රුපියලේ අගය වෙනස් වෙනකොට ණය ප්‍රමාණයට මොකද වෙන්නේ?

ඉහත ශීර්ෂය යටතේ වන යූටියුබ් වීඩියෝවක් මේ දවස් වල සංසරණය වෙනවා. මෙහි තිබෙන්නේ හර්ෂ ද සිල්වාගේ ප්‍රකාශයක් හා එයට අජිත් නිවාඩ් කබ්රාල් විසින් දක්වන ප්‍රතිචාරයක්.

එහි හර්ෂ ද සිල්වා මෙහෙම කියනවා.

"අපි හිතමු ඩොලර් දහයක ණයක් තියෙනවා කියලා. එතකොට රුපියල [ඩොලරය] 150යි කියමු. එතකොට 1500යි. ...දැන් අපි හිතමු රුපියල  [ඩොලරය] 160ට ගියා කියලා. එතකොට ඩොලර් ගෙවන්න තියෙන්නේ 100යි. හැබැයි රුපියල් වලින් බලන කොට රුපියල් 1600ක්. ...ඇත්ත වශයෙන්ම ණය වැඩි වෙලා නැහැ. ණය තියෙන්නේ 100මයි. රුපියල් වලින් මේක ගණන් හැදුවොත් 150 ඉඳල 160ට වැඩි වෙලා තියෙනවා."

අජිත් නිවාඩ් කබ්රාල්ගේ ප්‍රතිචාරය මෙවැන්නක්.

"හර්ෂ [ද] සිල්වා මන්ත්‍රී තුමා පාර්ලිමේන්තුවට ගියේ 2010දී. එතකොට රුපියලේ අගය තිබුණේ රුපියල් 111ක් හැටියට. එතකොට ඩොලර් 100ක් අරන් තිබුණනම් ආණ්ඩුවට ලැබුණේ 111 ගානේ 11,100යි. දැන් 2018දී ඒ සල්ලි ගෙවන්න යනවනම් ආණ්ඩුව ආණ්ඩුවට තියෙන්නේ ඩොලර් 100ක් ගන්න 171 ගානේ. එතකොට 17,100ක් ගෙවන්න ඕනෑ. එතකොට රුපියල් 6000ක් වැඩිපුර ගෙවන්න වෙනවා. දැන් මේ සිල්ව මහත්තයට අමතක වෙලාද ඕක?"

දැන් මේ දෙන්නගෙන් ඇත්ත කියන්නෙ කවුද? බොරු කියන්නෙ කවුද?

දෙන්නගෙන් එක්කෙනෙක්වත් බොරු කියන්නෙ නැහැ. නමුත්, මේ දෙන්නම කියන්නේ කතාවේ තමන්ට අවශ්‍ය කොටස විතරයි. දෙන්නම නොකියන කොටසකුත් මෙතැන තියෙනවා. සමහර විට මේ ප්‍රකාශ උපුටා ගත් තැන්වල මීට වඩා යමක් තිබෙනවා වෙන්න පුළුවන්. ඒ ගැන මම දන්නෙ නැහැ. එහෙම තිබුණත් නැතත්, අපි මේ වීඩියෝවේ දැකිය හැකි කොටස හා අදාළව කතා කරමු.

හර්ෂ ද සිල්වා කියන විදිහට ඔහු පෙන්වන උදාහරණයේදී ණය වැඩි වෙලා නැහැ. ඩොලර් 100ක ණය නොවෙනස්ව තියෙද්දී රුපියල් වලින් බැලුවහම එය වැඩියෙන් පෙනෙන එක පමණයි වෙලා තියෙන්නේ.

රජය ඩොලර් වලින් ගන්න ණය රුපියල් වලින් ගෙවන්න බැහැ. ඒ නිසා, මෙහිදී රුපියල් ගණනට වඩා වැදගත් වෙන්නේ ඩොලර් ගණනයි. ඒ අනුව, හර්ෂ ද සිල්වා කියන කතාව ඇත්ත.

නමුත්, මෙහි තිබෙන හර්ෂ ද සිල්වා නොකියන දෙය වන්නේ රජය විසින් ණය අරගෙන තිබෙන්නේ ඩොලර් වලින් වුවත් එය ආපසු ගෙවීමට අවශ්‍ය මුදල් හොයාගන්න රජය ඩොලර් වලින් ආදායමක් උපයන්නේ නැති බවයි.

