වෙදමහත්තුරුන්ගෙන් උරුම වුණු පීපී ඉල්ලුම

ලංකාවේ බටහිර වෛද්‍යවරුන්ට ඔවුන්ගේ පූර්වගාමීන් වූ වෙද මහත්වරුන්ගෙන් උරුම වූ දේවල් කිහිපයක් ගැන මම පෙර ලිපියකින් කතා කළෙමි. ඔවුන්ට වෙද මහත්වරුන්ගෙන් උරුම වී තිබෙන්නේ ගුරු මුෂ්ඨි, වැඩිපුර බෙහෙත් දීම හා කියවිය නොහැකි කසාය සීට්ටු පමණක් නොවේ. දොස්තරලාට ලැබෙන සමාජ ගෞරවයට මෙන්ම පෞද්ගලික වෛද්‍ය ප්‍රතිකාර (පීපී) සඳහා වන ඉල්ලුම වෙනුවෙන්ද දොස්තරලා වෙද මහත්වරුන්ට ණයගැති විය යුතුය.

පෙර කල වෙද මහත්තුරු පීපී කළේ නැත. එහෙමනම් මේ කතාවේ තේරුම කුමක්ද?

ඒ දවස්වල වෙද මහත්තුරු මුදල් අයකර පීපී කළේ නැත. එහෙත්, අද පීපී කරන දොස්තරලාගෙන් ඉටුවන කාර්යය එදා වෙද මහත්තුරුන්ගෙන් ඉටුවුණේය.

ලංකාවේ අතිමහත් බහුතරයක් තවමත් වෛද්‍යවරයෙකු හමුවන්නේ රෝග නිවාරණ ප්‍රතිකාර හෝ වෛද්‍ය පරීක්ෂණ සඳහා නොවේ. කිසියම් රෝගයක රෝග ලක්ෂණ පහළ වීමෙන් පසුව රෝගය සුව කර ගැනීම සඳහාය. කලකට පෙර කෙසේ වුවත් දැන් බටහිර රටවල බොහෝ විට සිදුවන්නේ මෙහි අනිත් පැත්තයි.

කිසියම් රෝගයක රෝග ලක්ෂණ පහළ වීමෙන් පසු හැකි ඉක්මණින් වෛද්‍යවරයෙකු හමු වීමට සිදුවේ. බටහිර රටක මෙසේ තමාගේ පවුලේ වෛද්‍යවරයා වුවද අවශ්‍ය වෙලාවක හදිසියේ හමුවීමේ හැකියාවක් ඇත්නම් ඒ ඉතා සීමිතවය. ඒ සඳහා කල් ඇතුව වෙලාවක් වෙන් කර ගත යුතුය. කෙසේ වුවද හදිසි ප්‍රතිකාර සඳහා වෙනත් විකල්ප තිබේ. එහෙත්, ලංකාවේදී කුමන දුෂ්කරතා මධ්‍යයේ වුවත් තමන්ට අවශ්‍ය වෛද්‍යවරයෙකු හෝ විශේෂඥ වෛද්‍ය වරයකු දවස තුළම වුවද හමුවීමට විශාල ඉඩකඩක් තිබේ.

පෙර ගම් වල සිටි වෙද මහත්තුරුන්ට රෝගියෙකුට ප්‍රතිකාර කිරීමට වෙලාවක් අවේලාවක් නොතිබුණේය. මධ්‍යම රාත්‍රියේ වුවද රෝගියෙකු රැගෙන විත් දොරට තට්ටු කරන විට වෙද මහත්තයා එය කරදරයක් ලෙස සැලකුවේ නැත. රෝගියා වෙද මහත්තයා වෙත රැගෙන එන්නට තරම් මට්ටමක නොසිටියේනම් වෙද මහත්තයා හුළු අත්තක් පත්තු කරගෙන රෝගියා සිටින තැනට ගියේය. මෙය වෙද මහත්තයෙකුගෙන් බලාපොරොත්තු වුණු සාමාන්‍ය දෙයකි. ඒ වෙනුවෙන් ඔහුට (හෝ ඇයට) සමාජයේ ගෞරවය හිමි විය.

මුලින්ම රජයේ පත්වීම් ලබා ග්‍රාමීය රෝහල් වලට හෝ ඩිස්පැන්සරි වලට ගිය ඇපෝතිකරි වරුන්ට හෝ උපාධිධාරී වෛද්‍යවරුන්ට හමුවුනේ මේ වෙද මහත්තුරුන්ට පුරුදු වී සිටි සමාජයකි. ඒ නිසා, ඒ අයට අටපහ රස්සාව කර හවසට ගෙදරට වී නිදහසේ ඉන්නට ලැබුණේ නැත. රෝගියෙකු රැගෙන පිරිසක් පැමිණ ගෙදර දොරට තඩිබාන විට මධ්‍යම රාත්‍රියේ වුවද දොර විවෘත නොකළේනම් වෛද්‍යවරයෙකුට ග්‍රාමීය පෙදෙසක පැවැත්මක් නොතිබුණේය. ඇතැම් විට මේ වෛද්‍යවරයාට සිය ඩිස්පැන්සරිය විවෘත කර කිසියම් ඖෂධයක් රැගෙන එන්නට විය.

මෙය දිගින් දිගටම වන විට හදිසියේ රාජකාරි වේලාවෙන් පසුව ගෙදරට එන රෝගියෙකුට ප්‍රතිකාර කිරීම සඳහා බෙහෙත් ටිකක් ඩිස්පැන්සරියෙන් ගෙදර ගෙනවිත් තබා ගැනීමත්, මෙය මහා පරිමාණයෙන් කළ නොහැකි වන විට මූලික බෙහෙත් වර්ග මිලදී ගෙන ගෙදරම තබා ගන්නට වීමත්, ඒ බෙහෙත් වල හා තමන්ගේ කාලයේ වටිනාකම වෙනුවෙන් මුදලක් අය කරන්නට වීමත් එකින් එක සිදුවන තාර්කික සිදුවීම් පෙළකි.

අද වන විට එදාට වඩා බෙහෙවින් කාර්ය බහුලව සිටින ශ්‍රී ලාංකිකයින්ගේ රාජකාරි වේලාවෙන් පසුව වෛද්‍යවරයෙකු හමුවීම සඳහා ඇති ඉල්ලුම ඉතා විශාලය. විනාඩි කිහිපයක හමුවක් වෙනුවෙන් කෙතරම් රස්තියාදු වන්නට සිදු වුවත්, දවසක් හෝ  වරුවක් නිවාඩු දැමීමට සාපේක්ෂව එහි ආවස්ථික පිරිවැය එතරම් විශාල නැත. බොහෝ දෙනෙකු 'බැණ බැණ වුවත්' පොඩි ලෙඩකට පවා වෛද්‍යවරයෙකු වෙත යන්නේ ඒ නිසාය.

අනෙක් අතට දවසේ සාමාන්‍ය පැය ගණන සේවය කිරීමෙන් අනතුරුව විවේකයෙන් සිටීම සඳහා හෝ සිය පවුලේ සාමාජිකයින් සමඟ ගත කිරීම සඳහා වැය කළ හැකි තමන්ගේ පෞද්ගලික කාලය කාලය රෝගීන්ට ප්‍රතිකාර කිරීම සඳහා යොදවන වෛද්‍යවරයෙකුගේ කාලයේ ආවස්ථික පිරිවැය ඉතා අධිකය. ඒ අතරම, වෛද්‍යසේවා සැපයුම සීමිතය. ඒ නිසා, ඉල්ලුම හා සැපයුම සමතුලිත වන්නටනම් වෛද්‍යවරයාට දිනකට වැය කළ හැකි සීමිත කාලය විශාල රෝගීන් ගණනක් අතර බෙදී යා යුතුය. දොස්තරලාට උඩින් පල්ලෙන් ලෙඩුන් බලන්නට වීම මෙහි ප්‍රතිඵලයයි.

මීළඟ ලිපිය: දොස්තරලාගේ කාර් පිස්සුවේ රහස!

ඇයි මේ ටියුෂන්?

මා ප්‍රාථමික පංති වල ඉගෙන ගත් හැත්තෑව දශකයේදී, අද මෙන් ටියුෂන් රැල්ලක් නොතිබුණත් ඒ කාලයේත් ටියුෂන් නොතිබුණා නොවේ. මා සිතන ආකාරයට විශාල පරිමාණයේ ටියුෂන් පංති මුලින්ම ජනප්‍රිය වූයේ විද්‍යා විෂයයන්ගෙන් දෙවන හෝ තෙවන වරට උසස් පෙළ විභාගයට මුහුණ දීමට සූදානමින් සිටි අය අතරය. මේ අය වෙනුවෙන් පාසැල් පංති නොපැවැත්වීමත්, විද්‍යා විෂයයන් කලා විෂයයන් මෙන් "පාඩම් කිරීමෙන්" පමණක් සමත් වන්නට අපහසු වීමත් මෙයට හේතු වන්නට ඇත. සරසවි ප්‍රවේශය වඩා තරඟකාරී වූ කොළඹ දිස්ත්‍රික්කයේ ටියුෂන් මීට වඩා ජනප්‍රියව තිබෙන්නට ඇත.

අසූව දශකය වන විටත් ඇතැම් දිස්ත්‍රික්ක වල ඇතැම් විෂය ධාරා යටතේ සරසවි ප්‍රවේශය සඳහා අවශ්‍ය වූයේ ලකුණු එකසිය අසූවේ මූලික සුදුසුකම සැපිරීම පමණි. විශේෂයෙන්ම මේ තත්ත්වය පැවතියේ ගණිත විෂය ධාරාව හා අදාළවය. අසූව දශකයේ මැද පිට පිට වසර දෙකක්ම දිවයිනේ භෞතික විද්‍යා පීඨ වල පැවති පුරප්පාඩු ගණන පුරවන්නට අවශ්‍ය තරම් පිරිසකට මේ මූලික සුදුසුකම ලබා ගැනීම අපහසු විය. ඒ නිසා එක් වසරකදී සරසවි ප්‍රවේශය සඳහා අයදුම් කිරීමට අවශ්‍ය ලකුණු මට්ටම 180 සිට 160 දක්වා පහත හෙළීමත්, තවත් වසරකදී පෙර වසර 5ක කාලය තුළ උසස් පෙළ ලියූ සිසුන්ට අයදුම් කිරීමට ඉඩදීමත් සිදුවිය. මෙවැනි තත්ත්වයක් යටතේ ටියුෂන් පංති වල කාර්ය භාරය වූයේ සිසුවෙකුට හෝ සිසුවියකට වෙනත් සිසු-සිසුවියන් සමඟ තරඟ කරන්නට උදවු කිරීම නොව ඔවුන්ව අවශ්‍ය පරිසාධන මට්ටම දක්වා ඔසොවා තැබීමයි. ජීව විද්‍යා හා කලා වැනි අනෙකුත් විෂය ධාරාවන්ගේ තත්ත්වය මෙවැනිම නොවූවත් ඒවායේද පැවතියේ අදට සාපේක්ෂව අඩු ඉල්ලුම් සැපයුම් පරතරයකි.

සරසවි ප්‍රවේශ සුදුසුකම් ලබන සිසුන් ගණන වසරින් වසර වැඩි වෙද්දී එයට සමානුපාතිකව අවස්ථාවන් වැඩි වුණේ නැත. ඒ නිසා සරසවි පිවිසුම එන්න එන්නම අමාරු කාර්යයක් වී අනෙකුත් සිසු-සිසුවියන් සමඟ කළ යුතු අමාරු තරඟයක් බවට පත් විය. සරසවි ප්‍රවේශ සුදුසුකම් ලබන සිසුන් අතරින් එම අවස්ථාව හිමි වුණේ ලකුණු වැඩියෙන්ම ගන්නා (දළ ප්‍රකාශයක් ලෙස) "වඩාත්ම දක්ෂ" කොටසටය. දෙවන පෙළ සිසුන්ට මේ අවස්ථාව අහිමි විය. ඔවුන්ට සරසවි වරම් ලබා ගත හැකි වූයේ අර පළමු පෙළ සිසුන් කෙසේ හෝ අභිබවා යාම මඟිනි. මුදල් වැය කර ලබා ගන්නා ටියුෂන් වලින් මේ තල්ලුව ලැබුණේය.

උසස් අධ්‍යාපන අවස්ථා සඳහා විශාල ඉල්ලුම් සැපයුම් පරතරයක් ඇති විට දෙවන පෙළ සිසුවෙකු ටියුෂන් වලින් උත්තේජනයක් ලැබීම යනු පළමු පෙළ සිසුවෙකුගේ අවස්ථාව අහිමි වීමයි. ඒ නිසා දැන් පළමුපෙළ සිසුන්ටද ටියුෂන් යන්නට සිදුවේ. එවිට, මේ පළමුපෙළ සිසුවා නැවතත් දෙවන පෙළ සිසුවාට වඩා ඉදිරියෙනි. අවසාන වශයෙන් සියල්ලන්ම ටියුෂන් තරඟය තුළ හිර වුණත් ලැබෙන ප්‍රතිඵලය මුල් ප්‍රතිඵලයට වඩා විශාල ලෙස වෙනස් නැත. කෙසේවුවද, ටියුෂන් යාමෙන් දෙවන පෙළ සිසුවෙකුට සරසවි ප්‍රවේශයට ඉඩක් ඇර ගැනීමට කිසිම ඉඩක් නැත්නම් ඔහු (හෝ ඇය) මේ තරඟයෙන් ඉවත් විය යුතුය. එය එසේ සිදු නොවන්නේ ඒ සඳහා සුළු හෝ ඉඩක් ඇති බැවිනි. අනෙක් අතට, පළමු පෙළ සිසුවෙකුට ටියුෂන් නොගියත් සරසවි වරම් අහිමි වීමේ අවදානමක් නැත්නම් ඔහුට හෝ ඇයට ටියුෂන් යාමේ අවශ්‍යතාවයක් නැත. එය එසේද සිදු නොවේ. ඒ, ටියුෂන් නැත්නම් එවැන්නෙකුට දෙවන පෙළ සිසුන් හමුවේ පරදින්නට වන නිසාය.

