මේ විදිහට දොස්තරලා ව්‍යවසායකයින් වෙන්නේ ඇයි?
මෙයට හේතු ඇත්තේ එකක් පමණක් නොවේ. ආර්ථික විද්‍යා කෝණයෙන් බැළුවත් එවැනි හේතු රැසක් තිබේ. වෙනත් හේතුද තිබේ. මේ ලිපියෙන් අදහස් කරන්නේ ඒ හේතු අතරින් එකක් ගැන කතා කරන්නටය. ප්‍රාරම්භයක් ලෙස මේ ප්‍රශ්නයෙන් පටන් ගනිමු.
ලංකාවේ දොස්තරලා වෙන්නේ කවුද?
ලංකාවේ දොස්තරලා වෙන්නේ උසස්පෙළ ජීව විද්‍යා අංශයෙන් වැඩිම ලකුණු ගන්නා අය බව මේ ප්‍රශ්නයට ජනප්‍රිය පිළිතුරක් විය හැකිය. එහෙත්, එය සම්පූර්ණ පිළිතුරක් නොවේ.
අප ප්‍රශ්නයේ මුලට යා යුතුය.
උසස්පෙළ ජීව විද්‍යා අංශයෙන් වැඩිම ලකුණු ගෙන ලංකාවේ දොස්තරලා වෙන්නේ කවුද?
ඕනෑම ගහණයක ව්‍යවසායකත්වය ඇති කිසියම් පිරිසක් සිටිති. ඔවුන්ට තමන් සතුව හෝ සමාජය සතුව ඇති සීමිත සම්පත් වඩා කාර්යක්ෂම ලෙස යොදා ගනිමින් තමාගේ, තම පවුලේ සාමාජිකයින්ගේ හෝ මුළුමහත් සමාජයේ ජීවන තත්ත්වය වඩා යහපත් කළ හැකි ක්‍රම 'පෙනේ'. මේ බොහෝ අයට මෙසේ තමන්ට 'පෙනෙන' දෙය ක්‍රියාත්මක කිරීමට ලොකු 'කැසිල්ලක්' ද තිබේ.
ව්‍යවසායකත්වය යනු වැඩි දියුණු කළ හැකි හා වැඩිදියුණු කරගත හැකි කුසලතාවයකි. ඇතැම් සමාජ ක්‍රම තුළ හා සමාජ තුළ ව්‍යවසායකත්වය ප්‍රවර්ධනය කිරීමට වැඩි ප්‍රමුඛතාවයක් යෙදවේ. වෙනත් තැන්වල එය එසේම සිදු නොවේ. කෙසේ වුවද, මේ අයුරින් වැඩිදියුණු කළ හැකි කුසලතාවයක් වුවත් ව්‍යවසායකත්වය යනු බොහෝ විට කෙනෙකුගේ 'ඇඟේම' ඇති දෙයකි. සමාජයේ වැඩි ආදායම් ලබන ස්ථර වලින් මෙන්ම මැදි හා අඩු ආදායම් ලබන ස්ථර වලින්ද ව්‍යවසායකත්වය ඇත්තෝ බිහි වෙති.
ව්‍යවසායකත්ව කුසලතාවයන්ගෙන් පිරිපුන් අයෙකුට සාර්ථක ව්‍යාපාරිකයෙකු විය හැකිය. එහෙත්, ව්‍යාපාරයක් ඇරඹීමට ව්‍යවසායකත්වය තිබීමම ප්‍රමාණවත් නැත. ප්‍රාග්ධනය තිබීම හෝ ප්‍රාග්ධනය වෙත ප්‍රවේශ මාර්ග විවෘතව තිබීමද අවශ්‍යය. බොහෝ බටහිර රටවල ප්‍රමාණවත් ප්‍රාග්ධනයක් අහිමි, පහළ හා මැදි ආදායම් ස්ථර වලින් මතුවන ව්‍යවසායකයින්ට ප්‍රාග්ධනය වෙත ප්‍රවේශ වීමට මාර්ග සෑහෙන මට්ටමකට විවෘතව ඇත. (එහෙත්, එම රටවලද මෙය සර්ව සම්පූර්ණ ලෙස සිදු නොවේ.)
