ආදම්, ඒව සහ වෙනත් අය

පිරිමියෙකු කුසේ දරුවෙකු පිළිසිඳ ගැනීම බොහෝ දෙනෙකුට සුවිශේෂී පුවතක්. ලංකාවේ වගේම ඇමරිකාව ඇතුළු බටහිර රට වලත් එහෙමයි. මෙයට හේතුව වන්නේ සාමාන්‍ය සම්මතය අනුව දරුවකු පිළිසිඳ ගත හැක්කේ ගැහැණියකගේ කුසේ පමණක් නිසා.

අප බොහෝ විට කෙනෙක්ව පිරිමියෙකු හෝ ගැහැණියක ලෙස පහසුවෙන් වෙන් කර හඳුනා ගන්නවා. ඒ වගේම, පුරුෂයෙකුගෙන් හා ගැහැණියකගෙන් අපේක්ෂා කරන, එකිනෙකට වෙනස් වූ ලක්ෂණ ගණනාවක් තිබෙනවා. මේ ලක්ෂණ වලට ජීව විද්‍යාත්මක කරුණු, සිරුරේ බාහිර පෙනීම, ඇඳුම් පැළඳුම් ආදිය, සමාජ හැසිරීම, ලිංගික හැසිරීම්, නීතිමය කරුණු ආදී බොහෝ දේ ඇතුළත්.

බොහෝ දෙනෙකු හා අදාළව ලොකු ගැටළුවක් ඇති නොවුනත්, යමෙක් පිරිමියෙකු හෝ ගැහැණියක ලෙස ලේබල් කිරීම ඒ තරම්ම සරල කරුණක් නෙමෙයි. ලිංගිකත්වයට මාන ගණනාවක් තිබෙනවා.

1. ජානමය වෙනස්කම් 

ගැහැණුන් හා පිරිමින් ජාන වලින්ම වෙනස්. ගැහැණියකට එකිනෙකට සමාන x වර්ණදේහ දෙකක් තිබෙනවා. පිරිමියෙකුට තිබෙන්නේ එකිනෙකට වෙනස්, එක් x වර්ණදේහයක් හා y වර්ණදේහයක්. ගැහැණියක හා පිරිමියෙකු අතර සංසර්ගයෙන් බිහිවන දරුවෙකුට මවගෙන් හා පියාගෙන් එක් වර්ණදේහය බැගින් ලැබෙනවා. මවට තිබෙන්නේ x වර්ණදේහ දෙකක් නිසා දරුවෙකුට මවගෙන් හැමවිටම උරුම වෙන්නේ x වර්ණදේහයක්. එහෙත්, පියාගෙන් x වර්ණදේහයක් හෝ y වර්ණදේහයක් ලැබෙන්න පුළුවන්. පියාගෙන් ලැබුණේ x වර්ණදේහයනම් දරුවා ගැහැණු දරුවෙකු වෙනවා. පියාගෙන් ලැබුණේ y  වර්ණදේහයනම් දරුවා පිරිමි දරුවෙකු වෙනවා. 

සුලබව දැකිය හැකි තත්ත්වයන් මේවා වුවත්, xx ජාන සහිත ගැහැණු හා xy ජාන සහිත පිරිමි හැර වෙනත් වර්ග වල අයත් ඉඳහිට බිහි වෙනවා. මෙවැනි තත්ත්වයන් සැලකෙන්නේ ජාන විකෘති ලෙසයි. ඇතැම් ජාන විකෘති තත්ත්වයන් නිසා බාහිර පෙනුමේ වෙනසක් වෙන්නේ නැහැ. එහෙත් ඇතැම් විකෘති නිසා බාහිර වෙනස්කම් හා/හෝ විවිධ රෝගී තත්ත්වයන් ඇති වෙනවා.

xxy - ක්ලයින්ෆෙල්ටර් සහලක්ෂණය ලෙස හැඳින්වෙන මේ තත්ත්වයේදී පුද්ගලයෙකුට අමතර x වර්ණදේහයක් ලැබෙනවා. සාමාන්‍ය පිරිමියෙකුට හා ගැහැණියකට තිබෙන්නේ වර්ණදේහ 46ක් පමණක් වුවත්, මේ අයට වර්ණදේහ 47ක් තිබෙනවා. මෙය වඩාත්ම සුලබ ජාන විකෘති තත්ත්වයක් ලෙස හැඳින්විය හැකියි. 500-1000කට පමණ එක් අයෙක්ට xxy වර්ණදේහ පිහිටනවා. y වර්ණදේහය නිසා පිරිමියෙකු වුවත් x වර්ණදේහ දෙකක්ම තිබෙන නිසා ඇතැම් කාන්තා ලක්ෂණ මතු වීමේ ඉඩක් තිබෙනවා.

මීට වඩා දුලබ ක්ලයින්ෆෙල්ටර් සහලක්ෂණ තත්ත්වයන්ද තිබෙනවා. 50000කට එක් අයෙක් xxxy ලෙස වර්ණදේහ 48ක් සහිතවත්, 85000කට එක් අයෙක්  xxxxy ලෙස වර්ණදේහ 49ක් සහිතවත් උපදිනවා.

xyy - මෙහිදී 1000කගෙන් එක් අයෙකුට පමණ අමතර y වර්ණදේහයක් ලැබෙනවා. බොහෝ විට මෙවැනි අය සාමාන්‍ය නිරෝගී පිරිමින් වුවත් කථාකිරීමේ දුර්වලතා ආදී ඇතැම් රෝග තත්ත්වයන් ඇති වීමේ ඉහළ ඉඩක් තිබෙනවා. මෙවැනි අය ඇතැම් ටියුෂන් ගුරුවරුන් විසින් යූටියුබ් හරහා උගන්වන ආකාරයේ බෙල්ල කැපුවත් කඳට කෙළින් හිට ගත හැකි "සුපර් මේල්ලා"නම් නෙවෙයි.

xxx - මෙයත් 1000කගෙන් එක් අයෙකුට පමණ ඇතිවන තත්ත්වයක්. ඉතා කලාතුරකින් xxxx හා xxxxx තත්ත්වයන් ඇති අයද ඉපදෙනවා.

x0 - ටර්නර් සහලක්ෂණය ලෙස හැඳින්වෙන මේ තත්ත්වය 2500කින් අයෙකුට ඇති වෙනවා. මෙවැන්නෙකුට තිබෙන්නේ එක් x වර්ණදේහයක් පමණයි. ඒ නිසා මුළු වර්ණදේහ ගණන 45ක් පමණයි.

xxyy - මේ තත්ත්වය 25000කින් අයෙකුට පමණ ඇති විය හැකියි. මීට අමතරව xxxyy තත්ත්වය ඇති ඉතා සුළු පිරිසක්ද වාර්තා වී තිබෙනවා.

මේ අනුව පැහැදිලි වන පරිදි ජානමය ලෙස බැලූ විට සාමාන්‍ය පිරිමි හෝ සාමාන්‍ය ගැහැණු නොවන වෙනත් කණ්ඩායම් ගණනාවක් සිටිනවා. 

2. ශාරීරික ලක්ෂණ 

සාමාන්‍යයෙන් පිරිමියෙක් කියන්නේ සිරුරෙන් පිටත ලිංගික අවයවයක් ඇති, මුහුණේ රැවුල වැවෙන, පපුව පැතලි අයෙක්. සාමාන්‍ය ගැහැණියකගේ මුහුනේ රැවුල වැවෙන්නේ නැහැ. ලිංගික අවයව තිබෙන්නේ සිරුර ඇතුළට වෙන්නයි. ඔවුන්ගේ පියයුරු ඉදිරියට නෙරා එනවා. එහෙත්, මෙය හැම විටම මෙසේ විය යුතු නැහැ. ජාන වෙනස්කම් නිසා ගැහැණු ලක්ෂණ සහිත පිරිමි හා පිරිමි ලක්ෂණ සහිත ගැහැණු ඉපදෙනවා. සිරුරේ හෝමෝන වෙනස්කම් නිසාත් මෙය වෙනවා. ටෙස්ටටරෝන් හෝමෝනය බාහිරින් ගැනීමෙන් කෙනෙකුට පිරිමි ලක්ෂණ මතු කරගන්න පුළුවන්. ඒ වගේම, ඊස්ට්‍රජන් හෝමෝනය ගැනීමෙන් ගැහැණු ලක්ෂණ ඉස්මතු කර ගත හැකියි. මේ නිසා, කෙනෙකුගේ ශාරීරික ලක්ෂණ හැම විටම ජාන සැකැස්ම සමඟ හරියටම ගැලපෙන්නේ නැහැ.

3. තමන්ට දැනෙන ලිංගිකත්වය 

කෙනෙකුට දැනෙන තමන්ගේ ලිංගිකත්වය ඔහුගේ හෝ ඇයගේ බාහිර පෙනුම සමඟ නොගැලපෙන්න පුළුවන්. ගැහැණු පෙනුම තිබෙන ගැහැණියකට උපන් දා සිටම තමන් පිරිමියෙක් සේ දැනෙන්න පුළුවන්. ඒ වගේම, පිරිමි පෙනුම තිබෙන පිරිමියෙකුට තමන් ගැහැණියක සේද දැනෙන්න පුළුවන්. මේ ආකාරයට "අනුන්ගේ සිරුරක" සිර වී සිටින්නට වීම විශාල වදයක්. හෝමෝන ප්‍රතිකාර හා/හෝ ශල්‍යකර්ම වලින් ලිංග වෙනස්කම් කර ගන්න යොමු වන්නේ එවැනි අයයි.

4. පිටතට පෙන්වන ලිංගිකත්වය 

ඇතැම් ගැහැණු පිරිමි ලෙස අඳින්න පළඳින්න හා හැසිරෙන්න කැමතියි. ඇතැම් පිරිමි ගැහැණු ලෙස හැසිරෙන්න හා අඳින්න පළඳින්න කැමතියි. මෙවැනි අය ඇතැම් විට ශාරීරිකව සාමාන්‍ය ගැහැණු පිරිමි වෙන්න පුළුවන්. ඒ වගේම මේ බාහිර ප්‍රකාශනය ඉහත සඳහන් කළ ඔවුන්ට දැනෙන ලිංගිකත්වයම නොවෙන්නත් පුළුවන්.

5. ලිංගික ආකර්ෂණය 

විවිධ අයට විවිධ ආකාරයෙන් ලිංගික ආකර්ශන ඇති විය හැකියි.

- විරුද්ධ ලිංගිකයන්ට ආකර්ශනය වීම වඩාත්ම සුලබ තත්ත්වයයි.

- සම ලිංගිකයන්ට ආකර්ෂණය වීම 

- විරුද්ධ ලිංගිකයන්ට මෙන්ම සම ලිංගිකයන්ටද ආකර්ශනය වීම 

- විරුද්ධ ලිංගිකයන්ට, සම ලිංගිකයන්ට මෙන්ම මේ දෙකටම නැති අයටද ආකර්ශනය වීම 

- කිසිදු ලිංගික ආකර්ශනයක් නැති වීම 

යමෙකුගේ ලිංගික ආකර්ෂණය, බාහිර පෙනීම, ජාන සැකැස්ම ආදිය අතර සෘජු සම්බන්ධයක් තිබිය යුතු නැහැ.

6. චිත්තවේගීය ආකර්ශනය 

චිත්තවේගීය ආකර්ශනය හා ලිංගික ආකර්ෂණය කරුණු දෙකක්. උදාහරණයක් විදිහට විරුද්ධ ලිංගිකයන්ට මෙන්ම සම ලිංගිකයන්ටද ලිංගිකව ආකර්ශනය වන කෙනෙක් චිත්තවේගීය ලෙස ආකර්ශනය වෙන්නේ විරුද්ධ ලිංගිකයෙකුට පමණක් විය හැකියි.

7. නීතිමය අර්ථ දැක්වීම 

මෙය තීරණය වන්නේ රටේ නීතිය අනුවයි. බොහෝ විට කෙනෙකුට නීතිය අනුව ගැහැණු හා පිරිමි යන දෙගොඩෙන් එකකට වැටෙන්න වෙනවා. 

මෙසේ විස්තර කළ පරිදි ලිංගිකත්වයට මාන ගණනාවක් තිබෙන නිසා එක් මානයකදී පිරිමියෙක් ලෙස සැලකෙන අයෙක් වෙනත් මානයකදී ගැහැණියක් විය හැකියි. ඇතැම් අයට මේ ද්විමය බෙදීම ගැලපෙන්නේ නැහැ.

ලංකාවේ වත්මන් නීති රාමුව තුළ පුද්ගලයෙක් උපතින්ම ගැහැණියක හෝ පිරිමියෙකු වෙනවා. ඇතැම් මාන වලදී මේ විදිහට උපතින් ලැබෙන ලිංගිකත්වය ඇතුළේ නොසිටින අයට අපහාසාත්මක අර්ථයෙන් පොදුවේ "පොන්නයා" කියන වචනය භාවිතා කෙරෙනු දැකිය හැකියි. 

පිරිමි හා ගැහැණු නොවන අනෙකුත් අය එකම පොදු කණ්ඩායමක් නෙමෙයි. ඒ අය අතර එකිනෙකට වෙනස් කණ්ඩායම් විශාල ගණනක් සිටිනවා.

ලංකාවේ උපතක් ලියාපදිංචි කරන විට "පිරිමියාද ගැහැණියද යන වග" සඳහන් කරන්න සිදු වී තිබෙන්නේ යුරෝපීය බලපෑම නිසා. ආබ්‍රහමික ආගම් අනුව දෙවියන් විසින් පිරිමියෙකු හා ගැහැණියක මවනවාට අමතරව වෙනත් වර්ග වල මිනිසුන්ව මවන්නේ නැහැ. ඒ නිසා, ආදම් වැනි පිරිමි හා ඒව වැනි ගැහැණු හැර වෙනත් ලිංගික අනන්‍යතා තිබෙන අය සිටීම ගැටළුවක් මතු කරනවා.

ත්‍රිපිටක සාහිත්‍යයේද ඇතුළුව ඉන්දියානු කලාපයේ දැකිය හැක්කේ චතුර්කෝටික බෙදීමක්. ඒ පුරුෂ, ස්ත්‍රී, නපුංසක හා උභතෝබ්‍යඤ්ජනක ලෙස. නපුංසක වචනය හැදී තිබෙන්නේ පුරුෂ හෝ ස්ත්‍රී නොවන තේරුමෙන්. ඉහත වර්ග කිරීම් අනුව, ගැහැණු හා පිරිමි නොවන අය වැටෙන්නේ මේ ගොඩටයි. උභතෝබ්‍යඤ්ජනක ලෙස හඳුන්වා තිබෙන්නේ ගැහැණු හා පිරිමි ලිංගික අවයව දෙවර්ගයම තිබෙන අයයි. මෙවැනි මිනිසුන් සාමාන්‍යයෙන් දකින්න ලැබෙන්න නැහැ. අවශ්‍යනම් දරුවන් බිහි කරන පිරිමින්ව උභතෝබ්‍යඤ්ජනකයින් ලෙස හඳුන්වන්න පුළුවන්.

දස මස කුස දැරූ පිය වරුණ

මාතර රෝහලේදී පිරිමියෙකු විසින් දරුවෙකු ප්‍රසූත කළ පුවතක් වාර්තා වී තිබෙනවා. විකාර සහගත කතාවක් වගේ පෙනුණත් පිරිමින්ට දරුවන් ලැබෙන්න පුළුවන්. එවැනි සිදුවීම් මීට පෙරත් වාර්තා වී තිබෙනවා. මෙහි ගැටළුවක් තිබෙනවානම් තිබෙන්නේ පිරිමියෙකු ලෙස අප විසින් අර්ථ දක්වා ගන්නා සංකල්පයේ. එක් අර්ථදැක්වීමක් අනුව පිරිමියෙකු වන අයෙකු වෙනත් අර්ථදැක්වීමක් අනුව ගැහැණියක විය හැකියි. සංක්‍රාන්ති ලිංගිකයන්ට බොහෝ විට මේ ගැටළුවට මුහුණ දෙන්න වෙනවා.

