ආනයනෙට කොහේදෝ බාධා නැත්තේ...

පළමු කොටස

දෙවන කොටස  

පසුගිය ලිපි දෙකෙන් විස්තර කළ පරිදි රටවල් දෙකක් අතර නිදහස් වෙළඳාමකින් දෙරටටම වාසි සැලසේ. එහි පදනම තුලනාත්මක වාසියයි. කිසියම් රටකට කිසිදු භාණ්ඩයක් සම්බන්ධව පරිපූර්ණ වාසියක් නැත්තේ වුවද තුලනාත්මක වාසි අනිවාර්යයෙන්ම තිබේ.

අපි දැන් අපේ පළමු ආකෘතියට ආපසු යමු. එම ආකෘතිය අනුව, අල්ලංකාව සහ ගලවංකාව අතර වෙළඳාම ඇරඹීමට පෙර ඒ එක් එක් රට තුළ මාළු මිල (අල වලට සාපේක්ෂව) මෙසේ විය.

අල්ලංකාව: මාළු කිලෝඑක අල කිලෝ 0.333යි.
ගලවංකාව: මාළු කිලෝඑක අල කිලෝ 3යි.

මේ අනුව, මාළු කිලෝඑක අල කිලෝ 0.333කට වැඩි හා කිලෝ 3කට අඩු ඕනෑම පදනමකින් රටවල් අතර සාර්ථක වෙළඳාමක් සිදුවිය හැකිය. කෙසේවුවද, විවිධ බාධාවන් නිසා මෙය මේ අයුරින්ම සිදු නොවීමට ඉඩ තිබේ. මේ ඇතැම් බාධා ස්වභාවික බාධාවන්ය. තවත් ඒවා කෘතීම බාධාවන්ය.

මේ අතරින් පළමුවැන්න ප්‍රවාහන වියදමයි. මෙය පැහැදිලි කිරීමට පළමුව මම මුදල් ඒකක දෙකක්ද හඳුන්වා දෙමි. අල්ලංකාවේ මුදල් අලර් වන අතර ගලවංකාවේ මුදල් ගලර් නම් වේ. අල්ලංකාවේ වැසියෙකුගේ දිනක ශ්‍රමයේ වටිනාකම අලර් එකකි. ගලවංකාවේ වැසියෙකුගේ දිනක ශ්‍රමයේ වටිනාකම ගලර් එකකි. නාමික විනිමය අනුපාතිකය අලර් එකකට ගලර් එකකි.

එක් එක් රටේ මිල ගණන් මෙසේය.

අල්ලංකාව: මාළු කිලෝඑක අලර් 0.333කි. අල කිලෝ එක අලර් 1.000 කි.
ගලවංකාව: මාළු කිලෝඑක ගලර් 1.000කි. අල කිලෝ එක ගලර් 0.333කි.

ප්‍රවාහන වියදම් නොමැතිනම් අල්ලංකාවෙන් ආනයනය කරන මාළු වල මිල ගලවංකාවේදී ගලර් 0.333ක් වනු ඇත. එමෙන්ම, ගලවංකාවෙන් ආනයනය කරන අල වල මිල අල්ලංකාවේදී අලර් 0.333ක් වනු ඇත.

රටකින් තවත් රටකට භාණ්ඩ ප්‍රවාහනයේදී වියදමක් දැරීමට සිදුවේ. අපනයනය කරන භාණ්ඩයක් වෙනත් රටක විකුණන විට මේ ප්‍රවාහන වියදමද ආවරණය කර ගැනීමට සිදුවේ. ඉහත උදාහරණදී අල හෝ මාළු කිලෝවක් අනිත් රටට ප්‍රවාහනය කිරීමට යන වියදම අලර් (හෝ ගලර්) 0.667කට වඩා වැඩිනම් දෙරට අතර වෙළඳාමක් සිදු නොවේ. ප්‍රවාහන වියදම් ඊට වඩා අඩුනම් වෙළඳාම සිදුවේ.

එමෙන්ම, මේ භාණ්ඩ කල් තබා ගත හැකි, නරක් නොවන භාණ්ඩද විය යුතුය. ප්‍රවාහනය කිරීමට ගතවන කාලය තුළ මාළු නරක් වෙනවානම් එවැනි භාණ්ඩයක් අපනයනය කිරීම අපහසු කරුණකි. යම් හෙයකින් අපනයනය කරන්නේනම් ප්‍රවාහනය කරන කාලය තුළ මාළු නරක් වීමේ අවදානම නිසා වන පාඩුවද විකිණුම් මිලට එකතු කිරීමට හැකි වන තරමේ මිල වෙනසක් පැවතිය යුතුය.

මෙවැනි ස්වභාවික බාධා නිසා යම් රටක නිපදවන සෑම භාණ්ඩයක්ම අපයනය කිරීමක් සිදු නොවේ.  කෙසේවුවද, තාක්ෂණයේ දියුණුව සමඟ ප්‍රවාහනයට ගතවන කාලය අඩුවීම හා ප්‍රවාහන වියදම් අඩුවීමත්, කල්තබා ගතහැකි ක්‍රම සහ ඇසුරුම් ක්‍රම දියුණු වීමත් සිදුවන විට මේ ස්වභාවික බාධා වල බලපෑම අඩුවේ.

මෙවැනි ස්වභාවික බාධක වලට අමතරව ජාත්‍යන්තර වෙළඳාමට කෘතීම බාධකද තිබේ. ඒ අතරින් වඩාත්ම ප්‍රචලිත බාධකය ආනයන හා අපනයන බදුය.

ආනයන හා අපනයන බදු පැනවීම මඟින් යම් රටක රජයකට ආදායමක් ලැබිය හැකිය. කෙසේවුවද, එමඟින් සිදුවන්නේ සමස්තයක් ලෙස වැඩි දෙනෙකුට යහපතක් සැලසෙන ගනුදෙනුවක් කෘතීම ලෙස වලක්වනු ලැබීමයි. උදාහරණයක් ලෙස පහත තත්ත්වය සලකමු.

අල්ලංකාව: මාළු කිලෝඑක අලර් 0.333කි. අල කිලෝ එක අලර් 1.000 කි.
ගලවංකාව: මාළු කිලෝඑක ගලර් 1.000කි. අල කිලෝ එක ගලර් 0.333කි.
නාමික විනිමය අනුපාතිකය: අලර් එකකට ගලර් එකකි.
ප්‍රවාහන, ඇසුරුම් හා කල්තබාගැනීම සඳහා වන වියදම් සහ ව්‍යවසායකයාගේ ශ්‍රමයේ වටිනාකම: මාළු කිලෝඑකක් සඳහා අලර් 0.167කි. අල කිලෝඑකක් සඳහා ගලර් 0.067කි.

දැන් අල්ලංකාවේ මාළු නිෂ්පාදකයෙකුට ගලවංකාවට මාළු ප්‍රවාහනය කර එහි පාරිභෝගිකයෙකුට ගලර් 0.500 කට මාළු විකිණිය හැකිය. ඉන්පසු, ඒ මුදලින් අල කිලෝ 1.5ක් මිල දී ගත හැකිය. ඒ අල අල්ලංකාවට ප්‍රවාහනය කර කිලෝව අලර් 0.400 බැගින් විකිණිය හැකිය.

මේ තත්ත්වයෙන් ප්‍රයෝජනයක් ගන්නට සිතන අල්ලංකාවේ රජයට අල සඳහා ආනයන බද්දක් පැනවිය හැකිය. මෙය අල කිලෝවකට අලර් 0.200 යැයි සලකමු. දැන් අල්ලංකාවේ අල කිලෝවක් විකිණෙන්නේ අලර් 0.600කටය. ගලවංකාවේ නිෂ්පාදකයින්ට කිසිදු පාඩුවක් වී නැත. එහෙත්, අල්ලංකාවේ රජය ආදායමක් ලබයි. කලින් දේශීය අල කිලෝ එක අලර් 1.000කට මිලදී ගත් ලංකාවේ පාරිභෝගිකයින්ටද ආනයනික අල කිලෝව අලර් 0.600කට මිල දී ගැනීමට හැකි වීම වාසියකි. කෙසේවුවද, මෙහිදී අල්ලංකාවේ රජය විසින් නැති කර ඇත්තේ තම රටේ පාරිභෝගිකයින්ට ලබා ගත හැකිව තිබුණු වාසියකින් කොටසකි. එසේ එකතු කර ගන්නා බදුමුදල් නැවත රටේ යහපත වෙනුවෙන්ම යොදවනවානම් මේ බද්දට අල්ලංකාවේ ජනතාව විරුද්ධ නොවන්නට පුළුවන.

එමෙන්ම අල්ලංකාවේ රජයට මාළු සඳහා අපනයන බද්දක් පැනවීමටද පුළුවන. මෙය මාළු කිලෝවකට අලර් 0.200 යැයි සලකමු. දැන් අල්ලංකාවෙන් අපනයනය කරන මාළු ගලවංකාවේ විකිණෙන්නේ ගලර් 0.700 කටය. මේ මිල ගලවංකාවේ දේශීය මාළු මිල වූ ගලර් 1.000ට වඩා තවදුරටත් අඩු නිසා මේ මිලට එහි මාළු විකිණීම ප්‍රශ්නයක් නොවේ. දැන් අල්ලංකාවේ රජයට අපනයන බදු වලින් ආදායමක් ලැබෙන නමුත් අල්ලංකාවේ කිසිවෙකුට එයින් අවාසියක් සිදුවී නැත. අවාසිය ඇත්තේ ගලවංකාවේ පාරිභෝගිකයින්ටය. වැඩේ නරක නැත!

ප්‍රශ්නය තියෙන්නේ  අල්ලංකාවේ රජය මෙසේ බදු පනවන විට ගලවංකාවේ රජයද එකට එක කිරීමයි. අන්තිමේදී දෙරටේම මාළු හා අල කිලෝවක මිල අලර් (හෝ ගලර්) 1.000ක් වන තුරු, එනම් තවදුරටත් බදු ඉහළ නැංවීමෙන් ලාභයක් නැති වන තුරු, රජයයන් දෙකම බදු ඉහළ නංවනු ඇත. අන්තිමට දෙරටින් එක් රටකටවත් විශේෂ වාසියක් නැත.

ඉහත ආකාරයෙන් දෙරටක් 'තරඟයට' ආනයන අපනයන බාධක දැමීමෙන් දෙරටේම පාරිභෝගිකයින් ගෙවන මිල අන්තිමේදී වැඩි වේ. මේ වැඩි මිලේ වාසිය යන්නේ ඒ රටවල රජයන්ටය. තමන්ගේ රටේ වැසියන්ට හැකි තරම් අඩුවෙන් අවාසියක් වන පරිදි ආනයන අපනයන බදු පැනවීමට දෙරටම උත්සාහ කළත් අවසානයේ සිදුවන්නේ එක් රටකටවත් එවැනි විශේෂ වාසියක් නැති වී අකාර්යක්ෂමතාවයන් වැඩිවීම පමණි. එහෙත්, මෙවැනි තත්ත්වයක් ඇති වූ විට එය වෙනස් කිරීම පහසු නැත. එක් රටක් ඒක පාර්ශ්වීය ලෙස බදු ඉවත් කළ විට ඒ වාසිය අනිත් රටට ලබා ගැනීමට පුළුවන. එය සිදු නොවන පරිදි, දෙරටම එක් වර මෙවැනි බාධක ඉවත් කිරීම ප්‍රායෝගිකව සිදු වන්නේ ජාත්‍යන්තර වෙළඳ ගිවිසුම් මඟිනි.

(Image: d4nations.com)

මරණය දුකකි!

පසුගිය දෙසතිය තුළ ලංකාවේ ප්‍රසිද්ධ පුද්ගලයින් කිහිප දෙනෙකුගේ මරණ ගැන අසන්නට ලැබුණේය. ජනප්‍රිය ගායකයෙකු වූ ඇන්ටන් ජෝන්ස් වසර 79ක් ආයු වළඳා පසුගිය පෙබරවාරි මස 21 වන දින මිය ගියේය. දියවැඩියාව ආශ්‍රිත රෝග තත්ත්වයකින් පීඩා විඳිමින් සිට මිය ගිය ඔහු ගැන සඳුන් සෙවණේ චන්දන හා මාතලන් විසින් සටහන් තබා තිබුණේය. ලංකාවේ සිදුවන මරණ වලින් 8%කට පමණ හේතු වන්නේ දියවැඩියාවයි.