ටියුෂන් සඳහා වැය කෙරෙන යම් නිශ්චිත මුදලක් "වාසිදායක මුදලක්" වන්නේ කවර තත්ත්වයන් යටතේද? මෙය තීරණය වන්නේ සරසවි වරම් අහිමි වීමේ ආවස්ථික පිරිවැය හා ටියුෂන් වලින් සරසවි පිවිසුමට ඉඩකඩ විවර කරදීමේ සම්භාවිතාව මතය. පළමුවැන්න ඉතා විශාලනම්, දෙවැන්න කුඩා වුවත් ටියුෂන් පවතිනු ඇත. රජයේ වෛද්‍ය පීඨ වරම් අහිමි වූ අයෙකුට වෙනත් අයුරකින් ඒ අවස්ථාව ලබා ගැනීමේ පිරිවැය ලක්ෂ 50ක් යැයි සිතමු. දෙවසරක ටියුෂන් වියදම ලක්ෂ 5ක් යැයි සිතමු. එසේනම්, සරසවි වරම් ලැබීමේ 10%ක ඉඩකඩ වෙනුවෙන් ලක්ෂ 5ක් වැය කර ටියුෂන් යාම නරක අදහසක් නොවේ.

එවැනි විකල්ප අවස්ථාවක් නැත්නම් තත්ත්වය කුමක්ද? දැන් සැසඳීම කළ යුත්තේ රජයේ වෛද්‍ය පීඨයකට යාම හා පෞද්ගලික වෛද්‍ය පීඨයකට යාම යන විකල්ප දෙක අතර නොවේ. වෛද්‍යවරයෙකු වීම හා නොවීම යන විකල්ප දෙක අතරේය. වෛද්‍ය උපාධියක් ලබා ගැනීම නිසා ජීවිත කාලය තුළ අපේක්ෂා කළ හැකි ආර්ථික වාසිය ලක්ෂ 100ක් යැයි සිතමු. එසේනම්, සරසවි වරම් ලැබීමේ 5%ක ඉඩකඩ වෙනුවෙන් වුවද ලක්ෂ 5ක් වැය කර ටියුෂන් යාම වාසිදායකය.

සරසවි ප්‍රවේශය වඩා තරඟකාරී වන තරමට හා ඒ සඳහා වෙනත් විකල්ප අඩු වන තරමට සරසවි වරම් ලැබීමේ සුළු ඉඩක් වෙනුවෙන් වුවද ටියුෂන් සඳහා මුදල් වැය කරන්නට පිරිස් එකතු වන නිසා ටියුෂන් ඉල්ලුම තව තවත් වැඩිවේ. රජයේ සරසවි වෙනුවට මිල අඩු විකල්ප ඇති වන තරමට ටියුෂන් සඳහා ඉල්ලුම අඩු වනු ඇත.

ඊළඟ ලිපිය: වෙදමහත්තුරුන්ගෙන් උරුම වුණු පීපී ඉල්ලුම

(Image: www.sltt.lk- edited by economatta)

සමනලකන්ද හා වේ තුඹස

මා කුඩා කළ මගේ මවගේ මහගෙදර ඉඳහිට පැමිණ දින හෝ ඇතැම් විට සති කිහිපයක් නැවතී සිටි පුද්ගලයෙකු වූයේ දහනානෙකයි. දහනායක හෝ දසනායක විය හැකි ඔහුගේ නම මගේ කටට හුරුව තිබුණේ දහනානෙක ලෙසිනි. මා එසේ කිවූ නිසා ගෙදර වැඩිහිටියෝද එළෙසම ඔහුව ඇමතුවේය. දහනානෙක පිළිබඳ මෙහි ලියන කරුණු මගේ මතකයේ හොඳින් තැන්පත්ව ඇත්තේ ඒ කරුණු සිදුවූ කාලයේ සිට එක දිගට මතක තිබීමට වඩා මගේ ඇතැම් වැඩිහිටියන් විසින් දිගින් දිගටම මතක් කිරීම නිසාය.

මගේ මවගේ පියාගේ කිසියම් ආකාරයක මිතුරෙකු වූ දහනානෙකගේ ගම්පළාත වූයේ දඹුල්ල හෝ සීගිරිය ආසන්න ප්‍රදේශයකි. ඔහු මැදිවිය ඉක්මවූ අවිවාහකයෙකු විය. අප සමඟ නැවතී සිටි දින වල ඔහුට නිශ්චිත වැඩක් කරන්නට කිසිදු බලකිරීමක් මා හැර වෙනත් කිසිවකු නොකළත් ඔහු බොහෝ විට කැත්තක්, උදැල්ලක් හෝ වක්පිහියක් ගෙන වත්තේ පාත්තියක් හදා මිරිස් වැනි දෙයක් හිටවීම හෝ ගස් වල අතු පෑහීම වැනි බර වැඩත්, පන්සල් යන්නට හෝ ගෙදර පූජා කරන්නට හවසට මල් කඩා දීම වැනි සිල්ලර වැඩත් කළේය. මා ඉල්ලා සිටි විට තැඹිලි හෝ කුරුම්බා ගෙඩියක් කපා දී පසුව පලා දීම මෙන්ම ගොක්කොළ ගිරවෙක් හෝ නෙළුම් මලක් හදා දෙන්නටත් ඔහු කිසිවිටෙක අදිමදි කළේ නැත.

මගේ වැඩිහිටියන්ගේ කතාබහ අනුව දහනානෙක නොදන්නා මඟුලක් තිබුණේ නැත. ඔහු වැඩට වගේම කතාවටත් දක්ෂය. ඔහුගේ රටතොට දැනුමට අද කාලයේ තෙසක්රියකරුවෙකු පරාදය.

ඇතැම් විට ඔහු හවස් වරුවේ ගෙදරට ගෙන එන පුවත්පතක් පෙරළාගෙන බලයි. ඉඳහිට මගේ කතා පොතක් හෝ වෙනත් පොතක් ඉල්ලාගෙන බලයි. මේ කියන දවසේ දහනානෙක මගෙන් ඉල්ලා ගත්තේ පෙර ලිපියේ ලිවූ පරිදි මා වරක් කටපාඩම් කරන්නට උත්සාහ කළ දෙවන ශ්‍රේණියේ සිංහල පෙළ පොතයි.

මේ පෙළ පොතේ මතක හැටියට "පුංචි වේයා" නම් පාඩමක් තිබුණේය. ඒ පාඩම සමඟ "වේ තුඹස" යන සඳහනද සමඟ වේ තුඹසක රූපයක්ද තිබුණේය. දහනානෙක පෙරළාගෙන බලා සිටියේ මේ රූපය තිබුණු පිටුවයි. දහනානෙක කිසිදිනක පුවත්පත් වැරදි පැත්තෙන් බලා "කොළඹ වරායේ නැවක් පෙරළී ඇති බව" වැනි කතා නොකී හෙයින් ඔහුගේ සාක්ෂරතාවය පිළිබඳව ගෙදර කිසිවෙකුත් මේ දවස වන තුරු සැක නොකළේය.

වැඩේ අවුල් වුණේ මේ කියන දවසේ තමන් ගැන අධි තක්සේරුවකට පැමිණි දහනානෙක සිය සාක්ෂරතාවය තහවුරු කර පෙන්වන්නට උත්සාහ කිරීමත් සමඟය.

"දහනානෙක මොකක්ද කියවන්නේ පුතාගෙ පොත නේද?"

මගේ මවගේ බාල සොයුරිය ඔහුව විමසීය.

"ඔවු, මේ පොතක් කියවනවා."

එසේ කීම පමණක් ප්‍රමාණවත් නැතැයි දහනානෙක සිතන්නට ඇත. ඒ නිසා ඔහු එහි මුද්‍රිත අකුරු හඬ නැඟෙන පරිදිම කියවීය.

"ස-ම-න-ල-ක-න්-ද..."

දහනානෙකගේ සාක්ෂරතාවය ගැන ගෙදර අය හරියටම දැනගත්තේ ඉන් පසුවය.

කොහොමටත් අප දකින දේ අප තේරුම් ගන්නේ අපේ දැනුමට සාපේක්ෂවය. ඒ නිසා, කෙනෙකුට වේ තුඹස සමනල කන්ද ලෙසත් තවත් අයෙකුට සමනල කන්ද වේ තුඹසක් ලෙසත් පෙනෙන්නට පුළුවන.

දැනුම වැඩි කර ගැනීම සඳහා අප කරන ආයෝජන අපේ පෞද්ගලික තෝරාගැනීම්ය. මෙහිදී, අප තෝරා ගන්නේ අප දන්නා අප සතු විකල්ප අතරින් හොඳම එකයි. මෙහි ඇති ගැටළුව වන්නේ ඇතැම් විට අප සතු විකල්ප සියල්ල ගැන දැනුමක් අප සතු නොවීමයි.

අධ්‍යාපනය හා අදාළ තීරණ ගැනීමේදී ඒ සඳහා අපට ඇති විකල්ප ගැන අප බොහෝ විට දැනගන්නේ අපේ වැඩිහිටියන්ගෙනි. ඒ නිසා අප සතු විකල්ප ගැන අපේ දැනුමත්, ඒ මත පදනම්ව කරන තේරීමුත් අපේ දෙමවුපියන් ප්‍රධාන වැඩිහිටියන්ගේ දැනුම් සීමාවන්ට යටත්ය.

දහනානෙක අවිවාහක අයෙකු වුවත් ඔහු මෙන් සාක්ෂරතාව නොමැති බොහෝ අය එදත් විවාහකව දරුවන් ලබා සිටියහ. අදත් සිටිති. කිසියම් අයුරකින් ආර්ථික ශක්තියක් තිබුණද මේ දරුවන්ගේ අධ්‍යාපන ආයෝජන සිදුවන්නේ ඔවුන් දන්නා ලෝකය තුළ ගන්නා ප්‍රසස්ථ තීරණ ලෙස මිස නිරපේක්ෂ ප්‍රසස්ථ තීරණ ලෙස නොවේ.

දහනානෙකට වඩා ඉගෙනුමක් ලබා සිටි මගේ වැඩිහිටියන්ට මගේ අධ්‍යාපනය හා අදාළ තීරණ ගැනීමට මට උදවු වූ විකල්ප පෙන්වා දීමට වැඩි හැකියාවක් තිබුණේය. එහෙත්, මේ හැකියාවද සීමාරහිත එකක් නොවීය. දෙමවුපියන්ට සිය දරුවන්ගේ අධ්‍යාපන ආයෝජන පිළිබඳ උපදේශන සැපයීමේ හැකියාව දරුවන් ඉහළ පන්ති වලට යද්දී ක්‍රමයෙන් අඩු වී එක් අවස්ථාවකදී නැති වී යයි. මේ අවස්ථාව තීරණය වන්නේ දෙමවුපියන්ගේ අධ්‍යාපන මට්ටම අනුවය.

දරුවන්ගේ අධ්‍යාපන ජයග්‍රහණ සීමාවන් සඳහා වන දෙමවුපියන්ගේ සමාජ ආර්ථික පදනමේ බලපෑම ප්‍රධාන වශයෙන්ම සිදුවන්නේ පවුලේ ආදායම් මට්ටමට වඩා දෙමවුපියන්ගේ අධ්‍යාපන මට්ටම හරහාය.

ඊළඟ ලිපිය: ඇයි මේ ටියුෂන්?

දෙකේ පංතියේ පාඩම

මා හෝඩියේ පන්තියේ හෙවත් පළමු ශ්‍රේණියේ ඉගෙන ගන්නා කාලයේදීම මට දෙවන ශ්‍රේණියේ පෙළපොත්ද ලැබුණු බව පෙර ලිපියේ ලිවුවෙමි. එහෙත්, පාසැල් වැඩ වලට අවශ්‍ය වුනේ එම ශ්‍රේණියට අදාළ පෙළ පොත්ය. අපේ  පළමු ශ්‍රේණියේ සිංහල පොතේ මුල් පිටුවේ "අම්මා" යන වචනය සමඟ අම්මෙක්ගේ රූපයක්ද, දෙවන පිටුවේ "අයියා" යන වචනය සමඟ අයියෙක්ගේ රූපයක්ද ඉන් පසුව "අම්මා අන්න අයියා" වැනි වචන තුනක් සමඟ ගැහැණු ළමයෙකු සිය මවට අයියාව පෙන්වන රූපයක්ද තිබුණේය. මේ ලියන්නේ දැන් මගේ මතකයේ ඇති දෙයයි. එය නිවැරදි නොවන්නට පුළුවන.

පළමු ශ්‍රේණියේදී අප බොහෝ විට කළ දෙයක් වූයේ ගුරුවරියගේ අණින් අසුනින් නැඟිට මේ පෙළ පොතෙහි අදාළ පිටුව කියවීමයි. මේ කටයුත්ත මට කිසිදු අපහසුතාවයක් නැති දෙයක් වුවත් ඇතැම් සිසුන් මෙය කළේ "අ-ම්-මා ... අ-යි-යා..." ලෙස අමාරුවෙන් අකුරු අමුණමිනි. කිසියම් සිසුවකු හෝ සිසුවියක අකුරක් කියවිය නොහැකිව හිරවන විට ගුරුවරිය උදවු කළේය. මේ "පාඩම කියවීම" කිසියම් සිසුවකු විසින් නැඟිට හඬ නඟා කරද්දී අනෙක් සිසු-සිසුවියෝද තමන්ගේ පෙළ පොත බලාගෙන මේ වචන හෙමින් හෝ හඬ නැඟෙන පරිදි කියවූහ. බොහෝ දින වල මෙසේ "පාඩම කියවීමේ" අවස්ථාව මට ලැබුණු බව දැන් සිහි කරන විට මට දැන් සිතෙන්නේ මේ කටයුත්ත සඳහා කවර හෝ හේතුවක් නිසා අනෙක් සිසුන්ට වඩා වැඩි අවස්ථාවක් මට ලැබෙන්නට ඇති බවයි.

පල් හෝඩියේ පොල් ගාමින් දෙකට යන්න බඩගාන සිසුවෙකුට තමන් සිටින තැන වේ තුඹසක්නම් දෙකේ පංතිය සමනල කන්දකි. ඒ වයසට සාපේක්ෂව බලන විට මෙය අධ්‍යාපන ඉනිමඟේ ඉතා ලොකු පියවරකි. මෙයට වඩා ලොකු පියවරක් ලෙස සැලකිය හැකි පෙර පාසැල් සිසුවකු පාසැලක පළමු ශ්‍රේණියට මුලින්ම ඇතුළු වීම මගේ අත්දැකීමක් නොවූයේ පෙර පාසැල් අත්දැකීම මට කිසිදා නොලැබුණු දෙයක් වූ බැවිනි. ඒ අනුව, පළමු ශ්‍රේණියේ ගත කළ අවසන් කාලයේදී අපි දෙකේ පංතියේ "අයියෙකු" වීම ගැන සිහින මවමින් සිටියෙමු.