ඇමරිකානුවෙකු වූ තෝමස් බේඩී විසින් 2008දී ගැහැණු දරුවෙකු වදා දරුවකු වැදූ පළමු පිරිමියා ලෙස ප්‍රසිද්ධ වුනා. ඔහු උපතින් ගැහැණියක වූ බව කීම නිවැරදි නොවන්නේ පුද්ගලයෙකු ගැහැණියක හෝ පිරිමියෙකු ලෙස ලේබල් කිරීම සරල කරුණක් නොවන නිසා.

තෝමස් ඉපදුණේ ඉතා පියකරු ගැහැණු සිරුරක් උරුම කර ගනිමිනුයි. තෝමස්ගේ උපතේදී දෙමවුපියන් විසින් තැබූ නම ට්‍රේසි. ට්‍රේසි රූප රාජිණී තරඟ වලට පවා ඉදිරිපත් වෙනවා. එහෙත්, උපතේ පටන්ම ට්‍රේසිගේ සිතුම් පැතුම් වල ඔහු සිටියේ පිරිමියෙක් ලෙසයි.

පසුව ලිංගය මාරු කර ගැනීමේ ශල්‍ය කර්මයකට මුහුණ දෙන ට්‍රේසි හෝමෝන ප්‍රතිකාර ලබා ගනිමින් නීත්‍යානුකූලව මෙන්ම පෙනුමෙන්ද පිරිමියෙක් බවට පත් වී තෝමස් වෙනවා. ඒ 2002 වසරේදී. එහෙත් මේ ශල්‍ය කර්මයේදී ට්‍රේසි විසින් වෙනස් කර ගන්නේ සිරුරේ උඩ කොටස පමණයි. පිරිමි ලිංගික අවයව බද්ධ කර ගැනීමක් හෝ ගර්භාෂය ඉවත් කිරීමක් සිදු වන්නේ නැහැ. හවායි නීතිය අනුව, උප්පැන්න සහතිකයේ ලිංගය වෙනස් කර ගැනීම සඳහා එසේ කිරීම අවශ්‍ය නැහැ.

මෙයින් වසරකට පසුව තෝමස් නැන්සි සමඟ නීත්‍යානුකූල ලෙස විවාහ වෙනවා. මෙය නීත්‍යානුකූලව සමලිංගික විවාහයක් හෝ එකට ජීවත් වීමක් නෙමෙයි. ගැහැණියක හා පිරිමියෙකු අතර සිදුවන සාමාන්‍ය විවාහයක්.

විවාහයෙන් පසුව බේඩී යුවලට දරුවන් අවශ්‍ය වුවත්, ඒ වන විට නැන්සි විසින් ගර්භාෂය ඉවත් කිරීමේ ශල්‍ය කර්මයකට මුහුණ දී සිටින නිසා ඇයට ගර්භණී වීමේ හැකියාවක් නැහැ. මෙවැනි යුවලකට කරන්න වෙන්නේ වෙනත් කාන්තාවකගේ ගර්භාෂය කුලියට ගැනීමයි. එහෙත්, තෝමස් විසින් මෙහිදී තීරණය කරන්නේ මේ වැඩේට තමන්ගේම ගර්භාෂය යොදා ගැනීමටයි. ඔවුන් වෛද්‍යවරුන් නව දෙනෙකු වෙතම ගියත් පෙනුමෙන් මෙන්ම නීතිය අනුවද පිරිමියෙකු වන තෝමස්ගේ ගර්භාෂයේ සංසේචිත කළලයක් තැන්පත් කිරීමට ඔවුන් කැමති වෙන්නේ නැහැ.

මෙහිදී තෝමස් විසින් තමන් නිතිපතා ලබා ගන්නා ටෙස්ටටෝරෝන් හෝමෝනය ලබා ගැනීම නවත්වනවා. මාස නවයකට පසුව ඔහුට නැවත මාස් ශුද්ධිය හැදෙනවා. ඉන් පසුව, ඔවුන් අන්තර්ජාලය හරහා නම නොදන්නා අයෙකුගේ සංරක්ෂණය කළ ශුක්‍රාණු ලබා ගන්නවා. නැන්සි විසින් සිරින්ජයක් යොදා ගෙන එම ශුක්‍රාණු තෝමස්ගේ යෝනියට ඇතුළු කරනවා. එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස තෝමස් ගර්භණී වෙනවා.

මෙසේ පළමු වරට ගර්භණී වන තෝමස්ගේ කුසෙහි දරු කළල තුනක්ම වර්ධනය වුවත් ඒ ගර්භාෂයෙන් පිටතයි. ඒ නිසා, එම කළල ඉවත් කරන්න සිදු වෙනවා. එහෙත්, දෙවන වර වැඩේ හරියටම හරියනවා. තෝමස් විසින් 2008 ජූනි 29 වනදා පසුව සූසන් ලෙස නම් කෙරෙන ගැහැණු දරුවෙකු බිහි කරනවා. දරු උපත සිදු වන්නේ සාමාන්‍ය ආකාරයටයි.

තෝමස් විසින් දරුවන් වැදීම එතැනින් නතර වෙන්නේ නැහැ. මේ වන විට ඔහු තවත් දරුවන් දෙදෙනෙකු වදා තිබෙනවා. ඒ වගේම, තෝමස් කියන්නේ මේ වන විට දරුවන් වදා තිබෙන පළමු පිරිමියා නෙමෙයි. ඇමරිකාවේ මෙන්ම එක්සත් රාජධානිය හා ජර්මනිය ඇතුළු රටවල් කිහිපයකම තවත් පිරිමි මේ වෙද්දී දරුවන් වදා තිබෙනවා. දරුවකු වදන පිරිමියෙකු හැඳින්විය යුත්තේ දරුවාගේ මව ලෙසද නැත්නම් පියා ලෙසද යන්න තවමත් විවාදයට ලක් වන නීතිමය කරුණක්.

(Image courtesy: Daily Mirror Online)

කැලේ මාරු වන විට පුල්ලිත් මාරු වේ!

කළු කොටි ගැන නැවතත් වාර්තා වී තිබෙනවා. දශකයකට පමණ පෙරනම් කළු කොටි කියන නම ඇහෙන විට මතක් වුනේ එම නමින් හැඳින්වුණු එල්ටීටීඊ සංවිධානයේ මරාගෙන මැරෙන හමුදාවයි. එහෙත්, මේ වාර්තාව උතුරේ කළු කොටි ගැන නෙමෙයි. කලකට පසු නැවත ලංකාවෙන් වාර්තා වී ඇති කළු පැහැ හම සහිත ශ්‍රී ලාංකික කොටි පවුලක් ගැනයි.

කොටි වර්ග ලෝකය පුරාම විසිරී සිටියත් ලංකාවේ සිටින කොටින් ලංකාවටම ආවේණිකයි. සත්ත්ව වර්ගීකරණය අනුව පැන්තෙරා ගණයට අයත් පැන්තෙරා පාර්ඩස් විශේෂයට අයත් උප විශේෂ නවයක් අතරින් එක් උප විශේෂයක් වන ශ්‍රී ලාංකික කොටියා "පැන්තෙරා පාර්ඩස් කොටියා" යන විද්‍යාත්මක නාමයෙන් හැඳින්වෙනවා.

වනජීවී දෙපාර්තමේන්තුව විසින් ඇටවූ කැමරා උගුල් හරහා ඡායාරූපගත කරගෙන තිබෙන කළු කොටි පවුලද මේ ශ්‍රී ලාංකික කොටි පවුලේම සාමාජිකයින් මිස වෙනස් හෝ අලුත් සත්ත්ව විශේෂයක් නෙමෙයි. ඔවුන්ට හම කළු පැහැ ගන්වන ජාන සැකසුමක් තිබෙනවා පමණයි.

අප අසා තිබෙන පරණ කියමනක් වන්නේ කැලේ මාරු වන විට කොටියාගේ පුල්ලි මාරු නොවන බවයි. සාමාන්‍යයෙන් කොටින් ලෙස හඳුන්වන්නේ හමේ පුල්ලි සහිත සතුන්. හමේ ඉරි සහිත සතුන් ව්‍යාඝ්‍රයන් ලෙස හඳුන්වනවා. ජගුවරයින්ගේ හමේද පුල්ලි තිබුණත් කොටින්ගේ හා ජගුවරයින්ගේ පුල්ලි පැහැදිලිව හඳුනාගත හැකි තරම් වෙනස්. ජගුවරයින්ගේ පුල්ලි වල මැද තිත් තිබෙනවා. කොටින්ගේ පුල්ලි වල එවැනි තිත් නැහැ. කොටි, සිංහයින්, ජගුවරයින්, ව්‍යාඝ්‍රයින් හා හිම කොටි යන සත්ත්ව විශේෂ පහම අයත් වන්නේ පැන්තෙරා ගණයටයි.

පැන්තෙරා ගණයට අයත් බොහෝ සතුන්ට පුල්ලි සහිත හමක් තිබුණත් මේ සතුන් අතර කළු පැහැ සම ඇති සතුන්ද සිටිනවා.  මේ විදිහට ජාන විකෘති සිදු වී කළු පැහැ සතුන් බිහිවීම කැලේ මාරු වන විට කොටින්ගේ පුල්ලි මාරු වීමක් කියා කියන්නත් පුළුවන්. අඳුරු තෙත් කලාපීය වනාන්තර වල වාසය කරන කොටි අතර මේ කළු පැහැ ජාන විකෘතිය වඩා සුලභයි.

දහනවවන සියවසේ මැද භාගයේදී (1846-1850) ලංකාවේ යටත් විජිත මහ ලේකම් ලෙස කටයුතු කළ ජේම්ස් එමර්සන් ටෙනන්ට් විසින් වාර්තා කර ඇති පරිදි කළු කොටි දුලබ වුවත් ඒ කාලයේදී රටේ විවිධ ප්‍රදේශ වලින් හමු වී තිබෙනවා. ලංකාවේ කළු කොටි අඩ සියවසකට පෙර තිරගත වූ හොලිවුඩ් චිත්‍රපටයකටද තේමා වුනා. එහෙත්, මෑතකදී ලංකාවෙන් කළු කොටි පණ පිටින් හමු වී නැහැ. අවසන් වරට 2009දී හමු වී තිබෙන්නේ පිටදෙණිය, මාවුල්දෙණිය ප්‍රදේශයේ මද්දකට හසුව මියගොස් සිටි කළු කොටියෙක්. එම කළු කොටියාගේ සම සංරක්ෂණය කර හැදූ අනුරුවක්  ගිරිතලේ වනජීවී කෞතුකාගාරයේ ප්‍රදර්ශනයට තබා තිබෙනවා.

කොටියෙකුගේ හම කළු පැහැ වෙන්නේ නිලීන ජානයක් හේතුවෙන්. නිලීන ජානයකට අදාළ ලක්ෂණ මතු වන්නේ මවගෙන් හා පියාගෙන් එම ලක්ෂණ රැගෙන යන ජාන දෙකක්ම ලැබුණොත් පමණයි. කළු කොටියෙකුගේ ජාන දෙකේම මේ ලක්ෂණය තිබෙන නිසා කළු කොටි ජෝඩුවකට ලැබෙන සියළුම පැටවුන්ටද කළු හමක් උරුම වෙනවා.

කළු කොටියෙකු සහ සාමාන්‍ය කොටියෙකු අතර සංසර්ගයෙන් බිහිවන පැටවුන්ට අනිවාර්යයයෙන්ම එක් කළු ජානයක් හිමි වුවත්, එවැනි පැටියෙකු කළු කොටියෙකු වන්නේ සාමාන්‍ය කොටියාගෙන්ද කළු ජානයක් උරුම වුවහොත් පමණයි. කළු ජානයක් හා සාමාන්‍ය ජානයක් හිමි සාමාන්‍ය කොටින් දෙදෙනෙකුගේ පැටවෙකුද කළු කොටියෙකු විය හැකියි. ඒ නිසා, කළු කොටින් සම්පූර්ණයෙන්ම වඳ වී ගියත් නැවත සාමාන්‍ය කොටින්ට දාව කළු කොටි බිහි විය හැකියි. කෙසේ වුවත්, කළු කොටි ඇති වන ජානය වඳ වී ගියොත් නැවත කළු කොටි බිහි වීමේ ඉඩකඩද ඇහිරෙනවා.

ට්‍රම්ප් චීනය දණ ගැස්සුවාද?

මේ සතියේ සිදු වූ සුවිශේෂී සිදු වීමක් වූයේ ඇමරිකාව හා චීනය අතර වෙළඳ ගිවිසුමේ පළමු අදියර අත්සන් තැබීමයි. පසුගිය බදාදා (ජනවාරි 15) ඇමරිකන් ජනාධිපති ඩොනල්ඩ් ට්‍රම්ප් හා චීන උප අගමැතිවරයෙකු වන ලියු හේ අතර ධවල මන්දිරයේදී අත්සන් තැබුණු මේ ගිවිසුම පෞද්ගලිකව ජනාධිපති ට්‍රම්ප් විසින් හා පොදුවේ ඇමරිකාව විසින් ලද විශාල ජයග්‍රහණයක් කියා කිව හැකියි.

ගිවිසුම අනුව චීනය විසින් ඉදිරි දෙවසර ඇතුළත චීනය වෙත ආනයනය කරන ඇමරිකානු නිෂ්පාදන ප්‍රමාණය අවම වශයෙන් ඩොලර් බිලියන 200කින් වැඩි කළ යුතුයි. එමෙන්ම, ඇමරිකානු සමාගම් චීන වෙළඳපොළට ඇතුළු වීම සඳහා සැපිරිය යුතු විවිධ කොන්දේසි, විශේෂයෙන්ම වෙළඳපොළට ඇතුළුවීමේ කොන්දේසියක් ලෙස තමන්ගේ තාක්ෂනය චීනයට අනිවාර්යයෙන් ලබා දිය යුතු වීම, මේ ගිවිසුමෙන් වැළැක්වෙන අතර ඇමරිකන් සමාගම් වලට පේටන්ට් අයිතිය ඇති දේවල් වල ව්‍යාජ අනුකරණ පාලනය කිරීමටද චීනය ක්‍රියා කළ යුතුයි.

ඇමරිකාව කියා කියන්නේ නාමික විණිමය අනුපාතය අනුව බැලුවොත් තවමත් ලෝකයේ විශාලතම ආර්ථිකය. අනෙක් අතට ක්‍රය ශක්ති සාම්‍යය අනුව බැලුවොත් ලෝකයේ විශාලතම ආර්ථිකය චීනයයි. කොයි විදිහට බැලුවත් ලෝකයේ  විශාලතම ආර්ථිකයන් දෙක වන්නේ ඇමරිකාව හා චීනයයි.

ලෝකයේ විශාලතම අපනයනකරුවා චීනයයි. එමෙන්ම ලෝකයේ විශාලතම ආනයනකරුවා ඇමරිකාවයි. මේ දෙරට එකිනෙකාගේ ලොකුම වෙළඳහවුල්කරුවාද වෙනවා.