පෙබරවාරි 27 වන දින තවත් මරණ දෙකක් ගැන අසන්නට ලැබුණේය.  පේරාදෙණිය සරසවියේ දේශපාලන විද්‍යා අංශාධිපති සහ මහාචාර්යවරයෙකු ලෙසද, කැබිනට් ඇමතිවරයෙකු ලෙසද කලක් සේවය කළ ආචාර්ය විශ්වා වර්ණපාලගේ මරණය එයින් පළමුවැන්නයි. ඔහුද වසර 79ක් ආයු වළඳා මිය ගොස් තිබේ. මරණයට හේතුව මා දන්නේ නැත. එංගලන්තයේ ලීඩ්ස් විශ්ව විද්‍යාලයේ ආචාර්ය උපාධිධාරියෙක් වන විශ්වා වර්ණපාල ගැන රසික විසින් සටහනක් තබා තිබුණේය. [නොදන්නා කෙනෙක් ඉන්නවානම් මහාචාර්ය (Professor) යනු තනතුරු නාමයකි. ආචාර්ය (Doctor) යනු අධ්‍යාපන සුදුසුකමකි. සරසවියක සේවය කරන ආචාර්ය උපාධිධාරියෙකු හෝ ඇතැම් විට ඊට වඩා අඩු අධ්‍යාපන සුදුසුකමක් ඇත්තෙකු මහාචාර්යවරයෙකු විය හැකිය.]

පෙබරවාරි 27 වන දිනම සිදුවූ අනෙක් මරණය ආචාර්ය අජන්තා රණසිංහගේ මරණයයි. වසර 76ක් ආයු වළඳා ඔහු මියයන්නේ නිවසේ සිදුවූ වැටීමක් හේතුවෙනි. මෙවැනි වැටීම් නිසාද ලංකාවේ සිදුවන මරණ වලින් 1.5%ක් පමණ සිදුවේ. බොහෝ කලාකරුවන් මියයාමට පෙර ජීවත්ව සිටියදී ඔවුන් ගැන කතාකරන චන්දන විසින් අජන්තා රණසිංහ ගැන මරණයට පෙර හා පසු සටහන් දෙකක්ම තබා තිබුණේය. රවී විසින් ඔහුගේ නිදහස් සිතිවිලි වියුණුවේ තවත් සටහනක් තබා තිබුණේය. කලාකරුවෙකු ලෙස අජන්තා රණසිංහගේ ප්‍රතිභාව ගැන මා හොඳින් දන්නා නමුත් ඔහුගේ ආචාර්ය උපාධිය ගැනනම් වැඩි විස්තරයක් දන්නේ නැත.

මොවුන් තිදෙනාම ඉපදුනු 1930 දශකයේදී ලංකාවේ පිරිමියෙකුගේ අපේක්ෂිත ආයුකාලය පිලිබඳ නිවැරදි සංඛ්‍යාලේඛණ නැතත් පසුකාලීන ප්‍රවණතා අනුව එය පනස් ගණනකට නොවැඩි විය යුතු බව ඇස්තමේන්තු කිරීමට පුළුවන. දැනටද එය වසර 71.6කි. මේ පදනම මත, මේ තිදෙනාම ඔවුන්ගේ වයස් කාණ්ඩයේ සාමාන්‍ය පුද්ගලයෙකුට වඩා වැඩි කලක් ජීවත් වී තිබේ.

ඊයේ මට තවත් දුක්බර පුවතක් අසන්නට ලැබුණේය. ඒ, ඉහත පුද්ගලයින් මෙන් ජනප්‍රිය චරිතයක් නොවූවත්, සරසවියේ මට වඩා ජ්‍යෙෂ්ඨ කණ්ඩායමේ සිටි මිතුරෙකුගේ අකල් මරණයයි. මා මෙය අකල් මරණයක්යැයි කියන්නේ හැටේ දශකයේ උපන් ලාංකිකයෙකු මේ වන විට තමන් උපදින විට තිබූ අපේක්ෂිත ආයුකාලය කරා ලඟා වී නොමැති බැවිනි. ඔහු මියගොස් ඇත්තේ පිළිකාවකිනි. ලංකාවේ සිදුවන මරණ වලින් 10.65%ක් පමණ ප්‍රමාණයකට හේතු වන්නේ පිළිකාවකි. මෙය දෙවැනි වන්නේ හෘදයාබාධ නිසා ඇතිවන මරණ (25.74%) වලට පමණි. මෙයට මුඛ පිළිකා (1.51%), පෙනහළු පිළිකා (1.11%), පියයුරු පිළිකා (1.07%), ගලනාල පිළිකා (1.03%), ආමාශ පිළිකා (1.0%), අක්මා පිළිකා (0.61%), ගැබ්ගෙල පිළිකා (0.55%), ගුද මාර්ගයේ පිළිකා (0.45%), ගර්භාෂ පිළිකා (0.38%), මුත්රාශ පිළිකා (0.17%) ආදී ශරීරයේ විවිධ ස්ථාන වල ඇතිවන පිළිකා ඇතුළත්ය.

තමන් දැන සිටින කෙනෙකු මියගිය විට අපට යම් කම්පනයක් ඇතිවේ. මරණය අකල් මරණයක් වූ විට මෙන්ම තමන්ට පාලනය කළ නොහැකි හේතුවකින් සිදුවූවක් වූ විට මේ කම්පනය වඩා වැඩිය. එසේ මරණයට පත්වූ පුද්ගලයා තමන්ගේ වයස් කාණ්ඩයට සමීප පුද්ගලයෙකු වූ විට, ඇතැම් විට 'අත්තානං උපමං කත්වා' පදනමින්, මේ කම්පනය වඩාත් වැඩියෙන් දැනේ. මෙයට හේතුව අපට ජීවත් වීමට ඇති ආශාව විය යුතුය.

මරණය දුකකි. එහෙත්, මරණය දුකක් වන්නේ කාටද?

(Image: www.pinterest.com)

ඉතිහාසයේ ටක්කෙටම හරිගිය අනාවැකි

ඒ මීට අවුරුදු 512කට පෙර හැන්දෑවකි. ස්වදේශීය අරවක් ගෝත්‍රිකයින් විසින් ක්ෂේමයිකා ලෙස එවකට හැඳින්වූ ජැමෙයිකාවේ මුහුදුබඩ පෙදෙසක යුරෝපීයයන් කණ්ඩායමක් සහ ස්වදේශිකයින් අතර රැස්වීමකි.

"තමුසෙලට මම කිවුවනේ, පැහැදිලි කරලා. කෝ ඇහුවද?"

ක්‍රිස්ටෝපර් කතා කරයි. පරිවර්තකයෙකු එය ස්වදේශිකයින්ට විස්තර කරයි.

"අපේ දෙවියන් වහන්සේ හොඳටම කෝප වෙලයි ඉන්නේ. මට කිවුවා තව ටිකකින් තමුසෙලගෙ 'කාරායා'ව පුච්චල නැති කරල දානව කියලා."

ඇතැම් ස්වදේශිකයින්ගේ මුහුණෙහි බියක සලකුණු ඇඳී ඇත. කාරායාව පුච්චල නැති කරල දාන්න? මනුස්සයෙකුට පුළුවන්ද එච්චර දෙයක් කරන්න. ඔහු අහස දෙස බලයි. 'නී' තාමත් අහසේ සිටී. රෑ බෝ වී නී ගුහාවට රිංගූ පසු කාරායා ගුහාවෙන් එළියට එනු ඇත.

රැස්ව සිටින ස්වදේශිකයින් කණ්ඩායමේ එක් අයෙකු වන මකාකා වටපිට බලයි. ඔහු මෙන් බය වී සිටින්නේ ඔහුගේ සගයන් කිහිප දෙනෙකු පමණි. අනිත් අයගේ මුහුණේ ඇත්තේ සම්ච්චලයකි.

"මොකද කියන්නෙ? ගිහින් අපිට කන්න බොන්න මොනව හරි ටිකක් අරං එනවද? නැත්තං..."

"මේ වැඩේ දැන් අපි මාස හයක් තිස්සෙම කළානේ?" මකාකා සිතයි.

"මොකක්ද අපිට ලැබුන ප්‍රයෝජනේ? දිගටම වුනේ අපිව රවට්ටන එකයි අපේ තියෙන දේවල් හොරකම් කරන එකයි. දැන්  'කාරායා'ව පුච්චල නැති කරල දාන්න කතා කරනවා. මේ ගොල්ලන්ගේ ඔය කියන දෙයියෝ ඔය තරං බලවත්ද? ඇරත් අද කාරායා හොඳටම බලවත් දවස. ඒක කොහොමවත් වෙන්න බෑ."

"නෑ. ආයෙනම් කෑම දෙන්නේ නෑ. ඔහේ මැරිල ගියාවෙ බඩගින්නෙ..."

මකාකාගේ සගයින් කවුරුත් හිතන්නේ මකාකා හිතන විදිහටමය.

නී ගුහාවට රිංගුවේය. කළුවර වැටීගෙන එයි. කාරායා ගුහාවෙන් එළියට ඇදේ.

"මොනව මේක වෙන්න පුලුවන්ද?"

කාරායා වෙනදා මෙන් කහ පාටින් බැබළෙන්නේ නැත. තනිකරම ලේ රතු පාටය. ගිණිගෙන දැවෙනවා වගේය. දැන්නම් මකාකාගේ අනිකුත් සගයින්ගේ මුහුණුවල ඇත්තේත් බියකි.

කාරායා හිමිහිට උඩට මතු විය. එහෙත්, ඇගේ මුහුණේ ඇත්තේ වෙනදා ඇති ප්‍රසන්න පෙනුම නොවේ. රතු වූ වේදනාබර මුහුණකි.

"දැක්ක නේද මොකද වෙලා තියෙන්නේ කියල?" ක්‍රිස්ටෝපර්ගේ මුහුණේ පෙනෙන්නට ඇත්තේ ලොකු යුද්ධයක් දිනුවාක් වැනි හැඟීමකි.

"මොකද කියන්නෙ දැන්වත් ගිහිං කෑම අරං එනවද?"

"මේ මනුස්සය ඇත්තනෙ කියල තියෙන්නේ.." මකාකා සිතයි. එහෙත්, කවුරුත් කෑම ගෙනෙන්නට යන පාටක් නැත. සියල්ලෝම විමතියෙන් කාරායා දෙස බලා සිටිති. දැන් ටිකෙන් ටික කාරායාගේ පැත්තක් අඩුවෙන්නට පටන්ගෙන තිබේ. හරියට කවුරු හරි ගිල දමනවා වගේය.

"යමු යමු ගිහින් කෑම මොනව හරි අරගෙන එමු."

මකාකා ගෙදර දුවන්නට සැරසේ. තවත් අය ඔහු පසුපසය.

"ආ ගෙනාවද? කොහෙද ඕක කරන්න දෙවියෝ කෝප වෙනකම්ම හිටියනේ..."

මකාකා කෑම මල්ලක්ම ගෙනත් ගොඩ ගැහුවත් ක්රිස්ටෝපර්ගේ මුහුණේ තාමත් හිනාවක් නැත. තවත් අයත් කෑම ගෙනත් ගොඩගසති.

මකාකා අහස දෙස බැළුවේය. දැන් පෙනෙන්නට ඇත්තේ කාරායාගේ කුඩා තීරුවක් පමණි. මොහොතකින් එයද නොපෙනී ගියේය.

"අනේ පිං අත්වෙයි. කරුණාකරලා මේ දේව කෝපෙන් අපිව ගලවල දෙන්න!"

"අපි බලමු එහෙනං දෙවියන්ට යාඥා කරලා.."

කාමරයට ගොස් දොර වසාගත් ක්‍රිස්ටෝපර් දෙවියන්ට යාඥා කර ප්‍රශ්නය විසඳන තුරු මකාකා ඇතුළු පිරිස අඳුරේ බලා සිටිති. කාමරයට ගිය ක්‍රිස්ටෝපර්  රෙගියෝමොන්ටනස් නම් වූ ආරුඪ නමකින් ප්‍රකාශ කර ඇති ජොහැන්නස් වොන් කොනින්බර්ග්ගේ ලිත නැවතත් අතට ගත්තේය. මීටත් වඩා බලගතු දෙවි කෙනෙක් සිටිය හැකිද? යාන්තම් වැඩේ ගොඩය.

ලිත අනුව මේ පූර්ණ චන්ද්‍රග්‍රහණය විනාඩි 48ක් පවතිනු ඇත. ක්‍රිස්ටෝපර් කොලොම්බස් වැලි ඔරලෝසුව විනාඩි 48ක ප්‍රමාණයට පුරවා අනිත් පස හැරවීය. දැන් ඇත්තේ බලා සිටින්නටය.

