"පොඩිනම, දැන්නම් නරක දේත් හොඳවන වෙලාව!"

"පොඩිනම, දැන්නම් නරක දේත් හොඳවන වෙලාව!"

ජනවහරේ එන කතාවක ගුරු හාමුදුරුවෝ ඇතැම් දරුණු දේ කළ හැකි මන්ත්‍ර ගුරුකම් දැන සිටියත්, පවු සිදුවන බැවින් සාමාන්‍යයෙන් මේ දැනුම භාවිතයට නොගත් බව කියවේ. එහෙත් ඔහු සිය ගෝල හාමුදුරුවන්ටද මේ දැනුම ලබා දී තිබුණේය. කතාවේ කියවෙන්නේ සාමාන්‍යයෙන් ප්‍රයෝජනයට නොගත් මේ දැනුම එහි නරක ආනිසංශ ගැන නොතකා ප්‍රයෝජනයට ගැනීමට සිදුවූ අවස්ථාවක් පිළිබඳවය. එසේ කිරීමට සිදුවන්නේ අවසාන වශයෙන් හොඳ ප්‍රතිඵලයක් බලාපොරොත්තුවෙනි.

අවසාන ප්‍රතිඵලය හොඳක් වේනම් ඒ වෙනුවෙන් නරක දෙයක් කළ යුතුද යන්න සංකීර්ණ ප්‍රශ්නයකි. මේ ප්‍රශ්නයට මගේ පෞද්ගලික පිළිතුර වනුයේ 'වෙනත් කිසියම් හෝ ප්‍රායෝගික විකල්පයක් ඇත්නම්' එසේ නොකළ යුතු බවයි. හොඳ හා නරක යන සංකල්ප වුවද පුද්ගලයාට, කාලයට සහ සමාජයට සාපේක්ෂ වීම ප්‍රශ්නය වඩාත් සංකීර්ණ කරයි.

මේ දිනවල මරණ දඬුවම දීම පිළිබඳව අළුතින් සංවාදයක් ඇතිවී තිබේ. මේ සම්බන්ධව ලියවී ඇති දේ කියවීමෙන් මා තේරුම් ගත් ප්‍රධානම දෙය වූයේ, මා කලින් සිතා සිටි පරිදි, මා නියෝජනය කරන්නේ සමාජයේ බොහෝ දෙනෙකුගේ මතය නොවන බවයි.

අනෙක් ඕනෑම පුද්ගලයෙකුට වඩා කිසිදු විශේෂ වැදගත් කමක් නොමැති සාමාන්‍ය පුද්ගලයෙකු වන මට වෙනත් කෙනෙකු 'හොඳ මඟට' ගැනීමට හෝ උපදේශකයෙකු වීමට අවශ්‍ය නැත. එහෙත්, මා අනෙක් අය තරමට වැදගත් නොවන අයෙකු ලෙසද මා සලකන්නේ නැත. ඒ නිසා මා සිතන ආකාරය වෙනත් 'වැදගත්' පුද්ගලයෙකු සිතන ආකාරයට වඩා නොවැදගත් වීමටත් හේතුවක් නැත.

මගේ අදහස් කිසිදා වෙනස් නොවන නිශ්චිත අදහස් නොවේ. මා කියවන, අසන, අත්දකින දේ අනුව මගේ අදහස්ද පරිණාමය වේ. මගේ අදහස් වෙනත් කෙනෙකු මත පැටවීමට මට අවශ්‍ය නොවන එක් හේතුවක් වන්නේ එයයි. බ්ලොග් වල ලියවෙන වෙනත් අයගේ අදහස් සහ තොරතුරු මගේ සිතීමේ අවකාශය පුළුල් කර ගැනීමට ඉඩ සලසයි. එය මට වඩා හොඳ තීරණ ගැනීමට යම් පිටිවහලක් සපයයි. මා සිතන ආකාරය මා ලියන්නේද වෙනත් අයෙකුට එවැනි ඉඩකඩක් සැලකීමට යම් දායකත්වයක් දීම සලකමිනි.

