාර්තමේන්තුවේ සේවකයින් ප්‍රමාණය පමණක් දසදහසකට වැඩියි.

ඇමරිකාවේ වෙන ඕනෑම ක්ෂේත්‍රයක් ගත්තත් ඔය වගේම කතාවක් තියෙනවා. අප ධනවාදය වෙනුවෙන් පෙනී සිටින්නේ මේ දේවල් ඇස් දෙකට පේන්න තිබෙන නිසා මිසක් හිතළු මත පදනම් වූ මනෝ ලෝක වල සිට නෙමෙයි.

ඇමරිකා-වී, ඉන්දියා-වී හා ලංකා-වී

කලින් පෝස්ට් එකේ කළේ ඇමරිකාවේ හා ඉන්දියාවේ අක්කරයක වී වවන්න යන වියදම සැසඳීමක්. එහි මා ලංකාව ගැන කතා කළේ නැහැ. පෝස්ට් එකේ සංඛ්‍යාලේඛණ මම හදපුවා නෙමෙයි. මම කළේ ඉන්දියන් රුපියල් ගණන් හැටෙන් බෙදා ඩොලර් වලට හරවන එක පමණයි.

මේ සංඛ්‍යාලේඛණ ගොවීන්ට යන සැබෑ වියදම් එකතු කර හදපුවා. එහෙත්, වගුවේ  තියෙන්නේ සාමාන්‍ය අගයන්. තනි ගොවීන් ගත්තහම මීට වඩා අඩු වියදමකින් වී වවන අයත්, වැඩියෙන් වියදම් කරන අයත් ඉන්නවා. ඒ වගේම ඉන්දියාවේ සමීක්ෂණය බෙංගාලය ආශ්‍රිතව කරපු එකක් නිසා ඉන්දියාවේම වෙනත් පැති වල තත්ත්වයේ වෙනසක් තියෙන්න පුළුවන්.

කොහොම වුනත් මට පෙන්වා දෙන්න අවශ්‍ය වුනේ මේ දේවලුයි.
- ඇමරිකාවේ කුඹුරු අක්කරයක් වවන්න යන වියදම ඉන්දියාවට සාපේක්ෂව ගොඩක් වැඩියි.
- ඉන්දියාවේ (බෙංගාලයේ) කුඹුරු කෙරුවාවෙන් ලාබ ගන්න අක්කරයකින් වී කිලෝ ග්රෑම් 1,330ක අස්වැන්නක් ලබා ගැනීම ප්‍රමාණවත්.
-එහෙත්, ඇමරිකාවේ කුඹුරු කෙරුවාවෙන් ලාබ ගන්නනම් අක්කරයකින් වී කිලෝ ග්රෑම් 3,300ක් ලබා ගත යුතුයි. එය අමාරු ඉලක්කයක්.

එම ලිපියේ අවසානයේ මූලාශ්‍රය සදහන් කර තිබෙන පර්යේෂණ පත්‍රිකාව අනුව බෙංගාලයේ වී ගොවීන් ඇත්තටම ලාබ ලබන්නේ නැහැ. එහෙත්, ඉන්දියාවේ වී ගොවීන් විශාල ලාබයක් ලබන බව ගණන් හදා පෙන්වා ඇති තැන් කිහිපයක්ම අන්තර්ජාලයෙන් හොයා ගන්න පුළුවන්. එම ගණන් බැලීම් හා පෙර කී පර්යේෂණ පත්‍රිකාවේ ඇස්තමේන්තු ප්‍රධාන වශයෙන්ම වෙනස් වන්නේ එක් කරුණකින්. පර්යේෂණ පත්‍රිකාවේ ඇස්තමේන්තුවට ඉඩමේ ආවස්ථික පිරිවැයද එකතු කර තිබෙනවා. මෙය සැලකිය යුතු මුදලක්. එය අත ඇරියොත් වියදම ගොඩක් අඩුයි.

දැන් අපි ලංකාවට එමු. ලංකාවේ වී අක්කරයක් වවන්න යන වියදම පිළිබඳවත් මෙවැනි ඇස්තමේන්තු තිබෙනවා. මම හදපුවා නෙමෙයි. කෘෂිකර්ම දෙපාර්තමේන්තුව විසින් හදපුවා. මේ ඇස්තමේන්තු වාරි ජල වී කර්මාන්තය හා වැසි ජල වී කර්මාන්තය සඳහා වෙන වෙනම පහත වගුවේ තිබෙනවා. සංසන්දනය කිරීම සඳහා ඇමරිකාවේ ගණන් 190 බැගිනුත් ඉන්දියාවේ ගණන් 2.50 බැගිනුත් රුපියල් වලට හරවා තිබෙනවා.

කෘෂිකර්ම දෙපාර්තමේන්තුවේ ගණන් අනුව වාරි ජල වී කර්මාන්තයේ වියදම් පියවගන්න අක්කරයකින් වී කිලෝ ග්‍රෑම් 1,222ක් ලබා ගැනීම ප්‍රමාණවත්. වැසි ජල වී කර්මාන්තයෙන් ලාබ ගන්න අක්කරයකින් වී කිලෝ ග්‍රෑම් 1,268ක් ලැබුනහම ඇති.  එහෙම බැලුවොත් ලංකාවේ වී ගොවියා ඉන්නේ ඉන්දියාවටත් වඩා වාසිදායක තැනක. මේ ඊයේ පෙරේදා ආණ්ඩුව වී වල සහතික මිල වැඩි කරන්න කලින් තත්ත්වය. දැන් විදිහටනම් මේ ගණන් තවත් අඩු වෙන්න ඕනෑ.

වාරි ජල වී කර්මාන්තයෙන් අක්කරයකට වී කිලෝ ග්‍රෑම් 2,130ක් ලබා ගන්න පුළුවන්. එහෙම බැලුවහම මාර ලාබයි. වැසි ජල වී කර්මාන්තයෙන් අක්කරයකට වී කිලෝ ග්‍රෑම් 1,486ක් ලබා ගත හැකියි. ඒ වැඩෙත් පාඩුවක් නැහැ. වැඩේ ඔය තරම්ම ලාබනම් ලංකාව ආනයනික සහල් වලට බය වෙන්නේ ඇයි? කිසි ප්‍රශ්නයක් නැතුව තරඟ කරන්න පුළුවන් වෙන්න ඕනැනේ.

කෘෂිකර්ම දෙපාර්තමේන්තුවේ ඇස්තමේන්තු වල අඩුපාඩු කිහිපයක්ම තියෙනවා. වගුවේ ඇමරිකා, ඉන්දියා තීරු වල තිබෙන ලංකා තීරු වල නැති අයිතම දිහා බැලුවහම ඒ බව නොපෙනෙන්න හේතුවක් නැහැ.

වාරි ජල වී කර්මාන්තයේ වතුර වල වියදම දරන්නේ වී ගොවීන් විසින් නෙමෙයි. පොදුවේ රටේ හැමෝම. මහවැලිය හදන්න ගත්ත ණය සහ පොලිය තවම ගෙවනවා. මුල් ණය මුදල ලබා දුන් අයට දැන් මේ ණය ගෙවලා ඉවර ඇති. හැබැයි ඒ ගෙවලා තියෙන්නේ වතුර විකුණලා සල්ලි අරගෙන නෙමෙයි. අලුත් ණය අරගෙන. ඒ අලුත් ණයත් දැන් ගෙවලා ඇති. ඒ තවත් ණය අරගෙන. අන්තිමට මහවැලිය හදන්න ගත්ත සල්ලි වලට තවම පොලී ගෙවනවා. ගොවීන්ට වතුර නොමිලේ.

ඒ වගේම පෝර වියදමෙන් වැඩි කොටසක් දරන්නේත් පොදුවේ රටේ හැමෝම විසින්. ඒ ගණන් එකතු කලොත් මේ වියදම් ඇස්තමේන්තුව ඉහළ යනවා.

මේ සියල්ලටම වැඩිය ලොකුම අඩුපාඩුව කුඹුරු ඉඩම් වල බදු අගය මෙහි නැති වීමයි. ඇමරිකාවේ හා ඉන්දියාවේ ඇස්තමේන්තු වල ඒ ගණන් තියෙනවා. සාමාන්‍යයෙන් මේ මිල සැලකිය යුතු මිලක්. ගොවියෙක් වගා කරන්නේ තමන්ගේම ඉඩම වුවත්, ඉඩම බදු දී ලබා ගත හැකි ආදායම ආවස්ථික පිරිවැයක් විදිහට මේ ඇස්තමේන්තුවට එකතු විය යුතුයි. ඒ ගණන දැන ගන්න කුඹුරු බද්දට දෙන මිල ගණන් හොයා ගන්න වෙනවා. ලංකාවේ කුඹුරු කිරීමේ නියම වියදම දැන ගන්නනම් මේ අයිතමයන්ද එකතු විය යුතුයි.

මම හිතන්නේ ලංකාවේ කුඹුරු බද්දට දීම හා ගැනීම බොහෝ විට අත යටින් වෙන දෙයක්. අත යට වෙන දේවල් ගැන ආණ්ඩුවේ දෙපාර්තමේන්තුවකට තොරතුරු හොයා ගන්න අමාරුයි. නිවැරදි ආකාරයකට සමීක්ෂණයක් නොකර මේ පිළිබඳ ඇස්තමේන්තු හදන්නත් අමාරුයි. මා පෞද්ගලිකව දන්නා තොරතුරු අනුව වියලි කලාපයේ කුඹුරු අක්කරයක කන්නයක බදු වටිනාකම අඩු වශයෙන් රුපියල් පනස් දාහක් පමණවත් වෙනවා. සමහර අය අස්වැන්නෙන් තුනෙන් එකටත් බදු දෙනවනේ. එහෙම බැලුවත් ඔය කිට්ටුව ගාණක්. අනික් අතට මේ කුඹුරු අක්කරයක මිල ලක්ෂ දහයක් පහළොවක් පමණ වන නිසාත් රටේ පොලී අනුපාතික 8-10%ක පමණ මට්ටමේ තිබෙන නිසාත් කන්නයක කාලයට පොලිය ඔය කිට්ටුවට එනවා.

කොහොම බැලුවත් ඉඩමේ බදු වටිනාකම එකතු කළාම කෘෂිකර්ම දෙපාර්තමේන්තුවේ ඇස්තමේන්තුව දෙගුණයක් පමණ වෙනවා. එතකොට වියලි කලාපයේ වුවත් කෘෂිකර්ම දෙපාර්තමේන්තුව පෙන්වන ලාබය නැහැ. මේ කියන්නේ කිසිවෙකුට ලාබ නැහැ කියන එක නෙමෙයි. කුඹුරු බදු ගන්න අයට අනිවාර්යයෙන්ම ලාබ තියෙන්න ඕනෑ. නැත්නම් බදු ගන්න අමාරුවක් නැහැනේ. ඒ වගේම බදු දෙන අයගේ පැත්තෙන් බැලුවොත් ඒ අය කුඹුර බදු දෙන්නේ කුඹුර කරනවාට වැඩිය බදු දෙන එක ලාබ නිසයි. ඒ කියන්නේ ඒ අයම කුඹුර කළානම් ඉඩමේ බදු වටිනාකම අඩු කළාම අතින් පාඩුයි.