මේ ක්‍රිස්ටෝපර් විසින් නව ලෝකයට සිදුකළ සිවුවන මුහුදු චාරිකාවයි. ඔහුගේ මුහුදු යාත්‍රාවේ දැවමය කොටස් පණුවන් වර්ගයක් බෝවීමෙන් සිදුරුව යාත්‍රා කළ නොහැකි තත්ත්වයට පත් වී ඇති නිසා දැන් මාස හයක් තිස්සේ ඔහු මේ ජැමෙයිකා වෙරළේ සිය නාවිකයින් සමඟ සිර වී සිටී. පසුගිය කාලය මුළුල්ලේම ස්වදේශිකයෝ ඔවුන්ට බොහෝ උපකාර කළහ. එහෙත්, ඔහුගේම කණ්ඩායමේ පිරිස් ස්වදේශිකයින්ව රවටන්නටත්, ඔවුන්ගේ බඩු සොරා ගැනීමට හා පැහැර ගැනීමටත් පටන් ගැනීම නිසා දැන් මාස හයකට පසු ස්වදේශිකයින්ගෙන් ලැබුණු උදවු උපකාර නැවතී තිබේ. අන්තිමේදී, ක්‍රිස්ටෝපර්ට තම කණ්ඩායම පාලනය කර ගැනීම පවා අමාරු වන තත්ත්වයක් ඇති විය. ඔවුන් සූදානම් වූයේ ආයුධ රැගෙන ගොස් ස්වදේශිකයින්ගේ ආහාර පැහැර ගැනීමටය.

ආධාරක නැවක් පැමිණෙන තුරු මාස හයක්වත් බලා ඉන්නට සිදුවනු ඇත. ඒ නිසා දැන්මම ස්වදේශිකයින් සමඟ ගැටුම් ඇති කර ගැනීම නුවණට හුරු කරුණක් නොවේ. ක්‍රිස්ටෝපර් හැමවිටම පරිහරණය කරන ලිත අනුව පූර්ණ චන්ද්‍රග්‍රහණයක් සිදුවන බව දැන සිටි ඔහු සිය කණ්ඩායමේ නාවිකයින්ගෙන් ඉල්ලා සිටියේ තමන් දින තුනකින් මෙම ප්‍රශ්නය විසඳන තුරු ඉවසා සිටින ලෙසය. ලිතේ ඇත්තේ යුරෝපයට මෙම චන්ද්‍රග්‍රහණය පෙනෙන වෙලාව නිසා, තමන් සිටින තැනට මෙය පෙනෙන වෙලාව පිළිබඳව තමන් විසින් සිදු කළ ගණනය කිරීම් ගැන ක්‍රිස්ටෝපර්ට සැකයක් නොතිබුණා නොවේ. කෙසේවුවද, දැන්නම් බයවෙන්නට දෙයක් නැත.

අන්තිම වැලි ටික වැටෙන්නට දැන් ඔන්න මෙන්නය. තව ටික වෙලාවකින් සඳ නැවත මතු වනු ඇත. ක්‍රිස්ටෝපර් කාමරයෙන් එළියට ආවේය.

"යාඥාව ඉවරයි වගේ"

මකාකා සැනසුම් සුසුමක් හෙලයි.

"දෙවියන් වහන්සේ සමාව දෙන්න සූදානම්. මොකද කියන්නේ දිගටම අපිට කෑම බීම ගෙනත් දෙනවද?"

නොවරදවා එසේ කරන බව ස්වදේශික අරවක් ගෝත්‍රිකයෝ එකාවන්ව සපථ කරති.

"ඔන්න එහෙනම් කාරායාට ආපහු පණ ලැබෙයි!"

ක්‍රිස්ටෝපර් අහසට අත් දිගුකර කිසියම් යාඥාවක් කරයි. ස්වදේශිකයින්ගේ ඇස් අහසට යොමු වූ ගමන්ය.

විනාඩියක්වත් ගතවුණේ නැත. සඳ නැවතත් හිමිහිට මතුවන්නට පටන්ගෙන ඇත. ස්වදේශික අරවක් ගෝත්‍රිකයෝ ප්‍රීති ඝෝෂා නඟති. ටික වෙලාවක් යද්දී සම්පුර්ණයෙන් මතු වුනු පූර්ණ චන්ද්‍රයා අහසේ බබලයි. ස්වදේශිකයෝ සතුටින් විසිර යති. තවත් මාස හයකට පසු පැමිණෙන නැවකින් නැවත යුරෝපයට යනතුරු ක්‍රිස්ටෝපර් කොලොම්බස්ගේ කණ්ඩායමට ආහාර හිඟයක් නොවේ. මේ කොලොම්බස්ගේ අවසන් චාරිකාවයි.

කෙසේවුවද, යුරෝපීයයෝ ජැමෙයිකාවේ සහ යාබද පෙදෙස් වල සිය බලය පතුරුවති. අරවක් ගෝත්‍රිකයෝ ඔවුන් වෙනුවෙන් හරි හැටි කෑමක්වත් නොලබමින් වැඩ කරති. යුරෝපීයයන් ගෙන එන වසංගත රෝග වලට ඔවුහු ගොදුරු වෙති. යුරෝපීයයන්ගේ බලගතු දෙවියන් යුරෝපීයයන්ව මේ වසංගත වලින් බේරාගත්තත් ස්වදේශිකයින්ගේ දෙවියන්ට එවැනි බලයක් නැති නිසා ඉතා කෙටි කලකින් අරවක් ගෝත්‍රිකයෝ එකා පසු පස එකා වැටී මිය යති. ලක්ෂ හෝ මිලියන ගණනක ජනගහණයක් සිටි අරවක් ගෝත්‍රය දශක කිහිපයක් ඇතුළත සම්පූර්ණයෙන්ම වඳ වී යයි.

ක්‍රිස්ටෝපර් කොලොම්බස්ට උදවු කළ රෙගියෝමොන්ටනස්ගේ ලිත වැනි ලිත් යුරෝපයේ නොකඩවා වාර්ෂිකව පළවේ. මේ වන විට නාසා ආයතනයන් නිකුත් කරන  දත්ත ඇසුරින් සකස්වන, දැනට එංගලන්තයේ මුද්‍රණය කෙරෙන, වසර දෙසියයක පමණ ඉතිහාසයක් ඇති රපායෙල්ගේ ලිත වැනි ග්‍රහ වස්තූන්ගේ චලන හා අදාළ දත්ත වගු සහිත වාර්ෂික ප්‍රකාශන වලින් එසේ උපුටාගත් බවවත් සඳහන් නොකරමින් උපුටාගන්නා දත්ත වගු සියවස් එකහමාරකට වැඩි කාලයක් තිස්සේ නොකඩවා ඈත පෙරදිග දිවයිනක දේශීය භාෂාවකට පරිවර්තනය වී පංචාංග ලිත් නමින් පළවේ. අවුරුද්දකට වරක් මේ ප්‍රකාශනයක් මිලදී ගන්නා වෘත්තිකයෝ පිරිසක්, ඒවා ඇසුරෙන් මේ දිවයිනේ වැසියන්ට අනාගතයේ සිදු විය හැකි දේ ගැන ක්‍රිස්ටෝපර් කොලොම්බස්ට කියන්නට බැරි වූ බොහෝ දේ කියා දෙති. 

(Image:http://aerospace.wcc.hawaii.edu/shadows.html)

අගවිනිසුරුතුමාට සුබ උපන් දිනයක්!

ලංකාවේ පාලන ව්‍යුහය විධායකය, ව්‍යවස්ථාදායකය හා අධිකරණය යන අංශ තුනකින් සමන්විතය. ජනාධිපති, අගමැති හා අගවිනිසුරු පිළිවෙලින් මේ අංශ තුනේ ප්‍රධානියෝ වෙති. මේ තනතුරු තුනෙන් දීර්ඝතම ඉතිහාසයක් ඇති තනතුර අගවිනිසුරු ධුරයයි.

ලංකාවේ අගවිනිසුරු ධුරය ඇති කෙරුණේ, උඩරට ගිවිසුම අත්සන් කිරීමටද පෙර, ලංකාවේ පළමු ඉංග්‍රීසි ආණ්ඩුකාරයා විසින් රටේ මුහුදුබඩ පළාත් පාලනය කළ කාලයේ, 1801 අප්‍රේල් මස 18 දින නිකුත් කෙරුණු නීති ප්‍රඥප්තිය මඟිනි. මේ අනුව, එඩ්මන්ඩ් කැරින්ටන් (Edmund Carrington) ලංකාවේ පළමු අගවිනිසුරු ලෙස පත් විය.

මේ වන විට ලංකාවේ අගවිනිසුරු ධුරය හොබවන කනකසබාපති ශ්‍රීපවන් (கனகசபாபதி சிறீபவன்) ලංකාවේ 44 වන අගවිනිසුරු වරයාය. ඔහුට පෙර මේ ධුරය හෙබවූයේ ශිරාණි බණ්ඩාරනායකයි. ඇය 2011 මැයි 18 වන දින ලංකාවේ 43 වන අගවිනිසුරු ලෙස පත් වී 2015 ජනවාරි 28 වන දින ඉල්ලා අස්වනතුරු එම ධුරයේ කටයුතු කළාය. මේ මා අද දන්නා නිවැරදි ඉතිහාසයයි.

අතීතය ලෙස අප දන්නේ මේ මොහොතට පෙර සිදුවූ බව අප දැන් සිතා සිටින දෙයයි. එය කලකට පෙර අප අත්විඳි වර්තමානයම නොවිය හැකිය. එමෙන්ම, අනාගතයේ දිනෙක අතීතය ලෙස දකින මේ මොහොත අප දැන් අත්විඳින මේ මොහොතම නොවිය හැකිය.

අද මා දන්නා ඉතිහාසය අනුව, මොහාන් පීරිස්නම් වූ පුද්ගලයෙකු කිසිදා ලංකාවේ අගවිනිසුරුව සිට නැත. එහෙත්, යම් හෙයකින් දෙවසරකට පෙර මා මේ සටහන ලිවුවානම් එය වෙනස් අයුරකින් ලියවෙනු ඇත. මේ අයුරින්, අද අපි දන්නා පරිදි ඉතිහාසයේ කවදාවත් සිදුනොවුණු දේ එසේ සිදුවූ බව අපි යම් කාල වල විශ්වාස කළෙමු. උදාහරණයක් ලෙස සිරිමාවෝ බණ්ඩාරනායකගේ ප්‍රජා අයිතිය වසර හතකට අහිමි වූ බව, සරත් ෆොන්සේකා කිසියම් වරදකට සිර දඬුවමක් විඳි බව මෙන්ම වික්‍රමබාහු කරුණාරත්නගේ රැකියාව අහිමි කරනු ලැබූ බව වැනි සිදු නොවූ දේ සිදුවූ බව අපි කලක් විශ්වාස කළෙමු. 2013 හා 2014 වසර වල ලංකාවේ ආර්ථික වර්ධනය පිළිවෙලින් සියයට 7.2 ක් හා 7.4 ක් බව අපි කලකට පෙර 'දැන සිටියෙමු'. මේ අයුරින්ම මේ මොහොතේ සිදුවන බව අපට දැනෙන දේ වෙනත් අයුරකින් සිදුවී ඇති බව අපට අනාගතයේදී 'දැන ගන්නට' ලැබිය හැකි වීම සිදු විය හැක්කකි. මේ මොහොත අනන්‍ය වන්නේ ඒ නිසාය.

මෙය කියවන සියල්ලෝම පාහේ මේ වන විට සිය 16 වන උපන් දිනය පසුකර ඇත්තෝයැයි මම සිතමි. බොහෝ දෙනෙකුට තමන්ගේ 16 වන උපන් දිනයට පෙර වාහනයක් එළවීමට, විවාහ වීමට, මත්පැන් මිලදී ගැනීමට හෝ ඡන්දය දීමට නීතියෙන් අවසර නොලැබේ.

තමන්ගේ 16 වන උපන්දිනය රටේ අගවිනිසුරු ලෙස සැමරීමට හැකි වීමේ දුර්ලභ වාසනාව ලබා ඇත්තේ ලෝකයෙන්ම එක් අයෙක් පමණක් විය යුතු බව මගේ විශ්වාසයයි. වත්මන් අගවිනිසුරු කනකසබාපති ශ්‍රීපවන් මේ දුර්ලභ වාසනාව ලබා ඇති පුද්ගලයාය.

පෙබරවාරි 29 දිනක උපදින අයෙකු සිය වයස 18, 21 වැනි කඩඉම් අවස්ථාවක් සම්පූර්ණ කරන්නේ කවදාද යන්න ගැටළු සහගත කරුණකි. ඇතැම් රටවල මෙය පෙබරවාරි 28 ලෙසත් තවත් රටවල මාර්තු 1 ලෙසත් නිර්වචනය කර තිබේ. ලංකාවේ මෙවැනි නිර්වචනය කිරීමක් සිදුවී ඇති බවක් මා දන්නේ නැත. ලංකාවේ ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ 107(5) වගන්තිය අනුව අගවිනිසුරු වරයෙකු විශ්‍රාම ගත යුත්තේ වයස 65 සම්පූර්ණ වූ විටය. මේ අනුව, අද 64 වන විය සපුරන ශ්‍රීපවන් අගවිනිසුරුවරයාගේ ධුර කාලය අවසන් වියයුත්තේ ලබන වසරේ පෙබරවාරි 28 දිනද මාර්තු 1 වැනි දිනද යන්න මා දන්නේ නැත. කෙසේවුවද, නීතියේ ඇති වෙනත් අවුල් සමඟ සැසඳූ විට මෙය එතරම් බරපතල කරුණක් නොවේ.