මරණ දඬුවම සම්බන්ධව අජිත් පැරකුම්, රසික, සහ නොදන්න මගුල් ලියන ලේඛකයා ලියා ඇති දේ සමඟ  මා සිතන ආකාරය බොහෝ දුරට සම්පාත වන නිසා මා ඒවා නැවත ලියන්නේ නැත. මේ අදහස් සමඟ ගැටෙන ලිපියක් රූපේ විසින් පළ කර තිබේ. මේ ලිපිය වටිනා ලිපියකි. එමඟින් සමාජයේ බොහෝ දෙනා සිතන ආකාරය ගැන දැන ගැනීමට කවුළුවක් විවෘත කර දී තිබේ.

මේ අවස්ථාවේදී මරණ දඬුවම දිය යුතුද යන කරුණ ගැන සිතීමට යොදවන කාලය වැදගත් දෙයක් ලෙස මට නොපෙනුණු බැවින් මා මේ ගැන අදහස් නොදැක්වූයෙමි. ඒ තක්සේරුවට හේතු වූයේ මගේ තීරණය මත මරණ දඬුවම දීම හෝ නොදීම තීරණය වීමේ ඉඩකඩක් ළඟපාතක නොපෙනුණු බැවිනි. ඇතැම් විට එවැනි අවස්ථාවක් ඉදිරියේදී මට ලැබෙන්නට වුවද පුළුවන (ඡන්දය ප්‍රකාශ කිරීමක් වැනි). නිහඬව සිටීමෙන් මධ්‍යස්ථ මතයක් පිළිබිඹු වන නිසාත්, මේ සම්බන්ධව මගේ මතය එක් අන්තයකට බරව ඇති බව පෙනෙන නිසාත් එය ප්‍රකාශ කිරීමේ වැදගත් කමක් ඇතැයි සිතේ.


මරණ දඬුවම දීමට පක්ෂව ඉදිරිපත් කෙරී තිබුණු ජනප්‍රිය අදහසක් වූයේ මෙවැනි දෙයක් තමන්ට සිදුවුවහොත් කිසිවකු මෙසේ නොකියනු ඇති බවයි. මගේ සමීපතමයෙකුට මෙවැනි දෙයක් සිදුවුවහොත් එය කළ තැනැත්තාව "කෑලි කෑලි වලට කැපීමෙන්" මට සිදු වූ පාඩුව කිසිසේත්ම සමනය වන්නේ නැත. එහෙත්, එවැනි අවස්ථාවක එසේ ක්‍රියා කිරීමට මා වුවද නොපෙළඹෙනු ඇතැයි මට සහතික විය නොහැකිය. නොදන්නා මඟුල් ලිපියේ පැහැදිලි කර ඇති පරිදි, මෙහිදී සිදුවන්නේ අපේ ආවේග මඟින් අපව පෙළඹවීමයි. මෙවැනි පළිගැනීමකට යොමුවන අයෙකු පසුකාලීනව ඒ ගැන පසුතැවීමටද ලොකු ඉඩක් තිබේ.

මරණ දඬුවම නොදිය යුත්තේ ඇයි යන කරුණ ඉහත ප්‍රතිචාරය තුළම තිබේ. තට්ට සෝමේ අහිංසක මගේ සමීපතමයෙකුට දරුණු දෙයක් කරයි. ආවේගයට පත් වන මා තට්ට සෝමේව කෑලි කෑලි වලට කපයි. දැන් මිනීමරුවා මාය. මට මරණ දඬුවම හිමි වේ. එහෙත්, ආවේගයට මිනීමැරුමක් කළත් නිදහස් වී පැමිණියහොත් මා නැවතත් මිනී නොමරනු ඇත.

මා දුටු තවත් අදහසක් වූයේ මරණයට පත් කිරීම ජීවිතාන්තය දක්වා සිර කර තැබීමට වඩා මානුෂික බවයි. තෝරාගැනීමක් ඇත්නම් යමෙකු මේ දෙකෙන් මරණ දඬුවම තෝරා ගැනීමට ඇත්තේ ඉතා අඩු ඉඩකඩක් බව මගේ අදහසයි.