මේ දවස් වල මගේ හෝඩියේ පංතියේ "යමක් දන්නා කියන" මිතුරෙකුගෙන් මට දැනගන්නට ලැබුණු වැදගත් තොරතුරක් වූයේ දෙකේ පංතියේදී හෝඩියේදී මෙන් පොත බලාගෙන පාඩම කියවන්නට නොලැබෙන බවයි. ඔහුගෙන් මා දැනගත් පරිදි දෙකේ පංතියේදී පාඩම කියවිය යුත්තේ පොත නොබලා කටපාඩමිනි. මේ තර්කානුකූල කතාව අවිශ්වාස කරන්නට කිසිදු හේතුවක් නොතිබුණේය. හෝඩියේ පංතියේ කරන දෙයම කරන්නටනම් දෙකේ පංතියට පාස් කරන්නේ මොකටද?

මේ වටිනා තොරතුර මට ලබා දුන් මිතුරා අපේ විදුහලේම ඉගැන්වූ ගුරු යුවලකගේ දරුවෙකි. ඒ නිසා ඔහු සතුව මෙවැනි  "අභ්‍යන්තර තොරතුරු" පිළිබඳ දැනුමක් තිබෙන්නට පුළුවන. දෙමවුපියන් දන්නා දේ දරුවෝද, මාමලා දන්නා දේ බෑනලාද දැන සිටින්නට වැඩි ඉඩක් තිබේ. ඒ නිසා, පළමු ශ්‍රේණියෙන් දෙවන ශ්‍රේණියට යන්නට පෙර ගතවුණු දෙසැම්බර් නිවාඩුවේදී මේ අභ්‍යන්තර තොරතුරෙන් නිසි ප්‍රයෝජන ගන්නට මම සැලසුම් කළෙමි.

දෙකේ පොත එකේ පොත මෙන්  "අම්මා අන්න අයියා" ආකාරයේ ලොකු අකුරු වලින් මුද්‍රිත කෙටි වචන හා සෑම පිටුවකම චිත්‍ර පිරී තිබුණු පොතක් නොවීය. එහි අකුරු කුඩා වූ අතර දිග වාක්‍ය සහිත ඡේද තිබුණේය. කළු සුදු රේඛා චිත්‍ර රැසක් තිබුණත් ඒ පිටු දෙකකට හෝ තුනකට එකකි. මේ පොත මුළුමනින්ම කට පාඩම් කිරීමනම් ලේසිපාසු කටයුත්තක් නොවීය. කෙසේවුවද, දෙකේ පංතියට උසස් වීමක් ලැබූ මා එම උසස්වීමට සුදුසු බව කෙසේ හෝ පෙන්විය යුතුය. ඒ නිසා, දෙකේ පොතේ පළමු පාඩම කටපාඩම් කරගන්නට නිවාඩු කාලය තුළ මහත් පරිශ්‍රමයක් දැරුවෙමි. එහෙත්, බොහෝ විට මතක තබා ගත හැකිවූයේ ඡේද දෙකක් හෝ තුනක් පමණි. එතනින් එහාට පාඩම් කරගන්නා විට මුල් ඡේද අමතක වේ.

මුළු පාඩමම මතක තබා ගැනීම කෙසේවත් කළ නොහැකිය. අන්තිමේදී මම අවදානමක් ගත්තෙමි. පළමු ශ්‍රේණියේදී සිදු වූ පරිදිම පාඩම කියවීමේ අවස්ථාව මුලින්ම මට ලැබෙනු ඇතැයි උපකල්පනය කර මුල් ඡේද හොඳින් කටපාඩම් කරගත්තෙමි. සාමාන්‍යයෙන් එක් සිසුවෙකුට කියවන්නට ලැබෙන්නේ ඡේද කිහිපයක් පමණක් නිසා "වැඩේ මාට්ටු වෙන්නට පෙර" ටෝකනය වෙනත් සිසුවෙකුට පාස් වනු ඇත.

දෙවන ශ්‍රේණියේ පළමු පාසැල් දිනය ඇරඹුනේය. මා පුරෝකථනය කළ පරිදිම පාඩම කියවීමේ පළමු අවස්ථාව මට හිමි විය. (අළුත් ගුරුවරියක යටතේ මෙය කෙසේ සිදුවීදැයි මට දැන් සිතාගත නොහැකිය.) පෙරළා තිබුණු පොත මත අත තබාගෙනම පොතෙන් දෑස් ඉවත් කර උඩ බලාගෙන මම පාඩමේ පළමු හා දෙවන ඡේද කියෙවුවෙමි.

ගෙදරදී පාඩම් කර පැමිණියද තෙවන ඡේදය හරියටම මතක් නොවේ. ගුරුවරිය පාඩම කියවීම නවත්වන්නට සන් කරන පාටක්ද නැත. දැන් ඉතිං මොකද කරන්නේ?

ගුරුවරියගේ අවධානය ඇත්තේ මා දෙස නොවන බව මට එක් වනම පසක් විය. මම ක්ෂණිකව පාඩම් පොත දෙස බලා තෙවන ඡේදය මතක් කර ගත්තෙමි. එහි මුල් වචන "හොරෙන් බලා ගැනීමෙන්" පසු එම ඡේදයද පහසුවකින් තොරව කියවූයෙමි. ගුරුවරිය තවමත් කියැවීම නවත්වන්නට සන් නොකරයි.

නැවතත් හොරෙන් පොත දෙස බැළුවෙමි. ඉතුරු ටිකනම් පොත නොබලා කියවන්නට කොහෙත්ම නොහැකිය. දැන් ගුරුවරියගේ අවධානයද මා වෙතය. වෙන දෙයක් වෙන්නට ඇර පොත දෙස බලාගෙන ගුරුවරියගේ දෑස දෙස නොබලා පාඩමේ ඉතිරි ටික කියවූයෙමි. දැන් දැන් වැඩේ මාට්ටු වී වේවැල් පාරක් කන්නට වෙතැයි සිතුවත් එවැන්නක් වන පාටක් නැත. ගුරුවරිය මෙය නොදැක්කා වන්නටත් නුපුළුවන. එසේනම්, මගේ මිතුරාගෙන් ලැබුණු "අභ්‍යන්තර තොරතුර" නිවැරදි එකක් නොවේද?

ගුරුවරිය අවසානයේදී පාඩම කියවීම නවතන්නට සන් කළේ "බොහොම හොඳයි!" එකක්ද සමඟිනි. එහෙමනම්, දෙකේ පංතියේ ඉගෙන ගැනීමත් හෝඩියේ පංතියේදී හිතාගෙන සිටි තරම් මහා ලොකු දෙයක් නොවේ.

ඉන් පසුව, මම මෙසේ දෙකේ පංතියේ පෙළපොත කටපාඩම් නොකළෙමි. එහෙත්, අවශ්‍ය වූ විට අවශ්‍ය දෙයක් වැඩි අමාරුවක් නැතිව කටපාඩම් කරගත හැකි තරමේ ස්මරණ ශක්තියක් මට දිගටම තිබුණේය. ඒ ස්මරණ ශක්තිය ලැබුණේ සතත අභ්‍යාසය නිසාද නැත්නම් ජීව විද්‍යාත්මක හෝ වෙනත් පාරිසරික වාසියක් නිසාද යන්න මා හරියටම දන්නේ නැත. මේ සියල්ලේ එකතුවක් නිසා වියහැකිය.

මීළඟ ලිපිය: සමනලකන්ද හා වේ තුඹස 

(Image: www.livemint.com)

මගේ පළමු ටියුෂන් පංතිය

මා කුඩා කාලයේදී ලංකාවේ ටියුෂන් සංස්කෘතිය අද තරමට "පිස්සුවක්" වී තිබුණේ නැත. ඒ කාලයේදී මා තේරුම් ගත් ආකාරයට ටියුෂන් ගැනීම "වැඩ බැරි ළමයින්ගේ" වැඩකි. මෙය එතරම් නම්බුකාර දෙයක් නොවීය.

කුඩා පන්ති වල සිසු-සිසුවියන් සඳහා පැවැත්වෙන ටියුෂන් පන්ති එකල අද මෙන් සුලභව හෝ ජනප්‍රියව නොපැවතියේ වුවද ඒවා නොතිබුණාම නොවේ.

මට මේ ආකාරයෙන් මුලින්ම "ටියුෂන් ගන්නට" සිදු වුණේ මා දෙවන ශ්‍රේණියේ සිටියදීය. ඒ, මා ඒ කාලයේදී පාසැල් වැඩ වලින් අනෙක් සිසු-සිසුවියන්ට වඩා පිටුපසින් සිටි නිසා නොවේ. ඇත්තටම කියනවානම් එයට වක්‍රව හේතු වුණේ මා ඒ කාලයේදී පාසැල් වැඩ වලින් අනෙක් සිසු-සිසුවියන්ට වඩා ඉදිරියෙන් සිටීමයි.

මමත්, මගේ සොයුරු සොයුරියනුත්, විශේෂයෙන්ම පහළ පන්ති වලදී, අපේ පන්ති වල අනෙක් බොහෝ සිසුන්ට වඩා ඉදිරියෙන් සිටියෙමු. එහෙත්, ඒ අප අනෙක් සිසු-සිසුවියන් නොකළ මහා අමුතු දෙයක් කළ නිසා නොවේ. පාසැල අවසන්ව නිවසට පැමිණි පසු අපි සාමාන්‍යයෙන් පාසැලෙන් දෙන ගෙදර වැඩක් කරනු හැර වෙන අමුතු කිසිවක් නොකළෙමු. ඉතිරි කාලය බොහෝ විට කෙළි දෙලෙන් ගත කළෙමු. කිසියම් වෙනසක් පැවතියේනම්, ඒ ඉතා අඩු වයසකින් සාක්ෂරතාවය ලබාගත් අප කුඩා කල සිටම කියවීම සඳහා වැඩි කාලයක් යෙදවීමයි.

කෙසේ වුවද, අපේ ඇතැම් ඥාතීන් සිතුවේ අපේ ගෙදර ළමයින්ට ඉගෙනීමෙන් ඉදිරියට යාමට උදවුවන කිසියම් "මැජික් එකක්" ඇති බවයි. මේ නිසා, අප කුඩා කාලයේ සිටම දිගින් දිගටම අපේ ඥාති සොයුරන් හෝ සොයුරියන් කෙනෙකු, දෙදෙනෙකු හෝ තිදෙනෙකු පාසැල් යනු පිණිස අපේ ගෙදර නැවතී සිටියේය. ඇතැම් විට, ඥාතීන් නොවූ අයද මෙසේ අපේ ගෙදර නැවතී සිටියේය.

මුලින්ම, මට අවශ්‍යතාවයක් නැතිවම, මෙසේ ටියුෂන් ගන්නට වුනේ ඒ කාලයේ අපේ ගෙදර නැවතී සිටි මගේ වයසේම ඥාති සොයුරෙකු පාසැල් විෂයයන්ට දුර්වල බව ඔහුගේ දෙමවුපියන් සිතූ බැවිනි. පාසැලේ ශ්‍රේණිය අනුව යමින් මගේ වයසේම කිවුවත්, එකම පාසැලේ සමාන්තර පන්ති වල සිටි අප දෙදෙනාගේ උපන් දින අනුව ඇත්තටම ඔහු මට වඩා වසරකින් වැඩිමල් නොවූයේ දින ගණනකනි.

දෙවන ශ්‍රේණියේ ඉගෙනුම ලැබූ අප දෙදෙනාට ටියුෂන් දීමට පැමිණියේ මා දැන් සිතන පරිදි එවකට වයස විස්සක් හෝ විසි දෙකක් පමණ වූ මුස්ලිම් තරුණියකි. මේ කාලයදී අපට මුස්ලිම් අය "අමුතු සත්තු" ලෙස පෙනුණේ නැත. මගේ ඥාති සොයුරාට තනිවම ටියුෂන් දෙනවා වෙනුවට ඔහුටත් මටත් එකට ටියුෂන් දීමේ කිසියම් වාසියක් අපේ වැඩිහිටියන් දැක්කා විය හැකිය.

මේ කාලය වන විට පාසැල් පොත් නොමිලයේ දීම ඇරඹී නොතිබුණේය. ඒ නිසා, පවුලේ වැඩිමලා වූ මා වෙනුවෙන් මගේ දෙමවුපියන්ට පාසැල් පොත් අළුතින්ම  ගන්නට සිදු වී තිබුණේය. එසේ වුවද, පාසැල් යන්නට වසරකට හෝ දෙකකට පෙරම පළමු ශ්‍රේණියේ පාසැල් පොත් මට ලැබුණේය. පාසැල් යාම අරඹන විට මා ස්වයං අධ්‍යයනයෙන් හෝ වෙනත් වැඩිහිටියන්ගේ උදවුවෙන් මේ පෙළ පොත් සම්පූර්ණයෙන් හදාරා අවසානය.

කෙසේ වුවද, පාසැලට ඇතුළු වන විට මට අළුත් පෙළ පොත් ගන්නට උවමනා විය. පළමු ශ්‍රේණියේ පෙළ පොත් ඒ වන විටද මා සතු වූ බැවින්, පළමු ශ්‍රේණියට ඇතුළත් වන අවස්ථාවේදී  මට දෙවන ශ්‍රේණියේ පෙළපොත් සියල්ල ලැබුණේය. මෙය පුරුද්දට ගොස්, දෙවන ශ්‍රේණියට ඇතුළත් වන විට මට මගේ දෙමවුපියන් විසින් මිල දී ගනු ලැබ තෙවන ශ්‍රේණියේ පෙළපොත් සියල්ල ලැබී තිබුණේය.

පාසැලේදී මේ පෙළපොත් උගන්වන විට මා ඒවා වරක් අධ්‍යයනය කර අවසන්ව තිබූ බැවින් දෙවන වරට කරන පාසැල් වැඩ "ගේමක් නැති හා බෝරිං" කටයුත්තක් විය. මෙවැනි තත්ත්වයක සිටි මට මගේ පළමු ටියුෂන් පන්තියේදී තවත් වරක් මේ "බෝරිං" දෙය කිරීම එතරම් ප්‍රසන්න කටයුත්තක් නොවීය.

අපේ ටියුෂන් ගුරුවරිය කැඳවා තිබුණේ අපට ගණිතය හා සිංහල භාෂාව ඉගැන්වීමටය. ඇය වරකට පැය දෙකක් පමණ මේ වෙනුවෙන් ගත කළාය. එහෙත්, මගේ ඥාති සොයුරාට පැය දෙකක් ගතවන ගණිත හා සිංහල අභ්‍යාස අවසන් කරන්නට මට පැය බාගයක්වත් ගත වුණේ නැත. ඒ නිසා, මගේත් මගේ ටියුෂන් ගුරුවරියගේත් අන්‍යොන්‍ය අවබෝධයෙන්, ඉතිරි කාලය තුළ මම වෙනත් දේ ඉගෙන ගත්තෙමි.