බටහිර රටවල ඇති ඉහත තත්ත්වය ලංකාවේ නැත. මේ නිසා බොහෝ විට ලංකාවේ ව්‍යාපාරිකයන් වන්නේ ව්‍යවසායකත්වය ඇති අය නොවේ. ප්‍රාග්ධනය හිමි අයයි. මේ අයගෙන් ඇතැම් අය ව්‍යවසායකත්ව කුසලතා අතින් ඉදිරියෙන් සිටියත් බොහෝ දෙනෙකු එතැන නැත. එවැන්නන් කරන්නේ සිය පෙර පරම්පරාවෙන් හෝ ඊටත් පෙර පරම්පරාවෙන් උරුම වූ ප්‍රාග්ධනය ඔවුන් විසින්ම ඇරැඹු ව්‍යාපාරයක හෝ වෙනත් අළුත් ව්‍යාපාරයක ආයෝජනය කරමින් එම ප්‍රාග්ධනයේ හිමිකම වෙනුවෙන් ප්‍රතිලාභයක් ලබා ගැනීමයි.
ව්‍යවසායකත්ව කුසලතා නැති, එහෙත් සැලකිය යුතු ප්‍රාග්ධනයක් හිමි අයෙකුට ව්‍යාපාරිකයෙකු ලෙස සැලකිය යුතු ආදායමක් උපයාගත හැකි වුවත් බොහෝ විට එම ආදායම ඔහුගේ හෝ ඇයගේ එම වත්කම් ආයෝජනය කර උපයාගත හැකි උපරිම ආදායම නොවේ. ලංකාවේ බොහෝ සමාගම් වල ප්‍රතිලාභ අනුපාතය (Rate of return) භාණ්ඩාගාර බැඳුම්කර සඳහා රජය විසින් ගෙවන පොලී අනුපාතිකයටද වඩා අඩුය. වෙනත් අයුරකින් කිවහොත්, එවැන්නෙකුට සිය ව්‍යාපාරය විකුණා ලැබෙන මුදල අවදානම් රහිත (හෝ අවදානම ඉතාම අඩු) ආයෝජනයක යෙදවීමෙන් වැඩි වාසියක් ලැබිය හැකිය.
අනෙක් අතට ව්‍යවසායකත්ව කුසලතා ඇති, එහෙත් ප්‍රාග්ධනය ප්‍රයෝජනයට ගැනීමට ප්‍රමාණවත් ප්‍රවේශ මාර්ග නැති අඩු හා මැදි ආදායම් ලබන සමාජ ස්ථර වල බොහෝ දෙනෙකුට අවශ්‍ය මූලික ප්‍රාග්ධනය නොමැති වීම නිසාම රටේ ආර්ථිකයට වැඩි අගයක් එකතු කිරීමේ අවස්ථාව මඟ හැරේ. ප්‍රාග්ධනයේ හිමිකරුවන් අතින් ව්‍යවසායකත්වය ඇති අය අතට ප්‍රාග්ධනය භාවිතා කිරීමේ අයිතිය (ප්‍රාග්ධනයේ අයිතිය නොවේ) කාර්යක්ෂම ලෙස සම්ප්‍රේෂණය වේනම් එහි වාසිය සෘජු ලෙස එම කණ්ඩායම් දෙකටම ලැබෙනවාට අමතරව වක්‍ර ලෙස තෙවන පාර්ශ්වයන්ටද ලැබේ. ලංකාවේ සිදු නොවන්නේ මෙයයි.
ඉහත තත්ත්වය නිසා භෞතික ප්‍රාග්ධනය අහිමි අනාගත ව්‍යවසායකයෙකුට භෞතික ප්‍රාග්ධනය වෙත ප්‍රවේශ වීම අසීරු වුවත්, මානව ප්‍රාග්ධනය හා අදාළව තත්ත්වය එසේ නොවේ. ප්‍රමාණවත් ප්‍රවේශ මාර්ග ඇත්ද යන්න විවාදිත කරුණක් වුවත්, අඩු හා මැදි ආදායම් ස්ථර වලින් බිහිවන ව්‍යවසායකයින්ට මානව ප්‍රාග්ධනය හිමිකර ගැනීමට ප්‍රමුඛ ප්‍රවේශ මාර්ගයක් තිබේ. ඒ, නියම මිලට වඩා අඩුවෙන් ලැබෙන උසස් අධ්‍යාපනයයි.