රජය ආදායම් උපයන්නේ රුපියල් වලින්. ඒ නිසා, ණය ආපසු ගෙවන්න වෙළඳපොළෙන් ඩොලර් මිල දී ගන්න වෙනවා. හර්ෂ ද සිල්වාගේ උදාහරණයම ගත්තොත් ඩොලරය රුපියල් 150 ලෙස තිබෙද්දී ගන්න ඩොලර් 10ක ණයකින් රජයට ලැබෙන්නේ රුපියල් 1500ක් පමණයි. නමුත්, මේ මුදල ආපසු ගෙවන්න යන විට ඩොලරය රුපියල් 160 වෙලානම් ගෙවන්නේ ඩොලර් 100ම වුවත් ඒ වෙනුවෙන් වැඩිපුර රුපියල් 100ක් වැය කරන්න වෙනවා.

උදාහරණයක් විදිහට ගත්තොත් 2004 අන්තිමේදී ලංකාවේ මධ්‍යම රජයේ ණය ප්‍රමාණය ඩොලර් මිලියන 9,522ක්. ඩොලරය රුපියල් 104.61යි.

ඔය අවුරුද්දේ දෙසැම්බර් 26 වෙනිදා දවස ලංකාවේ කාටවත් අමතක වෙන්න විදිහක් නෑනේ. එදා සිදුවුනේ ලංකා ඉතිහාසයේ සිදුවුණු ඛේදජනකම ස්වභාවික විපත්තියක්.

කොහොම වුනත් ඔය කණගාටුදායක සිද්ධිය නිසා දිගින් දිගටම පැසවමින් ඔඩු දුවන ලංකාවේ ගෙවුම් ශේෂ තුවාලයටනම් තාවකාලිකව වුවත් අස්වැසිල්ලක් ලැබුණා. සුනාමි ආධාර ලෙස ලැබුණු විදේශ විණිමය, ණය වාරික කපා හැරීම් හා ආපසු අය කරගැනීම් කල් දැමීම වගේ හේතු නිසා 2005 අවුරුද්දේ මුල හරියේදී ලංකාවේ ගෙවුම් ශේෂය මත වන පීඩනය අඩු වෙලා වසර අවසාන වෙද්දී ඩොලරයක අගය රුපියල් 102.12 දක්වා 2.49කින් පහළ ගියා.

ඒ වගේම 2005 අවුරුද්දේදී ලංකාවේ මධ්‍යම රජයේ විදේශ ණයත් ඩොලර් මිලියන 9,368 දක්වා ඩොලර් මිලියන 155කින් පහළ ගියා. ඒ කියන්නේ, ඩොලර් මිලියන 155ක ණය ආපසු ගෙවුවා. අවුරුද්ද අන්තිමට තිබුණු ඩොලරයක මිල අනුව මේ මුදල රුපියල් මිලියන 15,807ක්. නමුත්, අවුරුද්ද මුල තිබුණු ඩොලරයක මිල අනුව බැලුවොත් ඊට වඩා රුපියල් මිලියන 385ක් වැඩියි.

මේ අනුව බැලුවහම රුපියල ශක්තිමත් වීම නිසා රජයට රුපියල් මිලියන 385ක වාසියක් අත් වුනු බව කියන්න පුළුවන්. ඒ අනුව, 2005 අවුරුද්දට අදාළව අජිත් නිවාඩ් කබ්රාල්ගේ තර්කය නිවැරදියි.

හැබැයි අජිත් නිවාඩ් කබ්රාල්ගේ තර්කය නිවැරදි වන්නේ මේ සහස්‍රය සැලකුවොත් 2005 අවුරුද්දට පමණයි. මොකද මේ විදිහට රුපියල ශක්තිමත් වීම වාසියක් වෙන්නෙත්, රුපියල අවප්‍රමාණය වීම අවාසියක් වෙන්නෙත් රජය ණය ආපසු ගෙවනවනම්නේ!

සුනාමිය නිසා ගොඩ ගිය අවුරුද්දෙන් පස්සේ පහුගිය ආණ්ඩුව හෝ මේ ආණ්ඩුව යටතේ කිසිම අවුරුද්දකදී ශුද්ධ වශයෙන් බැලුවහම මධ්‍යම රජයේ ණය ආපසු ගෙවල නැහැ. හර්ෂ ද සිල්වා වගේම අජිත් නිවාඩ් කබ්රාලුත් නොකියන කතාව ඕකයි. හැම අවුරුද්දකම කරල තියෙන්නේ තවතවත් ණය අලුතින් ගන්න එකයි.