මේ කිවුවේ වියලි කලාපයේ ඉඩම් ගැන. තෙත් කලාපයේ කුඹුරු ඉඩම් බදු අරගෙන කුඹුරු වැඩ කරන අය ඉන්න බවක් මම දන්නේ නැහැ. බදු අරගෙන කුඹුරු කිරීම අනිවාර්යයයෙන්ම පාඩුයි. ඒ නිසා, ඒ ඉඩම් වල වටිනාකම මේ ක්‍රමයට තක්සේරු කරන්න බැහැ. හැබැයි මේ ඉඩම් වල විකුණුම් මිල වියලි කලාපයේ ඉඩම් වල මිලට වඩා වැඩියි. මේ ඉඩම් අක්කර ගානට යන්නේ නැහැ. බොහෝ විට විකිණෙන්නේ පර්චස් ගාණට. තෙත් කලාපයේ ඉඩම් වල වටිනාකමට හේතුව වී වගාවෙන් ලැබිය හැකි ආදායම නෙමෙයි. ඉඩම් වල වටිනාකම එකතු කළොත් වී වගා කරන එක අනිවාර්යයෙන්ම පාඩුයි.

මේ හැම දෙයක්ම ලිවීමෙන් මම පෙන්වා දෙන්න හදන්නේ ලංකාව කුඹුරු කරන එක අත ඇරිය යුතු බව නෙමෙයි. එහෙම හිතනවානම් එය වැරදි අදහසක්. කුඹුරු කිරීම පාඩු වෙන්නේ යන වියදම ලැබෙන ආදායමට වඩා අඩු නිසයි. වෙනත් විදිහකට කියනවානම් කාර්යක්ෂමතාවය අඩු නිසයි. නමුත්, ඇමරිකන් උදාහරණයෙන් පෙනෙන්නේ ලංකාවේ වී ගොවිතැනට වඩා කාර්යක්ෂම වෙන්න තව සෑහෙන අවකාශයක් තියෙනවා කියන එකයි. එහෙමනම්, එය නොවෙන්නේ ඇයි?

අත ඇරලා දමන්න ඕනෑ ලංකාවේ වී ගොවිතැන නෙමෙයි. ලංකාවේ වී ගොවිතැන වගේම තවත් බොහෝ දේවල් අකාර්යක්ෂම වෙන්න හේතු වී තිබෙන සාධකයි.

මෙහි ලියන දේවල් හැමවිටම සංවාදයට විවෘතයි. හැබැයි ලිපියේ ලියා නැති දේ හිතින් මවාගෙන විවේචනය කළාට අපට කරන්න දෙයක් නැහැ. ලිපියේ වැරැද්දක් තිබේනම් එය පැහැදිලිව පෙන්වන්න. මඩින් නෙමෙයි ගොඩින් එන්න!

Reference:
COST OF CULTIVATION OF AGRICULTURAL CROPS - 2018 YALA, Volume 75, SOCIO ECONOMICS AND PLANNING CENTRE, DEPARTMENT OF AGRICULTURE, July 2019.

ඇති සේ දකින නැති ලාබ

ලෝකයේ ලොකුම සහල් නිෂ්පාදකයා චීනය වුවත්, ලෝකයේ ලොකුම සහල් අපනයනකරු ඉන්දියාවයි. ඉන්දියාවේ නිපදවන සහල් සමඟ ලංකාවට මෙන්ම ඇමරිකාවටත් තරඟ කරන්න වෙනවා. ඉන්දියාවේ ඒක පුද්ගල ආදායම ආසන්න වශයෙන් ඇමරිකන් ඩොලර් දෙදාහක් පමණයි. ලංකාවේ ඒක පුද්ගල ආදායම එමෙන් දෙගුණයක්. ඇමරිකාවේ ඒක පුද්ගල ආදායම ඉන්දියාවේ මෙන් තිස් ගුණයක්.

ඇමරිකාවට වගේම ලංකාවට සාපේක්ෂවත් ඉන්දියාවේ ශ්‍රමය ලාබයි. වී ගොවිතැන සඳහා අවශ්‍ය ශ්‍රමය වෙනුවෙන් ඉන්දියාවේදී ගෙවිය යුත්තේ ලංකාවේදී ගෙවන්නට අවශ්‍ය මිලට වඩා අඩු මිලක්. ඇමරිකාවේදීනම් මිනිස් ශ්‍රමය වෙනුවෙන් විශාල මිලක් ගෙවිය යුතුයි.

ශ්‍රමය වෙනුවෙන් ඉන්දියාව මෙන් දෙගුණයක මිලක් ගෙවන ලංකාවට ඉන්දියාවේ නිපදවන සහල් සමඟ තරඟ කරන්න බැරි වෙන්නත්, ඉන්දියාව මෙන් තිස් ගුණයක මිලක් ගෙවන ඇමරිකාවට ඉන්දියාවේ නිපදවන සහල් සමඟ තරඟ කරන්න පුළුවන් වෙන්නත් හේතුව කුමක්ද?

පහත වගුවේ තිබෙන්නේ ඉන්දියාවේ හා ඇමරිකාවේ අක්කරයක වී වවන්න යන වියදමයි. ඇමරිකාවට ඩොලර් දාහක් වියදම් වුනත්, ඉන්දියාවට වියදම් වෙන්නේ ඩොලර් හාර සීයක් පමණයි. ඉන්දියාවේ වී ගොවියෙක් මේ වියදම ආවරණය කර ගන්න අක්කරයකින් ලබා ගත යුත්තේ වී කිලෝ ග්‍රෑම් 1330ක් පමණයි. එතැනින් උඩ ලාභ. එහෙත්, ඇමරිකාවේ වී ගොවියෙක්ට ලාබ ලබන්න හැකි වෙන්නේ අක්කරයකින් වී කිලෝ ග්‍රෑම් 3300කට වඩා වැඩියෙන් ලබා ගත්තොත් පමණයි.

ඇමරිකාවේ ගොවියෙක් අක්කරයකින් වී කිලෝ ග්‍රෑම් 3400ක් පමණ ලබා ගන්නවා. ඒ නිසා, සුළු වුවත් ලාබයක් තිබෙනවා. ඉන්දියාවේ කුඹුරු ඉඩම් අක්කරයකින් ලැබෙන්නේ වී කිලෝ ග්‍රෑම් 1080ක පමණ ප්‍රමාණයක් පමණයි. ඒ නිසා ඉන්දියාවේ ගොවියෙකුට වී වගාවෙන් ඇත්තටම ලාබයක් නැහැ. එහෙමනම්, ඉන්දියාවේ ගොවීන් වී වගා කරන්නේ ඇයි?

ඉන්දියාවේ ගොවියෙකු අක්කරයක වී වවන්න යන වියදමෙන් අවම වශයෙන් 40%ක් මුදල් ලෙස වැය වන වියදම් නෙමෙයි. මේ ප්‍රමාණය 50% පමණ දක්වා කොටසක් වෙන්න පුළුවන්. ගොවි පවුලේ සාමාජිකයින් විසින් යොදවන ශ්‍රමය ඇත්තටම වියදමක් වුවත් ඒ වෙනුවෙන් පවුලේ අය වැටුප් ලබා ගන්නේ නැහැ. තමන්ට අයත් ඉඩම වී ගොවිතැන වෙනුවෙන් යොදා ගැනීමේ  ආවස්ථික පිරිවැයත් එවැනිම නොපෙනෙන වියදමක්. බොහෝ විට ගොවිතැන් වැඩ වලට යොදා ගන්න හරක් තමන්ගේම හරක්.

ඉන්දියාවේ බොහෝ ගොවීන්ට මෙන්ම ලංකාවේ බොහෝ ගොවීන්ටත් ඉහත කී වියදම් වියදම් සේ දැකිය හැකි අවබෝධයක් නැහැ. ඔවුන් වියදම් සේ දකින්නේ අතින් වියදම් වන මුදල් පමණයි. අක්කරයකින් වී කිලෝ ග්‍රෑම් 900ක් ලැබෙන විට ඒ වියදම් ආවරණය වෙනවා. ගොඩක් ගොවීන් හිතන්නේ ඉතිරි මුදල ලාබයක් කියලයි. එහෙත්, නොපෙනෙන වියදම් සැලකූ විට ඒ ලාබය පාඩුවක් බවට පත් වෙනවා.

References

McBride, W. D. et al. (2018). US Rice Production in the New Millennium: Changes in Structure, Practices, and Costs. Economic Research Service, Economic Research Bulletin, (202).

Show, S. (2018). Cost of Cultivation and Profitability of Agriculture in West Bengal: A Study with Special Reference to Backward Region of West Bengal. Economic Affairs, 63(4), 1067-1075.

මඩ සෝදාගෙන ගොඩ එන ඇමරිකාවේ වී ගොවිතැන

ඇමරිකානුවන්ගේ ප්‍රධාන ආහාරය බත් නෙමෙයි. ලාංකිකයෙක් වසරකට හාල් කිලෝග්‍රෑම් සීයක් විතර පරිභෝජනය කරද්දී ඇමරිකානුවෙකුගේ වාර්ෂික හාල් පරිභෝජනය කිලෝග්‍රෑම් දහයක පමණ ප්‍රමාණයක්. ඇමරිකාව අනාදිමත් කාලයක සිට වී ගොවිතැන් කළ රටකුත් නෙමෙයි. දාහත්වන සියවසේ අග භාගයේදී මැඩගස්කරයෙන් ඇමරිකාවට මුලින්ම වී හඳුන්වා දී ඇති සේ සැලකෙන නමුත් හරියකට වී වගාවක් පටන් අරන් තියෙන්නේ පසුගිය සියවසේ මුල් කාලයේදී.

වී ගොවිතැන හා අදාළ, ශත වර්ෂ ගණනාවක් තිස්සේ පරම්පරාවෙන් පරම්පරාවට සම්ප්‍රේෂණය වූ සම්ප්‍රදායික දැනුමක් ඇමරිකානුවන්ට නැහැ. ඇමරිකාවේ වී ගොවිතැන ඉතා අසීරුවෙන් සීහුම් නැහැසුම් ක්‍රමයට පටන් ගත් කටයුත්තක්. හැබැයි ඇමරිකාව මේ වෙද්දී සාර්ථක ලෙස වී ගොවිතැන් කර, වී හා සහල් අපනයනයෙන් වාර්ෂිකව විශාල අපනයන ආදායමක්ද උපයනවා.