ව්‍යවසායකත්වය ඇති, එහෙත් භෞතික ප්‍රාග්ධනය හෝ භෞතික ප්‍රාග්ධනය වෙත ප්‍රවේශ මාර්ග අහිමි, විචක්ෂණශීලී තරුණයෙකුට හෝ තරුණියකට සිය කුසලතාවයන් ප්‍රායෝගිකව සිදු කළ හැකි ආයෝජනයක් වෙත යොමු කිරීම වඩාත්ම තාර්කික තීරණය ලෙස පැහැදිලිවම පෙනේ. සිය දරුවකුට භෞතික ප්‍රාග්ධනය උරුම කරදීමේ හැකියාව අහිමි දෙමවුපියෙකුටද කළ හැකි හොඳම දෙය මෙයයි. එහෙත්, මෙසේ ආයෝජනය කළ යුත්තේ වැඩි ප්‍රතිලාභ අනුපාතිකයක් ඇති ආකාරයේ මානව ප්‍රාග්ධනයක් එකතු කර ගැනීම පිණිසය. දොස්තරලා, ඉංජිනේරුවන් වීමට ඇති ඉල්ලුම ඇතිවන්නේ මෙවැනි පසුබිමකය.
සරසවියකට ඇතුළුව උපාධියක් ලබා ගැනීම සඳහා වෙහෙසෙන ලංකාවේ තරුණයෙකු හෝ තරුණියක ඒ සඳහා ඉතා විශාල පෞද්ගලික ආයෝජනයක් කරයි. මේ අතරින්ද වැඩිම පෞද්ගලික ආයෝජනයක් කරන්නේ වෛද්‍ය උපාධිය සඳහා ඉගෙන ගන්නා සිසු සිසුවියන්ය. මා මේ කියන්නේ පාඨ ග්‍රන්ථ, නේවාසික ගාස්තු, ආහාර පාන හා ප්‍රවාහන වියදම් ආදිය සඳහා වැය වන මුදල ගැන නොවේ, එය සමස්ත පිරිවැයේ එක් කොටසක් පමණි.
උසස් පෙළ විභාගයෙන් ඉහළම ලකුණු ලබා ලංකාවේ වෛද්‍ය පීඨයකට ඇතුළත් වීමට සුදුසුකම් ලබන්නේ බුද්ධිමය කුසලතාවන් අතින් එසේ සුදුසුකම් නොලබන කණ්ඩායමට වඩා ඉදිරියෙන් සිටින පිරිසකි. වෛද්‍ය පීඨයක සිටින විචාර බුද්ධියෙන් අඩුම සිසුවාත් එසේ සුදුසුකම් නොලබන විචාර බුද්ධියෙන් වැඩිම සිසුවාට වඩා ඉදිරියෙන් සිටින බව එයින් අදහස් නොවේ.
විවිධ හේතූන් මත වෛද්‍ය පීඨයට ඇතුළු වීමේ අවස්ථාව අහිමි වූ එහෙත් යම් හෙයකින් එම අවස්ථාව ලැබුනේනම් ඉතා සාර්ථක ලෙස එම පාඨමාලාව අවසන් කිරීමේ හැකියාව තිබුණු අය සිටින්නට පුළුවන. එමෙන්ම, කිසියම් 'වැරදීමකින්' වෛද්‍ය පීඨයට ඇතුළු වීමේ අවස්ථාව හිමි වූ අයද සිටින්නට පුළුවන. මෙවැනි, 'වැරදීම්' ඕනෑ තරම් තිබිය හැකි වුවත් සාමාන්‍යයෙන් උසස් පෙළ විභාගයෙන් වැඩි ලකුණු ගන්නේ බුද්ධිමය කුසලතාවන් අතින් අනෙක් අයට වඩා ඉදිරියෙන් සිටින අයයි. මේ විභාගය බුද්ධිමය කුසලතාවයන් මැනීමේ පරිපූර්ණ නිර්ණායකයක් නොවූවත් හොඳ නිර්ණායකයකි.
