වෙදුන්ගේ දරුවන් වන ලංකාවේ දොස්තරලා...

දෙමසකට පෙර මම මගේ මවගේත් පියාගේත් දිනපොත් සටහන් හැදෑරීම සඳහා වෙලාවක් වෙන් කළෙමි. 'බැක් ටු ද ෆියුචර්' චිත්‍රපටයේ මාටි මෙන් කාල තරණය කර මගේ දෙමවුපියන්ගේ තරුණ දිවිය ගෙවුණු හැටි දැක ගැනීමේ හැකියාවක් නොතිබුණත් මේ දිනපොත් සටහන් වල උපකාරයෙන් මට තරමක් දුරට තරුණ වියේ සිටි මගේ දෙමවුපියන් හමුවීමේ ඉඩකඩක් ලැබුණි.

මගේ දරුවන් කෙරෙන් මට බොහෝ විට කාලයේ හා අවකාශයේ වෙනස්කම් වලින් වැසී ඇති මගේ ළමා කාලයේ පිළිබිඹු පෙනේ. මෙය දෙමවුපියන්ගේ දිනපොත් හා වෙනත් සටහන් හැදෑරීමට පෙළඹුමක් ඇති කළ එක් කරුණකි. මා කුඩා කාලයේම මෙලොව හැර ගිය මගේ මව පිළිබඳව මා දන්නා දෙයට වඩා නොදන්නා දේ බොහෝය. මගේ පියා මව මෙන් භෞතිකව මගෙන් දුරස් නොවූවත් ඔහුගේ දැවැන්ත සමාජ ජීවිතයට සාපේක්ෂව පෞද්ගලික ජීවිතය ඉතා කුඩා වපසරියක පැතිරුණු එකක් වූ අතර ඔහුගේද සමාජ ජීවිතයේ මෙන්ම පෞද්ගලික ජීවිතයේ බොහෝ තොරතුරු පිළිබඳව දැනටත් මගේ දැනුම එතරම් පුළුල් නැත.

මේ ලිපියට මා ප්‍රවේශ වන්නේ හැටේ දශකයේ දිනක මගේ මව විසින් ලියා ඇති දිනපොත් සටහනකිනි. මේ දිනය වන විට මගේ වයස ආසන්න වශයෙන් මාස තුනකි. මේ වකවානුවේදී මගේ මව සිය කුළුඳුල් දරුවාද සමඟ සිය දෙමවුපියන්ගේ නිවස ආසන්නයේම වූ අපේ නිවසේත්, මගේ පියා වෙනත් දුර බැහැර නගරයක (ගමක) රැකියාව කරමිනුත් ගත කර තිබේ. ඒ කාලයේදී මගේ පියාට සති අන්තයේ (හෝ සති දෙක තුනකට වරක්) ගෙදර එන තුරු සිය බිරිඳගේ හා දරුවාගේ දුක සැප දැන ගැනීමට ජංගම දුරකථන වැනි සන්නිවේදන මාධ්‍ය නොතිබුණු බව නොකිවමනාය.

මේ කියන දවසේ තෙමස නොපිරුණු මේ දරුවාට දරුණු උණ රෝගයක් වැළඳී තිබේ. උණ යනු රෝගයක් නොව රෝග ලක්ෂණයකැයි යමෙකුට කිව හැකිය. රෝග යන සංකල්පයත් අපේ දැනුමට සාපේක්ෂය. එනයින්, සංස්කෘතියට හා කාලයට සාපේක්ෂය. මේ කාලයේදී ලංකාවේ වැඩි දෙනෙකුට උණ යනු රෝගයක් මිස රෝග ලක්ෂණයක් නොවීය.

උණ රෝගයට ප්‍රතිකාර ගැනීම සඳහා මේ දරුවා රැගෙන ගොස් ඇත්තේ අසල නගරයේ වෛද්‍යශාලාවක් පවත්වාගෙන ගිය ප්‍රසිද්ධ වෙදමහතෙකු වෙතය. මගේ වයස අවුරුදු හතක් පමණ වන කාලයේත් මේ බෙහෙත් සාප්පුව එම නගරයේ පැවති බවත්, වෙදමහතා ජනප්‍රියව සිටි බවත් මගේ මතකයේ තිබේ. දිනපොත් සටහන් වල වියදම්ද සටහන් කර ඇති නිසා මේ ගමනට ටැක්සියක් හයර් කර ඇති බවද පෙනේ. එසේ කරන්නට ඇත්තේ උණ හොඳටම වැඩි වී තවත් බලා ඉන්නට බැරි තැනය.