වසර 35කට පෙර, 1985දී, චීනය හා ඇමරිකාව අතර සිදු වූ මුළු වෙළඳාම ඇමරිකන් ඩොලර් බිලියන 7.7ක් පමණයි. මේ ප්‍රමාණය දෙපාර්ශ්වය අතර ආසන්න වශයෙන් සමසමව බෙදී ගොස් තිබුණා. ඒ වෙද්දී චීනය හා ඇමරිකාව අතර ගිණිය හැකි තරමේ වෙළඳ ශේෂයක් තිබුණේ නැහැ. ඒ වගේම ඒ වෙද්දී චීනය ඇමරිකාවේ ප්‍රධානම වෙළඳ හවුල්කරුවෙකු වූයේද නැහැ. චීනය ලෝක ආර්ථික බලවතෙකු සේ සැලකුණේත් නැහැ. ඒ වෙද්දී ලංකාවේ ඒක පුද්ගල ආදායම චීනයේ ඒක පුද්ගල ආදායමට වඩා 25%කින් වැඩියි.

චීන ආර්ථිකය ක්‍රමක්‍රමයෙන් විදේශ වෙළඳාම කරා යොමු වෙද්දී ඇමරිකාව වෙත කරන චීන අපනයන වසරින් වසර ඉහළ ගියා. චීනය වෙත කරන ඇමරිකන් අපනයනත් වසරින් වසර ඉහළ ගියත් එසේ ඉහළ ගියේ අඩු වේගයකින් නිසා ඇමරිකාව හා චීනය අතර ද්විපාර්ශ්වික වෙළඳාමේ අසමතුලිතබවක් ඇති වුනා. ඇමරිකාවට අවාසිදායක ලෙස ඇති වුනු වෙළඳ ශේෂය ක්‍රමක්‍රමයෙන් පුළුල් වෙන්න පටන් ගත්තා.

ලංකාව වැනි කුඩා ආර්ථිකයක් ඇති රටක් සමඟ ඇමරිකාව විසින් කරන ද්විපාර්ශ්වික වෙළඳාම ඇමරිකාවට දිගින් දිගටම අවාසිදායක වුවත් එය ඇමරිකාවට දැනෙන තරමේ විශාල අවාසියක් නෙමෙයි. ඒ නිසා, එය ඇමරිකාව තුළ දේශපාලන ප්‍රශ්නයක් වෙන්නේ නැහැ. නමුත්, චීන ආර්ථිකය වසරින් වසර වේගයෙන් ප්‍රසාරණය වී චීනය ලෝක ආර්ථික බලවතෙකු ලෙස ඇමරිකාව සමඟ කරට කර පැමිණීමෙන් පසුව ද්විපාර්ශ්වික වෙළඳ හිඟයේ බලපෑම ඇමරිකාවට දැනෙන්න ගන්නවා.

රටවල් දෙකක් අතර වෙළඳාම අසමතුලිත වූ විට, අවාසිදායක වෙළඳ ශේෂයක් තිබෙන රටේ ව්‍යවහාර මුදල අවප්‍රමාණය වී වාසිදායක වෙළඳ ශේෂයක් තිබෙන රටේ ව්‍යවහාර මුදල  ශක්තිමත් වෙනවා. උදාහරණයක් ලෙස ඇමරිකාව හා කැනඩාව අතර වෙළඳ ශේෂය ඇමරිකාවට අවාසිදායක ලෙස පුළුල් වුවහොත් කැනඩාවට දිගින් දිගටම ඇමරිකන් ඩොලර් ගලා යාම නිසා කැනඩාවේ ඇමරිකන් ඩොලර් වලට තිබෙන ඉල්ලුම අඩු වී ඇමරිකන් ඩොලරයට සාපේක්ෂව කැනඩා ඩොලරය ශක්තිමත් වෙනවා. එවිට, වෙළඳ ශේෂය නැවත ඇමරිකාවට වාසිදායක ලෙස වෙනස් වෙනවා.

ඉහතින් කියූ දේ එලෙසම වෙන්නේ කිසියම් රටක විණිමය අනුපාතිකය ඉල්ලුම හා සැපයුම මත තීරණය වනවානම් පමණයි. ඇමරිකාවේ, කැනඩාවේ හා වෙනත් බටහිර රටවල් බොහොමයක විණිමය අනුපාතිකය ඉල්ලුම හා සැපයුම මත තීරණය වීමට ඉඩ සලසා ඇතත් චීනයේ එවැනි තත්ත්වයක් නැහැ. චීනය විසින් දිගින් දිගටම තමන්ගේ විණිමය අනුපාතිකය නියම මට්ටමට වඩා අවප්‍රමාණය වෙන්න ඉඩ හරිමින් ජාත්‍යන්තර වෙළඳාමේදී වාසියක් ලබා ගත්තා. ඇමරිකාව දකින ආකාරයට මෙය අනිසි වාසියක්.

යුවානය නියම මට්ටමට වඩා අවප්‍රමාණය කර තබා ගැනීම නිසා චීන නිෂ්පාදන වෙනත් රටවල පාරිභෝගිකයින්ට අඩු මිලකට ලබා ගත හැකි වුනා. වෙනත් රටවල නිෂ්පාදන චීනයට මිල අධික වුනා. 2018 වසරේදී ඇමරිකාව ඩොලර් බිලියන 659.8ක බඩු චීනයෙන් ආනයනය කරද්දී චීනය ඇමරිකාවෙන් ආනයනය කළේ ඩොලර් බිලියන 120.1ක බඩු විතරයි. දෙරට අතර මුළු වෙළඳාමෙන් 81.8%ක්ම සිදු වුනේ චීනයේ සිට ඇමරිකාව පැත්තටයි. මෙහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස 2018 වන විට ඇමරිකාවේ චීනය සමඟ ද්විපාර්ශ්වික වෙළඳ හිඟය ඩොලර් බිලියන 419.5ක් දක්වා ඉහළ ගියා.

ජනාධිපති ට්‍රම්ප් චීනය සමඟ වෙළඳ යුද්ධයකට පැටළුනේ මේ අවාසිය අඩු කර ගන්නයි. ඇමරිකාව හා චීනය විසින් තමන්ගේ රට වලට ආනයනය කෙරෙන එකිනෙකාගේ නිෂ්පාදන සඳහා තරඟයට බදු පැනවීමේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස දෙරටටම අවාසියක් සිදු වුවත්, වෙළඳ යුද්ධය ආරම්භයේදී විශාල වාසිදායක තැනක සිටි චීනයට වැඩිපුර තුවාළ සිදු වුනා. ඇමරිකාවට චීනයට තරම් නැති වෙන්න දෙයක් තිබුණේ නැහැ.

වෙළඳ යුද්ධය නිසා පසුගිය 2019 වසරේදී චීනය හා ඇමරිකාව අතර වෙළඳාම ඩොලර් බිලියන 143.5කින්, එනම් 2018 වසරට සාපේක්ෂව 21.7%කින් අඩු වුනා. මේ අඩුවීම ආසන්න වශයෙන් සමානුපාතිකව සිදු වුවත්, ද්විපාර්ශ්වික වෙළඳ පරිමාවෙන් පහෙන් හතරකටත් වඩා සිදු වුනේ චීනයේ සිට ඇමරිකාව දෙසට නිසා ඇමරිකාව චීනයට කරන අපනයන ඩොලරයකින් අඩු වන විට චීනය ඇමරිකාව වෙත කරන අපනයන ඩොලර් හතර පහකින් පමණ අඩු වුනා. හරියටම ගණන් කියනවානම් ඇමරිකාව චීනයට කරන අපනයන ඩොලර් බිලියන 22.4කින් අඩු වෙද්දී, චීනය ඇමරිකාවට කරන අපනයන ඩොලර් බිලියන 120.1කින් අඩු වුනා.

මේ වන විට චීන ආර්ථිකය සෑහෙන්න විශාල හා ශක්තිමත් ආර්ථිකයක්. පසුගිය දෙවසරක පමණ කාලය තුළ චීනයට ඇමරිකාව හමුවේ දණ නොනමින් එකට එක කරමින් සිටින්න හැකි වුණේ ඒ නිසයි. කොහොම වුනත් මේ වෙද්දී චීනය පියවරක් පසුපසට තබා තිබෙනවා.

එළැඹෙන ඇමරිකන් ජනාධිපතිවරණය හා මේ වෙද්දී පැවැත්වෙන දෝෂාභියෝග විභාගය හමුවේ අත්සන් තැබුණු ඇමරිකන් චීන වෙළඳ ගිවිසුම ජනාධිපති ට්‍රම්ප්ගේ පෞද්ගලික ජයග්‍රහණයක්ද වෙනවා. චීනය සමඟ වෙළඳ යුද්ධයකට යමින් ඔහු විශාල අවදානමක් ගත්තා. වෙනත් බොහෝ දේශපාලනඥයින්ට සාපේක්ෂව බැලූ විට ජනාධිපති ට්‍රම්ප් මෙවැනි අවදානම් ගැනීමට පැකිලෙන්නේ නැහැ. දේශපාලනඥයෙකු වීමට පෙර ව්‍යාපාරිකයෙකු වීම ඊට හේතුවක් වෙන්න පුළුවන්.

දෙසතියකට පෙර කාසිම් සුලෙයිමානි ඝාතනය සඳහා අණ දෙමින්ද ජනාධිපති ට්‍රම්ප් විසින් විශාල අවදානමක් ගත්තා. එයත් මෙවැනිම ගණනය කළ අවදානමක් වෙන්න පුළුවන්. කලින් දැනුම් දීමෙන් අනතුරුව ඉරාකයේ කඳවුරු දෙකකට ප්‍රහාර එල්ල කරමින් ඉරානය ප්‍රශ්නයෙන් ඉවත් වීම නිසා ජනාධිපති ට්‍රම්ප්ගේ අරමුණ ඉටු වුනා.

ඇමරිකානු නීතිය අනුව පුද්ගල ඝාතන නීති විරෝධීයි. එහෙත්, ජීවිත හා දේපොළ වලට හානියක් සිදු වීමේ අවදානමක් ඇති විටක ආත්මාරක්ෂාව සඳහා ප්‍රතික්‍රියා දැක්විය හැකියි. ට්‍රම්ප්ට අනුව කාසිම් සුලෙයිමානිව අවසන් කිරීම මෙවැනි ආත්මරාක්ෂක ප්‍රතික්‍රියාවක් මිස ප්‍රහාරයක් නෙමෙයි. ඔහුව ඝාතනය නොකළේනම් විශාල ජීවිත හා දේපොළ හානියක් සිදු විය හැකිව තිබුණා. ඝාතනය යන වචනයට ආසන්න අරුත් තිබෙන ඉංග්‍රීසි වචන ගණනාවක් තිබෙනවා. කාසිම් සුලෙයිමානිගේ මරණය හා අදාළව ඇමරිකානු නොවන හා ජාත්‍යන්තර මාධ්‍ය විවිධ වචන යොදාගත්තත් ට්‍රම්ප් විසින් යොදාගත්තේ "ටර්මිනේට්" යන වචනයයි.

ඇතැම් ට්‍රම්ප් හිතවාදී විශ්ලේෂකයින්ට අනුව ට්‍රම්ප් විසින් චීනය සමඟ වෙළඳ යුද්ධයක් ආරම්භ කළේ නැහැ. වෙළඳ යුද්ධය දශක ගණනක් තිස්සේම පැවතුණා. ඇමරිකාව කාලයකට පෙරම එයින් පැරදිලයි හිටියේ. මෙය ඒ තත්ත්වය හමුවේ ඇමරිකාව පැත්තෙන් දැක්වූ ප්‍රතික්‍රියාවක්.

මේ කතාවේ ඇත්තක් තිබෙනවා. චීන ඇමරිකන් ද්විපාර්ශ්වික වෙළඳාම දශක ගණනාවක් තිස්සේම සිදු වුනේ චීනයේ වාසියටයි. ඒ වාසියේ උදවුවද ලබමින් මේ වෙද්දී චීනය ඇමරිකාව සමඟ කරට කර සිටින ලෝක ආර්ථික බලවතෙකු වී තිබෙනවා. දිගින් දිගටම පැවතුනු චීනයට වාසිදායක වෙළඳ අතිරික්තය නිසා චීනයේ ඇමරිකන් ඩොලර් සංචිත ගොඩ ගැහුණා. ලෝකය පුරාම චීනය විසින් ආයෝජනය කළේත්, උපාය මාර්ගික වැදගත් කමක් තිබෙන ව්‍යාපෘති වෙනුවෙන් ණය ලෙස ලබා දුන්නේත් මේ විදිහට එකතු වුනු ඩොලර්.

වෙළඳ යුද්ධය නිසා ඇමරිකාව හා චීනය අතර 2018දී වූ ඩොලර් බිලියන 419.5ක වෙළඳ හිඟය 2019 වෙද්දී ඩොලර් බිලියන 320.8 දක්වා අඩු වී තිබෙනවා. බදාදා අත්සන් කළ ගිවිසුම අනුව 2021 අවසානය වන විට චීනය වෙත කෙරෙන ඇමරිකන් ආනයන ප්‍රමාණය ඩොලර් බිලියන 200කින් ඉහළ යා යුතුයි. ඒ 2020දී ඩොලර් බිලියන 76.7කින් හා 2021දී ඩොලර් බිලියන 123.3කින් වශයෙන්. කෙසේ වුවත්, දැනට පවතින වෙළඳ හිඟය ඩොලර් බිලියන 320.8ක් බව සැලකූ විට එය ඩොලර් බිලියන 200කින් අඩු වුවත්, වාසිය තවදුරටත් තිබෙන්නේ චීනයටයි. එහෙම, බැලුවහම මේ ගිවිසුම හඳුන්වන්න පුළුවන් වන්නේත් ඇමරිකාව විසින් ගත් ආත්මාරක්ෂක ක්‍රියා මාර්ගයක් විදිහටයි.

මූව මග්ගොන යවන්නයි තියෙන්නේ!

"ඕනෑම සමාජයක අම්මයි තාත්තයි නැති ළමයි සම්බන්ධයෙන්, අනාථ ළමයි සම්බන්ධයෙන්, ඒ සමාජයේ සැලකිල්ලේ ප්‍රමාණයෙන් ඒ සමාජයේ ශීලාචාර තත්ත්වයේ තරම පෙන්වනවා. ඇත්ත වශයෙන්ම ලංකාවේ අම්මයි තාත්තයි නැති, වෙන කවුරුවත්ම නැති, ළමයි රජයේ අනාථ නිවාස වල ඉන්නවා. එහෙම අනාථ නිවාස විශාල ගාණක් තිබෙනවා. 

ලංකාව ඒ ළමයෙකුට දවසකට කරන වියදම රුපියල් විස්සයි. සියළු දේ සඳහා. කන්න බොන්න ඇඳුම් පැළඳුම් සඳහා, සියලු දේ සඳහා, රුපියල් විස්සක වියදමක් කරන්නේ. එතකොට තේරුම් ගන්න පුළුවන්.

ලංකාවේ මොන තරම්...කියන්නේ රුපියල් කෝටි ගණන් නොයෙකුත් දේවල් වලට වියදම් කරනවා. ඒත් අත්‍යාවශ්‍ය, අත්‍යාවශ්‍යයෙන්ම අපි බලාගත යුතු පිරිස, දෙමවුපියන් නැති දරුවෝ අපි බලාගන්නේ නැහැ කියන එක. 

ඒ දරුවෝ අපි නම්බුකාර හිඟන්නෝ බවට පත් කරලා. කියන්නේ ඒ ගොල්ලන්ව ඇත්තටම හිඟා කන්න පුරුදු කරනවා. මිනිස්සු ආපුවහම කෑම බීම අරගෙන, වැඳලා, නටලා, ඒ ගොල්ලන්ට ඕනෑ විදිහට. හරිම ඛේදජනකයි."

