එක පියෙකුගෙ දරු කැල ලෙසිනා...

මහා පරාක්‍රමබාහු රජු ලංකාවේ රාජ්‍ය කරන කාලයේදී මොන්ගෝලියාවේ ගෝත්‍රයක ප්‍රධානියෙකුගේ දරුවෙකු ලෙස උපන් ජෙන්ඝීස් ඛාන්ට සිය මැදි වයස වන විට මොන්ගෝලියාවේ සියළු ගෝත්‍ර එක්සේසත් කිරීමටත්, වයස අවුරුදු 65ක්ව මියයන විට වත්මන් ආසියාවේ හා යුරෝපයේ විශාල භූමි ප්‍රදේශයක පැතිරුණු ලෝක ඉතිහාසයේ ලොකුම අධිරාජ්‍යයක් ගොඩ නැඟීමටත් හැකි විය. ජෙන්ඝීස් ඛාන්ගේ අනුප්‍රාප්තිකයින් විසින් තවදුරටත් පුළුල් කෙරුණු මේ අධිරාජ්‍යය තුදුස්වන සියවසේ මුල තෙක්ම මෙසේ තනි අධිරාජ්‍යයක් ලෙස පැවති අතර ඉතිහාසයේ විවිධ පාලකයින් විසින් ගොඩනඟා ඇති අධිරාජ්‍යයන් අතරින් එය ප්‍රමාණයෙන් දෙවැනි වන්නේ අප වඩා හොඳින් දන්නා ඉංග්‍රීසි අධිරාජ්‍යයට පමණි.

යුද්ධ හෝ අධිරාජ්‍ය ගොඩනැඟීම් කවර කලෙකවත් මනුෂ්‍ය සංහතියේ යහපත පිණිස හේතු නොවීය. ඒ අතරින්ද, රාජ්‍යතාන්ත්‍රික උපක්‍රම හරහා ගොඩනඟාගන්නා අධිරාජ්‍යයන්ට සාපේක්ෂව තනිකරම බලය යොදා යටත් කරගැනීම මඟින් අධිරාජ්‍යයන් ගොඩනැඟීම වඩා විනාශකාරීය. ජෙන්ඝීස් ඛාන් සිය අධිරාජ්‍යය ගොඩනැඟීම පිණිස හැමවිටම වාගේ යොදාගත්තේ දෙවන ක්‍රමයයි. තමන්ට ප්‍රතිරෝධයක් දක්වන ජන කණ්ඩායම් මුළුමනින්ම සමූලඝාතනය කර දැමීම හා කාන්තාවන් දූෂණය කිරීම ජෙන්ඝීස් ඛාන්ගේ යුධ ක්‍රමෝපායයේ අවියෝජනීය කොටසක්ව පැවතී ඇති බව පෙනේ.

අළුතින් යටත් කරගන්නා ප්‍රදේශවල කාන්තාවන්ගෙන් "හොඳම කොටස" මුලින්ම වෙන් කර ගෙන ඇත්තේ ජෙන්ඝීස් ඛාන් විසිනි. මෙහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස ජෙන්ඝීස් ඛාන්ට දාව ඉපදී ඇති දරුවන් ගණන 1000-2000 අතර ප්‍රමාණයක් ලෙස සැලකේ. ජෙන්ඝීස් ඛාන්ගේ දරුවෝද, කුබ්ලායි ඛාන් වැනි මුණුපුරෝද මේ පිළිවෙත ඉදිරියට ගෙන ගියහ. මෙහි අවසාන ඵලය ලෙස, අද වන විට ලෙස ජෙන්ඝීස් ඛාන්ගෙන් පැවතෙන්නෝ විශාල ගණනකි.

පිරිමි දරුවෙකු පිළිසිඳ ගැනීමේදී වයි-ක්‍රොමසෝමය උරුම විය හැක්කේ පියාගෙන් පමණි. මේ නිසා යම් පුද්ගලයකුගේ වයි-ක්‍රොමසෝමය අධ්‍යයනය කිරීමෙන් ඔහුගේ පීතෘ පාර්ශ්වයීය සම්භවය ගැන දැනගත හැකිය. ටික කලකට පෙර සිදු කෙරුණු මෙවැනි අධ්‍යයනයකදී හෙළිවූ කරුණක් වූයේ, සාමාන්‍යයෙන් ජනගහණයක එක සමාන වයි-ක්‍රොමසෝම දෙකක් හමුවීම සුලභ සිදුවීමක් නොවුණත් තෝරාගත් නියැදියේ විශාල පිරිසක් සතුව එක්තරා සුවිශේෂී වයි-ක්‍රොමසෝමයක් ඇති බවයි. 2003 වසරේදී පළ කෙරුණු මේ පර්යේෂණ පත්‍රිකාවට අනුව  පැරණි මොන්ගෝලියානු අධිරාජ්‍යයට අයත් ප්‍රදේශ වල ජනගහණයෙන් 8%කටම ඇත්තේ මේ එකසමාන වයි-ක්‍රොමසෝමයයි. මෙය ලෝක ජනගහණයෙන් 0.5%කට ආසන්න ප්‍රමාණයකි. ආකෘති මඟින් පෙනෙන පරිදි මේ වයි-ක්‍රොමසෝමය මෙසේ ව්‍යාප්ත වීමේ මූලාරම්භය ජෙන්ඝීස් ඛාන් ජීවත් වූ කාලයට ආසන්නය.

ඉහත අධ්‍යයන ප්‍රතිපලය අනුව ඔවුන්ගේ නියැදිය අහඹු නියැදියක්ය යන උපකල්පනය මත ලෝකයේ සෑම 200කින් එක් අයෙකුම ජෙන්ඝීස් ඛාන්ගෙන් පැවතෙන්නෙකි. පසුව සිදු කෙරුණු වෙනත් අධ්‍යයන අනුව, මෙසේ වත්මන් ලෝක ජනගහණය තුළ තමන්ගේ ජාන විශාල ලෙස නියෝජනය කරන එකම ඓතිහාසික චරිතය ජෙන්ඝීස් ඛාන් පමණක් නොවේ. 2005දී පළවූ අධ්‍යයනයක් මඟින් චින් රජපෙළපතේ (Qing Dynasty) සාමාජිකයෙක්ද, තවත් අධ්‍යයනයකින්  අයර්ලන්තයේ Uí Néill/ O'Neill වාසගම් දරන අයගේ ආදිතමයෙක්ද මේ අයුරින් හඳුනාගෙන තිබේ.

ලෝකය ඉදිරියට යද්දී මෙසේ වැඩි වශයෙන් ශේෂ වන්නේ යහපත් මිනිසුන්ගේ ජාන නොවේ. හොඳින් හෝ නරකින් අනෙක් මිනිසුන් සමඟ තරඟකර ජය ගන්නා අයගේ ජානයි.

(උඩම ඡායාරූපය ලබාගත්තේ අන්තර්ජාලයෙනි. මෙය උලන් බතාර්හි ඇති ජෙන්ඝීස් ඛාන් ස්මාරකයකි. එම ස්ථානයේම සාදා ඇති පහළ ඡායාරූප වල ඇති ඉතිරි ස්මාරක ඉකොනොමැට්ටා විසින් වසර කිහිපයකට පෙර ගත් ඒවාය. සමාජවාදය බිඳ වැටීමෙන් පසු නැවතත් ජෙන්ඝීස් ඛාන් මොන්ගෝලියානු ජාතික වීරයෙකු ලෙස සැලකුම් ලබයි.)

බවලත්තු හොයන බලවත්තු

දේශපාලන, ව්‍යාපාරික, වෘත්තීය, මිලිටරි හා කලා ක්ෂේත්‍ර ඇතුළු බොහෝ ක්ෂේත්‍ර වල සිවිල් බලයක් ගොඩ නඟාගෙන සිටින පුද්ගලයින්ගේ විවාහ සංස්ථාවෙන් පිට අනිසි සබඳතා ගැන තොරතුරු වරින් වර කරලියට පැමිණේ. එසේ නොපැමිණියද, මෙවැනි 'ලොක්කන්' බොහෝ දෙනෙකු මලින් මලට පියඹා තුඩින් තුඩග රොන් ගැනීම සිය ජීවිතයේ ප්‍රමුඛ කාර්යයක් බවට පත් කරගෙන සිටින බව බොහෝ දෙනෙකුට රහසක් නොවේ.

ලංකාවේදීනම් මෙවැනි හැසිරීම් සාමාන්‍යයෙන් මෙවැනි සිවිල් බලයක් ඇති ලොක්කන්ගේ වෘත්තීය ජීවිතය අවදානමට ලක් නොකරයි. ඒ නිසා, එවැනි චර්යාවන් පාලනය කිරීමට විශාල පෙළඹුමක් ඇති නොවීම පුදුම සහගත දෙයක් නොවේ.

ඇමරිකාවේදී මෙවැනි සිදුවීම් මෙවැනි 'ලොක්කෙකුගේ' වෘත්තීය ජීවිතය අවදානමෙහි හෙලීමේ වැඩි සාපේක්ෂ ඉඩකඩක් තිබේ. එහෙත්, එවැනි තත්ත්වයක් යටතේ වුවද තහනම් රස සොයමින් අන් මල් වල රොන් ගන්නට පෙළඹෙන්නෝ නොඅඩුය.

බිල් ක්ලින්ටන් හා මොනිකා ලෙවින්ස්කි ගැන නොදන්නා අය ඇත්නම් ඒ ඉතා අඩුවෙනි. ලෝක බැංකු සභාපතිව සිටි පෝල් වුල්ෆොවිට්ස්ට සිය තනතුරෙන් ඉල්ලා අස් වීමට බල කෙරුණු ශාහා රිසා සමඟ වූ සම්බන්ධතාවයද බොහෝ දෙනාට අමතකව තිබිය නොහැකිය. ව්‍යාපාරික ලෝකයෙහි, හැව්ලට්-පැකාර්ඩ්හි හිටපු ප්‍රධාන විධායක නිලධාරී මාක් හර්ඩ් මෙන්ම, බෝයිංහි ප්‍රධාන විධායක නිලධාරී වූ හැරී ස්ටෝන්සයිපර්ටද රස්සා නැති කරගන්නට වුනේ මෙවැනිම අනියම් සම්බන්ධතා නිසාය. මේ කිසිවකු මේ අවදානම් නොදත්තෝ නොවූහ. එසේනම්, ඔවුන් අනියම් සබඳතාවක් වෙනුවෙන් මෙසේ සිය වෘත්තීය  අනාගතයම පරදුවට තබන්නට තරම් 'මෝඩ වෙන්නේ' ඇයි?

පළමුව, අප විමසා බැලිය යුත්තේ මෙය ඇත්තටම සිවිල් බලවතුන්ගේ සුවිශේෂී චර්යාවක්ද යන්නයි. ලංකාවේ ප්‍රසිද්ධ පුද්ගලයෙකුගේ මෙවැනි චර්යාවක් ගැන සමාජ ජාල වල පුවතක් සංසරණය වන බොහෝ විට දක්නට ලැබෙන සුලභ ප්‍රතිචාරයක් වන්නේ මෙවැන්නකි.

"දැන් ඕක ලොකු ප්‍රශ්නයක් වෙලා තියෙන්නේ xxx කරපු නිසා. ඕක සාමාන්‍ය කෙනෙක් කළානම් කවුරුවත් කතා කරන්නෙවත් නැහැ."

ඇත්තටම මෙතැන තියෙන්නේ සිවිල් බලවතුන්ගේ පෞද්ගලික ජීවිත හාරා ඇවිස්සීමට සාමාන්‍ය පුද්ගලයින්ට ඇති කුතුහලය නිසා ජනමාධ්‍ය මඟින් එවැනි සිද්ධීන්ට වැඩි ප්‍රචාරයක් දීම නිසා ඇති වන තත්ත්වයක්ද?

නෙදර්ලන්තයේ ටිල්බර්ග් හා ග්‍රොනින්ගන් සරසවි වල ජොහිස් ලැමර්ස් ඇතුළු පර්යේෂණ කණ්ඩායමක් විසින් 2010දී පලකළ පර්යේෂණ පත්‍රිකාවකට අනුව මෙය එවැනි තත්ත්වයක් නොවේ. වෘත්තිකයින් 1,561 දෙනෙකු යොදාගෙන සිදු කළ මේ පර්යේෂණයෙන් පෙනී යන්නේ සිවිල් බලය වැඩිවන තරමට අනියම් සම්බන්ධතා සඳහා වන පෙළඹුම වැඩි වන බවයි. එහෙම වෙන්නෙ ඇයි?

මේ සඳහා පරිනාමීය මනෝවිද්‍යාවෙහි පැහැදිලි කිරීමක් තිබේ. පරිනාමීය මනෝවිද්‍යා විශ්ලේෂනයක් බොහෝ විට පදනම් වන මූලික ගොඩනැඟුම් වලින් එකක් වන්නේ වර්ගයා බෝ කිරීමේ කාර්යයහිදී ස්ත්‍රීන් හා පුරුෂයන් අතර ඇති ජීවවිද්‍යාත්මක හැකියාවන්ගේ අසමමිතියයි.

නිවුන් දරු උපත් සිදු නොවුවහොත්, ගැහැණියකට සාමාන්‍යයෙන් දස මසක් තුළ එක් දරුවෙකුට වඩා බිහිකළ නොහැක. දරුවෙකු පිළිසිඳගත් තැන් සිට එම දරුවා බිහිවන තුරුත්, තවත් කෙටි කාලයක් යන තුරුත් නැවත දරුවෙකු බිහි කිරීමට දායක වීමට ඇයට ජීව විද්‍යාත්මක බාධාවක් තිබේ. ඒ නිසා, ප්‍රශස්ත තත්ත්වයන් යටතේ වුවත් ගැහැණියකට සිය ජීවිත කාලය තුළ දරුවන් සියයකට වඩා බිහි කිරීමේ ජීව විද්‍යාත්මක හැකියාව නොගිණිය හැකි තරම් කුඩාය. දැනට පවතින වාර්තා අනුව මෙතෙක් වැඩිම දරුවන් ගණනක් බිහි කර ඇති ෆියදෝර් වසිලියෙව්ගේ පළමු බිරිඳ විසින් බිහිකර ඇති දරුවන් ගණන 69කි. ගැහැණියක ලිංගික සබඳතා පවත්වන සහකරුවන් ගණන කොපමණ වැඩි වුවද මේ සීමාව ඉහළ නොයයි.