වී ගොවිතැන සඳහා සුදුසු කාලගුණයක් හා සුදුසු පසක් අවශ්‍ය බව මෙය කියවන අයට අමුතුවෙන් කිව යුතු දෙයක් නෙමෙයි. ඒ තත්ත්වයන් තියෙන්නේ ඇමරිකාවේ සීමිත තැන් කිහිපයක පමණයි. ඒ නිසා, ඇමරිකාවේ වී ගොවිතැන ආකන්සා, කැලිෆෝනියා, ටෙක්සස්, ලුවිසියනා, මිසුරී හා මිසිසිපි ප්‍රාන්ත වලට අයත් වී වගා කලාප හතරකට සීමා වී තිබෙනවා. ඒ ආකන්සා තණබිම්, කැලිෆෝනියාවේ සැක්රමෙන්ටෝ නිම්නය, ටෙක්සස් ප්‍රාන්තයේ හා ලුවිසියානා ප්‍රාන්තයේ නිරිතදිග කොටස් ඇතුළත් ගල්ෆ් වෙරළ තීරය සහ මිසූරි, මිසිසිපි, ආකන්සා, ලුවිසියනා ප්‍රාන්ත හරහා දිවෙන මිසිසිපි ගඟ දෙපස බිම් තීරුව යන කලාප හතරයි. මේ එක් එක් කලාපයේ අදාළ කාලගුණයට හා පසට උචිත වෙනස් වී වර්ග වගා කෙරෙනවා.

පසුගිය 2019 වසරේදී ඇමරිකාවේ ඉඩම් අක්කර 2,472,000ක වී වගා කර තිබෙනවා. සංසන්දනාත්මකව බලනවානම් 2018/19 මහ කන්නයේදී ලංකාවේ දිස්ත්‍රික්ක විසි පහේම වී වගා කර ඇති ඉඩම් අක්කර ගණන 1,789,000ක්. ලංකාව 2018 කන්න දෙකේදීම වී මෙට්‍රික් ටොන් 3,930,000ක් නිපදවද්දී, ඇමරිකාව එම වසරේදී වී මෙට්‍රික් ටොන් 7,107,000ක් නිපදවා තිබෙනවා. ඇමරිකාව ඉඩම් හෙක්ටයාරයකින් වී කිලෝග්‍රෑම් 8,460ක් පමණ ලබා ගනිද්දී, 2018 යල හා මහ කන්න වලදී ලංකාවේ අස්වැන්න පිළිවෙලින් ඉඩම් හෙක්ටයාරයකට වී කිලෝග්‍රෑම් 4,683ක් හා 4,302ක් පමණයි. කාලයක් තිස්සේ පරීක්ෂණයට ලක් වූ සම්ප්‍රදායික දැනුමක් හා පළපුරුද්දක් තිබූ පමණින් හොඳම ප්‍රතිඵල ලබා ගන්න බැහැ.

ලංකාවේ නිපදවන වී ප්‍රමාණය ලංකාවේ පරිභෝජනය සඳහාවත් ප්‍රමාණවත් නැහැ. ඒ නිසා, ලංකාවට යම් ප්‍රමාණයක් හෝ සහල් ආනයනය කරන්න සිදු වෙනවා. ඇමරිකාවේ සහල් පරිභෝජනය ලංකාවේ තරමට වඩා අඩු නැතත් නිෂ්පාදන ඵලදායීතාවය ඉතා ඉහළ නිසා ඇමරිකාව වී සහ සහල් අපනයනය කර විශාල ආදායමක් උපයනවා. 2019දී ලංකාවේ සහල් පරිභෝජනය මෙට්‍රික් ටොන් 2,850,000 ක් වෙද්දී ඇමරිකාවේ සහල් පරිභෝජනය මෙට්‍රික් ටොන් 4,224,000ක්. ඇමරිකාව විසින් අපනයනය කර ඇති සහල් ප්‍රමාණය මෙට්‍රික් ටොන් 3,143,000ක්.

ඇමරිකාව මේ වන විට සහල් අපනයනය අතින් ලෝකයේ පස්වන හෝ හයවන රටයි. ඇමරිකාවේ නිපදවන සහල් මිල දී ගන්නා රටවල් අතර කැනඩාව, මෙක්සිකෝව, දකුණු ඇමරිකානු රටවල්, මැද පෙරදිග රටවල් මෙන්ම චීනය, ජපානය හා දකුණු කොරියාව ඇතුළු ආසියානු රටවල්ද සිටිනවා. ඇමරිකාව මේ ආකාරයට විශාල ලෙස සහල් අපනයනය කළත් ඇමරිකාවේ දේශීය වී ගොවිතැන රැක ගැනීම සඳහා රටට සහල් ආනයනය කිරීම තහනම් කර නැහැ. පසුගිය වසරේදී ඇමරිකාව විසින් ආනයනය කර තිබෙන සහල් ප්‍රමාණය මෙට්‍රික් ටොන් 1,032,000ක්.

ඇමරිකාවේ දේශීය වී ගොවියා ඇමරිකාවට විවිධ රටවලින් නිදහසේ එන ආනයනික සහල් සමඟ තරඟ කළ යුතුයි. අප බොහෝ විට මිල දී ගන්නේ ලංකාවෙන් එන සහල් වර්ගයි. ලංකාවෙන් එන හාල් ඇමරිකාවේ හදන හාල් වලට වඩා මිල අධිකයි. එහෙත්, අපේ රුචිකත්වය තිබෙන්නේ ලංකාවේ හදන හාල් වර්ග වලට නිසා අප විසින් කැමැත්තෙන්ම මේ වැඩි මිල ගෙවනවා.

ඇමරිකාවේ මිනිස් ශ්‍රමය ලංකාවට සාපේක්ෂව ගොඩක් මිල අධික බව රහසක් නෙමෙයිනේ. ඒ කියන්නේ වී ගොවිතැන සඳහා යොදා ගන්නා ශ්‍රමිකයින්ට ලංකාවේ හැටියට ලොකු වැටුපක් ගෙවන්න වෙනවා. එහෙම වෙලත් ඇමරිකාවේ වී ගොවියා විශාල ලාබයක් ලබන්නේත් ලංකාවේ වී ගොවියා හැමදාම දුප්පතෙකුව සිටින්නේත් ඇයි? ඇමරිකාව සහල් අපනයනය කරද්දී ලංකාවට සහල් ආනයනය කරන්න වෙලා තියෙන්නේ ඇයි? ඇමරිකාවේ වී ගොවියෙකුට ශ්‍රමය ඉතා ලාබ චීනය, ඉන්දියාව, පකිස්ථානය වගේ රටවල නිපදවා ඇමරිකාවට එවන හාල් වල මිලට අඩුවෙන් හාල් විකුණා සැලකිය යුතු ලාබයක් ලබන්න හැකි වී තිබෙන්නේ කොහොමද? පොහොර සහනාධාර, වී සඳහා සහතික මිල, නොමිලේ වතුර ඇතුළු සහන පැකේජයක් රජයෙන් ලැබෙද්දී ලංකාවේ වී ගොවියාට පිටරටින් එන හාල් එක්ක තරඟ කරන්න බැරි ඇයි?

වෙනත් බොහෝ කෘෂිකාර්මික නිෂ්පාදන හා අදාළවත් ඔය වගේම ප්‍රශ්න ටිකක් අහන්න පුළුවන්.

ධනවාදයේ ඊළඟ යාමය හා බුෆේ කෑම

ආර්ථික විද්‍යාව උගන්වන විට කියා දෙන පළමු කරුණක් වන්නේ "මිනිසුන්ගේ ආශාවන් අසීමිත වුවත් එම ආශාවන් සැපිරීම සඳහා තිබෙන සම්පත් ප්‍රමාණය සීමිතයි" කියන එක. මේ කරුණ බොහෝ විට නිවැරදියි. එහෙත්, හැම විටම නෙමෙයි. ආශාවන් සංතෘප්ත වන කිසියම් අවස්ථාවක් තියෙනවා.

අපි බොහෝ දෙනෙකුට ජීවිතයේ සෑහෙන කාලයක් හිතේ හැටියට කන්න ලැබී නැහැ. ඒ කියන්නේ බඩගින්නේ හිටියා කියන එකම නෙමෙයි. බඩගින්න නිවා ගන්න තිබුණේ සීමිත තේරීම් ටිකක් පමණයි කියන එකයි. එහෙම අත්දැකීමක් කවදාවත් නොලැබූ අය ඇති. එහෙත්, ලංකාවේ මා දැන සිටි හැම දෙනෙක්ම හිටියේ මේ බෝට්ටුවේ. මම හිතන්නේ අදටත් ලංකාවේ මධ්‍යම පාන්තිකයින්ට පවා කෑම කියන්නේ නොසංසිඳුණු ආශාවක්.

ලංකාවේ ආහාර මිල හා ඇමරිකාවේ ආහාර මිල අතර විශාල වෙනසක් නැහැ. එහෙත්, ආදායම් මට්ටම් අතර විශාල වෙනසක් තියෙනවා. ලංකාවේ ඉහළ මධ්‍යම පන්තිකයෙකුට වුවත් ආහාර සඳහා යන වියදම ඇඟට දැනෙනවා. නමුත්, ඇමරිකාවේ සාපේක්ෂව අඩු ආදායමක් ලබන කෙනෙකුට වුවත් ආහාර සඳහා යන වියදම සීමාකාරී සාධකයක් නෙමෙයි. මෙයින් මා කියන්නේ ඇමරිකාවේ කුසගින්නේ සිටින කිසිවෙකුත් නැහැ කියන එක නෙමෙයි. එවැනි අයත් යම් ප්‍රමාණයක් ඉන්නවා.

මා හැදුනේ වැඩුණේ මුහුදුබඩ පළාතක නෙමෙයි. බොහෝ විට අපේ සත්ත්ව ප්‍රෝටීන් ප්‍රභව වුනේ බිත්තර, කරවල හාල්මැස්සන් සහ ටින් මාළු. අලුත් මාළු හෝ මස් ආහාරයට ගත්තානම් ඒ අතරින් පතර දවසකයි. බොහෝ විට කළේ බතක් තම්බාගෙන අල පරිප්පු වගේ දෙයක් එක්ක හෝ වෙන මොනවා හරි එළවළුවක් එක්ක කන එකයි. නිතර මැල්ලුම් කෑවේ වත්තෙන් ඕනෑ වෙලාවක මොනවා හෝ පලා කොළයක් හොයාගන්න පුළුවන් වූ නිසා මිස ගුණ ගැන සලකා නෙමෙයි.

පාසැලේ හවස පන්ති හෝ වෙනත් අතිරේක ක්‍රියාකාරකමක් තිබුණු දවසට අපි ගෙදරින් බත් එකක් බැඳගෙන යනවා. පන්තියේ අනිත් ළමයිනුත් බත් එකක් ගේනවා. අපි මේ බත් මුල් ලෙහාගෙන කන්නේ එකටයි. බොහෝ විට බත් එකේ තිබෙන දේවල් හුවමාරු කර ගන්නවා. කන්තෝරු වල වැඩ කරන අයටත් මේ පුරුද්ද තියෙනවා.

ඔය විදිහට පාසැලට හෝ කන්තෝරුවට ගෙනියන බත් පැකට් එකෙන් කුස පුරවනවාට අමතරව තවත් දේවල් කරනවා. බත් එකේ තියෙන්නේ මොනවද කියන එකෙන් සමාජ තත්ත්වය පෙන්වනවා. ගෙදරදී සම්බෝලයි බතුයි කන එක ප්‍රශ්නයක් නොවුණත් පාසැලේදී හෝ කන්තෝරුවේදී ඒ වගේ දුප්පත් බත් මුලක් දිග අරින කෙනෙක් එසේ කරන්නේ ලැජ්ජාවෙන්. කුකුළු මස් වගේ දෙයක් තිබෙනවානම් එය ආඩම්බරයට කරුණක්. එය කෙනෙකුගේ සමාජ තත්ත්වය පිළිබිඹු කරනවා.

