අධිකරණ තීන්දුව දෙස බලා සිටිමු!

මේ මොහොතේ අධිකරණය හමුවේ විභාග වෙමින් පවතින මූලික අයිතිවාසිකම් නඩු කිහිපය පිළිබඳව ලැබෙනු ඇතැයි සිතිය හැකි තීන්දු ශ්‍රී ලංකා අධිකරණ ඉතිහාසය තුළ එසේ ගැනෙන වැදගත්ම තීන්දු කිහිපයක් වන්නට පුළුවන්. මතුපිටින් බැලූ විට සරල මූලික අයිතිවාසිකම් පෙත්සම් විභාග සේ පෙනුනත් මේ තීන්දු වලින් තීරණය කෙරෙන්නේ මේ මොහොතේ ශ්‍රී ලංකා රාජ්‍යයේ ස්වභාවයයි.

පසුගිය ඔක්තෝබර් 26 දින සිට ජනාධිපතිවරයා විසින් ගත් ආන්දෝලනාත්මක ක්‍රියාමාර්ග කිහිපයක් පිළිබඳව මේ වන විට රට ඇතුළේ වගේම රටෙන් පිටතත් වෙසෙන බොහෝ දෙනෙකු තම තමන්ගේ මත වලට එළැඹ අවසන්. එසේ වුවත්, මෙසේ තමන්ගේ මත ඉදිරිපත් කරන බොහෝ දෙනෙක් එය කරන්නේ ව්‍යවස්ථාව සමස්තයක් ලෙස නොගෙන එහි තමන්ට අවශ්‍ය කොටස් පමණක් උපුටා ගනිමිනුයි. ඇතැම් අය එසේ කරන්නේ අවංකව නොවන බව පැහැදිලිව පෙනෙනවා.

ව්‍යවස්ථාවේ තිබෙන පරස්පර වලට බොහෝ දුරට හේතු වී තිබෙන්නේ දහනව වන සංශෝධනය ගෙන ඒමේදී සිදු වුනු වෙනස්කම්. 1978 ව්‍යවස්ථාව සැලසුම් කර තිබෙන්නේම විධායක ජනාධිපති ධුරය වෙත විශාල බලයක් සංකේන්ද්‍රනය වන අයුරිනුයි.

දහනව වන සංශෝධනය ගෙන ආවේ මේ බලතල සීමා කිරීම අරමුණු කරගෙනයි. එහෙත්, අධිකරණයේ මතය වූයේ ජනමතවිචාරණයක් නොපවත්වා ව්‍යවස්ථාවේ මූලික ආකෘතිය වෙනස් කිරීමේ හැකියාවක් නොමැති බවයි. ඒ අනුව, ව්‍යවස්ථාව සංශෝධනය කෙරුණේ පාර්ලිමේන්තුවේ තුනෙන් දෙකක ඡන්දයෙන් කළ හැකි තරමට පමණයි.

මේ ගැන ගරු (මහාචාර්ය) ජී. එල්. පීරිස් මහතා විසින් 2015 අප්‍රේල් 27 දින අපර භාග 12.10ට පාර්ලිමේන්තුවේදී සිදු කළ අදහස් දැක්වීම හැන්සාඩ් වාර්තාවේ සටහන් වී තිබෙන්නේ මෙහෙමයි.

"මේ දහනව වන ආණ්ඩුකම ව්‍යවස්ථා සංශෝධනයේ ප්‍රතිඵලයක් වශයෙන් ඇති වුණ වෙනස මොකක්ද කියලා අපි පොඩ්ඩක් හිතලා බලමු. අද සමාජයේ යම් යම් තැන්වල අදහසක් තිබෙනවා, මේ නිසා දැවැන්ත විපර්යාසයක් සිදු වුණාය කියලා. ඇත්ත වශයෙන්ම එහෙම දෙයක් සිදු වෙලා නැහැ."

එසේ කියන අතරම ඔහු මේ හරහා සිදු වී තිබෙන වෙනස්කම් ගැනත් අදහස් පළ කළා.

"මීට ඉස්සර තිබුණු තත්ත්වය අනුව පාර්ලිමේන්තුව තුළ මොකක් හරි අර්බුදයක් තිබෙනවානම්, ස්ථාවර ආණ්ඩුවක් පවත්වා ගෙන යන්න බැරි තත්ත්වයක් තිබෙනවා නම්, පාර්ලිමේන්තුව විසුරුවා හරින්න ජනාධිපතිවරයාට පුළුවන්. එතුමාගේ හස්තයේ ඒ බලය තිබුණා. දහනව වන ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා සංශෝධනයේ පනත් කෙටුම්පත හෙට දිනයේ දී සම්මත වුණොත් හෙට ඉඳලා ජනාධිපතිවරයාට ඒ බලය නැහැ. අපේ රටේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව සම්බන්ධයෙන් ඒක ලොකු වෙනසක්. අවුරුදු හතරහමාරකට ජනාධිපතිවරයාගේ අත් බැඳලායි තිබෙන්නේ."

මේ විවාදයේදීම ගරු විමල් වීරවංශ මහතා පළ කර තිබෙන අදහස් මෙහෙමයි.

"ගරු නියෝජ්‍ය කාරක සභාපතිතුමනි, ජනාධිපතිවරයාව අයින් කරන්න පුළුවන් කම මේ දහනව වන ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා සංශෝධනයේ තිබෙනවා. හැබැයි, අගමැතිතුමාව ඉවත් කරන්න පුළුවන් ක්‍රමයක් දහනව වන ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා සංශෝධනයේ කියා නැහැ. අගමැතිතුමාට හිතිලාම ඉවත් වුනොත් හෝ එහෙම නැතිනම් මිය ගියොත් තමයි. අපි හිතමු ඉල්ලා අස් වෙන්නේත් නැහැ. මිය යන්නේත් නැහැ, මහජන නියෝජිතයින් 225 දෙනා අතරත් ඉන්නවා කියා. හැබැයි, අගමැතිතුමාට පිස්සු කියා හිතන්නකෝ. එහෙම වුණොත් මොකක්ද වෙන්නේ? ජනාධිපතිවරයාට අදාළව ආණ්ඩුකම ව්‍යවස්ථාවේ තිබෙනවානේ රෝගයක් හෝ මානසික රෝගී තත්ත්වයක් තිබෙනවානම් එතුමාව එම තනතුරින් ඉවත් කරන්න පුළුවන් ක්‍රමයක්. නමුත් අගමැතිතුමා ඉවත් කරන්න ක්‍රමයක් නැහැ. ඒක හරි ද?"

මා මේ කොටස් දැම්මේ දහනවවන සංශෝධනයෙන් පසුව ව්‍යවස්ථාදායකය හා විධායකය අතර බල තුලනය වෙනස් වුනේ කොහොමද කියන එක ඔක්තෝබර් 26 වෙනිදා වන තුරුම සියලු දෙනාටම වගේ පැහැදිලිව පෙනුණ කරුණක් බව කියන්නයි. අලියාගේ තැන් තැන් පෙන්වමින් අලියා ගැන විස්තර කරන අය හදිසියේම ප්‍රාදුර්භූත වුනේ පහුගිය සති දෙක තුන ඇතුළතයි.

හරි. කොහොම වුනත් දැන් ප්‍රශ්නය අධිකරණය දක්වා ගිහින්නේ තියෙන්නේ. අධිකරණයේ තීරණය කුමක් වෙයිද කියා මා දන්නේ නැහැ. ඒ වගේම, මේ කරුණේදී ලංකාවේ මිනිස්සුන්ගේ අදහස් ධ්‍රැවීකරණය වී තිබෙන ආකාරය අනුව ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයේ තීන්දුව ලැබුණායින් පසුව වුවත් ප්‍රශ්නයේ කෙළවරක් දකින්න ලැබෙයිද කියන එක සැක සහිතයි. තව වැඩි කාලයක් නැහැනේ. අපි බලා ඉඳිමු!

මන්ත්‍රීවරුන්ගේ මිල ඉහළ ගියේ ඇයි?

ලංකාවේ ජනාධිපතිවරයා ප්‍රධාන තවත් අය විසින් සති දෙකකට වැඩි කාලයක් තිස්සේ  අල්ලමින් ඉන්න අඩවුවෙන් පැහැදිලි වන පළමු කාරණය වන්නේ ලංකාවේ පවතින ව්‍යවස්ථාව යටතේ විධායකය, ව්‍යවස්ථාදායකය හා අධිකරණය අතර බල තුලනය කෙතරම් දුර්වලද කියන එකයි.

තවමත් ඇති වී තිබෙන්නේ විධායකය හා ව්‍යවස්ථාදායකය අතර ගැටුමක් පමණයි. ඉදිරි සතිය තුළ දී බොහෝ විට ප්‍රශ්නයට අධිකරණය මැදිහත් වන ආකාරයත් බලා ගන්න පුළුවන් වෙන්න ඉඩ තිබෙනවා. එයින් ප්‍රශ්නය විසඳෙයිද නැත්නම් තවත් ඔඩු දුවයිද කියන එක පිළිබඳවනම් සැකයකුයි තියෙන්නේ.

පාර්ලිමේන්තුව විසුරුවා හැරීමත් එක්ක ප්‍රශ්නය වඩා සංකීර්ණ වී තිබෙනවා. අධිකරණයේ මැදිහත්වීම සිදුවන ආකාරය අනුව එය මීට වඩා සංකීර්ණ වීමේ අවදානමකුත් තිබෙනවා. ඒ ගැන කතා කිරීම අපි පසුවට තියමු.

ප්‍රශ්නය පටන් ගත්තේ ජනාධිපතිවරයා විසින් පාර්ලිමේන්තුවේ බහුතරයක් නැති පුද්ගලයෙකු අගමැතිවරයා ලෙස පත් කිරීමත් සමඟයි. ඒ මොහොතේ හා පසුව කවුරු මොනවා කිවුවත් ජනාධිපති සිරිසේන විසින් මහින්දව අගමැති සේ පත් කරන මොහොතේ මහින්දට පාර්ලිමේන්තුවේ බහුතරයක සහයෝගය නොතිබුණු බව සියලු පාර්ශ්වයන් විසින් පිළිගන්නා කරුණක්.

මහින්ද-මෛත්‍රී කණ්ඩායම විසින් උත්සාහ කළේ පාර්ලිමේන්තුව රැස් වන්නට පෙර කවර ආකාරයකින් හෝ බහුතරය හදාගන්නයි. ඒ උත්සාහය තුළ තිරය පිටුපස සිදු වූ බොහෝ දේ රටේ බොහෝ දෙනෙක්ට තිරය විනිවිද දකින්නට හැකි වුනා. කෙසේ වුවත්, අවසානයේ පාර්ලිමේන්තුව විසුරුවා හරින තැනට ජනාධිපතිවරයා තල්ලු වුනේ කවර ආකාරයකින් හෝ පාර්ලිමේන්තුවේ බහුතරය හදා ගැනීම අසීරු බව පෙනී යාමෙන් පසුව බව පැහැදිලියි.

තමන් විසින් තෝරා පත් කරගත් මහජන නියෝජිතයින් කරවල හාල්මැස්සන් සේ අලෙවි වීම බොහෝ දෙනෙකුගේ ජුගුප්සාවට භාජනය වූ කරුණක්. මහජන නියෝජිතයින් පක්ෂ මාරු කිරීම වලක්වන නීති ගෙන ආ යුතු බව කියමින් බොහෝ දෙනෙක් අදහස් පළ කර තිබුණා.

ජේආර් ජයවර්ධන විසින් 1978 ව්‍යවස්ථාව හඳුන්වා දුන් මුල් කාලයේ මහජන නියෝජිතයින්ට පක්ෂ මාරු කිරීමේ හැකියාවක් තිබුණේ නැහැ. නමුත්, ඒ කාලයේ තත්ත්වය වඩා ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී වූ බව කියන්න බැහැ. එවැනි තත්ත්වයක් තුළ පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීවරු කියන්නේ පක්ෂ නායකයින්ගේ වහලුන් පිරිසක් පමණයි. මේ තත්ත්වය වෙනස් වුනේ අධිකරණ තීන්දු මතයි.

දැන් ඉන්න  පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීවරු කියන්නේ පක්ෂ නායකයින්ගේ වහලුන් නොවේද කියා කාට හෝ අහන්න පුළුවන්. නමුත්, අප මේ තත්ත්වය දෙස බැලිය යුත්තේ ජේආර්ගේ කාලයට සාපේක්ෂවයි.

සිදු වන්නේ කුමක් වුවත්, පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීවරු යනු තමන් නියෝජනය කරන පිරිස් වල මතය නියෝජනය කළ හැකි පුද්ගලයින් විය යුතුයි. ඒ මතය කිසියම් මන්ත්‍රීවරයෙකුගේ දේශපාලන පක්ෂයේ මතය සමඟ නොගැලපෙන අවස්ථා තිබෙන්න පුළුවන්.

මේ විදිහට කිවුවත් මන්ත්‍රීවරුන්ට ස්වාධීනව අදහස් ප්‍රකාශ කිරීමට ලැබී තිබෙන අවකාශය ඔවුන් විසින් අවභාවිතා කරනවානම්, ඔවුන් කැමැත්තෙන්ම මුදලට හෝ වෙනත් වරදාන වෙනුවෙන් විකිණෙනවානම් කළ හැක්කේ කුමක්ද?

පසුගිය දෙසතියේ සිදු වූ දෑ වලින් පිළිබිඹු වූ දෙවැන්න එවැනි තත්ත්වයන් සම්පූර්ණයෙන් වලක්වා ගැනීම කෙසේ වුවත්, සෑහෙන තරමකින් පාලනය කරගත හැකි තරමට ලංකාවේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය ශක්තිමත් බවයි.