පිරිමින් හා අදාළව ඇත්තේ මෙයට වඩා බොහෝ වෙනස් තත්ත්වයකි. පිරිමියෙකුට අවශ්‍ය පමණ ලිංගික සහකාරියන් සිටීනම් දිනකට දරුවන් ගණනාවක් වුවද බිහි කිරීමේ හැකියාව තිබේ. දරුවන් සියය ඉක්මවා බිහිකළ පිරිමින් ගැන වාර්තා සැලකිය යුතු ප්‍රමාණයක් තිබේ. මොරොක්කෝවේ ඉස්මයිල් ඉබන් ශරීෆ් විසින් අඩු වශයෙන් දරුවන් 867 දෙනෙකුද, ජෙන්ගීස් ඛාන් විසින් දරුවන් 1000-2000 අතර ප්‍රමාණයක්ද බිහි කිරීමට දායක වී ඇත. මේ ජීව විද්‍යාත්මක වෙනස ගැහැණුන් හා පිරිමින්ගේ ඇතැම් චර්යාත්මක වෙනස්කම් පැහැදිලි කරයි.

වෙනත් ඕනෑම සතෙකුට මෙන්ම මිනිසෙකුටද සිය වර්ගයා වැඩි වැඩියෙන් බෝ කිරීම සඳහා ස්වභාවික ජීව විද්‍යාත්මක තෙරපුමක් තිබේ. එය ජාන වලින්ම එන්නකි. පිරිමියෙකුට මෙය වඩාත්ම සාර්ථක ලෙස කළ හැක්කේ හැකි පමණ කාන්තාවන් සමඟ කැමැත්තෙන් හෝ බලහත්කාරයෙන් ලිංගිකව එක් වීමෙනි. එහෙත්, ඒ සඳහා අවශ්‍ය පමණ සහකාරියන් නොමැති නිසා පිරිමින්ට අනෙක් පිරිමින් සමඟ තරඟ කිරීමට සිදුවේ.

ඉතිහාසයේ වැඩි කාලයක් සහකාරියන් ලබා ගැනීමේ තරඟයෙන් ජයගත්තේ ශරීර ශක්තියෙන් වැඩි අයයි. මේ නිසා ශරීර ශක්තිය වැඩි, උස මහත පිරිමින්ට දරුවන් හදන්නට එතරම් ශරීර ශක්තියක් නැති පිරිමින්ට වඩා වැඩි අවස්ථාවන් ලැබුණේය. ඒ නිසා කාලයත් සමඟ උස මහත පිරිමින්ගෙන් පැවතෙන්නෝ වැඩි වූහ. සාමාන්‍යයෙන් පිරිමින්ට වඩා ගැහැණුන් උසින් අඩු මේ නිසාය.

යම් ගහණයක සිටි ශක්තිමත් පිරිමි ගැහැණුන් හා එක්වූයේ හැමවිටම ඔවුන්ගේ කැමැත්තෙන්ම නොවේ. මෙය බොහෝ විට බලහත්කාරයෙන්ද සිදු විය. පිළිසිඳ ගැනීම සිදු වූයේ කැමැත්තෙන් එක්වීමෙන් වුවද, නොවුවද ගැබ්බර වන කාන්තාවකට දරුවා බිහි කර ලොකු මහත් කරන්නට සිදු වූ නිසා ස්ත්‍රී දූෂකයින්ගේ ජාන ගහණයෙන් ඉවත් නොවීය. ඒ නිසා, අඩු වැඩි වශයෙන් අප සියල්ලෝම ස්ත්‍රී දූෂකයන්ගෙන් පැවතෙන්නෝය.

ඉහත ප්‍රවාදය අනුව, මිනිස් ගහණයක තිබිය යුත්තේ කුකුළු කොටුවක වැනි තත්ත්වයකි. එය එසේ නොවී එක් සහකරුවෙකු සමඟ කුටුම්භයක් හදන තැනකට මිනිසුන් යොමු වුණේ ඇයි?

පිරිමින් හා අදාළ තත්ත්වය ඉහත පරිදි වුවත් ගැහැණුන් සම්බන්ධව එය එසේම නොවීය. සහකරුවන් වැඩි වූ පමණින් ගැහැණුන්ට ඉහත ආකාරයේ වාසියක් නොලැබේ.

පිරිමියෙකු විසින් ගැහැණියක ගැබ්බර කිරීමෙන් පසු ඔහුගේ කාර්යය අවසන් වුවද ඇයගේ කාර්යය එතැනින් අවසන් නොවේ. ඇගේ ජාන ඉදිරියට ගෙන යා හැක්කේ මේ කළලය ප්‍රවේශම් කරගෙන, නිරෝගී දරුවෙකු බිහි කර එම දරුවා දරුවන් බිහි කරන තෙක් රැක ගත හැකි වුවහොත් පමණි.

මේ තත්ත්වය පිරිමින්ටද අදාළ වුවත් එය බලපාන්නේ එකම අයුරින් නොවේ. ගැබ්බර කළ කාන්තාව නිරෝගී දරුවෙකු බිහි නොකළහොත් ඔහුගේ ආන්තික පිරිවැය විනාඩි පහක දහයක කාලයයි. එහෙත්, ගැහැණියට එය වසරක පමණවත් කාලයකි. ඒ නිසා, ගැබ්බර වූ පසු ගැබ රැක ගැනීමට ගැහැණියකට ඇති උවමනාව පිරිමියෙකුට නැත.

දරුවෙකු සැදීමේ ජීව විද්‍යාත්මක කාර්යයේදී ගැහැණියක ගෙවන මිල පිරිමියෙකු ගෙවන මිලට වඩා ඉතාම විශාලය. ඒ අතරම, සහකරුවන් තෝරා ගැනීමේ තරඟයෙන් ජය ගන්නා පිරිමින්ට සිය ජාන ඉදිරියට ගෙන යන්නට විශාල ඉඩකඩක් ඇතත් මේ තරඟයෙන් පැරදෙන බොහෝ පිරිමින්ට සිදු වන්නේ සහකාරියන් නොමැතිව වේලෙන්නටය. මෙවැනි තත්ත්වයක් දෙපාර්ශ්වයකටම වාසි සලසන ගණුදෙනුවකට ඉඩකඩ සලසයි.

සහකාරියන් සඳහා ඇති ඉල්ලුම තරමට සැපයුමක් නැති නිසා ගැහැණුන්ට මිල ඉහළ දැමීමේ හෙවත් ගණන් ඉස්සීමේ හැකියාවක් තිබේ. මේ අනුව, ගැහැණිය පිරිමියාට මිලක් නියම කරයි. ඒ සිය දරුවා ලොකු මහත් කර ගැනීමට උදවුවකි. එසේ වැඩිපුර උදවු කරන, ගැහැණියට වැඩි සම්පත් සැපයීමේ හැකියාවක් ඇති පිරිමින්ට දැන් සහකාරියන් සොයා ගැනීමේ වැඩි අවස්ථා හිමි වේ.

කෙසේ වුවද, මෙතැනදීත් වැඩි අවස්ථා ඇත්තේ වඩා ශක්තිමත් පිරිමින්ටය. ඔවුන්ට දඩයම් කිරීමේ හෝ වෙනත් අයුරකින් සම්පත් ජනනය කිරීමේ හැකියාව වැඩිය. ඒ නිසා, ඔවුන්ට සහකාරියන් වැඩි ගණනක් හිමි වේ. නමුත්, සහකාරියන් ගණන වැඩි වෙද්දී සීමිත සම්පත් ප්‍රමාණය වැඩි දෙනෙකු අතර බෙදන්නට සිදුවන නිසා සහකාරියන් අසීමිත ලෙස වැඩි කර ගැනීමේ හැකියාවක් නැත. මේ හේතුවෙන්, වැඩි උසමහත නැති පිරිමින්ටත් සහකාරියක් සොයා ගැනීමට යම් ඉඩකඩක් සැලසේ.

කෙසේ වුවද, අවසාන වශයෙන්ද තමන් සතු සහකාරියන් ගණනින් පිරිමියා තෘප්තිමත් වීමක් සිදු නොවේ. සම්පත් හිඟය ඔහුව එතැනට තල්ලු කරයි. බොහෝ පිරිමින්ට වෙන්නේ තමන්ගේ සහකාරිය රැක ගැනීම සඳහා ඇයට විශ්වාසවන්තව සිටීමටය. වැඩිපුර හොයන්නට ගියොත් තියෙන එකත් නැති කර ගන්නට සිදු වේ.

ක්‍රීඩා, කලා, ව්‍යාපාරික හෝ දේශපාලන ක්ෂේත්‍රයකින් ඉදිරියට ගොස්  'පොරක්' වූ විට මේ අවදානම අඩුය. සම්පත් හිඟයක් නැති නිසා සහකාරියන් සොයා ගැනීම අපහසු නැත. ඒ නිසා තියෙන එක නැති වීමේ අවදානමක්ද නැත. ජෝහිස් ලැමර්ස් ඇතුළු පිරිස පෙන්වා දෙන පරිදි, සිවිල් බලවතුන් අනියම් සබඳතා වලට පෙළඹෙන්නේ මේ අවදානම ඉතා අඩු බවට ඔවුන් තුළ ආත්ම විශ්වාසය තහවුරු වී ඇති බැවිනි.

එසේනම්, ඉහත ආත්ම විශ්වාසයේ හා එයට පාදක වන සිය සිවිල් බලයේත් පදනම වන සිය වෘත්තීය ජීවිතයේ අනාගතය පවා කැප කර මෙවැනි සබඳතා සඳහා යොමු වන්නේ ඇයි?

මේ සඳහාද සරල පිළිතුරක් තිබේ. මිනිස්සු සිවිල් බලය ගොනු කර ගැනීමට උත්සාහ කරන්නේම සම්පත් සීමාවන් ඉක්මවා වැඩි සහකාරියන් පිරිසක් ඇසුරු කිරීමට ඇති ජීව විද්‍යාත්මක පෙළඹුම නිසාය. එසේනම්, ඉතා මහන්සියෙන් ගොඩ නඟා ගත් මේ  සිවිල් බලය යොදා ගත යුත්තේ වෙන මොන කෙහෙම්මලකටද?

(Image: www.youtube.com)

ලාංකික කතක් දූෂණය කළ නොබෙල් ත්‍යාගලාභියා

"මගේ හුදෙකලා වාසස්ථානය පිහිටියේ නගරයෙන් බැහැරවය. මෙය කුලියට ගෙන වාසයට පැමිණීමෙන් පසුව මම වැසිකිළිය පිහිටි තැන සොයා බැළුවෙමි. එය පෙනෙන තැනක නැත. ඇත්තටම එය තිබුණේ නාන කාමරය තිබෙන අහලකවත් නොවේ. නිවස පිටුපසය. මම විමතියෙන් එය පිරික්සා බැළුවෙමි. එය මැද විවරයක් සහිත ලී පෙට්ටියකි. මා කුඩා කාලයේදී, චිලියේ ගම්බද පෙදෙසකදී මෙයට තරමක් සමාන දෙයක් භාවිතා කෙරුණු බව මට සිහි විය. එහෙත්, අපේ වැසිකිළි මෙසේ හදා තිබුණේ ගැඹුරු ලිඳකට හෝ ගලා යන ජලය ඇති තැනකට ඉහළිනි. මෙහි ඒ වෙනුවට තිබුණේ ලී පෙට්ටියේ සිදුර යටින් තබා තිබුණු සරල, ලෝහ බාල්දියකි.

සෑම උදෑසනකම මේ බාල්දිය පිරිසිදුව තිබුණේය. එහෙත්, එහි අඩංගු වූ දේ අතුරුදහන් වූ ආකාරය මට තේරුම් ගත නොහැකි විය. එක් උදෑසනක මම වෙනදාට වඩා කලින් අවදි වුනෙමි. මෙතෙක් කල් සිදුව ඇති පුදුම සහගත දෙය එදින මට දැකගත හැකි විය.

අඳුරු පිළිමයක් මෙන් නිවස පිටුපසට පිය නඟමින් සිටියේ මෙතෙක් මා ලංකාවේදී දැක සිටි රූමත්ම ලඳයි. ඇය පරයා කුලයේ දෙමළ කතකි. ඈ ඉතා බාල වර්ගයේ රත් හා රන් පැහැ සාරියකින් සැරසී සිටියාය. නිරාවරණය වූ දෙවළලුකර බර ලෝහයකින් තැනූ වළලු පැළඳ සිටියාය. ඇගේ නාසය දෙපස කුඩා රත් පැහැ යමක් දිස්නය දෙමින් තිබුණේය. මේවා නොවටිනා සාමාන්‍ය වීදුරු කැබලි වන්නට ඇති වුවත්, ඇගේ රුවින් ඔප වැටුණු මේ වීදුරු කැබලි මට පෙනුණේ අගනා රතු කැට ලෙසිනි.

ඈ ගරු ගාම්භීර ලෙස වැසිකිළිය වෙත පිය මැන්නේ මා දෙස හොරැහින් හෝ නොබලමිනි. මා පසෙක සිටින බැව් තඹයකට මායිම් නොකරමිනි. අප්‍රසන්න මළ බාල්දිය හිස මත තබා ගත් ඈ දෙවඟනක ලෙස සෙමින් පා සොලවමින් අතුරුදහන් වූවාය.