ඉහත කොටස උපුටා ගත්තේ රන්ජන් හඬපට හා අදාළව පසුගිය දිනක වික්ටර් අයිවන් විසින් උඩුගත කර තිබෙන ප්‍රකාශයකින්.

පරිවාස හා ළමාරක්ෂක දෙපාර්තමේන්තුවේ 2013 වාර්තාවකට අනුව ඒ වසරේදී ලංකාවේ ළමාරක්ෂක ආයතන 414ක ළමුන් 14,179 දෙනෙකු රැඳී සිටියා. මේ ආයතන 414න් රාජ්‍ය ආයතන ප්‍රමාණය 37ක් පමණයි. ආයතන බහුතරයක් පරිපාලනය කෙරුණේ දේශීය හා ජාත්‍යන්තර රාජ්‍ය නොවන සංවිධාන, ආගමික සංවිධාන ඇතුළු වෙනත් ආයතන හෝ පුද්ගලයින් විසිනුයි.

මෙහිදී, ළමාරක්ෂක ආයතන ලෙස අර්ථ දක්වා තිබෙන්නේ කවර හෝ හේතුවක් මත බාලවයස්කාර දරුවන් නේවාසිකව රඳවා ගන්නා ආයතනයි. උදාහරණයක් ලෙස මේ ආයතන අතරින් 102ක් ආගමික ආයතන. ක්‍රිස්තියානි හෝ කතෝලික සෙමනේරි 66ක්, බෞද්ධ පිරිවෙන් 21ක්, හින්දු අරනේරි පාසැල් 13ක් හා ඉස්ලාම් මද්‍රසා පාසැල් 2ක් මේ ගණනට ඇතුළත් වුනා. රාජ්‍ය රාජ්‍ය ආයතන 37ත් විවිධ වර්ගයේ ආයතන. උදාහරණයක් ලෙස විවිධ වැරදි වලට වරදකරුවන් වූ හෝ චෝදනා ලැබූ බාලවයස්කාර දරුවන් රඳවා තබා ගන්නා හා පුනරුත්ථාපනය කෙරෙන ස්ථාන මේ ගණනට ඇතුළත්.

පසුගිය අයවැයෙන් පරිවාස හා ළමාරක්ෂක දෙපාර්තමේන්තුව වෙනුවෙන් වෙන් කර තිබෙන මුදල රුපියල් මිලියන 373.5ක්. ඒ මුදලින් රුපියල් මිලියන 260කට වැඩි මුදලක් වැය වන්නේ එහි සේවය කරන 449 දෙනෙකුගේ වැටුප් හා අනෙකුත් දීමනා වෙනුවෙන්. ඉතිරි මුදලින් විදුලි බිල්, ඉන්ධන වියදම් ආදිය ඉවත් කළ විට වික්ටර් අයිවන් කියන, එක ළමයෙකුට දවසකට වියදම් කරන්නේ රුපියල් විස්සයි කියන එක නිවැරදි වෙන්න පුළුවන්.

"In comparison with the national budgetary expenditure in the health, education and social services sectors, the child protection sector occupies a low priority area with a 0.5% in the total national expenditure for children (Budget for Children)."

2017 වසරේ "සේව් ද චිල්රන්" වාර්තාවකද සඳහන් කර ඇති පරිදි, පොදුවේ සෞඛ්‍යය හා අධ්‍යාපනය සුබසාධනය කිරීමට සාපේක්ෂව ළමුන් ඉලක්ක කරගත්, විශේෂයෙන්ම විශේෂ සැලකිලි හිමි විය යුතු ළමුන් ඉලක්ක කරගත්, වියදම් කෙරෙහි යොමු වන්නේ අඩු අවධානයක්.

හේතුව පැහැදිලියි. දෙමවුපියන්ගේ රැකවරණය අහිමි දරුවෙකුට කිසිදු දේශපාලන බලයක් නැහැ. ඒ නිසා, ඒ අය වෙනුවෙන් පෙනී සිටීමෙන් කාටවත් දේශපාලන වාසියක් ලැබෙන්නේ නැහැ. නමුත්, ලංකාවේ පොදු සෞඛ්‍ය හා අධ්‍යාපන පහසුකම් වල ප්‍රතිලාභ ලබන්නේ රටේ දේශපාලන බලය හිමි කණ්ඩායමයි.

"මේක ඇත්ත ඉකොනා... ප්‍රා ලේ කාර්යාලයක ඉන්නකොට ඔයවගේ දේ කොතෙකුත් අනාවරණය වෙනවා. ජීවවිද්‍යාත්මක පියා ම, මවත් දැනුවත්ව දියණිය කාලයක් තිස්සේ දූෂණය කිරීම වැනි දේ පවා."

පසුගිය ලිපියට ප්‍රතිචාරයක් දමමින් ඩ්‍රැකී ලියා තිබෙනවා. තමන්ගේ නිවසේදී තමන්ගේ ජීව විද්‍යාත්මක දෙමවුපියන් අතින්ම හෝ ඔවුන්ගේ අනුදැනුම ඇතිව දරුවෙකු ලිංගික හෝ වෙනත් අතවරයකට ලක් වන විට ඒ දරුවා වැටෙන්නේ වැටෙන්න පුළුවන් පහළම තැනකටයි. එවැනි දරුවෙකුට හිතෙන්නේ ගෙදර මිනිස්සු සලකන්නේ මේ විදිහටනම් පිට මිනිස්සු ගැන හිතන එකවත් තේරුමක් නැහැ කියලයි.

"මූව මග්ගොන යවන්නයි තියෙන්නේ!"

මේ කතාව මා කුඩා කාලයේදී දෙමවුපියන් නුරුස්සන දෙයක් කළ විට නිවසේදී බොහෝ වර අසා තිබෙන කතාවක්. සමහර විට කුඩා කාලයේ මේ වගේ කතා අහපු තවත් අය ඇති.

ඔය කියන තැන ඉහත සඳහන් ළමාරක්ෂක ආයතන අතර තිබෙන, පරිවාස හා ළමාරක්ෂක දෙපාර්තමේන්තුවේ නියාමනයට හා/හෝ පරිපාලනයට යටත් ආයතනයක්. මා හිතන්නේ කාලයක් තිස්සේ රෝමානු කතෝලික පල්ලිය විසින් පවත්වා ගෙන ආ ආයතනයක්. "මූව මග්ගොන යවන්නයි තියෙන්නේ!" කියා කුඩා දරුවෙකුට ගෙදරදී කියන කොට දරුවාගේ මනසේ මැවෙන්නේ ගෙදර දඬුවම් දී හදා ගන්න අමාරු දරුවෙකුට ලොකු දඬුවම් දී කොහොම හරි හදාගන්නා අපායක් වගේ තැනක් ගැනයි. මේ කතාව නිතර ඇහෙන කොට දරුවෙකු හිතන්නේ තිබෙන හොඳම විකල්පය වන්නේ කවර අතවර විඳිමින් වුවත් ගෙදරම ඉන්න එක බවයි. සුමීර ගුණසේකරගේ අත්දැකීම් අනුවනම් එහෙම හිතන එකේ වැරැද්දකුත් නැහැ.

දරුවෙකුට කවර හෝ අතවරයක් වෙන විට එයට හැකි ආකාරයෙන් මැදිහත්වීම ශීලාචාර වැඩිහිටියෙකුගේ යුතුකමක්. නමුත්, බොහෝ විට මෙවැනි අතවරයක් සිදුවන බව දකින වැඩිහිටියෙකු විසින් ගන්නේ අතවරය කරන වැඩිහිටියාගේ පැත්තයි. පැමිණිල්ලක් කළ විට වැඩිහිටියාට මුහුණ දෙන්න සිදු වන තත්ත්වය ගැන සානුකම්පිකව බලන අය එසේ සිතීමෙන් දරුවෙකුට වෙන අසාධාරණය නොසලකා හරිනවා. 2017 වසරේදී සිදු වූ විවිධ ළමා අතවර හා නොසලකා හැරීම් පිළිබඳ පැමිණිලි 12,093ක් පරිවාස හා ළමාරක්ෂක අධිකාරියට ලැබී තිබෙනවා. එයින් අඩක් පමණම පාසැල් නොයැවීම පිළිබඳවයි. බාල වයස් විවාහ හා ගැබ් ගැනීම් 606ක්, කායික දණ්ඩන 694ක්, මානසික අපයෝජන 1,310ක්, නොසලකා හැරීම් 1,745ක් හා ළමා ලිංගික අපයෝජන 398ක්ද වාර්තා වී තිබෙනවා.

නමුත්, මේ විදිහට කවුරු හෝ විසින් පරිවාස හා ළමාරක්ෂක අධිකාරියට වාර්තා කරන්නේ සිදුවන අතවර වලින් ඉතා සුළු ප්‍රමාණයක් පමණක් බව පැහැදිලියි. මුලතිවු හා පොළොන්නරුව දිස්ත්‍රික්ක වලින් කිසිදු පැමිණිල්ලක් නැත්තේ ඒ දිස්ත්‍රික්ක වල ළමුන්ට කිසිදු අතවරයක් සිදු නොවන නිසා විය නොහැකියි.

උඹ යකින්නක් වුනේ කොහොමද?

"සුරඟනට අමතකව දරුවන් හඬද්දී කුණු බක්කියේ
උඹ යකින්නක් වුනේ කොහොමද කියා දීපන් නංගියේ..."

සමන් ලෙනින් ඔහොම අහන්නේ මෝහිණීගෙන්. මෝහිණී ගැන නොදන්නා කෙනෙක් නැහැනේ. ගොර සපුන් ඇහැරෙන ඇඳිරියේ දොළ හඩන තුන්මං හන්දියේ ඈ බලා ගෙන ඉන්නේ අතේ ඉන්න දරුවාව දෙන්න කෙනෙක් එන තුරුයි. අතේ ඉන්න දරුවා ඇයට කරදරයක් වෙන්න ඇති. නමුත්, යකින්නක් වන ඇය මේ දරුවාව කුණු බක්කියකට දමන්නේ නැහැ. පණ පිටින් වලලන්නෙත් නැහැ.

ඒ අතින් බැලුවහම මෝහිණීගේ අතේ ඉන්න දරුවා නැත්නම් දැරිවිය වාසනාවන්තයි. සමහර දරුවෝ ඒ තරම් වාසනාවන්ත නැහැ.

"සුරඟනට අමතකව දරුවන් හඬද්දී කුණු බක්කියේ
උඹ යකින්නක් වුනේ කොහොමද කියා දීපන් නංගියේ..."

රජී වසන්ත වෙල්ගම සමන් ලෙනින් හරහා අහන්නේ සාධාරණ ප්‍රශ්නයක්. අද උදේ වැඩට එද්දී කාර් එකේදී ඔය සිංදුව ඇහෙද්දී මතක් වුනේ රත්නපුර කොස්ගල වත්තේ පදිංචි අවිවාහක තරුණියකට දාව උපන් බව කියන, උපන් මොහොතේම නිවස පිටුපස පස්ගොඩක් යට පැය පහක් තිස්සේ වළ දමනු ලැබ සිටීමෙන් පසුව අසල්වැසියකුගේ ඇස ගැටී පණ බේරා ගෙන තිබෙන බිළිඳියවයි.

මේ මව විසින් කරලා තිබෙන්නේ මෝහිණීවත් නොකරන දෙයක් වුණත් ඈ යකින්නක් කියා අපට එක වරම කියන්න බැහැ. බොහෝ විට ඇගේ පැත්තෙනුත් අපි නොදන්නා කතාවක් ඇති.

උපන් හැටියේම දරුවන්ව මරා දැමීම හෝ මැරෙන්නට අත හැර දැමීම ලෝකය පුරාම අතීතයේ සිටම සිදු වූ දෙයක්. රොබට් නොක්ස් ලංකාවේ සිටි කාලයේදී "දරුවා ආහාර නොමැති කමින් මිය යන තුරු හාමත් කර තැබීමෙන්, දිය බඳුනක හිස ඔබා තබා හුස්ම හිරවී මැරෙන්නට සැලැස්වීමෙන් හෝ පණ පිටින්ම වළලා දමමින්" මැරෙන්නට ඉඩ හළ බව ඔහු ලියා තිබෙනවා. මේ වගේ දේවල් අදටත් ලෝකයේ බොහෝ රටවල සිදු වෙනවා. ඇමරිකාවේ පවා.

ලෝකයේ බොහෝ සමාජ වල ඉතිහාසය පුරාම මේ විදිහට බිළිඳු දරුවන් මරා දැමීම හෝ මැරෙන්නට හැරීම කර තිබෙන්නේ ජනගහණ පාලන උපක්‍රමයක් විදිහටයි. මේක අර ඕස්ට්‍රේලියාවේ ඔටුවන් මැරීම වගේම වැඩක්. උපත් පාලන ක්‍රම ප්‍රචලිත වීමෙන් පසුව ජනගහණ පාලනය සඳහා වඩා "සදාචාර සම්පන්න" විකල්පයක් ලැබුණා. එහෙත්, අදටත් අනවශ්‍ය ගැබ් ගැනීම් සුලබව සිදු වෙනවා.

ලංකාවේ කාන්තාවකට අනවශ්‍ය ගැබ් ගැනීමකින් පහසුවෙන් නිදහස් වීමේ හැකියාවක් නැහැ. එහෙත්, සෑම දිනකම නීති විරෝධී ගබ්සා විශාල ප්‍රමාණයක් රටේ සිදු වන බව ප්‍රසිද්ධ රහසක්. නිසි ලිංගික අධ්‍යාපනයක් නැතිකම අනවශ්‍ය ගැබ් ගැනීම් වලට හේතුවක් වුවත් එය එක් හේතුවක් පමණයි. ලිංගික අධ්‍යාපනයක් තිබුණත් එතැනින් එහාට බොහෝ දේවල් තීරණය වෙන්නේ රටේ බහුතරය හිතන හා ක්‍රියා කරන ආකාරය මතයි.

හතේ අපේ පොත පසුගිය දවස් වල බොහෝ කතාබහට ලක් වුනා. ඔය පොත වසර කිහිපයකට කලින් ලබා දී තිබුණානම් කොස්ගල වත්තේ තරුණියට ඇගේ දරුවාව පණ පිටින් වළලන්න සිදු වෙන එකක් නැද්ද?

හතේ අපේ පොත සර්ව සම්පූර්ණ නැහැ. එහි පැහැදිලි අඩුපාඩු තිබෙනවා. නමුත්, එවැන්නක් එළිදැක්වීම හොඳ ආරම්භයක්. රන්ජන් හඬපට වලින් දරුවන් ලිංගික අධ්‍යාපනය ලබා ගන්නවාට වඩානම් එය අනිවාර්යයෙන්ම හොඳයි. දරුවන් ලිංගික අධ්‍යාපනයක් ලැබිය යුතුයි. එහෙත්, බටහිර රටවල ක්‍රමය ලංකාවට ඒ විදිහටම යොදා ගන්න අමාරුයි.

ඇත්තටම කියනවානම් හතේ පන්තිය කියන්නේත් මේ වැඩේට තරමක් වැඩි වයසක්. ලංකාවේ දරු දැරියන් බොහෝ දෙනෙක් විවිධ ආකාර වල ලිංගික අතවර වලට ලක් වෙන්නේ ඊට වඩා ගොඩක් අඩු වයස් වලදී.