මේ වෙනත් දේ අතර මගේ දෙමවුපියන්ගේද අනුමැතිය මත ඉගෙනගත් පළමු දෙය වූයේ ඉංග්‍රීසි භාෂාවයි. අපේ කාලයේදී රජයේ  පාසැල්  වල ඉංග්‍රීසි විෂයය ඉගැන්වීම ඇරඹුණේ තෙවන ශ්‍රේණියේදී නිසා මේ වන විට ඉංග්‍රීසි භාෂාව මගේ පාසැල් විෂයයක් නොවීය. එහෙත්, තෙවන ශ්‍රේණියේ ඉංග්‍රීසි පෙළ පොත මා සතු විය.

ඇත්තටම මේ තෙවන ශ්‍රේණියේ ඉංග්‍රීසි පෙළ පොතද මා වැඩිහිටියන්ගේ උදවු ඇතිව මේ වන විට හදාරා තිබුණේය. මගේ ගුරුවරිය මට ලබා දුන්නේ ඊට වඩා වැඩි මට්ටමක ඉංග්‍රීසි දැනුමකි.

කවුරුත් දන්නා දෙයක් ලෙස ඒ දවස් වල මා සිතා සිටි සිංහල භාෂාවට අමතරව ඉංග්‍රීසි හා දෙමළ යන භාෂා දෙකම හොඳින් දැන සිටි මේ ටියුෂන් ගුරුවරිය මට පෙනුණේ වීරවරියක ලෙසිනි. මගේ වැඩිහිටි ඥාතීන් බොහෝ දෙනෙකුට ඉංග්‍රීසි භාෂා ප්‍රවීණතාවයත්, මගේ මවගේ පියාට එයට අමතරව පාලි හා යම් තරමක සකු බස් දැනුමකුත් තිබුණත් මේ කිසිවකුට සැලකිය යුතු දෙමළ දැනුමක් නොතිබුණේය. ඔවුන්ගේ දැනුම කිසියම් කුලී වැඩකට පැමිණෙන දෙමළ කම්කරුවෙකු සමඟ හුවමාරු කරගන්නා වචන කිහිපයකට සීමා විය.

මගේ පළමු ටියුෂන් පන්තිය ඇරඹෙන විට මගේ දෙමළ දැනීම දෙමළෙන් ලියැවුණු යමක් යාන්තම් කියවීමේ හැකියාවට සීමා විය. මේ හැකියාව තනිකරම ස්වයං අධ්‍යයනයේ ප්‍රතිඵලයක් විය. එය කළේ, කිරිපිටි, සබන්, සිගරැට් ආදියේ දවටන වල සිංහල, දෙමළ හා ඉංග්‍රීසි තෙබසින්ම මුද්‍රණය කර තිබුණු වෙළඳ නාම සැසඳීමෙනි. මේ කටයුත්ත වැඩිදුර ගෙන යාමට උදවු කරගත හැකි කිසිදු වැඩිහිටියෙකු අපේ ගෙදර හෝ අපේ විස්තෘත පවුලේ සිටියේ නැත.

ගණිතය, සිංහල හා ඉංග්‍රීසි ඉගෙනීමෙන් පසුව ඉතිරිවන කාලය මම දෙමළ ඉගෙනීමට යෙදෙවුවෙමි. "ට්‍රැක් එකෙන් පිට යාමට" තරමක් අදිමදි කළත් මගේ පෙරැත්තයෙන් බේරෙන්නට බැරි නිසාත්, ටියුෂන් පංතියේ නියමිත වැඩ කොටස මා ඕනෑවටත් වඩා හොඳින් කරන නිසාත් මගේ මේ පළමු ටියුෂන් ගුරුවරිය මේ සඳහා අවසානයේදී එකඟ කරවා ගත හැකි විය.

මගේ පියා ලැබූ ස්ථාන මාරුවක් සමඟ අපට පදිංචිය වෙනස් කරන්නට වූයෙන් මගේ මේ පළමු ටියුෂන් පංතිය දෙතුන් මසකට වඩා පැවතුණේ නැත. මගේ ඥාති සොයුරාද අපේ පදිංචිය වෙනස් කිරීමට සමාන්තරව වෙනත් පාසැලකට හා වෙනත් "බෝඩිමකට" ගියේය.

මගේ පළමු ටියුෂන් පංතියට මෙසේ නැවතීමේ තිත වැටීමෙන් පසුව, මා නැවතත් ටියුෂන් පන්තියකට ගියේ වසර හත අටකටම පසුවය. කෙසේ වුවද, ඊට බොහෝ පෙර මම ටියුෂන් දීම පටන් ගත්තෙමි. මා වෘත්තීය ටියුෂන් ගුරුවරයෙකු වූයේ හයවන ශ්‍රේණියේ සිටියදීමය. ඒ ගැන මා මීට පෙරද සඳහන් කර තිබේ.


(Image: http://sashikaenglish.blogspot.com/2012/12/how-about-sinhala-tamil-english.html)

ටියුෂන් බයෝ... ටියුෂන් ඉකෝන්...

ලංකාවේ වෛද්‍ය සිසුන්ගේ සමාජ ආර්ථික පදනම පිළිබඳව සාකච්ඡා කෙරුණු පසුගිය ලිපියකට ප්‍රතිචාර ලෙස වෛද්‍ය රුවන් ජයතුංග (ට්‍රාන්ස්සිල්වේනියා), සෙරන්ඩිපිටි, රොබට් ඇතුළු කිහිප දෙනෙකුම ඔවුන්ගේ නිරීක්ෂණ හා අදහස් සමඟ දිගු කමෙන්ටු දමා තිබුණේය. ඔවුන් මතු කරන කරුණු සියල්ල ගැන පුළුල්ව කතා කිරීම ලොකු කාලයක් මිඩංගු කළ යුතු කාර්යයකි.

සෙරන්ඩිපිටිගේ තර්කය වන්නේ උසස්පෙළ තරඟය ජය ගැනීමට නැතුවම බැරි පෞද්ගලික උපකාරක පන්ති වෙනුවෙන් එක් දරුවෙකු සඳහා දෙමවුපියෙකු විසින් මසකට රුපියල් 20,000ක පමණ මුදලක් වැය කළ යුතු බවත්, එවැනි මුදලක් වැය කිරීමේ හැකියාවක් නැති පවුලක දරුවෙකුට වෛද්‍ය පීඨයකට ඇතුළු වීමේ හැකියාවක් නොමැති බවත්ය. මෙයට කිට්ටුවෙන් යන අදහසක් ඊට පෙර ලිපියකට ප්‍රතිචාර ලෙස ඉලෙක්ට්‍රොනික් විසින්ද මතු කර තිබුණේය. එසේනම්, සෙරන්ඩිපිටි හා ඉලෙක්ට්‍රොනික් කියන පරිදි පහළ සමාජ ආර්ථික මට්ටමකින් එන දරුවන් වෛද්‍ය පීඨ තුළ ප්‍රමාණවත් ලෙස නියෝජනය නොවේද? එසේ නියෝජනය නොවේනම් එයට හේතු මොනවාද?

පහත වගුවෙන් පෙනෙන පරිදි මේ තර්කයට පදනමක් තිබේ. එහි පළමු සිරස් පේළියේ ඇති දත්ත සංඛ්‍යාලේඛණ දෙපාර්තමේන්තුව විසින් 2012/13 වසර වල සිදු කළ ආදායම් හා වියදම් සමීක්ෂණය අනුව රටේ නිවාස ඒකක වල ආදායම් ව්‍යාප්තියයි. දෙවන සිරස් පේළියේ දත්ත මා පෙර සඳහන් කළ සමීක්ෂණය සඳහා ප්‍රතිචාර දක්වමින් සිය පවුලේ ආදායම් කාණ්ඩය වාර්තා කළ කොළඹ වෛද්‍ය පීඨ සිසුන්ගේ පවුල් වල ආදායම් ව්‍යාප්තියයි.

ඉහත දත්ත අනුව පෙනෙන්නේ රුපියල් ලක්ෂය ඉක්මවූ ආදායමක් ඇති පවුල් වල එක් සාමාජිකයෙකු නියෝජනය කිරීමට, කොළඹ වෛද්‍ය පීඨය තුළ වෛද්‍ය සිසුන් දෙදෙනෙකු සිටින බවයි. එහෙත්, පවුලේ ආදායම රුපියල් විසිදහසට අඩු පවුල් වල සාමාජිකයින් දෙදෙනෙකු වෙනුවෙන් කොළඹ වෛද්‍ය පීඨය තුළ සිටින්නේ එක් සිසුවෙකු පමණි. අනෙකුත් වෛද්‍යපීඨ වල සිසුන්ගේ ආදායම් ව්‍යාප්තිය රටේ ආදායම් ව්‍යාප්තියෙන් මේ තරම් වෙනස් නොවන්නට බොහෝ දුරට ඉඩ තිබේ. එමෙන්ම, වෙනත් පීඨ වල සිසුන්ගේ ආදායම් ව්‍යාප්තිය රටේ තත්ත්වයට වඩා ආසන්න විය හැකිය. එසේ වතුදු, සරසවියකට ඇතුළු වීමට පවුලේ ආදායම් මට්ටම බලපාන බව බැහැර නොකළ හැකි කරුණකි.

එසේනම්, අධ්‍යාපනය සඳහා මුදල් අය නොකරන ලංකාවේ සරසවියකට ඇතුළු වීමටද මූලික මූල්‍ය ආයෝජනයක් අවශ්‍යය. මෙයට හේතුව ටියුෂන්ද?

පළමුව, අප සොයා බැලිය යුත්තේ ටියුෂන් සඳහා ඉල්ලුම ඇති වන්නේ කෙසේද යන්නයි. සැපයුමක් ඇත්තේ ඉල්ලුමක් ඇති නිසාය.

කිසියම් සිසුවකුගේ අධ්‍යාපනය සඳහා වැය වන මුළු මුදලම එම සිසුවා/ සිසුවිය හෝ පවුලේ සාමාජිකයින් විසින් දැරිය යුතුනම් අධ්‍යාපනය සඳහා යමෙක් ආයෝජනය කරන්නේ ආන්තික ආයෝජන පිරිවැය ආන්තික ප්‍රතිලාභ වලට සමාන වන මට්ටම දක්වා පමණි. ඇමරිකාවේ ඇත්තේ මෙයට ආසන්නව සමාන තත්ත්වයකි (ඇමරිකාවේද වෛද්‍ය අධ්‍යාපනය ඇතුළු උසස් අධ්‍යාපනය එක්තරා මට්ටමකට සුබසාධනය කෙරේ).

වෛද්‍ය වෘත්තීය ඇමරිකාවේ වැඩිම සාමාන්‍ය ආදායමක් ලබා ගත හැකි වෘත්තියයි. තමන්ගේ විශේෂඥතාව ඇති ක්ෂේත්‍රය අනුව, ඇමරිකාවේ වෛද්‍යවරයෙකුට වසරකට ඩොලර් 204,000-443,000 අතර සාමාන්‍ය ආදායමක් ලැබිය හැකිය. එහෙත්, වෛද්‍යවරයෙකු වීම සඳහා වැය කළ යුතු කාලය, මුදල හා වෛද්‍යවරයෙකු වීමෙන් පසු බොහෝ විට වැඩ කරන වැඩි පැය ගණන සැලකූ විට වෛද්‍ය වෘත්තිකයෙකු වීම සඳහා කරන ආයෝජනයෙන් ලැබෙන ප්‍රතිලාභ අනුපාතිකය වෙනත් වෘත්තියකට සාපේක්ෂව විශාල ලෙස වෙනස් නැත. ඒ නිසා, හැම විටම වාගේ වෛද්‍ය වෘත්තියට පිවිසීමට උනන්දු වන්නේ ඒ සඳහා අවශ්‍ය කුසලතාවන් හෝ විශේෂ කැමැත්තක් ඇති අයයි (මෙය ආනුභාවික දත්ත මත කරන ප්‍රකාශයකි). මෙය වෙනත් වෘත්තීන්ටද අදාළය.

අධ්‍යාපන පිරිවැය සම්පූර්ණයෙන්ම පෞද්ගලික ආයෝජනයක්නම් විවිධ වෘත්තියකයින් සඳහා රටේ පවතින ඉල්ලුම හා සැපයුම ස්වභාවිකවම සමතුලිත වේ. උදාහරණයක් ලෙස වෛද්‍ය වෘත්තියෙන් අනෙක් වෘත්තීන්ට වඩා වැඩි ප්‍රතිලාභ අනුපාතිකයක් ලැබෙන විට වැඩි දෙනෙක් වෛද්‍ය අධ්‍යාපනය ලබා ගැනීම වෙනුවෙන් ආයෝජනය කරන්නට පෙළඹේ. එවිට, වෛද්‍ය වෘත්තිකයින්ගේ සැපයුම වැඩි වී ඔවුන්ට රැකියා සොයා ගැනීම අපහසු වීමත්, ඔවුන්ගේ සාමාන්‍ය ආදායම පහළ වැටීමත් සිදුවේ. දැන් එම වෘත්තිය සඳහා කරන ආයෝජනය තව දුරටත් වැඩි ප්‍රතිලාභ ගෙන නොදෙන නිසා වෛද්‍ය අධ්‍යාපනය සඳහා වන ඉල්ලුම අඩු වී නැවතත් වෙළඳපොළ සමතුලිත වේ. මෙය වෙනත් විෂය ක්ෂේත්‍රයන්ටද අදාළය. ඒ නිසා "රැකියා විරහිත උපාධිධාරීන්ගේ" ප්‍රශ්නයක් ඇති නොවේ.

කිසියම් රටකට කිසියම් හේතුවක් නිසා එම රටේ කිසියම් වෘත්තිකයක යෙදෙන ප්‍රමාණය ඉහත සමතුලිත ප්‍රමාණයට වඩා වැඩි කිරීමට අවශ්‍ය විය හැකිය. උදාහරණයක් ලෙස වෛද්‍ය වෘත්තියම සලකමු. එක් පුද්ගලයෙකු වඩා නිරෝගී වූ විට එම පුද්ගලයාට සම්බන්ධයක් නැති වෙනත් බොහෝ දෙනෙකුටද යම් සමාජ ප්‍රතිලාභයක් ලැබීම මේ තීරණයට පදනම් වනවා විය හැකිය. 

