වෙබ් ලිපිනය:

Showing posts with label ආගම් හා දර්ශන. Show all posts
Showing posts with label ආගම් හා දර්ශන. Show all posts

Sunday, November 10, 2019

අයෝධ්‍යා තීන්දුව


මුළු මහත් ඉන්දියාවම ඇස් දල්වා බලා සිටි අයෝධ්‍යා අර්බුදයේ ගමන් මාර්ගයේ සුවිශේෂී මං සලකුණක් සටහන් කරමින් අර්බුදයට මුල්ව ඇති බිම්කඩේ අයිතිය ඉන්දියානු ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය විසින් අද දිනයේ හින්දූන්ට ලබා දුන්නා. මේ තීන්දුවෙන් පසු ආගමික ගැටුම් ඇති වීම වලක්වනු පිණිස ඉන්දීය රජය හැකි සියලු ක්‍රියාමාර්ග ගෙන තිබෙනවා.

ඉන්දියාවේ ජනගහනයෙන් 80%ක් පමණ හින්දූන් වුවත් ඉන්දුනීසියාව හැරුණු විට ලෝකයේ වැඩිම මුස්ලිම් ජනගහණයක් සිටින රටත් ඉන්දියාවයි. මේ ආගමික කණ්ඩායම් දෙක අතර ගැටුම් ඉන්දියාවට අලුත් දෙයක් නෙමෙයි. හින්දූන් හා මුස්ලිමුන් අතර කාලයක් තිස්සේ පවතින අයෝධ්‍යා අර්බුදයත් සියවස් කිහිපයක් ඈතට දිවෙන්නක්.

හින්දු ආගමික සාහිත්‍යයට අනුව විෂ්ණුගේ සත්වන අවතාරය රාම. රාමායනය අනුව රාම ඉපදී තිබෙන්නේ අයෝධ්‍යා නගරයේ. බුද්ධ කාලයේ සාකේත නුවර සේ හැඳින්වී තිබෙන්නේත් මේ අයෝධ්‍යාවයි. සාකේත සූත්‍රය දේශනා කර තිබෙන්නේ මේ ආසන්න අඳුන් වනයේ සිටයි.

අයෝධ්‍යා අර්බුදයට හේතු වූයේ 1992දී විනාශ කරනු ලැබූ බාබුර් මුස්ලිම් පල්ලියයි. මේ පල්ලිය ඉදි කර ඇති සේ සැලකෙන්නේ 1528දීයි. හින්දු පාර්ශ්වයට අනුව, රාම ඉපදී තිබෙන්නේ හරියටම මේ මුස්ලිම් පල්ලිය තිබෙන තැනයි. ඔවුන් විශ්වාස කරන ආකාරයට පල්ලිය හදා තිබෙන්නේ පෙර එම ස්ථානයේ වූ රාම දෙවොලක් මතයි.

බාබුර් පල්ලිය පිහිටි බිමට අක්කර 2.77ක භූමියට හින්දූන් අයිතිවාසිකම් කියන්නේ දහනවවන සියවසේ මැද සිටයි. ඉංග්‍රීසින් විසින් පල්ලිය ඇතුලේ මුස්ලිමුනටත්, පල්ලියෙන් පිටත කොටසක හින්දූන්ටත් ආගමික වතාවත් කිරීමට වෙන් කර දී තිබියදී 1949දී හින්දූන් පිරිසක් විසින් බලහත්කාරයෙන් පල්ලියට ඇතුළු වී එහි රාම සීතා ප්‍රතිමා තැන්පත් කිරීමෙන් පසුව ප්‍රශ්නයේ වත්මන් අදියර ආරම්භ වෙනවා. ජවහර්ලාල් නේරු විසින් මේ ප්‍රතිමා ඉවත් කරන්න උත්සාහ කළත් එය කළ හැකි වන්නේ නැහැ.