ඇමරිකාවේ දරුවන්ට ලිංගික අධ්‍යාපනය ලබා දෙන්නේ පෙර පාසැල් කාලයේ ඉඳලයි. හැබැයි මෙතැනදී ලිංගික අධ්‍යාපනය කියා කියන්නේ විවිධ ලිංගික ක්‍රියා ගැන කියා දෙන එක නෙමෙයි. මෙවැනි වයසකදී ලිංගික අධ්‍යාපනය කියා කියන්නේ දරුවෙකුට පුද්ගලිකත්වය ගැන කියා දීමයි. පුළුල් ලෙස කියනවානම් දරුවෙකුගේ අයිතිවාසිකම් ගැන හා පෞද්ගලිකත්වය කියන සංකල්පය ගැන ඔවුන්ව දැනුවත් කිරීමකුයි වෙන්නේ. අනෙක් අතට ලොකු පන්ති වලදී වුවත් වඩා බරපතල දේවල් කියා දෙන්නේ දෙමවුපියන් විසින් ලිඛිත අවසරයක් ලබා දී ඇත්නම් පමණයි. ඇමරිකාවේ කිවුවත් මම දන්නා පැති වල. මෙය හැම ප්‍රාන්තයකම වෙන ආකාරය ගැන මම හොයා බලලා නැහැ.

උපන් හැටියේම දරුවන් අතහැර දැමීමේ සිට දරුවන්ට සිදුවන ලිංගික අතවර දක්වා බොහෝ දේ පොදුවේ ගත් විට ළමයින්ට සිදුවන අතවර වල කොටසක්. කායික වධ හිංසා වලට නිතරම ලක් වෙන දරුවෙක් කොයි වෙලේ හෝ ලිංගික අතවරයකට ලක් වීමේ අවදානම වැඩියි. ඒ නිසා, වඩා සුදුසු වන්නේ වධ හිංසා වලට ලක් නොවීමට දරුවෙකුට තිබෙන අයිතිය ගැන පොදුවේ දැනුවත් කරන අතරම නිසි වයසේදී  ලිංගික අතවර ගැනත් යම් දැනුවත් කිරීමක් කරන එකයි. ලිංගිකත්වය හා අදාළ සෞඛ්‍යමය කරුණු ගැන වෙනම දැනුවත් කිරීමක් කළ හැකියි.

පසුගිය දවස් වල සංසරණය වූ දරුවෙකුට අමානුෂික ලෙස පහර දෙන වීඩියෝව දරුවන්ට සිදු වන වධ හිංසා පිළිබඳ ඇස් අරවන්නක් වෙන්න පුළුවන්. එහෙත්, කොළඹ ගමයා විසින් පළ කර තිබුණු සුමීර ගුණසේකරගේ ලිපියේ ඇති පරිදි, මේ වගේ දේවල් ඉතාම සුලබ දේවල්. වධකයින් වන වැඩිහිටියන් අසල්වැසියන් එක්ක ප්‍රශ්න ඇති කරගෙන නැත්නම් බොහෝ විට ඔවුන් වින්දිතයින් වන දරුවන් වෙනුවෙන් පෙනී නොසිට ඇහැ කණ පියාගෙන ඉන්න එකයි කරන්නේ.

ලිංගික අතවර වේවා, වෙනත් වධ හිංසා වේවා, තමන්ගේ නිවසේදීම දරුවෙක් අතවර වලට ලක් වන විට දරුවා ඉතාම අසරණ තත්ත්වයකට පත් වෙනවා. දරුවෙකු මේ වගේ වෙලාවක කට පියාගෙන ඉන්න පුරුදු වෙන්නේ මුළු ලෝකයම ඉන්නේ වධක වැඩිහිටියන්ගේ පැත්තේ මිසක් තමන්ගේ පැත්තේ නොවන බව තේරුම් ගැනීමෙන් පසුවයි. හැකි ඉක්මණින් ලොකු මහත් වී වැඩිහිටියන්ගෙන් නිදහස් වීම හැර දරුවා දකින වෙනත් විකල්පයක් නැහැ.

මේ විදිහට කුණු ගොඩවල් වල ළමා කාලයම ජීවත් වෙන්න සිදු වී ඇති දරුවන් කුඩා කාලයේම කුණු ගොඩකට වීසි කරනු ලැබ මිය යන දරුවන්ට වඩා අවාසනාවන්තයි. හැම විටම නොවූවත්, සොයා බැලුවොත් ඔවුන් බොහෝ විට තමන්ගේ ජීව විද්‍යාත්මක මවුපියන් දෙදෙනා සමඟ ජීවත් නොවන දරුවන්. අර වීඩියෝවේ සුළු මවගෙන් පහර කන දැරිය වගේ.

ඇමරිකාවේදීනම් මේ වගේ වෙලාවක පාසැලේ ගුරුවරයෙකුට දැනුම් දීමට දරුවන්ව දැනුවත් කරනවා. එසේ දරුවෙකු විසින් දැනුම් දීමක් කළ විට, එසේත් නැත්නම් දරුවෙකු නිවසේදී කිසියම් වධ බන්ධනයකට ලක් වන බව ගුරුවරයෙකුට සැක සිතුණු විට අනුගමනය කළ යුතු නිශ්චිත ක්‍රියා පටිපාටියක් තිබෙනවා. ගුරුවරයෙකුට ඒ ක්‍රියාපටිපාටියෙන් බැහැර වෙන්න බැහැ.

ලංකාවේනම් හැමෝම නැතත් බොහෝ දෙමවුපියන් වගේම ගුරුවරුනුත් වධකයින්. කණගාටුවට කරුණ එය වරදක් කියා බොහෝ දෙනෙක් නොසිතන එකයි. මෙය සංස්කෘතියේ කොටසක්නම් එය වෙනස් විය යුතු කොටසක්.

කුඩා කාලයේ ලිංගික අතවර වලට හෝ වෙනත් ශාරීරික හෝ මානසික වධ හිංසා වලට ලක්වන හැම දරුවෙක්ම වැඩිහිටියෙකු වූ විට සමාජ විරෝධියෙකු හෝ මානසික රෝගියෙකු වෙන්නේ නැතත් එවැනි වැඩිහිටියන් අතර කුඩා කාලයේ අතවර වලට ලක් වූ අය වැඩියි. කිසියම් සමාජයක් දරුවන්ට හා වෙනත් දුර්වල අයට සලකන ආකාරයෙන් අදාළ සමාජයේ නිරෝගී භාවය පිළිබිඹු වෙනවා. එසේ වුවත්, සමාජයක් සැබෑවටම නිරෝගී බව කිව හැක්කේ ආකල්පමය වෙනසකින් එය සිදු වී ඇත්නම් මිසක් දැඩි නීති රීති හරහා කෘතිමව එවැනි තත්ත්වයක් පෙනෙන්නට සලස්වා ඇති අවස්ථා වලදී නෙමෙයි.

සුබ තයිපොන්ගල් දිනයක්!

අද (ජනවාරි 15) ලංකාවේ නිවාඩු දවසක්. ඒ තයිපොංගල් දිනය වෙනුවෙනුයි. ලංකාවේ තයිපොංගල් උත්සවය සමරන්නේ දෙමළ හින්දු අනන්‍යතාවය ඇති පිරිසයි. තමිල්නාඩුවේද මේ උත්සවය මේ නමින්ම සැමරෙනවා. ඉන්දියාවේ තවත් ප්‍රාන්ත ගණනාවක මේ දිනය මේ නමින්ම හෝ වෙනත් නමකින් සැමරෙනවා.

ඉංග්‍රීසීන් ලංකාව ආණ්ඩු කරන්න පටන් ගැනීමෙන් පසු, 1886 වන තුරු බෞද්ධ, හින්දු හෝ ඉස්ලාම් ආගමික උත්සව පැවැත්වෙන දින ලංකාවේ පොදු නිවාඩු දින වූයේ නැහැ. නමුත්, ක්‍රිස්තියානි නිවාඩු දින ගණනාවක්ම ලංකාවේ පොදු නිවාඩු දින සේ නම් කර තිබුණා. 1886 අංක 4 දරන නිවාඩු දින පණතින් එම නිවාඩු දින ලැයිස්තුවට ක්‍රිස්තියානි නොවන ආගමික නිවාඩු දින තුනක් එකතු වුණා. ඒ, හින්දු අලුත් අවුරුද්ද, වෙසක් පසළොස්වක පෝය හා මහමදිකයන්ගේ හජ්ජි උත්සවය වෙනුවෙන්. මීට අමතරව බැංකු නිවාඩු දින අතරට තයිපොංගල් නිවාඩුවක්ද මේ පණතින් එකතු කෙරුණා.

ඉහත පණතින් අප්‍රේල් අලුත් අවුරුද්ද හින්දු අලුත් අවුරුද්දක් ලෙස මිස සිංහල අලුත් අවුරුද්දක් සේ හඳුන්වා නොතිබීම කැපී පෙනෙන කරුණක්. ඒ වගේම, හින්දු නිවාඩු දිනයක් තෝරා ගැනීමේදී ප්‍රමුඛතාවය ලැබී තිබෙන්නේ තයිපොංගල් දිනයට නොව තමිල් පුතාන්ඩු (දෙමළ අලුත් අවුරුදු) දිනයටයි. තයිපොංගල් දිනය ලංකාවේ පොදු නිවාඩුවක් කෙරෙන්නේ 1914 වසරේ සිටයි. එතැන් සිට අද දක්වාම තයිපොංගල් දිනය ලංකාවේ පොදු නිවාඩු දිනයක්.

සිංහල අලුත් අවුරුද්ද වගේම දෙමළ අලුත් අවුරුද්දත් ආරම්භ වෙන්නේ මේෂ සංක්‍රාන්තියෙන්. ලංකාවේ, ඉන්දියාවේ හා කලාපයේ තවත් රටවල භාවිතා වන සූර්ය දින දර්ශන අනුව මේෂ සංක්‍රාන්තියෙන් ඇරඹෙන පළමු මාසය ජ්‍යොතිෂ්‍යයේදී හැඳින්වෙන්නේ මේෂ රවි මාසය ලෙසයි. තයිපොංගල් දිනය වගේම තමිල් පුතාන්ඩු දිනයත් තමිල්නාඩු ප්‍රාන්තයේ නිවාඩු දිනයක්. ඉන්දියාවේ වෙනත් ප්‍රාන්ත ගණනාවකම හා තවත් නැගෙනහිර ආසියානු රටවල් ගණනාවකම විවිධ නම් වලින් මේෂ සංක්‍රාන්තිය සමරනවා.

අවුරුද්දේ ඉතිරි මාසද මේ අයුරින්ම පිළිවෙලින් රාශි චක්‍රය අනුව නම් කර තිබෙනවා. ඒ අනුව, දහවන මාසය මකර රවි මාසයයි. දෙමළ දින දර්ශනය අනුව මකර රවි මාසය තෛ මාසය ලෙස හැඳින්වෙනවා. සූර්යයා ධනු රාශියේ සිට මකර රාශියට යාමත් සමඟ මේ මාසය ඇරඹෙනවා. ඒ සංසිද්ධිය මකර සංක්‍රාන්තිය ලෙස හැඳින්වෙනවා. තෛපොංගල් නමින් සැමරෙන්නේත් මේ මකර සංක්‍රාන්තියමයි.

නිරයන ජ්‍යෝතිෂ්‍යය අනුව සූර්යයා උත්තරායනය ආරම්භ කරන දවස තෛපොංගල් හෙවත් මකර සංක්‍රාන්ති දවසයි. එහෙත්, දැන් සැබැවින්ම සූර්යයා උත්තරායනය ආරම්භ කරන්නේ දෙසැම්බර් 21 ආසන්න දිනයකයි. නිරයන ජ්‍යෝතිෂ්‍යය නක්ෂත්‍ර වර්ෂය මත පදනම් වීමත්, නක්ෂත්‍ර වර්ෂයක් නිවර්තන වර්ෂයකට වඩා මිනිත්තු 20ක් පමණ දිගු වීමත් නිසා මේ පරතරය වසරින් වසර වැඩි වෙනවා. ක්‍රිස්තු වර්ෂ 543දී පමණ ජ්‍යෝතිෂ්‍යයෙහි සායන නිරයන භේදය ඇති වන කාලයේ සිදු වීම් දෙකම සිදු වී තිබෙන්නේ එකවරයි. ඒ කාලයේදී මේෂ සංක්‍රාන්තිය සිදු වී තිබෙන්නේ වසන්ත විෂුවය සිදුවීමට සමගාමීවයි.

තෛපොංගල් යන වචනයේ මුල් කොටස හැදී තිබෙන්නේ අදාළ මාසයේ නමින්. එහි දෙවන කොටසින් අදහස් වෙන්නේ දෙමළ ජාතිකයින් විසින් බොහෝ විට උත්සව අවස්ථා වලදී හදන ගිතෙල්, මුං ඇට, හකුරු ආදිය මුසු කිරිබතයි. සිංහලයින් දැන් අවුරුදු කිරිබතට වැඩිපුර දේවල් එකතු කරන්නේ නැතත් සිංහල අවුරුදු නැකැත් සීට්ටුවේ තවමත් තිබෙන්නේ හකුරු, ගිතෙල්, තල වැනි වෙනත් දෑද මිශ්‍ර කිරිබතක් හදා ගත යුතු බවයි.

ලංකාවේ රාජ්‍ය නායකයින් සාමාන්‍යයෙන් සිංහල බෞද්ධයින් වුවත් ඔවුන් තෛයිපොංගල් උත්සවය සැමරීම වරද්දන්නේ නැහැ. අග්‍රාමාත්‍ය මහින්ද රාජපක්ෂද අද මෝදර ශ්‍රී වෙන්කටේෂ්වරන් මහා විෂ්ණු දේවාලයේදී හින්දු බැතිමතුන් සමඟ තෛයිපොංගල් උත්සවය සැමරීම සඳහා එක් වී තිබෙන අතර සජිත් ප්‍රේමදාස විසින් විපක්ෂ නායක කාර්යාලයේදී තෛයිපොංගල් සැමරුමක් පවත්වා තිබෙනවා. ජනාධිපති ගෝඨාභය රාජපක්ෂගේ තෛපොංගල් දින නිවේදනය පහත තිබෙනවා.

"ලෝකවාසී දෙමළ ජනතාව මහත් හරසරින් පිළිගන්නා තෛපොංගල් මංගල්‍යය සමරන ශ්‍රී ලාංකේය දෙමළ සහෝදරත්වය සමග මම ද සතුටින් එක්වෙමි.

තෛපොංගල් උත්සවයත් සමඟ අන්‍යොන්‍ය වශයෙන් සමාජ කණ්ඩායම් අතර ඇති වන නවමු බැඳීම පවුල් ඒකකයේ සිට සමස්ත සමාජය පුරා විහිද යයි. එමගින් දෙමාපිය දූදරු, ගුරු දෙගුරු ඥාති හිතමිත්‍රාදීන් මෙන්ම, පාලකයන් පාලිතයන් අතර ද මානව ගුණයෙන් යුතු සාමාජයීය බැඳීම තවදුරටත් ශක්තිමත් වනු ඇති බව මාගේ විශ්වාසය යි.

තෛපොංගල් දින වන්දනාවට පාත්‍ර වන සූර්යයා ජීවිතයට ශක්තියත් ගනඳුරු දුරලන ආලෝකයත් වන්නේ යම් සේද, උත්තරීතර මානුෂීය ගුණාංගවලින් ඔබේ ජීවිතය ද ප්‍රභාමත් වේවා යි ප්‍රාර්ථනය කරමි!"

(Image: https://twitter.com/USAmbSLM/status/1217272764668809216/photo/1)

මූදේ නැව් ගිය විට පාරවල් හිටී!