ඇගේ දසුනින් මා කෙතරම් වශී වූවාද යත්, ඇගේ රැකියාව කෙතරම් පහත් එකක් වුවත්, මට ඈ මගේ සිතින් බැහැර කිරීම අපහසු විය. ලජ්ජාශීලී කැලෑ සතෙකු බඳු වූ ඈ අයිති වූයේ වෙනත් පැවැත්මකටය. වෙනත් ලොවකටය. මා ඇයට කතා කරන්නට උත්සාහ කළෙමි. එය නිෂ්ඵල කටයුත්තක් විය. ඇතැම් විට මා ඈ එන මඟ කිසියම් පළතුරක් හෝ සේද රෙද්දක් වැනි තිළිණයක් තබා බලා සිටියෙමි. ඈ නොදුටු සේ ඒවා පසු කර ගියාය. ඇගේ අඳුරු පැහැ පියකරු රුව විසින් ඈ නිරතව සිටි අගෞරවනීය කාර්යය කිසිවකු නොතකන රැජිනියක විසින් අභිමානයෙන් සිදුකරන වතාවතක් බවට පෙරළා තිබුණේය.

එක් උදෑසනක, මෙහි කෙළවරක් දකින්නට මම තීරණය කළෙමි. මම එක්වනම ඇගේ මැණික්කටුව දැඩිව අල්ලාගෙන ඇගේ දෑස් වෙත සෘජු බැල්මක් හෙළුවෙමි. මගේ මුව ගොළුව තිබුණේය. මුවෙහි මන්දහාසයකුදු නොමැතිව, මට ඇවැසි පරිදි ඇවැසි තැනකට ඇදගෙන යන්නට ඉඩ හැර නිසොල්මන්ව සිටි ඈ තවත් මොහොතකින් මගේ සයනය මත නිරුවත්ව සිටියාය. ඇගේ සිහින් ඉණ, පිරුණු නිතඹ හා සිනාසෙන තිසර තුඩු විසින් සිහි ගැන්වූයේ වසර දහස් ගණනක් පැරැණි දකුණු ඉන්දියානු පිළිමයෙකි. එය මිනිසකු පිළිමයක් සමඟ එක් වීමක් විය. මුළු කාලය තුළම ඈ කිසිදු ප්‍රතිචාරයක් නොදක්වමින් දෑස් පුළුල්ව විවර කරගෙන සිටියාය. ඈ මට කළ අවමන වැරදි නැත. මම මේ කටයුත්ත නැවත නොකළෙමි."

උඩින් ඇත්තේ නොබෙල් ත්‍යාගලාභියෙකුගේ ස්වයංලිඛිත චරිතාපදානයේ කොටසක පරිවර්තනයකි. මේ කොටස කියවීමෙන් පසු මෙහි සිදුවී ඇත්තේ ඉතා පහත් මට්ටමේ ස්ත්‍රී දූෂණයක් බව මටනම් පැහැදිලිව පෙනේ. මෙහිදී අදාළ ස්ත්‍රිය හා මේ පුද්ගලයා අතර ඇති දැවැන්ත සමාජ පරතරය ස්ත්‍රී දූෂකයා විසින් නිර්දය ලෙස සිය වාසිය පිණිස යොදා ගනී. ඒ සඳහා ඔහු පෙළඹවෙන හේතු මෙහි පැහැදිලිව ලියැවී තිබේ. මෙහිදී අදාළ කාන්තාව විසින් වචනයකින් තබා බැල්මකින් හෝ අනුබල දීමක් නොකරයි. ස්ත්‍රී දූෂකයා සිය කාර්යය කලක් තිස්සේ සැලසුම් කරන්නේ සතෙකුව උගුලකට හසු කර ගැනීමට තතනන දඩයක්කරුවෙකු ලෙසිනි. එහෙත්, ඈ උගුල වෙත පියමං නොකරයි. අන්තිමේදී ස්ත්‍රී දූෂකයා ව්‍යාඝ්‍රයෙකු සේ සිය ගොදුර වෙත කඩා පනී. ඔහුගේ සයනයේදීද ඈ පිළිමයක් සේ දෑස් අයාගෙන නිසොල්මනේ සිටිනු මිස වෙනත් කිසිදු ප්‍රතිචාරයක් නොදක්වයි.

මේ ස්ත්‍රී දූෂකයා වනාහී 1971 වසරේදී සාහිත්‍යය සඳහා නොබෙල් ත්‍යාගය දිනූ, පැබ්ලෝ නෙරුඩා යන ආරුඪ නමින් කාව්‍යකරණයේ යෙදුනු, රිකාඩෝ එලීසර් නෙෆ්ටලී රීස් බැසෝල්ටෝ (Ricardo Eliécer Neftalí Reyes Basoalto) නම් වූ චිලියානුවාය. පැබ්ලෝ නෙරුඩා ලෙස බොහෝ දෙනෙකු හඳුනන මේ පුද්ගලයා චිලී රාජ්‍යයේ සෙනෙට් සභිකයෙකු ලෙසද කටයුතු කර ඇති ප්‍රසිද්ධ කොමියුනිස්ට්වාදියෙකි. 1970දී චිලියේ ජනාධිපති ධුරය සඳහා නාමයෝජනා ලැබූවෙකි. චිලී රාජ්‍යය නියෝජනය කරමින් රටවල් ගණනාවකම කටයුතු කර ඇති රාජ්‍යතාන්ත්‍රිකයෙකි. ඔහු ඉහත ඔහු විසින්ම වාර්තා කර ඇති ස්ත්‍රී දූෂණය සිදු කරන්නේ එසේ ලංකාවේ රාජ්‍යතාන්ත්‍රිකයෙකු ලෙස කටයුතු කරමින් සිටියදීය.

මේ සිදුවීම ගැන මා මුලින්ම දැනගත්තේ අනූව දශකයේ මුල හෝ අසූව දශකයේ අග රාවය හෝ යුක්තිය කලාපයක පළවූ ලිපියක් මඟිනි. මගේ මතකය පරිදි එහි මේ සිදුවීමට ලබා දී තිබුණේ වෙනස් අර්ථකථනයකි. එම ලිපියට අනුව, මානව දයාවෙන් පිරිපුන් මහා කවියෙකු හා කොමියුනිස්ට්වාදියෙකු වූ නෙරුඩාගේ සන්තානයේ සිය මළ බාල්දිය දිනපතා ඉවත් කිරීමෙහි යෙදුණු මේ අඩු කුල කාන්තාව කෙරෙහි ඇතිවන මානුෂික හැඟීම කෙළවර වන්නේ දෙදෙනා අතර ඇතිවන ලිංගික සම්බන්ධතාවයකිනි. ඉන්පසුව ගතවුණු වසර විසිපහක පමණ කාලය තුළ මගේ මතකයේ කොනක රැඳී තිබුණු මේ සිදුවීම ගැන වැඩි යමක් හිතන්නට ඉඩකඩක් විවර වුනේ නැත. සතියකට පමණ පෙර නැවතත් මේ ගැන හිතන්නට මා යොමු වුණේ ඇනෝ කෙනෙකු විසින් කළ මතක් කර දීමක් හේතුවෙනි. (එම ඇනෝට ඉකොනොමැට්ටාගේ ස්තුතිය හිමි වේ.)

නෙරුඩාගේ චරිතාපදානය කියවන විට ඔහුගේ ජීවිතයේ මෙවැනි අඳුරු පැති තවත් ඕනෑ තරම් හමුවේ. කාන්තාවන් ඇසුරු කිරීම ඔහුගේ ජීවිතයේ සාමාන්‍ය අංගයක්ව පැවතී ඇති බව පෙනේ. ඉංග්‍රීසි අධිරාජ්‍යවාදීන්ගේ සෙල්ලම් බඩු වී සිටින කාන්තාවන් ගැන අනුකම්පාවෙන් කතා කරන නෙරුඩාගේ ඒ අනුකම්පාව අවසන් වන්නේ එවැනි කාන්තාවන් සමඟ යහන්ගත වීමෙනි. ඔහු හමුවීමට දුරු රට සිට පැමිණෙන පැරණි පෙම්වතියක් බලාපොරොත්තු කඩ කරගෙන ආපසු නැව්  නඟින්නට පෙර නෙරුඩාගේ පාවහන් යුවලෙහි මුහුණ පිසිමින් හඬා වැටෙද්දීත් ඔහුගේ මානුෂික හදවත මෙලෙක් නොවේ. ඈ මුහුණෙහි තැවරුණු සපත්තු පොලිෂ් සමඟම රටින් පිටවේ.

නෙරුඩාගේ චරිතයේ මේ කිසිදු දුර්ගුණයක් හේතුවෙන් ඔහුගේ කවීත්වය බාල වෙන්නේ නැත. එමෙන්ම, ඔහුගේ පෞද්ගලික දේශපාලන අදහස් හා ඔහුගේ චරිත ලක්ෂණ අතර සෘජු සම්බන්ධයක්ද නැත. වැරැද්ද ඇත්තේ නෙරුඩා වැනි කිසියම් අංශයකින් හෝ අංශ කිහිපයකින් සුවිශේෂතා දක්වන පුද්ගලයින් පරමාදර්ශී චරිත ලෙස සැලකීමෙහිය. වීරයින් නඩත්තු කිරීම එතරම් හොඳ දෙයක් නොවේ.

නෙරුඩා මියගොස් හෙටට (සැප්තැම්බර් 23) වසර 43කි.

(Image: www.theodysseyonline.com)

දොස්තරලා වෙන්නේ සල්ලිකාරයෝද?

උසස් පෙළ විභාගයෙන් වැඩිම ලකුණු ලබා, ලංකාවේ වෛද්‍ය පීඨ වලට ඇතුළත්ව වෛද්‍ය වෘත්තිකයින් බවට පත්වන්නේ කවර සමාජ ආර්ථික පසුබිමකින් එන්නන්ද?

සරසවි සිසුන් ගැන සමීප අත්දැකීම් ඇති බොහෝ දෙනෙකු දන්නා කරුණක් වන්නේ ගුරුවරුන් වැනි පහළ මධ්‍යම පාන්තික රැකියා කරන්නන්ගේ දරුවන් වැඩි වශයෙන් සරසවි වලට පැමිණෙන බවයි. වෛද්‍ය හා ඉංජිනේරු වැනි පීඨ ඉහළ මධ්‍යම පාන්තික පවුල් වල දරුවන්ටද ආකර්ෂණීය විකල්පයකි. කොළඹ වෛද්‍ය පීඨයේ ඉගෙනුම ලබන සිසු නියැදියක් විසින් 2013 සැප්තැම්බර්හිදී වාර්තා කළ ඔවුන්ගේ පවුල්වල ආදායම් ව්‍යාප්තිය මඟින් පෙන්වන්නේ බැලූ බැල්මටම පෙනෙන ඉහත නිරීක්ෂණය වැරදි නොවන බවයි.

මේ 374ක නියැදියෙන් 42%කගේ පවුලේ ආදායම රුපියල් 40,001-100,000 අතර වේ. මේ අයගෙන් වැඩි දෙනෙකු මවුපිය දෙපළම ගුරු, ලිපිකරු වැනි රජයේ රැකියා කරන පහළ මධ්‍යම පාන්තිකයින් ලෙස සැලකිය හැකිය. එසේ නැත්නම් පෞද්ගලික අංශයේ එවැනි රැකියා කරන්නන් විය හැකිය. තවත් 24%කගේ පවුලේ ආදායම රුපියල් 20,001-40,000 අතර වේ. බොහෝ දුරට මේ කාණ්ඩයට අයත් වන්නේ පවුලේ එක් වැඩිහිටියෙකු පමණක් රැකියාව කරන අය විය හැකිය. දෙදෙනාම රැකියා කරන අයද මේ ආදායම් සීමාවේ සිටින්නට පුළුවන. මේ අයද පහළ මධ්‍යම පාන්තිකයෝය. මේ අනුව, ර‍ජයේ වෛද්‍ය පීඨ වල රුපියල් 20,001-100,000 අතර ආදායම් ලබන පවුල් වල නියෝජනය 66%ක් පමණ වේ.

වෛද්‍ය පීඨවල රුපියල් 100,000 ඉක්මවූ ඉහළ ආදායම් ලබන පවුල් වල දරුවන්ගේ නියෝජනය 15%කි. මේ අය බොහෝ විට දොස්තරලා, ඉංජිනේරුවන්, ගණකාධිකාරීවරුන්, කළමනාකරුවන් වැනි වෘත්තිකයන්ගේ දරුවන් විය හැකිය. ඔවුන් සැලකිය හැක්කේ ඉහළ මධ්‍යම පාන්තිකයින් ලෙසය. ඉතා පහළ මට්ටමේ රුපියල් 20,000ට නොවැඩි ආදායම් ලබන පවුල් වල දරුවෝද කොළඹ වෛද්‍ය පීඨයේ උගනිති. ඔවුන්ගේ නියෝජනය 13%කි. 

මේ කාලයේම වාගේ සංඛ්‍යාලේඛණ දෙපාර්තමේන්තුව මඟින් සිදු කළ ලංකාවේ ගෘහස්ත ආදායම් හා වියදම් පිලිබඳ සමීක්ෂණය අනුව ලංකාවේ ගෘහස්ථ ඒකකයක සාමාන්‍ය මාසික ආදායම රුපියල් 45,878කි. කොළඹ දිස්ත්‍රික්කය තුළ මේ සාමාන්‍ය අගය රුපියල් 77,723ක් වන අතර බස්නාහිර පළාතේ සාමාන්‍ය අගය රුපියල් 64,152කි. (බස්නාහිර පළාත හැරුණු විට ලංකාවේ පෝසත්ම දිස්ත්‍රික්කය සිතාගත හැකිද?)

කොළඹ වෛද්‍ය පීඨයට පැමිණෙන සිසුන් අතර බස්නාහිර පළාතේ නියෝජනය වැඩි බව උපකල්පනය කළ හැකිය. වෛද්‍යපීඨ සිසුන්ගේ පවුල් වල ආදායම් ව්‍යාප්තිය දෙස බැලූ විට පෙනෙන්නේ එය රටේ සාමාන්‍ය ආදායම් ව්‍යාප්තියට වඩා තරමක් වැඩි වුවත් එම තත්ත්වයෙන් සංඛ්‍යානමය ලෙස වෙනස් නැති බවයි. රටේ වෙනත් වෛද්‍ය පීඨ වල ආදායම් ව්‍යාප්තිය මීට වඩා තරමක් හෝ අඩු මට්ටමක පැතිරී තිබෙන්නට ඇති ඉඩකඩ වැඩිය.