රජය මැදිහත් වී සමාජයේ මේ පොදු තීරණය ක්‍රියාත්මක කළ හැකි එක් ක්‍රමයක් වන්නේ වෛද්‍ය අධ්‍යාපන පිරිවැය සුබසාධනය කිරීමයි. එවිට, වෛද්‍ය අධ්‍යපනය වඩා ප්‍රතිලාභ ගෙනෙන කටයුත්තක් වන නිසා "දෙපැත්තට වැනි වැනී" සිටි ටික දෙනෙකු වෛද්‍ය අධ්‍යාපනය ලබා ගැනීමට යොමුවීමෙන් රටේ වෛද්‍ය සේවා සැපයුම සමතුලිත මට්ටමට වඩා වැඩි වේ.

ඇතැම් විට කිසියම් වෘත්තියක සැපයුම සමතුලිත ප්‍රමාණයට වඩා වැඩිවීම ස්වභාවිකවම සිදුවන්නටද පුළුවන. ඇමරිකාවේ උසස් අධ්‍යාපනය සඳහා ඉංග්‍රීසි විෂය හදාරණ අයට ලැබෙන ශුද්ධ ප්‍රතිලාභය සෘණ අගයකි. මේ අය උසස් අධ්‍යාපනය නොලැබ සිටියෝනම් ඔවුන්ට මූල්‍යමය ලෙස වැඩි වාසියක් සිදු වේ. එහෙත්, මූල්‍යමය අවාසියක් ලබමින් ඔවුන් මේ විෂය හදාරන්නේ එයින් ඔවුන්ට ලැබෙන සතුට හෝ වෙනත් එවැනි මූල්‍යමය නොවන වාසියක් වෙනුවෙන් විය යුතුය. වෛද්‍ය වෘත්තිය හා අදාළව මෙවැනි තත්ත්වයක් පැහැදිලිව පෙනෙන්නට නැත. 

ලංකාවේ උසස් අධ්‍යාපනය ඉතා විශාල ලෙස සුබසාධනය කර තිබේ. මේ නිසා රජයේ සරසවියක උසස් අධ්‍යපනය ලැබීමේ අවස්ථාව ලැබූ අයෙකු ඒ සඳහා කළ යුතු ආයෝජනයෙන් සැලකිය යුතු කොටසක් පොදු ආයෝජනයක් ලෙස සමාජය විසින් දැරීමත්, ඒ හේතුවෙන් සිසුවාගේ හෝ සිසුවියගේ පෞද්ගලික ආන්තික පිරිවැය සැලකිය යුතු ලෙස පහත යාමත් සිදුවේ. එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස, උසස් අධ්‍යාපනය මුළුමනින්ම පෞද්ගලික ආයෝජනයක් වීනම් එය නොකරන සැලකිය යුතු පිරිසක් උසස් අධ්‍යපනය ලබා ගැනීමට යොමු වේ.

ලංකාවේ උසස් අධ්‍යාපනය සුබසාධනය කිරීම සිදුවන්නේ නිදහස් වෙළදපොළ සමතුලිතතාවය වෙනස් කිරීම යුක්තියුක්ත කිරීමට ඇති සාධාරණ කරුණු සලකා බලමින් සැලසුම් සහගත ලෙස නොවේ. එය ඔහේ යන විදිහට යයි. ඒ නිසා, මෙසේ උසස් අධ්‍යපනය ලබා ගැනීම සඳහා යොමු වන ප්‍රමාණය රජයේ වෙළඳපොළ මැදිහත් වීම නිසා වැඩි වුවද අදාළ රැකියා සඳහා ඉල්ලුම සමානුරූපීව වැඩි නොවේ. ලංකාවේ රැකියා විරහිත උපාධිධාරීන්ගේ ප්‍රශ්නයක් තියෙන්නේ ඇතැම් වෘත්තිකයින් සඳහා වෙළඳපොළ ඉල්ලුම හා රටේ අවශ්‍යතාවයන් ගැලපීමට ප්‍රමාණවත් සැපයුමක් තිබියදී උසස් අධ්‍යාපනය සුබසාධනය කිරීම මඟින් කෘතීම ලෙස සැපයුම තවත් වැඩි කිරීම නිසාය.

කෙසේ වුවද, වෛද්‍ය හා ඉංජිනේරු වැනි ඇතැම් වෘත්තීන් සඳහා පවතින ඉල්ලුම ගැලපීමට හැකි තරම් සැපයුමක් සුබසාධනය යටතේ එම වෘත්තිකයින් නිෂ්පාදනය කරන රජයේ සරසවි මඟින් සිදු නොකරයි. සැපයුම ප්‍රමාණවත් නොවන නිසා මේ වෘත්තිකයින්ගේ "මිල" සමතුලිත මට්ටම් ඉක්මවා ඉහළ යයි. එවිට එම වෘත්තීන්ට පිවිසීමේ ප්‍රතිලාභ හේතු දෙකක් නිසාම ඉහළ යයි. පළමුව, නිෂ්පාදන පිරිවැය සුබසාධනය වී ඇත. දෙවනුව, සැපයුම සීමා කර ඇති නිසා තරඟකරුවන් අඩුවී ලාභ වැඩි වේ. ඉංජිනේරු, පරිගණක හා තොරතුරු තාක්ෂණ හා ගණකාධිකාරී වැනි වෙනත් ජනප්‍රිය වෘත්තීන්ට සාපේක්ෂව වෘත්තියට පිවිසීමේ විකල්ප අවස්ථා හොඳටම අඩු වෛද්‍ය වෘත්තිය හා මේ කරුණ විශේෂයෙන්ම අදාළය. 

ඉහත පරිදි, ලංකාවේ සරසවි වල 'ජනප්‍රිය' පාඨමාලාවක් හැදෑරීම සැලකිය යුතු ප්‍රතිලාභ ගෙන දුන්නත් මේ අවස්ථාව සියල්ලන්ටම හිමි නොවේ. මේ අය අතරින් සැලකිය යුතු පිරිසක් අධ්‍යාපන ආයෝජන පිරිවැය මෙතරම් (හෝ කොහෙත්ම) සුබසාධනය වී නොතිබුණද එම වැඩි (සමස්ත) පිරිවැය පෞද්ගලික ආයෝජනයක් ලෙස දරන්නට සූදානමින් සිටින අයයි. ඒ අයට සෘජුව මුදල් ගෙවා රජයේ සරසවියකට ඇතුළු වීමේ ඉඩකඩ වැඩි කර ගැනීමට නොහැකිය. එසේ නොහැකිවීම නිසා නොසන්සිඳුණු ඉල්ලුමක් ඇති වේ.

නොසන්සිඳුණු ඉල්ලුමක් ඇති විට එහි ව්‍යාපාරික අවස්ථාවක් තිබේ. ලාභ ලැබීමේ ඉඩකඩක් තිබේ. පෞද්ගලික උපකාරක පන්ති ගුරුවරු මේ නොසන්සිඳුණු ඉල්ලුම සපුරමින් ලාභ ලබන ව්‍යවසායකයෝය. දැන් යමෙකුට සෘජුව මුදල් ගෙවා රජයේ සරසවියකට ඇතුළු වීමේ ඉඩකඩ වැඩි කර ගැනීමට නොහැකි වුවත්, වක්‍රව එය කර ගැනීමට ක්‍රමයක් තිබේ. ඒ අනුව, උපකාරක පන්ති සඳහා මුදල් වැය කිරීමේ හැකියාව ඇති අය ස්ව-කැමැත්තෙන් එසේ කරති.

එසේනම්, කොළඹ වෛද්‍ය පීඨය තුළ ලංකාවේ ඉහළ ආදායම් ස්ථර වල නියෝජනය කැපී පෙනෙන ලෙස වැඩි වී ඇත්තේ සහ අඩු ආදායම් ස්ථර වල නියෝජනය එලෙසම අඩු වී ඇත්තේ ටියුෂන් වියදම නිසාද?

මෙය අපි දෙවනුව කතා කරමු.

(Image: https://www.flickr.com/photos/cerno/1522828591)

බාබර්ලා දෙන්නා

"එක් ව්‍යාපාරිකයෙක් කිසියම් කටයුත්තක් සඳහා ප්‍රත්‍යන්ත නගරයකට ගියේය. තමන් පැමිණි කටයුත්ත අතරවාරයේ ලැබුණු මඳ ඉසිඹුවකින් ප්‍රයෝජනයක් ගන්නට සිතූ මේ ව්‍යාපාරිකයා පාරට බැස කොණ්ඩය කපා ගැනීම සඳහා කෙස් කැපුම්හලක් ඇත්දැයි සොයා බැළුවේය. ඔහුට දැනගන්නට ලැබුණු පරිදි මේ කුඩා නගරයේ කෙස් කැපුම්හල් තිබුණේ දෙකක් පමණි. ඔහුට තවදුරටත් දැන ගන්නට ලැබුණේ මේ කෙස් කැපුම්හල් දෙකම නගරයේ එකම තැන පාර දෙපස මුහුණට මුහුණ ලා පිහිටා ඇති බවයි.

දැන ගන්නට ලැබුණු පරිදි ව්‍යාපාරිකයා සිටි තැන සිට මේ කියන තැනට වැඩි දුරක් නොතිබුණු බැවින් ඔහු හෙමින් ඇවිදගෙන එහි ළඟා විය. පළමු කෙස් කැපුම්හලට ඇතුළු වූ ඔහුට දකින්නට ලැබුණේ තැන තැන කෙස් කොට වැටී තිබුණු අපිළිවෙල තැනකි. ඒ මදිවාට කරණවෑමියාගේ හිසකේ කපා තිබුණු ආකාරයද කිසිම කමකට නැත.

ව්‍යාපාරිකයා පාර පැන දෙවන කෙස් කැපුම්හලට ඇතුළු විය. එය පළමු කෙස් කැපුම්හල මෙන් නොව මනා පිළිවෙලකින් යුතු තැනක් විය. කරණවෑමියාගේ හිසකේද ඉතා ක්‍රමානුකූල ලෙස කපා සකස් කර තිබුණේය. ක්‍ෂණිකව කෙස් කැපුම්හල් දෙක සැසඳූ ව්‍යාපාරිකයා පාර පැන නැවත පළමු කෙස් කැපුම්හලට ගොස් සිය හිසකේ කොට කරගත්තේය.

ඔහු කොණ්ඩය කැපීමට පළමු කරණවෑමියාව තෝරාගත්තේ ඇයි?"

ඉහතින් ඇත්තේ ඉතා ප්‍රසිද්ධ "රිඩ්ල්" එකක් නැත්නම් "බ්‍රේන්ටීසරයකි". (ගූගල් ගොස් "Two barbers" ලෙස සර්ච් කර බලන්න.) මෙහි සම්මත පිළිතුර මෙවැන්නකි.

"කිසිවකුට තමන්ගේ හිසකේ කපාගත නොහැකිය. නගරයේ සිටින්නේ කරණවෑමීන් දෙදෙනෙකු පමණක් නිසා පළමු කරණවෑමියාගේ හිසකේ අපිළිවෙල ලෙස කපා ඇත්තේ දෙවන කරණවෑමියා විය යුතුය. දෙවන කරණවෑමියාගේ හිසකේ ක්‍රමානුකූලව කපා ඇත්තේ පළමු කරණවෑමියා විය යුතුය."

තිලකසිත ලියන තිලක් පදිංචිව සිටි අගනුවර ආසන්න නගරයකත් ඔය වගේම කරණවෑමීන් දෙදෙනෙකු සිටියේය. පළමුවැන්නා ඌව පළාතෙන් සංක්‍රමණය වූ අයෙකි. දෙවැන්නා සබරගමු පළාතෙන් ආ අයෙකි. මේ දෙන්නා ගැන වැඩි විස්තර මා මෙහි නැවත ලියන්නේ නැත. කියවා නැත්නම් කරුණාකර එහි ගොස් ඒ ලිපිය කියවා නැවත එන්න. සබැඳිය පහත තිබේ. හැබැයි ඔන්න ආපහු එන්න ඕනෑ!

කරණවෑමි දෙපළ හෙවත් ඒ බාබර් හා මේ බාබර්

කියවල ආපහු ආවද? දැන් දන්නවනේ ඒ බාබර්ගේ හා මේ බාබර්ගේ වෙනස. අර තිලක්ට තියන ප්‍රශ්නය තවත් අයටත් තියෙන්නට පුළුවන.

"මේ බාබර්ලා දෙන්නාගේ ඉරණම් මේ ආකාරයන්  වෙනස් වූයේ කෙසේද?"

මේ කතාව කියවූ වහාම මට හිතුනේ ආර්ථික විද්‍යා පාඨ ග්‍රන්ථයක පරිච්ඡේදයක ආරම්භයට සුදුසු කතාවක් බවයි. රුවන් ජයතුංග කොහේදෝ සටහන් කර තිබුණාක් මෙන් මිනිහෙක් කියන්නේ තනිකරම පාඨ ග්‍රන්ථයකි. බාබර්ලාත් මිනිස්සු නිසා මෙතන දෙකකි.

මුදල් වල වටිනාකම අපි කවුරුත් දන්නෙමු. ඒ වගේම කාලයේ වටිනාකම ගැනත් දන්නෙමු. (බ්ලොග් වලට මේ තරම් කාලය යොදවන්නේ ඒ නිසාය.) මම අද මුලින්ම කියන්නට යන්නේ "මුදලේ කාල වටිනාකම" හෙවත් "Time value of money" කියන එක ගැනය.

අපි කිසිවෙකුට අවුරුද්දකින් ලැබෙන්නට නියමිත රුපියල් සීයක් අද අතේ තියෙන රුපියල් සීයක් තරම් වටින්නේ නැත. අනාගතයේ ලැබෙන්නට නියමිත රුපියල් සීයක් වටින්නේ අද ලැබෙන රුපියල් සීයකට වඩා වඩා කීයක් අඩුවෙන්ද? මෙය එක් එක් පුද්ගලයාට සාපේක්ෂ දෙයකි. එක් අයෙකුට අනාගතයේ ලැබෙන රුපියල් සීයක අද වටිනාකම රුපියල් අනූ නවයක්ද, තවත් අයෙකුට අනූ පහක්ද, තුන් වැන්නෙකුට අසූවක්ද වන්නට පුළුවන. එය පුද්ගල ස්වභාවය අනුව තීරණය වන්නකි. කිසියම් පුද්ගලයෙකු ඉතිරි කරන්නෙකු වෙනවාද නැත්නම් ණය කාරයෙකු වෙනවාද යන්න තීරණය වන්නේ මෙසේ පුද්ගලයෙකු අනාගතයට සාපේක්ෂව වර්තමානයට බර තබන අනුපාතය අනුවය.