මූදේ නැවු ගියාට පාරවල් හිටින්නේ නැති බව ජනප්‍රිය කියමනක්. සමහර අය කියන විදිහට මූදේ නැවු ගියාට පාරවල් හිටින්නේ නැති වුනත් තෙල් ලීක් වුනොත් පාරවල් හිටිනවා. එහෙම කියන අයත්, තෙල් ලීක් කර නොගත්තොත් මූදේ නැවු ගිය පාරවල් ඉතුරු නොවන බව හිතන බව පෙනෙනවා.

මම හිතන්නේ මේ නැවු ගියාට පාරවල් හිටින්නේ නැති කතාව ගොඩක් පරණ කතාවක්. බොහෝ විට ඔය කතාව හැදෙන කාලේ නැවු දුවන්න ඇත්තේ තෙල් වලින් නෙමෙයි. ඒ වගේම ඒ කාලේ පාරවල් වල වැඩිපුරම දුවන්න ඇත්තේ කරත්ත. බොරළු පාරක  කරත්තයක් ගියාම රෝද පාර හිටිනවා. ඒ නිසා, පාරේ කරත්තයක් ගිහින් බව කාට වුනත් තේරෙනවා. නමුත්, මූදේ නැවක් හරි ඔරුවක් හරි ගියාම ඒ විදිහට පාරවල් හිටින්නේ නැහැ.

මූදේ නැවු ගියාට වතුරේ ඉරි ඇඳෙන්නේ නැහැ. නමුත් පාරවල් ඇඳෙනවා. නැවු දුවපු පාරවල් වල තෙල් පාරවල් ඉතුරු වෙන්න පටන් ගත්තේ නැවු දුවවන්න තෙල් යොදා ගන්නත් කලින් ඉඳලාමයි. එක පැත්තකින් බැලුවහම ඉතිහාසය කියා කියන්නේ නැවු ගිය පාරවල් වල ලීක් වුනු තෙල් පාරවල්.

කොලොම්බස්, වස්කෝ ද ගාමා, ලොරෙන්සෝ ද අල්මේදා වගේ නාවිකයෝ ගිය තැන් වල තෙල් පැල්ලම් දැන් සෑහෙන්න පැතිරිලා. විජය නම තිබෙන හෝ ඒ නමින් සංකේතවත් වන පුද්ගලයෙක් සමඟ පැමිණි නැවේ සහ ඉන් පසුව ලොරෙන්සෝ ද අල්මේදාගේ නැවට පෙර හා පසු ලංකාවට පැමිණි නැවු ගණනක තෙල් පාරවල් අදටත් පහසුවෙන් හොයා ගන්න පුළුවන්.

තැනින් තැන ඉතිරි වී තිබෙන තෙල් පාරවල් වලින් අතීතයේ නැවු ගිය පාරවල් හරියටම හොයා ගන්න එක ටිකක් අමාරු වැඩක්. ඒ අතීතයේ. දැන්නම් නැවු යන පාරවල් නිශ්චිතවම හොයා ගන්න එක ඒ තරම් අමාරු වැඩක් නෙමෙයි. මූදේ යන නැවු දිහා අහසේ තිබෙන චන්ද්‍රිකා ගණනාවක් ඇසි පිය නොහෙළා බලාගෙන ඉන්නවා. ඒ නැවු යන පාරවල් වතුරේ ඇඳුනේ නැතත්, කොහේ හෝ දත්ත ගබඩාවක හරියටම ඇඳෙනවා. එහෙම ඇඳෙන්න මේ නැවු වලින් තෙල් ලීක් වෙන්න අවශ්‍ය නැහැ.

මූදේ නැවු යන පාරවල් කොහේ හෝ හරියටම ඇඳී තිබුණත්, මේ පාරවල් හැමවිටම හැමෝටම පේන්නේ නැහැ. අදාළ දත්ත තමන් සතුව තිබෙන අයට ඒ දත්ත වෙනත් අයට ලබා නොදී තමන් සතුව තියා ගැනීමෙන් කිසියම් වාසියක් ලබා ගත හැකි වීම ඊට හේතුවයි. සමහර වෙලාවට මේ දත්ත පොදු අවකාශයේ තිබුණත්, ගොඩක් අය නැවු ගිය පාරවල් නොදකින්නේ ඔවුන්ට ඒ  පාරවල් ගැන හොයන්න උනන්දුවක් නැති නිසයි. අනෙක් අතට නැවු ගිය පාරවල් හොයන්න ඉල්ලුමක් ඇති වුනු වුනු වෙලාවට ඒවා කොහෙන් හෝ හොයලා දෙන කට්ටියත් ඉන්නවා. එවිට මේ දත්ත වලට වෙළඳපොළක් හැදෙනවා. සම්ප්‍රදායික මාධ්‍ය විසින් කරමින් සිටි මේ කටයුත්ත දැන් සමාජ මාධ්‍ය අතට ඇවිත් තිබෙනවා. ඒ නිසා, ඉතා අඩු මිලකට නැවු ගිය පාරවල් වගේම තෙල් ලීක් වුනු තැනුත් හොයා ගන්න පුළුවන්.

උඩ සිතියමේ තිබෙන්නේ මේ ලිපිය පළ කරන්න මිනිත්තු පහකට පමණ පෙර ලංකාවට ආසන්න සාගර කලාපයේ ගමන් කරමින් හෝ නැංගුරම් ලා තිබුණු නැවු. රතු පාට ඒවා තෙල් නැවු හෝ වෙනත් දියර වර්ග ප්‍රවාහනය කරන නැවු. කොළ පාට ඒවා භාණ්ඩ ප්‍රවාහන නෞකා. එතකොට තැඹිලි පාට ඒවා ධීවර නැවු. තද නිල් පාට ඒවා මගී ප්‍රවාහන නෞකා. පේනවා නේද මූදේ නැවු යන පාරවල්? විශේෂයෙන්ම මැද පෙරදිග සිට චීනයට තෙල් යන පාර.

දිගට ලියන ලිපි කියවන්නේ ටික දෙනයි. ඒ නිසා අදට මේ ඇති. නැවු ගිය පාරවල් ගැන අපි හෙමිහිට කතා කරමු.

ලෝක දේශපාලනය හා තෙල්

තෙල් හා ආහාර කියා කියන්නේ අනෙක් බොහෝ පරිභෝජන භාණ්ඩ වර්ග වලට වඩා සුවිශේෂී කාණ්ඩ දෙකක්. වෙනත් සියළුම පරිභෝජන භාණ්ඩ වලට වගේම මේ කාණ්ඩ දෙකට අයත් භාණ්ඩ වලටත් ඉල්ලුම් හා සැපයුම් සාධක බලපානවා. නමුත්, අත්‍යාවශ්‍ය ආහාර හා ඉන්ධන වල ඉල්ලුම් ප්‍රත්‍යස්ථතාවය සාපේක්ෂව ගොඩක් අඩුයි. ඒ කියන්නේ මිල වෙනස් වන විට ඉල්ලුම වෙනස් වෙන්නේ අඩුවෙන්.

හේතුව පැහැදිලියි. අත්‍යාවශ්‍ය ආහාර නැතිව කිසිවෙකුට ජීවත් විය නොහැකියි. ඒ නිසා, මිල වැඩි වන විට සමානුපාතිකව මිල දී ගන්නා ප්‍රමාණය අඩු වෙන්නේ නැහැ. මිල වැඩි වන්නේ ඇතැම් ආහාර ද්‍රව්‍ය වල පමණක්නම් පාරිභෝගිකයින්ට ඒ ආහාර ද්‍රව්‍ය වෙනුවට වෙනත් ආහාර ද්‍රව්‍ය ආදේශ කර ගන්න පුළුවන්.

බෝංචි මිල වැඩි වන විට කැරට්, ලීක්ස් ආදේශ කර ගත හැකියි. උඩරට එළවලු සියල්ලේ මිල වැඩි වූ විට පහතරට එළවලු ආදේශ කර ගත හැකියි. එළවලු, මාළු ආදී සියල්ලම දරා ගත නොහැකි තරමට මිල වැඩිනම් ටික කලක් සම්බෝලයි බතුයි හරි කාලා ජීවත් වෙන්න පුළුවන්. ඒ නිසා එළවලු, මාළු මිල වැඩි වන විට ඉල්ලුමත් වේගයෙන් පහත වැටෙනවා.

නමුත්, හාල් වගේ ප්‍රධාන ආහාරයක මිල වැඩි වන විට තිබෙන විකල්ප සීමිතයි. බත් වලට ඇබ්බැහි වී සිටින කෙනෙක් තිරිඟු පිටි ආහාර ආදේශ කර ගන්නේ ලොකු කැමැත්තකින් නෙමෙයි. ඒ නිසා, හාල් මිල ඉහළ යන විට හාල් ඉල්ලුම පහත වැටෙන්නේ අඩුවෙන්. වෙනත් රටවල ප්‍රධාන ආහාර සම්බන්ධව තත්ත්වයත් මේ විදිහයි. අත්‍යාවශ්‍ය ආහාර මිල යම් මට්ටමක් ඉක්මවා ඉහළ යන බොහෝ අවස්ථා වලදී එය ආර්ථික ප්‍රශ්නයක් පමණක් නොවී දේශපාලන ප්‍රශ්නයක්ද බවට පත් වෙනවා. ලෝකයේ බොහෝ රටවල් කෘෂි කර්මාන්තයට යම් විශේෂයක් කරන්න යොමු වෙන්නේ මේ හේතුව මතයි.

ඉන්ධන හා අදාළ තත්ත්වයත් මුළුමනින්ම නොවූවත් මීට තරමක් සමානයි. වර්තමානයේ ලෝකයේ ඕනෑම රටක නිෂ්පාදන ක්‍රියාවලිය වගේම එදිනෙදා ජනජීවිතය බාධාවකින් තොරව පවත්වා ගැනීමටනම් අවම ඉන්ධන ප්‍රමාණයක් අවශ්‍යම වෙනවා. ඒ නිසා, ඉන්ධන මිල ඉහළ යාමට සමානුපාතිකව ඉල්ලුම අඩු වෙන්නේ නැහැ. එය බහුවිධ අර්බුද ඇති කරනවා.

කිසියම් රටක ඒක පුද්ගල ආදායම ඉහළ යන විට පුද්ගලයෙකුගේ ආදායමෙන් ආහාර වෙනුවෙන් වැය කරන කොටස පහත වැටෙනවා. ඇමරිකාවේ සාමාන්‍ය පුද්ගලයෙක් ආහාරපාන වෙනුවෙන් වැය කරන්නේ තමන්ගේ ආදායමෙන් 15%ක් පමණයි. එංගලන්තයේනම් 8%යි. ලංකාවේ මේ ප්‍රතිශතය 44%ක් පමණ. කොළඹ පමණක් සැලකුවොත් 28%ක් පමණ.

ලංකාවේ එළවලු මිල ඉහළ යන විට පිට පළාතක කෙනෙකුට සාපේක්ෂව කොළඹ ජීවත් වන කෙනෙක් එළවලු පරිභෝජනය සීමා කරන්නේ අඩුවෙන්. කොළඹ ජීවත් වන අයෙකුට තමන්ගේ ආදායම් අනුව පිට පළාතක කෙනෙකුට වඩා මට්ටම මිල වැඩිවීම දරා ගැනීම පහසුයි. බටහිර රටක ජීවත් වන අයෙකුට පොදුවේ ගත් විට ආහාර මිල යම් තරමකින් වැඩිවීම විශාල ප්‍රශ්නයක් නෙමෙයි. නමුත්, ඉන්ධන මිල වැඩි වීම විශාල ප්‍රශ්නයක්. බටහිර ජීවන විලාසිතාවන් පවත්වා ගත හැක්කේ ඉන්ධන මතයි.

පසුගිය සියවස තුළ ලෝක ඉන්ධන ඉල්ලුම විශාල ලෙස ඉහළ යාමට හේතු වුනේ බටහිර රටවල ජීවන විලාසිතාවන්ගේ වෙනස් වීමයි. වෙනත් වචන වලින් කියනවානම් ජීවන තත්ත්වයේ ගුණාත්මක භාවය ඉහළ යාමයි. ඒ ජීවන මට්ටම ඒ මට්ටමින් දිගටම පවත්වා ගැනීමට බටහිර රටවල සිදු වුනු ඉන්ධන නිෂ්පාදනය ප්‍රමාණවත් නොවූ නිසා කාලයක් තිස්සේම බටහිර රටවල් ශුද්ධ තෙල් ආනයනකරුවන් වුනා. එහි ප්‍රතිඵලයක් විදිහට තෙල් අපනයනය කරන රටවලට යම් තරමකින් බටහිර රටවල් පාලනය කිරීමටත්, බටහිර සංවර්ධනයට තිරිංග හෙලීමටත් හැකි වුනා.

ලෝක තෙල් මිල ඉහළ ගිය බොහෝ අවස්ථා වලදී බටහිර රටවල ආර්ථිකයන්ට සෘණාත්මක බලපෑමක් ඇති වුනා. වඩාත්ම ආසන්නම අවස්ථාව 2008 ආර්ථික අර්බුදයයි. ආර්ථික අර්බුද බොහෝ විට දේශපාලන අර්බුද බවටත් පත් වෙනවා.

පසුගිය දශක කිහිපය සැලකුවොත්, ඇමරිකාව හැමවිටම වගේ ලෝකයේ ප්‍රධාන තෙල් නිෂ්පාදකයින් තිදෙනාගෙන් එක් අයෙක් වුවත් බොහෝ විට ඇමරිකාවේ තෙල් ඉල්ලුම එහි සමස්ත නිෂ්පාදනය ඉක්මවූ නිසා ඇමරිකාව ශුද්ධ තෙල් ආනයනකරුවෙකු මිස අපනයනකරුවෙකු වුනේ නැහැ. ඇමරිකාවේ හා ලෝකයේ වෙනත් බොහෝ රටවල තෙල් නිෂ්පාදනය කෙරෙන ආකෘතියේ වෙනස්කම්ද මෙයට හේතු වුනා.

ලෝකයේ බොහෝ රටවලින් වෙනස්ව, ඇමරිකාවේ රජය තෙල් නිපදවන්නේ නැහැ. ඇමරිකාවේ පෞද්ගලික හෝ පොදු අයිතිය යටතේ තිබෙන ඉඩම් වල මෙන්ම මුහුදේ ඇති ඉන්ධන නිධි කැන බොරතෙල් ගොඩගෙන පිරිපහදු කිරීම,ගබඩා කිරීම හා විකිණීම මුළුමනින්ම කෙරෙන්නේ පෞද්ගලික සමාගම් අතින්. මේ සමාගම් අතරින් බහුතරය ඇමරිකානු දේශීය සමාගම්. එම සමාගම් වල කටයුතු ඇමරිකාවට සීමා වී තිබෙනවා. චෙව්රොන් හා එක්සෝන්මොබිල් වැනි ඇතැම් විශාල ඇමරිකානු සමාගම් ලෝකය පුරාම තමන්ගේ ව්‍යාපාරික කටයුතු වල යෙදෙනවා. බ්‍රිටිෂ් පෙට්‍රෝලියම් (බීපී) හා ෂෙල් වැනි ඇමරිකානු නොවන වෙනත් සමාගම්ද මේ ආකාරයෙන්ම ලෝකය පුරා සිය ව්‍යාපාරික කටයුතු සිදු කරනවා.