ලංකාවේ මහජන මන්ත්‍රීවරුන් මුදලට විකිණීම ඒ අයගේ හෝ ඒ අයව මිල දී ගන්නා අයගේ පමණක් වැරැද්දකින් සිදුවන්නක් නොවෙයි. ඒ අයව තෝරා ගන්නා ඡන්දදායකයින් විසින් වක්‍රව එවැනි කටයුතු අනුමත කිරීමත් එයට හේතුවක්. එය එසේ නොවන විට මහජන මන්ත්‍රීවරයෙකු විසින් මුදලට පක්ෂපාතීත්වය මාරු කිරීමේ ආවස්ථික පිරිවැය විශාල ලෙස ඉහළ යාම හේතුවෙන් මේ ආකාරයට මන්ත්‍රීවරුන් මිල දී ගැනීම වඩා අසීරු කාර්යයක් බවට පත් වෙනවා. පසුගිය දෙසතිය තුළ දකින්නට ලැබුණේ ඒ තත්ත්වයයි.

ලංකාවේ සාමාන්‍ය ඡන්දදායකයා මේ වන විට ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ක්‍රියාදාමය තුළ සෑහෙන තරම් සක්‍රිය දායකත්වයක් සපයනවා. ඒ හමුවේ, විධායකයට, ව්‍යවස්ථාදායකයට වගේම අධිකරණයටත් රිසි සේ පිස්සු කෙළින්න තිබෙන හැකියාව සෑහෙන තරමකින් සීමා වෙනවා.

ලාංකීය ඡන්දදායක ප්‍රජාව ඇතුළේ සිටින නිර්පාක්ෂික ප්‍රතිශතය එන්න එන්නම වැඩි වෙනවා. දේශපාලන පක්ෂ වල වහලුන් නොවන විශාල පිරිසක් මහින්ද විරෝධී කණ්ඩායමේ වගේම රනිල් විරෝධී කණ්ඩායමේත් ඉන්නවා. මතවාදී ස්ථාවරයක එල්බ සිටීමත් තමන්ගේ පක්ෂය කියන ඕනෑම දෙයක් කිරීමත් එකක් නොව දෙකක්. තර්කානුකූලව ස්වාධීන තීරණ ගැනීමේ හැකියාවක් තිබෙන පළමු කණ්ඩායම එන්න එන්නම ශක්තිමත් වෙනවා. ඉදිරියේ පැවැත්වෙන ඕනෑම මැතිවරණයක අවසන් ප්‍රතිඵලය තීරණය කරනු ඇත්තේ මේ පිරිසයි.

ව්‍යවස්ථාවේ මොන තරම් හිල් තිබුණත්, මේ මොහොතේ ලංකාවේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ක්‍රමයේ ශක්තිය අවතක්සේරු කළ යුතු නැහැ.

(Cartoon by Awantha Artigala https://www.facebook.com/Awantha.artigala/photos/a.580926191924881/2735286016488877/?type=3&theater)

නියෝජිත ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය හා නියෝජිතයාගේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය

තවත් සිකුරාදා මධ්‍යම රාත්‍රී ගැසට් නිවේදනයක් මේ වන විට නිකුත් වී තිබෙනවා. මෙය කිසිවෙකුටත් කලින් එක තරමේ සර්ප්‍රයිස් එකක් වුනා කියා මා හිතන්නේ නැහැ.

කලින් ගැසට් නිවේදනයෙන් වෙනස්ව මෙවර නිවේදනයේ ජනාධිපතිවරයා විසින් පාර්ලිමේන්තුව විසුරවීමට තමන්ට බලතල ලැබුණේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ කවර වගන්ති වලින්ද යන්න සඳහන් කර තිබෙනවා. අදාළ වගන්ති පමණක් තනිව ගත්තොත් ජනාධිපතිවරයාගේ පැහැදිලි කිරීම නිවැරදියි. නමුත්, ව්‍යවස්ථාවක වගන්ති ඒ ආකාරයෙන් අනෙක් වගන්ති වලින් වියුක්තව අර්ථ දක්වන්න බැහැ.

එක වරදක් කළ පසු එය වහගන්න තවත් වැරදි ගොඩක් කරන්න වෙනවා. දැන් වෙලා තියෙන්නේ එයයි.

මේ සිදුවීම් දාමයෙන් පැහැදිලිව පෙනෙන්නේ 1978 ව්‍යවස්ථාව කෙතරම් භයානක එකක්ද කියන එකයි. දහනවවන සංශෝධනය හරහා යම් වෙනස්කම් සිදු කර තිබුණත් තවමත් ජනාධිපතිවරයාගේ බලය ඉතා විශාලයි.

ජනාධිපතිවරයා විසින් හිතාමතාම ව්‍යවස්ථාව උල්ලංඝණය කරනවානම්, බලය අයුතු ලෙස භාවිතා කරනවානම් හෝ ජනාධිපතිවරයා මානසික රෝගයකින් පෙලෙනවානම් සාමාන්‍යයෙන් සිදු නොවන දේ වෙන්න පුළුවන්. ඒ වගේ වෙලාවක ව්‍යවස්ථාව අනුව තත්ත්වය සමනය කරන්න කළ හැක්කේ කුමක්ද?

මේ වගේ වෙලාවක යමක් කිරීමේ හැකියාව තිබෙන්නේ ව්‍යවස්ථාදායකයටයි. 38(2) අනුව්‍යවස්ථාව අනුව ජනාධිපතිවරයා හිතාමතාම ව්‍යවස්ථාව උල්ලංඝණය කරන බව, බලය අයුතු ලෙස භාවිතා කරන බව හෝ මානසික රෝගයකින් පෙලෙන බව ඇතුළු කරුණු ගණනාවක් සිදුවන අවස්ථා වලදී කථානායකවරයාට දැනුම් දෙන්න පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීවරුන්ට පුළුවන්. අවම වශයෙන් පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රීවරුන්ගෙන් අඩකට වඩා අත්සන් කර ඇත්නම් කථානායකවරයාට එවැනි යෝජනාවක් භාර ගන්නත් පුළුවන්.

නමුත්, එවැනි ක්‍රියාමාර්ගයක් තේරුමක් තිබෙන අවසානයක් දක්වා ගෙන යා හැක්කේ පාර්ලිමේන්තුවේ තුනෙන් දෙකක බලයක් තිබේනම් පමණයි. එපමණක් වුවත් මදි. ඒ සඳහා ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණයේ එකඟතාවයත් අවශ්‍යයි. වෙනත් විදිහකින් කිවුවොත් දහනවවන සංශෝධනයෙන් පසුව වුවත් ලංකාවේ විධායක ජනාධිපතිවරයාට පිස්සු කෙළින්න විශාල අවකාශයක් ඉතිරි වී තිබෙනවා. සති දෙකක් තිස්සේ නටපු නාඩගම නිසා පැහැදිලිව පෙනුණු පළමු කරුණ මෙයයි.

විධායකය විසින් පිස්සු කෙළීමේ ප්‍රතිඵලය රාජ්‍ය යාන්ත්‍රණයේ ඉතිරි කොටස් දෙක වන අධිකරණය හෝ ව්‍යවස්ථාදායකය යන දෙකෙන් එකක් ව්‍යවස්ථා විරෝධී සේ අකර්මන්‍ය කර දැමීම වුවහොත් ඇති වන තත්ත්වය කුමක්ද?

පළමුවැන්න වසර කිහිපයකට පෙර සිදු වුනා. වැරැද්ද නිවැරදි කරන්න වසර කිහිපයක්ම ගියා. මේ හේතුව නිසා 2013 ජනවාරි සිට වසර දෙකක් පමණ කාලයක් ලංකාවේ අගවිනිසුරුවරියට සිය ධුරයේ කටයුතු කරන්න ඉඩ ලැබුණේ නැහැ. දැන් දෙවැන්න සිදු වී තිබෙනවා.

පොදුජන පෙරමුණ පැත්තෙන් බැලුවොත් මහා මැතිවරණයකට යාම ඔවුන් බලාපොරොත්තුවෙන් හිටපු දෙයක්. පළාත් පාලන මැතිවරණ ප්‍රතිඵලය දැකීමෙන් පසුව ඔවුන්ට මැතිවරණ ජයග්‍රහණයක් ගැන සැකයක් තිබුණේ නෑ කියා හිතන්න පුළුවන්.

නියමිත කාලය තෙක් සිටියානම් රනිල්ගේ ආණ්ඩුවේ ජනප්‍රියතාවය තවත් අඩු වී මහින්දලාට තව තවත් වාසි වෙන්න තිබුණා. ඒ වගේම, අලුත් මැතිවරණ ක්‍රමය ආවානම් එය පොදුජන පෙරමුණට (හෝ සිංහල බෞද්ධයන්ගේ බහුතර ඡන්ද දිනාගත හැකි කණ්ඩායමට)  විශාල වාසියක් වෙනවා. බොහෝ විට පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණයකදී සිංහල බෞද්ධයන්ගේ බහුතර ඡන්ද දිනාගත හැකි කණ්ඩායම පැරදවිය නොහැකි වෙනවා.

එසේ තිබියදීත් රාජපක්ෂලා ඉතිරි කෙටි කාලය ගෙවෙන තුරු බලා නොසිට වහා ක්‍රියාත්මක වුනේ රාජපක්ෂ පවුලේ ඇතැම් සාමාජිකයින්ට එරෙහිව විභාග වෙමින් පැවති නඩු නිසා බව කියැවෙනවා. එය එසේ වෙන්න පුළුවන්.

මහින්දලාට මෛත්‍රීව ඕනෑ වුනේ පැවති ආණ්ඩුව කවර ආකාරයෙන් හෝ කලින් බිඳ දමන්නයි. ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව අනුව ජනාධිපතිවරයාට පාර්ලිමේන්තුව විසුරුවා හැරීමේ හැකියාවක් තිබුණු බවක් ඔවුන් විශ්වාස කළානම් පාර්ලිමේන්තුව විසුරුවා හැරීම කලින්ම කරන බව පැහැදිලි කරුණක්. නමුත්, ජනාධිපතිවරයා එසේ කළේ නැහැ.

පාර්ලිමේන්තුව විසුරවා හරින්න දින දෙකකට පෙර රජයේ ප්‍රවෘත්ති දෙපාර්තමේන්තුව විසින්, අර්බුදය ඇරඹීමෙන් පසුව ජනාධිපතිවරයා විසින් අළුතෙන් පත් කළ නිලධාරියෙකුගේ අත්සනින් ප්‍රකාශයක් නිකුත් කරමින් දැනුම් දුන්නේ පාර්ලිමේන්තුව විසුරුවා හරින්නේය යන්න සංවිධානාත්මක කණ්ඩායම් විසින් පතුරුවා හරින අසත්‍ය හා පදනම් විරහිත කටකතාවක් බවයි.

බදාදා වන විටත් මහින්ද-මෛත්‍රී කණ්ඩායම විසින් බහුතරය හදා ගැනීමේ අපේක්ෂාව අත හැර නොතිබුණු බව පැහැදිලියි. ඉන් පසු දින දෙක තුළ තත්ත්වයේ වෙනසක් සිදුවන්නට ඇති බව පෙනෙනවා.

ලංකාවේ දැනට වලංගු ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව ජනාධිපතිවරයා විසින් අර්ථ දක්වන ආකාරය නිවැරදිනම් පාර්ලිමේන්තු මැතිවරණ පැවැත්වීමේ කිසිදු තේරුමක් නැහැ. මැතිවරණ ප්‍රතිඵලය කුමක් වුවත් ජනාධිපතිවරයාට තමන් කැමැති අයෙක්ව අගමැති සේ පත් කරන්න වගේම එසේ පත්කරන අගමැතිට පාර්ලිමේන්තුවේ බහුතර බලය හදාගත හැකි බවක් නො පෙනේනම් පාර්ලිමේන්තුව රැස් නොකරම හෝ වෙනත් ඕනෑම වෙලාවක හේතු නොදක්වා විසුරුවා හරින්න වුවත් පුළුවන්.

එහෙම බැලුවොත් ලංකාවේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය කියන්නේ ජනාධිපතිවරයෙකු පත් කර ගැනීමට තිබෙන අයිතියට පමණයි. ඉන් පසු, ඔහු හෝ ඇය බලයේ සිටින තාක් කල් සියල්ල සිදුවන්නේ ඒ ජනාධිපතිවරයාගේ අභිමතය පරිදියි. මේකට කියන්න වෙන්නේ නියෝජිත ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය කියා නෙමෙයි. නියෝජිතයාගේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය කියලයි. තෝරාගන්නා නියෝජිතයාගේ අභිමතය වෙනස් වන ආකාරය අනුව නියෝජිතයාගේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයේ ස්වරූපය වෙනස් වන නිසා සාධාරණ වශයෙන් නියෝජිතයාගේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය කියා නොකියා නියෝජිතයාගේ නමින්ම හඳුන්වන්නත් පුළුවන්.

ලිපිය අවසන් කිරීම පිණිස පහත කොටස මා උපුටා ගන්නේ ජනාධිපති සිරිසේනගේ 2015 රාජාසන කතාවෙන්.