විශ්ව හින්දු පර්ෂද් ක්‍රියාකාරිකයින් මුල් වී 1992 දෙසැම්බර් 6 වනදා බාබුර් පල්ලිය විනාශ කර දමන අතර ඉන් පසු ඇතිවන ආගමික ගැටුම් හේතුවෙන් දෙදහසක පමණ පිරිසක් මිය යනවා. ඉන්පසුව හින්දු ආගමික සංවිධාන දෙකක් හා මුස්ලිම් ආගමික සංවිධානයක් ස්ථානයේ අයිතිය වෙනුවෙන් නඩු මගට යනවා. 2003දී සිදු කරන පුරා විද්‍යා කැනීම් අනුව මුස්ලිම් පල්ලිය පිහිටි තැන ඊට සියවස් කිහිපයකට පෙර සිට වෙනත් ආගමික ගොඩනැගිල්ලක් තිබී ඇති බව පෙනී යනවා. එහෙත් එය රාම දෙවොලක්ද, ශිව දෙවොලක්ද එසේත් නැත්නම් බෞද්ධ විහාරයක්ද යන්න විවාදිත කරුණක්.

පුරා විද්‍යා කැණීම් අනුව භූමියට හින්දු අයිතියද පිළිගනිමින් 2010 සැප්තැම්බරයේදී අලහබාද් මහාධිකරණය විසින් අදාළ බිම්කඩ සම කොටස් තුනකට බෙදා හින්දු සංවිධාන දෙකක් හා මුස්ලිම් සංවිධානයක් අතර බෙදා දෙනවා. එහෙත්, අදාළ පාර්ශ්ව මේ නඩුව ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණය දක්වා ගෙනියනවා. අද (නොවැම්බර් 9) ලබා දුන් ශ්‍රේෂ්ඨාධිකරණ තීන්දුව අනුව රාම ජන්ම භූමියේ අයිතිය මුළුමනින්ම හින්දු පාර්ශ්වයට ලැබෙන අතර මුස්ලිම් පල්ලිය හදා ගැනීම සඳහා වෙනත් තැනකින් ඉඩම් අක්කර පහක් ලබා දී තිබෙනවා. මේ සමඟ අයෝධ්‍යාවේ රාම දෙවොලක් සෑදීම පිළිබඳ නරේන්ද්‍ර මෝදිගේ ඡන්ද පොරොන්දුවක්ද ඉටු කිරීමට ඉඩකඩ සැලසෙනවා.

මේ තීන්දුව පිළිබඳව මුස්ලිම් පාර්ශ්වය සතුටු නොවන බව කිව යුතු නැහැ. සිකුරාදා රාත්‍රියේ දැනුම් දී සෙනසුරාදා උදේ තීන්දුව ප්‍රකාශ කර තිබෙන්නේ කිසිදු පාර්ශ්වයකට ආගමික ගැටුම් සඳහා සංවිධානය වීමට ඇති ඉඩකඩ අහුරන්නයි. ඊට අමතරව ඉන්දියාවේ ප්‍රාන්ත ගණනාවක පාසැල් හා සරසවි වසා හමුදා සීරුවෙන් තබා තිබෙනවා.

Tuesday, May 28, 2019

නිවාඩු වාඩුව

අද අර්ථයෙන් ගත් විට පොදු නිවාඩු කියන අදහස යුරෝපීයයන් ලංකාවට එන්න කලින් ලාංකිකයින්ට පුරුදු දෙයක් නෙමෙයි. පොදු නිවාඩු වගේම දැන් සිදු වන ආකාරයට ආණ්ඩු විසින් සාමාන්‍ය ජන ජීවිතයේ කටයුතු නියාමනය කිරීමත්, දවස් හතේ ස්ථිර සතිය අනුව ජන ජීවිතයේ රටාව සකස් වීමත් සිදු වුනේ ඉංග්‍රීසි කාලයේදීයි.

දවස් හතේ ස්ථිර සතියේ පදනම හා සති අන්ත නිවාඩුව පරණ තෙස්තමේන්තුව මත පදනම් වන්නක්. දෙවියන් වහන්සේ ලෝකය හා මිනිසා මවන්න දවස් හතක් ගන්නවා. දවස් හතක් එක දිගට මැවීම් කරන දෙවියන්ට විවේකයක් අවශ්‍ය වෙනවා.