වෙනත් පෞද්ගලික සමාගම් මෙන්ම තෙල් ව්‍යාපාරයේ යෙදෙන පෞද්ගලික සමාගම්ද කටයුතු කරන්නේ ලාබ අරමුණු කරගෙනයි. ඒ නිසා, චෙව්රොන් හෝ එක්සෝන්මොබිල් වැනි සමාගමක් ඇමරිකානු සමාගමක් වූ පමණින් ඔවුන්ගේ අරමුණු ඇමරිකානු දේශපාලනය සමඟ සෘජු ලෙස බද්ධ වී නැහැ. උදාහරණයක් විදිහට එවැනි සමාගමක් කිසි විටෙකත් ඇමරිකානුවන්ට අඩු මිලට තෙල් ලබා දීමේ අරමුණින් කටයුතු කරන්නේ නැහැ. ඇමරිකාවේ තෙල් මිල සාපේක්ෂව අඩු මට්ටමක තිබෙන්නේ ස්වාධීන තෙල් සමාගම් අතර තිබෙන තරඟය නිසයි.

ලෝක තෙල් නිෂ්පාදනයෙන් වැඩි ප්‍රමාණයක් සිදු වන්නේ චෙව්රොන්, එක්සෝන්මොබිල්, බීපී හා ෂෙල් වැනි ලාබ අරමුණු කරගත් ජාත්‍යන්තර සමාගම් අතින් නෙමෙයි. ලෝකයේ තෙල් නිධි බොහොමයක්ම පාලනය වන්නේ අදාළ රටවල රජයන්ගේ සෘජු පාලනයට යටත් ජාතික සමාගම් විසින්. උදාහරණ ලෙස සවුදි ඇරම්කෝ, චීන ජාතික පෙට්‍රෝලියම් සංස්ථාව (CNPC), කුවේට් පෙට්‍රෝලියම් සංස්ථාව, රුසියාවේ ගෑස්ප්‍රොම් හා රොස්නේෆ්ට් සමාගම්, මෙක්සිකෝවේ පෙමෙක්ස් සමාගම, ඉරාන ජාතික තෙල් සමාගම හා වෙනිසියුලාවේ පෙට්‍රෝලියෝස් සමාගම (PDVSA) පෙන්වා දිය හැකියි.

ජාතික තෙල් සමාගම් වල අරමුණ ලාබ පමණක් නොවන නිසා එම සමාගම් බොහෝ විට තෙල් වෙළඳපොළේ ඉල්ලුම් සාධක වලට කාර්යක්ෂම ලෙස ප්‍රතිචාර දක්වන්නේ නැහැ. එම සමාගම් විසින් බොහෝ විට තමන්ගේ රටේ වැසියන්ට අඩු මිලකට තෙල් සැපයීම, අනෙකුත් රාජ්‍ය සුබසාධන වියදම් වල පිරිවැය දැරීම, රටේ ශ්‍රමිකයන්ගේ රැකියා සුරක්ෂිතතාවය හා රජයේ දේශපාලනික අරමුණු වෙනුවෙන් තමන්ගේ ලාබ කැප කිරීමට පෙළඹෙන බව නිරීක්ෂණය කළ හැකියි.

බ්‍රසීලයේ පෙට්‍රොබාස් හා නොර්වේහි ඉක්විනෝර් වැනි සමාගම්ද අදාළ රජයන්ට වැඩි අයිතිය ඇති ජාතික සමාගම් වුවත්, මුළුමනින්ම රජයේ කොටසක් ලෙස කටයුතු කරන්නේ නැහැ. එවැනි සමාගම් ලාබ අරමුණු කරගෙන ක්‍රියාත්මක වුවත් එහිදී වෙනත් ජාතික ඉලක්ක ගැනද සලකා බලනවා.

ලෝකයේ බොහෝ රටවල රජයයන්ට තමන්ගේ රටේ තෙල් සැපයුමට හා තෙල් මිලට සෘජු බලපෑමක් පහසුවෙන් කළ හැකි වුවත් ඇමරිකාවේ රජයට ඒ හැකියාව නැහැ. නමුත්, වෙනත් රටවල රජයයන් විසින් දේශපාලනික අරමුණු පෙරදැරි කරගෙන තෙල් සැපයුමට හා තෙල් මිලට බලපෑම් කළ විට එය ඇමරිකානු දේශපාලනයටද බලපෑමක් කරනවා. එවැනි අවස්ථාවක  ඇමරිකාවේ රජයට ඇමරිකානු තෙල් සමාගමකට බලපෑම් කිරීම අපහසු නිසා බොහෝ විට යොමු වන්නේ වෙනත් රටක රජයකට බලපෑම් කර ලෝක තෙල් වෙළඳපොළ සමතුලිතතාවයට බලපෑම් කිරීමටයි. ඇමරිකාවේ තෙල් ඉල්ලුම හා සැපයුම අතර පරතරය වැඩි වන තරමට ඇමරිකානු ආර්ථිකයට ජාත්‍යන්තර දේශපාලනයේ බලපෑමද වැඩි වෙනවා.

ඉහත ප්‍රස්ථාරයේ පෙනෙන පරිදි, 1985-2008 අතර කාලයේදී ඇමරිකාවේ තෙල් නිෂ්පාදනය ටිකෙන් ටික පහත වැටුණා. අඩු මිලකට ගොඩ ගත හැකිව තිබුණු ඇමරිකන් තෙල් ක්‍රමක්‍රමයෙන් අවසන් වීමත්, වෙනත් රටවල් බොහොමයක තවදුරටත් එවැනි නිධි තිබීමත් මෙයට හේතු වුනා. වෙනත් රටවලින් අඩු මිලට ඇමරිකාවට තෙල් ආනයනය කළ හැකිව තිබියදී, ඇමරිකානු සමාගම් වලට ඇමරිකාවේ ඉතිරිව තිබුණු තෙල් නිධි වලින් සම්ප්‍රදායික ක්‍රමයට තෙල් ගොඩ ගෙන පිරිපහදු කර විකුණා ලාබ ලැබීමේ හැකියාවක් තිබුණේ නැහැ. ඇමරිකානු පාරිභෝගිකයින් "දේශීය සමාගම් වල තෙල්" වෙනුවෙන් වැඩි මිලක් ගෙවන්න සූදානම් නැහැ. ඔවුන් තෙල් මිල දී ගන්නේ අඩු මිලට ඇති තැනිනුයි.

මුලින්ම කියූ පරිදි තෙල් ඉල්ලුම අප්‍රත්‍යස්ථ එකක්. ඒ කියන්නේ මිල වෙනස් වෙද්දී ඉල්ලුම වෙනස් වෙන්නේ සමානුපාතිකව අඩුවෙන්. තෙල් ඉල්ලුම බොහෝ විට තීරණය වන්නේ ආදායම් මට්ටම අනුවයි. පුද්ගලයෙකුගේ හෝ රටක ආදායම් මට්ටම ඉහළ යද්දී තෙල් ඉල්ලුමත් සමානුපාතිකව වගේ ඉහළ යනවා.

අනෙක් අතට තෙල් සැපයුමත් කෙටි හා මැදිකාලීනව අප්‍රත්‍යස්ථයි. සම්ප්‍රදායික තෙල් ළිඳක් කැන නිෂ්පාදනය ආරම්භ කරන්න සැලකිය යුතු ආයෝජනයක් කළ යුතුවාක් මෙන්ම සැලකිය යුතු කාලයක්ද ගත වෙනවා. ඒ නිසා තෙල් කර්මාන්තයට ඉල්ලුමේ වැඩිවීමකට ක්ෂණිකව ප්‍රතිචාර දැක්වීම අසීරුයි. තෙල් සැපයුම බොහෝ දුරට රැඳී තිබෙන්නේ පෙර විස්තර කළ ජාතික සමාගම් අතේ නිසා මෙය වඩාත් අසීරුයි.

මේ සහස්‍රයේ ආරම්භය පමණ වන තුරු ලෝක තෙල් පරිභෝජනයෙන් විශාල ප්‍රතිශතයකට වග කිව යුතු වුනේ බටහිර සංවර්ධිත රටවල්. ඒ රටවල් වල ආර්ථිකයන් වර්ධනය වුනේ කළින් පුරෝකථනය කළ හැකි මධ්‍යස්ථ වේගයකින්. ඒ අනුව, ලෝක තෙල් ඉල්ලුම වැඩි වන ආකාරය පුරෝකථනය කර කල් ඇතුව ප්‍රතිචාර දක්වන එක කර්මාන්තයට අසීරු වුනේ නැහැ. බොහෝ විට ඉල්ලුම හා සැපයුම සමතුලිත වී මිල ස්ථාවරව තිබුණා.

කලින් කලට ක්‍රමක්‍රමයෙන් හා වරින් වර තෙල් මිල වැඩි වුනා තමයි. එයට බොහෝ විට හේතු වුනේ ඔපෙක් සංවිධානයට අයත් රටවල් විසින් සැලසුම්සහගතව තෙල් සැපයුම සීමා කරමින් මිල ඉහළ දැමීමයි. සැපයුම් සීමා කිරීම් හරහා ඔපෙක් සංවිධානයේ රටවලට තෙල් වල ආන්තික පිරිවැයට වඩා ගොඩක් වැඩියෙන් තෙල් විකුණන්න පුළුවන් වුනා. අඩු ආන්තික පිරිවැයකින් නිපදවිය හැකි තෙල් නිධි අදාළ රජයයන්ගේ සෘජු පාලනය යටතේ තිබීම මෙයට පහසුවක් වුනා.

ඔපෙක් සංවිධානය විසින් සැලසුම්සහගතව තෙල් සැපයුම සීමා කිරීම නිසා තෙල් මිල ඉහළ ගියේ ටිකෙන් ටිකයි. මෙය කාලයක් තිස්සේ අඛණ්ඩව සිදු වුනා. තෙල් සැපයුම සීමා වීම හා මිල ඉහළ යාම නිසා බටහිර රටවල සංවර්ධන වේගයට යම් නිශේධනාත්මක බලපෑමක් ඇති වුනා. ඉතා අඩු ආන්තික පිරිවැයකින් තෙල් බැරලයක් නිපදවීමේ හැකියාව තිබුණු මැද පෙරදිග රටවල රජයයන්ට තෙල් අපනයනය කර ලැබූ ලාබ වලින් තමන්ගේ රටවල විශාල සුබසාධන ආර්ථිකයන් පවත්වා ගත හැකි වුනා. ඒ හේතුව නිසා මේ රජයයන් අභ්‍යන්තරව වඩ වඩා ශක්තිමත් වුනා. තෙල් අපනයනය කර ඉපැයූ විදේශ විණිමය ලොව පුරා ආයෝජනය කරමින් බාහිරවද ශක්තිමත් වීමට මේ රාජ්‍යයන්ට හැකි වුනා. ඉස්ලාම් ආගමේ හා ආශ්‍රිත සංස්කෘතියේ ලෝක ව්‍යාප්තියටත් මෙය උදවුවක් වුනා.

ලෝක සංවර්ධනයේ සුක්කානම බටහිර රටවල් අතේ තිබීමත්, බටහිර සංවර්ධනය රඳා පැවතුනු තෙල් එම රටවල ප්‍රමාණවත් තරමින් නොතිබීමත්, අපනයනය කළ හැකි තරම් තෙල් තිබුණු රටවල් බටහිර සංස්කෘතියෙහි නොසිටි රටවල් වීමත් ආදී සාධක විසින් ලෝක දේශපාලන බලතුලනය තීරණය කළා. ඇමරිකාව ප්‍රමුඛ බටහිර රටවල තෙල් හිඟය විසින් බටහිර සංස්කෘතියේ ව්‍යාප්තිය සීමා කළා. මැද පෙරදිග රටවල තෙල් ආධිපත්‍යයේ වාසිය හේතුවෙන් මුස්ලිම් සංස්කෘතිය ලොව පුරා ප්‍රවර්ධනය වුනා. ජපානය වැනි රටවලට මේ බලතුලනයට කෙරෙහි තීරණාත්මක බලපෑමක් කළ හැකි වූයේ නැහැ.

ආර්ථික තලයේදී, ඔපෙක් සංවිධානයේ නිෂ්පාදන සීමා කිරීම් ඇමරිකාවේ සම්ප්‍රදායික තෙල් සංචිත වඩා වේගයෙන් ක්ෂය වීමට හේතුවක් වුනා. මැද පෙරදිග සංචිත වලට සාපේක්ෂව ඇමරිකාවේ තෙල් සංචිත ගොඩ ගැනීමේ ආන්තික පිරිවැය වැඩියි. තරඟකාරී තත්ත්වයන් යටතේනම් මේ තෙල් ගොඩ ගැනෙන්නේ මැද පෙරදිග තෙල් ගොඩ ගැනීමෙන් පසුවයි. එහෙත්, මැද පෙරදිග තෙල් නිෂ්පාදනය සීමා කිරීම හා මිල ඉහළ යාම නිසා ඇමරිකාවේ තෙල් වඩා ඉක්මණින් ආර්ථික වශයෙන් ලාබදායක වුනා. ඒ නිසා, ඒ තෙල් ක්ෂය වීමත් වේගවත් වුනා. 1980-2008 අතර ඇමරිකාවේ තෙල් නිෂ්පාදනය ක්‍රමක්‍රමයෙන් අඩු වුනේ ඒ නිසයි. මේ විදිහට ඇමරිකාවේ තෙල් නිෂ්පාදනය ටිකෙන් ටික පහත වැටෙද්දී තෙල් ඉල්ලුම ක්‍රමක්‍රමයෙන් ඉහළ යාම නිසා ඇමරිකාවට අවශ්‍ය වූ ශුද්ධ තෙල් ආනයන වසරින් වසර ඉහළ ගියා.

ඔපෙක් සංවිධානයේ උපාය මාර්ගික සැපයුම් සීමා කිරීම් වලට අමතරව මැදපෙරදිග යුද්ධමය තත්ත්වයන් ඇති අවස්ථා වලදීත් ඉන්ධන මිල ඉහළ යාම පහසුවෙන් නිරීක්ෂණය කළ හැකි දෙයක්. එහෙත්, මෙවැනි මිල ඉහළ යාම් තාවකාලිකයි. යුදමය තත්ත්වයන් පහව ගිය විට නැවත මිල ස්ථාවර වෙනවා. එහෙත්, දිගුකාලීන ඉල්ලුම් හා සැපයුම් සාධක මත තෙල් මිල වෙනස් වූ විට ඒ වෙනස්කම් එසේ නැවත ආපසු හැරෙන්නේ නැහැ.

පසුගිය ආර්ථික අවපාතයට පෙර ලෝක තෙල් මිල විශාල ලෙස ඉහළ යන්න හේතු වුනේ කලින් අවස්ථා වලදී මෙන් ඔපෙක් සංවිධානය විසින් සැපයුම් සීමා කළ නිසා හෝ මැද පෙරදිග කලාපයේ යුදමය හේතුවක් නිසා නෙමෙයි. මෙහිදී මිල ඉහළ යාමට හේතු වුනේ චීනයේ වේගවත් ආර්ථික වර්ධනය හමුවේ ඉහළ ගිය තෙල් ඉල්ලුම සැපිරිය හැකි තරමට සැපයුම ඉහළ නොයාමයි.

චීනය කියා කියන්නේ කාලයක් තිස්සේම ඉන්ධන අපනයනය කළ රටක්. දැනටත් තෙල් නිෂ්පාදනය අතින් පස්වන හෝ හයවන තැන සිටින රට චීනයයි. පසුගිය දශක කිහිපය තිස්සේ චීන ආර්ථිකය ඉතා වේගයෙන් වර්ධනය වූ බව කවුරුත් දන්නා දෙයක්. අඩු ආදායම් මට්ටමක සිටින රටක ආර්ථිකය වේගයෙන් වර්ධනය වෙනවා කියා කියන්නේ ඒ රටේ තෙල් ඉල්ලුම ඒ වේගයෙන්ම හෝ ඊටත් වැඩි වේගයකින් ඉහළ යනවා කියන එකයි. චීනයේත් මේ දේ වුනා.