අගවිනිසුරුතුමාට සුබ උපන් දිනයක්!

ජාත්‍යන්තර වෙළඳාමේ වාසි අවාසි -2

පළමු කොටස

පෙර ලිපියෙන් මම ජාත්‍යන්තර වෙළඳාමට අදාළ 'පරිපූර්ණ වාසිය' නම් වූ සංකල්පය හඳුන්වා දුන්නෙමි. ඒ සඳහා මා උදාහරණයට ගත්තේ ප්‍රමාණයෙන් සමාන ආර්ථිකයන් ඇති රටවල් දෙකකි. මගේ උදාහරණයේදී මා රටවල් දෙකේ ජනගහණය සමාන ලෙස සැලකුවද, එසේ කිරීමේ අවශ්‍යතාවයක් නැත. උදාහරණයක් ලෙස ගලවංකාවේ ජනගහණය 100ක් නොවී 1000ක් වීනම් සහ එක් පුද්ගලයෙකුගේ නිෂ්පාදන හැකියාව අල ග්‍රෑම් 300ක් හා මාළු ග්රෑම් 100ක් වූයේනම් ලැබෙන්නේද එකම ප්‍රතිඵලයයි. මෙහිදී අදාළ වන්නේ ආර්ථිකයේ ප්‍රමාණයයි. කෙසේ වුවද, ප්‍රමාණයෙන් වෙනස් ආර්ථිකයන් දෙකක් අතර සිදුවන වෙළඳාම මගේ පළමු ආකෘතිය මඟින් තේරුම් ගැනීමට නොහැකි විය හැකිය.

ප්‍රමාණයේ වෙනස ගැන කතා කිරීමට පෙර මේ උදාහරණයේදී දෙරටටම වාසි ලැබුණේ කෙසේද යන කරුණ සාකච්ඡා කළ යුතුය. යම් රටක ආර්ථිකයක් හුදෙකලාව ඇති විට එහි විවිධ භාණ්ඩ හා සේවාවන්හි සාපේක්ෂ මිල මට්ටම් සකස් වන්නේ රට තුළ එක් එක් භාණ්ඩය නිෂ්පාදනය කිරීමට යොදාගන්නා නිෂ්පාදන සාධක වල ඵලදායීතාව අනුවය. ඒ අනුව, අල්ලංකාව සහ ගලවංකාව අතර වෙළඳාම ඇරඹීමට පෙර ඒ එක් එක් රට තුළ මාළු මිල මෙසේ විය.

අල්ලංකාව: මාළු කිලෝඑක අල කිලෝ 0.333යි.
ගලවංකාව: මාළු කිලෝඑක අල කිලෝ 3යි.

රටවල් දෙකටම වාසියක් ලැබීමට හේතු වූයේ මේ වෙනසයි. මාළු කිලෝඑක අල කිලෝ 0.333 කට වැඩි ඕනෑම මිලක් අල්ලංකාවට වාසිදායකය. මාළු කිලෝඑක අල කිලෝ 3 කට වඩා අඩු ඕනෑම මිලක් ගලවංකාවට වාසිදායකය. මේ පරාසය තුළ ඕනෑම මිලකට රටවල් දෙක අතර ගණුදෙණුවක් සිදුවීමේ ඉඩකඩක් පවතී. මගේ උදාහරණයේදී එය සිදුවුනේ මාළු කිලෝඑකකට අල කිලෝඑකක් යන පදනමිනි. එහිදී, දෙරටේම ජාතික ආදායම් දෙගුණ විය. වෙනත් අයුරකින් කිවහොත් දෙරටටම සමාන වාසියක් ලැබුණේය.

රටවල් දෙකක් අතර සිදුවන ගණුදෙණුවලදී ඉහත උදාහරණයේ මෙන් හැම විටම දෙරටටම සම වාසි සිදුනොවේ. උදාහරණයක් වශයෙන් හුවමාරුව සිදු වුනේ මාළු කිලෝඑකට අල කිලෝ 0.333-1.00 අතර (0.5 හෝ 0.75 වැනි) අනුපාතයකින්නම් ගලවංකාවට වැඩි වාසි ලැබේ. එමෙන්ම, හුවමාරුව සිදු වුනේ මාළු කිලෝඑකට අල කිලෝ 1.00-3.00 අතර (1.5 හෝ 2.5 වැනි) අනුපාතයකින්නම් අල්ලංකාවට වැඩි වාසි ලැබේ. එය තීරණය වන්නේ දෙපාර්ශ්වය අතර සිදුවන හෙට්ටු කිරීම් මතය. කෙසේ වුවද, කවර තත්ත්වයක් යටතේ වුවද ස්වේච්ඡාවෙන් කරන ගනුදෙණුවකින් එහි එක් පාර්ශ්වයකටවත් අවාසියක් සිදු නොවේ. සිදු විය හැක්කේ ලැබෙන වාසියේ අඩු වැඩි වීමකි.

සාමාන්‍යයෙන් ඕනෑම රටකට තවත් රටකට සාපේක්ෂව පරිපූර්ණ වාසියක් ඇති නිෂ්පාදන යම් ප්‍රමාණයක් තිබේ. ජාත්‍යන්තර වෙළඳාම වාසිදායක වන්නේ එවැනි පරිපූර්ණ වාසි ඇති විට පමණක්ද? එමෙන්ම, රටවල් දෙකේ ආර්ථික ප්‍රමාණයෙන් අසමාන වූ විට සිදු වන්නේ කුමක්ද?

යම් රටකට කිසිදු නිෂ්පාදනයක් හා අදාළව පරිපූර්ණ වාසියක් නැතත් 'තුලනාත්මක වාසියක්' ඇති නිසා එවැනි තත්ත්වයක් යටතේ වුවද ජාත්‍යන්තර වෙළඳාමෙන් සිදුවන්නේ වාසියකි. දැන් අපි මේ 'තුලනාත්මක වාසිය' නම් වූ සංකල්පය ගැන කතා කරමු.

මේ දෙවන ආකෘතියේද අල්ලංකාව පළමු ආකෘතියේ අල්ලංකාවට සමානය. ජනගහණය 100කි. එයින් 25 දෙනෙකු මාළු අල්ලද්දී 75 දෙනෙකු අල ගලවති. අල්ලංකාවේ නිෂ්පාදන හැකියාවන් (පෙර මෙන්ම) මෙසේය.

අල- එක් අයෙකු කිලෝ 1 බැගින් කිලෝ 75 කි.
මාළු- එක් අයෙකු කිලෝ 3 බැගින් කිලෝ 75 කි.

අල්ලංකාවේ අල කිලෝ 1ක් මාළු කිලෝ 3කට හුවමාරු වේ.

මේ දෙවන ආකෘතියේ අල්ලංකාව වෙළඳාම් කරන්නේ හොල්ලංකාව නම් වූ වඩා විශාල ආර්ථිකයක් ඇති රටක් සමඟය. එහිද ජනගහණය 100කි. එහෙත්, හොල්ලංකාවේ වැසියෙකු අල මෙන්ම මාළු නිෂ්පාදනය අතින්ද අල්ලංකාවට වඩා ඉදිරියෙන් සිටී. හොල්ලංකාවේ 50 දෙනෙකු මාළු අල්ලද්දී 50 දෙනෙකු අල ගලවති. හොල්ලංකාවේ නිෂ්පාදන හැකියාවන් මෙසේය.

අල- එක් අයෙකු කිලෝ 2.25 බැගින් කිලෝ 112.5 කි.
මාළු- එක් අයෙකු කිලෝ 3.5 බැගින් කිලෝ 175 කි.

හොල්ලංකාවේ අල කිලෝ 1ක් මාළු කිලෝ 1.556 කට (3.5/2.25) හුවමාරු වේ.

මේ රටවල් දෙක අතරින් අල වලින් මෙන්ම මාළු වලින්ද පරිපූර්ණ වාසිය ඇත්තේ හොල්ලංකාවටය. එසේනම්, හොල්ලංකාව සමඟ ගණුදෙනු කිරීමෙන් අල්ලංකාවට වාසියක් ලබා ගත නොහැකිද?

පරිපූර්ණ වාසියක් නැතත් අල්ලංකාවට තුලනාත්මක වාසියක් ලබා ගැනීමට බාධාවක් නැත.

අල්ලංකාවේ අල කිලෝ 1ක් හුවමාරුවන්නේ මාළු කිලෝ 3කටය. හොල්ලංකාවේ අල කිලෝ 1ක් මාළු කිලෝ 1.556 කට හුවමාරු වේ. මාළු කිලෝ 3ක් දී අල්ලංකාවෙන් අල කිලෝවක් ගන්නවාට වඩා මාළු කිලෝ 1.556 කට හොල්ලංකාවෙන් අල කිලෝවක් ගැනීම අල්ලංකාවට වාසිදායකය. එමෙන්ම, අල කිලෝවකට හොල්ලංකාවෙන්  මාළු කිලෝ 1.556ක් ගන්නවාට වඩා අල්ලංකාවෙන් මාළු කිලෝ 3ක් ගැනීම හොල්ලංකාවට වාසිදායකය. ඒ නිසා, අල කිලෝවකට මාළු කිලෝ 1.556-3.00 අතර, දෙරට එකඟවන ඕනෑම අනුපාතයකට හුවමාරුවක් කිරීම දෙරටටම වාසිදායකය. මෙසේ එකඟවන අනුපාතය අපි අල කිලෝවකට මාළු කිලෝ 2.333 වැනි අතරමැදි ගණනක් ලෙස සලකමු.

දැන් අල වලට පරිපූර්ණ මෙන්ම තුලනාත්මක වාසියක්ද ඇති හොල්ලංකාව අල ගලවයි. මාළු වලට පරිපූර්ණ වාසියක් නැතත්, තුලනාත්මක වාසියක් ඇති අල්ලංකාව මාළු අල්ලයි.

අල්ලංකාව මාළු කිලෝ 300ක් (3.0x 100)නිපදවයි.
හොල්ලංකාව අල කිලෝ 350ක් (3.5x 100) නිපදවයි.

අල්ලංකාව හොල්ලංකාවට මාළු කිලෝ 210ක් අපනයනය කර අල කිලෝ 90ක් (210/2.333 = 90) ආනයනය කරයි.

දැන් අල්ලංකාවේ පරිභෝජනය මාළු කිලෝ 90ක් (300 - 210) සහ අල කිලෝ 90 කි. වෙළඳාම ඇරඹීමට පෙර පරිභෝජනය මාළු කිලෝ 75ක් සහ අල කිලෝ 75 ක් විය. මේ අනුව, අල්ලංකාවේ වැසියෙකුගේ අල පරිභෝජනය මෙන්ම මාළු පරිභෝජනයද 20%කින් බැගින් වැඩි වී තිබේ.

හොල්ලංකාවේ සිදුවන්නේ කුමක්ද? එහි පරිභෝජනය මාළු කිලෝ 210ක් සහ අල කිලෝ 135 කි (225-90). වෙළඳාම ඇරඹීමට පෙර පරිභෝජනය මාළු කිලෝ 175ක් සහ අල කිලෝ 112.5 ක් විය. මේ අනුව, හොල්ලංකාවේ වැසියෙකුගේ අල පරිභෝජනය මෙන්ම මාළු පරිභෝජනයද 20%කින් බැගින් වැඩි වී තිබේ.

මේ උදාහරණයේදී රටවල් දෙකේම අල හා මාළු පරිභෝජනය එකම ප්‍රතිශතයකින් වැඩි වුවද එය හැම විටම එසේ සිදු නොවේ. හුවමාරු අනුපාතය වෙනස් වන විට දෙරටේ වාසි අවාසි වෙනස් වෙයි. එහෙත්, සමස්තයක් වශයෙන් දෙරටටම හැම විටම සිදුවන්නේ වාසියකි.