සරසවි ප්‍රවේශයට සුදුසුකම් ලැබීමේ හැකියාව ඇති තරුණයෙකුට හෝ තරුණියකට එම අවස්ථාව යම් හෙයකින් නොලැබුණේනම් ඔහු හෝ ඇය උසස් අධ්‍යාපනය වෙනුවෙන් යොදවන වසර තුනක, හතරක හෝ පහක කාලය නිකම් ඉන්නේ නැත. විශේෂයෙන්ම, උසස් අධ්‍යාපනය කරා යොමුවන ව්‍යවසායකත්වය ඇති අයෙකු මෙම කාලය තුළ වෙනත් රැකියාවක, ස්වයං රැකියාවක හෝ ව්‍යාපාරයක නිරතව සැලකිය යුතු මුදලක් උපයනු ඇත. උසස් අධ්‍යාපනය කරා යොමුවීමේ හේතුවෙන් මේ තරුණයා හෝ තරුණිය එසේ උපයාගත හැකිව තිබුණු විශාල ආදායමක් අහිමි කරගනී. මේ ආවස්ථික පිරිවැය ඔහු හෝ ඇය සිය මානව ප්‍රාග්ධනය එක් රැස් කර ගැනීමේ කාර්යයේදී සිදු කරන ආයෝජනයකි. ඒ ආයෝජනය ඉතා විශාල මුදලකි.
ලංකාවේ සරසවි සිසුන් අතරින් අධ්‍යාපනය සඳහා වැඩිම පෞද්ගලික ආයෝජනයක් කරන්නේ වෛද්‍ය සිසුන් ලෙස සැලකිය හැකිය. ඔවුහු සිය ප්‍රථම උපාධි පාඨමාලාව සඳහා වසර පහක්ද, සීමාවාසික පුහුණුව නිමකර පත්වීම් ලබන තුරු තවත් කාලයක්ද තමන්ගේ විකල්ප ආදායම් අවස්ථාවන් කැප කරමින් කරන්නෝ විශාල ආයෝජනයකි. මේ කණ්ඩායම ව්‍යවසායකත්ව කුසලතා අතින් ඉදිරියෙන්ම සිටින කණ්ඩායමක් නිසා මෙසේ ඔවුන් අහිමි කරගන්නා ආදායම සැලකිය යුතු මුදලකි.
ලංකාවේ බොහෝ තරුණ තරුණියන් වෛද්‍යවරුන්, ඉංජිනේරුවන් වන්නට සිහින මවන්නේ එම වෘත්තීන් සඳහා ඇති නැඹුරුවට වඩා තමන් තුළ ඇති ව්‍යවසායකත්වය පිබිදවීමට ඉඩකඩක් විවර කරගත හැකි ප්‍රවේශ මාර්ගය ඇත්තේ උසස් අධ්‍යාපනය හරහා බැවිනි. මේ බොහෝ දෙනෙකු වෛද්‍යවරුන්, ඉංජිනේරුවන් වුවත් ඔවුන්ගේ ඇතුළේ ඉන්නේ ව්‍යවසායකයෙකි. ඉඩක් ලැබුණු විටම මේ ව්‍යවසායකයා එළියට පනී.
වෛද්‍යවරයෙකුට පොඩි 'කඩයක් ඇරීමට' විශාල භෞතික ප්‍රාග්ධනයක් අවශ්‍ය නොවේ. ඒ නිසා, අවශ්‍ය මානව ප්‍රාග්ධනය රැස් කරගත් වහාම ඔවුහු වැඩේට බසිති. ඉංජිනේරුවෙකුට මේ අයුරින්ම 'කඩයක් ඇරීමට' සැලකිය යුතු භෞතික ප්‍රාග්ධනයක්ද අවශ්‍ය වේ. ඒ නිසා ඔවුන්ට 'වැඩේට බහින්නට' උපාධිය ලබා වසර දහයක්, පහළොවක් බලා ඉන්නට සිදු වේ.
වැදගත් කරුණ වන්නේ මෙහිදී ඇත්තටම වෙන්නේ දොස්තරලා ව්‍යවසායකයින් වීම නොවන බවයි. ව්‍යවසායකයින් වීමේ විභවයක් සහිතව සිටි අය ඒ සඳහා ප්‍රමාණවත් ඉඩ ප්‍රස්තා නැති බැවින් දොස්තරලා, ඉංජිනේරුවන් වැනි වෘත්තිකයින් වීමයි.