අනූ ගණන් වලදී චීනයේ නිපදවන තෙල් ප්‍රමාණය ඉක්මවා චීනයේ තෙල් ඉල්ලුම ඉහළ ගියා. චීනයට තෙල් ආනයනකරුවෙකු බවට පත් වෙන්න සිදු වුනා. ඉන් පසුව චීනයේ ශුද්ධ තෙල් ආනයන වසරින් වසර ක්‍රමක්‍රමයෙන් හා වේගයෙන් ඉහළ යන්න පටන්
ගත්තා.

චීන ආර්ථිකය වේගයෙන් වර්ධනය වෙනවා කියා කියන්නේ සිංගප්පූරුව වැනි කුඩා රටක් හෝ ජපානය වැනි තරමක රටක් වේගයෙන් වර්ධනය වෙනවා වැනි දෙයක් නෙමෙයි. ලෝක ජනගහණයෙන් පහෙන් එකක්ම ජීවත් වන්නේ චීනයේ. එවැනි විශාල පිරිසකගේ ජීවන තත්ත්වය කෙටි කලක් තුළ ඉහළ යාම නිසා වැඩි වන තෙල් ඉල්ලුම ලෝක තෙල් වෙළඳපොළේ සමතුලිතතාවයට දැඩි ලෙස දැනෙනවා. ඉන්දියාවේ ආර්ථිකය තවත් යම් ප්‍රමාණයක් වර්ධනය වූ විට නැවතත් මෙවැනිම තත්ත්වයක් දකින්න ලැබෙයි.

කලින් කීවාක් මෙන් ලෝක තෙල් ඉල්ලුම වගේම ලෝක තෙල් සැපයුමත් අප්‍රත්‍යස්ථයි. සිංගප්පූරුව හෝ ජපානය වැනි රටක් වේගයෙන් වර්ධනය වන විට ඉහළ යන ඉල්ලුමට තෙල් සැපයුම ප්‍රතිචාර දක්වන නමුත් චීනයේ වැඩිවන ඉල්ලුමට සරිලන තරමින් තෙල් සැපයුම ඉහළ යාමේ ශක්‍යතාවයක් නැහැ. චීනය වර්ධනය වුනේ ලෝක තෙල් කර්මාන්තයට ප්‍රතිචාර දැක්විය නොහැකි තරමේ වේගයකින්. ඒ නිසා, චීනයේ තෙල් ඉල්ලුම ඉහළ යාමට සාපේක්ෂව ඇමරිකාවේ හා යුරෝපයේ තෙල් පරිභෝජනය අඩු විය යුතු වුනා. එසේ නැත්නම් ඉල්ලුම හා සැපයුම සමතුලිත වන්නේ නැහැ.

කාලයක් තිස්සේ පැවති මේ ප්‍රවණතාව නිසා ආසන්න වශයෙන් මේ සහශ්‍රයේ ආරම්භයේ පමණ සිට ලෝක තෙල් මිල ක්‍රමක්‍රමයෙන් ඉහළ ගියා. මේ කාලය ඇතුළත එක පැත්තකින් ඇමරිකාවේ තෙල් නිෂ්පාදනය ටිකෙන් ටික අඩු වුනා. අනෙක් පැත්තෙන් ලෝක තෙල් සැපයුමෙන් චීනයට යන කොටස ටිකෙන් ටික ඉහළ ගියා. මෙහි සම්ප්‍රයුක්ත ප්‍රතිඵලයක් ලෙස එක පැත්තකින් ඇමරිකාවේ තෙල් ආනයන ඉල්ලුම වේගයෙන් ඉහළ යද්දී අනිත් පැත්තෙන් එම ආනයන වල තරඟකාරිත්වය ඉහළ ගියා.

තෙල් ඉල්ලුම අප්‍රත්‍යස්ථ නිසා මිල ඉහළ යන විට ඉල්ලුම පහත වැටෙන්නේ ඉතා අඩුවෙන්. මෙයම වෙනත් විදිහකට ප්‍රකාශ කළොත්, ඇමරිකාවේ තෙල් ඉල්ලුම තරමකින් පහත වැටෙන්නේ මිල විශාල ලෙස ඉහළ ගියහොත් පමණයි. ඒ නිසා, චීනයේ වේගයෙන් ඉහළ ගිය තෙල් ඉල්ලුම හමුවේ ලෝක තෙල් ඉල්ලුම හා සැපයුම සමතුලිත විය හැකිව තිබුණේ ඇමරිකාවේ හා වෙළඳපොළ සාධක මත තෙල් මිල තීරණය වන අනෙකුත් රටවල තෙල් මිල විශාල ලෙස ඉහළ යාමෙන් පමණයි. 2004-2008 කාලයේදී මේ ප්‍රවණතාව ලෝකයට දැනෙන තරමට වර්ධනය වී ආර්ථික අවපාතයකින් කෙළවර වුණා. ඇමරිකාවේ හා ඉන් පසුව යුරෝපයේ ආර්ථික අවපාතය නිසා බටහිර රටවල තෙල් ඉල්ලුම අඩු වී නැවතත් මිල පහත වැටුණා.

ඉන් පසුවත් චීනයේ තෙල් ඉල්ලුම දිගින් දිගටම වැඩි වුනා මිසක් අඩු වුනේ නැහැ. එහෙත්, හයිඩ්‍රොලික් විභේදන තාක්ෂනය මගින් ශල්ක තෙල් නිපදවීම පටන් ගැනීමත් සමඟ කර්මාන්තයේ ස්වභාවය මුළුමනින්ම වෙනස් වී ඇමරිකාවේ තෙල් නිෂ්පාදනය වේගයෙන් ඉහළ යන්න පටන් ගත්තා. මෙය ඔපෙක් කණ්ඩායමේ රටවලට විශාල ප්‍රශ්නයක් වුනා.

ආරම්භයේදී සැපයුම ඉහළ දමා ලෝක තෙල් මිල පහත හෙළීමෙන් ඇමරිකාවේ ශල්ක තෙල් කර්මාන්තය තිඹිරි ගෙයිම මරා දමන්නට සවුදි අරාබිය ප්‍රමුඛ ඔපෙක් රටවල් විසින් උත්සාහයක් දැරුවා. එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස ශල්ක තෙල් නිෂ්පාදනය අඩු වී නැවත තෙල් මිල ඉහළ ගියා. නමුත්, දෙවන වටයේදී ශල්ක තෙල් කර්මාන්තය වඩාත් කාර්යක්ෂම වී නැවත හිස එසෙවුවා.

සවුදි අරාබිය වැනි රටවලට ඉතාම අඩු පිරිවැයකට තෙල් බැරලයක් නිපදවිය හැකි නිසා දැනට පවතින මිලට වඩා ගොඩක් අඩුවෙන් තෙල් විකිණිය හැකියි. මැද පෙරදිග රටවල් විසින් දිගින් දිගටම එසේ කළහොත් ශල්ක තෙල් කර්මාන්තයට පැවැත්මක් නැති වෙනවා. නමුත්, එම රටවල් එසේ කරන්නට ගියහොත් තෙල් අපනයන වල උදවුවෙන් පවත්වා ගන්නා සුබසාධන ආර්ථිකයන් එළෙසම පවත්වා ගෙන යන්න නොහැකි වෙනවා. අනෙක් අතට ඔවුන් තෙල් මිල පහතින් පවත්වා ගතහොත් රටක් ලෙස ඇමරිකාවට එයින් වාසියක් මිස අවාසියක් වෙන්නේ නැහැ. පොදුවේ අනෙකුත් බටහිර රටවලටත් එසේමයි. ශල්ක තෙල් කර්මාන්තය බිඳ වැටුණත් අනෙකුත් කර්මාන්ත දුවවන්න අවශ්‍ය තෙල් ලාබෙට ලැබෙනවා. ශල්ක තෙල් විප්ලවය විසින් පෙන්වා දී තිබෙන්නේ නිදහස් වෙළඳපොළ ක්‍රමය සතු ඔරොත්තු දීමේ ශක්තියයි.

මැද පෙරදිග සම්ප්‍රදායික තෙල් නිෂ්පාදකයින්ට දැන් ශල්ක තෙල් කර්මාන්තය සමඟ සහජීවනයකට යාම හැර වෙනත් විකල්පයක් නැහැ. එය ගෙදර ගියොත් අඹු නසී මග හිටියොත් තෝ නසී වගේ තත්ත්වයක්.

පසුගිය දශකය තුළ ඇමරිකාවේ තෙල් නිෂ්පාදනය ටිකෙන් ටික ඉහළ ගොස්  මේ වන විට ඇමරිකාව ශුද්ධ තෙල් අපනයනකරුවෙකු බවට පත් වී තිබෙනවා. දැන් ලෝකයේ විශාලතම තෙල් පරිභෝජකයා මෙන්ම විශාලතම තෙල් නිෂ්පාදකයාද ඇමරිකාවයි. මීට අමතරව ලෝකයේ තවත් ප්‍රධාන තෙල් අපනයනකරුවෙකු වන අසල්වැසි කැනඩාවේ තෙල් කර්මාන්තය තුළත් ඇමරිකානු සමාගම් වල දායකත්වය විශාලයි. ඒ නිසා, ජනාධිපති ට්‍රම්ප් පසුගියදා සඳහන් කර පරිදි දැන් ඇමරිකාවට මැද පෙරදිග තෙල් අවශ්‍ය නැහැ.

බොහෝ කාලයක් ලෝකයේ විශාලතම තෙල් ආනයනකරු වී සිටියේ ඇමරිකාව වුවත් දැන් ඒ තැන සිටින්නේ චීනයයි. තෙල් හා අදාළව කාලයක් තිස්සේ ඇමරිකාව මුහුණ දුන් අභියෝග වලට දැන් මුහුණ දෙන්නේ චීනයයි. කෙසේ වුවත්, ඇමරිකාව විසින් සොයා ගෙන තිබෙන රෝදය චීනය විසින් නැවත සොයා ගත යුතු නැති නිසා චීනයට අනාගතය සැලසුම් කර ගැනීම සාපේක්ෂව පහසුයි. එක අතකින් චීන තෙල් සමාගම්, ඒවා රජය සතු සමාගම් වුවත්, ලෝකයේ තෙල් නිධි තිබෙන රටවල් වෙත වේගයෙන් ව්‍යාප්ත වෙනවා. අනෙක් පැත්තෙන් චීනයත් මේ වෙද්දී හයිඩ්‍රොලික් විභේදන තාක්ෂනය යොදා ගනිමින් ශල්ක තෙල් කර්මාන්තයට අත ගසා තිබෙනවා.

ශල්ක තෙල් කර්මාන්තය ප්‍රවර්ධනය වීම කාලයක් තිස්සේ තෙල් නිසා බැට කෑ ඇමරිකාවේ සිදු වී තිබෙන එකම වෙනස නෙමෙයි. පොසිල ඉන්ධන සංචිත අවසන් වීමේ අවදානම හමුවේ පසුගිය කාලය පුරාවට ඇමරිකාව විසින් පුනර්ජනනීය බලශක්ති ප්‍රභව කෙරෙහි විශාල ආයෝජන සිදු කර තිබෙනවා. ඒ වගේම, අලුතෙන් නිපදවන මෝටර් රථ බොහොමයක් පෙට්‍රෝලියම් ඉන්ධන යොදා නොගන්නා ඒවා. ඒ වගේම, මේ වෙද්දී බොහෝ දෙනෙක් නිවසේ සිට වැඩ කිරීමේ ප්‍රවණතාවය නිසාත්, අන්තර්ජාල වෙළඳාමේ ව්‍යාප්තිය නිසාත් ප්‍රවාහන අවශ්‍යතා සීමා වීමක් වෙනවා. ඇමරිකාව ආර්ථික වර්ධන හිනිපෙතේ දැන් ඉන්නා අදියර අනුව ආර්ථිකය වර්ධනය වීම යනු භාණ්ඩ නිෂ්පාදනය ඉහළ යාම නොවන නිසා ඇමරිකාවට තවත් වැඩි වැඩියෙන් ඉන්ධන අවශ්‍ය වන්නේ සීමිතවයි. ඒ නිසා, තවත් සෑහෙන කාලයකට ඇමරිකාවට තෙල් ප්‍රශ්නයක් මතු වීමේ ඉඩක් නැහැ.

ඇමරිකාව තෙල් ස්වාධීනත්වය ලබා ගත්තා කියා කියන්නේ බාහිර ලෝකයට ඇමරිකාව පාලනය කළ හැකි ප්‍රබල අවියක් නැති වුනා කියන එකයි. ඒ වෙනස ඉදිරි කාලයේ ලෝක දේශපාලන බලතුලනය කෙරෙහි බලපාන වැදගත් සාධකයක්.

ට්‍රම්ප් ජාතිය අමතයි!

මීට ටික වෙලාවකට පෙර ජනාධිපති ට්‍රම්ප් ජාතිය ඇමතුවා. එහිදී දැනුම් දුන් පරිදි ඉරාන බැලස්ටික් මිසයිල ප්‍රහාර වලින් කිසිදු ඇමරිකානුවෙකුට තුවාල සිදු වී නැහැ. ප්‍රහාරයකට පෙර සූදානම්ව සිටි නිසා හානියක් සිදුවීම වලක්වා ගත හැකි වූ බව ජනාධිපති ට්‍රම්ප් පැවසුවා.

ජනාධිපති ට්‍රම්ප් විසින් මේ කතාවේදීද කාසිම් සොලෙයිමානි ඝාතනය සාධාරණීකරනය කළා. එමෙන්ම, මෙය කලින්ම කළ යුතුව තිබුණු දෙයක් බවටද අදහස් පළ කළා. එමෙන්ම, ඉරානයට න්‍යෂ්ඨික අවියක් හැදීමට කිසි විටෙකත් ඉඩ නොතබන බවද අවධාරණය කළා.

මේ වන විට ඇමරිකාව ලෝකයේ විශාලතම ඉන්ධන හා ස්වභාවික වායු නිෂ්පාදකයා බවත්, ඇමරිකාවේ ඉන්ධන අවශ්‍යතා වෙනුවෙන් දැන් වෙනත් රටවල් දෙස බලා සිටිය යුතු නැති බවත් මතක් කරන්නටත් ඔහු අමතක කළේ නැහැ.

කාසිම් සොලෙයිමානි ඝාතනය පිළිබඳව ඇමරිකානු ජනමතයේ බෙදීමක් දැකිය හැකි වුවත්, රිපබ්ලිකන් පාක්ෂිකයින් බහුතරය මේ සිද්ධියෙන් පසුව තවදුරටත් ජනාධිපති ට්‍රම්ප්ගේ දෑත් ශක්තිමත් කරමින් සිටිනවා. යම් හෙයකින් ඉරාන මිසයිල ප්‍රහාර වලින් ඇමරිකානුවන්ට හානි වී තිබුනානම් ඇමරිකාවට අනිවාර්යයෙන්ම ප්‍රතිප්‍රහාර එල්ල කරන්නට සිදු වෙනවා. එසේ වුනානම් මෙය දිගින් දිගටම ඇදෙනවා.

ඉරාන ප්‍රහාර වලින් ඇමරිකාවට හානි සිදු වී නැති නිසා ඇමරිකාවට නැවත ඉරානයට ප්‍රහාර එල්ල කිරීමේ අනිවාර්ය අවශ්‍යතාවයක් පැන නැගී නැහැ. එමෙන්ම, ඉරානය විසින්ද ප්‍රකාශ කර තිබුණේ ඇමරිකාව විසින් නැවත එකට එක කිරීමක් නොකළහොත් දිගින් දිගටම ප්‍රහාර එල්ල කිරීමට ඔවුන් යොමු නොවනු ඇති බවයි.