"දෙවියන්වහන්සේ තමන් විසින් කළ ස්වකීය කර්මාන්තය සත්වෙනි දවසේ නිමකළසේක. උන්වහන්සේ තමන් විසින් කරනලද සියලු වැඩවලින් සත්වෙනි දවසේ නිවාඩු ගත්සේක. දෙවියන්වහන්සේ තමන් මැවුවාවූ සෑදුවාවූ ස්වකීය සියලු වැඩවලින් සත්වෙනි දවසේ නිවාඩු ගත් හෙයින් ඒ දවසට ආශීර්වාදකොට එය ශුද්ධයයි නියමකළසේක."

පරණ තෙස්තමේන්තුවේ කතුවරුන්ට දවස් හතේ සතිය පිළිබඳ අදහස එන්න ඇත්තේත් බැබිලෝනුවන්ගෙන් වුවත් එය ලෝක සම්මතය වුණේ ක්‍රිස්තියානිය ප්‍රධාන ආබ්‍රහමික ආගම් වල බලපෑම නිසයි. ප්‍රධාන ආබ්‍රහමික ආගම් තුන දවස් හතේ සතිය පිළිබඳව එකඟ වුවත්, නිවාඩු දිනය පිළිබඳව එවැනි එකඟතාවයක් නැහැ. යුදෙවුවන්ගේ සබත් දවස සෙනසුරාදා. එහෙත්, වත්මන් ප්‍රධාන ධාරාවේ ක්‍රිස්තියානි නිකායයන් සතියේ ප්‍රධාන ආගමික දවස සේ සලකන්නේ ඉරිදා. ඉස්ලාම් භක්තිකයන්ට වඩා වැදගත් දවස සිකුරාදා. ක්‍රිස්තියානින්ගේ ආගමික දවස ඉරිදා වීමේ ඉතිහාසය දැනට පැත්තකින් තියමුකෝ.

හින්දු හා බෞද්ධ ආගමිකයන්ට දවස් හතේ සතිය ආබ්‍රහමික ආගම් අදහන්නට තරම් වැදගත් නැතත්, එය ඔවුන්ට ආගන්තුක අදහසක් නෙමෙයි. රවිවාරය, චන්ද්‍රවාරය ආදී වූ දවස් හතේ සතිය ඉන්දියානු ජ්‍යෝතිෂ්‍යය අනුව කාලය අර්ථ දක්වන එක් ක්‍රමයක්. නමුත්, එක් ක්‍රමයක් පමණයි. ජ්‍යෝතිෂ්‍යයේ මෙවැනි එක් ක්‍රමයක් වෙනුවට පංචාංගයක්ම තිබෙනවා. යුරෝපීයන්ට පෙර ලංකාවේ සාමාන්‍ය ජන ජීවිතයේ කටයුතු සැලසුම් කෙරුණේ මේ පංචාංගයම සැලකිල්ලට අරගෙනයි. ඒකේ එක් සබත් දවසක් වෙනුවට පෝය දවස්, කෙම්මුර දවස්, රිට්ටා දවස් වගේ විවිධ දවස් තිබුණා. නැකැත් බැලිල්ලේ පොදු දේවල් තිබුණත් එහි පෞද්ගලිකත්වයට වැදගත් තැනක් ලැබුණා. කෙනෙක්ට සුබ දවසක් හැම විටම හැම කෙනෙක්ටම සුබ දවසක් වුණේ නැහැ.

චන්ද්‍ර වර්ෂ ක්‍රමය බෞද්ධ වර්ෂ ක්‍රමය වී තිබෙන්නේ එය බුද්ධ කාලයේ භාවිතයේ වූ සම්මතය නිසා මිසක් බෞද්ධයින්ට ධර්මය අනුව පෝය දින වල අමුතු වැදගත්කමක් තිබෙන නිසා නෙමෙයි (මා වැරදිනම් දන්න කෙනෙක් නිවැරදි කරන්න). පෝය දවසේ ආගමික කටයුතු වල යෙදුණා කියා හෝ නොයෙදුනා කියා බෞද්ධයෙකුට වෙන දවසක ඒ දේවල්ම කිරීමෙන් ලැබෙන ප්‍රතිඵලයට වඩා වෙනස් ප්‍රතිඵලයක් ලැබිය හැකි බවක් මා කොහේවත් අසා හෝ දැක නැහැ. බෞද්ධයින්ට වැදගත් සුවිශේෂී සිදුවීම් පෝය දින වල සිදු වී තිබීම හා එම සැමරුම් පෝය දින වල කිරීම වෙනම කරුණක්. නමුත්, අනෙකුත් බොහෝ ආගම් වල එවැනි සුවිශේෂී දවස් තිබෙනවා.