ගෙදරකට ඉඳහිට දවසක කුකුළු මස් ගෙනා විට අහල පහළ ගෙවල් වලටත් දීසියක් යවනවා. ඒ අයත් ඒකම කරනවා. මෙහි බෙදා හදාගෙන කෑමේ හොඳ ගුණය තිබෙනවා තමයි. නමුත්, ඒ එක්කම අපිත් කුකුළු මස් කනවා කියා අනෙකාට පෙන්වීමකුත් මෙහි තිබෙනවා.

පාසැල් වල හා කන්තෝරු වල බත් මුල් බෙදාගෙන කන කණ්ඩායම් වලට බොහෝ විට එකතු වෙන්නේ එකම විදිහේ බත් මුල් අරගෙන එන අයයි. ඉඳහිට දවසක බත් මුල දුප්පත් වීම ප්‍රශ්නයක් නොවුනත් හැමදාම දුප්පත් බත් මුලක් ගේන කෙනෙකුට කණ්ඩායමේ ඉන්න අමාරුයි. වඩා පෝසත් බත් මුලක් ගේන කෙනෙකුටත් එහෙමයි.

ආහාර යනු ඕනෑම කෙනෙකුට හිතේ හැටියට අවශ්‍ය පමණ කන්න නොලැබෙන සුඛෝපභෝගී පරිභෝජනයක්ව පවතින තාක් කෙනෙකුගේ බත් මුලෙන් සමාජ තත්ත්වය නිරූපණය වීමක්ද වෙනවා. එය තව දුරටත් කුසගින්න නිවන දෙයක් පමණක් නෙමෙයි.

අඳින ඇඳුම්, පාවිච්චි කරන වාහනය වගේ දේවල් වලින් සමාජ තත්ත්වය පිළිබිඹු කරන්නෙත් ඔය පදනමින්මයි. කැමති ඇඳුමක් මිල දී ගන්න එක ඕනෑම කෙනෙකුට පහසුවෙන් කළ හැකි දෙයක්නම් කාටවත් තමන්ගේ ඇඳුමෙන් සමාජ තත්ත්වය පෙන්නන්න බැහැ. ඒ නිසා, තමන්ට පහසු මොන ඇඳුමක් ඇන්දත් එහි අවුලක් නැහැ. කැමති විදිහක වාහනයක් මිල දී ගන්න එක ඕනෑම කෙනෙකුට කළ හැකි දෙයක්නම් කෙනෙක් වාහනයක් ගන්නේ තමන්ගේ ප්‍රවාහන අවශ්‍යතාවය සපුරා ගන්න පමණයි.

කාලයක් ගිහින් කඩෙන් කෑම කන්න හරි පිටින් බත් මුලක් මිල දී ගන්න හරි පටන් ගත්තට පස්සේ ගෙදරදී නොලැබෙන යම් තේරීමක් ලැබෙනවා. චිකන්, බීෆ්, මාළු, බිත්තර නැත්නම් නිකම්ම එළවළු කෑම එකක්. ඔය තේරීම් අතරත් සත්ත්ව ප්‍රෝටීන් එකකට වඩා නැහැ. චිකන්, බීෆ්, මාළු කියා කීවත් යාන්තම් රහ බලන්න මිසක් හිතේ හැටියට කන්න ඔය දේවල් ලැබෙන්නේ නැහැ.

පස්සේ පස්සේ ලංකාවේ චීන අවන්හල් බෝ වුනානේ. ඒවායේනම් චිකන් ඩෙවල් වගේ දීසි තිබුණා. සාපේක්ෂව මිල අධිකයි. මස් ටිකක් වැඩිපුර තිබුණත් ඒවා එන්නෙත් තත්කාලි, මාළු මිරිස් මහ ගොඩක් එක්කයි. හතර පස් දෙනෙක් එක්ක ගියොත් බොහොම ඉක්මණට මස් කෑලි ටික වාෂ්ප වෙනවා. ඉතුරු වෙන්නේ තත්කාලී මාළු මිරිස් ටික විතරයි.

මම හිතන්නේ ඒ දවස් වල බුෆේ තිබුණේ ප්‍රධාන පෙළේ හෝටල් වල විතරයි. ඒවායින්නම් හිතේ හැටියට කන්න බාධාවක් තිබුණේ නැහැ. නමුත්, මිල ඉතාම අධිකයි. මට මතක හැටියට සාමාන්‍ය හෝටලේක කෑම වේලක් රුපියල් විස්සක් විසිපහක් වගේ වූ කාලයක ලොකු හෝටලේක බුෆේ එක දාහකට වඩා වැඩියි. නමුත්, තිබුණු තේරීම් ප්‍රමාණය දිහා බැලුවහම මිලේ වැරැද්දක් පෙනෙන්නේ නැහැ. තේරීම් ප්‍රමාණය ඉතා විශාලයි. කැමති තරමක් බෙදාගෙන කන්නත් පුළුවන්.

මේ බුෆේ ක්‍රමය ඇමරිකාවේ ජනප්‍රියයි. විශේෂයෙන්ම චීන, ඉන්දියානු, තායි වගේ අවන්හල් බොහෝ විට බුෆේ ක්‍රමයට කෑම සපයනවා. ඇමරිකන් ආහාර බුෆේ ක්‍රමයට දෙන තැනුත් තිබෙනවා. විවිධ ආහාර වර්ග ගණනාවක් වෙන වෙනම තිබෙන තැනුත් තියෙනවා.මේ වගේ තැනකට ගියාම කැමති දෙයක්, කැමති ප්‍රමාණයක් කන්න පුළුවන්.

වැදගත්ම කරුණ මේ වගේ බුෆේ ආහාර වේලක මිලයි. බොහෝ විට එම මිල ඉතා අඩු මිලක්. තනි කෑම වේලක් ඇණවුම් කළොත් බොහෝ විට ඊට වඩා වැඩි වියදමක් යනවා. එහෙම වෙන්නේ කොහොමද?

මේක නිෂ්පාදනයේ එක අදියරකදී සිදු වන දෙයක්. ලංකාවේදී ආහාර වේලක් පිළියෙළ කරන්න අවශ්‍ය අමුද්‍රව්‍ය සඳහා වැය කළ යුතු මුදලට සාපේක්ෂව එම ආහාර පිළියෙල කිරීම සඳහා අවශ්‍ය වන ශ්‍රමය ගොඩක් ලාබයි. නමුත්, ඇමරිකාවේ තත්ත්වය එහි විලෝමයයි. ලංකාවේ අවන්හල් හිමියෙක් උත්සාහ කරන්නේ හැකි තරම් අමුද්‍රව්‍ය ඉතිරි කර ගන්න වුවත් ඇමරිකාවේ අවන්හල් හිමියෙක් උත්සාහ කරන්නේ හැකි තරම් ශ්‍රමය ඉතිරි කර ගන්නයි.

එක් එක් ඇණවුම වෙනුවෙන් වෙන වෙනම ආහාර පිළියෙල කරන්න ගියොත් විශාල මිනිස් ශ්‍රමයක් අවශ්‍ය වෙනවා. ඇමරිකාවේදී මිනිස් ශ්‍රමය මිල අධිකයි. කෑම වර්ග ගණනාවක් එකවර හදා පාරිභෝගිකයාට කැමති දෙයක් තෝරා ගන්න සැලැස්වූ විට ශ්‍රමය වෙනුවෙන් යන විශාල මුදලක් ඉතිරියි. ඒ නිසා කෑම වේලක් අඩුවට දෙන්න පුළුවන්.

හැබැයි එන පාරිභෝගිකයෝ ඇරියස් අල්ලන්න බලාගෙන එන බඩගිණි කාරයෝනම් මේ වැඩේ හරියන්නේ නැහැ. ඇමරිකාවේ එවැනි තත්ත්වයක් නැති නිසා මේ ක්‍රමය වැඩ කරනවා. කාටවත් අනවශ්‍ය තරමට කෑම බෙදාගෙන නාස්ති කරන්න උවමනාවක් නැහැ. බෙදාගත්ත ප්‍රමාණය මදිනම් නැවත නැවත බෙදාගන්න බාධාවක් නැහැනේ.

දැන් මේ වගේ බුෆේ එකකට එන අයට තමන් කැමති දේ කැමති පමණ බෙදාගෙන කන්න නිදහස තිබෙනවා. ගාණ දරාගන්න අමාරු ගාණක් නෙමෙයි. මෙනුපත බලා කිසියම් දීසියක් ඇනවුම් කළොත් බොහෝ විට වැඩි මිලක් ගෙවන්න වෙනවා.

කවුරුත් ගෙවන්නේ එකම මිල වුවත් එක් එක් කෙනා කන්නේ තමන්ගේ බඩගින්නේ ප්‍රමාණයට හා රුචිකත්වය අනුවයි. බුෆේ එකෙන් කරලා තියෙන්නේ සමානාත්මතාවය ඇති කිරීමක්. එය ධනවාදය තුළ ඇති වූ නෛසර්ගික සමතුලිතතාවයක්. එක එක්කෙනා කන ප්‍රමාණය ගණන් බලා වෙන වෙනම මිල නියම කිරීමට සාපේක්ෂව මේ ක්‍රමය කාර්යක්ෂමයි.

ඇමරිකාවේ කෘෂිකාර්මික අංශයේ ඉහළ කාර්යක්ෂමතාවය නිසා ශ්‍රමයේ මිල එක්ක බැලුවහම අමු ආහාර වල මිල ඉතා අඩුයි. ඒ නිසා ශ්‍රමය නාස්ති කිරීමේ පාඩුවට වඩා ආහාර නාස්ති කිරීමේ පාඩුව අඩුයි. ඔය වැඩේ වෙන්නේ බුෆේ වලදී පමණක් නෙමෙයි. නිෂ්පාදන කාර්යක්ෂමතාවය එක සීමාවක් පැන්නට පස්සේ ඕනෑම වෙළඳපොලක ඔය වගේ දෙයක් වෙන්න පුළුවන්. හැබැයි ඒ සීමාවට යන එක දුෂ්කර ගමනක්!

පූර්ව කෝවිඩ් ලෝකය

මිනිසුන්ගේ කුදු මහත් අවශ්‍යතා අතරින් ප්‍රමුඛම අවශ්‍යතාවය ආහාර කියා කියන්න පුළුවන්. ඕනෑනම් තවත් පියවරක් පසුපසට ගිහින් මිනිස්සුන්ගේ ලොකුම ආශය ජීවත් වීමට ඇති ආශාව කියා කියන්න පුළුවන්. ජීවත් වෙන්න කෑම අවශ්‍ය වන නිසා ඒ එක්කම කෑම සඳහා වන අවශ්‍යතාවය මතු වෙනවා. ඉතිහාසය පුරා මිනිස්සු කෑම හොයා ගන්න බොහෝ අරගල කර තිබෙනවා.