වෙද මහතා විසින් නියම කර ඇති ප්‍රතිකාර අතර ගුලි, කල්ක, තෙල් ආදී බෙහෙත් වර්ග රැසකි. මේ බෙහෙත් දුන් වෙලාවල් මගේ මවගේ දිනපොත් පිටුවේ හරියටම සටහන් කර තිබේ. මේ ගුලි, කල්ක ආදිය දෙහි ඇඹුලෙන් හා මී පැණියෙන් දිය කර දෙපැයකට වරක් පමණ ලබා දී තිබේ. මගේ පියාට අනුව, මව විසින් මෙසේ මේ විස්තර හරියටම දිනපොතේ සටහන් කර තිබෙන්නේ සති අන්තයේ මගේ පියා ගෙදර පැමිණි විට දරුවාට කරන්නට තිබුණු සියල්ල අකුරටම කළ බව පෙන්වන්නටය.

මේ දිනපොත් සටහන අනුව මාස තුන නොසපිරූ දරුවෙකුට දී ඇති බෙහෙත් කන්දරාව දුටු මට ඇති වුනු විස්මය ගැන අමුතුවෙන් කිව යුතු නැත. දැන් මේ වයසේ දරුවෙකුට කිසියම් බෙහෙතක් දෙන්නේ නොදීම බැරි විටක පමණි. බටහිර රටවලදී නම් බෙහෙතක් දෙන්නේම නැති තරම්ය.

ලංකාවේ බටහිර වෛද්‍යවරුන් වෙත බොහෝ විට කෙරෙන චෝදනාවක් වන්නේ ඕනෑවට වඩා බෙහෙත් දෙන බවයි. මෙය කැපී පෙනෙන්නේ ඇමරිකාව හෝ එංගලන්තය වැනි රටකට සාපේක්ෂවය. විශේෂයෙන්ම ප්‍රතිජීවක ඖෂධ ලබා දීමේදී ලංකාවේ බටහිර වෛද්‍යවරු බටහිර රටක දොස්තර කෙනෙකු මෙන් පැකිළෙන්නේ නැත.

මගේ මිතුරන් හෝ ඥාතීන් වන ලංකාවේ ඇතැම් බටහිර වෛද්‍යවරු මේ අයුරින් වැඩිපුර බෙහෙත් දෙන්නට හේතු සාධාරණීකරණය කරන්නේ මෙසේය.

"ඇමරිකාවෙ වගෙ නෙමෙයි, හරියට කෑමක්වත් නැති මිනිස්සු අපි ගාවට බෙහෙත් ගන්න එන්නේ. මේ අයට ගොඩක් වෙලාවට බෙහෙත් ඔරොත්තු දෙන්නේ නැහැ. ඒ නිසා සයිඩ් ඉෆෙක්ට් එන්න කලින්ම අපි ඒවටත් එක්ක බෙහෙත් දෙනවා."

"ඇමරිකාවේ වගේ ඕනෑ වෙලාවක හදිස්සියේ බෙහෙත් ගන්න එන්න මේ මිනිස්සුන්ට බෑ. එහෙම කීප සැරයක් එන්න වෙලාවවත්, සල්ලිවත් ඇත්තෙත් නැහැ. ඒ නිසා එක පාරෙන් සනීප වෙන්න ටිකක් වැඩිපුර බෙහෙත් දෙනවා."

මේ කතා වල ඇත්තක් නැතුවාම නොවේ. දැනටත් ලංකාවේ බොහෝ ගම්, නගර වල 'වන්ෂොට්' දොස්තරලා ජනප්‍රියව සිටින්නේ දොස්තර කෙනෙකු වෙත යන ලංකාවේ බොහෝ දෙනෙකුගේ බලාපොරොත්තුව 'එක බෙහෙත් වේලෙන්' ලෙඩේ සනීප කර ගැනීම නිසාය.