දැන් අපි වෙළඳපොළෙහි පොලී අනුපාතිකය සියයට පහක් යැයි සිතමු. පළමුවැන්නා අද රුපියල් අනූ පහක් ණයට ගත්තොත් ඔහුට වසරකින් පසු ගෙවන්නට වෙන්නේ රුපියල් සියයකට ආසන්න මුදලකි. (හරියටමනම් රුපියල් 99.75කි. සත විසිපහ අතාරිමු.) එමෙන්ම, අද රුපියල් 95ක් ඉතිරි කළොත් වසරකින් (ආසන්නව) රුපියල් සියයක් ලැබේ. එසේනම් කළ යුත්තේ ණය ගැනීමද නැත්නම් ඉතිරි කිරීමද?

මෙය තීරණය වන්නේ එක් එක් පුද්ගලයාගේ මුදලේ කාල වටිනාකම අනුවය. මෙහි පළමුවැන්නාට වැඩි යහපතක් වන්නේ ඉතිරි කිරීමෙනි. අනාගතයේ ගෙවිය යුතු රුපියල් සියයේ ඔහුගේ අද වටිනාකම රුපියල් 99කි. එයින් රුපියල් 95ක් පමණක් ඉතිරි කර ඔහුට අනාගතයේ රුපියල් සියයක්, එනම් අද වටිනාකම අනුව රුපියල් 99ක් ලැබිය හැකිය. එවිට, ඉතිරිවන රුපියල් 4 ඔහුට ලැබෙන වාසියකි. දෙවැන්නාට ණය වීමෙන් හෝ ණය ගැනීමෙන් සිදුවන විශේෂ වාසියක් නැත. තෙවැන්නාට වැඩි යහපතක් වෙන්නේ ණය වීමෙනි. අද රුපියල් අනූ පහක් ණය වුවහොත් ඔහුට අනාගතයේදී රුපියල් සියයක් ගෙවන්නට වේ. ඔහුට අනුව ඒ රුපියල් සීයේ අද වටිනාකම රුපියල් අසූවකි. එහෙත්, අද ඔහු අතට රුපියල් අනූපහක් ලැබේ. මේ වැඩිපුර රුපියල් පහළොව ඔහුට ලැබෙන වාසියකි.

මෙහි පළමුවැන්නා වර්තමානයට සාපේක්ෂව අනාගතයට වැඩි බරක් තබයි. තෙවැන්නා අනාගතයට තබන්නේ ඉතා අඩු බරකි. සමාජයක ජීවත් වන පුද්ගලයින් අතරින් අනාගතයට වැඩි බරක් තබන අය බොහෝ විට ඉතිරි කරන්නෝ නැත්නම් ආයෝජකයෝ වෙති. ඔවුහු සිය අනාගත පරිභෝජනය ඉහළ නංවා ගැනීම වෙනුවෙන් වර්තමාන පරිභෝජනය කැප කරති. එසේම, අනාගතයට අඩු බරක් තබන්නෝ ණයකරුවෝ වෙති. ඔවුන් බොහෝ විට බලන්නේ වර්තමානය තුළ ණය වී හෝ හැකිතාක් පරිභෝජනය කිරීමටය.

සමාජයක මේ දෙවර්ගයේම පුද්ගලයින් සිටින නිසා ඔවුන් අතර ණය ගණුදෙනු සිදුවේ. ණය පොලිය තීරණය වන්නේ සමාජයේ විවිධ පුද්ගලයින්ගේ මුදලේ කාල වටිනාකම අනුවය. මේ පරාසය තුළ සිටින ණය දෙන්නන් හා ණය ගන්නන් අතර සමතුලිතතාවයක් ඇති වන සේ පොලී අනුපාතිකය සකස් වේ.

මෙහි පළමුවැන්නා වැනි අය සිය අධ්‍යාපනය හා සෞඛ්‍යය වැනි දේ ගැන සැලකිලිමත් වීමේ ඉඩකඩ වැඩිය. තෙවැන්නා වැනි අය බලන්නේ අද දවස හැකිතාක් සතුටින් ගත කරන්නටය. තිලක්ගේ කතාවේ කරණවෑමියන් දෙදෙනාගේ පුද්ගල ස්වභාවය පැහැදිලි කරන තවත් කරුණු තිබේ.

"මුලින්ම මම සැලුන් එකක වැඩ කරා. ඊට පස්සේ මම කොණ්ඩේ කැපීම ගැන පුහුණුවකට  ගියා. පස්සේ මමම සැලුන් එකක් දැම්මා."

මේ අනුව දෙවැනි කරණවෑමියා මානව ප්‍රාග්ධනය ලබාගැනීමට මෙන්ම භෞතික ප්‍රාග්ධනය වෙනුවෙන්ද ආයෝජන කර ඇත. ඒ ඔහු අනාගත පරිභෝජනයට වැඩි බරක් තබන නිසාය.

තිලක්ගේ ගම් පළාතෙන් පැමිණි පළමු කරණවෑමියා එහි අනික් පැත්තයි.

"මාගේ කොණ්ඩය කපමින්  සිටියදී තවත් පාරිභෝගිකයකු පැමිණීම නිසා ඔහු ඕනිවට එපාවට කඩිමුඩියේ මගේ වැඩය නිම කරන්නට  උත්සාහ කළේය. ඔහුට ඕනි වුනේ අනෙක් කස්ටමර් වෙන සැලුනයක් සොයා යෑම වලක්වා ගැනීමටය. මගේ මේ පැමිණීම ඔහුට වැදගත් වී නැති සැටියකි."

ඔහු උත්සාහ කරන්නේ අද දවසේ අර අළුතින් පැමිණි පාරිභෝගිකයාගෙන් ලැබෙන මුදල කෙසේ හෝ අය කරගන්නටය. ඒ උත්සාහයේදී ඔහුට ඔහුගේ වත්මන් පාරිභෝගිකයෙකු නැති වන නිසා දිගුකාලීනව වෙන්නේ අවාසියකි. එහෙත්, එය ඔහුට මහ ලොකු ප්‍රශ්නයක් නොවේ. අනාගතයේ මේ පාරිභෝගිකයා නැති වීම ප්‍රශ්නයක් වන්නේ අනාගතයට වැඩි බරක් තබන කෙනෙකුටය. ඔහු ලබාගෙන ඇති ණය මුදලට ගෙවන පොලී අනුපාතිකය අනුව පෙනෙන්නේ මේ පළමු කරණවෑමියා වර්තමානයට සාපේක්ෂව අනාගතයට තබන බර ඉතාම කුඩා බවයි.


(Images: layton.wikia.com, twitter.com)

එක පියෙකුගෙ දරු කැල ලෙසිනා...

මහා පරාක්‍රමබාහු රජු ලංකාවේ රාජ්‍ය කරන කාලයේදී මොන්ගෝලියාවේ ගෝත්‍රයක ප්‍රධානියෙකුගේ දරුවෙකු ලෙස උපන් ජෙන්ඝීස් ඛාන්ට සිය මැදි වයස වන විට මොන්ගෝලියාවේ සියළු ගෝත්‍ර එක්සේසත් කිරීමටත්, වයස අවුරුදු 65ක්ව මියයන විට වත්මන් ආසියාවේ හා යුරෝපයේ විශාල භූමි ප්‍රදේශයක පැතිරුණු ලෝක ඉතිහාසයේ ලොකුම අධිරාජ්‍යයක් ගොඩ නැඟීමටත් හැකි විය. ජෙන්ඝීස් ඛාන්ගේ අනුප්‍රාප්තිකයින් විසින් තවදුරටත් පුළුල් කෙරුණු මේ අධිරාජ්‍යය තුදුස්වන සියවසේ මුල තෙක්ම මෙසේ තනි අධිරාජ්‍යයක් ලෙස පැවති අතර ඉතිහාසයේ විවිධ පාලකයින් විසින් ගොඩනඟා ඇති අධිරාජ්‍යයන් අතරින් එය ප්‍රමාණයෙන් දෙවැනි වන්නේ අප වඩා හොඳින් දන්නා ඉංග්‍රීසි අධිරාජ්‍යයට පමණි.

යුද්ධ හෝ අධිරාජ්‍ය ගොඩනැඟීම් කවර කලෙකවත් මනුෂ්‍ය සංහතියේ යහපත පිණිස හේතු නොවීය. ඒ අතරින්ද, රාජ්‍යතාන්ත්‍රික උපක්‍රම හරහා ගොඩනඟාගන්නා අධිරාජ්‍යයන්ට සාපේක්ෂව තනිකරම බලය යොදා යටත් කරගැනීම මඟින් අධිරාජ්‍යයන් ගොඩනැඟීම වඩා විනාශකාරීය. ජෙන්ඝීස් ඛාන් සිය අධිරාජ්‍යය ගොඩනැඟීම පිණිස හැමවිටම වාගේ යොදාගත්තේ දෙවන ක්‍රමයයි. තමන්ට ප්‍රතිරෝධයක් දක්වන ජන කණ්ඩායම් මුළුමනින්ම සමූලඝාතනය කර දැමීම හා කාන්තාවන් දූෂණය කිරීම ජෙන්ඝීස් ඛාන්ගේ යුධ ක්‍රමෝපායයේ අවියෝජනීය කොටසක්ව පැවතී ඇති බව පෙනේ.

අළුතින් යටත් කරගන්නා ප්‍රදේශවල කාන්තාවන්ගෙන් "හොඳම කොටස" මුලින්ම වෙන් කර ගෙන ඇත්තේ ජෙන්ඝීස් ඛාන් විසිනි. මෙහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස ජෙන්ඝීස් ඛාන්ට දාව ඉපදී ඇති දරුවන් ගණන 1000-2000 අතර ප්‍රමාණයක් ලෙස සැලකේ. ජෙන්ඝීස් ඛාන්ගේ දරුවෝද, කුබ්ලායි ඛාන් වැනි මුණුපුරෝද මේ පිළිවෙත ඉදිරියට ගෙන ගියහ. මෙහි අවසාන ඵලය ලෙස, අද වන විට ලෙස ජෙන්ඝීස් ඛාන්ගෙන් පැවතෙන්නෝ විශාල ගණනකි.

පිරිමි දරුවෙකු පිළිසිඳ ගැනීමේදී වයි-ක්‍රොමසෝමය උරුම විය හැක්කේ පියාගෙන් පමණි. මේ නිසා යම් පුද්ගලයකුගේ වයි-ක්‍රොමසෝමය අධ්‍යයනය කිරීමෙන් ඔහුගේ පීතෘ පාර්ශ්වයීය සම්භවය ගැන දැනගත හැකිය. ටික කලකට පෙර සිදු කෙරුණු මෙවැනි අධ්‍යයනයකදී හෙළිවූ කරුණක් වූයේ, සාමාන්‍යයෙන් ජනගහණයක එක සමාන වයි-ක්‍රොමසෝම දෙකක් හමුවීම සුලභ සිදුවීමක් නොවුණත් තෝරාගත් නියැදියේ විශාල පිරිසක් සතුව එක්තරා සුවිශේෂී වයි-ක්‍රොමසෝමයක් ඇති බවයි. 2003 වසරේදී පළ කෙරුණු මේ පර්යේෂණ පත්‍රිකාවට අනුව  පැරණි මොන්ගෝලියානු අධිරාජ්‍යයට අයත් ප්‍රදේශ වල ජනගහණයෙන් 8%කටම ඇත්තේ මේ එකසමාන වයි-ක්‍රොමසෝමයයි. මෙය ලෝක ජනගහණයෙන් 0.5%කට ආසන්න ප්‍රමාණයකි. ආකෘති මඟින් පෙනෙන පරිදි මේ වයි-ක්‍රොමසෝමය මෙසේ ව්‍යාප්ත වීමේ මූලාරම්භය ජෙන්ඝීස් ඛාන් ජීවත් වූ කාලයට ආසන්නය.

ඉහත අධ්‍යයන ප්‍රතිපලය අනුව ඔවුන්ගේ නියැදිය අහඹු නියැදියක්ය යන උපකල්පනය මත ලෝකයේ සෑම 200කින් එක් අයෙකුම ජෙන්ඝීස් ඛාන්ගෙන් පැවතෙන්නෙකි. පසුව සිදු කෙරුණු වෙනත් අධ්‍යයන අනුව, මෙසේ වත්මන් ලෝක ජනගහණය තුළ තමන්ගේ ජාන විශාල ලෙස නියෝජනය කරන එකම ඓතිහාසික චරිතය ජෙන්ඝීස් ඛාන් පමණක් නොවේ. 2005දී පළවූ අධ්‍යයනයක් මඟින් චින් රජපෙළපතේ (Qing Dynasty) සාමාජිකයෙක්ද, තවත් අධ්‍යයනයකින්  අයර්ලන්තයේ Uí Néill/ O'Neill වාසගම් දරන අයගේ ආදිතමයෙක්ද මේ අයුරින් හඳුනාගෙන තිබේ.

ලෝකය ඉදිරියට යද්දී මෙසේ වැඩි වශයෙන් ශේෂ වන්නේ යහපත් මිනිසුන්ගේ ජාන නොවේ. හොඳින් හෝ නරකින් අනෙක් මිනිසුන් සමඟ තරඟකර ජය ගන්නා අයගේ ජානයි.

(උඩම ඡායාරූපය ලබාගත්තේ අන්තර්ජාලයෙනි. මෙය උලන් බතාර්හි ඇති ජෙන්ඝීස් ඛාන් ස්මාරකයකි. එම ස්ථානයේම සාදා ඇති පහළ ඡායාරූප වල ඇති ඉතිරි ස්මාරක ඉකොනොමැට්ටා විසින් වසර කිහිපයකට පෙර ගත් ඒවාය. සමාජවාදය බිඳ වැටීමෙන් පසු නැවතත් ජෙන්ඝීස් ඛාන් මොන්ගෝලියානු ජාතික වීරයෙකු ලෙස සැලකුම් ලබයි.)

බවලත්තු හොයන බලවත්තු

දේශපාලන, ව්‍යාපාරික, වෘත්තීය, මිලිටරි හා කලා ක්ෂේත්‍ර ඇතුළු බොහෝ ක්ෂේත්‍ර වල සිවිල් බලයක් ගොඩ නඟාගෙන සිටින පුද්ගලයින්ගේ විවාහ සංස්ථාවෙන් පිට අනිසි සබඳතා ගැන තොරතුරු වරින් වර කරලියට පැමිණේ. එසේ නොපැමිණියද, මෙවැනි 'ලොක්කන්' බොහෝ දෙනෙකු මලින් මලට පියඹා තුඩින් තුඩග රොන් ගැනීම සිය ජීවිතයේ ප්‍රමුඛ කාර්යයක් බවට පත් කරගෙන සිටින බව බොහෝ දෙනෙකුට රහසක් නොවේ.