(Image: www.yourarticlelibrary.com)

ජාත්‍යන්තර වෙළඳාමේ වාසි අවාසි -1

රටවල් දෙකක් අතර ඇති කර ගන්නා වෙළද ගිවිසුමකින් ඒ එක් එක් රටේ විවිධ අංශ වලට සිදුවන බලපෑම හැදෑරීම සංකීර්ණ, කාලය ගත වන වැඩකි. එට්කා ගිවිසුමට පක්ෂ වීමට, විරුද්ධ වීමට හෝ මධ්‍යස්ථව අදහස් දැක්වීමට සදාචාරාත්මක වගකීමක් ඇති ආර්ථික විද්‍යාඥයින් ඕනෑ තරම් සිටින පසුබිමක, විනෝදාංශයක් වශයෙන් කරන කටයුත්තක් වෙනුවෙන් එවැනි ලොකු කාලයක් යෙදවීමේ හැකියාවක් හෝ අවශ්‍යතාවක් මට නැත. එහෙත්, එට්කා ගිවිසුම හේතුවෙන් ජාත්‍යන්තර වෙළඳාම විෂයයෙහි උනන්දුවක් ඇති වී ඇති මේ වෙලාවේ, ඒ හා අදාළ මූලික විෂය කරුණු කිහිපයක් කතා කිරීමනම් එතරම් මහන්සියක් විය යුතු කටයුත්තක් නොවේ.

රටවල් දෙකක් අතර වෙළඳාම නිදහස් කිරීම හොඳද නරකද යන්න සාමාන්‍යයෙන් ආර්ථික විද්‍යාඥයින් දෙදෙනෙකු සාකච්ඡා කරන මාතෘකාවක් නොවේ. එය තරමක හෝ ආර්ථික විද්‍යා දැනුමක් ඇති අයෙකුට "කුකුළාගේ කරමල රතුද නැත්නම් සුදුද?" ආකාරයේ, පිළිතුර පිළිබඳ අවිනිශ්චිතතාව අඩු, ප්‍රශ්නයකි. ආර්ථික විද්‍යාඥයෙකු මෙවැනි කරුණක් අරභයා විමසන ප්‍රශ්න වන්නේ "කුකුළාගේ කරමල සුදුවීමට ඇති ඉඩකඩ මොනවාද?" හෝ "කුකුළාගේ කරමල සුදුවුනේ ඇයි?" වැනි ප්‍රශ්නයි.

ජාත්‍යන්තර වෙළඳාම හා අදාළ මූලික සංකල්ප දෙකක් වන්නේ 'පරිපූර්ණ වාසිය (absolute  advantage)' සහ 'තුලනාත්මක වාසිය (comparative advantage)' යන තත්ත්වයන්ය. මේ ලිපියේ අරමුණ මේ සංකල්ප දෙකෙන් පළමුවැන්න පැහැදිලි කිරීමයි. 

දැන් අපි අපේ පළමු සරල ආකෘතියට යමු.

ගලවංකාව සහ අල්ලංකාව කියා රටවල් දෙකක් තිබේ. මේ රටවල් දෙක ජනගහණය අතින් සමානය. එක් රටක 100 බැගිනි. රටවල් දෙකේම ජනජීවිතය හා ආහාර පුරුදු සමානය. රටවැසියෝ එක්කෝ ඉබේ වැවී ඇති අල ගලවති. නැත්නම් මාළු අල්ලති. ඉන්පසු අල සහ මාළු යොදා හදන කෑමක් කා ඇල්වතුර බී නිදාගනිති. රටවල් දෙකේම තත්ත්වය මේ කරුණු අනුව සමානය. කෙසේ වුවද, අල සහ මාළු නිෂ්පාදනය කිරීමට වැය කළ යුතු ශ්‍රමය (නිෂ්පාදන සාධක) අතින් රටවල් දෙක සමාන නැත.

පළමුව අපි අල්ලංකාවට යමු. මෙහි වැසියෙකුට දවසක් මහන්සි වී මාළු කිලෝ 3ක් ඇල්ලිය හැකිය. නැත්නම් අල කිලෝවක් ගැලවිය හැකිය. ඕනෑම අල ගලවන්නෙකුට මාළු අල්ලන්නෙකු වීමට හෝ මාළු අල්ලන්නෙකුට අල ගලවන්නෙකු වීමට හැකි නිසා අල්ලංකාවේ එක් පුද්ගලයෙකුගේ දවසක ශ්‍රමයේ වටිනාකම අල කිලෝවකි. නැත්නම්, මාළු කිලෝ තුනකි. ඒ අනුව, අල්ලංකාව තුල අල කිලෝවක් මාළු කිලෝ තුනකට හුවමාරු වේ. 

අල්ලංකාවේ අල වවන්නෝ අල ග්‍රෑම් 250ක් මාළු ග්‍රෑම් 750කට හුවමාරු කරති. මාළු අල්ලන්නෝ මාළු ග්‍රෑම් 2250ක් අල ග්‍රෑම් 750කට (අල වවන්නන් තිදෙනෙකු සමඟ) හුවමාරු කරති. අවසානයේ අල්ලංකාවේ කවුරුත් අල ග්‍රෑම් 750ක් සහ  මාළු ග්‍රෑම් 750ක් බැගින් පරිභෝජනය කරති.

ගලවංකාවේ තත්ත්වය මෙයට වඩා වෙනස්ය. එහි වැසියෙකුට දවසක් මහන්සි වී අල කිලෝ 3ක් ගැලවිය හැකිය. නැත්නම් මාළු කිලෝවක් ඇල්ලිය හැකිය. ගලවංකාවේ එක් පුද්ගලයෙකුගේ දවසක ශ්‍රමයේ වටිනාකම මාළු කිලෝවකි. නැත්නම්, අල කිලෝ තුනකි. ඒ අනුව, ගලවංකාව තුල මාළු කිලෝවක් අල කිලෝ තුනකට හුවමාරු වේ.

ගලවංකාවේ මාළු අල්ලන්නෝ මාළු ග්‍රෑම් 250ක් අල ග්‍රෑම් 750කට හුවමාරු කරති. අල වවන්නෝ අල ග්‍රෑම් 2250ක් මාළු ග්‍රෑම් 750කට (මාළු අල්ලන්නන් තිදෙනෙකු සමඟ) හුවමාරු කරති. අවසානයේ ගලවංකාවේ වැසියනුත් අල්ලංකාවේ වැසියන් මෙන්ම අල ග්‍රෑම් 750ක් සහ  මාළු ග්‍රෑම් 750ක් බැගින් පරිභෝජනය කරති.

මේ රටවල් දෙකෙන් අල්ලංකාවට ගලවංකාවට සාපේක්ෂව මාළු නිෂ්පාදනයේදී පරිපූර්ණ වාසියක් තිබේ. එමෙන්ම, ගලවංකාවට අල්ලංකාවට සාපේක්ෂව අල නිෂ්පාදනයේදී පරිපූර්ණ වාසියක් තිබේ. මෙහිදී පරිපූර්ණ වාසියක් ලෙස හැඳින්වෙන්නේ සමාන නිෂ්පාදන සාධක යොදවා එක් රටකට වෙනත් රටකට වඩා වැඩි නිෂ්පාදනයක් කිරීමට ඇති හැකියාවයි.

තමන්ට පරිපූර්ණ වාසියක් ඇති භාණ්ඩයක් නිපදවා වෙනත් රටකට විකිණීමෙන් ඕනෑම රටකට වාසියක් ලැබේ. උදාහරණයක් වශයෙන් අල්ලංකාවේ සියල්ලෝම මාළු අල්ලද්දී ගලවංකාවේ සියල්ලෝම අල ගලවතැයි සිතමු. දැන් අල්ලංකාවේ මාළු කිලෝ 300ක්ද ගලවංකාවේ අල කිලෝ 300ක්ද නිපදවේ. අල්ලංකාවේ මාළු වලින් කිලෝ 150ක් ගලවංකාවේ අල කිලෝ 150ක් සමඟ හුවමාරු කරයි.

අන්තිමේදී අල්ලංකාවේ වැසියෙකු තමන් අල්ලන මාළු කිලෝ තුනෙන් කිලෝ 1.5ක් ගලවංකාවේ වැසියකුගේ අල කිලෝ 1.5ක් වෙනුවෙන් හුවමාරු කරයි.  අල්ලංකාවේ මෙන්ම ගලවංකාවේ වැසියෝත් අල කිලෝ 1.5ක් සහ මාළු කිලෝ 1.5ක් බැගින් පරිභෝජනය කරති. රටවල් දෙක අතර වෙළඳාම නිසා දෙරටේම වැසියන්ගේ පරිභෝජනය දෙගුණ වී තිබේ. මෙහිදී, කිසිවෙකුට අවාසියක් වී නැත.

දෙවන සංකල්පය වන තුලනාත්මක වාසිය පිළිබඳව ඊළඟ ලිපියෙන් කතා කරමු.

(Image: lexleader.net)

එක්ටාද? ඒක්තාද?

ලොව පුරා වසන මිලියන දහසයකගේ මවු බස සිංහලයි. මේ මිලියන දහසයෙන් මිලියන දෙකක් පමණම මේ වන විට වෙසෙන්නේ ලංකාවෙන් පිටතය. මෙයට අමතරව මවුබස සිංහල නොවන තවත් මිලියන තුනක් පමණද සිංහල කතා කරති.

සිංහල සැලකෙන්නේ ඉන්දු ආර්ය භාෂාවක් ලෙසිනි. භාෂාවේ ඇති ඉන්දු ආර්ය මූලයන් හඳුනා ගැනීම අපහසු නොවුවද සිංහල භාෂාව අනෙතුත් උතුරු ඉන්දීය ඉන්දු ආර්ය භාෂාවන්ගෙන් දුරස්ථව හා දකුණු ඉන්දීය ද්‍රාවිඩියන් භාෂා සමඟ මුසු වෙමින් සහශ්‍ර දෙකහමාරක පමණ කාලයක් වෙනම පරිණාමය වීම නිසා අද වන විට සිංහල මවු බස වූ අයෙකුට උතුරු ඉන්දීය භාෂාවක් මුල සිටම අමුතුවෙන් අධ්‍යනය නොකර තේරුම් ගත නොහැකිය. එහෙත්, හින්දි, මරාති, බෙංගාලි වැනි උතුරු ඉන්දීය බසක් මවු බස වූ අයෙකුට අමුතු ඉගෙනීමක් නැතිව වෙනත් උතුරු ඉන්දීය බසක් යම් තරමකට තේරුම් ගැනීමට පුළුවන. මේ අයුරින්ම දෙමළ මවුබස වූ අයෙකුට මලයාලම් වැනි වෙනත් දකුණු ඉන්දීය බසක් තේරුම් ගැනීමද විශාල ලෙස අපහසු කාර්යයක් නොවේ.

ඉන්දීය ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාව මඟින් භාෂා 22ක් ඉන්දියාවේ ප්‍රධාන භාෂා ලෙස හඳුනාගෙන තිබේ. මේ අතරින් 15ක් ඉන්දු-ආර්ය භාෂාවන් වන අතර 5ක් ද්රාවිඩියන් භාෂාවන්ය. මේ බොහෝ භාෂාවන් සිය මුල් බස ලෙස වහරන ජනකොටස් ඉන්දියාවේ කිසියම් ප්‍රදේශයක කේන්ද්‍රගතව සිටිති. භූගෝලීය වශයෙන් ලංකාවට කිට්ටුවෙන්ම සිටින ඉන්දු-ආර්ය භාෂාවක් මුල් බස වූ ජනකොටස මරාතීන්ය. මුල්බස ලෙස කතාකරන ජනගහණය අනුව ඉන්දියාවේ සිවුවන විශාලතම භාෂාව සහ ලෝකයේ 19වන විශාලතම භාෂාව වන මරාති බස වහරන්නෝ මිලියන 72ක් ඉන්දියාවේ සිටිති. ඔවුන් බොහොමයක්ම වෙසෙන්නේ මහාරාෂ්ඨ ප්‍රාන්තයේය. තවත් මිලියනයක් පමණ ඉන්දියාවෙන් පිටත වෙසෙති.

හින්දි හා නේපාලි භාෂා මෙන්ම මරාති බසද ලියන්නේ සංස්කෘත ලිවීමේදී භාවිතා කරන දේවනාගරී හෝඩිය භාවිතා කිරීමෙනි. වෙනත් ඇතැම් උතුරු ඉන්දීය භාෂා ලියන අක්ෂර මාලාවන් දේවනාගරී අක්ෂර වලින් යම් තරමකට විකාශනය වූ ඒවාය. පහතින් ඇත්තේ මරාති වාක්‍යයකි.

तू एकटा आहेस का?

තූ එක්ටා ආහෙස් කා?

මෙහි අර්ථය "ඔබ තනියම ඇයි?" යන්නයි. මෙහි එක්ටා (एकटा) යන වචනයේ තේරුම තනිව, හුදෙකලාව, අතහැර දමනු ලැබ වැන්නකි.