"ගරු කථානායක තුමනි, යම් රටක් හෝ ජාතියක් ස්වකීය අනන්‍යතාවේ පදනම වශයෙන් සලකන්නේ එරටෙහි ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවයි. ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව ජාතියේ උත්තරීතර ලේඛනය ලෙස අප සලකන්නේ ඒ හේතුවෙන්. නිදහසේ සිට ගෙවුණු වසර 60ක කාලය තුළ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා තුනක් අප ක්‍රියාවට නංවා තිබෙනවා. එහෙත් අද වන තෙක් අපට ශ්‍රී ලාංකික ජාතියෙහි පදනම ලෙස සියලු දෙනාට එකඟ විය හැකි ව්‍යවස්ථාවක් සම්මත කර ගැනීමට නොහැකි වීම අභාග්‍යයක්. විශේෂයෙන් ම, අද අප රටේ ක්‍රියාත්මක වන 1978 ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව සම්මත වූ දිනයේ පටන්ම එහි පදනම වන විධායක ජනාධිපති ධුරය හා මැතිවරණ ක්‍රමය පිළිබඳව බොහෝ පාර්ශ්වයන්ගේ මැසිවිලි සහ විරෝධතා එල්ල වෙමින් පවතිනවා. "මෛත්‍රී පාලනයක්- ස්ථාවර රටක්" ප්‍රතිපත්ති ප්‍රකාශනය තුළ මා ඒ පිළිබඳව විශේෂ අවධානයක් යොමු කර තිබෙනවා. 1978 ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවට එක් වූ දහ නව වන ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථා සංශෝධනය සම්මත කිරීම මාගේ මැතිවරණ ප්‍රකාශනයේ එක් පොරොන්දුවක් ඉටු කිරීමක්. "විධායක ජනාධිපති ක්‍රමය තවදුරටත් පැවතිය යුතු ද, එසේනම් එහි ස්වභාවය කෙසේ විය යුතු ද?" යන්න පිළිබඳව අවසන් නිගමනය ගැනීම ඔබ අසුන්ගෙන තිබෙන මේ පාර්ලිමේන්තුවේ වගකීමක්."

(Image: http://www.pmdnews.lk/policy-statement-delivered-by-president-maithripala-sirisena-addressing-the-8th-parliament-of-sri-lanka-on-september-1-2015/)

මහ බැංකුව මුදල් අච්චු ගහන්න පටන් අරන්ද?

පසුගිය 26 වෙනිදා පටන් ගත් දේශපාලන පෙරළියෙන් පසුව මහ බැංකුව විසින් සල්ලි අච්චු ගැසීම වේගවත් කර තිබෙන බව සමාජ ජාලා හරහා වේගයෙන් පැතිරෙමින් පවතින පුවතක්. මා දැක්කේ නැතත් මේ බව කියන පුවත්පත් ලිපිත් පළ වී ඇති බව පෙනෙනවා.

දින දෙකකට පෙර පුවත්පත් නිවේදනයක් නිකුත් කරමින් මහ බැංකුව විසින් මේ "සාවද්‍ය පුවත්පත් ලිපි" ගැන පැහැදිලි කිරීමක් කර තිබුණා. මහ බැංකුව කියන්නේ එහෙම දෙයක් වෙන්නේ නැති බවයි.

මහ බැංකුවේ නිවේදනයේත් තිබෙන විදිහට, සාමාන්‍යයෙන් මුදල් අච්චු ගැසීම කියා කියන්නේ මහ බැංකුවේ සංචිත මුදල් (අධි බලැති මුදල්) ප්‍රමාණය ඉහළ යාමයි. මේ සංචිත මුදල් වලට සංසරණයේ තිබෙන කාසි හා නෝට්ටුත්, මහ බැංකුවේ තිබෙන වාණිජ බැංකු වල ගිණුම් වල ශේෂයන්ගේ එකතුවත් ඇතුළත්.

මහ බැංකුව විසින් අලුත් සල්ලි එළියට දමන ප්‍රධාන ක්‍රම දෙකක් තිබෙනවා. පළමුවැන්න, මහ බැංකුව විසින් රාජ්‍ය සුරැකුම්පත් (භාණ්ඩාගාර බිල්පත්) මිල දී ගැනීමයි. මේ බිල්පත් ප්‍රාථමික වෙන්දේසියෙන් හෝ ද්වීතියික වෙළඳපොළෙන් (වාණිජ බැංකුවකින් හෝ ප්‍රාථමික වෙළෙන්දෙක්ගෙන්) මිල දී ගත හැකියි. දෙවන ක්‍රමය ඩොලර් හෝ වෙනත් විදේශ ව්‍යවහාර මුදල් වර්ගයක් මිල දී ගැනීමයි.

ඉහත අවස්ථා දෙකේදී රටේ සංචිත මුදල් ප්‍රමාණය ඉහළ යනවා මෙන්ම මහ බැංකුව විසින් භාණ්ඩාගාර බිල්පත් හෝ විදේශ ව්‍යවහාර මුදල් විකුණා සංසරණයේ තිබෙන රුපියල් ආපසු එකතු කරගත් විට සංචිත මුදල් සැපයුම පහළ යනවා.

මහ බැංකුව භාණ්ඩාගාර බිල්පත් හා විදේශ ව්‍යවහාර මුදල් ගනුදෙනු වල යෙදෙද්දී වරින් වර සංචිත මුදල් සැපයුම ඉහළ පහළ යාම සාමාන්‍ය දෙයක්. එයට සල්ලි අච්චු ගැහීම කියා කියන්න බැහැ. මේ තාවකාලික වෙනස්වීම් අත ඇරලා, අවුරුද්දක් වගේ සාපේක්ෂව දිගු කාලයක් තුළ සිදුවන දේ දිහා බැලුවොත් මහ බැංකුව කරන්නේ සංචිත මුදල් ප්‍රමාණය ඉහළ දමන එක මිසක් පහළ දමන එක නෙමෙයි. සල්ලි අච්චු ගැහීම කියා කියන්නේ එයටයි.

මහ බැංකුව විසින් පෙර කී විදිහට සල්ලි අච්චු ගහන එකත් අසාමාන්‍ය දෙයක් නෙමෙයි. හැම අවුරුද්දකම මහ බැංකුව අලුතින් සල්ලි අච්චු ගහනවා. වෙනත් රටවල් වල මහ බැංකුත් එහෙමයි.

උද්ධමනයටත්, ඒ හේතුවෙන් භාණ්ඩ හා සේවා වල මිල ඉහළ යාමටත් හේතු වෙන්නේ මේ විදිහට සල්ලි අච්චු ගැහීමයි. වැඩියෙන් සල්ලි අච්චු ගහන රටවල් වල උද්ධමනය වැඩියි. උද්ධමනය වැඩි රටවල මුදලේ වටිනාකම වේගයෙන් පහළ යනවා. විණිමය අනුපාතිකය දුර්වල වෙනවා.

ඩොලර් එකක රුපියල් මිල ඉහළ යාම බඩු මිල ඉහළ යන්න හේතුවන බව ගොඩක් අය "දකින" දෙයක්. නමුත්, ඇත්තටම බඩු මිල ඉහළ යන්නේ උද්ධමනය නිසා. උද්ධමනයට හේතු වෙන්නේ වැඩි වැඩියෙන් මුදල් අච්චු ගැසීමයි. උද්ධමනය වැඩි වන විට රුපියලක සැබෑ වටිනාකම පහළ යනවා. කිසියම් මැදිහත්වීමක් නොකෙරුණොත්, ඒ පහළ යාම විණිමය අනුපාතිකයෙන් පිළිබිඹු වෙනවා.

රුපියලක සැබෑ වටිනාකම පහළ ගියාට පස්සේ විදේශ සංචිත විකුණලා හෝ ණය අරගෙන  විණිමය අනුපාතිකය පහළින් තියා ගන්න දඟලන එකේ තේරුමක් නැහැ. විණිමය අනුපාතිකය ශක්තිමත්ව තියාගන්න අවශ්‍යනම් කළ යුත්තේ රුපියලේ සැබෑ වටිනාකම ආරක්ෂා කර ගැනීමයි. එහෙම කරන්නනම් පාලනයකින් යුතුව සල්ලි අච්චු ගැසීම කළ යුතුයි.

දැනට පවතින තත්ත්වය ගැන මහ බැංකුව කියන්නේ මෙහෙමයි.

"2017 වසර අවසානයේදී රුපියල් බිලියන 939.8 ක් වූ සංචිත මුදල් 2018 වසරේ සැප්තැම්බර් අවසානයේ රුපියල් බිලියන 1,010.5 වූ අතර, නොවැම්බර් 02 වැනි දින වන විට එය රුපියල් බිලියන 1,020.8 ක අගයක් වාර්තා කළේය. ඒ අනුව සංචිත මුදල්වල වාර්ෂික ලක්ෂමය වර්ධනය සියයට 11.6 ක් වන අතර, එය ශ්‍රී ලංකා මහ බැංකුවේ පුරෝකථනය කරන ලද අගයට වඩා පහළ මට්ටමක පවතී."

දැන් මේ කියන්නේ 11.6%කින් සංචිත මුදල් සැපයුම ඉහළ යාම මහ බැංකුව අපේක්ෂා කළාටත් වඩා අඩු මට්ටමක ඉහළ යාමක් බවයි. ඒ කියන්නේ මහ බැංකුව සැලසුම් කරලා තියෙන්නේ 11.6%කටත් වඩා වැඩි අලුත් සල්ලි ප්‍රමාණයක් අච්චු ගහලා වෙළඳපොළට දමන්න කියන එකයි. මේ වන විට රටේ ආර්ථික වර්ධනය 3.6% මට්ටමේ බව සැලකූ විට මහ බැංකුව කියන්නේ 8%ක පමණ උද්ධමනයක් ඇති කරන්න මහ බැංකුව විසින් සැලසුම් කර තිබෙන බවයි. ඇමරිකාවේ උද්ධමනය 2% පමණ සේ සැලකුවොත් එයින් කියවෙන්නේ ඩොලරයක "නියම" රුපියල් මිල තවත් 6%කින් පමණ වැඩි වෙන්න ඉඩ අරින්න මහ බැංකුව සැලසුම් කර තිබෙන බවයි.

පසුගිය 26 වෙනිදා සිට ගත වූ දෙසතියක කාලය තුළ පමණක් රටේ සංචිත මුදල් සැපයුම රුපියල් බිලියන 20.3කින් ඉහළ ගිහින් තිබෙනවා. ඊට පෙර සති තුනේ වෙලා තියෙන්නේ රුපියල් බිලියන 2.3ක අඩු වීමක්. ඒ නිසා, දේශපාලන අර්බුදයෙන් පසුව සති දෙක තුළ වැඩිපුර සල්ලි අච්චු ගැහීමක් සිදු වෙලා නැහැ කියලම කියන්න අමාරුයි.

කොහොම වුනත් රටේ සංචිත මුදල් ඉල්ලුම තාවකාලිකව ඉහළ පහළ යාම සාමාන්‍ය දෙයක් නිසා මේ වැඩිවීම මේ කාලයේදී සාමාන්‍යයෙන් සිදුවන වැඩි වීමක්ද කියන එකත් බලන්න වෙනවා. පහත තියෙන්නේ පසුගිය වසර වල ඔක්තෝබර් මාසයේ 26 ආසන්න සතියේ සිට ගත වූ දෙසතියක කාලය තුළ සංචිත මුදල් වෙනස් වී තිබෙන ආකාරයයි.

-2014 ඔක්තෝබර් 23 සිට නොවැම්බර් 5 දක්වා රුපියල් බිලියන 6.6ක අඩු වීමක්.
-2015 ඔක්තෝබර් 22 සිට නොවැම්බර් 5 දක්වා රුපියල් බිලියන 0.3ක අඩු වීමක්.
-2016 ඔක්තෝබර් 27 සිට නොවැම්බර් 10 දක්වා රුපියල් බිලියන 10.2ක වැඩි වීමක්.
-2017 ඔක්තෝබර් 26 සිට නොවැම්බර් 9 දක්වා රුපියල් බිලියන 6.7ක වැඩි වීමක්.
-2018 ඔක්තෝබර් 25 සිට නොවැම්බර් 8 දක්වා රුපියල් බිලියන 20.3ක වැඩි වීමක්.

මේ අනුව, පසුගිය දෙසතියේ සල්ලි අච්චු ගැසීම පසුගිය වසර පහේ එම කාලයේ සිදු වූ සල්ලි අච්චු ගැසීමට වඩා වැඩි බව කැපී පෙනෙනවා.

කොහොම වුනත් මේ අවුරුද්ද කොහොමටත් කලින් අවුරුදු වලට වඩා වෙනස් අවුරුද්දක්ද? දේශපාලන අර්බුදය සිදු නොවුනත් මේ කාලයේ සංචිත මුදල් වඩා වේගයෙන් වැඩිවිය හැකිව තිබුණද?

එහෙමනං ඔක්තෝබර් 26ට පෙර සති වලත් එවැනි වෙනසක් තිබිය යුතුයි. පෙර සති වල සංචිත මුදල් ප්‍රමාණයේ සාමාන්‍ය රටාවට වඩා විශාල අඩු වීමක් වී තිබුණානම්, පසුගිය සති දෙකේ වැඩි වීමට හේතුව ඒ අඩුව නැවත යථා තත්ත්වයට පත් වීම වෙන්න පුළුවන්. පහළින් තියෙන්නේ ඔක්තෝබර් 26ට පෙර සති තුනේ තත්ත්වය.

-2014 ඔක්තෝබර් 2 සිට ඔක්තෝබර් 23 දක්වා රුපියල් බිලියන 14.8ක වැඩි වීමක්.
-2015 ඔක්තෝබර් 1 සිට ඔක්තෝබර් 22 දක්වා රුපියල් බිලියන 0.7ක අඩු වීමක්.
-2016 ඔක්තෝබර් 6 සිට ඔක්තෝබර් 27 දක්වා රුපියල් බිලියන 19.1ක අඩු වීමක්.
-2017 ඔක්තෝබර් 4 සිට ඔක්තෝබර් 26 දක්වා රුපියල් බිලියන 0.7ක අඩු වීමක්.
-2018 ඔක්තෝබර් 4 සිට ඔක්තෝබර් 25 දක්වා රුපියල් බිලියන 2.3ක අඩු වීමක්.

මේ අනුව, ඔක්තෝබර් 26ට පෙර තෙසතිය තුළ අසාමාන්‍ය සංචිත මුදල් ඉල්ලුමක් හෝ අඩුවීමක් තිබී ඇති බවක් පෙනෙන්නේ නැහැ. 2014 හා 2016 අවුරුදු වලදීනම් තරමක් දුරට එවැනි තත්ත්වයක් පේනවා. ඒ නිසා, පසුගිය සති දෙකේ සල්ලි මැෂින් එක පොඩ්ඩක් වැඩිපුර දුවලා කියන එක අපට බැහැර කරන්න අමාරුයි.