කෙසේ වුවත්, මගේ මවගේ දිනපොත් සටහන දැකීමෙන් පසු මට හිතෙන්නේ මේ වැඩිපුර බෙහෙත් දීම වගේම ලෙඩක් නැතත් මොනවා හෝ බෙහෙතක් දීම ලංකාවේ බටහිර වෛද්‍ය වරුන්ට උරුම වී ඇත්තේ ලංකාවේ සම්ප්‍රදායික වෙද මහත්තුරුන්ගේ ආභාෂයෙන් බවයි.

ලංකාවේ බටහිර වෛද්‍යවරුන්ට ඔවුන්ගේ පියවරුන් වූ සිංහල වෙද මහත්තුරුන්ගෙන් උරුම වී ඇති එකම පුරුද්ද වැඩිපුර බෙහෙත් දීම පමණක් නොවේ. සිංහල වෙද මහත්තුරුන්ට පුරුදු වී සිටි සමාජයක ඉල්ලුම සපුරාලමින් ඔවුන් වෙනුවට සාර්ථකව ආදේශ වීමේදී ලංකාවේ බටහිර වෛද්‍යවරුන් වෛද්‍ය විද්‍යාලයේදී ඉගෙන නොගත් තවත් බොහෝ දේ සමාජයෙන් ඉගෙනගෙන තිබේ.

ලංකාවේ බටහිර වෛද්‍යවරුන් බොහෝ දෙනෙකු පුරුද්දක් ලෙස සිය සටහන් ලියන්නේ ලේසියෙන් කියවන්නට බැරි අයුරිනි. නීතිමය ප්‍රශ්නයක් ඇති වූ විට ගැලවීමේ පහසුව වැනි අපේක්ෂාවන්ද මෙහි තිබිය හැකි වුවත් මේ පුරුද්දේ මුලත් දේශීය වෛද්‍යවරුන්ගේ කසාය සීට්ටු ලිවීමේ ක්‍රමයෙන් ආවා විය හැකිය. ලංකාවේ බටහිර වෛද්‍යවරුන් සටහන් වල යොදන කේත ඇමරිකාවේ හෝ එංගලන්තයේ වෛද්‍යවරයෙකුට තේරුම් ගත නොහැකිය.

දේශීය වෛද්‍යවරුන් සිය දැනුම පවුලෙන් හෝ පරම්පරාවෙන් පිට නොදී රෝගියා හා වෙදා අතර දැනුම් පරතරය පවත්වාගත් අයුරින්ම ලංකාවේ බටහිර වෛද්‍යවරුද රෝගය පිළිබඳව රෝගියාට හොඳින් පැහැදිලි කිරීමට පසුබට වෙති. 'මිඩ් ඉයර් ඉන්ෆෙක්ෂන්' කියා සරලව ඉංග්‍රීසියෙන් නොකියා 'ඔටිටිස් මෙඩියා' කියා ලතින් වලින් කියන්නට ඔවුහු කැමැත්තෝය. උණ හෝ 'ෆීවර්' යන වචන භාවිතා නොකර 'හයිපර්තර්මියා' ගැන කතා කරන වෛද්‍යවරුන්ද මට හමු වී තිබේ. වත්ත පහළ ඉබේට වැවෙන පැලෑටියක් සාමාන්‍ය භාවිතයේ ඇති, කවුරුත් දන්නා නමින් හඳුන්වනවා වෙනුවට ආයුර්වේදයේදී භාවිතා වන සංස්කෘත නමකින් හැඳින්වීම ඇතැම් දේශීය වෙද මහතුන්ගේ පුරුද්දක් විය.

ලංකාවේ වෛද්‍ය සේවා සැපයීමේ වෙළඳපොළ අද පවතින තත්ත්වයට විකාශනය වීම පිටුපස මෙවැනි ඓතිහාසික සමාජ පසුබිමක්ද තිබේ. ඉදිරි ලිපියකින් මේ ගැන තව දුරටත් කතා කරමු. 

(Image: http://esceptica.org/category/desahogos/)