ස්වභාවිකව හමු වෙන ආහාර වලින් පමණක් මිනිස්සුන්ට නඩත්තු වෙන්න පුළුවන් කාලයක් තිබුණා. ආහාර එකතු කරන්නෝ විදිහට එහෙමත් නැත්නම් දඩයක්කාරයෝ හැටියට මිනිස්සු ගත කරපු ඒ යුගයේදී බොහෝ මිනිස්සුන්ට එක්කෝ ආහාර නැති කමින් එහෙමත් නැත්නම් වෙනත් සතෙකුගේ ආහාරයක් වීමෙන් ජීවිතය අඩු වයසකදී අවසන් කරන්න සිදු වුනා. ඒ නිසා, ඒ කාලයේදී මිනිස් ජනගහණය ලොකුවට වර්ධනය වුනේ නැහැ. මේ තත්ත්වය තීරණාත්මක ලෙස වෙනස් වුනේ මිනිස්සු කෘෂිකාර්මික ජීවිතයකට පුරුදු වීමෙන් පසුවයි. ඒ එක්කම මිනිසුන්ගේ ජනගහණ වර්ධන වේගයත් යම් තරමකින් ඉහළ ගියා.

මුල් කාලයේදී කෘෂිකාර්මික නිෂ්පාදන සඳහා අවශ්‍ය වුනේ මිනිස් ශ්‍රමය හා ඉඩම් පමණයි. ඉඩම් සීමාකාරී සාධකයක් නොවූ නිසා සීමාකාරී සාධකය වුනේ මිනිස් ශ්‍රමයයි. මිනිස් ශ්‍රමය නිපදවන්න ආහාර අවශ්‍ය වුනා. ආහාර නිපදවන්න මිනිස් ශ්‍රමය අවශ්‍ය වුනා. මිනිස් ශ්‍රමය හා ආහාර අතර ශක්ති සංස්ථිතිය චක්‍රීය ලෙස සිදු වෙද්දී නිෂ්පාදන අතිරික්තයක් ලොකුවට තිබුණේ නැහැ. ඇතැම් කාල වල ඇතැම් ප්‍රදේශ වල නිෂ්පාදන අතිරික්තයක් නොතිබුණා නෙමෙයි. ඒ බොහෝ විට වාසිදායක කාලගුණ තත්ත්වයන් පැවති විටයි.

කෘෂි කර්මාන්තය සඳහා යන්ත්‍ර සූත්‍ර භාවිතය ආරම්භ වීමත් සමඟම නිෂ්පාදන කාර්යක්ෂමතාවය සැලකිය යුතු ලෙස ඉහළ ගියා. මෙයට සමාන්තරව කෘෂිකාර්මික ඉඩම් සීමාකාරී සාධකයක් වෙන්න පටන් ගත්තා. අවසාන ප්‍රතිඵලය වුනේ නිෂ්පාදිතය ශ්‍රමිකයා, ඉඩම් හිමිකරු සහ අනෙකුත් නිෂ්පාදන සාධක වල හිමිකරු අතර බෙදී යා යුතු වීමයි. දැන් පවතින තත්ත්වය මෙවැන්නක්.

කෘෂිකාර්මික නිෂ්පාදිත ප්‍රමාණය වැඩි කරන්නනම් ශ්‍රමය, ඉඩම් හා යන්ත්‍ර සූත්‍ර කියන නිෂ්පාදන සාධක තුනෙන් එකක් හෝ වැඩි ගණනක් වැඩි කළ යුතුයි. එහිදී, මේ එක් එක් සාධකයක් වෙනුවෙන් අමතර මිලක් ගෙවිය යුතු වෙනවා. ඉහළ දැමිය යුත්තේ කවර සාධකයද කියන එක තීරණය වන්නේ මේ එක් එක් සාධකය වැඩි කළ විට ලැබෙන ප්‍රතිඵල හා ඒ වෙනුවෙන් ගෙවිය යුතු මිල මතයි. මෙහිදී මා යන්ත්‍ර සූත්‍ර කීමේදී අදහස් කරන්නේ ඉඩම් හැර නිෂ්පාදනය සඳහා යොදා ගැනෙන අනෙකුත් සියලු ආකාර වල ප්‍රාග්ධනයයි.

බ්‍රිතාන්‍යයින් ලංකාවට පැමිණ තේ වැවුවේ ලංකාවෙන් අඩු වියදමකින් ඉඩම් හොයා ගන්න පුළුවන් වූ නිසයි. ඉන්දියාවෙන් ලංකාවට ශ්‍රමිකයින් ගෙනාවේ ඉන්දියාවේ ශ්‍රමය වඩා ලාබ වූ නිසයි. ඒ යුගයේ මෙන් බලය යොදා භූමිය අත්පත් කරගෙන කෘෂිකාර්මික ඉඩම් ප්‍රසම්පාදනය කර ගැනීම දැන් කිසිම රටකට කළ හැකි දෙයක් නෙමෙයි. ඒ නිසා, කෘෂි කර්මාන්තයෙන් ලාබ ගන්නනම් එක්කෝ ඉඩම් ඇති තැනකට ලාබ ශ්‍රමය රැගෙන එන්න වෙනවා. එසේ නැත්නම්, ලාබ ශ්‍රමය ඇති තැනකින් වැඩි මිලක් හෝ ගෙවා ඉඩම් හොයා ගන්න වෙනවා.

රටක ආර්ථිකය ටිකෙන් ටික ඉදිරියට යන කොට ශ්‍රමයේ මිලත් ටිකෙන් ටික ඉහළ යනවා. ඇමරිකාවේ ඒක පුද්ගල ආදායම ඩොලර් 60,000ක් පමණ වෙනවා. ඉන්දියාවේනම් මේ අගය ඩොලර් 2000ක් පමණයි. තිස් ගුණයක පමණ වෙනසක්. අපි හිතමු ඇමරිකාවේ ශ්‍රමිකයෙකුට දවසකට ඩොලර් සීයක් ගෙවිය යුතුයි කියා. ඉන්දියාවේ ශ්‍රමිකයෙකුටනම් ඩොලර් පහක් පමණ ගෙවීම ප්‍රමාණවත්. එහෙමනම්, ඇමරිකාවේ කෘෂිකාර්මික අංශයේ ව්‍යවසායකයෙක් මිල වැඩි ඇමරිකානු ශ්‍රමිකයෙක් වෙනුවට මිල අඩු ඉන්දියානුවෙක්ව ආදේශ නොකරන්නේ ඇයි? එසේ නොකර ඉන්දියාවේ අඩු ශ්‍රමය යොදා ගෙන නිපදවන අර්තාපල් රාත්තලක මිලට වඩා අඩුවෙන් ඇමරිකාවේ පාරිභෝගිකයෙකුට අර්තාපල් රාත්තලක් සපයන්නේ කොහොමද?

ඇමරිකානු ශ්‍රමිකයා වෙනුවට ඉන්දියානු ශ්‍රමිකයා ආදේශ කරන්නනම් එක්කෝ ඉන්දියානු ශ්‍රමිකයාව ඇමරිකාවට ගේන්න වෙනවා. එහෙම නැත්නම්, ගොවිපොළ ඉන්දියාවට ගෙනියන්න වෙනවා.

මෙතැනදී ඇමරිකාවේ ධනවාදයට ඇමරිකාවේ දේශපාලනය සම්මුඛ වෙනවා. අර ඉන්දියානුවාව ඇමරිකාවට ගෙනත් වහලෙකුට වගේ සලකන්න බැහැ. එහෙම කරපු යුගය අවසන් වෙලා ගොඩක් කල්. ඉන්දියානු ශ්‍රමිකයා ඇමරිකාවට පැමිණි වහාම ඔහුත් ඇමරිකානුවෙක් වෙනවා. ඇමරිකානුවෙකුගේ ශ්‍රමය වෙනුවෙන් ගෙවන මිලම ඔහුටත් ගෙවන්න වෙනවා. සමහර විට පොඩ්ඩක් අඩුවෙන් වෙන්න පුළුවන්. මේ වැඩෙන් ලැබෙන විශේෂ වාසියක් නැහැ.

කන්ද මහමත් ළඟට එන්නේ නැත්නම් මහමත්ට කන්ද ළඟට යන්න බැරිද? ඉන්දියාව ඉඩම් සුලභ රටක් වෙලා ඇමරිකාව ඉඩම් හිඟ රටක් වුනානම් සමහර විට එහෙම වෙන්න ඉඩ තිබුණා. නමුත්, ඇමරිකාව කියන්නේ ඉන්දියාව වගේ තුන් ගුණයක් ලොකු එහෙත් ඉන්දියාවේ මෙන් හතරෙන් එකක ජනගහණයක් සිටින රටක්. ඇමරිකාවට සාපේක්ෂව ඉන්දියාවේ ඉඩම් හිඟයි. ලෝකයේ ශ්‍රමය ලාබ ගොඩක් රටවල් වලට සාපේක්ෂව ඇමරිකාව ඉඩම් ප්‍රශ්නයක් නැති රටක්. අනෙක් අතට ඉඩම් හා ලාබ ශ්‍රමය දෙකම තියෙන රටක් තිබුණත් ඒ ඉඩම් ඇමරිකාවට නිදහසේ ප්‍රයෝජනයට ගන්න පුළුවන්කමක් නැහැ. ඒ නිසා ඒ වැඩෙත් හරියන්නේ නැහැ.

ඔය දෙකම කරන්න බැරිනම්, ඉන්දියාවේ ලාබ ශ්‍රමය එක්ක ඇමරිකාව තරඟ කරන්නේ කොහොමද?

වගා කරන තැන වෙනස් කරන්නත් බැරිනම්, ශ්‍රමය වෙනුවෙන් ගෙවන මිල අඩු කරන්නත් බැරිනම් තරඟකාරීත්වය පවත්වාගන්න ඉතිරිව තිබෙන්නේ තවත් එක විකල්පයක් පමණයි. ඒ නිෂ්පාදන ඒකකයක් සඳහා අවශ්‍ය වන ශ්‍රමය අඩු කර ගැනීම.

අපි ගත්ත උදාහරණයේදී ඉන්දියාවේ ශ්‍රමිකයෙකුට ඩොලර් පහක් පමණක් ගෙවීම ප්‍රමාණවත්. ඒ අනුව, අර්තාපල් කිසියම් නිශ්චිත ප්‍රමාණයක් හදන්න ශ්‍රමිකයින් 30ක් අවශ්‍යනම් ඩොලර් 150ක් යනවා.

ඇමරිකාවේ ශ්‍රමිකයෙකුට දවසකට ඩොලර් සීයක් ගෙවිය යුතුයි. එහෙත්, ඉන්දියාවේ ශ්‍රමිකයින් 30ක් යොදවා හදන අර්තාපල් ප්‍රමාණයම ඇමරිකාවේ එක ශ්‍රමිකයෙකුට හදන්න පුළුවන්නම් ප්‍රශ්නය විසඳිලා.