කොහොම වුනත්, පසුගිය දෙසතියේ සංචිත මුදල් වැඩිපුර වැඩි වී ඇත්නම් ඒ රුපියල් බිලියන 15ක පමණ ප්‍රමාණයක් කියා කියන්න පුළුවන්. එය ඉතා විශාල වැඩි වීමක් නෙමෙයි. යම් හෙයකින් මෙය මහ බැංකුවේ ඉලක්කගත පථයෙන් පිට පැනීමක් වුවත්, ඉදිරි සතියක හෝ දෙකක කාලය තුළ සංචිත මුදල් වැඩිවීම ඉලක්කගත පථයට ආපසු දමා ගැනීම මහ බැංකුවට පහසුවෙන්ම කළ හැකි දෙයක්. ප්‍රශ්නයක් මතු වන්නේ එසේ නැතිව දිගින් දිගටම සංචිත මුදල් වැඩි වුනොත්.

මහ බැංකු නිවේදනයේ තවත් දේවල් තිබෙනවා. ඒ දේවල් ගැන දෙවනුව කතා කරමු.

(Image: https://www.123rf.com/stock-photo/sri_lanka_rupee.html?sti=nn1y15dn8nh0txr5p4|)

අලි බූරු හටන

ලංකාවේ හැමෝම වගේ මේ දවස් වල කට ඇරගෙන බලා ඉන්නේ ඉදිරි සතිය ඇතුළත පාර්ලිමේන්තුවේ සංයුතිය මොන විදිහට වෙනස් වෙයිද කියලයි. ලොකුවට කෑගැහුවට තවමත් මහා ලොකු වෙනසක්නම් වෙලා නැහැ. නමුත්, එයින් අදහස් වෙන්නේ ඉදිරි සතිය ඇතුළත ලොකු වෙනසක් වෙන්න ඉඩක් නැති බව නෙමෙයි.

අපේ පාඨකයින් බොහෝ දෙනෙක්ගේ අවධානය ලංකාවේ දේශපාලන අර්බුදය වෙත යොමු වී තියෙද්දී, ඊයේ ඇමරිකාවේ මැතිවරණ දිනය ගෙවී ගියා.

මා මීට පෙර විස්තරාත්මකව ලියා තිබෙන පරිදි ඇමරිකාවේ මැතිවරණ පැවැත්විය යුතු දිනය ව්‍යවස්ථාවෙන්ම නියම කර තිබෙන නිසා බලයේ සිටින පක්ෂයේ හෝ වෙනත් පුද්ගලයෙකුගේ හිතුමනාපයට හෝ සුබ නැකැත් බලා මැතිවරණ වලට දින නියම කිරීමේ හැකියාවක් නැහැ. ඒ වගේම, සියලු මැතිවරණ එකම දිනයක පැවැත්වෙන නිසා මුදල්, කාලය ආදිය වට කිහිපයකින්ම නාස්ති වෙන්නේ නැහැ.

මේ අයුරින් සෑම වසරකම මැතිවරණ දිනයේ ඇමරිකාවේ කිසියම් හෝ මැතිවරණයක් පැවැත්වුනත් ප්‍රධාන මැතිවරණ පැවැත්වෙන්නේ දෙවසරකට වරක් පමණයි. එයිනුත්, ලෝකයේ අවධානය වැඩිපුරම දිනා ගන්නේ වසර හතරකට වරක් පැවැත්වෙන ඇමරිකානු ජනාධිපතිවරණයයි.

ලංකාවේ පාර්ලිමේන්තුවට අවසන් වරට පත් වූ මන්ත්‍රීවරුන්ගේ ධුරකාලය තවමත් අවසන් වී නැහැ. එසේ වුවත්, ඇතැම් අය කියන්නේ මේ වන විට එසේ තෝරාගත් මන්ත්‍රී කණ්ඩායම ජනතාවගේ අප්‍රසාදයට පත් වී සිටින බවයි.

පෙර කී කතාවේ ඇත්ත නැත්ත අපි පැත්තකින් තියමු. කතාව ඇත්ත වුවත් නැතත් මැතිවරණයක් හරහා තමන්ගේ නියෝජිතයින් තෝරා පත් කර ගැනීමෙන් වසර දෙකක් පමණ යන විට එම නියෝජිතයින්ට තිබෙන මහජන ප්‍රසාදය වෙනස් වෙන්න සැලකිය යුතු ඉඩක් තිබෙනවා. ඇමරිකාවේ නියෝජිත මන්ත්‍රී මණ්ඩලයේ සාමාජිකයෙකුගේ ධුර කාලය වසර දෙකකට සීමා කෙරී තිබෙන්නේ මේ නිසා. ඒ අනුව, ජනාධිපතිවරයෙකුගේ වසර හතරක ධුර කාලය ආරම්භයේදී මෙන්ම එම කාලය මැදදීත් නියෝජිත මන්ත්‍රී මණ්ඩලයේ සාමාජිකයින් තෝරා ගැනීම සඳහා මැතිවරණ පැවැත්වෙනවා.

ඇමරිකානු ව්‍යවස්ථාදායකය වන කොන්ග්‍රසයේ කොටස් දෙකක් තිබෙනවා. ඒ නියෝජිත මන්ත්‍රී මණ්ඩලය හා සෙනෙට් සභාව වශයෙන්. නියෝජිත මන්ත්‍රී මණ්ඩලයේ සාමාජිකයින් 435ක් හා සෙනෙට් සභාවේ සාමාජිකයින් 100ක් ලෙස කොංග්‍රසයේ මුළු සාමාජික සංඛ්‍යාව 535ක්.

නියෝජිත මන්ත්‍රී මණ්ඩලයේ ආසන ගණන එක් එක් ප්‍රාන්තයේ ජනගහණයට සමානුපාතිකව නිර්ණය වුවත් සෙනෙට් සභාව තුළ ලොකු කුඩා භේදයක් නැතිව ප්‍රාන්ත 50ටම නියෝජිතයින් දෙදෙනා බැගින් හිමි වෙනවා. වසර දෙකකට වරක් සෙනෙට් මැතිවරණද පැවැත්වුනත්, වරකදී එසේ මැතිවරණ පැවැත්වෙන්නේ මුළු ප්‍රාන්ත ප්‍රමාණයෙන් ආසන්න වශයෙන් තුනෙන් එකක් සඳහා පමණක් නිසා සෙනෙට් සභාවට තේරී පත් වන සාමාජිකයෙකුට වසර හයක කාලයක් සිය ධුරය දැරීමේ අවස්ථාව හිමි වෙනවා.

වෙනස් වන මහජන මතය නියෝජනය කිරීමට නියෝජිත මන්ත්‍රී මණ්ඩලයේ සාමාජිකයින් සිටින නිසා සෙනෙට් සභිකයින්ගෙන් අපේක්ෂා කෙරෙන්නේ මහජන මතයට ඕනෑවට වඩා වැඩි බරක් නොතියා දිගුකාලීනව රටට හොඳ තීරණ ගැනීමයි. මෙවර මැතිවරණ දිනයේදී සෙනෙට් සභිකයින් 100 දෙනාගෙන් 65 දෙනෙකු එසේම සිටියදී 35 දෙනෙකු පමණක් අළුතින් තේරී පත් වෙනවා.

පසුගිය වසර තුනක පමණ කාලය ලංකාවේ ආණ්ඩුව විසින් කළ හෝ නොකළ දේ පිළිබඳව මහජන මතය විශාල සේ ධ්‍රැවීකරණය වූවක්. එහෙත්, සියළු දෙනාම වගේ පොදුවේ පිළිගන්නා දෙයක් වන්නේ පැවති බල තුලනය හේතුවෙන් ලංකාවේ ආණ්ඩුවට (හොඳ හෝ නරක) බොහෝ දේවල් කරන්න නොහැකි වූ බවයි.

කෙසේ වුවත්, ඇමරිකාවේ මෙතෙක් තිබුණේ වෙනස් තත්ත්වයක්. නියෝජිත මන්ත්‍රී මණ්ඩලයේ වගේම සෙනෙට් සභාවේත් බලය තිබුණේ ජනාධිපති ට්‍රම්ප්ගේ රිපබ්ලිකන් පක්ෂයටයි.

මෙවර මැතිවරණයෙන් ඉහත තත්ත්වය වෙනස් වී නියෝජිත මන්ත්‍රී මණ්ඩලයේ බලය ඩිමොක්‍රටික් පක්ෂයට හිමි වී තිබෙනවා. සෙනෙට් සභාවේ බලය තවමත් තිබෙන්නේ රිපබ්ලිකන් පක්ෂයටයි.

රනිල් එජාප නායකත්වයේ ඉන්නේ කාගේ හයියෙන්ද?

එජාපය ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය ගැන කතා කරන හැම වෙලාවකම වෙනත් ඇතැම් අය එජාපයේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය ගැන කතා කරනවා. මේ කතිකාව ඇතුළේ ලොකුම තැනක් ලැබෙන්නේ රනිල් දිගින් දිගටම එජාප නායකයා වී සිටිනවාය යන කරුණට.

ඔය කතාව සෑහෙන්න පරණ කතාවක්. කතාවට අමතරව වරින් වර එජාපය ඇතුළේ අභ්‍යන්තර කැරළි ඇති වෙලත් තියෙනවා. නමුත්, ඒ හේතුවෙන් හෝ එජාපය දිගෙන් දිගටම මැතිවරණ පරාජය වීම හේතුවෙන් රනිල්ගේ එජාප නායකත්වය නැති වුනේ නැහැ.

ජනාධිපති සිරිසේනගේ කතාවේදී ඔහුම කියා තිබෙන විදිහට මහින්දව අගමැති කරන්න පෙර එජාප නායකත්වයට කරු ජයසූරිය ගෙනත් රනිල්ව ඉවත් කිරීමේ කුමන්ත්‍රණයක ඔහු යෙදී තිබෙනවා. නමුත්, කරු ජයසූරිය කරලා තියෙන්නේ සිරිසේනව රනිල්ට මාට්ටු කරලා දෙන එකයි.

පළවෙනි පාර මේ විදිහට ඇණ ගත්තට පස්සේ සජිත්ව යොදාගෙන නැවත ඒ දෙයම කරන්න ඔහු උත්සාහ කරලා තිබෙනවා. නමුත්, එයත් හරි ගිහින් නැහැ.

මෛත්‍රීපාල සිරිසේන මේ විදිහට උත්සාහ කරන්න ඇත්තේ මොන විදිහෙන් හෝ දෙවන වර ජනාධිපති වීමේ සිහිනය සැබෑවක් කර ගන්නයි. රනිල් ඉන්න තුරු ඒ අවස්ථාව ලබා ගන්න අමාරු බව ඔහුට තේරෙන්න ඇති. අන්තිමට ඔහු මහින්ද පැත්තට තල්ලු වී තිබෙනවා. එයින් ඔහු අපේක්ෂා කළ ප්‍රතිඵලය ලැබෙයිද කියන එක කාලය විසින් තීරණය කරයි.

රනිල්ගේ නායකත්වය ගැන කතාව දැන් ආයෙත් ඇහෙනවා. මේ විදිහට රනිල්ගේ නායකත්වය ප්‍රශ්න කරන බොහෝ දෙනෙක් මෛත්‍රීපාල වගේම එජාප සාමාජිකයින් නොවන වෙනත් අය. එයින් කියන්නේ එජාප සාමාජිකයින් අතර රනිල්ගේ නායකත්වය ප්‍රශ්න කරන අය නැති බව නොවෙයි. නමුත්, ඔවුන් එජාපය ඇතුලෙ සුළුතරයක් පමණයි. රනිල්ට දිගින් දිගටම එජාප නායකත්වයේ ඉන්න ඉඩ ලැබී තිබෙන්නේ රටේ බහුතරය කෙසේ වෙතත් එජාප බහුතරය රනිල් එක්ක ඉන්න නිසයි.

රනිල්ට කැමති හා අකැමැති කොටස් අතර කැපී පෙනෙන සංස්කෘතික බෙදීමක් තිබෙනවා. එය රනිල්ට විරුද්ධ පැත්තේ ඉන්න අය වගේම රනිල්ගේ පැත්තේ ඉන්න අයත් පිළිගන්න කරුණක්. කණ්ඩායම් දෙක මේ වෙනස දකින ආකාරයන් වෙනස් වෙන්නේ බරතැබීම් වලින් පමණයි.

පහත කොටස මා උපුටා ගන්නේ මතවාදීමය ලෙස රනිල්ට එරෙහි කණ්ඩායමේ අයෙක් ලෙස පැහැදිලිව හඳුනාගත හැකි නලින් ද සිල්වාගේ කාලය වෙබ් අඩවියෙන්.

"ඊයේ පැවති ජනමහිමය රැළියේ දී ජනාධිපති කළ කතාවෙන් පැහැදිලි වුණා අද රටේ ඇත්තේ දේශීයත්වය හා විදේශීයත්වය, දේශීය සංස්කෘතිය හා විදේශීය සංස්කෘතිය, මෙරට ස්වෛරිභාවය හා යටත්විජිතවාදය, ජාතිකත්වය විජාතිකත්වය, දේශීය සම්පත් රැක ගැනීම හා විකිණීම  සහ තවත් එවැනි දේ අතර ඇති සටනක් බව. අප හැමදාමත් කී පරිදි රනිල් වික්‍රමසිංහ මෙරට බටහිර ක්‍රිස්තියානි සංස්කෘතිය. ඔහු මෙරට බටහිර ක්‍රිස්තියානි සංස්කෘතියේ නියෝජිතයා නො වෙයි. ඔහු මෙරට ජීවත් වන්නේ බටහිර ක්‍රිස්තියානි සංස්කෘතියේ."