රජයට වෙළඳපොළෙන් වැඩි මිලට ඩොලර් ගන්න එක අවාසියක් වෙන්නේ ණය ආපසු ගෙවනවනම්. නමුත්, රජය දිගින් දිගටම කරන්නේ අලුතින් ඩොලර් ණය අරගෙන වෙළඳපොළේ විකුණන එකයි. එහෙම විකුණද්දී ඩොලර් එක ඉහළ යන තරමට රජයට වාසියි. රුපියල ශක්තිමත් වීම අවාසියි.

උදාහරණයක් විදිහට 2010 අවුරුද්දේදී රුපියල් 114.38 සිට රුපියල් 110.95 දක්වා රුපියල් 3.43කින් ඩොලරයක මිල පහළ ගියා. නමුත්, එහෙම වුනේ ලංකාවේ ආනයන ආදායම් ඉක්මවා අපනයන ආදායම් ඉහළ යාම වගේ ස්වභාවික හේතුවකින් නෙමෙයි. මධ්‍යම රජය විසින් ඩොලර් 2,856ක විදේශ ණය අරගෙන එයින් සෑහෙන කොටසක් විදේශ විණිමය වෙළඳපොළට මුදා හැරීම නිසා.

මේ ඩොලර් 2,856ක මුදලේ රුපියල් වටිනාකම 110.95 ගණනේ බැලුවොත් රුපියල් මිලියන 316,908ක්. නමුත්, රුපියල 114.38 මට්ටමේම තිබුණානම් රජයට තවත් රුපියල් මිලියන 9,797ක් ලැබෙනවා. රුපියල ශක්තිමත් වීම නිසා වුණේ ඒ මුදල රජයට නොලැබී යාමයි.

දිගින් දිගටම වැඩි වැඩියෙන් විදේශ ණය ගැනීම හොඳ දෙයක් හෝ අප අනුමත කරන දෙයක් නෙමෙයි. නමුත්, ප්‍රායෝගික තත්ත්වයන් යටතේ ලංකාවේ සිදු වන්නේ එයයි. එහෙම නැතුව ණය ආපසු ගෙවීමක් කොහෙත්ම සිදු වන්නේ නැහැ.

මධ්‍යම රජය විසින් විදේශ ණය ආපසු ගෙවන්න වෙළඳපොළෙන් වැඩි මිලට ඩොලර් මිල දී ගන්නවානම් ඩොලරයක මිල ඉහළ යාම අවාසියක්. නමුත්, මධ්‍යම රජය විසින් කරන්නේ අලුත් ඩොලර් ණය අරගෙන ඒ ඩොලර් වෙළඳපොළේ විකුණන එකයි. ඒ නිසා, ඩොලරයක මිල ඉහළ යන තරමට මධ්‍යම රජයට ලැබෙන රුපියල් ප්‍රමාණය ඉහළ ගිහින් බදු වැඩි කර මුදල් හොයන්න තිබෙන අවශ්‍යතාවය පහළ යන එකයි වෙන්නේ.

පසුගිය 2017 අවුරුද්දේදී රුපියල අවප්‍රමාණය වීම නිසා ණයට ගත් ඩොලර් විකිණීමේදී රජයට ලැබුණු අමතර මුදල් ප්‍රමාණය රුපියල් මිලියන 11,782ක්. ඊට පෙර අවුරුදු බැලුවත් දැකිය හැක්කේ වාසියක්.

මේ අවුරුද්ද ඇතුළත ඩොලරයක මිල අඩු වශයෙන් රුපියල් 20කින් වැඩි වනු ඇතැයි සිතමු. ඒ අතර මධ්‍යම රජයේ ණය ඩොලර් බිලියන 2.5කින් වැඩි වනු ඇතැයි සිතමු (මේ ගණන් දෙකම මීට වඩා බොහෝ වැඩි විය හැකියි). ඒ කියන්නේ රුපියල අවප්‍රමාණය වීම හේතුවෙන් රජයට මේ අවුරුද්දේ අඩු වශයෙන් රුපියල් බිලියන 50ක් වැඩිපුර ලැබෙනවා කියන එකයි.