තාක්ෂනය යොදා ගනිමින් මේ වැඩේ කරන්න පුළුවන්. අදාළ යන්ත්‍ර සූත්‍ර ආදිය වෙනුවෙනුත් පිරිවැයක් දරන්න වෙනවා. නමුත්, ඒ පිරිවැය ඩොලර් 50ට වඩා අඩුවෙන් තියා ගන්න පුළුවන්නම් ඉන්දියාවෙන් අර්තාපල් ආනයනය කරනවාට වඩා ඇමරිකාවේම හදා ගන්න එක වාසියි.

ඇමරිකාවේ සාපේක්ෂව ඉඩම් හිඟයක් නොතිබීමත්, ඇමරිකානු කෘෂිකාර්මික ශ්‍රමය වෙනුවට වඩා ලාබ ශ්‍රමය ආදේශ කරන්න බැරි වීමත් නිසා දිගින් දිගටම සිදු වී තිබෙන්නේ ඇමරිකාවේ කෘෂි නිෂ්පාදන තාක්ෂණයේ කාර්යක්ෂමතාවය වැඩි කිරීම වෙනුවෙන් දිගින් දිගටම ආයෝජන සිදු වීමයි. මෙහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස නිෂ්පාදිතය දිගින් දිගටම ඉහළ යාම සීමා වී තිබෙන්නේ ආහාර සඳහා වන ඉල්ලුම එක්තරා මට්ටමකදී යම් තරමකින් සංතෘප්ත වන නිසයි.

ඉල්ලුම වැඩි නොවෙද්දී සැපයුමත් සීමා වෙනවා. එහෙත්, ඒ අතරම නිෂ්පාදන තාක්ෂණයේ කාර්යක්ෂමතාවයද වැඩි වන නිසා ඇමරිකාවේ කෘෂි කර්මාන්තයට අවශ්‍ය වන ශ්‍රමිකයින් ප්‍රමාණය එන්න එන්නම අඩු වෙනවා. අඩු වන රැකියා වෙනුවට වෙනත් ක්ෂේත්‍ර වල රැකියා අවශ්‍ය වෙනවා. එසේ නැත්නම් ඇමරිකාවේ විශාල රැකියා වියුක්තියක් ඇති වෙනවා. මේ වෙනත් ක්ෂේත්‍ර වන්නේ නිෂ්පාදන හා සේවා අංශයි.

හැබැයි නිෂ්පාදන අංශයේ රැකියා කෘෂිකාර්මික අංශය මුහුණ නොදෙන වෙනත් ගැටළුවකට මුහුණ දෙනවා. කෘෂිකාර්මික ව්‍යවසාය මෙන් නිෂ්පාදන කර්මාන්ත ලාබ ශ්‍රමය තිබෙන තැනකට විතැන් කරන්න අමාරු නැහැ. ලංකාවේ තිබෙන ඇඟලුම් කම්හලක් ඇමරිකාවට ගෙනාවොත් ලංකාවේ ශ්‍රමිකයෙකුට ගෙවන මුදල මෙන් විසි තිස් ගුණයකවත් වැටුපක් ගෙවන්න වෙනවා. ඒ නිසා, කර්මාන්ත රටින් පිටතට ගෙන යාම වඩා වාසිදායකයි. අවසාන ප්‍රතිඵලය වන්නේ ඇමරිකානුවන්ට නිෂ්පාදන අංශයේ රැකියාත් අහිමි වීමයි.

මේ දෙ අංශයේම රැකියා අහිමි වෙද්දී ඇමරිකානුවන්ට ඉතිරි වෙන්නේ සේවා අංශයේ රැකියා. සේවා නිෂ්පාදන ශ්‍රමමූලික වීමත්, එසැණම පරිභෝජනය කරනු මිස ගබඩා කර තබාගෙන පසුව ආනයනය කළ නොහැකි නිසාත් නිෂ්පාදන අංශයේ රැකියා වලට මෙන් සේවා අංශයේ රැකියා වලට ලාබ ශ්‍රමය සමඟ තරඟ කරන්න වෙන්නේ නැහැ. කෝල් සෙන්ටර් ආදිය හරහා යම් ආදේශ වීමක් සිදු වුනත්, ඉතා මෑතක් වන තුරුම ඇමරිකාවේ කෘෂිකාර්මික හා කාර්මික නිෂ්පාදන අංශ වලට අවශ්‍ය නොවන ශ්‍රමය අවශෝෂණය කර ගන්න සේවා අංශයට හැකි වුනා.

කෝවිඩ් පැතිරෙන්න ආසන්න කාලයේ ඇමරිකාවේ ආර්ථිකය මූලික වශයෙන්ම සේවා ආර්ථිකයක්. ඇමරිකාවේ කෘෂිකාර්මික හා කාර්මික අංශ වලට අවශ්‍ය නොවූ ශ්‍රමය අවශෝෂණය කර ගත්තේ සේවා ආර්ථිකයයි. රටේ ආර්ථිකය වර්ධනය වුණෙත් බොහෝ දුරට සේවා ආර්ථිකය වර්ධනය වීමට සමාන්තරවයි. ඒ වුනත්, ශක්තිමත් හා කාර්යක්ෂම කෘෂි ආර්ථිකයක්ද ඇමරිකාවේ දිගටම තිබුණා. ඇමරිකාවේ කෘෂි ආර්ථිකයට ශ්‍රමය වෙනුවෙන් වැඩි මිලක් ගෙවීමෙන් පසුවත් ශ්‍රමය ලාබ අනෙක් රටවල් සමඟ තරඟකාරී වෙන්න පුළුවන්කම තිබුණා.

ඇමරිකාවේ කෘෂිකාර්මික අංශයට සාපේක්ෂව බැලුවොත් නිෂ්පාදන හා සේවා අංශ තරඟකාරී නැහැ. ලංකාවේ අර්තාපල් කිලෝවක් හෝ කුකුළු මස් කිලෝවක් හදන්න යන මිලට වඩා අඩුවෙන් ඇමරිකාවේදී ඒ දේවල් හදාගන්න පුළුවන් වුනත් ලංකාවේ මහන ඇඟළුමක් ඇමරිකන් ශ්‍රමය යොදවා ඒ මිලට හදන්න බැහැ. ලංකාවේ කරණවෑමියෙක් කොණ්ඩය කපන මිලට ඇමරිකානුවෙකුට කොණ්ඩය කපා ගන්න බැහැ. හැබැයි මේ දේවල් ඇමරිකාව ඇතුළේ කරගන්න බැරිකමක් නැහැ. මිල වැඩිකම පමණයි ප්‍රශ්නයකට තියෙන්නේ.

ඇමරිකානුවෙකුට කොණ්ඩය කපා ගන්න අවශ්‍ය වූ විට ලංකාවට යන්න බැහැ. ඒ වැඩේ කරගන්න වෙන්නේ ඇමරිකාවේදීමයි. ඒ නිසා, ඇමරිකාවේදී මේ සේවය සපයන අයෙක් ලංකාවේ කරණවෑමියෙක් තරමටම කාර්යක්ෂම නොවීමේ අවුලක් නැහැ. මෙහිදී මා කාර්යක්ෂම කියන එක අර්ථ දක්වන්නේ නිෂ්පාදන පිරිවැයට සාපේක්ෂවයි.

එහෙත්, නිෂ්පාදන අංශයේ ශ්‍රමිකයෙකුට වෙනත් රටක ලාබ ශ්‍රමය එක්ක තරඟ කරන්න වෙනවා. චීනයේ හෝ ලංකාවේ ලාබ ශ්‍රමය හමුවේ ඇමරිකානුවන්ගේ රැකියා නැති වෙනවා. අනෙක් අතට කෘෂිකාර්මික අංශය වඩා කාර්යක්ෂම වෙද්දී ඒ හේතුව නිසාත් ශ්‍රම අවශ්‍යතාවය අඩු වී රැකියා අහිමි වෙනවා.

අවසන් ගැලවුම්කරු සේවා අංශය වුවත්, ඇමරිකාවේ සේවා අංශය ලෝකයේ වෙනත් රටවල ලාබ ශ්‍රමය හා සැසඳූ විට අකාර්යක්ෂමයි. අකාර්යක්ෂමතාවය ඇති විට ලාබ සොයන ධනවාදය කාර්යක්ෂම විය හැකි ආකාර ගැන හිතනවා. සේවා නිෂ්පාදන එසැණින් පරිභෝජනය කළ යුතු නිසා පාරිභෝගිකයා සිටින ඇමරිකාවෙන්ම මිස ලාබ ශ්‍රමය තිබෙන වෙනත් රටකින් ශ්‍රමය ලබා ගන්න බැහැ. කෝල් සෙන්ටර් වගේ සීමිත අංශ කිහිපයකදී පමණක් එය කළ හැකියි. එහෙත්, ඉන්දියාවේ රියැදුරකුට ඉන්දියාවේ සිට ඇමරිකාවේ වාහනයක් එළවන්න බැහැ. ඉන්දියාවේ ලාබ ශ්‍රමය ඇමරිකාවට රැගෙන ආවොත් එය තව දුරටත් ලාබ ශ්‍රමයක් නොවන නිසා ඒ වැඩේ හරියන්නෙත් නැහැ. එහෙමනම්, සේවා අංශයේ කාර්යක්ෂමතාවය වැඩි කර ගන්නේ කොහොමද?

ඇමරිකාවේ සේවා අංශය තුළ දැන් සිදු වන්නේ කෘෂිකාර්මික අංශය තුළ කලකට සිදු වූ ආකාරයේ පරිවර්තනයක්. ස්වයංකරණය හරහා ඇමරිකාවේ සේවා අංශය කාර්යක්ෂම වෙනවා. ඇමරිකාවේ සේවා අංශයේ පිරිවැය ලාබ ශ්‍රමය ඇති රටවල් හා තරඟ කළ හැකි තරමට කාර්යක්ෂම වෙනවා. එයට සමාන්තරව ඇමරිකානුවන්ගේ රැකියා අහිමි වෙනවා.

කෘෂිකාර්මික අංශය කාර්මීකරණය වෙද්දී මාංශ පේශි ශක්තිය වෙනුවට යාන්ත්‍රික ශ්‍රමය ආදේශ වුනා. එහෙත්, යන්ත්‍ර සූත්‍ර ක්‍රියා කරන්න මිනිස්සු අවශ්‍ය වුනා. මිනිස් මොළයට ආදේශකයක් තිබුණේ නැහැ. ඒ නිසා, සේවා අංශයේ හිතන්න අවශ්‍ය රැකියා වලට ස්වයංකරණය තර්ජනයක් වුනේ නැහැ. නමුත්, දැන් තත්ත්වය වෙනස්. ස්වයංක්‍රීය වාහනයක්  මිනිස් රියැදුරෙකු රහිතව වඩා දක්ෂ ලෙස හා අනතුරු රහිතව ධාවනය වෙනවා. රොබෝ යන්ත්‍ර යොදාගෙන සුපිරි වෙළඳසැලක භාණ්ඩ ඇසිරීම හෝ බිම පිරිසිදු කිරීම අවම වැටුප් ගෙවා ශ්‍රමිකයෙකු නඩත්තු කරනවාටත් වඩා ලාබයි. යන්ත්‍රයකට මිනිස්සුන්ගේ ලිංගික අවශ්‍යතා හා ආගමික අවශ්‍යතා ආදිය පවා සපයන්න පුළුවන්.