දැන් මෙහි නලින් ද සිල්වා විසින් කළු සුදු ආකාරයේ සංකල්පීය බෙදීමක් කරනවා. දේශීයත්වය, දේශීය සංස්කෘතිය, ස්වෛරිභාවය, දේශීය සම්පත් රැක ගැනීම ආදිය සුදු පැත්ත. විදේශීයත්වය, විදේශීය සංස්කෘතිය, යටත්විජිතවාදය, දේශීය සම්පත් විකිණීම ආදිය කළු පැත්ත.

නලින් ද සිල්වා විදිහටම හිතන තවත් විශාල පිරිසක් රටේ ඉන්නවා. අඩු වැඩි වශයෙන් මහින්ද වෙනුවෙන් පෙනී සිටින්නේ ඒ අයයි.

ඔය ආකාරයේ සංස්කෘතික බෙදීමක් තිබෙන බව පිළිගන්නා නමුත් ඒ බෙදීම වෙනත් ආකාරයකින් අර්ථ දක්වන තවත් පිරිසක් ඉන්නවා.ඒ අය අතරේ ඉන්නේ රනිල්වාදීන් හෝ එජාප පාක්ෂිකයින් පමණක් නෙමෙයි. මේ කණ්ඩායම ජනාධිපති සිරිසේනගේ කතාව විග්‍රහ කර ගන්නා ආකාරය වත්පොතේ හා වෙනත් තැන්වල දකින්න පුළුවන්. එවැනි අය හිතන ආකාරය හරියටම ඔවුන්ගේම වචන වලින් නොවූවත්, නලින් ද සිල්වාගේ වාක්‍යයේ ආකෘතියට, මේ විදිහට ලියන්න පුළුවන්.

"ඊයේ පැවති ජනමහිමය රැළියේ දී ජනාධිපති කළ කතාවෙන් පැහැදිලි වුණා අද රටේ ඇත්තේ ගෝත්‍රිකත්වය හා සභ්‍යත්වය, දූපත් මානසිකත්වය හා ලෝකයට විවෘත වීම, බහුතරයේ ආධිපත්‍යය පැතිරවීම හා සුළුතරය වෙනුවෙන් පෙනී සිටීම, ඒකාධිපතිත්වය හා නීතියේ පාලනය, මහජන මුදල් වැය කරමින් අකාර්යක්ෂමතාවය නඩත්තු කිරීම හා ඒවා විකුණා දමා නිදහස් වීම සහ තවත් එවැනි දේ අතර ඇති සටනක් බව."

දෙවන කණ්ඩායම පළමු කණ්ඩායම තරම් විශාල නැති වුනත් සෑහෙන තරම් විශාල හා ක්‍රමයෙන් වර්ධනය වන කණ්ඩායමක්. මේ දෙවන කණ්ඩායම නගර වල සිට ක්‍රමයෙන් ගම් දක්වා පැතිරෙනවා. 2015 දී මේ දෙවන කණ්ඩායමේ මතවාදය ප්‍රමුඛ මතවාදය බවට පත් වුණා.

දෙවන කණ්ඩායම ඇතුළේ ඉන්න සියල්ලන්ම රනිල්ගේ මිනිස්සු හෝ අඩු වශයෙන් එජාප පාක්ෂිකයින් නොවූවත් රනිල් වටා ඉන්න ගොඩක් අය දෙවන කණ්ඩායමේ අය. ලිබරල් මතධාරීන් හිතන ආකාරය දෙවන ආකාරයට වඩා කිට්ටුයි.

එජාපය කියන්නේ ඓතිහාසිකව පුළුල් ජන පදනමක් තිබුණු දේශපාලන පක්ෂයක්. ලිබරල් මතධාරීන්ගේ ජනප්‍රිය තේරීම වුනේ එජාපය වුවත්, ලිබරල් මතවාදය කියන්නේ  රනිල් නායකයා වෙන්න කලින් එජාපය තුළ අඛණ්ඩව පැවති ප්‍රමුඛ මතවාදයක් නෙමෙයි. එජාපය වටා කාලයෙන් කාලයට විවිධ මතවාදී කණ්ඩායම් එකතු වී සිටියා. නිදහසින් පසුව, 1956දී හැර, 1994 දක්වාම පැවති මැතිවරණ වලදී වැඩිම ඡන්ද ප්‍රතිශතයක් ලබා ගත් දේශපාලන පක්ෂය එජාපය වීමට එජාපයේ මේ පුළුල් පදනම උපකාරී වුනා.

කෙසේවුවත්, 1994 සිට තත්ත්වය වෙනස් වුනා. එජාපය ඒ කාලය තුළ වැඩිපුරම හිටියේ විපක්ෂයේ. රනිල් නායකත්වයට පත් වීමෙන් පසුව එජාපයේ ඡන්ද පදනම ටිකෙන් ටික දිය වී ගිය බව රහසක් නෙමෙයි. පසුගිය පළාත් පාලන මැතිවරණ වලදී එජාපයේ ඡන්ද ප්‍රතිශතය 29.4% මට්ටම දක්වාම පහළ ගියා. මෙය 1956 එජාප ඡන්ද ප්‍රතිශතයට වඩා වැඩි වන්නේ 1.5%කින් පමණයි. පළාත් පාලන මැතිවරණය පැවැත්වෙන විට එජාපය එහි මුල් දක්වාම දියවෙලයි තිබුණේ. වෙනත් විදිහකින් කියනවානම් පළාත් පාලන මැතිවරණ ප්‍රතිඵලය කියන්නේ එජාපය වැටෙන්න ඉඩ තිබෙන පහළම තැන හෝ ඊට කිට්ටු තැනක්.

තවදුරටත් එජාපයේ ඉතිරිව සිටින්නේ කවුද?

එජාපය එක්ක තවමත් ඉන්න එක කොටසක් වන්නේ පක්ෂ යාන්ත්‍රනය හා කෙළින්ම සම්බන්ධව සිටින ගම් වල උදවිය. දකුණේ ගම් වල ඉතිරි බොහෝ දෙනෙක් මේ වන විට මහින්දගේ කණ්ඩායමට එකතු වෙලා අවසානයි.

නමුත්, නාගරික ප්‍රදේශ වල තත්ත්වය වෙනස්. ඉහත නලින් ද සිල්වාගේ ප්‍රකාශයේ කළු දේවල් ලෙස පෙන්වන කරුණු වෙනුවෙන්ම (කළු දේවල් සේ නොදකිමින් වුවත්) පෙනී සිටින විශාල පිරිසක් නාගරික ප්‍රදේශ වල ඉන්නවා. මේ වන විට එජාපයේ බහුතරය ඒ අයයි. රනිල්ට දිගින් දිගටම එජාපයේ නායකයා වී ඉන්න හැකි වී තිබෙන්නේ ඉතිරි වී සිටින එජාප පාක්ෂිකයින්ගේ අවශ්‍යතා නියෝජනය කරන හොඳම පුද්ගලයා රනිල් වීමයි.

රනිල් වෙනුවට එජාප නායකත්වය සඳහා යෝජනා වී තිබෙන නම් අතර කරු ජයසූරිය හා සජිත් ගැන සඳහන් වෙන්නේ ඔවුන් නලින් ද සිල්වාගේ බෙදුම් රේඛාවේ සුදු පැත්තට වෙන්න ඉන්න එජාප නායකයින් සේ ඇතැම් අය විසින් සලකන නිසායි. එහෙමනම්, මේ දෙන්නාගෙන් එක් අයෙක් එජාප නායකයා වුනොත් එජාපය නැවතත් දිගින් දිගටම මැතිවරණ දිනන්න පටන් ගනියිද?

පැහැදිලිවම එහෙම වෙන්නේ නැහැ. කලින් කී නිර්ණායකය අනුව මේ දෙන්නා ටිකක් සුදු වුනත් මහින්දට කිට්ටුවෙන්වත් තියන්න බැහැ. මේ දෙන්නා ටිකක් සුදුයි තමයි. හැබැයි මහින්ද කිරි සුදුයි. ඒ නිසා, කරු හෝ සජිත් එජාප නායකයා වුනා කියා මහින්දගේ ඡන්ද එකක්වත් එජාපයට කැඩිලා එන්නේ නැහැ. කරු හෝ සජිත් එජාප නායකයා කර ගැනීම මහින්ද පාක්ෂිකයින්ගේ සිහිනයක් වුවත් මේ වෙලාවේ එජාප පැත්තේ ඉන්න ගොඩක් දෙනෙක්ගේ සිහිනයක් නෙමෙයි.

කොහොම වුවත් එජාප පැත්තේ ඉන්න සැලකිය යුතු පිරිසක් හිතනවා නායකයා වෙනස් කළොත් එජාපය ගොඩ යයි කියා. මෙහිදී කියැවෙන වෙනත් නම් අතර කරු හා සජිත්ට අමතරව මංගල හා රාජිත වගේ අයත් ඉන්නවා. නමුත්, ඒ අනෙක් අය මහින්ද පාක්ෂිකයින්ගේ හා මහින්දව පරමාදර්ශය සේ සලකන අයගේ නිර්ණායක අනුව රනිල්ටත් වඩා කළු චරිත.

මහින්ද කියන්නේ මේ වෙලාවේ වගේම දැන් කාලෙක ඉඳලම ලංකාවේ වැඩිම දෙනෙක්ගේ ආකර්ශනය දිනාගෙන ඉන්න ජාතික නායකයා. මහින්ද වටා ආකර්ශනය වන අයගේ පරමාදර්ශය මහින්ද. එජාපයේ අනෙක් නායකයින්ට සාපේක්ෂව කරු හෝ සජිත් වඩා හොඳයි කියා හිතන ගොඩක් අය එසේ හිතන්නේ මහින්ද පරමාදර්ශය සමඟ සංසන්දනය කරමිනුයි. ඒ නිසා, කරුට හෝ සජිත්ට කවදාවත් මහින්දගේ ඡන්ද එජාපයට ආකර්ශනය කර ගැනීමේ හැකියාවක් නැහැ.

මහින්දගේ ඡන්ද වලින් සැලකිය යුතු ප්‍රමාණයක් එජාපයට ආකර්ශනය නොවන තාක් කල් එජාපය ඇතුළේ ලිබරල් මතවාදයට තිබෙන ඉල්ලුම යටපත් කළ හැකි වෙනත් මතවාදයක් ඉස්මතු වෙන්නේ නැහැ. එජාපයේ ප්‍රමුඛ මතවාදය ලිබරල් මතවාදයව පවතින තාක් කල් එජාපයේ නායකයා වෙන්නේ ඒ මතවාදය වෙනුවෙන් සෘජුව පෙනී සිටිය හැකි අයෙක්. මහින්දට රටේ තිබෙන ආකර්ශනය නැති වන තුරු රනිල්ගේ නායකත්වයට ලොකු තර්ජනයක් නැහැ.

(Image: http://www.lankatruth.com/home-2/index.php?option=com_content&view=article&id=10473:four-tyres-to-mahinda-from-ranil&catid=42:smartphones&Itemid=74)

නොවැම්බර් 14 කාගේ නැකතද?

පාර්ලිමේන්තුව නැවත කැඳවන දිනය පිළිබඳව වූ අවිනිශ්චිතතාවය මේ වන විට අවසන් වී තිබෙනවා. අද නිකුත් කර තිබෙන ගැසට් නිවේදනය අනුව 14 වෙනිදා පාර්ලිමේන්තුව නැවත රැස් වෙනවා.

පාර්ලිමේන්තුව කල් තබා තිබුණේ නොවැම්බර් 16 දින දක්වා. මේ අනුව, දැන් පාර්ලිමේන්තුව රැස් වෙන්නේ ඊට දින දෙකකට පෙරයි. මීට පෙර පාර්ලිමේන්තුව නොවැම්බර් 5 දින රැස් වන බව මහින්ද රාජපක්ෂ විසින් කියා තිබුණා. ඉන් පසුව ඒ දිනය නොවැම්බර් 5 නොව නොවැම්බර් 7 බව කියවුණා. ඇතැම් වාර්තා වලට අනුව නොවැම්බර් 5 මහින්දගේ ශුභ දිනය. නොවැම්බර් 7 මෛත්‍රීපාල සිරිසේනගේ සුබ දිනය.

සමහර විට නොවැම්බර් 14 මහින්ද මෛත්‍රී දෙන්නාටම සුබ දිනයක් වෙන්න පුළුවන්. නමුත්, මේ ගැන මම ඒ තරම් සරල ලෙස හිතන්නේ නැහැ. මේ දිනය නොවැම්බර් 14 වීමෙන් කරුණු කිහිපයක්ම පිළිබිඹු වෙනවා.

මුලින් සැලසුම් කර තිබුණු සේ නොවැම්බර් 16 දින දක්වා නොසිට නොවැම්බර් 14 පාර්ලිමේන්තුව රැස් කිරීමට ජනාධිපතිවරයා විසින් තීරණය කිරීමෙන් හැකි ඉක්මණින් පාර්ලිමේන්තුව රැස් කරන මෙන් රට ඇතුළේ හා රටින් පිටත විවිධ කණ්ඩායම් විසින් කළ ඉල්ලීමේ පීඩනය ඔහුට දැනී තිබෙන බව පෙනෙනවා.

මේ කණ්ඩායම් අතරින් එජාප කණ්ඩායමට හෝ රට ඇතුළේ සිට පාර්ලිමේන්තුව වහාම නැවත රැස් කරන මෙන් ඉල්ලා සිටි වෙනත් කණ්ඩායම් වලට දවස් දෙකක් කලින් පාර්ලිමේන්තුව රැස් කළා කියා ලැබෙන වාසියක් නැහැ. පාර්ලිමේන්තුව කල් තැබීම නිසා ඔවුන්ට සිදු වන හානිය ඒ වන විට මුළුමනින්ම වාගේ සිදු වී අවසන්.