ඉහත දත්ත අනුව, වෛද්‍යවරුන් ලෙස සේවය අරඹන බහුතරයකට මෝටර් රථයක් මිලදී ගැනීම වැනි සිය වෘත්තිය සඳහා 'නැතුවම බැරි අවශ්‍යතා' වෙනුවෙන් වන මූලික පිරිවැය පියවා ගැනීම මෙන්ම රටින් පිටතට සංක්‍රමණය සඳහා අවශ්‍ය මූල්‍ය ප්‍රාග්ධනය සොයා ගැනීමද විශාල අභියෝගයකි. එහෙත්, දිගුකාලීනව ඔවුහු සිය ඉලක්ක සපුරා ගනිති.

රජයේ වෛද්‍ය පීඨයකින් ඉගෙනුම ලබන සිසුවෙකුට වඩා අවාසිදායක තත්ත්වයකට මුහුණ දෙමින්, සැලකිය යුතු මුදලක් වැය කර පුද්ගලික වෛද්‍ය විද්‍යාලයකින් උපාධියක් ගැනීමට පෝලිමක් ඇති වී තිබෙන්නේ එවැනි වියදමක් දැරීමෙන් පසුවද දිගුකාලීනව මේ වෘත්තියෙහි ලාභ ඇති බැවිනි.

(Image: www.mommd.com)

දොස්තරලා සනීපෙන්ද?

මානව ඉතිහාසය සංක්‍රමණිකයන්ගේ ඉතිහාසයකි. වෙනත් ප්‍රවාද ඇතත්, නැගෙනහිර අප්‍රිකාවේ බිහිවුණු හෝමෝ සේපියන්ස් සේපියන්ස්ලා අතරින් පාරුවකින් රතු මුහුද තරණය කර මැද පෙරදිගට සංක්‍රමණය වූ කුඩා කණ්ඩායමක් හේතුවෙන් ලෝකයේ ඉතිරි පෙදෙස් වල මිනිස් ආධිපත්‍යය පැතුරුණු බව බොහෝ ප්‍රචලිත මතයකි.

මිනිස්සු මෙන්ම අනෙක් සත්තුද සංක්‍රමණය වෙති. තමන්ට හුරුපුරුදු වටපිටාවෙන් වෙනත් පෙදෙසකට සංක්‍රමණය වීම අවදානමක් දැරිය යුතු කටයුත්තකි. මිනිසුන් මෙන්ම වෙනත් සතුන්ද මේ අවදානම ගන්නේ එහි ඇති වාසි ගන්නා අවදානමට තරම් වේනම් පමණි. මේ අවදානම හා වාසි ගණනය කරන්නේ තමන්ගේ පවතින දැනුමට සාපේක්ෂව වීම වෙනම කරුණකි.

සංක්‍රමණයෙන් බලාපොරොත්තු වන වාසිය 'සනීපෙට' ජීවත් වීමයි. මේ වචනයෙන් අප බොහෝ විට අදහස් කළේ සෞඛ්‍ය සම්පන්නව ජීවත් වීම පමණක් නොවේ. හොඳ කෑම බීම කමින් හෝ වඩා ප්‍රශස්ත දේශගුණයක් ඇති පෙදෙසක ජීවත් වීමද සනීපෙට ජීවත්වීමකි. ළමා රක්ෂණ නීති හඳුන්වාදීමට පෙර යුගයේ දරිද්‍රතාවයෙන් පෙළුණු ගම්බද පවුලක දරුවෙකු හෝ දැරියක කොළඹ බංගලාවක මෙහෙකාරකමට එවීමට දෙමවුපියන් කැමති වුනේ ළමයා බඩ කට පිරෙන්නට කෑම කා සනීපෙන් සිටිනු ඇතැයි යන අපේක්ෂාවෙනි. මුහුදුබඩ පළාතක කෙනෙක් නිවාඩුවකට නුවරඑළි හෝ වෙනත් සීතල පැත්තක සංචාරය කළේ සනීප ගන්නටය.

අදටත් ලංකාවේ බොහෝ දෙනෙකුට වෙනත් රටකට සංක්‍රමණය වීමේ සිහිනයක් තියෙන්නේ එසේ කිරීමෙන් ලංකාවේදී කළ නොහැකි 'සනීපෙට ජීවත් වීමක්' කළ හැකියැයි ඔවුන් සිතන නිසාය. පවතින සීමිත සම්පත් සඳහා පුද්ගලයින් අතර තරඟය අඩු තැන්වල සනීපෙට ජීවත් වීම සඳහා වැඩි ඉඩකඩක් තිබේ. මේ තරඟය අඩු වීමට සම්පත් වඩා සුලභ වීම, තරඟකරුවන් අඩුවීම හෝ මේ දෙකරුණම හේතු විය හැකිය.

ලංකාවේ 'සනීපෙට ජීවත් වීමට' ඇති ඉඩකඩ ඉතා වැඩිනම් සංක්‍රමණය පුද්ගලයෙකුගේ තෝරාගැනීමක් වීමට ඇත්තේ අඩු ඉඩකි. එසේනම්, උසස්පෙළ තරඟය ජයගෙන, වෛද්‍ය විද්‍යාලයට ඇතුළු වී, අවසානයේ දොස්තරලා වී, සමාජයේ වෙනත් බොහෝ කණ්ඩායම් වලට නැති වරප්‍රසාද 'කෙක්කෙන් හෝ කොක්කෙන්' ලබා ගනිමින්, සනීපෙට ජීවත් වනවාක් මෙන් පෙනෙන ලංකාවේ දොස්තරලාට සංක්‍රමණික අභිප්‍රායයන් නැද්ද?

කොළඹ විශ්ව විද්‍යාලයේ වෛද්‍ය පශ්චාත් උපාධි ආයතනය (Post Graduate Institute of Medicine) හරහා 1980 අප්‍රේල් මස සිට 2009 ජූනි මාසය දක්වා වැඩිදුර ඉගෙනීම සඳහා විදේශගත වූ වෛද්‍යවරුන් 1,915ක් අතරින් 215 දෙනෙකු (11%ක්) නැවත ආපසු පැමිණ නැත. මොවුන්ගෙන් අඩකට වැඩි පිරිසකගේ ගමනාන්තය වී ඇත්තේ ඕස්ට්‍රේලියාවයි. කෙසේ වුවද, ඔවුන්ගෙන් වැඩි දෙනෙකු රජය සමඟ අත්සන් කළ බැඳුම්කර පියවා හෝ පියවීම අරඹා තිබේ.

කොළඹ විශ්ව විද්‍යාලයේ වෛද්‍ය පීඨයේ පළමු වසර, සිවුවන වසර හා පූර්ව-සීමාවාසික පුහුණුව ලබන 'වෙන්ඩ දොස්තරලා' 374 දෙනෙකු යොදාගෙන සිදු කළ සමීක්ෂණයකට අනුව මේ නියැදියෙන් 89 දෙනෙකු (23.8%) විදෙස් රටකට සංක්‍රමණය වීමට බලාපොරොත්තුවෙන් සිටිති. මොවුන්ගෙන් තුනෙන් එකක් පමණ (34.8%) ලංකාවේදී පශ්චාත් උපාධියක් ලබාගැනීමෙන් පසුවත්, තවත් 46%ක් සීමාවාසික පුහුණුව අවසන් කළ වහාම හෝ තවත් අවුරුද්දක් දෙකක් ලංකාවේ සේවය කර ආරම්භක ප්‍රාග්ධනයක් සොයා ගැනීමෙන් පසු පශ්චාත් උපාධි සඳහා නොරැඳී විදේශගත වීමට සූදානමෙන් සිටිති. කිසියම් දිනක ලංකාවේ සේවය කිරීමේ අවස්ථාවද නැති කරගනිමින් සීමාවාසික පුහුණුව නොලබාම රටින් පිටවීමට බලා සිටින කිහිපදෙනෙක්ද (6.7%) මේ අතර සිටිති. මේ වෙන්ඩ දොස්තරලාගේ ජනප්‍රියම ගමනාන්ත වන්නේ ඕස්ට්‍රේලියාව, ඇමරිකා එක්සත් ජනපදය හා එංගලන්තයයි.

ඉහත කී ලෙස රටින් පිට වීමට තීරණය කර සිටින කණ්ඩායමට අමතරව තවත් සැලකිය යුතු පිරිසක් (32.4%) දෙපැත්තට වැනි වැනී සිටින අයයි. ලංකාවේ සිටීමට තීරණය කර ඇති අයගෙන්ද 17.3%ක් මුලින් සංක්‍රමණය වීමේ අදහසින් සිට පවුලේ ඥාතීන් හා සමීපව සිටීමේ උවමනාව ප්‍රධාන වෙනත් හේතු මත මුල් අදහස වෙනස් කරගත් අයයි.

මේ තොරතුරු අනුව පෙනෙන්නේ ලංකාවේ දොස්තරලා ඉන්නේත් ඒ තරම්ම සනීපෙන් නොවන බවයි.

(Image: http://articles.economictimes.indiatimes.com/2011-08-20/news/29909305_1_indian-doctors-physicians-of-indian-origin-british-association)

අක්ෂි වෛද්‍ය විශේෂඥ ගල්පියද්දේ මද්දුං අප්පෝ

ජෝන් විට්චර්ච් බෙනට් සිය බිරිඳත් සමඟ ත්‍රිකුණාමලය වරායෙන් මුලින්ම ලංකාවට ගොඩ බසින්නේ 1816 ජූලි 25 වනදාය. ඒ වන විට උඩරට ගිවිසුම අත්සන් කර වසරක් ගත වුනා පමණි. ලන්දේසීන්ගේ සංස්කෘතික ආධිපත්‍යය පැතිරවීමේ වුවමනාව පෘතුගීසීන්ගේ හෝ ඉංග්‍රීසින්ගේ තරමටම ප්‍රබල නොවූ නිසා මේ කාලය වන විටද ලංකාවේ සැලකිය යුතු පෘතුගීසි ජනගහණයක් රැඳී සිට ඇති බව පමණක් නොව ඉහළ කුල වල සිංහලයින්ට පෘතුගීසි භාෂා දැනුමක්ද තිබී ඇති බව පෙනේ.

දශකයක පමණ කාලයක් ලංකාවේ සිවිල් නිලධාරියෙකු, හමුදා නිලධාරියෙකු හා විනිසුරු වරයකු ලෙස කටයුතු කරමින් රැඳී සිටි බෙනට් මේ කාලය තුළ ලංකාවේ වෘක්ෂලතා, සතුන් හා මත්ස්‍යයන් පිළිබඳවත්, ජන ජීවිතය පිළිබඳවත් අධ්‍යයනය කරමින් ඒ යුගය ගැන වැදගත් තොරතුරු රැසක් අනාගතයට ඉතිරි කර තිබේ. ලංකාවේ වෘක්ෂලතා ගැන හැදෑරීමේදී බෙනට්ට විශාල පිටිවහලක් වී ඇත්තේ එවකට ගාල්ල ආසන්නයේ ගල්පියද්ද ගමේ ජීවත් වූ මද්දුං අප්පෝ (Madung Appo) නම් වූ දේශීය වෛද්‍යවරයාය.

ලංකාවේ වෘක්ෂලතා වල ඇති විවිධත්වයත්, ඒවායේ ඖෂධීය ගුණ ගැන රටවැසියන් සතු වූ දැනුමත් බෙනට් වැනි යුරෝපීයයන්ගේ විස්මයට හේතු වී තිබේ. එමෙන්ම, දේශීය වෛද්‍ය ප්‍රතිකාර වල සාර්ථකත්වය ගැන විශ්වාසය තැබූ ඉංග්‍රීසීන් ඇතුළු යුරෝපීය ජාතිකයින්ද එකල අඩු නැතුව සිට ඇති බව පෙනේ.

ඇස් පෙනීම නැතිව ගිය, යුරෝපීය වෛද්‍යවරුන් සිවු දෙනෙකු විසින් 'සුව කළ නොහැකි බව' තහවුරු කර පැත්තකට කර තිබුණු සත් වසක පෘතුගීසි දැරියකට මද්දුං අප්පෝ විසින් සති හයක කාලයක් තුළ පෙනීම ලබාදුන් ආකාරය බෙනට් විසින් වාර්තා කර ඇත.

එවකට රටේ ප්‍රසිද්ධියට පත්ව සිටි, යුරෝපීයයන් ලඟින් ඇසුරු කිරීමට තරම් සමාජ තත්ත්වයක්ද තිබුණු බව පෙනෙන මද්දුං අප්පෝ විසින් මුලින්ම මේ දැරිය සුව කිරීම ගැන යෝජනා කරන විට ඔහුව සමච්චලයට ලක් වී තිබේ.

"ඉංග්‍රීසි දොස්තර මහත්තුරු හතර දෙනෙක්ම බෑ කියන ලෙඩාව උඹ කොහොමද සනීප කරන්නේ?" බොහෝ දෙනෙකු අසා ඇත.

"හතර දෙනෙක් නෙමෙයි සිය දෙනෙක් බෑ කිවුවත් ඒකෙන් මට ඇති කාරියක් නෑ. මට ඕනෑ විදිහට ප්‍රතිකාර කරන්න බාර දුන්නොත් මං ලෙඩාව සති හයෙන් සනීප කරනවා!" මද්දුං අප්පෝ නොපසුබටව වැඩේට ඉදිරිපත් වී ඇත.

මේ වන විට, මේ දැරිය තවත් ඉංග්‍රීසි වෛද්‍යවරයෙකුගේ ප්‍රතිකාර ලබමින් සිටියත් ඒ ප්‍රතිකාර නවත්වා ලෙඩාව මද්දුං අප්පෝට භාර කිරීමට දැරියගේ මව තීරණය කර තිබේ.

"හොඳයි ලෙඩාව සනීප කරන්න උඹට කීයක් ඕනෑද?"

මද්දුං අප්පෝ සිය ගාස්තුව ඉදිරිපත් කරයි. එය රික්ස් ඩොලර් තිහක මුදලකි.