ලංකාවේදීනම් මෙවැනි හැසිරීම් සාමාන්‍යයෙන් මෙවැනි සිවිල් බලයක් ඇති ලොක්කන්ගේ වෘත්තීය ජීවිතය අවදානමට ලක් නොකරයි. ඒ නිසා, එවැනි චර්යාවන් පාලනය කිරීමට විශාල පෙළඹුමක් ඇති නොවීම පුදුම සහගත දෙයක් නොවේ.

ඇමරිකාවේදී මෙවැනි සිදුවීම් මෙවැනි 'ලොක්කෙකුගේ' වෘත්තීය ජීවිතය අවදානමෙහි හෙලීමේ වැඩි සාපේක්ෂ ඉඩකඩක් තිබේ. එහෙත්, එවැනි තත්ත්වයක් යටතේ වුවද තහනම් රස සොයමින් අන් මල් වල රොන් ගන්නට පෙළඹෙන්නෝ නොඅඩුය.

බිල් ක්ලින්ටන් හා මොනිකා ලෙවින්ස්කි ගැන නොදන්නා අය ඇත්නම් ඒ ඉතා අඩුවෙනි. ලෝක බැංකු සභාපතිව සිටි පෝල් වුල්ෆොවිට්ස්ට සිය තනතුරෙන් ඉල්ලා අස් වීමට බල කෙරුණු ශාහා රිසා සමඟ වූ සම්බන්ධතාවයද බොහෝ දෙනාට අමතකව තිබිය නොහැකිය. ව්‍යාපාරික ලෝකයෙහි, හැව්ලට්-පැකාර්ඩ්හි හිටපු ප්‍රධාන විධායක නිලධාරී මාක් හර්ඩ් මෙන්ම, බෝයිංහි ප්‍රධාන විධායක නිලධාරී වූ හැරී ස්ටෝන්සයිපර්ටද රස්සා නැති කරගන්නට වුනේ මෙවැනිම අනියම් සම්බන්ධතා නිසාය. මේ කිසිවකු මේ අවදානම් නොදත්තෝ නොවූහ. එසේනම්, ඔවුන් අනියම් සබඳතාවක් වෙනුවෙන් මෙසේ සිය වෘත්තීය  අනාගතයම පරදුවට තබන්නට තරම් 'මෝඩ වෙන්නේ' ඇයි?

පළමුව, අප විමසා බැලිය යුත්තේ මෙය ඇත්තටම සිවිල් බලවතුන්ගේ සුවිශේෂී චර්යාවක්ද යන්නයි. ලංකාවේ ප්‍රසිද්ධ පුද්ගලයෙකුගේ මෙවැනි චර්යාවක් ගැන සමාජ ජාල වල පුවතක් සංසරණය වන බොහෝ විට දක්නට ලැබෙන සුලභ ප්‍රතිචාරයක් වන්නේ මෙවැන්නකි.

"දැන් ඕක ලොකු ප්‍රශ්නයක් වෙලා තියෙන්නේ xxx කරපු නිසා. ඕක සාමාන්‍ය කෙනෙක් කළානම් කවුරුවත් කතා කරන්නෙවත් නැහැ."

ඇත්තටම මෙතැන තියෙන්නේ සිවිල් බලවතුන්ගේ පෞද්ගලික ජීවිත හාරා ඇවිස්සීමට සාමාන්‍ය පුද්ගලයින්ට ඇති කුතුහලය නිසා ජනමාධ්‍ය මඟින් එවැනි සිද්ධීන්ට වැඩි ප්‍රචාරයක් දීම නිසා ඇති වන තත්ත්වයක්ද?

නෙදර්ලන්තයේ ටිල්බර්ග් හා ග්‍රොනින්ගන් සරසවි වල ජොහිස් ලැමර්ස් ඇතුළු පර්යේෂණ කණ්ඩායමක් විසින් 2010දී පලකළ පර්යේෂණ පත්‍රිකාවකට අනුව මෙය එවැනි තත්ත්වයක් නොවේ. වෘත්තිකයින් 1,561 දෙනෙකු යොදාගෙන සිදු කළ මේ පර්යේෂණයෙන් පෙනී යන්නේ සිවිල් බලය වැඩිවන තරමට අනියම් සම්බන්ධතා සඳහා වන පෙළඹුම වැඩි වන බවයි. එහෙම වෙන්නෙ ඇයි?

මේ සඳහා පරිනාමීය මනෝවිද්‍යාවෙහි පැහැදිලි කිරීමක් තිබේ. පරිනාමීය මනෝවිද්‍යා විශ්ලේෂනයක් බොහෝ විට පදනම් වන මූලික ගොඩනැඟුම් වලින් එකක් වන්නේ වර්ගයා බෝ කිරීමේ කාර්යයහිදී ස්ත්‍රීන් හා පුරුෂයන් අතර ඇති ජීවවිද්‍යාත්මක හැකියාවන්ගේ අසමමිතියයි.

නිවුන් දරු උපත් සිදු නොවුවහොත්, ගැහැණියකට සාමාන්‍යයෙන් දස මසක් තුළ එක් දරුවෙකුට වඩා බිහිකළ නොහැක. දරුවෙකු පිළිසිඳගත් තැන් සිට එම දරුවා බිහිවන තුරුත්, තවත් කෙටි කාලයක් යන තුරුත් නැවත දරුවෙකු බිහි කිරීමට දායක වීමට ඇයට ජීව විද්‍යාත්මක බාධාවක් තිබේ. ඒ නිසා, ප්‍රශස්ත තත්ත්වයන් යටතේ වුවත් ගැහැණියකට සිය ජීවිත කාලය තුළ දරුවන් සියයකට වඩා බිහි කිරීමේ ජීව විද්‍යාත්මක හැකියාව නොගිණිය හැකි තරම් කුඩාය. දැනට පවතින වාර්තා අනුව මෙතෙක් වැඩිම දරුවන් ගණනක් බිහි කර ඇති ෆියදෝර් වසිලියෙව්ගේ පළමු බිරිඳ විසින් බිහිකර ඇති දරුවන් ගණන 69කි. ගැහැණියක ලිංගික සබඳතා පවත්වන සහකරුවන් ගණන කොපමණ වැඩි වුවද මේ සීමාව ඉහළ නොයයි.

පිරිමින් හා අදාළව ඇත්තේ මෙයට වඩා බොහෝ වෙනස් තත්ත්වයකි. පිරිමියෙකුට අවශ්‍ය පමණ ලිංගික සහකාරියන් සිටීනම් දිනකට දරුවන් ගණනාවක් වුවද බිහි කිරීමේ හැකියාව තිබේ. දරුවන් සියය ඉක්මවා බිහිකළ පිරිමින් ගැන වාර්තා සැලකිය යුතු ප්‍රමාණයක් තිබේ. මොරොක්කෝවේ ඉස්මයිල් ඉබන් ශරීෆ් විසින් අඩු වශයෙන් දරුවන් 867 දෙනෙකුද, ජෙන්ගීස් ඛාන් විසින් දරුවන් 1000-2000 අතර ප්‍රමාණයක්ද බිහි කිරීමට දායක වී ඇත. මේ ජීව විද්‍යාත්මක වෙනස ගැහැණුන් හා පිරිමින්ගේ ඇතැම් චර්යාත්මක වෙනස්කම් පැහැදිලි කරයි.

වෙනත් ඕනෑම සතෙකුට මෙන්ම මිනිසෙකුටද සිය වර්ගයා වැඩි වැඩියෙන් බෝ කිරීම සඳහා ස්වභාවික ජීව විද්‍යාත්මක තෙරපුමක් තිබේ. එය ජාන වලින්ම එන්නකි. පිරිමියෙකුට මෙය වඩාත්ම සාර්ථක ලෙස කළ හැක්කේ හැකි පමණ කාන්තාවන් සමඟ කැමැත්තෙන් හෝ බලහත්කාරයෙන් ලිංගිකව එක් වීමෙනි. එහෙත්, ඒ සඳහා අවශ්‍ය පමණ සහකාරියන් නොමැති නිසා පිරිමින්ට අනෙක් පිරිමින් සමඟ තරඟ කිරීමට සිදුවේ.

ඉතිහාසයේ වැඩි කාලයක් සහකාරියන් ලබා ගැනීමේ තරඟයෙන් ජයගත්තේ ශරීර ශක්තියෙන් වැඩි අයයි. මේ නිසා ශරීර ශක්තිය වැඩි, උස මහත පිරිමින්ට දරුවන් හදන්නට එතරම් ශරීර ශක්තියක් නැති පිරිමින්ට වඩා වැඩි අවස්ථාවන් ලැබුණේය. ඒ නිසා කාලයත් සමඟ උස මහත පිරිමින්ගෙන් පැවතෙන්නෝ වැඩි වූහ. සාමාන්‍යයෙන් පිරිමින්ට වඩා ගැහැණුන් උසින් අඩු මේ නිසාය.

යම් ගහණයක සිටි ශක්තිමත් පිරිමි ගැහැණුන් හා එක්වූයේ හැමවිටම ඔවුන්ගේ කැමැත්තෙන්ම නොවේ. මෙය බොහෝ විට බලහත්කාරයෙන්ද සිදු විය. පිළිසිඳ ගැනීම සිදු වූයේ කැමැත්තෙන් එක්වීමෙන් වුවද, නොවුවද ගැබ්බර වන කාන්තාවකට දරුවා බිහි කර ලොකු මහත් කරන්නට සිදු වූ නිසා ස්ත්‍රී දූෂකයින්ගේ ජාන ගහණයෙන් ඉවත් නොවීය. ඒ නිසා, අඩු වැඩි වශයෙන් අප සියල්ලෝම ස්ත්‍රී දූෂකයන්ගෙන් පැවතෙන්නෝය.

ඉහත ප්‍රවාදය අනුව, මිනිස් ගහණයක තිබිය යුත්තේ කුකුළු කොටුවක වැනි තත්ත්වයකි. එය එසේ නොවී එක් සහකරුවෙකු සමඟ කුටුම්භයක් හදන තැනකට මිනිසුන් යොමු වුණේ ඇයි?

පිරිමින් හා අදාළ තත්ත්වය ඉහත පරිදි වුවත් ගැහැණුන් සම්බන්ධව එය එසේම නොවීය. සහකරුවන් වැඩි වූ පමණින් ගැහැණුන්ට ඉහත ආකාරයේ වාසියක් නොලැබේ.

පිරිමියෙකු විසින් ගැහැණියක ගැබ්බර කිරීමෙන් පසු ඔහුගේ කාර්යය අවසන් වුවද ඇයගේ කාර්යය එතැනින් අවසන් නොවේ. ඇගේ ජාන ඉදිරියට ගෙන යා හැක්කේ මේ කළලය ප්‍රවේශම් කරගෙන, නිරෝගී දරුවෙකු බිහි කර එම දරුවා දරුවන් බිහි කරන තෙක් රැක ගත හැකි වුවහොත් පමණි.

මේ තත්ත්වය පිරිමින්ටද අදාළ වුවත් එය බලපාන්නේ එකම අයුරින් නොවේ. ගැබ්බර කළ කාන්තාව නිරෝගී දරුවෙකු බිහි නොකළහොත් ඔහුගේ ආන්තික පිරිවැය විනාඩි පහක දහයක කාලයයි. එහෙත්, ගැහැණියට එය වසරක පමණවත් කාලයකි. ඒ නිසා, ගැබ්බර වූ පසු ගැබ රැක ගැනීමට ගැහැණියකට ඇති උවමනාව පිරිමියෙකුට නැත.

දරුවෙකු සැදීමේ ජීව විද්‍යාත්මක කාර්යයේදී ගැහැණියක ගෙවන මිල පිරිමියෙකු ගෙවන මිලට වඩා ඉතාම විශාලය. ඒ අතරම, සහකරුවන් තෝරා ගැනීමේ තරඟයෙන් ජය ගන්නා පිරිමින්ට සිය ජාන ඉදිරියට ගෙන යන්නට විශාල ඉඩකඩක් ඇතත් මේ තරඟයෙන් පැරදෙන බොහෝ පිරිමින්ට සිදු වන්නේ සහකාරියන් නොමැතිව වේලෙන්නටය. මෙවැනි තත්ත්වයක් දෙපාර්ශ්වයකටම වාසි සලසන ගණුදෙනුවකට ඉඩකඩ සලසයි.

සහකාරියන් සඳහා ඇති ඉල්ලුම තරමට සැපයුමක් නැති නිසා ගැහැණුන්ට මිල ඉහළ දැමීමේ හෙවත් ගණන් ඉස්සීමේ හැකියාවක් තිබේ. මේ අනුව, ගැහැණිය පිරිමියාට මිලක් නියම කරයි. ඒ සිය දරුවා ලොකු මහත් කර ගැනීමට උදවුවකි. එසේ වැඩිපුර උදවු කරන, ගැහැණියට වැඩි සම්පත් සැපයීමේ හැකියාවක් ඇති පිරිමින්ට දැන් සහකාරියන් සොයා ගැනීමේ වැඩි අවස්ථා හිමි වේ.

කෙසේ වුවද, මෙතැනදීත් වැඩි අවස්ථා ඇත්තේ වඩා ශක්තිමත් පිරිමින්ටය. ඔවුන්ට දඩයම් කිරීමේ හෝ වෙනත් අයුරකින් සම්පත් ජනනය කිරීමේ හැකියාව වැඩිය. ඒ නිසා, ඔවුන්ට සහකාරියන් වැඩි ගණනක් හිමි වේ. නමුත්, සහකාරියන් ගණන වැඩි වෙද්දී සීමිත සම්පත් ප්‍රමාණය වැඩි දෙනෙකු අතර බෙදන්නට සිදුවන නිසා සහකාරියන් අසීමිත ලෙස වැඩි කර ගැනීමේ හැකියාවක් නැත. මේ හේතුවෙන්, වැඩි උසමහත නැති පිරිමින්ටත් සහකාරියක් සොයා ගැනීමට යම් ඉඩකඩක් සැලසේ.