ලංකාවේ සිට දකුණු ඉන්දියානු භාෂා කලාප හා මරාති භාෂා කලාප පසුකර උතුරට ගිය විට හින්දි භාෂා කලාපය හමුවේ. ඉන්දියාවේ රාජ්‍ය භාෂාව වන හින්දි බස මවුබස වූ මිලියන 422ක් (2001 සංගණන දත්ත අනුව හින්දි වලට බොහෝ ආසන්න වෙනත් භාෂා රැසක්ද ඇතුළත්ව) ඉන්දියාවේ වෙසෙති. හින්දි ලෝකයේ භාෂා අතරින් මවුබස ලෙස වහරන ජනගහණය අනුව සිවු වැනි තැන සිටී.

පහතින් ඇත්තේ හින්දි වාක්‍යයකි.

एकता में बल है

ඒක්තා මේන් බල් හේ

මෙහි අර්ථය "සමඟිය බලය වේ" යන්නයි. මෙහි ඒක්තා (एकता) යන වචනයේ අරුත සමඟිය, ඒකීයත්වය, එකතු වීම වැන්නකි.

යුරෝපීය බසක් මුල්බස වූ අයෙකුට ඉතාම සමාන ලෙස ඇසෙන එක්ටා හා ඒක්තා යන වචන වල ඇත්තේ සම්පූර්ණයෙන්ම ප්‍රතිවිරුද්ධ තේරුම් දෙකකි. එක්ටා යනු තනිව යන ගමනකි. ඒක්තා යනු එකතුව යන ගමනකි.

යම් කරුණක් හා අදාළව තනිව යනවාද, එක්ව යනවාද, එක්ව යනවානම් ඒ කා සමඟද ආදී කරුණු පුද්ගල තේරීම්ය.

(Image: https://en.wikipedia.org/wiki/Languages_of_India#/media/File:Indoarische_Sprachen_Gruppen.png)

"රනිල් කියන ගොනා ගොනා -ගොන් පණතක් ගෙනා ගෙනා"

ඒ 1981 වසරේ කිසියම් දිනයකි. කාලගුණය පැහැබරය. එවකට මා ඉගෙනුම ලබමින් සිටියේ පාසැලේ කනිෂ්ඨ ද්වීතියික පන්තියකය. එදින උදේ මා පාසැලට පැමිණෙන විට පාසැලේ වෙනදා නොතිබෙන කිසිදු කලබලකාරී කමක් පෙනෙන්නට නොතිබුණේය. මම කෙළින්ම අපේ පන්තියට ගියෙමි.

පළමු කාල පරිච්ඡේදය සාමාන්‍ය පරිදි අවසන් විය. ඉන් පසුව ඇත්තේ දෙවන කාල පරිච්ඡේදය ආරම්භ වීමට පෙර පන්තිභාර ගුරුවරයා පැමිණ නම් ලකුණු කිරීම සඳහා වෙන්වූ විනාඩි පහක කාලයයි. කිසියම් හේතුවකින් ඔහුගේ පැමිණීම ප්‍රමාද වෙමින් පැවතුණේය. අපේ පන්තිය ඉදිරියෙන් උසස්පෙළ පන්ති වල උගත් සිසුන් සැලකිය යුතු පිරිසක් ඇවිදගෙන යති. ඔවුන් යන්නේ පාසැල් පිට්ටනිය දිශාවටය. මෙය තරමක් අසාමාන්‍ය දසුනකි.

"ස්ට්‍රයික් කරන්න යන්නේ..."

ඒ මගේ පන්ති සගයෙකි.

"අපිත් යමුද?"

මා මේ කාලයේදී පන්තියේ දීප්තිමත් සිසුවෙකු වුවද, නසරානි වැඩ වලදී පෙරමුණ ගැනීමට එය බාධාවක් කොට නොසැලකුවෙමි.

"ගිහිං බලමු!"

අපි වහවහා අපට ඉදිරියෙන් ගිය දෙතුන් සියයක වැඩිහිටි සිසු කණ්ඩායම හා එක් වූයෙමු. අපේ ගමනාන්තය වූයේ ප්‍රධාන මාර්ගයට මුහුණ ලා පිහිටි පාසැල් පිට්ටනියයි.

ටික වෙලාවකින් මේ කණ්ඩායම තවත් විශාල විය. එහෙත්, එහි එක්රැස්වී සිටි දික්කලිසං අයියලා අතර අප වැනි කොටකලිසං මල්ලිලා හිටියේ ඉතා සුළු පිරිසකි. මෙයින් වසර හත අටකට පසු සිදු වූ අයුරින් පහළ පන්තිවලට රතිඤ්ඤා විසිකර සිසුන් පන්ති වලින් එළියට ගැනීමක් සිදු නොවුණු නිසා අපට මෙන් ලොකු අමාරුවක් නොතිබුණු අනිත් කොටකලිසං මල්ලිලාට පිට්ටනියට පැමිණීමට අවශ්‍යතාවයක් තිබුණේ නැත.

මේ කරන්නට හදන්නේ අධ්‍යාපන ධවල පත්‍රිකාවට එරෙහි විරෝධතාවක් බව අපි වැඩි වෙලාවක් නොගොස් දැනගත්තෙමු. එහෙත්, මේ විරෝධතාව මෙහෙයවන නායකයෙකු හෝ නායක කණ්ඩායමක් පෙනෙන්නට නොසිටියේය. කිසියම් පත්‍රිකා වගයක් බෙදා හැරෙනු දැක මා වහාම එයින් එකක් ලබාගත්තේ තිබුණු පත්‍රිකා ප්‍රමාණය රැස්ව සිටි සිසුන් ගණනට වඩා අතිශයින්ම අඩු බව ක්ෂණිකව අවබෝධ වූ බැවිනි. "අම්මේ, තාත්තේ, අයියේ, අක්කේ" කියා පටන්ගෙන රතු අකුරින් කොළේ දෙපැත්තේම මුද්‍රණය කර තිබුණු විස්තරයට අනුව "ධවල පත්‍රිකාව" නම් වූ උගුලක් අටවා රජය විසින් අපේ නිදහස් අධ්‍යාපන අයිතිය උදුරා ගන්නට ලෑස්ති වේ. දැන් මේ අප පන්ති කට් කර පිට්ටනියට රැස් වී සිටින්නේ ඒ අයිතිය රැක ගන්නටය.

ඉතිං අපි කෑගසන්නට පටන් ගත්තෙමු.

"රනිල් කියන ගොනා ගොනා -ගොන් පණතක් ගෙනා ගෙනා"

ටික වේලාවක් යනතුරු වැඩේ නැගලා ගියේය. පාරේ බස්රථ වල යන මඟීහු කවුළු වලින් ඔළුව දමා මේ වෙන දෙය බලති. අපට හෙණ ආතල්ය.

කෙසේවුවද, වැඩේ කණපිට හැරීමේ පළමු සලකුණ දිස්වන්නට වැඩි වෙලාවක් ගත නොවීය. අපේ විදුහල්පතිවරයා පිට්ටනිය දෙසට සීරුවෙන් පිය මනී. කිසිදු කලබල ගතියක් මුහුණේ නැත. වේවැල රඳවාගත් දෑත පසුපසට බැඳගෙන, බඩ ඉස්සරහට දමාගෙන ඔහු සුපුරුදු ලැසි ගමණින් විදුහල්පති කාර්යාලයේ සිට පිට්ටනිය ලෙසට ඇති තාර පාර දිගේ ඇවිදගෙන එයි.

මම වටපිට බැළුවෙමි. සාමාන්‍යයෙන් මෙවැනි අවස්ථාවක කවුරුත් කරන්නේ විදුහල්පතිවරයාට මුහුණ නොපෙන්වා හැකි ඉක්මණින් පංතියට දිවීම හෝ වැසිකිළිය වැනි වෙනත් ආරක්ෂක ස්ථානයක සැඟවීමයි. එහෙත්, එදානම් කිසිවෙකු එසේ කරන පාටක් පෙනෙන්නට තිබුණේ නැත. අපි ස්ට්‍රයික්නේ...මොකට බය වෙනවද? අධ්‍යාපනය රැකගන්නනේ මේ හදන්නේ...

විදුහල්පතිවරයා සිසුකණ්ඩායම ඉදිරියට පැමිණ සෘජුව හිටගත්තේය. සටන්පාඨ මොහොතකට නැවතිණි. දැන් ඔහු සිසුන් පෝලිම් ගස්වා වේවැලෙන් පහර බැගින් දී පන්ති වලට පිටත් කරනු ඇති බව මගේ සිත කියයි. මම තරමක් පස්සට වුනෙමි. දැන් කොහොමත් පරක්කු වැඩිය. අනික් අතට විදුහල්පතිවරයාගෙන් වේවැල් පහරක් ලැබීම ටිකක් 'ලොකු' දෙයකි. හරියට දේශපාලනඥයෙකුට රක්ෂිත බන්ධනාගාරගත වීමේ අවස්ථාවක් ලැබෙනවා වැනි වීරයෙකු වීමට ලැබෙන මහඟු අවස්ථාවකි.

"දැන් මොකක්ද මේ ළමයි මෙතන කරන්නේ?"

ඔහු යම් සිසුවෙකුගේ මුහුණ බලා මේ ප්‍රශ්නය ඇසූ බැවින් ඒ සිසුවාට පිළිතුරක් නොදී සිටීමේ හැකියාවක් තිබුණේ නැත.

"සර්, අපි ස්ට්‍රයික් කරනවා..."


මේ සිසුවාගේ හඬ ටික වේලාවකට පෙර සටන් පාඨ කියමින් කෑගැසූ තරම් තේජාන්විත නැත.

"ඇයි?"

"ධවල පත්‍රිකාවට විරුද්ධව"

"දැන් මොකක්ද ඔය ධවල පත්‍රිකාව කියන්නේ?"

එවරනම් සිසුවා නිරුත්තරය. විදුහල්පතිවරයා හිස ඔසවා සිංහයෙකු මෙන් සිසු කණ්ඩායම දෙස බලයි.

ගහන පාටක් පෙනෙන්නට නැති නිසා මම වෙන දේ හොඳින් බලාගන්නට ඉස්සරහට ආවෙමි.

"ඔය ධවල ප්‍රතිකාව කියන එකේ තියෙන්නෙ මොනවද කියල දන්න කවුරු හරි මෙතන ඉන්නවද?"

ඇත්ත නේන්නං...දන්නේ නෑනේ...වස ලැජ්ජාවයි. විදුහල්පතිවරයා ඇසූ ප්‍රශ්නයට පට් ගා උත්තර දී පොරක් වීමට බැරිවීම ගැන මට ඇති වූයේ මා ගැනම කණගාටුවකි.

"අඩුගානේ ඔය ධවල පත්‍රිකාව මොන පාටද කියල කවුරු හරි දන්නවද?"

ඒ පාරනම් මගේ අත ඉස්සෙන්නම ගියේය. ධවල කියන්නේ සුදු පාටනේ. එහෙමනං ධවල පත්‍රිකාව සුදු මිසක් වෙන පාටක් වෙන්න බෑනේ...

සියගණනක් සිසුන් අතරින් නිවැරදි පිළිතුර පළමුවෙන්ම දී ජයග්‍රාහකයා වීමට තිබුණු උවමනාව මම ක්ෂණිකව පාලනය කරගත්තෙමි.

නෑ. සුදුපාට වෙන්න විදිහක් නෑ. ඒ තරම්ම ලේසි ප්‍රශ්නයක්නම් ඕක ප්‍රින්සිපල් කවදාවත් අහන්නෙ නෑ. දැන් ඔය කළුගඟ කියල කිවුවට ඕකේ වතුර කළු පාටයැ?

සියගණනක කණ්ඩායමක් වුවද පිරිස මීයට පිම්බාක් මෙන් නිහඬය. ඒ අතරින් සිහින් හඬක් මතු විය.

"ඊස්ට්මන් වර්ණ"

ඒ, ඒ දිනවල තිරගත වූ ජනප්‍රිය වර්ණ චිත්‍රපටයක් ප්‍රචාරනයේදී පට්ට ගැසූ වචනයකි. සිහින් සිනා හඬක් පැතිර ගියේය. ඉදිරිපෙළ සිටි අනෙක් සිසුන්ට මෙන්ම මටද ඒ සිනාවට දායක වීමට නොහැකි විය.

"ධවල පත්‍රිකාව මොන පාටද කියල මෙතන කවුරු හරි දන්නවද?"

විදුහල්පතිවරයා නැවතත් සැරෙන් ඇසීය. සිනාහඬ නැවතී නැවතත් නිහඬතාව රජයන්නට විය.

"මේ තියෙන්නෙ ඔය කියන ධවල පත්‍රිකාව."

විදුහල්පතිවරයා සිය සාක්කුවට අත දමා කුඩා පොත් පිංචක් එළියට ගත්තේය.

"අම්මටහුඩු, තැඹිලි පාට!"

වහාම මගේ ඇස ගියේ එහි පිටකවරයේ පැහැයටය.