"හැබැයි, මම ගාස්තුව ගන්නේ ලෙඩාව සනීප වුණොත් විතරයි. සති හයෙන් දරුවට ඇස් නොපෙනුනොත් මම මගේ මහන්සියටවත්, බෙහෙත් වලටවත් එක පැන්සයක්වත් ගන්නේ නෑ."

මද්දුං අප්පෝ ලෙඩාට කිරි ආහාරයක් නියම කරයි. සති හයක්ම ඇයට වෙනත් ආහාරයක් නොලැබේ. ඒ අතර ඒ කාලයේ මැලේරියා ප්‍රතිකාරයක් ලෙස යොදාගත්, සින්කෝනා ගසේ පොත්තෙන් නිස්සාරණය කරගෙන නිපදවූ, කුයිනීන් (Quinine) වල පෙනුම ඇති සුදු කුඩක් ඇයට නිශ්චිත කාලාන්තර තුළ ලබා දේ. මෙවැනිම පෙනුම ඇති සුදු කුඩක් මද්දුං අප්පෝ විසින් වරින් වර දැරියගේ ඇස් වලටද කුරුළු පිහාටුවක උදවුවෙන් පිඹී.

සියල්ලන්ම පුදුමයට පත් කරමිනි සති හයකට පසුව දැරියට පෙනීම ලැබේ. මෙතෙක් ලබා දුන් කිරි ආහාරය දිගටම ලබා දෙන ලෙස නියම කරන මේ අක්ෂි වෛද්‍යවරයා ආහාරය ක්‍රමක්‍රමයෙන් සාමාන්‍ය ආහාරයක් දක්වා වෙනස් කරයි. එමෙන්ම, තවත් ටික කලක් යන තුරු සැර ආලෝකය දෙස කෙලින්ම නොබලන ලෙසද අවවාද කරයි. ඒ හැරුණු විට සති හයෙන් දැරිය සුවපත්ය.

"උඹ මොනවාද ලෙඩාගේ ඇස් වලට දාපු බෙහෙත?" බෙනට් මද්දුං අප්පෝගෙන් අසයි.

"ඒක මට හරියටම කියන්න විදිහක් නැහැ." මද්දුං අප්පෝ පිළිතුරු දෙන්නේ එසේ කළහොත් කිසියම් අදෘශ්‍යමාන බලවේගයකින් තමන්ට විපතක් වීමට ඉඩ ඇති බව හඟවමිනි. "හැබැයි මේවා ගස් වල පොතු වලින් හදපුවා කියල විතරක් කියන්න පුළුවන්!"

බටහිර වෛද්‍ය විද්‍යාව වර්ධනය වුනේද, අනෙක් විකල්ප ප්‍රතිකාර ක්‍රම වර්ධනය වූ ආකාරයටම අත්දැකීම් හරහා ලබාගත් දැනුම ආශ්‍රිතවය. මුල් කාලයේදී එය සිදුවුණේ අනෙකුත් බටහිර විද්‍යාවන් මෙන් පරීක්ෂණ, නිරීක්ෂණ හා නිගමන ඇසුරින් නොවේ. මද්දුං අප්පෝලා ජීවත් වූ කාලයේ ඇතැම් අංශ වලින් බටහිර වෙදකමට වඩා දේශීය වෙදකම ඉදිරියෙන් සිටින්නට ඇත.

මේ වන විට බටහිර වෛද්‍ය විද්‍යාව සාක්ෂි මත පදනම් වූ ව්‍යවහාරික විද්‍යාවක් ලෙස (evidence based practice) සම්පූර්ණයෙන්ම පාහේ රූපාන්තරණය වී තිබේ. එහෙත්, බටහිර වෛද්‍ය විද්‍යාව සමඟ තරඟ කරන විකල්ප ප්‍රතිකාර ක්‍රමවේදයන් මේ වැදගත් ඉදිරි පියවර කරා යොමු වී නැත.

මද්දුං අප්පෝලාගේ පරම්පරාවේ අය අදත් ජීවත් වනවා විය හැකිය. ඒ ඇතැම් අය සතුව මද්දුං අප්පෝ සතුව පැවති පාරම්පරික දැනුම තිබෙනවාද විය හැකිය. එවැනි දැනුමක් ඇත්නම් එය අද ඇති බටහිර වෛද්‍ය විද්‍යා දැනුමට සාපේක්ෂව වටිනා දැනුමක්ද යන්න තීරණය කළ හැක්කේ  ඒවා රහසිගතව තබා ගැනීමෙන් නොව නිසි පර්යේෂණයන් කෙරෙහි යොමු කිරීම මඟිනි. 

මීළඟ ලිපිය: දොස්තරලා සනීපෙන්ද?
 (Image: www.srisalike.com)

ඉංග්‍රීසි බෙහෙත් හා සිංහල බෙහෙත්

මා මගේ ජීවිතයේ මුල් මාස දෙක තුන ගත කර ඇත්තේ මගේ මවගේ මහ ගෙදරයි. මේ නිවස පිහිටියේ ග්‍රාමීය ප්‍රදේශයක වුවත් ඒ හේතුවෙන් මේ නිවස 'ග්‍රාමීය පසුගාමිත්වයේ ගිලී තිබුණු' නිවසක් ලෙස හැඳින්විය නොහැක්කකි. පසුගිය අඩ සියවස තුල ලෝකය හා සමාජය කිසියම් දියුණුවක් ලබා ඇතැයි සලකනවානම් එසේ සැලකීමට යොදාගන්නා බොහෝ නිර්ණායක අනුව, මගේ මවගේ මහගෙදර විසූවෝ ඉදිරිගාමීහුය. හැටේ දශකයේදී සිසේරියන් සැත්කමක් මඟින් මා මෙලොව එළිය දැකීම මෙන්ම තිහේ දශකය මුල මගේ මව රෝහලක උපත ලැබීමද ඒ කාල වකවානුවලදී ගැනුණු ඉදිරිගාමී පියවර ලෙස සැලකිය හැකිය.

මා කුඩා කළ මගේ මවගේ මහගෙදර මෙන්ම අපේ ගෙදරත් බිත්ති වල ප්‍රථමාධාර පෙට්ටි සවි කර තිබුණේය. මේවා ඇතුළේ  ජෙන්සන් වයලට්, හයිඩ්‍රජන් පෙරොක්සයිඩ්, ගෝස් රෝල් හා ප්ලාස්ටර් වැනි බටහිර වෛද්‍ය ප්‍රතිකාර වලදී යොදාගන්නා දේවල් රැසක් තැන්පත් කර තිබුණේය. අප කුඩා කාලයේ තුවාලයක් කර ගත් විට වහාම එය විෂබීජ නාශකයකින් පිරිසිදු කර බෙහෙත් දැමීමේ මූලික දැනුම මගේ මවගේ සොහොයුරු සොහොයුරියන් කාටත් වගේ තිබුණේය. මගේ මවගේ පියා හැමදාම වාගේ හවසට පරීක්ෂණ නලයකට මුත්‍රා සාම්පලයක් දමා එයට තවත් මොනවාදෝ එකතු කර අමුතු ලාම්පුවකට අල්ලා රත් කරමින් පාට වෙනස් වනවාදැයි බැලූ අතර, එසේ කළේ දියවැඩියාවෙන් පෙළුණු ඔහුගේ සීනි පරීක්ෂා කිරීම සඳහා බව අපි දැන සිටියෙමු. මෙවැනි තත්ත්වයක් පැවතියද එවකට අපේ විස්තෘත පවුලේ කිසිදු සාමාජිකයෙකු හෝ සාමාජිකාවක සෞඛ්‍ය සේවයට සම්බන්ධ රැකියාවක නිරතව සිටියේද නැත.

අපේ මවු පාර්ශ්වයේ අය මෙසේ 'ඉදිරිගාමී' වූයේ ඔවුන් ලොකු සල්ලිකාරයන් වූ නිසා නොවේ. ඉඩකඩම් හා දේපල හිමිකාරිත්වය අතින් වඩා ඉදිරියෙන් සිටි මගේ පියාගේ මහගෙදර ඒ කාලයේම පැවතුණේ මෙවැනිම තත්ත්වයක් නොවේ. කෙසේ වුවද, එවැනි 'ඉදිරිගාමී' තැනක සිටි අපේ ගෙදර හෝ මගේ මවගේ මහගෙදර උදවිය වුවද ඒ කාලයේ හැම ලෙඩකටම බටහිර ප්‍රතිකාර ගත්තේ නැත. අර මා කිවූ ප්‍රථමාධාර පෙට්ටි ඇතුළේද පෙර කී 'ඉංග්‍රීසි බෙහෙත් බඩු' වගේම හදිසි අජීර්ණයකට දෙහි ඇඹුලෙන් දිය කර බොන්නට සුදු ගුලි වැනි දේද තිබුණේය.

මේ කාලයේ ඇතැම් අය 'ජීවිතේට ඉස්පිරිතාලෙකට ගිහින් නැති' බව කිවුවේ මහත් ආඩම්බරයෙනි. පොලීසියකට, උසාවියකට යාම වගේම ඉස්පිරිතාලෙකට යාමද ඒ කාලයේ නම්බුකාර දෙයක් ලෙස සැලකුණේ නැත. 'ඉස්පිරිතාලෙකට යන්න තරම් මට ඇති ලෙඩක් නෑ' කියා බොහෝ දෙනෙක් කිවුවේ රෝහල්ගත වීම මාරාන්තික ලෙඩක් ඇති අය විසින් පමණක් කළ යුතු දෙයක් ලෙස සලකමින් මෙනි.

ඒ කාලයේ අපේ ගමේ ඇතැම් ගෙවල් වල අයට මෙන් අපේ ගෙදර අයට බටහිර ප්‍රතිකාර අසාත්මික නොවූවත්, ඔය කාලයේ අපේ ගෙදර අයගේත් අදහස වුණේ ඇතැම් ලෙඩ වලට බටහිර වෙදකම හරියන්නේ නැති බවයි. ඒ නිසා, එවැනි ලෙඩක් හැදුණේනම් ඔවුන් ප්‍රතිකාර ගැනීමට ඉඩ තිබුණේ දේශීය වෛද්‍යවරයෙකුගෙනි. මෙසේ දේශීය ප්‍රතිකාර වඩා සාර්ථක ලෙස සැලකුණු රෝග ලැයිස්තුවේ කැඩුම් බිඳුම්, සර්ප දෂ්ඨ, අංශභාගය, පිස්සු බලු රෝගය ආදිය උඩින්ම තිබුණේය.

ගමේ හෝ ගමෙන් පිට විසූ දන්නා හඳුනන වයස්ගත අයෙකු මැරෙන්නට 'පණ අදින' බවට අවුරුද්දකට කිහිප වරක් අපට ආරංචි ලැබුණේය. මේ 'පණ ඇදිල්ල' දවස් දෙක තුනක සිට සතියක් දෙකක් දක්වා කල් ගත් දෙයකි. ඒ වගේ වෙලාවට ඒ ගෙවල් වල කිසිවකු එවැනි රෝගීන් රෝහල් වෙත රැගෙන ගියේ නැත. ඒ මැරෙන්න යන ලෙඩාට තවත් වද දෙන්නට අවශ්‍ය නැති බව කියමිනි. බොහෝ දෙනෙකුට ඕනෑ වුණේ එවැනි කෙනෙකුට 'මැරෙන්න කලින් බත් කටක් කවන්නට', 'වතුර ඩිංගක් පොවන්නට' හෝ එයත් කළ නොහැකිනම් 'දොඩම් ඉස්ම ඩිංගක්වත් තොලේ ගාන්නට'ය.

කුඩා කාලයේදී අපට පණු අමාරුවට 'ඇන්ටිපා' වැනි බටහිර බෙහෙත් මෙන්ම 'කළුදුරු අටවගේ කසාය' වැනි සිංහල බෙහෙත්ද ලැබුණේය. මේ ගැන 'දන්නා කියන' අයගේ මතය වුණේ ඇන්ටිපා වලට පණුවන් හැලෙන බවත්, සිංහල බෙහෙත් වලින් කරන්නේ පණුවන් 'හීන් කිරීම' පමණක් බවත්ය. හරියට කෑම දිරවන්නටනම් බඩේ පණුවන් යම් ප්‍රමාණයක් සිටීමද අවශ්‍ය කරුණක් නිසා නිතර ඇන්ටිපා බී බඩේ පණුවන් වඳ කර ගැනීම සුදුසු නැත.

කෙසේ වුවද, අපට වරින් වර ඉංග්‍රීසි පණු බේත් ලැබුණේය. වයස අවුරුදු තුන හතරක් වූ කාලයේ එසේ පණු බේත් පානය කළ ඇතැම් දවසකට අප මළපහ කළේ මිදුලේ හබරල කොළයකටය. වැඩිහිටියෙකු විසින් මේ මළ ඉවත් කළේ කෝටුවකින් අවුස්සා  පණුවන් සිටියේද නොසිටියේද යන්න පරීක්ෂා කිරීමෙන් අනතුරුවය.

ඇන්ටිපා වුවද, කළුදුරු අටවගේ කසාය වුවද අපට පෝය දවස්වල දුන්නේ නැත. ඒ, පෝය දවසට පණුවන් මැරීම හෝ පණුවන්ට වදදීම නුසුදුසු නිසාය. එහෙත්, අපේ පවුලේ ඇතැම් වැඩිහිටියන් පෝය දිනවල අටසිල් හෝ දසසිල් සමාදන් වූ අතර ඒ අයගේ බඩවල්වල සිටි පණුවන්ට පෝය දවසට බඩගින්නේ ඉන්නට වීම ගැන ඒ කාලයේ මට පැහැදිලි පිළිතුරක් නොලැබුණේය. පාතරාසය සඳහා කිසියම් කැඳ වර්ගයක් පිළියෙළ කෙරුණු දවසටනම් අපට නොවරදවා හකුරු කෑල්ලක් හෝ මීපැණි ටිකක්ද ලැබුණේය. ඒ බඩේ සිටින කැඳ නොබොන පණුවෙකු වෙනුවෙනි. පැණිරස දෙයක් නොලැබුණහොත් කෝපයට පත්වන මේ පණුවා බඩවැල් හපා කන්නට පුළුවන.