කොහොමටත් මහින්ද-මෛත්‍රී කණ්ඩායම රට ඇතුළෙන් ආ විරෝධය යාන්තමින් හෝ ගණන් ගත්තා කියන්න බැහැ. එවැනි විරෝධයක් එන බව ඔවුන් නොදැන සිටියා නෙමෙයි. එය තමන්ට පාලනය කර ගත හැකි මට්ටමක පවතිනු ඇති බව ඔවුන් කළින්ම ගණන් හදා බලා තිබුණා.

ඒ වගේම, රනිල් කණ්ඩායමේ විරෝධයට තවතවත් අවි එකතු කරමින් ගින්නට පැට්‍රෝල් නොදමා සිටින්න මහින්ද-මෛත්‍රී කණ්ඩායම විසින් මෙතෙක් වග බලාගෙන තිබෙනවා. රනිල්ට තවමත් අරලියගහ මන්දිරයේ ඉන්න හැකි වී තිබෙන්නේත්, එජාප හා මහින්ද-මෛත්‍රී පාර්ශ්වයට එරෙහි විරෝධතා බාධාවකින් තොරව පැවැත්වෙන්නේත් ඒ නිසයි. පාර්ලිමේන්තුව රැස් වන තුරු අරලියගහ මන්දිරය හැර යාම රනිල් වික්‍රමසිංහට කළ නොහැක්කක් වන බව වගේම ඔහු එසේ සිටීම තමන්ගේ කණ්ඩායමට ප්‍රශ්නයක් නොවන බව මහින්ද-මෛත්‍රී කණ්ඩායම විසින් නිවැරදිව ගණන් බලා තිබෙනවා.

පෙර සැලසුමේ දිනයට වඩා දින දෙකකට කලින් පාර්ලිමේන්තුව රැස් කරන්න මහින්ද-මෛත්‍රී පාර්ශ්වය තීරණය කර තිබෙන්නේ ජාත්‍යන්තර පීඩනයට දක්වන ප්‍රතිචාරයක් ලෙසයි. වහාම පාර්ලිමේන්තුව රැස් කරන මෙන් එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානය හා බටහිර රටවල් ගණනාවක් විසින් ජනාධිපතිවරයා වෙත බලපෑම් කළා. ඒ සියලු ඉල්ලීම් නොතකා නොවැම්බර් 16 දින දක්වාම පාර්ලිමේන්තුව රැස් නොකර හිටියානම් එය සැලකෙන්නේ ජාත්‍යන්තර ඉල්ලීම් සත පහකට මායිම් නොකිරීමක් ලෙසයි. දවස් දෙකක් කලින් පාර්ලිමේන්තුව නැවත රැස් කිරීම හරහා "හරි, ඕගොල්ලෝ කියපු දේ අපි ඇහුවා!" කියා පණිවුඩයක් මහින්ද-මෛත්‍රී පාර්ශ්වය විසින් ජාත්‍යන්තරයට යවනවා.

මහින්ද-මෛත්‍රී පාර්ශ්වය විසින් පාර්ලිමේන්තුව කැඳවන්න තීරණය කර තිබීමෙන් ඔවුන් බහුතරය හදාගෙන තිබෙන බවක් පෙනෙනවා. ඒ වෙනුවෙන්, ඔවුන්ට මේ වන විට විශාල මිලක් ගෙවන්න සිදු වී තිබීම කැපී පෙනෙන කරුණක්. එය මුල් ඇස්තමේන්තුවට වඩා අඩුද වැඩිද කියා මා හරියටම දන්නේ නැහැ. මගේ අදහස එය හිතුවාට වඩා තරමක් වැඩි විය හැකි බවයි.

මෙහිදී, මිල යන්නෙන් මා අදහස් කරන්නේ මන්ත්‍රීවරයෙකු තමන්ගේ පැත්තට ගැනීමේ ආවස්ථික පිරිවැයයි. එයට ඇතුළත් වන්නේ  රංගෙ බණ්ඩාරට පිරිනමා ඇති ආකාරයේ මුදල් අල්ලස් පමණක් නෙමෙයි. දෙමළ ඊළාම් මහජන විමුක්ති සංවිධානයේ මන්ත්‍රීවරයෙක් මහින්ද පාර්ශ්වයට එකතු කර ගැනීමේදී මුදල් අල්ලස් නොදුන්නත් ඔවුන්ට එහි විශාල ආවස්ථික පිරිවැයක් තිබෙනවා. එවැන්නෙක් ගන්න යොමු වෙන්නේ ඊට වඩා වියදම් අඩු විකල්ප නැති නිසායි.

කොහොම වුනත්, මහින්ද-මෛත්‍රී පාර්ශ්වයට මේ වෙලාවේ මොන ආකාරයෙන් හෝ බහුතරය හදාගන්න වෙනවා. එහිදී, පසුකාලීන ප්‍රතිඵල ගැන හිත හිතා හිටීමේ හැකියාවක් ඔවුන්ට නැහැ. හරියටම රනිල්ට අරලියගහ මන්දිරය හැර යාමේ හැකියාවක් නැහැ වගේ.

මේ වන විට මහින්ද-මෛත්‍රී පාර්ශ්වය සමඟ මන්ත්‍රීවරු 105ක් පමණ සිටින බව පෙනෙනවා. එජාප පැත්තේ දැනට සිටින, තමන්ගේ පැත්තේ බව කිසිම සැකයක් නැති, කිහිප දෙනෙකුත් සිටිනවා විය හැකියි. එවැනි අය අවසන් මොහොත තෙක්ම එළිදරවු නොවෙන්න පුළුවන්. මම හිතන්නේ මහින්ද-මෛත්‍රී පාර්ශ්වයට තිබෙන ලොකුම ප්‍රශ්නය ඇතැම් එජනිස මන්ත්‍රීවරුන්ගේ පක්ෂපාතීත්වය පිළිබඳව ඔවුන්ට සැක තිබීමයි. එස්බී-රංගෙ බණ්ඩාර සංවාදයෙන් පෙනෙන්නත් එයයි.

පවතින අවිනිශ්චිතතාවය හමුවේ හරියටම 113 තිබුණා වුවත් මහින්ද-මෛත්‍රී පාර්ශ්වය පාර්ලිම්න්තුව නොවැම්බර් 16 දිනට පෙර නැවත රැස් කරන්න ඉඩක් නැහැ. ඔවුන් බොහෝ විට උත්සාහ කරන්න ඉඩ තිබෙන්නේ තවත් මන්ත්‍රීවරුන් කිහිප දෙනෙකු බිලී බාගෙන අවිනිශ්චිතතාවය අඩු කර ගන්නයි. නොවැම්බර් 14 වැනි ඈත දිනයක් ගැසට් කිරීමෙන් පෙනෙන්නේ පවතින පීඩනයට මුහුණ දීම සඳහා දිනයක් ගැසට් කළත්, මහින්ද-මෛත්‍රී කණ්ඩායමට ඔවුන් අපේක්ෂා කරන තරමේ මන්ත්‍රීවරුන් ගණනක් එකතු කර ගැනීමට තවමත් නොහැකි වී ඇති බවයි.

එහෙමනං, නොවැම්බර් 5 පාර්ලිමේන්තුව රැස් කරන බව මහින්ද කිවුවේ ඇයි? ඒ වන විට බහුතරය තිබිලා පස්සේ අවුලක් වුනාද? පස්සේ නොවැම්බර් 7 කියා ප්‍රචාරයක් ගියේ ඇයි? මෙතැන තියෙන්නේ නැකැත් පිළිබඳ ප්‍රශ්නයක්ද?

මගේ අදහසනම් මේ දේවල් වුනේ සැලසුම්සහගතව බවයි. මෙතැනදී වුනේ බටහිර රටවල් රැවැට්ටීමක්. මහින්දලා එකම උපක්‍රමය යොදා ගනිමින් දෙවන වතාවටත් බටහිර රටවල් රැවැට්ටුවා.

මේ වෙලාවේ බටහිර රටවල් වලින් ජනාධිපති සිරිසේනට විශාල පීඩනයක් ආ බව රහසක් නෙමෙයිනේ. එක්සත් ජාතීන්ගේ මහලේකම් විසින් ජනාධිපති සිරිසේනට දුන් දුරකථන ඇමතුම ගැන දෙපැත්තේ ප්‍රවෘත්ති නිවේදන වල එකම දේ නොකියැවුනත් ඇන්තෝනියෝ ගුතෙරස්ගේ ඉංග්‍රීසි ජනාධිපති සිරිසේනට නොතේරුණා කියා මම හිතන්නේ නැහැ.

ඔය වගේම, නැත්නම් ඔයිටත් වඩා විශාල පීඩනයක් ලංකාවේ රාජ්‍ය නායකයින්ට ජාත්‍යන්තරයෙන් ආපු කාලයක් තිබුණනේ. අර ජනාධිපති සිරිසේන යුද්ධය අවසන් කරපු අන්තිම සති දෙකේදී.

ඒ වෙලාවේ ලංකාව කළේත් බටහිර රටවල් නොමඟ යවන එකනේ. ඔවුන් උපක්‍රමයට අහුවුනා. වැඩේ තේරෙන කොට යුද්දේ ඉවර වෙලා.

මේ වෙලාවේ කළෙත් ඒකම තමයි. පාර්ලිමේන්තුව නොවැම්බර් 5 රැස් කරනවා කියලා මහින්ද කියපු ගමන් බටහිර මාධ්‍ය වල තිබුණු ගැම්ම නැති වෙලා ගියා. ඇදගෙන යන්න පුළුවන්කම තිබුණු ප්‍රශ්නේ ඕකනේ. ඒ අස්සේ, මෙහෙ ඩීල් ටික සෙට්ල්.

සමහර අය හිතනවා පාර්ලිමේන්තුව කල් තැබීම හදිසියේ ගත් තීරණයක් කියා. ඒ කතාවට අනුව, මහින්දලා හිතුවේ මහින්දව අගමැති සේ පත් කළ වහාම කලින් චන්ද්‍රිකා විසින් රනිල්ව අයින් කරපු වෙලාවේ වගේ රනිල් අකුලගෙන යයි කියලා. රනිල් ජනාධිපතිවරයාගේ තීරණය අභියෝගයට ලක් කළාම මහින්ද-මෛත්‍රී පාර්ශ්වය අවුල් වුනා.

ඔය කතාවත් මහින්ද-මෛත්‍රී පාර්ශ්වය විසින්ම පතුරුවපු කතාවක්. මෙදා සැරේ රනිල් අගමැතිකම දාලා ගෙදර නොයන බව මහින්දලා පැහැදිලිව දැනගෙන හිටියා. මේ වෙලාවේ තියෙන්නේ කලින් තිබුණු ව්‍යවස්ථාව නොවන බව රනිල්ලා වගේම මහින්දලාගේ ටීම් එකේ අයත් දන්නවා. ඒ බව රනිල්ලා දන්නා බවත් දන්නවා. රනිල් පාර්ලිමේන්තුවාදියෙක් බවත් දන්නවා. අගමැති ඉවත් කිරීමෙන් පසුව පළමු කටයුත්ත විදිහට රාජ්‍ය හා පෞද්ගලික මාධ්‍ය සියල්ලේ පාලනය අතට ගත්තේත්, තමන්ට අවශ්‍ය ඇත්ත හා බොරු සියල්ල කිසිදු පැකිලීමක් නැතුව වේගයෙන් සමාජගත කළේත් ඒ නිසයි. රනිල්ලා වැටුණු ප්‍රධානම පෙරමුණ මෙතැන.

පාර්ලිමේන්තුව නොවැම්බර් 5 රැස් කරන බව කිවුවම බටහිර රටවල් වගේම රනිල්ලාගේ සමීපතම කණ්ඩායමත් රැවටුනා. බටහිර රටවල් වල මිනිස්සු හිතන පතන ක්‍රියා කරන ක්‍රමයක් තියෙනවා. ඔවුන් හදිසි තීරණ ගන්නේ නැහැ. කරුණු කාරණා හොයා බලලා, සැලසුමක් ඇතුවයි වැඩට බහින්නේ. රනිල් සහ රනිල් වටේ ඉන්න අය හිතන්නේ හා වැඩ කරන්නෙත් ඔය විදිහටම තමයි.

කලින් පාර අගමැතිකම දාලා ගෙදර යන්න වූ බව රනිල් අමතක කරපු දෙයක් නෙමෙයි. එකම දේ නැවත සිදු වෙන්න ඉඩ තියන්න ඔහුට අවශ්‍ය වුණේ නැහැ. දහනමවෙනි සංශෝධනය ගෙනාවේ ඒකයි.

දහනමවෙනි සංශෝධනය හරහා තමන්ගේ අගමැතිකම සුරක්ෂිතව පවතින බවට ලොකු විශ්වාසයක් රනිල්ට තිබුණා. ඔහු තමන්ගේ රාජ්‍ය පාලන වැඩ පිළිවෙළ සැලසුම් කළේ කාලය ඉවර වෙද්දී පීක් එකට එන්නයි. ඒ අතර කාලයේ මිනිස්සු දැනුවත් කිරීම වැදගත් දෙයක් ලෙස ඔහු සැලකුවේ නැහැ.

නිදහසින් පසු ලංකාවේ කවදාවත් දැන් සිදු වී තිබෙන ආකාරයේ බල හුවමාරුවක් සිදු වී නැහැ. ජනාධිපතිවරයා ව්‍යවස්ථාවට පිටින් යන්න ඉඩක් තිබෙන බව රනිල් හෝ ඔහු වටා සිටි කිසිවෙක් කලින් හිතුවා කියා මම හිතන්නේ නැහැ.

මහින්දව අගමැති සේ පත් කිරීම සමාජජාලා වල කියනවා වගේම රනිල්ට සර්ප්‍රයිස් එකක්. එයට ප්‍රතිචාර දැක්විය යුත්තේ කොහොමද කියන එක ගැන රනිල්ට පෙර සැලසුමක් තිබුණේ නැහැ.