ඇතැම් අය ආගමික පදනමකින් මරණ දඬුවමට එරෙහිව අදහස් දක්වා තිබේ. උදාහරණයක් ලෙස, මේ පිළිබඳව මඩිහේ පඤ්ඤාසීහ හිමිගේ මතය අතුල සිරිවර්ධන විසින් ඉදිරිපත් කර තිබේ.

ඇතැම් අය මරණ දඬුවමට එරෙහි වන්නේ කිසියම් වරදකින් නිවැරදිකරුවෙකු පෝරකයට යාමේ ඉඩකඩ ගැන සලකමිනි. මෙයින් අනියමින් අදහස් වන්නේ මිනීමරුවා හරියටම හඳුනාගත හැකිනම් මරා දැමීම සුදුසු බවද? එසේ කිරීමෙන් පොදු සමාජයට මිනීමැරීම් නොකිරීමට බලපෑමක් කෙරේද?

මරණ දඬුවම දීමෙන් අපරාධ අඩුවේද? මෙය දත්ත පරීක්ෂා කිරීමෙන්ම නිගමනය කළ යුතු දෙයකි.

ලෝකයේ රටවල් 141ක මේ වන විට මරණ දඬුවම ක්‍රියාත්මක නොවේ. මරණ දඬුවම ක්‍රියාත්මක කරන රටවල් අතුරින් ඉදිරියෙන්ම සිටින්නේ (2010 දත්ත අනුව) චීනය, ඉරානය, උතුරු කොරියාව, යේමනය සහ ඇමරිකා එක්සත් ජනපදයයි. විමධ්‍යගත පාලනයක් ඇති ඇමරිකාවේ ප්‍රාන්ත 31ක මරණ දඬුවම ක්‍රියාත්මක වන අතර ප්‍රාන්ත 19ක එය ක්‍රියාත්මක නොවේ. දත්ත පරීක්ෂා කිරීමේදී පෙනී යන්නේ මරණ දඬුවම නැති ප්‍රාන්ත වල මිනීමැරුම් සිදුවීම වඩා අඩු බවයි. ප්‍රගීත් ලියනආරච්චි විසින් මේ දත්ත ඇතුළු වෙනත් තොරතුරු රැසක් ඉදිරිපත් කර ඇති නිසා මා ඒවා නැවතත් එකතු කරන්නේ නැත.

ඇමරිකාව තුල මරණ දඬුවම ක්‍රියාත්මක වීම නීතිය තුල ක්‍රමයෙන් ඉවත්වෙමින් යන දෙයකි. මෑතකාලීනව නෙබ්‍රස්කා (2015), මේරිලන්ඩ් (2013), කනෙක්ටිකට් (2012), ඉලිනෝයි (2011), නිවු මෙක්සිකෝ (2009), නිවු ජර්සි (2007), නිවු යෝර්ක් (2007) ආදී ප්‍රාන්ත වල නීතියෙන් මරණ දඬුවම ඉවත් වූ අතර ඉදිරි වසර තුල මේ රැල්ල ඉතිරි ප්‍රාන්ත කරාද පැතිරෙනු ඇත. මා මෙසේ කියන්නේ සමීක්ෂණ ප්‍රතිඵල අනුව ඇමරිකානුවන්ගෙන් 88%ක් මරණ දඬුවමින් අපරාධ අඩු නොවන බව විශ්වාස කරන බැවිනි.

නිශ්චිත පිළිතුරක් දීම අපහසු ප්‍රශ්නයක් වන්නේ අපරාධකරුවෙකු පුනරුත්ථාපනය කිරීම සහ සිරගත කොට තබා ගැනීම සඳහා යන වියදම පිලිබඳ ප්‍රශ්නයයි. මෙවැනි දෙයක් සමාජයක් ලෙස පොදුවේ තීරණය කළ යුතු දේශපාලනික කරුණකි. යම් හෙයකින් ඉතා පහසුවෙන් පැතිරෙන, මාරාන්තික රෝගයක් පැතිරුනහොත් මේ රෝගය වැළඳුනු පිරිස් එක් තැනෙක රඳවා තබා ඔවුන්ගේ අවශ්‍යතා සැපිරීම හෝ ඉතිරි පිරිසගේ ආරක්ෂාව වෙනුවෙන් මරා දැමීම විකල්ප දෙකකි.