බඩේ පණුවන් සිටිය යුතු කතාව කෙසේ වුවත් ඊට සංකල්පීය ලෙස සමාන කතාවක් මම පසු කාලයක ඉගෙන ගත්තෙමි. ඒ ආහාර මාර්ගයේ ආම්ලිකතාවය අවශ්‍ය මට්ටමේ පවත්වා ගැනීම සඳහා ආහාර මාර්ගය ආශ්‍රිතව වසන ඇතැම් බැක්ටීරියාවන්ගෙන් සිදුවන කාර්ය භාරයයි. එක දිගට ප්‍රතිජීවක ඖෂධ ගන්නා විට මෙවැනි හිතකර බැක්ටීරියාවන්ද විනාශ වීම නිසා ආහාර මාර්ගයේ ආම්ලිකතාව ඉහළ යාම හා තුවාල ඇති වීමත්, ඒ හේතුවෙන් අධික පාචනය හා මළ සමඟ ලේ පිටවීමත් දක්වා තත්ත්වය උග්‍ර වීමත් සිදුවිය හැකිය.

මෙවැනි තත්ත්වයක් ඇති වීම වලක්වා ගැනීම සඳහා කළ හැකි එක් දෙයක් වන්නේ ආම්ලිකතාවය නිසි මට්ටමේ පවත්වාගැනීම මඟින් කෑම දිරවීමට උදවු වන එවැනි හිතකර බැක්ටීරියා ආහාර මාර්ගයට නැවත එකතු කිරීමයි. යෝගට් හා මීකිරි ආදියේ ඇති ලැක්ටෝබැසිලස් කාණ්ඩයේ බැක්ටීරියා හා වෙනත් ඇතැම් කිරි නිෂ්පාදන වල ඇති බිෆිඩොබැක්ටීරියම් කාණ්ඩයේ බැක්ටීරියා 'බඩේ තිබිය යුතු' මෙවැනි හිතකර බැක්ටීරියා සඳහා උදාහරණයි. මේ කාණ්ඩ වල සජීවී බැක්ටීරියා අඩංගු 'ප්‍රෝබයෝටික්ස්' ද කලක සිට වෙළඳපොළේ අළෙවි කෙරේ.

ලෙඩ ගැන මෙන්ම ප්‍රතිකාර ක්‍රම ගැනද දැනුම කාලයත් සමඟ අළුත් වේ. මේ දැනුම සමාජයේ විවිධ ස්ථර වෙත සම්ප්‍රේෂණය වන්නේ එකම වර නොවේ. වෛද්‍ය සේවා සඳහා ඇතිවන ඉල්ලුමේ ස්වභාවය තීරණය වන්නේ ලෙඩ හා ප්‍රතිකාර ක්‍රම ගැන දැනුම  පොදු සමාජය වෙත සම්ප්‍රේෂණය වී ඇති තරම අනුවය. 

මීළඟ ලිපිය: අක්ෂි වෛද්‍ය විශේෂඥ ගල්පියද්දේ මද්දුං අප්පෝ

(Image: http://www.canadianfamily.ca/parents/health-and-fitness/fine-balance/)

වෙළඳපොළ තරඟය ජයගත් ලංකාවේ දොස්තරලා...

මා මාස තුනකට අඩු බිළිඳෙකුව සිටියදී වැළඳී ඇති උණ රෝගයකට ආසන්න නගරයේ පිහිටි දේශීය වෛද්‍යවරයෙකුගෙන් ලබාගෙන තිබුණු බෙහෙත් පිළිබඳව මගේ මව විසින් තැබුණු දිනපොත් සටහනක් ගැන පසුගිය ලිපියෙන් කතා කළෙමි. මෙය මේ අයුරින් සිදු වී තිබුණත් මට මතක ඇති කාලයේ සිට රෝගී වූ අවස්ථා වලදී අපව බොහෝ විට රැගෙන ගියේත්, පවුලේ අනෙකුත් වැඩිහිටියන් ප්‍රතිකාර ගැනීමට ගියේත් බටහිර වෛද්‍යවරුන් වෙත මිස දේශීය වෛද්‍යවරුන් වෙත නොවේ.

බටහිර වෛද්‍යවරුන්යැයි කීවත් මා ජීවත් වූ ප්‍රදේශයට ආසන්නව තිබුණු මේ නගරයේ බටහිර ප්‍රතිකාර කළ වැඩි දෙනෙකු උපාධිධාරී වෛද්‍යවරු නොවූහ. එම නගරයේ එම්බීබීඑස් උපාධිය තිබුණු අයෙකුට හිටියේ එකම එක වෛද්‍යවරයෙකු පමණි. යාපනයේ දෙමළ ජාතිකයෙකු වූ ඔහු සිය උපාධිය ලබාගෙන තිබුණේ මදුරාසියේ කිසියම් වෛද්‍ය විද්‍යාලයකිනි. පෞද්ගලික වෛද්‍ය ශාලා පවත්වා ගෙන ගිය ඉතිරි බටහිර වෛද්‍යවරුන් තුන් හතර දෙනාගේ නම් ඉදිරියෙන් තිබුණේ ඒඑම්පී හෝ ආර්එම්පී  යන අකුරු කට්ටල එකක් හෝ දෙකම මිස පෙර කී දෙමළ වෛද්‍යවරයාගේ නම ඉදිරියේ සටහන්ව තිබුණු එම්බීබීඑස් හෝ එෆ්ආර්සීඑස් වැනි අකුරු කට්ටල නොවේ.

කෙසේවුවද, මේ වෛද්‍යවරුන්ගෙන් බෙහෙත් ගන්නට පැමිණි බොහෝ රෝගීන්ට ඔය අකුරු වල වගක් නොතිබුණේය. අරුම පුදුම මැජික් උපකරණයක් වන වෙදනලාව කරේ තිබේනම් ඒ දොස්තර කෙනෙකි. වෙන කතා වැඩක් නැත. ඒ නිසා නගරයේ සිටි එකම උපාධිධාරී වෛද්‍යවරයාට අනෙක් බටහිර වෛද්‍යවරුන්ට නොතිබුණු මහා ලොකු ඉල්ලුමක් තිබුණේද නැත. ඉන්පසුව, මා ජීවත් වූ නගරයක පැවතියේද මීට කිට්ටු තත්ත්වයකි. සහකාර වෛද්‍ය නිලධාරීන් හෝ ලියාපදිංචි වෛද්‍ය නිලධාරීන් තුන් හතර දෙනෙකු සමඟ තරඟ කළ එකම උපාධිධාරී වෛද්‍යවරයා එම නගරයේ අඩුම ඉල්ලුමක් තිබුණු වෛද්‍යවරයාය.

පෙර කී පළමු නගරයේ බටහිර වෛද්‍ය ප්‍රතිකාර කළ දොස්තරලා කිහිප දෙනාට අමතරව දේශීය වෙදකම් කළ වෙද මහත්තුරුද හතර පස් දෙනෙක්ම සිටියහ. ඒ අය අතර 'ගම්පහ කුලයේ' අයත් වෙනත් අයත් වූහ. අප වැඩිපුර නොගියත් මේ බෙහෙත්ශාලා වලද සැලකිය යුතු සෙනඟක් නිතරම සිටියේය.

සියවස් ගණනකම සිට දේශීය වෛද්‍යවරයෙකුගේ රෝග පරීක්ෂාවේ මූලිකම අංගයක් වූයේ නාඩි පරීක්ෂාවයි. බොහෝ දෙනෙකු විශ්වාස කළ පරිදි, මෙසේ නාඩි පරීක්ෂා කර ලෙඩේ හරියටම අල්ලා ගැනීමට පුළුවන් විය. මේ වැඩේම කරන්නට බටහිර වෛද්‍යවරුන්ට මැජික් උපකරණයක් තිබුණේය. ඒ ස්ටෙතස්කෝපය හෙවත් වෙද නලාවයි. බටහිර වෛද්‍යවරයෙකු වෙත යන බොහෝ රෝගීන් හිතුවේ මේ වෙද නලාවෙන්ද ඕනෑම ලෙඩක් හරියටම අල්ලා ගන්නට හැකි බවයි.

දේශීය වෛද්‍යවරයෙකු වෙත යන විට බොහෝ රෝගීහු බෝතලයක් හෝ කිහිපයක් රැගෙන ගියහ. ඒ, වෙද මහත්තයා දෙන තෙල්, අරිෂ්ඨ ආදිය දාගෙන එන්නටය. මේ රෝගීන් දොස්තර මහත්තයා ලඟට ගියේත් ඔය විදිහටම බෝතලයක් හෝ දෙකක් අරගෙනය. අරිෂ්ඨ මෙන් රස නැතත් ඔය බෝතලයටත් බොහෝ විට රතු පාට හෝ රෝස පාට බෙහෙත් වතුරක් ලැබුණේය.

ලංකාවේ වෛද්‍ය අධ්‍යාපනය ආරම්භ වුණු කාලයේ සිටම කොළඹ වෛද්‍ය විද්‍යාලයෙන් වෛද්‍යවරුන් මෙන්ම ඇපෝතිකරිලා හෙවත් පසුව හැඳුන්වුනු පරිදි සහකාර වෛද්‍ය නිලධාරීන්ද පුහුණු කෙරුණේය. වසරක පුහුණුවකින් හා සයමසක සායනික පුහුණුවකින් පසු සේවයට යොදවනු ලැබූ මොවුන්ට වසර අටකට පසු ලියාපදිංචි වෛද්‍ය නිලධාරීන් හෙවත් ආර්එම්පීලා වීමට හැකි විය. අසූව දශකය පමණ වන තුරුත් බොහෝ ප්‍රාදේශීය නගර වල උපාධිධාරී වෛද්‍යවරුන්ට වඩා වැඩිපුර හිටියේ මේ ඇපෝතිකරිලාය. අනූපහ වසරේදී (මගේ මතකය පරිදි වෛද්‍ය සංගමයේ බලපෑම මත) මේ සහකාර වෛද්‍ය නිලධාරීන් පුහුණු කිරීම නතර විය.

මා කුඩා කළ බොහෝ ග්‍රාමීය පෙදෙස් වල බටහිර ප්‍රතිකාර ලබාදෙන පෞද්ගලික බෙහෙත්ශාලා නැත්නම් ඩිස්පැන්සරි පවත්වාගෙන ගියේ ඇපෝතිකරිලාය. ඒ අතරම, හරි හරියට දේශීය බෙහෙත්ශාලාද තිබුණේය.

මේ දේශීය බෙහෙත්ශාලා ආකෘතිමය ලෙස බටහිර බෙහෙත්ශාලා වලින් වෙනස් වූයේ නැත. දෙපිරිසම කළේ මුදල් අයකර බෙහෙත් දීමයි. ෆාමසි වලින් බෙහෙත් ගැනීමක් ඒ කාලයේ වැඩිපුර කෙරුණේ නැත.

හැත්තෑව දශකය වන විට දේශීය වෛද්‍ය සේවා සැපයීමද බටහිර වෛද්‍ය සේවා සැපයීම මෙන්ම සෑහෙන දුරකට වාණිජකරණය වෙමින් තිබුණේය. බුලත් අතක් ගෙන වෙද මහත්තයා බැහැ දැකීමට යාම වෙනුවට නගරයේ වෙදමැදුරට ගොස් නොම්මරයක් ගෙන පෝලිමේ සිට වෙද මහත්තයා හමුවීම දක්වා වන පරිවර්තනය මේ වන විටද සිදු වී තිබුණේය. පසුව, වෙළඳපොළ තරඟය තුළ වෙද මහත්තුරුන් ඇපෝතිකරිලාගෙනුත්, ඇපෝතිකරිලා දොස්තරලාගෙනුත් ප්‍රතිස්ථාපනය විය. මේ වන විට සාමාන්‍ය දොස්තරලාව විශේෂඥ වෛද්‍යවරුන්ගෙන් ප්‍රතිස්ථාපනය වීම නාගරික ප්‍රදේශ වලින් ඇරඹී තිබේ.

ලංකාවේ වෛද්‍ය සේවා සැපයීමේ වෙළඳපොළෙහි කලින් කලට සිදු වී ඇති සුසමාදර්ශ පෙරළි වලට සැපයුම් සාධකද  සැලකිය යුතු සේ දායක වී ඇතත්, වැඩිපුරම හේතු වී ඇත්තේ ඉල්ලුමෙහි ඇති වූ වෙනස්කම්ය.

වෙදුන්ගේ දරුවන් වන ලංකාවේ දොස්තරලා...

දෙමසකට පෙර මම මගේ මවගේත් පියාගේත් දිනපොත් සටහන් හැදෑරීම සඳහා වෙලාවක් වෙන් කළෙමි. 'බැක් ටු ද ෆියුචර්' චිත්‍රපටයේ මාටි මෙන් කාල තරණය කර මගේ දෙමවුපියන්ගේ තරුණ දිවිය ගෙවුණු හැටි දැක ගැනීමේ හැකියාවක් නොතිබුණත් මේ දිනපොත් සටහන් වල උපකාරයෙන් මට තරමක් දුරට තරුණ වියේ සිටි මගේ දෙමවුපියන් හමුවීමේ ඉඩකඩක් ලැබුණි.

මගේ දරුවන් කෙරෙන් මට බොහෝ විට කාලයේ හා අවකාශයේ වෙනස්කම් වලින් වැසී ඇති මගේ ළමා කාලයේ පිළිබිඹු පෙනේ. මෙය දෙමවුපියන්ගේ දිනපොත් හා වෙනත් සටහන් හැදෑරීමට පෙළඹුමක් ඇති කළ එක් කරුණකි. මා කුඩා කාලයේම මෙලොව හැර ගිය මගේ මව පිළිබඳව මා දන්නා දෙයට වඩා නොදන්නා දේ බොහෝය. මගේ පියා මව මෙන් භෞතිකව මගෙන් දුරස් නොවූවත් ඔහුගේ දැවැන්ත සමාජ ජීවිතයට සාපේක්ෂව පෞද්ගලික ජීවිතය ඉතා කුඩා වපසරියක පැතිරුණු එකක් වූ අතර ඔහුගේද සමාජ ජීවිතයේ මෙන්ම පෞද්ගලික ජීවිතයේ බොහෝ තොරතුරු පිළිබඳව දැනටත් මගේ දැනුම එතරම් පුළුල් නැත.