"හොඳ වෙලාවට කට පියාගෙන හිටියේ. කිවුවනම් වස නෝන්ඩිය."

"අද ගෙදර ගියහම මේක හොයාගෙන හොඳට කියවල බලන්න. ස්ට්‍රයික් කරන්න හේතුවක් තියෙනවනම් හෙට උදේට මටත් ඇවිත් කියන්න."

සිසුහු විදුහල්පතිවරයාගේ  කට දිහා බලාගෙන සිටිති.

"දැන් පන්ති වලට යන්න!"

අපි එකා පස්සේ එකා වැටී පන්ති වලට නැවත ගියෙමු. අපේ ධවල පත්‍රිකා විරෝධය එයින්ම නිමා විය.

මේ ධවල පත්‍රිකා විරෝධයට එක් වුනු සිසුහු දැන් හිස නිකට පැසුණු පුද්ගලයෝ වෙති. අපේ පාසැලේ ධවල පත්‍රිකා විරෝධය පහසුවෙන් නිමා කළ,  සාමාන්‍යයයෙන් හොඳ පරිපාලකයෙකු වූ, අපේ විදුහල්පතිතුමා මේ සිදුවීමෙන් වසර පහකට පසුව සිය සේවා කාලය තුළදීම හෘදයාබාධයක් වැළඳී සිය දිවිසැරිය නිමා කළේය.

ධවල පත්‍රිකා යෝජනා ඉදිරිපත් කිරීමට මුල් වූයේ එවකට ජේ ආර් ජයවර්ධන රජයේ අධ්‍යාපන ඇමතිව සිටි, වසර තිස්දෙකක තරුණ දේශපාලනඥයෙකු වූ රනිල් වික්‍රමසිංහයි. එවකට වයස මෙන් දෙගුණයකටත් වැඩි වයසකට එළැඹ සිටින රනිල් වික්‍රමසිංහ දැන් ශ්‍රී ලංකාවේ අගමැතිවරයාය.

ධවල පත්‍රිකා යෝජනාවලිය පුළුල් ජාතික අධ්‍යාපන ප්‍රතිපත්තියක් ලෙස සැලකිය හැකිය. මේ යෝජනාවලියේ සාධනීය අංග රැසක් තිබුණේය. එමෙන්ම, ටික දෙනෙකු එකතු වී හදන ජාතික ප්‍රතිපත්තියක ඕනෑ තරම් අඩුපාඩු තිබිය හැක. තවත් අංග සැබවින්ම සාධනීය අංග වුවත් නිශේධනීය අංග ලෙස බොහෝ දෙනෙකුට පෙනිය හැකිය. එවැන්නක්, පුළුල් ලෙස සාකච්ඡා වීමට ඉඩ හැරිය යුත්තේ ඒ නිසාය. ධවල පත්‍රිකා යෝජනා සම්බන්ධව මෙවැනි පුළුල් කතිකාවකට ඉඩක් ලැබුණේ නැත. එමෙන්ම, එහි සාධනීය අංග නිසි ලෙස 'මාකට් කිරීමක්'ද රජය පාර්ශ්වයෙන් සිදු නොවීය.

කෙසේවුවද, ධවල පත්‍රිකා යෝජනාවලියට විරුද්ධ වූ සරසවි සිසුන් ප්‍රධාන බලවේග ඒ විරෝධය සාර්ථකව මාකට් කළේය. ධවල පත්‍රිකාව මොන පාටදැයි නොදත් බොහෝ දෙනා ඒ විරෝධතාවන්ට එක් වූහ. අපේ පාසැලේ පැවති විරෝධය ඉහත අයුරින් අවසන් වුවද, රට පුරා පැවති ධවල පත්‍රිකා විරෝධී රැල්ල එතරම් පහසුවෙන් අවසන් නොවූ අතර අවසානයේදී ජයවර්ධන රජයට මේ යෝජනාවලිය අකුලා ගැනීමට සිදුවිය. (ඒ යෝජනා එකිනෙක පසුව හිමිහිට ක්‍රියාත්මක කෙරුණු බව වෙනම කරුණකි.)

ඉතිහාසය වෙනස් කළ නොහැකිය. එහෙත්, ඉතිහාසය පුනරාවර්තනය වේනම් ඉතිහාසයෙන් ඉගෙන ගත යුතු පාඩම් නොසලකා හැරිය නොහැකිය.

(Image: www.sundaytimes.lk)

අන්නාසි වලින් ප්‍රවේශම් වනු!

මා මුලින්ම පෞද්ගලික ඊමේල් ලිපිනයක හිමිකරුවකු වූයේ 1995දීය. එවකට මා සේවය කළ ආයතනය සතු වූ, සෙලින්කෝ ආයතනයෙන් ලබාගත් අන්තර්ජාල සම්බන්ධතා පැකේජය සමඟ නොමිලේ ccom.lk ඊමේල් ලිපින තුනක් ලැබෙන බවත්, ඒ තුනෙන් ආයතනයේ නමට සාදාගෙන තිබුණු කාටත් පොදු ලිපිනය පමණක් ප්‍රයෝජනයට ගෙන තිබුණු බවත් දැනගත් මම ඉතිරි දෙකෙන් එකක් මගේ නමට හදාගත්තෙමි. ඒ නිසා ආයතනයේ ප්‍රධාන විධායක නිලධාරියාටද නොතිබුණු සුවිශේෂී වරප්‍රසාදයක් භුක්ති විඳීමට මට හැකි විය. එවකට ටෙලිකොම් ආයතනය අන්තර්ජාල සේවා සැපයීමේ පුරෝගාමියා වී නොසිටි බව මගේ අනුමානයයි.

කෙසේවුවද, එම වසර අවසානයේදී මට මගේ නමට හොට්මේල් ඊමේල් ලිපිනයක්ද සාදා ගැනීමට හැකි විය. ඊමේල් භාවිතයේ පෙරළියක් ඇති කරමින් සබීර් සහ ජැක් විසින් නොමිලේ පෞද්ගලික ඊමේල් ලිපින ලබාදීමේ පුරෝගාමී කාර්යය නිල වශයෙන් දියත් කෙරුවේ 1996 ඇමරිකානු නිදහස් දවසේදී වුවත් ඊට මාස හත අටකට පෙර සිටම ඔවුන්ගේ පරීක්ෂණ සේවාවන් යටතේ ඊමේල් ලිපින නිකුත් කෙරුණේය. එවකට මා මයික්‍රොසොෆ්ට් සමාගමේ බීටා ටෙස්ටර් කෙනෙකු ලෙස ලියාපදිංචි වී සිටි නිසා ඒ හා අදාළ ෆෝරමයක සාකච්ඡාවකින් හොට්මේල් ගැන දැනගෙන මුලින්ම ලිපිනයක් ලබා ගත හැකි විය. හොට්මේල් ගිණුම සේවා ආයතනයකට සම්බන්ධ නොවූ නිසා රැකියා මාරු කරද්දී මේ ලිපිනය සෑහෙන කලක් අඛණ්ඩව භාවිතා කළ හැකි විය. මේ ඊමේල් සම්බන්ධතාව නිසා රටින් පිටත සිටි, පෞද්ගලිකව නොදන්නා 'යතුරු පුවරුවේ මිතුරි මිතුරියන්' කිහිප දෙනෙකුව ඇසුරු කිරීමේ අවස්ථාවද හිමි විය.

පදනමක් නැති වයිරල් ඊමේල් හතර අතට ෆෝර්වඩ් කිරීමේ ඉතිහාසය කෙතරම් පැරණිදැයි මා නොදන්නා නමුත් අද දක්වාත් සංසරණය වන එවැනි ඇතැම් ඊමේල් බොහොමයක්ම මා මුලින්ම කියවූයේ 1995/96 කාලයේදී බව මට හොඳින් මතක තිබේ. ඒ කාලයේදී බොහෝවිට මේ කතන්දර වල පසුබිම වූයේ ඇමරිකාවේ යම් ආයතනයක් හෝ ප්‍රදේශයකි.

ඉහත ආකාරයේ එක් ඊමේලයකින් කියවුනේ පැසිෆික් සාගරය මැද පිහිටි දූපතක් සහ මහාද්වීපික ඇමරිකාවෙන් පිටත පිහිටි ඇමරිකාවේ ප්‍රාන්තයක් වන හවායිහි සංචාරය කළ කැලිෆෝර්නියානුවෙකුට සිදුවූ බරපතල අකරතැබ්බයක් ගැනය. සිය සංචාරය අතරතුරදී ඔහු හවායි මුහුදු වෙරළක් යාබදව පිහිටි සංචාරකයින් ඉලක්ක කරගත් කුඩා වෙළඳසැලකින් අන්නාසි කෑල්ලක් මිලදී ගෙන ඇත. අන්නාසි කපද්දී වෙළෙන්දාගේ අතේ සුළු කැපුමක් ඇතිවූ බව මේ කැලිෆෝර්නියානුවා දැක්කත් ඔහු එය එතරම් ගණනකට ගෙන නැත. මේ වෙළෙන්දාට ඒඩ්ස් තිබී ඇති බවත් අන්නාසි යුෂ සමඟ මුසු වූ ඔහුගේ රුධිරය බිඳක් හේතුවෙන් තමන්ටද එච්අයිවී වයිරසය ශරීරගත වී ඇති බවත් කැලිෆෝර්නියානුවා දැනගන්නා විට ඔහු ප්‍රමාද වැඩිය.

පසුගිය වසර විස්ස තුළ මේ කතාවේ ඉන්දියානු, මැලේසියානු, ඉන්දුනීසියානු, අප්‍රිකානු හා ලතින් ඇමරිකානු ආදී විවිධ වර්ෂන්  වරින් වර ඊමේල් හරහා සංසරණය වනු මා දැක තිබේ. මේ කතාව මට යළි සිහිපත් වූයේ එච්අයිවී ආසාදිතයෙකු බවට සමාජයේ පැතිර පවත්නා මතය හේතුවෙන් අධ්‍යාපන ඇමතිවරයාගේ ගම්පළාතේම දරුවෙකුට කලාපයේ පාසැලක් ලබා දිය නොහැකි බව නියෝජ්‍ය කලාප අධ්‍යක්ෂවරයා පවසා ඇති බව දැකීමෙනි.

දරුවාගේ මව පවසන පරිදි දරුවා එච්අයිවී ආසාදිතයෙකු නොවේ. ඒ බව රුධිර පරීක්ෂණයකින්ද තහවුරු කරගෙන තිබේ. මවගේ ප්‍රකාශය අනුව පෙනෙන්නේ දරුවා ඇත්තටම එච්අයිවී ආසාදිතයෙකු වීනම් මේ තීරණය ඇය විසින් අපහසුවකින් තොරව පිළිගනු ඇති බවයි.

එච්අයිවී පිලිබඳ දැනුම අතින් ලංකාව තවමත් සිටින්නේ ඉතා පිටුපසිනි. පහතින් ඇත්තේ, 15-49 වයස් කාණ්ඩයේ විවාහක හෝ පෙර විවාහකව සිට ඇති කාන්තාවන් 14,692ක නියැදියක් යොදාගෙන සිදු කළ දීප ව්‍යාප්ත සමීක්ෂණයක ප්‍රතිඵල අනුව සක්‍රිය ලිංගික සම්බන්ධතා පැවැත්විය හැකි එම වයස් කාණ්ඩයේ කාන්තාවන්ගේ එච්අයිවී සම්බන්ධ දැනුම හා ආකල්ප පිලිබඳ සාරාංශයකි.

-එච්අයිවී ගැන අසාවත් නැති 8.2%ක් සිටී.
-බැලූ බැල්මටම නිරෝගී, සෞඛ්‍ය සම්පන්න පුද්ගලයෙකු ලෙස පෙනෙන අයෙකු එච්අයිවී ආසාදිතයෙකු විය හැකිය. මේ බව දන්නේ කාන්තාවන්ගෙන් 61.0%ක් පමණි.
-මදුරුවන් දෂ්ඨ කිරීමෙන් එච්අයිවී වෛරසය ශරීරගත නොවේ. මේ බව දන්නේ කාන්තාවන්ගෙන් 47.1%ක් පමණි.
-කිසියම් අද්භූත බලවේගයක් එච්අයිවී ආසාදනයට හේතුවක් විය හැකි බව 21.3%ක් සිතති.
-එච්අයිවී ආසාදිතයෙකු සමඟ කෑම බෙදාහදාගැනීම නිසා වෛරසය ශරීරගත නොවේ. මේ බව දන්නේ කාන්තාවන්ගෙන් 59.9%ක් පමණි.
-මවුකිරි මඟින් මවකගෙන් දරුවෙකුට එච්අයිවී වෛරසය සම්ප්‍රේෂණය විය හැකිය. මේ බව දන්නේ කාන්තාවන්ගෙන් 62.1%ක් පමණි. ඖෂධ භාවිතයෙන් මේ අවදානම පාලනය කළ හැකි බව දන්නේ 13.9%ක් පමණි.
-එච්අයිවී ආසාදිත පවුලේ සාමාජිකයෙකුට සාත්තු සප්පායම් කිරීමට සූදානමින් සිටින්නේ කාන්තාවන්ගෙන් 45.9%ක් පමණි.
-එච්අයිවී ආසාදිත වෙළෙන්දෙකුගෙන් එළවළු මිල දී ගැනීමට කාන්තාවන්ගෙන් 70.6%ක් සූදානම් නැත.
-එච්අයිවී ආසාදිත, එහෙත් නිරෝගී ගුරුවරියකට තවදුරටත් ඉගැන්වීමට ඉඩදියයුතුයැයි සිතන්නේ කාන්තාවන්ගෙන් 37.2%ක් පමණි.