ඇමරිකාව වගේ රට වල මිනිස් ශ්‍රමය දැන් අලුත් අභියෝගයකට මුහුණ දී තිබෙනවා. අවම වැටුප් යටතේ වුවත් මිනිස් ශ්‍රමය අකාර්යක්ෂමනම් විසඳුම කුමක්ද? ජීවිතය පවත්වා ගැනීමට අවම පරිභෝජන මට්ටමක් පවත්වා ගත යුතුයි. ඒ වෙනුවෙන් අවම වියදමක් දැරිය යුතුයි. මිනිස් ශ්‍රමයේ වටිනාකම ඒ වියදම දැරිය නොහැකි තරමට පහත වැටුනොත් වෙන්නේ කුමක්ද?

යන්ත්‍රයක් නඩත්තු කරන්න යන වියදම එයින් කළ හැකි කාර්යයේ වටිනාකමට වඩා අඩුනම් අපි කරන්නේ එම යන්ත්‍රය අත හැර දමන එකයි. එහෙත්, මිනිස්සුන්ව එසේ අත හැර දමන්න බැහැ. අනෙක් අතට නුපුහුණු මූලික මිනිස් ශ්‍රමය ප්‍රයෝජනයක් නැති තරමටම වැටිලා. වෙනත් විදිහටකට කිවුවොත්, රටක මිනිස්සු සියලු දෙනාගේම සියලු පරිභෝජන අවශ්‍යතා සඳහා අවශ්‍ය වන භාණ්ඩ හා සේවා සියල්ල හදන්න ඒ රටේ මිනිස්සුන්ගෙන් කොටසකගේ පමණක් ශ්‍රම දායකත්වය ප්‍රමාණවත්නම්, ඉතිරි මිනිසුන්ගේ අතිරික්ත ශ්‍රමයට කරන්නේ මොකක්ද?

ධනවාදය තුළ නිෂ්පාදන කාර්යක්ෂමතාවය ටිකෙන් ටික ඉහළ ගිහින් යම් අවස්ථාවක මේ තත්ත්වය ඇති විය යුතුයි. ඉතිහාසයේ පළමු වරට දැන් එවැනි තත්ත්වයක් ඇති වී හෝ ඇති වෙමින් තිබෙනවා. කෝවිඩ්-19 පැතිරුණේ එහෙම අවස්ථාවකයි.

දැන් ඉතිං නැගිටියවු!

ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානයට අනුව 2018 වසරේදී කුසගින්නෙන් පෙළුණු පුද්ගලයින් ගණන මිලියන 821.6ක්. එයින් මිලියන 513.9 ක් ආසියාවේත්, මිලියන 256.1ක් අප්‍රිකාවේත්, මිලියන 42.5ක් දකුණු ඇමරිකාවේත් (කැරිබියන් දූපත්ද ඇතුළුව) ජීවත්ව සිටි අයයි. මේ ගණන් තුන එකතු කර මුල් ගණනින් අඩු කළ විට උතුරු ඇමරිකාවේ, යුරෝපයේ හා ඕස්ට්‍රේලියාවේ කුසගින්නෙන් පෙළෙන ජනගහණය හොයා ගන්න පුළුවන්. ආහාර සුරක්ෂිතතාවය පිළිබඳ ප්‍රශ්නය මේ වන විට බොහෝ දුරට ආසියාවේ, අප්‍රිකාවේ හා දකුණු ඇමරිකාවේ ප්‍රශ්නයක්.

මෑතක් වන තුරුම සැබෑ ලෝක ඉතිහාසය බඩගින්නෙන් සිටි මිනිසුන් පිළිබඳ කතාවක්. ඉතිහාසය පිළිබඳ සුරංගනා කතා කියන අය මොනවා කිවුවත්, ලෝක ජනගහණයෙන් වැඩි පිරිසකට බඩ පිරෙන්න ආහාරයක් ලැබෙන්නේ වැඩිම වුනොත් සියවසකට පෙර සිටයි. අදටත් ලෝක ජනගහණයෙන් දහයකට එක් අයෙකුට කුසට අහරක් නැතත් දැන් පවතින තත්ත්වය අතීතයට සාපේක්ෂව ගොඩක් හොඳ තත්ත්වයක්.

ලෝකයේ හැම දෙනෙක්ටම කුස පිරෙන්න ප්‍රමාණවත් තරම් ආහාර නිෂ්පාදනයක් ලෝකයේ සිදු නොවුණු කාලයක, ප්‍රාග්ධනය කියන්නේ ප්‍රධාන වශයෙන්ම වගා කළ හැකි ඉඩම් වූ කාලයක, ප්‍රධානම ශක්ති ප්‍රභවය මිනිසුන්ගේ මාංශ පේශි ශක්තිය වූ කාලයක, ශ්‍රමය සූරාකෑම කියන අදහසට තේරුමක් තිබුණා. ඒ කාලය මේ වෙද්දී මතකයේ රැඳුණු අතීතයක් පමණයි පමණයි කියා මා නොකියන්නේ ලෝකයේ ඇතැම් තැන් වන තවමත් මේ වගේ තත්ත්වයක් නැහැ කියා සහතිකයෙන්ම කියන්න බැරි නිසයි. එහෙත් ඇමරිකාව හා අදාළවනම් මේ කතාව මේ විදිහට කියන්න බැරිකමක් නැහැ.

කාලයක් යද්දී කෘෂිකාර්මික ආර්ථිකයන් කාර්මික ආර්ථිකයන් බවට පත් වුනා. විශාල පිරිසකගේ ශ්‍රමය යොදවා සිදු කළ කෘෂිකාර්මික නිෂ්පාදනය ඊට වඩා අඩු පිරිසකට කරන්න පුළුවන් වුනා. ඒ යන්ත්‍ර සූත්‍ර වල උදවුවෙන්. ඉතුරු වූ ශ්‍රමය කාර්මික අංශයට විතැන් වුනා. තවත් කාලයක් යද්දී කාර්මික ආර්ථිකයේ ඵලදායීතාවයද කෙමෙන් ඉහළ යද්දී කාර්මික නිෂ්පාදන සඳහා තව දුරටත් අවශ්‍ය නොවූ ශ්‍රමය සේවා අංශය වෙත විතැන් වුනා.

මේ වෙද්දී ඇමරිකාවේ කෘෂිකාර්මික නිෂ්පාදිතය දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 1%කට අඩුයි. සෘජුව කෘෂිකාර්මික රැකියා වල නිරත වන්නේද ජනගහණයෙන් 1%කට අඩු පිරිසක්. එහෙත් ඒ ඇමරිකාවේ කෘෂිකාර්මික අංශය දිය වී ගොස් ඇති නිසා නෙමෙයි.

ඇමරිකානු වෙළඳපොළ ආහාර ආනයනයට හා අපනයනයට මුළුමනින්ම වාගේ විවෘත රටක්. ඕනෑම රටක හැදෙන දෙයක් ඇමරිකාවේදී මිල දී ගත හැකියි. එසේ වුවත්, සමස්තයක් ලෙස ඇමරිකාව ආහාර අතින් ස්වයංපෝෂිත රටක්. ආනයන කිසිවක් නැතත් ඇමරිකානුවන්ට කුසගින්නේ ඉන්න වෙන්නේ නැහැ.

මා මෙයින් කියන්නේ ආනයනික ආහාර ඇමරිකාවට අනවශ්‍ය බව නෙමෙයි. ඇමරිකාවේ කෝපි, කොකෝවා, කුළුබඩු හා මාළු ඉල්ලුම වැඩි වශයෙන්ම සැපිරෙන්නේ ආනයන වලින්. අලුත් පළතුරු හා පළතුරු යුෂ ඉල්ලුමෙන් අඩකට ආසන්න ප්‍රමාණයක්, අළුත් හා සකස් කළ එළවළු ඉල්ලුමෙන් පහෙන් එකක් පමණ හා සීනි හා වයින් ඉල්ලුමෙන් තුනෙන් එකක් පමණත් සැපිරෙන්නේ ආනයන වලින්.

එළවළු හා පළතුරු ඇමරිකාවට විශාල ලෙස ආනයනය කළත් එපමණම ප්‍රමාණයක් ඇමරිකාව විසින් අපනයනයද කරනවා. ඒ ඇමරිකාවේ හා ලෝකයේ වෙනත් ඇතැම් රටවල වැවිය හැකි එළවලු හා පළතුරු වර්ග වෙනස් නිසයි. ඇමරිකාවේ නිපදවන සහල්, තිරිඟු හා සෝයා බෝංචි වලින් අඩක් පමණ හා ඌරු මස් වලින් පහෙන් එකක් පමණද අපනයනය කෙරෙනවා. සමස්තයක් ලෙස ඇමරිකාව වෙළඳ හිඟයක් ඇති රටක් වුවත්, කෘෂිකාර්මික නිෂ්පාදන පමණක් සැලකූ විට ඇමරිකාවේ කාලයක් තිස්සේම වෙළඳ අතිරික්තයක් තියෙනවා.

ඇමරිකානුවන්ට කන්න අවශ්‍ය ආහාර හදන්න අවශ්‍ය වෙන්නේ ඇමරිකානු ජනගහණයෙන් 1%කට අඩු පිරිසකගේ ශ්‍රමය පමණයි. ඒ නිෂ්පාදන තාක්ෂණයේ දියුණුවයි. ආහාර නිෂ්පාදනය සඳහා අවශ්‍ය නොවන ශ්‍රමය යෙදවෙන්නේ වෙනත් කටයුතු සඳහායි. ඒ අතරින් නිෂ්පාදන කර්මාන්තද ඇමරිකානු දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයෙන් 18%ක් පමණයි. ඇමරිකානු ආර්ථිකය බොහෝ දුරට සේවා අංශය මත රැඳී තිබෙන ආර්ථිකයක්. රැකියා වලින් 80%ක් පමණම සේවා අංශයේ රැකියා.

රටක නිෂ්පාදන කාර්යක්ෂමතාවය ක්‍රමයෙන් ඉහළ යද්දී ප්‍රාථමික ශ්‍රමයට තිබෙන ඉල්ලුම ක්‍රමයෙන් අඩු වී යනවා. පළමු අදියරේදී ප්‍රාථමික ශ්‍රමය යොදා කළ වැඩ වෙනුවට යන්ත්‍ර ආදේශ වෙනවා. එහෙත්, මේ යන්ත්‍ර ක්‍රියා කරවීම සඳහා ශ්‍රමය අවශ්‍ය වෙනවා. එය යම් මට්ටමක පුහුණු ශ්‍රමයක්. ඉන් පසුව ස්වයංකරණය හරහා නිෂ්පාදන කාර්යක්ෂමතාවය තවත් ඉහළ යන විට එම ශ්‍රමයද අවශ්‍ය නැති වෙනවා. කාර්මික අංශයේ ශ්‍රම අවශ්‍යතා අඩු වෙද්දී රැකියා හිඟයක් ඇති නොවුනේ සේවා අංශය විසින් එම ශ්‍රමය අවශෝෂණය කරගත් නිසයි. එහෙත්, මේ වෙද්දී ඇමරිකාවේ සේවා අංශයද වේගයෙන් ස්වයංකරණය වෙනවා.