මේ ලිපියට මා ප්‍රවේශ වන්නේ හැටේ දශකයේ දිනක මගේ මව විසින් ලියා ඇති දිනපොත් සටහනකිනි. මේ දිනය වන විට මගේ වයස ආසන්න වශයෙන් මාස තුනකි. මේ වකවානුවේදී මගේ මව සිය කුළුඳුල් දරුවාද සමඟ සිය දෙමවුපියන්ගේ නිවස ආසන්නයේම වූ අපේ නිවසේත්, මගේ පියා වෙනත් දුර බැහැර නගරයක (ගමක) රැකියාව කරමිනුත් ගත කර තිබේ. ඒ කාලයේදී මගේ පියාට සති අන්තයේ (හෝ සති දෙක තුනකට වරක්) ගෙදර එන තුරු සිය බිරිඳගේ හා දරුවාගේ දුක සැප දැන ගැනීමට ජංගම දුරකථන වැනි සන්නිවේදන මාධ්‍ය නොතිබුණු බව නොකිවමනාය.

මේ කියන දවසේ තෙමස නොපිරුණු මේ දරුවාට දරුණු උණ රෝගයක් වැළඳී තිබේ. උණ යනු රෝගයක් නොව රෝග ලක්ෂණයකැයි යමෙකුට කිව හැකිය. රෝග යන සංකල්පයත් අපේ දැනුමට සාපේක්ෂය. එනයින්, සංස්කෘතියට හා කාලයට සාපේක්ෂය. මේ කාලයේදී ලංකාවේ වැඩි දෙනෙකුට උණ යනු රෝගයක් මිස රෝග ලක්ෂණයක් නොවීය.

උණ රෝගයට ප්‍රතිකාර ගැනීම සඳහා මේ දරුවා රැගෙන ගොස් ඇත්තේ අසල නගරයේ වෛද්‍යශාලාවක් පවත්වාගෙන ගිය ප්‍රසිද්ධ වෙදමහතෙකු වෙතය. මගේ වයස අවුරුදු හතක් පමණ වන කාලයේත් මේ බෙහෙත් සාප්පුව එම නගරයේ පැවති බවත්, වෙදමහතා ජනප්‍රියව සිටි බවත් මගේ මතකයේ තිබේ. දිනපොත් සටහන් වල වියදම්ද සටහන් කර ඇති නිසා මේ ගමනට ටැක්සියක් හයර් කර ඇති බවද පෙනේ. එසේ කරන්නට ඇත්තේ උණ හොඳටම වැඩි වී තවත් බලා ඉන්නට බැරි තැනය.

වෙද මහතා විසින් නියම කර ඇති ප්‍රතිකාර අතර ගුලි, කල්ක, තෙල් ආදී බෙහෙත් වර්ග රැසකි. මේ බෙහෙත් දුන් වෙලාවල් මගේ මවගේ දිනපොත් පිටුවේ හරියටම සටහන් කර තිබේ. මේ ගුලි, කල්ක ආදිය දෙහි ඇඹුලෙන් හා මී පැණියෙන් දිය කර දෙපැයකට වරක් පමණ ලබා දී තිබේ. මගේ පියාට අනුව, මව විසින් මෙසේ මේ විස්තර හරියටම දිනපොතේ සටහන් කර තිබෙන්නේ සති අන්තයේ මගේ පියා ගෙදර පැමිණි විට දරුවාට කරන්නට තිබුණු සියල්ල අකුරටම කළ බව පෙන්වන්නටය.

මේ දිනපොත් සටහන අනුව මාස තුන නොසපිරූ දරුවෙකුට දී ඇති බෙහෙත් කන්දරාව දුටු මට ඇති වුනු විස්මය ගැන අමුතුවෙන් කිව යුතු නැත. දැන් මේ වයසේ දරුවෙකුට කිසියම් බෙහෙතක් දෙන්නේ නොදීම බැරි විටක පමණි. බටහිර රටවලදී නම් බෙහෙතක් දෙන්නේම නැති තරම්ය.

ලංකාවේ බටහිර වෛද්‍යවරුන් වෙත බොහෝ විට කෙරෙන චෝදනාවක් වන්නේ ඕනෑවට වඩා බෙහෙත් දෙන බවයි. මෙය කැපී පෙනෙන්නේ ඇමරිකාව හෝ එංගලන්තය වැනි රටකට සාපේක්ෂවය. විශේෂයෙන්ම ප්‍රතිජීවක ඖෂධ ලබා දීමේදී ලංකාවේ බටහිර වෛද්‍යවරු බටහිර රටක දොස්තර කෙනෙකු මෙන් පැකිළෙන්නේ නැත.

මගේ මිතුරන් හෝ ඥාතීන් වන ලංකාවේ ඇතැම් බටහිර වෛද්‍යවරු මේ අයුරින් වැඩිපුර බෙහෙත් දෙන්නට හේතු සාධාරණීකරණය කරන්නේ මෙසේය.

"ඇමරිකාවෙ වගෙ නෙමෙයි, හරියට කෑමක්වත් නැති මිනිස්සු අපි ගාවට බෙහෙත් ගන්න එන්නේ. මේ අයට ගොඩක් වෙලාවට බෙහෙත් ඔරොත්තු දෙන්නේ නැහැ. ඒ නිසා සයිඩ් ඉෆෙක්ට් එන්න කලින්ම අපි ඒවටත් එක්ක බෙහෙත් දෙනවා."

"ඇමරිකාවේ වගේ ඕනෑ වෙලාවක හදිස්සියේ බෙහෙත් ගන්න එන්න මේ මිනිස්සුන්ට බෑ. එහෙම කීප සැරයක් එන්න වෙලාවවත්, සල්ලිවත් ඇත්තෙත් නැහැ. ඒ නිසා එක පාරෙන් සනීප වෙන්න ටිකක් වැඩිපුර බෙහෙත් දෙනවා."

මේ කතා වල ඇත්තක් නැතුවාම නොවේ. දැනටත් ලංකාවේ බොහෝ ගම්, නගර වල 'වන්ෂොට්' දොස්තරලා ජනප්‍රියව සිටින්නේ දොස්තර කෙනෙකු වෙත යන ලංකාවේ බොහෝ දෙනෙකුගේ බලාපොරොත්තුව 'එක බෙහෙත් වේලෙන්' ලෙඩේ සනීප කර ගැනීම නිසාය.

කෙසේ වුවත්, මගේ මවගේ දිනපොත් සටහන දැකීමෙන් පසු මට හිතෙන්නේ මේ වැඩිපුර බෙහෙත් දීම වගේම ලෙඩක් නැතත් මොනවා හෝ බෙහෙතක් දීම ලංකාවේ බටහිර වෛද්‍ය වරුන්ට උරුම වී ඇත්තේ ලංකාවේ සම්ප්‍රදායික වෙද මහත්තුරුන්ගේ ආභාෂයෙන් බවයි.

ලංකාවේ බටහිර වෛද්‍යවරුන්ට ඔවුන්ගේ පියවරුන් වූ සිංහල වෙද මහත්තුරුන්ගෙන් උරුම වී ඇති එකම පුරුද්ද වැඩිපුර බෙහෙත් දීම පමණක් නොවේ. සිංහල වෙද මහත්තුරුන්ට පුරුදු වී සිටි සමාජයක ඉල්ලුම සපුරාලමින් ඔවුන් වෙනුවට සාර්ථකව ආදේශ වීමේදී ලංකාවේ බටහිර වෛද්‍යවරුන් වෛද්‍ය විද්‍යාලයේදී ඉගෙන නොගත් තවත් බොහෝ දේ සමාජයෙන් ඉගෙනගෙන තිබේ.

ලංකාවේ බටහිර වෛද්‍යවරුන් බොහෝ දෙනෙකු පුරුද්දක් ලෙස සිය සටහන් ලියන්නේ ලේසියෙන් කියවන්නට බැරි අයුරිනි. නීතිමය ප්‍රශ්නයක් ඇති වූ විට ගැලවීමේ පහසුව වැනි අපේක්ෂාවන්ද මෙහි තිබිය හැකි වුවත් මේ පුරුද්දේ මුලත් දේශීය වෛද්‍යවරුන්ගේ කසාය සීට්ටු ලිවීමේ ක්‍රමයෙන් ආවා විය හැකිය. ලංකාවේ බටහිර වෛද්‍යවරුන් සටහන් වල යොදන කේත ඇමරිකාවේ හෝ එංගලන්තයේ වෛද්‍යවරයෙකුට තේරුම් ගත නොහැකිය.

දේශීය වෛද්‍යවරුන් සිය දැනුම පවුලෙන් හෝ පරම්පරාවෙන් පිට නොදී රෝගියා හා වෙදා අතර දැනුම් පරතරය පවත්වාගත් අයුරින්ම ලංකාවේ බටහිර වෛද්‍යවරුද රෝගය පිළිබඳව රෝගියාට හොඳින් පැහැදිලි කිරීමට පසුබට වෙති. 'මිඩ් ඉයර් ඉන්ෆෙක්ෂන්' කියා සරලව ඉංග්‍රීසියෙන් නොකියා 'ඔටිටිස් මෙඩියා' කියා ලතින් වලින් කියන්නට ඔවුහු කැමැත්තෝය. උණ හෝ 'ෆීවර්' යන වචන භාවිතා නොකර 'හයිපර්තර්මියා' ගැන කතා කරන වෛද්‍යවරුන්ද මට හමු වී තිබේ. වත්ත පහළ ඉබේට වැවෙන පැලෑටියක් සාමාන්‍ය භාවිතයේ ඇති, කවුරුත් දන්නා නමින් හඳුන්වනවා වෙනුවට ආයුර්වේදයේදී භාවිතා වන සංස්කෘත නමකින් හැඳින්වීම ඇතැම් දේශීය වෙද මහතුන්ගේ පුරුද්දක් විය.

ලංකාවේ වෛද්‍ය සේවා සැපයීමේ වෙළඳපොළ අද පවතින තත්ත්වයට විකාශනය වීම පිටුපස මෙවැනි ඓතිහාසික සමාජ පසුබිමක්ද තිබේ. ඉදිරි ලිපියකින් මේ ගැන තව දුරටත් කතා කරමු. 

(Image: http://esceptica.org/category/desahogos/)

ව්‍යවසායකයින් වී නවතින ලංකාවේ දොස්තරලා...

මේ ලංකාවේ දොස්තරලා ගැන කතාබහ වැඩි වී ඇති කාලයකි. ලංකාවේ දොස්තරලාගෙන් අතිමහත් බහුතරය වැටුප් පිණිස රජය වෙනුවෙන් සේවය කරන්නෝය. එහෙත්, මේ අයගෙන් වැඩි දෙනෙකු ඊට අමතරව කුඩා පරිමාණ ව්‍යවසායකයින් ලෙසද කටයුතු කරන අතර රජයෙන් වැටුප් ලෙස ලබා ගන්නා මුදලට වඩා වැඩි මුදලක් එමඟින් උපයති. හේතු ඇතිව මෙන්ම නැතුවද බොහෝ දෙනෙකුගේ විවේචනයට ලක්වන්නේ ඔවුන්ගේ මේ දෙවන ආදායම් මාර්ගයයි.

මේ විදිහට දොස්තරලා ව්‍යවසායකයින් වෙන්නේ ඇයි?

මෙයට හේතු ඇත්තේ එකක් පමණක් නොවේ. ආර්ථික විද්‍යා කෝණයෙන් බැළුවත් එවැනි හේතු රැසක් තිබේ. වෙනත් හේතුද තිබේ. මේ ලිපියෙන් අදහස් කරන්නේ ඒ හේතු අතරින් එකක් ගැන කතා කරන්නටය. ප්‍රාරම්භයක් ලෙස මේ ප්‍රශ්නයෙන් පටන් ගනිමු.

ලංකාවේ දොස්තරලා වෙන්නේ කවුද?

ලංකාවේ දොස්තරලා වෙන්නේ උසස්පෙළ ජීව විද්‍යා අංශයෙන් වැඩිම ලකුණු ගන්නා අය බව මේ ප්‍රශ්නයට ජනප්‍රිය පිළිතුරක් විය හැකිය. එහෙත්, එය සම්පූර්ණ පිළිතුරක් නොවේ.

අප ප්‍රශ්නයේ මුලට යා යුතුය.

උසස්පෙළ ජීව විද්‍යා අංශයෙන් වැඩිම ලකුණු ගෙන ලංකාවේ දොස්තරලා වෙන්නේ කවුද?

ඕනෑම ගහණයක ව්‍යවසායකත්වය ඇති කිසියම් පිරිසක් සිටිති. ඔවුන්ට තමන් සතුව හෝ සමාජය සතුව ඇති සීමිත සම්පත් වඩා කාර්යක්ෂම ලෙස යොදා ගනිමින් තමාගේ, තම පවුලේ සාමාජිකයින්ගේ හෝ මුළුමහත් සමාජයේ ජීවන තත්ත්වය වඩා යහපත් කළ හැකි ක්‍රම 'පෙනේ'. මේ බොහෝ අයට මෙසේ තමන්ට 'පෙනෙන' දෙය ක්‍රියාත්මක කිරීමට ලොකු 'කැසිල්ලක්' ද තිබේ.