කෙසේ වුවද, අවසාන වශයෙන්ද තමන් සතු සහකාරියන් ගණනින් පිරිමියා තෘප්තිමත් වීමක් සිදු නොවේ. සම්පත් හිඟය ඔහුව එතැනට තල්ලු කරයි. බොහෝ පිරිමින්ට වෙන්නේ තමන්ගේ සහකාරිය රැක ගැනීම සඳහා ඇයට විශ්වාසවන්තව සිටීමටය. වැඩිපුර හොයන්නට ගියොත් තියෙන එකත් නැති කර ගන්නට සිදු වේ.

ක්‍රීඩා, කලා, ව්‍යාපාරික හෝ දේශපාලන ක්ෂේත්‍රයකින් ඉදිරියට ගොස්  'පොරක්' වූ විට මේ අවදානම අඩුය. සම්පත් හිඟයක් නැති නිසා සහකාරියන් සොයා ගැනීම අපහසු නැත. ඒ නිසා තියෙන එක නැති වීමේ අවදානමක්ද නැත. ජෝහිස් ලැමර්ස් ඇතුළු පිරිස පෙන්වා දෙන පරිදි, සිවිල් බලවතුන් අනියම් සබඳතා වලට පෙළඹෙන්නේ මේ අවදානම ඉතා අඩු බවට ඔවුන් තුළ ආත්ම විශ්වාසය තහවුරු වී ඇති බැවිනි.

එසේනම්, ඉහත ආත්ම විශ්වාසයේ හා එයට පාදක වන සිය සිවිල් බලයේත් පදනම වන සිය වෘත්තීය ජීවිතයේ අනාගතය පවා කැප කර මෙවැනි සබඳතා සඳහා යොමු වන්නේ ඇයි?

මේ සඳහාද සරල පිළිතුරක් තිබේ. මිනිස්සු සිවිල් බලය ගොනු කර ගැනීමට උත්සාහ කරන්නේම සම්පත් සීමාවන් ඉක්මවා වැඩි සහකාරියන් පිරිසක් ඇසුරු කිරීමට ඇති ජීව විද්‍යාත්මක පෙළඹුම නිසාය. එසේනම්, ඉතා මහන්සියෙන් ගොඩ නඟා ගත් මේ  සිවිල් බලය යොදා ගත යුත්තේ වෙන මොන කෙහෙම්මලකටද?

(Image: www.youtube.com)

ලාංකික කතක් දූෂණය කළ නොබෙල් ත්‍යාගලාභියා

"මගේ හුදෙකලා වාසස්ථානය පිහිටියේ නගරයෙන් බැහැරවය. මෙය කුලියට ගෙන වාසයට පැමිණීමෙන් පසුව මම වැසිකිළිය පිහිටි තැන සොයා බැළුවෙමි. එය පෙනෙන තැනක නැත. ඇත්තටම එය තිබුණේ නාන කාමරය තිබෙන අහලකවත් නොවේ. නිවස පිටුපසය. මම විමතියෙන් එය පිරික්සා බැළුවෙමි. එය මැද විවරයක් සහිත ලී පෙට්ටියකි. මා කුඩා කාලයේදී, චිලියේ ගම්බද පෙදෙසකදී මෙයට තරමක් සමාන දෙයක් භාවිතා කෙරුණු බව මට සිහි විය. එහෙත්, අපේ වැසිකිළි මෙසේ හදා තිබුණේ ගැඹුරු ලිඳකට හෝ ගලා යන ජලය ඇති තැනකට ඉහළිනි. මෙහි ඒ වෙනුවට තිබුණේ ලී පෙට්ටියේ සිදුර යටින් තබා තිබුණු සරල, ලෝහ බාල්දියකි.

සෑම උදෑසනකම මේ බාල්දිය පිරිසිදුව තිබුණේය. එහෙත්, එහි අඩංගු වූ දේ අතුරුදහන් වූ ආකාරය මට තේරුම් ගත නොහැකි විය. එක් උදෑසනක මම වෙනදාට වඩා කලින් අවදි වුනෙමි. මෙතෙක් කල් සිදුව ඇති පුදුම සහගත දෙය එදින මට දැකගත හැකි විය.

අඳුරු පිළිමයක් මෙන් නිවස පිටුපසට පිය නඟමින් සිටියේ මෙතෙක් මා ලංකාවේදී දැක සිටි රූමත්ම ලඳයි. ඇය පරයා කුලයේ දෙමළ කතකි. ඈ ඉතා බාල වර්ගයේ රත් හා රන් පැහැ සාරියකින් සැරසී සිටියාය. නිරාවරණය වූ දෙවළලුකර බර ලෝහයකින් තැනූ වළලු පැළඳ සිටියාය. ඇගේ නාසය දෙපස කුඩා රත් පැහැ යමක් දිස්නය දෙමින් තිබුණේය. මේවා නොවටිනා සාමාන්‍ය වීදුරු කැබලි වන්නට ඇති වුවත්, ඇගේ රුවින් ඔප වැටුණු මේ වීදුරු කැබලි මට පෙනුණේ අගනා රතු කැට ලෙසිනි.

ඈ ගරු ගාම්භීර ලෙස වැසිකිළිය වෙත පිය මැන්නේ මා දෙස හොරැහින් හෝ නොබලමිනි. මා පසෙක සිටින බැව් තඹයකට මායිම් නොකරමිනි. අප්‍රසන්න මළ බාල්දිය හිස මත තබා ගත් ඈ දෙවඟනක ලෙස සෙමින් පා සොලවමින් අතුරුදහන් වූවාය.

ඇගේ දසුනින් මා කෙතරම් වශී වූවාද යත්, ඇගේ රැකියාව කෙතරම් පහත් එකක් වුවත්, මට ඈ මගේ සිතින් බැහැර කිරීම අපහසු විය. ලජ්ජාශීලී කැලෑ සතෙකු බඳු වූ ඈ අයිති වූයේ වෙනත් පැවැත්මකටය. වෙනත් ලොවකටය. මා ඇයට කතා කරන්නට උත්සාහ කළෙමි. එය නිෂ්ඵල කටයුත්තක් විය. ඇතැම් විට මා ඈ එන මඟ කිසියම් පළතුරක් හෝ සේද රෙද්දක් වැනි තිළිණයක් තබා බලා සිටියෙමි. ඈ නොදුටු සේ ඒවා පසු කර ගියාය. ඇගේ අඳුරු පැහැ පියකරු රුව විසින් ඈ නිරතව සිටි අගෞරවනීය කාර්යය කිසිවකු නොතකන රැජිනියක විසින් අභිමානයෙන් සිදුකරන වතාවතක් බවට පෙරළා තිබුණේය.

එක් උදෑසනක, මෙහි කෙළවරක් දකින්නට මම තීරණය කළෙමි. මම එක්වනම ඇගේ මැණික්කටුව දැඩිව අල්ලාගෙන ඇගේ දෑස් වෙත සෘජු බැල්මක් හෙළුවෙමි. මගේ මුව ගොළුව තිබුණේය. මුවෙහි මන්දහාසයකුදු නොමැතිව, මට ඇවැසි පරිදි ඇවැසි තැනකට ඇදගෙන යන්නට ඉඩ හැර නිසොල්මන්ව සිටි ඈ තවත් මොහොතකින් මගේ සයනය මත නිරුවත්ව සිටියාය. ඇගේ සිහින් ඉණ, පිරුණු නිතඹ හා සිනාසෙන තිසර තුඩු විසින් සිහි ගැන්වූයේ වසර දහස් ගණනක් පැරැණි දකුණු ඉන්දියානු පිළිමයෙකි. එය මිනිසකු පිළිමයක් සමඟ එක් වීමක් විය. මුළු කාලය තුළම ඈ කිසිදු ප්‍රතිචාරයක් නොදක්වමින් දෑස් පුළුල්ව විවර කරගෙන සිටියාය. ඈ මට කළ අවමන වැරදි නැත. මම මේ කටයුත්ත නැවත නොකළෙමි."

උඩින් ඇත්තේ නොබෙල් ත්‍යාගලාභියෙකුගේ ස්වයංලිඛිත චරිතාපදානයේ කොටසක පරිවර්තනයකි. මේ කොටස කියවීමෙන් පසු මෙහි සිදුවී ඇත්තේ ඉතා පහත් මට්ටමේ ස්ත්‍රී දූෂණයක් බව මටනම් පැහැදිලිව පෙනේ. මෙහිදී අදාළ ස්ත්‍රිය හා මේ පුද්ගලයා අතර ඇති දැවැන්ත සමාජ පරතරය ස්ත්‍රී දූෂකයා විසින් නිර්දය ලෙස සිය වාසිය පිණිස යොදා ගනී. ඒ සඳහා ඔහු පෙළඹවෙන හේතු මෙහි පැහැදිලිව ලියැවී තිබේ. මෙහිදී අදාළ කාන්තාව විසින් වචනයකින් තබා බැල්මකින් හෝ අනුබල දීමක් නොකරයි. ස්ත්‍රී දූෂකයා සිය කාර්යය කලක් තිස්සේ සැලසුම් කරන්නේ සතෙකුව උගුලකට හසු කර ගැනීමට තතනන දඩයක්කරුවෙකු ලෙසිනි. එහෙත්, ඈ උගුල වෙත පියමං නොකරයි. අන්තිමේදී ස්ත්‍රී දූෂකයා ව්‍යාඝ්‍රයෙකු සේ සිය ගොදුර වෙත කඩා පනී. ඔහුගේ සයනයේදීද ඈ පිළිමයක් සේ දෑස් අයාගෙන නිසොල්මනේ සිටිනු මිස වෙනත් කිසිදු ප්‍රතිචාරයක් නොදක්වයි.

මේ ස්ත්‍රී දූෂකයා වනාහී 1971 වසරේදී සාහිත්‍යය සඳහා නොබෙල් ත්‍යාගය දිනූ, පැබ්ලෝ නෙරුඩා යන ආරුඪ නමින් කාව්‍යකරණයේ යෙදුනු, රිකාඩෝ එලීසර් නෙෆ්ටලී රීස් බැසෝල්ටෝ (Ricardo Eliécer Neftalí Reyes Basoalto) නම් වූ චිලියානුවාය. පැබ්ලෝ නෙරුඩා ලෙස බොහෝ දෙනෙකු හඳුනන මේ පුද්ගලයා චිලී රාජ්‍යයේ සෙනෙට් සභිකයෙකු ලෙසද කටයුතු කර ඇති ප්‍රසිද්ධ කොමියුනිස්ට්වාදියෙකි. 1970දී චිලියේ ජනාධිපති ධුරය සඳහා නාමයෝජනා ලැබූවෙකි. චිලී රාජ්‍යය නියෝජනය කරමින් රටවල් ගණනාවකම කටයුතු කර ඇති රාජ්‍යතාන්ත්‍රිකයෙකි. ඔහු ඉහත ඔහු විසින්ම වාර්තා කර ඇති ස්ත්‍රී දූෂණය සිදු කරන්නේ එසේ ලංකාවේ රාජ්‍යතාන්ත්‍රිකයෙකු ලෙස කටයුතු කරමින් සිටියදීය.

මේ සිදුවීම ගැන මා මුලින්ම දැනගත්තේ අනූව දශකයේ මුල හෝ අසූව දශකයේ අග රාවය හෝ යුක්තිය කලාපයක පළවූ ලිපියක් මඟිනි. මගේ මතකය පරිදි එහි මේ සිදුවීමට ලබා දී තිබුණේ වෙනස් අර්ථකථනයකි. එම ලිපියට අනුව, මානව දයාවෙන් පිරිපුන් මහා කවියෙකු හා කොමියුනිස්ට්වාදියෙකු වූ නෙරුඩාගේ සන්තානයේ සිය මළ බාල්දිය දිනපතා ඉවත් කිරීමෙහි යෙදුණු මේ අඩු කුල කාන්තාව කෙරෙහි ඇතිවන මානුෂික හැඟීම කෙළවර වන්නේ දෙදෙනා අතර ඇතිවන ලිංගික සම්බන්ධතාවයකිනි. ඉන්පසුව ගතවුණු වසර විසිපහක පමණ කාලය තුළ මගේ මතකයේ කොනක රැඳී තිබුණු මේ සිදුවීම ගැන වැඩි යමක් හිතන්නට ඉඩකඩක් විවර වුනේ නැත. සතියකට පමණ පෙර නැවතත් මේ ගැන හිතන්නට මා යොමු වුණේ ඇනෝ කෙනෙකු විසින් කළ මතක් කර දීමක් හේතුවෙනි. (එම ඇනෝට ඉකොනොමැට්ටාගේ ස්තුතිය හිමි වේ.)

නෙරුඩාගේ චරිතාපදානය කියවන විට ඔහුගේ ජීවිතයේ මෙවැනි අඳුරු පැති තවත් ඕනෑ තරම් හමුවේ. කාන්තාවන් ඇසුරු කිරීම ඔහුගේ ජීවිතයේ සාමාන්‍ය අංගයක්ව පැවතී ඇති බව පෙනේ. ඉංග්‍රීසි අධිරාජ්‍යවාදීන්ගේ සෙල්ලම් බඩු වී සිටින කාන්තාවන් ගැන අනුකම්පාවෙන් කතා කරන නෙරුඩාගේ ඒ අනුකම්පාව අවසන් වන්නේ එවැනි කාන්තාවන් සමඟ යහන්ගත වීමෙනි. ඔහු හමුවීමට දුරු රට සිට පැමිණෙන පැරණි පෙම්වතියක් බලාපොරොත්තු කඩ කරගෙන ආපසු නැව්  නඟින්නට පෙර නෙරුඩාගේ පාවහන් යුවලෙහි මුහුණ පිසිමින් හඬා වැටෙද්දීත් ඔහුගේ මානුෂික හදවත මෙලෙක් නොවේ. ඈ මුහුණෙහි තැවරුණු සපත්තු පොලිෂ් සමඟම රටින් පිටවේ.

නෙරුඩාගේ චරිතයේ මේ කිසිදු දුර්ගුණයක් හේතුවෙන් ඔහුගේ කවීත්වය බාල වෙන්නේ නැත. එමෙන්ම, ඔහුගේ පෞද්ගලික දේශපාලන අදහස් හා ඔහුගේ චරිත ලක්ෂණ අතර සෘජු සම්බන්ධයක්ද නැත. වැරැද්ද ඇත්තේ නෙරුඩා වැනි කිසියම් අංශයකින් හෝ අංශ කිහිපයකින් සුවිශේෂතා දක්වන පුද්ගලයින් පරමාදර්ශී චරිත ලෙස සැලකීමෙහිය. වීරයින් නඩත්තු කිරීම එතරම් හොඳ දෙයක් නොවේ.

නෙරුඩා මියගොස් හෙටට (සැප්තැම්බර් 23) වසර 43කි.

(Image: www.theodysseyonline.com)