ප්‍රතිවාදියා සම්ප්‍රදායයෙන් පිට පැන්නහම සැලසුම්සහගතව වැඩ කරන අය ලොකු අමාරුවක වැටෙනවා. කුන්ග්-ෆූ සටනකදී එක පාරට පොල් අඩියක් වැදුණොත් ක්‍රීඩකයෙක් හොල්මන් වෙනවා. සනත් ජයසූරියගේ සාර්ථකත්වයේ රහස තිබුණෙත් එතැනයි.

සැලසුම් සහගතව වැඩ කරන අය බොහෝවිට දිගුකාලීනව සාර්ථක වෙනවා තමයි. නමුත්, සැලසුම් සහගතව වැඩ කරන අයෙක් ක්‍රියා කරනු ඇත්තේ කොහොමද කියන එක පුරෝකථනය කිරීම එතරම් අපහසු නැහැ. මහින්ද-මෛත්‍රී පාර්ශ්වය මෙහි වාසිය ගත්තා. මහින්ද-මෛත්‍රී පාර්ශ්වය කළ දේ රනිල් පාර්ශ්වයට සර්ප්‍රයිස් එකක් වුනත් රනිල්ලා කළ දේවල් මහින්ද-මෛත්‍රී පාර්ශ්වයට සර්ප්‍රයිස් වුනේ නැහැ. ඔවුන් හිටියේ සූදානම්වයි.

අර්බුදය එක්ක වේගයෙන් ඉදිරියට එන හෙළ උරුමයේ චම්පික හා පරණවිතාන වගේ අය රනිල්ලාගේ රාමුව ඇතුළේ පමණක් සිතිය හැකි අය නෙමෙයි. මහින්ද-මෛත්‍රී පාර්ශ්වය ක්‍රියා කරන ආකාරය ගැනත්, ප්‍රතිවාදියාව තක්සේරු කරන ආකාරය ගැනත් ඔවුන්ට රනිල්ගේ සමීපතම කණ්ඩායමට වඩා හොඳ ඇස්තමේන්තුවක් තියෙනවා.

රනිල් තමන්ගේ අගමැතිකමේ නීත්‍යානුකූලභාවය ගැන බටහිරට ආඩපාලි කිය කියා ඉන්දැද්දී මහින්දලා ඉන්ධන මිල අඩු කිරීම ආදිය හරහා තමන් රාජ්‍ය බලය අත්පත් කරගෙන සිටින බව රටට පෙන්නන්න පටන් ගත්තා. නියම ආණ්ඩුව තමන්නම් හොර ආණ්ඩුවක් තමන්ට ඕනෑ දේවල් කරනකම් බලාගෙන ඉන්නේ මොන කෙහෙම්මලකටද කියා රටේ බහුතර මිනිස්සු හිතන බව රනිල් තේරුම් නොගත්තත් චම්පික තේරුම් ගත්තා. ඔහු තමන්ගේ අමාත්‍යංශයට ගිහිං මොහොතකට හෝ ඇමති පුටුවේ වාඩි වීමේ තියෙන්නේ විශාල සංකේතාත්මක වටිනාකමක්.

පාර්ලිමේන්තුව රැස් කරන සේ ඉල්ලමින් රටවටා පැවැත්වෙමින් තිබෙන රැස්වීම් වල හෙළ උරුමයේ ඉතිරි වෙලා ඉන්න මන්ත්‍රීවරු දෙන්නාගේ කාර්ය භාරය කැපී පෙනෙනවා. මේ හරහා ඔවුන් එජාප සාමාජිකයින් අතර වගේම, පාවෙන ඡන්දදායකයින් අතරත් පදනමක් හදාගැනීමේ කාර්යයට අත ගැහුවා. පාර්ලිමේන්තුව නැවත කැඳවන දිනය ප්‍රකාශයට පත් කිරීමෙන් මහින්ද-මෛත්‍රී පාර්ශ්වය චම්පිකලාගේ ප්‍රධාන සටන් පාඨය අවලංගු කර දමන්න උත්සාහ කර තිබෙනවා. නමුත්, මේ දිනය බොහෝ ඈත දිනයක් නිසා ඔවුන් ඔවුන්ගේ විරෝධතා නවත්වා දමයි කියා හිතන්න අමාරුයි.

චම්පිකලා වගේම ජවිපෙත් මේ සිද්ධිය හරහා පාවෙන ඡන්දදායකින් ආකර්ෂණය කරගනිමින් සිටිනවා. මෙය 2015ටත් පෙර සිට ජවිපෙ විසින් බලාගෙන සිටි මොහොතක්. මේ වෙලාවේ ඔවුන්ට කරන්න තියෙන්නේ මොකවත්ම නොකර පැත්තකට වී බලාගෙන සිටීම පමණයි. මෙතක් කල් ලංකාවේ ආණ්ඩු මාරු වුනේ බලයේ හිටපු පක්ෂයේ ජනප්‍රිත්වය පිරිහීම නිසා මිසක් විපක්ෂය ලොකු දේවල් කළ නිසා නෙමෙයි. එජාප මන්ත්‍රීවරු ලොකු ගණන් වලට විකිණෙන විට මිනිස්සුන්ට එපා වෙන්නේ මුදල් ගෙවා ඒ අයව මිල දී ගන්නා අය පමණක්ම නෙමෙයි.

යුද්ධය වෙලාවේ බටහිර රටවල් රැවැට්ටීම සිංහලයින්ට ප්‍රශ්නයක් වුනේ නැහැ. නමුත්, මේ වෙලාවේ බෙදුම් රේඛාව වැටී තිබෙන්නේ උගත් නූගත් කණ්ඩායම් මැදින් මිසක් සිංහල දෙමළ කණ්ඩායම් මැදින් නෙමෙයි. මෙහිදී මම නූගත් කියන වචනය යොදාගන්නේ අපහාසාත්මක අර්ථයකින් නෙමෙයි. දළ වශයෙන් කිවුවොත් පොතේ හැටියට හිතන වැනි අර්ථයකින්.

ජනාධිපතිවරයා විසින් රනිල්ව ඉවත් කර මහින්දව පත් කිරීම ව්‍යවස්ථානුකූලද කියන එක ලංකාවේ ගම් වල ගොඩක් අයට ප්‍රශ්නයක් නෙමෙයි. මහින්දගේ පැත්තේ අය මොන විදිහට හෝ මහින්ද බලයට පැමිණීම ගැන සතුටු වෙනවා. රනිල්ගේ පැත්තේ අය කණගාටු වෙනවා. සමහර අයට මළ පැනලා. හැබැයි මේ දෙගොල්ලන්ටම ව්‍යවස්ථාව හෝ දහනවවන සංශෝධනය වැදගත් දෙයක් නෙමෙයි. ඔය දෙන්නගෙන් කවුරු අගමැති වුනත් මේ කණ්ඩායමේ මිනිස්සු එය පසුව පිළිගනියි. මහින්ද-මෛත්‍රී කණ්ඩායම එය දන්නවා. චම්පිකලා වගේ අයත් දන්නවා. රනිල් ඒ ගැන ඒ විදිහටම හිතනවද කියා මම දන්නේ නැහැ.

උගත් අයට මෙය ඒ තරම් සරල ප්‍රශ්නයක් නෙමෙයි. ඔවුන් බොහෝ දෙනෙක් මෙය ව්‍යවස්ථාවට අනුකූල නොවන බව දන්නවා. ඒ අය අතර මහින්ද-මෛත්‍රී පාර්ශ්වයට විශාල පක්ෂපාතිත්වයක් තිබෙන අය සහ ඒ කණ්ඩායමෙන් වාසි ලබන අයත් ඉන්නවා. ව්‍යවස්ථාවේ පරස්පර හොයමින් මහින්දව පත් කිරීම සුජාත කරන්න හදන අයගෙන් වැඩි දෙනෙක් මේ කණ්ඩායමේ අය. ඒ වගේම, එජාපය පැත්තේ ඉන්න, මේ වෙලාවේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය රැක ගැනීමේ වැදගත්කම ගැන කතා කරන සියලුම දෙනා එසේ කරන්නේ අවංකවමයි කියා කියන්න බැහැ. ඔවුන් ව්‍යවස්ථාව වෙත යන්නේත් තමන්ට එයින් ලැබෙන වාසිය ගැන සලකමිනුයි. ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය ගැන ලොකු ටෝක් දෙන කෙනෙක් තමන්ගේ මිල ලැබුනහම අනිත් පැත්තේ ඉන්නවා දකින්න ලැබුනොත් කවුරුත් පුදුම වෙන්න අවශ්‍ය නැහැ.

කොහොම වුනත්, අවංකවම මේ වෙලාවේ රටේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය වෙනුවෙන් පෙනී සිටින සෑහෙන පිරිසකුත් ඉන්නවා. රටේ අනාගතය ගැන කම්පා වෙන අය ඉන්නවා. ඒ ගොඩක් අය වර්ග කරන්න පුළුවන් වෙන්නේ පාවෙන ඡන්දදායකයින් විදිහටයි. ලංකාවේ මෑතකදී පැවැත්වුණු මැතිවරණ සියල්ලේදීම වගේ අවසන් ප්‍රතිඵලය තීරණය කළේ මේ පිරිසයි.

කෙළින්ම නොකිවුවත්, බටහිර රටවල් හැකි ඉක්මණින් පාර්ලිමේන්තුව රැස් කරන්න කියා කියන කොට එසේ කිරීම රනිල්ට වාසිදායක බව නොසලකා රටේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය ගැන පමණක්ම හිතුවා කියා මම හිතන්නේ නැහැ. දවස් දෙකකට පෙර පාර්ලිමේන්තුව රැස් කිරීම මඟින් ඔවුන්ගේ ඉල්ලීම ගැන සැලකිල්ලක් දැක්වූ බව මහින්ද-මෛත්‍රී පාර්ශවයට කියන්න පුළුවන් වුනත්, තමන් රැවටුණු බව බටහිර රටවල් තේරුම් ගැනීම වලක්වන්න බැහැ. මේ ඔවුන් මේ ආකාරයට රැවැටුණු දෙවන අවස්ථාව. ඔවුන් මෙය අමතක කර දමන එකක් නැහැ.

පසුගිය අවුරුදු තුනේ රනිල් බැනුම් අහමින් රටේ ආර්ථික ස්ථාවරත්වය ඇති කරන්න සෑහෙන දේවල් කළත් අලුත් ආණ්ඩුවකට පිස්සු කෙළින්න පුළුවන් තරම් ස්ථාවර ආර්ථිකයක් රනිල්ලා හදලා නැහැ. ආර්ථික ස්ථාවරත්වයක් නැත්නම් දේශපාලන ස්ථාවරත්වයක් පවත්වා ගැනීම ලේසි නැහැ. නොවැම්බර් 14 හා ඊට පෙර දවස් දහය ඇතුළත මොනවා වුනත් ඉදිරි අවුරුදු දෙක ලංකාවට ඒ තරම් හොඳ කාලයක් නොවෙන්න පුළුවන්.

(Image: https://www.newsfirst.lk/2016/11/20/mps-monthly-wage-allowances-become-focus-attention/)

ඔක්තෝබර් විප්ලවය

පහුගිය සියවසේ මුල වෙද්දීත් ලෝකයේ ගොඩක් රටවල තිබුණේ රාජාණ්ඩු. එහෙමත් නැත්නම් ඒ රාජාණ්ඩු වල යටත් විජිත. ඒ කාලය දක්වාම බොහෝ විට රාජ්‍ය පාලනයේ වෙනසක් කියන එකෙන් සාමාන්‍යයෙන් අදහස් වුනේ රජු මිය යාමෙන් පසුව හිටපු රජුගේ අනුප්‍රාප්තිකයෙකු රජු බවට පත් වීම.

සමහර අවස්ථා වලදී ඉහත කී සාමාන්‍ය ක්‍රමයට වඩා වෙනස් විදිහට බල හුවමාරු සිදු වුණා. ඒ කිසියම් කුමන්ත්‍රණයකින් රජු මරා දමා හෝ ඉවත් කර වෙනත් අයෙකු විසින් රාජ්‍ය බලය පැහැර ගත් අවස්ථා වලදී. සමහර වෙලාවට එක රටක රජෙක් වෙනත් රටවල් යටත් කරගෙන තමන්ගේ රටට ඈඳා ගත්තා. මේ ආකාරයට වෙනස් විදිහට බල හුවමාරු සිදු වෙද්දීත් රාජ්‍ය ආකෘතියේ වෙනසක් වුනේ නැහැ.

කොහොම වුනත් ඔය කාලය වෙද්දී ලෝකයේ ඇතැම් රටවල වෙනත් රාජ්‍ය ආකෘතීනුත් ක්‍රියාත්මක වෙමින් තිබුණා. උදාහරණයක් විදිහට ඔය කාලය වෙද්දී ඇමරිකාවේ රාජ්‍ය නායකයාව තෝරාගත්තේ නියෝජිත ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය මත පදනම්ව මහජන ඡන්දයෙන්. එය තවමත් එසේමයි. රාජාණ්ඩු වලට විකල්පයක් විදිහට නියෝජිත ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය ක්‍රමයෙන් ජනප්‍රිය වෙමින් තිබුණා.

අවුරුදු එකසිය එකකට කලින් ඔය කලින් කී රාජ්‍ය ආකෘතීන් දෙකට තවත් එකක් එකතු වුනා. එය සිදු වුනේ 1917 නොවැම්බර් 7 වෙනිදා රුසියාවේ රාජ්‍ය බලය බෝල්ෂෙවික් පාක්ෂිකයින් විසින් අල්ලා ගැනීමෙන් පසුව මාක්ස්වාදය මත පදනම් වූ රාජ්‍යයක් බිහි කිරීමත් සමඟයි.  ඒ වන විට රුසියාවේ කාලයක් තිස්සේ පැවති රාජාණ්ඩුව වෙනුවට නියෝජිත ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය මත පදනම් වූ රාජ්‍ය පාලන ක්‍රමයක් ඇති කිරීම සඳහා කටයුතු සිදු වෙමිනුයි තිබුණේ.