ව්‍යවසායකත්වය යනු වැඩි දියුණු කළ හැකි හා වැඩිදියුණු කරගත හැකි කුසලතාවයකි. ඇතැම් සමාජ ක්‍රම තුළ හා සමාජ තුළ ව්‍යවසායකත්වය ප්‍රවර්ධනය කිරීමට වැඩි ප්‍රමුඛතාවයක් යෙදවේ. වෙනත් තැන්වල එය එසේම සිදු නොවේ. කෙසේ වුවද, මේ අයුරින් වැඩිදියුණු කළ හැකි කුසලතාවයක් වුවත් ව්‍යවසායකත්වය යනු බොහෝ විට කෙනෙකුගේ 'ඇඟේම' ඇති දෙයකි. සමාජයේ වැඩි ආදායම් ලබන ස්ථර වලින් මෙන්ම මැදි හා අඩු ආදායම් ලබන ස්ථර වලින්ද ව්‍යවසායකත්වය ඇත්තෝ බිහි වෙති.

ව්‍යවසායකත්ව කුසලතාවයන්ගෙන් පිරිපුන් අයෙකුට සාර්ථක ව්‍යාපාරිකයෙකු විය හැකිය. එහෙත්, ව්‍යාපාරයක් ඇරඹීමට ව්‍යවසායකත්වය තිබීමම ප්‍රමාණවත් නැත. ප්‍රාග්ධනය තිබීම හෝ ප්‍රාග්ධනය වෙත ප්‍රවේශ මාර්ග විවෘතව තිබීමද අවශ්‍යය. බොහෝ බටහිර රටවල ප්‍රමාණවත් ප්‍රාග්ධනයක් අහිමි, පහළ හා මැදි ආදායම් ස්ථර වලින් මතුවන ව්‍යවසායකයින්ට ප්‍රාග්ධනය වෙත ප්‍රවේශ වීමට මාර්ග සෑහෙන මට්ටමකට විවෘතව ඇත. (එහෙත්, එම රටවලද මෙය සර්ව සම්පූර්ණ ලෙස සිදු නොවේ.)

බටහිර රටවල ඇති ඉහත තත්ත්වය ලංකාවේ නැත. මේ නිසා බොහෝ විට ලංකාවේ ව්‍යාපාරිකයන් වන්නේ ව්‍යවසායකත්වය ඇති අය නොවේ. ප්‍රාග්ධනය හිමි අයයි. මේ අයගෙන් ඇතැම් අය ව්‍යවසායකත්ව කුසලතා අතින් ඉදිරියෙන් සිටියත් බොහෝ දෙනෙකු එතැන නැත. එවැන්නන් කරන්නේ සිය පෙර පරම්පරාවෙන් හෝ ඊටත් පෙර පරම්පරාවෙන් උරුම වූ ප්‍රාග්ධනය ඔවුන් විසින්ම ඇරැඹු ව්‍යාපාරයක හෝ වෙනත් අළුත් ව්‍යාපාරයක ආයෝජනය කරමින් එම ප්‍රාග්ධනයේ හිමිකම වෙනුවෙන් ප්‍රතිලාභයක් ලබා ගැනීමයි.

ව්‍යවසායකත්ව කුසලතා නැති, එහෙත් සැලකිය යුතු ප්‍රාග්ධනයක් හිමි අයෙකුට ව්‍යාපාරිකයෙකු ලෙස සැලකිය යුතු ආදායමක් උපයාගත හැකි වුවත් බොහෝ විට එම ආදායම ඔහුගේ හෝ ඇයගේ එම වත්කම් ආයෝජනය කර උපයාගත හැකි උපරිම ආදායම නොවේ. ලංකාවේ බොහෝ සමාගම් වල ප්‍රතිලාභ අනුපාතය (Rate of return) භාණ්ඩාගාර බැඳුම්කර සඳහා රජය විසින් ගෙවන පොලී අනුපාතිකයටද වඩා අඩුය. වෙනත් අයුරකින් කිවහොත්, එවැන්නෙකුට සිය ව්‍යාපාරය විකුණා ලැබෙන මුදල අවදානම් රහිත (හෝ අවදානම ඉතාම අඩු) ආයෝජනයක යෙදවීමෙන් වැඩි වාසියක් ලැබිය හැකිය.

අනෙක් අතට ව්‍යවසායකත්ව කුසලතා ඇති, එහෙත් ප්‍රාග්ධනය ප්‍රයෝජනයට ගැනීමට ප්‍රමාණවත් ප්‍රවේශ මාර්ග නැති අඩු හා මැදි ආදායම් ලබන සමාජ ස්ථර වල බොහෝ දෙනෙකුට අවශ්‍ය මූලික ප්‍රාග්ධනය නොමැති වීම නිසාම රටේ ආර්ථිකයට වැඩි අගයක් එකතු කිරීමේ අවස්ථාව මඟ හැරේ. ප්‍රාග්ධනයේ හිමිකරුවන් අතින් ව්‍යවසායකත්වය ඇති අය අතට ප්‍රාග්ධනය භාවිතා කිරීමේ අයිතිය (ප්‍රාග්ධනයේ අයිතිය නොවේ) කාර්යක්ෂම ලෙස සම්ප්‍රේෂණය වේනම් එහි වාසිය සෘජු ලෙස එම කණ්ඩායම් දෙකටම ලැබෙනවාට අමතරව වක්‍ර ලෙස තෙවන පාර්ශ්වයන්ටද ලැබේ. ලංකාවේ සිදු නොවන්නේ මෙයයි.

ඉහත තත්ත්වය නිසා භෞතික ප්‍රාග්ධනය අහිමි අනාගත ව්‍යවසායකයෙකුට භෞතික ප්‍රාග්ධනය වෙත ප්‍රවේශ වීම අසීරු වුවත්, මානව ප්‍රාග්ධනය හා අදාළව තත්ත්වය එසේ නොවේ. ප්‍රමාණවත් ප්‍රවේශ මාර්ග ඇත්ද යන්න විවාදිත කරුණක් වුවත්, අඩු හා මැදි ආදායම් ස්ථර වලින් බිහිවන ව්‍යවසායකයින්ට මානව ප්‍රාග්ධනය හිමිකර ගැනීමට ප්‍රමුඛ ප්‍රවේශ මාර්ගයක් තිබේ. ඒ, නියම මිලට වඩා අඩුවෙන් ලැබෙන උසස් අධ්‍යාපනයයි.

ව්‍යවසායකත්වය ඇති, එහෙත් භෞතික ප්‍රාග්ධනය හෝ භෞතික ප්‍රාග්ධනය වෙත ප්‍රවේශ මාර්ග අහිමි, විචක්ෂණශීලී තරුණයෙකුට හෝ තරුණියකට සිය කුසලතාවයන් ප්‍රායෝගිකව සිදු කළ හැකි ආයෝජනයක් වෙත යොමු කිරීම වඩාත්ම තාර්කික තීරණය ලෙස පැහැදිලිවම පෙනේ. සිය දරුවකුට භෞතික ප්‍රාග්ධනය උරුම කරදීමේ හැකියාව අහිමි දෙමවුපියෙකුටද කළ හැකි හොඳම දෙය මෙයයි. එහෙත්, මෙසේ ආයෝජනය කළ යුත්තේ වැඩි ප්‍රතිලාභ අනුපාතිකයක් ඇති ආකාරයේ මානව ප්‍රාග්ධනයක් එකතු කර ගැනීම පිණිසය. දොස්තරලා, ඉංජිනේරුවන් වීමට ඇති ඉල්ලුම ඇතිවන්නේ මෙවැනි පසුබිමකය.

සරසවියකට ඇතුළුව උපාධියක් ලබා ගැනීම සඳහා වෙහෙසෙන ලංකාවේ තරුණයෙකු හෝ තරුණියක ඒ සඳහා ඉතා විශාල පෞද්ගලික ආයෝජනයක් කරයි. මේ අතරින්ද වැඩිම පෞද්ගලික ආයෝජනයක් කරන්නේ වෛද්‍ය උපාධිය සඳහා ඉගෙන ගන්නා සිසු සිසුවියන්ය. මා මේ කියන්නේ පාඨ ග්‍රන්ථ, නේවාසික ගාස්තු, ආහාර පාන හා ප්‍රවාහන වියදම් ආදිය සඳහා වැය වන මුදල ගැන නොවේ, එය සමස්ත පිරිවැයේ එක් කොටසක් පමණි.

උසස් පෙළ විභාගයෙන් ඉහළම ලකුණු ලබා ලංකාවේ වෛද්‍ය පීඨයකට ඇතුළත් වීමට සුදුසුකම් ලබන්නේ බුද්ධිමය කුසලතාවන් අතින් එසේ සුදුසුකම් නොලබන කණ්ඩායමට වඩා ඉදිරියෙන් සිටින පිරිසකි. වෛද්‍ය පීඨයක සිටින විචාර බුද්ධියෙන් අඩුම සිසුවාත් එසේ සුදුසුකම් නොලබන විචාර බුද්ධියෙන් වැඩිම සිසුවාට වඩා ඉදිරියෙන් සිටින බව එයින් අදහස් නොවේ.

විවිධ හේතූන් මත වෛද්‍ය පීඨයට ඇතුළු වීමේ අවස්ථාව අහිමි වූ එහෙත් යම් හෙයකින් එම අවස්ථාව ලැබුනේනම් ඉතා සාර්ථක ලෙස එම පාඨමාලාව අවසන් කිරීමේ හැකියාව තිබුණු අය සිටින්නට පුළුවන. එමෙන්ම, කිසියම් 'වැරදීමකින්' වෛද්‍ය පීඨයට ඇතුළු වීමේ අවස්ථාව හිමි වූ අයද සිටින්නට පුළුවන. මෙවැනි, 'වැරදීම්' ඕනෑ තරම් තිබිය හැකි වුවත් සාමාන්‍යයෙන් උසස් පෙළ විභාගයෙන් වැඩි ලකුණු ගන්නේ බුද්ධිමය කුසලතාවන් අතින් අනෙක් අයට වඩා ඉදිරියෙන් සිටින අයයි. මේ විභාගය බුද්ධිමය කුසලතාවයන් මැනීමේ පරිපූර්ණ නිර්ණායකයක් නොවූවත් හොඳ නිර්ණායකයකි.

සරසවි ප්‍රවේශයට සුදුසුකම් ලැබීමේ හැකියාව ඇති තරුණයෙකුට හෝ තරුණියකට එම අවස්ථාව යම් හෙයකින් නොලැබුණේනම් ඔහු හෝ ඇය උසස් අධ්‍යාපනය වෙනුවෙන් යොදවන වසර තුනක, හතරක හෝ පහක කාලය නිකම් ඉන්නේ නැත. විශේෂයෙන්ම, උසස් අධ්‍යාපනය කරා යොමුවන ව්‍යවසායකත්වය ඇති අයෙකු මෙම කාලය තුළ වෙනත් රැකියාවක, ස්වයං රැකියාවක හෝ ව්‍යාපාරයක නිරතව සැලකිය යුතු මුදලක් උපයනු ඇත. උසස් අධ්‍යාපනය කරා යොමුවීමේ හේතුවෙන් මේ තරුණයා හෝ තරුණිය එසේ උපයාගත හැකිව තිබුණු විශාල ආදායමක් අහිමි කරගනී. මේ ආවස්ථික පිරිවැය ඔහු හෝ ඇය සිය මානව ප්‍රාග්ධනය එක් රැස් කර ගැනීමේ කාර්යයේදී සිදු කරන ආයෝජනයකි. ඒ ආයෝජනය ඉතා විශාල මුදලකි.

ලංකාවේ සරසවි සිසුන් අතරින් අධ්‍යාපනය සඳහා වැඩිම පෞද්ගලික ආයෝජනයක් කරන්නේ වෛද්‍ය සිසුන් ලෙස සැලකිය හැකිය. ඔවුහු සිය ප්‍රථම උපාධි පාඨමාලාව සඳහා වසර පහක්ද, සීමාවාසික පුහුණුව නිමකර පත්වීම් ලබන තුරු තවත් කාලයක්ද තමන්ගේ විකල්ප ආදායම් අවස්ථාවන් කැප කරමින් කරන්නෝ විශාල ආයෝජනයකි. මේ කණ්ඩායම ව්‍යවසායකත්ව කුසලතා අතින් ඉදිරියෙන්ම සිටින කණ්ඩායමක් නිසා මෙසේ ඔවුන් අහිමි කරගන්නා ආදායම සැලකිය යුතු මුදලකි.

ලංකාවේ බොහෝ තරුණ තරුණියන් වෛද්‍යවරුන්, ඉංජිනේරුවන් වන්නට සිහින මවන්නේ එම වෘත්තීන් සඳහා ඇති නැඹුරුවට වඩා තමන් තුළ ඇති ව්‍යවසායකත්වය පිබිදවීමට ඉඩකඩක් විවර කරගත හැකි ප්‍රවේශ මාර්ගය ඇත්තේ උසස් අධ්‍යාපනය හරහා බැවිනි. මේ බොහෝ දෙනෙකු වෛද්‍යවරුන්, ඉංජිනේරුවන් වුවත් ඔවුන්ගේ ඇතුළේ ඉන්නේ ව්‍යවසායකයෙකි. ඉඩක් ලැබුණු විටම මේ ව්‍යවසායකයා එළියට පනී.

වෛද්‍යවරයෙකුට පොඩි 'කඩයක් ඇරීමට' විශාල භෞතික ප්‍රාග්ධනයක් අවශ්‍ය නොවේ. ඒ නිසා, අවශ්‍ය මානව ප්‍රාග්ධනය රැස් කරගත් වහාම ඔවුහු වැඩේට බසිති. ඉංජිනේරුවෙකුට මේ අයුරින්ම 'කඩයක් ඇරීමට' සැලකිය යුතු භෞතික ප්‍රාග්ධනයක්ද අවශ්‍ය වේ. ඒ නිසා ඔවුන්ට 'වැඩේට බහින්නට' උපාධිය ලබා වසර දහයක්, පහළොවක් බලා ඉන්නට සිදු වේ.

වැදගත් කරුණ වන්නේ මෙහිදී ඇත්තටම වෙන්නේ දොස්තරලා ව්‍යවසායකයින් වීම නොවන බවයි. ව්‍යවසායකයින් වීමේ විභවයක් සහිතව සිටි අය ඒ සඳහා ප්‍රමාණවත් ඉඩ ප්‍රස්තා නැති බැවින් දොස්තරලා, ඉංජිනේරුවන් වැනි වෘත්තිකයින් වීමයි.