රෝගයක් පැතිරීම මිනීමැරුමකට වඩා අහඹු දෙයක්යැයි යමෙකුට කිව හැකිය. මිනීමරුවෙකුද එක් ආකාරයක රෝගියෙකි. අනෙක් අතට, මා මිනීමරුවකු නොවන්නේ මා එවැන්නකට පෙළඹෙන අවස්ථාවකට මුහුණ නුදුන් නිසා විය හැකිය. ඕනෑම කෙනෙකු ඇතැම් තත්ත්වයන් යටතේදී පොදු සමාජයට හානිකර පුද්ගලයෙකු බවට පත් විය හැකිය. මේ හානියෙන් පොදු සමාජය ආරක්ෂා කර ගැනීම සඳහා මිලක් ගෙවීමට සිදුවේ. එය පොදු සමාජයේ දේශපාලනික තීරණයකි. කෙසේ වුවද, ඒ මිල කැමැත්තෙන්ම ගෙවීමට සුදානම් වීමට සමාජයක් පරිණාමය විය යුතුය. (ඇමරිකාව තුලදීනම් මරණ දඬුවම දීමේ සමස්ත ක්‍රියාවලිය වඩා වියදම් අධික බව පෙන්වා දී තිබේ.)

අජිත් පැරකුම්ගේ වචන වලින් කියවෙන 'පුද්ගලයින්ට මෙන් ම සමාජයට හෝ ආණ්ඩුව වැනි සමාජ සංවිධානයකට හෝ පවා මිනීමැරීමට අයිතියක් නැති බව'  යන්නට 'වෙනත් කිසියම් හෝ ප්‍රායෝගික විකල්පයක් ඇති විට' යන්නද එකතු විය යුතුය. වැඩි යහපත වෙනුවෙන් මිනී මැරීම හැර වෙනත් විකල්පයක් නැති අවස්ථා තිබිය හැකිය. උදාහරණයක් ලෙස මරාගෙන මැරෙන බෝම්බකරුවෙකු තම ඉලක්කය සපුරා ගැනීමට සැරසෙන මොහොතේ ක්ෂණිකව ඔහුව හෝ ඇයව මරා දැමීමෙන් ජීවිත ගණනක් බේරාගත හැකිනම් එයින් වෙන්නේ යහපතකි. මෙහිදී බෝම්බකරුගේ (හෝ බෝම්බකාරියගේ) ජීවිතය කොහොමටත් විනාශ වන නිසා මේ මිනීමැරුමෙන් සිදුවන වැඩි අයහපතක් නැත. එහෙත්, බොහෝ විට තත්ත්වය මේ තරම් සරල නැත.

ඇතැම් අවස්ථාවලදී ජීවිත බේරාගැනීම සඳහා වෙනත් ජීවිත විනාශ කිරීම හැර විකල්පයක් නැති විය හැකිය. මෙවැනි අවස්ථාවක කළ හැකි හොඳම දෙය සෑම ජීවිතයක්ම එක සේ වටිනා ලෙස සලකා අඩුම හානියක් සිදුවන පරිදි කටයුතු කිරීමයි. යුද අත්දැකීම් ඇති විචාරක විසින්ම පෙන්වා දී ඇති පරිදි මානව හිමිකම් සියල්ල හැමවිටම අකුරටම රකිමින් යුද්ධ කරන්නට නොහැකිය. හොඳම යුද්ධයට වඩා නරකම සාමය හොඳ වන්නේ ඒ නිසාය.

එහෙත්, මරණ දඬුවම වෙනුවටනම් ඉතා පැහැදිලි විකල්පයක් තිබේ. 

(ඡායාරූපය: එංගලන්තයේ නොටිංහැම්හි පිහිටි galleries-of-justice කෞතුකාගාරයේ ඇති එල්ලුම්ගසක්. එහි පිවිසෙන අයෙකුට ඩමියක් යොදවා මෙය ක්‍රියාත්මක කරන ආකාරය නැරඹිය හැකිය.)