ජනප්‍රිය අදහසක් වන්නේ ධනවාදය කියන්නේ පරිභෝජනවාදයක් කියන එක. ධනවාදය අනෙකාගේ පරිභෝජන අවශ්‍යතා සපිරීම වෙනුවෙන් පෙනී සිටිනවා. එහෙත්, පරිභෝජනවාදය කියන එකෙන් අදහස් වෙන්නේ කුමක්ද? මේ වචනය බොහෝ විට යෙදෙන්නේ නිශේධනාත්මක අරුතකින්. කුසගින්නේ සිටින කෙනෙක් වෙතට ආහාර සපයන යාන්ත්‍රණයක් පරිභෝජනවාදීද?

මට හෝ මගේ පවුලේ අයට මේ වෙද්දී කුසගින්න කියන එක ප්‍රශ්නයක් නෙමෙයි. ඇමරිකාවේ ජීවත් වන තවත් බොහෝ දෙනෙක් වගේම ආහාර වෙනුවෙන් මා වැය කරන්නේ මගේ ආදායමෙන් කුඩා ප්‍රතිශතයක්. ඒ වගේම, විනෝදාංශයක් ලෙස වත්තේ මොනවා හෝ වැවුවත් ආහාර නිෂ්පාදනය වෙනුවෙන් මා ශ්‍රමය වගුරුවන්නේ නැහැ. නමුත්, එයින් අදහස් වෙන්නේ මගේ ආහාර වේල සැපයීම සඳහා කොහේ හෝ ඇමරිකාවේ ගොවිපොළක කිසියම් පිරිසක් ඉතා අසීරු තත්ත්වයන් යටතේ වෙනත් කරන්න දෙයක් නැති කමට අකැමැත්තෙන් ශ්‍රමය වගුරුවනවා කියන එක නෙමෙයි. එහෙම දෙයක් වෙන්නේ නැහැ.

දැනටත් කුසගින්නේ සිටින මිලියන 821.6ක පිරිස වගේම මමත් ඕනෑ තරම් කුසගින්නේ සිට තිබෙනවා. කුසගින්නේ නොසිටි බොහෝ අවස්ථා වලත් හිතේ හැටියට කන්න ලැබී නැහැ. ඒ වගේ තත්ත්වයක ඉන්න කෙනෙක්ගේ පළමු ඉලක්කය කවදා හෝ හිතේ හැටියට කන්න පුළුවන් ජීවන තත්ත්වයක් ළඟා කර ගැනීමයි. අනෙක් දේවල් එන්නේ ඉන් පසුවයි. අසීමිත ලෙස සම්පත් තිබේනම් මිනිස්සු කොයි තරම් ආහාර පරිභෝජනය කරයිද?

මිනිස්සුන්ගේ ආදායම් තත්ත්වය ඉහළ යද්දී ආහාර පරිභෝජනයද ඉහළ යනවා. මා කුඩා කාලයේ ලංකාවේ ගම් වල සිටි බොහෝ දෙනෙක් කෙසඟ සිරුරු තිබුණු අයයි. ගොඩක් පත්තර කාටුන් වල සාමාන්‍ය පුද්ගලයෙකු ලෙස නිරූපණය වුනේ මේ කෙට්ටු මනුස්සයාවයි. මහතට හිටියානම් ඒ එක්කෝ මුදලාලි කෙනෙක්. නැත්නම් දේශපාලනඥයෙක්. සමහර කාටුන් චරිත තවමත් තියෙන්නේ මේ ආකෘතිය ඇතුළේ.

දශක ගණනකට පෙර මාධ්‍ය හරහා මා දැන සිටි ඇමරිකානුවා බොහෝ ස්ථුල පුද්ගලයෙක්. සමහර විට ඇත්තටමත් එය එසේ වෙන්න ඇති. දැන් ලංකාවේ බොහෝ දෙනෙකුත් කෙසඟ පුද්ගලයින් නෙමෙයි.

ආහාර සඳහා වන ඉල්ලුම නැති නොවන ඉල්ලුමක්. රටක මිනිස්සු බොහෝ දෙනෙක් කුසගින්නේ ඉන්නවා කියන්නේ ආහාර සඳහා විශාල නොසන්සිඳුණු ඉල්ලුමක් තියෙනවා කියන එකයි. ධනවාදී ක්‍රමයක් ඇති විට මෙය කෙනෙකුට ලාබ ලැබීමේ අවස්ථාවක්. එහෙත්, එසේ ලාබ ලබන්න හැකි වන්නේ පුළුවන් තරම් වැඩිම මිලකට ආහාර විකිණීමෙන් නෙමෙයි. එසේ කරන්න ගියොත් අඩු මිලට විකුණන කෙනෙක්ට වෙළඳපොළ අල්ලාගෙන ඒ ලාබ තමන් වෙත ආකර්ශනය කර ගන්න පුළුවන්. ඒ නිසා, නිෂ්පාදකයින්ට ලාබ ලබන්නනම් හැකි තරම් අඩු මිලකට ආහාර නිෂ්පාදනය කරන්න සිදු වෙනවා. මේ කටයුත්තේදී අකාර්යක්ෂම නිෂ්පාදකයින් ටිකෙන් ටික හැලී ගිහින් වඩා කාර්යක්ෂම නිෂ්පාදකයින් පමණක් ඉතිරි වෙනවා. ඇමරිකාවේ කෘෂිකාර්මික ක්ෂේත්‍රය 1% මට්ටමෙනුත් පහළට වැටෙන්න එක් හේතුවක් වන්නේ මේ විදිහට කෘෂිකාර්මික ක්ෂේත්‍රයේ නිෂ්පාදන ඵලදායීතාව විශාල ලෙස ඉහළ යාමයි.

නිෂ්පාදන ඵලදායීතාව ඉහළ යාමට සමාන්තරව ආහාර මිල පහළ යනවා. එවිට ආහාර පරිභෝජනය ඉහළ යනවා. නමුත්, කොයි තරම් දුරකටද?

මිල පහළ ගියා කියා පරිභෝජනය අසීමිත ලෙස ඉහළ යන්නේ නැහැ. මුලදී කෙසඟ සිරුරු වල මස් ලියලනවා. ඒත් ඕනෑවට වඩා මස් ලියලන්න ගත්තහම මෙය තමන්ට අවාසිදායක බව තේරෙන්න ගන්නවා. පරිභෝජනය ස්වභාවිකවම සීමා වෙනවා. දැන් ඇමරිකාවේ ස්ථුලතාවයෙන් අදහස් කෙරෙන්නේ අඩු සමාජ ආර්ථික තත්ත්වයක් මිස ධනය හා බලය නෙමෙයි. ඉහළ සමාජ ආර්ථික තත්ත්වයක් ඇති අය කෙසඟ සිරුරු ඇති, බොහෝ විට තමන්ගේ කැමැත්තෙන් කුසගින්නේ සිටින අයයි.

නිෂ්පාදන ඵලදායීතාව එක්තරා මට්ටමකට පැමිණ නිෂ්පාදනය ඉහළ ගොස් ප්‍රමාණවත් තරමින් මිල අඩු වූ විට රටක ආහාර සඳහා වන සමස්ත ඉල්ලුම සෑහෙන තරමකින් සංතෘප්ත වෙනවා. තව දුරටත් මිල පහළ ගියා කියා පරිභෝජනය සැලකිය යුතු ලෙස ඉහළ යන්නේ නැහැ. ඒ නිසා, කෘෂිකාර්මික අංශය දියුණු කර ආර්ථිකය තව දුරටත් ඉදිරියට ගෙනියන්න බැහැ. (මම මේ කියන්නේ ඇමරිකාව ගැන මිස කෘෂිකාර්මික අංශයේ ඇමරිකාවේ වැනි නිෂ්පාදන ඵලදායීතාවයක් නැති රටවල් ගැන නෙමෙයි.)

ආහාර වලින් පටන් ගත්තේ කෘෂිකාර්මික අංශය හා අදාළව මේ තත්ත්වය ඉතා පැහැදිලි නිසයි. නමුත්, වෙනත් ඕනෑම ආකාරයක පරිභෝජන අවශ්‍යතාවයක් හා අදාළවත් මේ කතාව නිවැරදියි. ඔබට අවශ්‍ය තරම් මුදල් තිබේනම් කොයි තරම් ලොකු ගෙයක් හදනවද? මෝටර් රථ කීයක් මිල දී ගන්නවද? විදේශ සංචාර කීයක යෙදෙනවද?

මුදල් නැති කමින් කුසගින්නේ සිටින කෙනෙක් සිහින දකින්නේ බඩ පැලෙන්න කන්න ලැබෙන අනාගතයක් ගැනයි. එහෙත්, එවැනි අනාගතයක් ඇත්තටම එළැඹුණු විට එය එසේ වෙන්නේ නැහැ. ගෙවල්, මෝටර් රථ, විදේශ සංචාර පිළිබඳව වුනත් එහෙම තමයි.

අවම වශයෙන් ඇමරිකාව වැනි රටවල ඇතැම් විශේෂිත කණ්ඩායම් හැර අනෙක් සියලුම මිනිස්සුන්ට අවශ්‍ය පමණ ආහාර පරිභෝජනය කළ හැකි තරමට නිෂ්පාදන ඵලදායීතාව ඉහළ ගොස් තිබෙනවා. එහෙත්, සෑම පරිභෝජන අවශ්‍යතාවයක් හා අදාළවම එවැනි තත්ත්වයක් ඇති වී නැහැ. ඒ නිසා, ආදායම් ඉහළ යාමට සමාන්තරව පරිභෝජනයද ඉහළ යනවා.

මේ විදිහට කිසියම් භාණ්ඩයක් හෝ සේවාවක් සඳහා වල ඉල්ලුම අසීමිතව ඉහළ යා හැකිද? පවතින තත්ත්වයන් යටතේ බොහෝ වෙළඳපොළවල් හා අදාළව එය එසේ නොවන බවක් පැහැදිලිව පෙනෙන්නට නැතත්, නිෂ්පාදන කාර්යක්ෂමතාවය යම් මට්ටමක් ඉක්මවීමෙන් පසුව එය එසේ වෙන්න පුළුවන්. ඇමරිකාවේ ආහාර ඉල්ලුම හා අදාළව දැනටමත් දැකිය හැක්කේ මේ තත්ත්වයයි.

ඇමරිකාව වගේ බටහිර රටකදී, අන්තිම සටනට සැරසී, දැන් ඉතින් නැගිට ගොස්, ව්‍යායාම කර ඇඟේ කැලරි දහනය කර ගන්න සිදු වී තිබෙන්නේ සාදුකින් පෙළෙනවුන්ට නෙමෙයි. ස්ථුලතාවයෙන් පෙළෙන අයටයි.

(Image: Creator: monkeybusinessimages/Getty Images

Credit: Getty Images/iStockphoto

Copyright: monkeybusinessimages/Getty Images)