මේ සමීක්ෂණය ඇමරිකානු ආධාර යටතේ දියුණු වෙමින් පවතින රටවල සිදුකෙරෙන සමීක්ෂණ මාලාවක ලංකාවේ පැවැත්වුණු මෑතකාලීනම සමීක්ෂණයයි. එය පැවැත්වුණු 2006/07 කාලයේ සිට ගතවුණු වසර කිහිපය තුළ දැනුමේ හා ආකල්ප වල කිසියම් වර්ධනයක් සිදුවී තිබීමේ ඉඩකඩක් ඇතත්, තත්ත්වයේ විශාල වෙනසක් සිදුවී ඇතැයි මා සිතන්නේ නැත. එච්අයිවී සම්බන්ධ දැනුම හා ආකල්ප අධ්‍යාපන මට්ටම සමඟ විශාල ලෙස වෙනස් වුවද, කොළඹ වැනි නාගරික දිස්ත්‍රික්ක වල හා උසස්පෙළ සමත් කොටස් අතර වුවද දැනුමේ හා ආකල්ප වල විශාල හිස්තැන් තිබේ.

ආප්ප කෑමෙන් පසු ආණ්ඩු පෙරලී ඇති බව වාර්තා වී ඇතත්, අන්නාසි කෑමෙන් පසු කිසිවෙකුට එච්අයිවී වයිරසය ශරීරගත වූ බවක් වාර්තා වී නැත. මෙවැනි "පොෂ්" ලෙස පෙනෙන අවිද්යාවන් පැතිරවීමට හිතාමතාම හෝ නොදැනුවත්ව බොහෝ විට වැඩි වශයෙන්ම දායක වන්නේ සාපේක්ෂව යම් උගත්කමක් ඇති අයයි.

(Images:www.onallcylinders.com, www.top10homeremedies.com)

මරණය කල් දමා ගත හැකිද?

පසුගිය ලිපියේ කතාකළ පරිදි ශ්‍රී ලාංකිකයින්ගෙන් 38%ක් පමණම මිය යන්නේ හෘදයාබාධ හෝ ආඝාත නිසාය. එනම්, හදවතේ හෝ මොළයේ ධමනියක් අවහිර වී රුධිර සැපයුම නැවතීම නිසාය. මෙසේ ධමනි අවහිර වීම වලක්වාගත හැකිනම් හෘදයාබාධ හා ආඝාත වලක්වාගත හැකිය. එය කිරීමට තරම් විද්‍යාව දියුණු නැත. එහෙත්, මෙසේ ධමනි අවහිරවීමේ ඉඩකඩ අඩු කරගැනීමට අපට හැකියාවක් තිබේ. එනයින්, හෘදයාබාධ හා ආඝාත ඇතිවීමේ ඉඩකඩ අඩු කර අපේක්ෂිත ආයු කාලය වැඩි කර ගැනීමට අපට පුළුවන.

රුධිරයේ කොලෙස්ටරෝල් මට්ටම සහ හෘදයාබාධ අතර ඉතා පැහැදිලි, හඳුනාගත් සම්බන්ධතාවයක් තිබේ. එහෙත්, එවැනි පැහැදිලි සම්බන්ධතාවයක් තිබූ පමණින් කොලෙස්ටරෝල් හෘදයාබාධ වලට හේතු වන බව ස්ථිරවම පැවසිය නොහැකිය. අප නොදන්නා තෙවන කරුණක් හෘදයාබාධ වලට මෙන්ම කොලෙස්ටරෝල්  මට්ටම ඉහළ දැමීමටද හේතුවනවා විය හැකිය. කෙසේවුවද, එවැනි යාන්ත්‍රණයක් ගැන හරියටම නොදන්නා බැවින් කොලෙස්ටරෝල්  මට්ටම පාලනය කිරීම මඟින් හෘදයාබාධ ඇතිවීම අවම කර ගැනීම සඳහා අපට උත්සාහයක් දැරිය හැකිය.

බොහෝ දෙනා දන්නා පරිදි, කොලෙස්ටරෝල් වල ප්‍රධාන සංඝටක තුනක් තිබේ. ඒ, LDL (ලෝ ඩෙන්සිටි ලිපෝ ප්‍රෝටීන්), HDL (හයි ඩෙන්සිටි ලිපෝ ප්‍රෝටීන්) හා ට්‍රයිග්ලිසරොයිඩ් (TG) යන සංඝටකයි. යමෙකුගේ රුධිරයේ මුළු කොලෙස්ටරෝල් ප්‍රමානය ඩෙසි ලීටරයකට මිලිග්‍රෑම් 200ක් හෝ ඊට වැඩිනම් සාමාන්‍යයෙන් වෛද්‍යවරයෙකු එහි සංයුතිය පරීක්ෂා කිරීමට නියම කරයි.

පරීක්ෂණාගාරයකදී මනින රුධිරයේ ඇති මුළු කොලෙස්ටරෝල් ප්‍රමාණය (TC) ඉහත කොටස් තුනේ එකතුවට සමාන නැත. මුළු කොලෙස්ටරෝල් ප්‍රමාණය සහ එහි සංඝටක අතර ඇති සම්බන්ධතාවය ආසන්න වශයෙන් මෙවැන්නකි.

TC = LDL + HDL + 0.2 TG

සාමාන්‍යයෙන් පරීක්ෂණාගාරයකදී රුධිරයේ ඇති LDL ප්‍රමාණය ඇත්තටම මනින්නේ නැත. ඉහත සමීකරණය භාවිතයෙන් එය ආසන්නව ගණනය කරගන්නවා පමණි. ඇතැම් විට LDL-C කියා (calculated) සඳහන් කරන්නේ ඒ නිසාය. සාමාන්‍ය මට්ටමේ කොලෙස්ටරෝල් ප්‍රමාණයක් ඇති අයෙකු හා අදාළව මේ සමීකරණය එතරම් වැරදි නැත.

මේ LDL නරක කොලෙස්ටරෝල් ලෙසත් HDL හොඳ කොලෙස්ටරෝල් ලෙසත් හැඳින්වේ. LDL මඟින් අවහිර කරන ධමනි HDL මඟින් පිරිසිදු කරන බව දැනට පිළිගැනෙන ප්‍රධාන ධාරාවේ දැනුමයි. මේ දැනුම මත රෝගියෙකුගේ LDL මට්ටම අඩු මට්ටමක පවත්වා ගැනීම සහ HDL මට්ටම වැඩි කර ගැනීම වෛද්‍ය වරයෙකුගේ ඉලක්කයයි. LDL වලට අමතරව ට්‍රයිග්ලිසරොයිඩ්ද ධමනි අවහිර කිරීමට උදවු කරන නිසා TG මට්ටම අඩුකරගැනීමද ඉලක්කයකි.

දැනට කොලෙස්ටරෝල් වැඩිකමෙන් පෙලෙන රෝගීන් විසින් වැඩිපුරම භාවිතා කරන ඖෂධය ඇටෝවැස්ටටීන් කැල්සියම්ය (atorvastatin calcium). එහි ජනප්‍රියම වෙළඳනාමය ලිපිටෝර්ය. ලිපිටෝර් මෙතෙක් ලෝකයේ වැඩිපුරම විකිනුණු ඔසුවකි. 1997 සිට 2012 දක්වා වසර 14.5ක කාලය තුල ලිපිටෝර් අලෙවිය සඳහා පේටන්ට් අයිතිය තිබුණු ෆයිසර් සමාගම ලැබූ ආදායම ඇමරිකන් ඩොලර් බිලියන 125 ඉක්මවයි. 2011 නොවැම්බර් 11 දින ෆයිසර් සමාගමේ පේටන්ට් බලපත්‍රය කල් ඉකුත් වීමෙන් පසුව තරඟකාරී සමාගම් විසින්ද වෙනත් සන්නාම යටතේ ඇටෝවැස්ටටීන් කැල්සියම් නිපදවීම ඇරඹුවේය. මේ 2012 මැද පමණ සිට මේ විකල්ප නිෂ්පාදන වෙළඳපොළට පැමිණීමත් සමඟ ෆයිසර් සමාගම ලිපිටෝර් විකුණා ලැබූ ආදායමෙන් හතරෙන් තුනක්ම ඔවුන්ට අහිමි වී තිබේ.

ලිපිටෝර් මඟින් රුධිරයේ LDL සැලකිය යුතු ලෙස අඩු කරන අතර HDL සුළු වශයෙන් වැඩි කරයි. ට්‍රයිග්ලිසරොයිඩ්ද තරමකට අඩුකරයි. කෙසේ වුවද, ලිපිටෝර් වල ජනප්‍රියත්වයට හේතු වූයේ එමඟින් රුධිරයේ කොලෙස්ටරෝල් අඩු කිරීම නොවේ. හෘදයාබාධ ඇතිවන සම්භාවිතාව අඩු කිරීමය. කොලෙස්ටරෝල් ප්‍රශ්නයක් වන්නේ හෘදයාබාධ හා කොලෙස්ටරෝල්  අතර ඇති සම්බන්ධතාවය නිසාය.

ලිපිටෝර් වලට හෘදයාබාධ සෑදීම වැළැක්විය නොහැකිය. එහෙත්, හෘදයාබාධයක් සෑදීමේ සම්භාවිතාව අඩු කළ හැකිය. මේ වන විට පර්යේෂණ 300කින් පමණ තහවුරු කරගෙන ඇති පරිදි ලිපිටෝර් මඟින් රුධිරයේ කොලෙස්ටරෝල් ප්‍රමාණය 37-58% කින් පමණ අඩු කරන අතර හෘදයාබාධයක් හැදීමේ ඉඩකඩ 25-45%කින් පමණ අඩු කරයි. වෙනත් අයුරකින් කිවහොත්, මරණය නියත වුවත්, අපට මුදල් ගෙවා මරණය කල් දමා ගත හැකිය.

කෙසේ වුවද, මෙය සූදුවකි. මුදල් ගෙවා දිගටම ලිපිටෝර් මිලදීගෙන පාවිච්චි කළත් හෘදයාබාධයක් සැදීමේ හැකියාව ඉවත් නොවේ. එය අඩුවනවා පමණි.

මිනිස් ජීවිතයක වටිනාකම ඉතා විශාලය. එහෙත්, එය අසීමිත නැත. ලිපිටෝර් වැනි රෝගයක් සෑදීමේ ඉඩකඩ අඩුකර ගැනීමට උදවු කරන (එහෙත් ඇතැම් එන්නත් මෙන් ඉතා ඉහල සම්භාවිතාවකින් රෝග නිවාරණය නොකරන) ඔසුවක් භාවිතා කිරීම වාසිදායක වන්නේ එසේ කිරීම නිසා වැඩි වන අපේක්ෂිත ආයු කාලයේ වටිනාකම ඔසුවේ මිලට වඩා වැඩිනම් පමණි. ඔසුවේ මිල ඉතා අධිකනම්, හෘදයාබාධයක් සෑදීමේ අවදානම ගැනීම වඩා වාසිදායකය. වෙනත් විදිහකින් කියනවානම්, ලිපිටෝර් මිල පැවති මිලට වඩා අඩු වීනම් තවත් බොහෝ දෙනෙකු වැඩි කලක් ජීවත් විය හැකිව තිබුණි.

ඒකාධිකාරය අහෝසි වීමෙන් පසුව ලිපිටෝර් මිල කලින් පැවති මිලෙන් හතරෙන් එකක් පමණ දක්වා පහත වැටී ඇත. එසේනම්, ෆයිසර් සමාගම පේටන්ට් බලපත්‍රය මඟින් ලැබුණු ඒකාධිකාරය නිසා විශාල ලාභයක් ලබා තිබේ.

මේ ලාභය අසාධාරණද?

කියවා නැත්නම්, පහත ඇති ලිපියත් කියවා තීරණය කරන්න.

ඔසු සමාගම් වල ඒකාධිකාරය බිඳහෙළිය යුතුද?

(Image: katanapen.wordpress.com)