නොවැම්බර් 7 කියා කිවුවත්, ඒ වන විටත් රුසියාව ජුලියන් කැලැන්ඩරය අත හැර ග්‍රෙගෝරියන් කැලැන්ඩරයට මාරු වී තිබුණේ නැහැ. ජුලියන් කැලැන්ඩරයට අනුව මේ දිනය ඔක්තෝබර් 25. ඔක්තෝබර් විප්ලවය යන නමට හේතුවත් එයයි. පසුගිය අවුරුද්දේදී ලංකාවේත් ඇතැම් අය ඔක්තෝබර් විප්ලවයේ සියවස සැමරුවා. තව දවස් තුනකින් ඔක්තෝබර් විප්ලවයේ එකසිය එක්වන සංවත්සරය.

පසුගිය ඔක්තෝබර් 26 වෙනිදා ලංකාවේ දේශපාලන අර්බුදයකට මුල පුරමින් සාමාන්‍ය සම්ප්‍රදායයෙන් බැහැරව අගමැතිවරයෙකු පත් කරනු ලැබුවා. ඒ හේතුව නිසා, මේ වන විට ලංකාවේ අගමැති ධුරයට අයිතිය කියන පුද්ගලයින් දෙදෙනෙකු සිටිනවා. සිදු වුනු අවුල තවමත් දිග්ගැසෙමින් පවතිනවා.

මේ හා අදාළ ව්‍යවස්ථාමය තත්ත්වය පිළිබඳව අර්බුදය ඇරඹුණු දින වලම මා පැහැදිලි කර තිබෙනවා. මේ වන විට තවත් පැහැදිලි කිරීම් ගණනාවක් තිබෙනවා.

අද වන විට මහින්ද රාජපක්ෂව අගමැති සේ පත් කිරීම ව්‍යවස්ථාවට අනුකූලද නැද්ද යන්න ගැන අදාළ පාර්ශ්ව සියල්ලම තම තමන්ගේ මතයන්ට එළැඹ අවසන් නිසා ඒ ගැන තවදුරටත් කතා කිරීම තේරුමක් නැහැ. මේ වන විට දේශපාලන අර්බුදය අවසන් වෙන්නේ කොහොමද කියන එක තීරණය වී අවසානයි. පාර්ලිමේන්තුව නැවත රැස්වූ පසු වෙන්නේ කුමක්ද කියන එක මේ අවසානයේ වැදගත්ම කරුණ නෙමෙයි.

ගොඩක් අය හිතාගෙන ඉන්නේ නොවැම්බර් 7, නොවැම්බර් 16 හෝ ජනාධිපතිවරයා විසින් පාර්ලිමේන්තුව නැවත රැස් කෙරෙනු ඇතැයි සිතිය හැකි වෙනත් දවසක් මේ සිදු වන ක්‍රියාවලියේ අවසානය බවයි. මහින්ද රාජපක්ෂව පත් කළ අවස්ථාවේදීම මට පෙනී විදිහටනම් මේ සතියේ හෝ ලබන සතියේ දකින්න ලැබෙනු ඇත්තේ අයිස් කන්දක ශිඛරය පමණයි. කතාවේ නියම පීක් එක එන්න තව අවුරුදු දෙකක් පමණ බලා ඉන්න වෙයි. සමහර සැලසුම් තියෙන්නේ වඩා ලොකු සැලසුම් ඇතුළේ.

හේමන්තය මැද...

මේ දවස්වල මේ පැත්තේ පරිසරය හරිම ලස්සනයි කියා මා කිවුවනේ. රතු, කහ, තැඹිලි පාට වුණු ගස් නිසා පුදුම ලස්සනක් තියෙන්නේ. හැබැයි ඔය ලස්සන තව වැඩි දවසක් තියෙන එකක් නැහැ. සතියක් විතර යන කොට ඔය ගස් වල කොළ හැලිලා කෝටු විතරයි ඉතිරි වෙන්නේ.

ලංකාව වගේ සමකය කිට්ටු රටවල් වල නම් කවදා බැලුවත් එක වගේනේ. වෙනසක් කියලා දෙයක් පේන්නෙම නැහැ. නමුත්, සමකයෙන් ඈත රටවල් වල ජීවත් වෙද්දී තමන් ජීවත් වන වටාපිටාව වෙනස් වෙනවා කියන එක ඇඟට දැනෙනවා.

පහේ හයේ පන්ති වලදී මුලින්ම නිවර්තන සදාහරිත වනාන්තර ගැන ඉගෙන ගනිද්දී තිබිච්ච ලොකුම ප්‍රශ්නය වුණේ වනාන්තරනම් සදාහරිත නොවෙන්නේ කොහොමද කියන එකයි. සමකය කිට්ටු රටකින් එළියට නොගිය කෙනෙක්ට එහෙම හිතෙන එකේ පුදුමයක් නැහැ.

ඒ දවස් වල ක්‍රෝටන් වගේ කොළ පාට නැති කොළ තිබෙන ගස් ගෙවල් වල වවා තිබෙනවා දැක තිබුණත් ලංකාවේ කැලෑවල් වලනම් තිබුණේම කොළ පාට කොළ තියෙන ගස් විතරයි. කොළනම් ඉතිං කොළපාට වෙන්න එපායැ. කොට්ටම්බා වගේ ගස් වල කොළනම් හැලෙන්න කිට්ටුව තැඹිලි පාට වෙනවා. ඒත් මුළු ගහම එක පාර පාට වෙන්නේ නැහැ.

උත්තරාර්ධ ගෝලයේ රටවලට හේමන්තය පටන් අරන් දැන් සති පහක් පමණ ගිහින්. ඉංග්‍රීසි භාෂාවෙන් අනෙක් සෘතු වලට කියන්නේ එකම නම වුවත් හේමන්ත සෘතුවට Fall හා Autumn කියන නම් දෙකම භාවිතා වෙනවා. උතුරු ඇමරිකාවේ වචනය Fall. එංගලන්තයේ Autumn. ඇමරිකාව හා එංගලන්තය අතර හේමන්ත සෘතුවට කියන නමට අමතරව තවත් ගොඩක් වෙනස්කම් තිබෙනවා. ඒ වෙනස්කම් වලට සංවේදී වෙන්න රටවල් දෙකම ගැන සැලකිය යුතු අවබෝධයක් තියෙන්න ඕනෑ.

ඇමරිකානු වචනය වන Fall කියන එකේ තියෙන්නේ වැටෙනවා කියන අරුත. ඔය සෘතුවේදී ගස් වල කොළ ලස්සනට පාට වෙන්නේ ඉක්මණින්ම වැටිලා යනවා කියන එක සංඥා කරන්නනේ. කොළ පාට කොළ හේමන්තයේදී කහ, තැඹිලි, රතු වෙනවා කියන්නේ ඔය කොළ වලින් පරාවර්තනය කරන ආලෝකයේ සංඛ්‍යාතය අඩු වෙලා තරංග ආයාමය වැඩි වෙනවා කියන එකයි. මිනිස්සු පරිණාමය වෙලා තිබෙන්නේ මේ වෙනසට විශාල සේ සංවේදී වන ආකාරයටයි. ඒ නිසා, කොළ, කහ, රතු පාට සෑහෙන්න වෙනස් පාට වගේ අපට පේනවා.

මේ විදිහට පාට වෙලා කොළ හැලිලා ගියාට පස්සේ ඔය ගස් වල ආයේ දළු දාන්නේ වසන්තයේදී. එතකම් ඉතිං පල නැති රුක් තමයි. ඇමරිකාවට මේ දවස් වල හේමන්තය වුනත් ඇමරිකාවට අනිත් පැත්තේ තියෙන රටවල් වලටනම් වසන්තය. ඒ පැත්තේ දැන් ගස් වල දළු දාගෙන එනවා ඇති.

ඊයේ වැස්ස අධික දවසක්. ලස්සනට පාට වෙලා තිබුණු ගස් වල කොළ වැස්සත් එක්ක එක පාරට හැලෙන කොට ටිකක් කණගාටුවක් දැනෙනවා. හැබැයි තවමත් කොළ වලින් ටිකයි හැලිලා තියෙන්නේ.

(Image: https://www.yoga-healing-nature.com/blog/2015/10/23/attuning-to-the-fall-season)

ට්‍රික් ඕ ට්‍රීට්?

විධායකය හා ව්‍යවස්ථාදායකය අතර යම් සංහිඳියාවක් ඇති වීමේ ඉඩක් පෙනෙන්නට තිබෙනවා. සිදු විය හැකි අනෙකුත් දේවල් වලට සාපේක්ෂව මේ වෙලාවේ සිදු විය හැකි හොඳම දෙය සිදු වෙයි කියා හිතනවා. පිටට මොන විදිහට පෙන්නුවත් දැන් දෙපැත්තම හෙම්බත් වෙලයි ඉන්නේ.

අප ලියන දේවල් වැඩි දෙනෙක් කියවන්නේ නැහැ. නමුත්, වැඩි දෙනෙක්ට කතා කළ හැකි ටික දෙනෙක් මෙය කියවනවා. ඒ කියවන අයට අප ලියූ දේ තේරුණා කියා අප හිතනවා. ප්‍රශ්නය මේ වන විට නැවතී තිබෙන තැන අනුව ව්‍යවස්ථාව ගැන නැවත නැවත කතා කිරීම අවශ්‍ය නැහැ කියා මා හිතනවා.

මේ අඳුරු වලාවෙන් මතු වූ රිදී රේඛාව ලංකාවේ සෑහෙන දෙනෙක් රටේ ව්‍යවස්ථාව ගැන හදාරන්න උනන්දු වීමයි. රටක ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය නිසි පරිදි ක්‍රියාත්මක වීම සඳහා රාජ්‍ය යාන්ත්‍රනය ඇතුළේ ව්‍යවස්ථාවට තිබෙන තැන ගැන වගේම ව්‍යවස්ථාවේ තිබෙන දේ ගැනත් අවබෝධයක් රටේ සෑහෙන පිරිසකට තිබිය යුතුයි. අවම වශයෙන් රාජ්‍ය යාන්ත්‍රනයේ කොටසක් වන සියළු දෙනාටම ඒ අවබෝධය තිබිය යුතුයි. ප්‍රශ්නයක් මතු වූ විට ව්‍යවස්ථාවේ වචන අල්ලාගෙන තර්ක කරන්න සිදු වන තත්ත්වයක් ඇති වීම හොඳ දෙයක් නෙමෙයි.

හමුදාව ප්‍රශ්නයෙන් ඈත්ව ඉන්න තීරණය කර තිබීමෙන් පරිණත හැසිරීමක් පෙන්වා තිබෙනවා. ඒ වගේම, කතානායකවරයාගේ විමසීමට නීතිපතිවරයා පිළිතුරු දී නැහැ. එසේ කිරීම අවශ්‍ය නොවනාවක් මෙන්ම නීතිපතිවරයාගේ මතය කියන්නේ අධිකරණයේ මතයද නෙමෙයි. ව්‍යවස්ථාවේ සිංහල හා ඉංග්‍රීසි පිටපත් අතර පැහැදිලි වෙනස්කම් තිබීමෙන්ම පෙනෙන්නේ නීතිපති දෙපාර්තමේන්තුව තමන්ගේ රාජකාරි කොයි තරම් සැලකිල්ලෙන් කර තිබෙනවාද කියන එකයි.

ලංකාවේ ප්‍රශ්නය හා අදාළව ඇමරිකාව තවමත් ක්‍රියා කරන්නේ රාජ්‍යතාන්ත්‍රික සීමාව ඇතුළේ සිටයි. ඊයේ පැවති පුවත්පත් සාකච්ඡාවකදී, මා හිතන විදිහට ප්‍රංශ පුවත් සේවයේ වාර්තාකරු විසින්, ඇමරිකානු රාජ්‍ය දෙපාර්තම්න්තුවේ රොබර්ට් පැලඩිනෝගෙන් සෘජුවම ලංකාව හා අදාළ තීරණාත්මක ප්‍රශ්න කිහිපයක් ඇහුවත් ඔහු ඒ ප්‍රශ්න වලට සෘජු පිළිතුරු සැපයූවේ නැහැ.

-හිටපු අගමැතිවරයා තවමත් ලංකාවේ නීත්‍යනුකූල අගමැතිවරයා සේ ඔබ සලකනවාද?
-එසේනම්, ඔහුව ඉවත් කිරීම ඇමරිකානු මැදිහත්වීමක් අවශ්‍ය වන ව්‍යවස්ථා විරෝධී කුමන්ත්‍රණයක්යැයි ඔබ විශ්වාස කරනවාද?

වාර්තාකරු දිගින් දිගටම විමසමින් මේ ප්‍රශ්න වලට සෘජු පිළිතුරක් ලබා ගන්න උත්සාහ කළත් රොබර්ට් පැලඩිනෝගේ පිළිතුර වූයේ මෙය ශ්‍රී ලංකාවේ නීතිය අනුව, ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ලෙස තේරී පත් වුනු මහජන නියෝජිතයින් විසින් පාර්ලිමේන්තුව හරහා විසඳාගත යුතු ප්‍රශ්නයක් බවයි. කෙසේ වුවත්, ලංකාවේ ජනාධිපතිවරයා විසින් පාර්ලිමේන්තුව කැඳවා ප්‍රශ්නය නිරාකරණය කළ යුතු බව ඔහු අවධාරණය කළා.

අද හැලෝවීන් රාත්‍රිය. උණුසුම් කාලය නිමා වෙලා ශීත කාලය ආරම්භ වෙමින් පවතිනවා. මේ දවස්වල පරිසරය ඉතාම ලස්සනයි.

(Image: https://www.niutoday.info/2014/10/28/jack-o-lanterns-await-visitors-oct-31-to-lowden-hall-o-ween/)