කොහොම වුනත් හතර පෝයට සිල් ගැනීම සැදැහැවත් බෞද්ධයින් විසින් කාලයක් තිස්සේ කළ දෙයක්. හතර පෝය කියන්නේ බෞද්ධයින්, විශේෂයින්ම සිංහල බෞද්ධයින් කාලයක් තිස්සේම ආගමික කටයුතු වෙනුවෙන් වෙන් කර තිබුණු දවස්. ධර්මය අනුව ඒ දවස් වල විශේෂයක් නොතිබුණත් එය කාලයක් තිස්සේ භාවිතයෙන් ඇතිව තිබුණු සම්මතයක්. පෝය දින වලදී බෞද්ධයින් තමන් අතින් අත් වැරදීමකින් හෝ පවක් සිදුවෙන්න තිබෙන ඉඩ ගැන වැඩි සැලකිල්ලක් දැක්වූවා. සතුන්ට හානි විය හැකි නිසා පොළොව කෙටීම, ගිණි තැබීම වැනි කටයුතු වලින් වැලකී සිටියා. එය රජයක් හෝ රජෙක් විසින් නියම කර තිබුණු දෙයක් නෙමෙයි. අඩු වශයෙන් ආගමෙන් නියම කර තිබුණු දෙයක් හෝ නෙමෙයි.

ඉංග්‍රීසි ආණ්ඩුව විසින් ක්‍රිස්තියානින්ට වැදගත් දවස් පොදු නිවාඩු දින කිරීම හෝ පෝය දින වල වැඩ කිරීම මුල් කාලයේ සිංහල බෞද්ධයන්ට ප්‍රශ්නයක් වුණා කියා හිතන්න අමාරුයි. මුලදී ඉංග්‍රීසි ආණ්ඩුවේ සේවකයින් වූ බොහෝ දෙනෙක් ක්‍රිස්තියානි හෝ කතෝලික ආගමිකයින්. ඒ නිසා, තමන්ගේ ගොවිතැන් බතක් හෝ කර්මාන්තයක් කරගෙන හිටපු සිංහල බෞද්ධයින්ට අවශ්‍යනම් හතර පෝයට වැඩ නොකර ආගමික කටයුතු වල යෙදෙන්න ලොකු බාධාවක් තිබුණේ නැහැ. ඉරිදා නිවාඩුව නොසලකා ඉන්න බැරිකමක් තිබුණේත් නැහැ. නමුත්, ලංකාවට නිදහස ලැබෙන කාලය වෙද්දී පෝය නිවාඩු ප්‍රශ්නය රටේ දේශපාලනය තීරණය කළ හැකි තරමේ වැදගත් කරුණක් වෙලා. ඒක එහෙම වුනේ කොහොමද?

මුලදී ලංකාවේ ඉංග්‍රීසි ආණ්ඩුවේ රැකියා ලබාගත් සිංහල හෝ දෙමළ බොහෝ දෙනෙක් රැකියාව ලැබෙන විට ක්‍රිස්තියානින් වී නොසිටියානම් එයින් පසුව හෝ ක්‍රිස්තියානින් වුණා. ඒ නිසා, ක්‍රිස්තියානි නිවාඩු දවස් මිසක් පෝය නිවාඩු දවස් රජයේ නිවාඩු දවස් කර ගන්න කාටවත් ලොකු උවමනාවක් තිබුණේ නැහැ. දහනවවන සියවසේ අගභාගය වෙද්දී මේ තත්ත්වය ක්‍රමයෙන් වෙනස් වෙන්න පටන් ගත්තා. බෞද්ධ හා හින්දු පුනරුදය සමඟ ක්‍රිස්තියානියට ගොස් සිටි පරම්පරා වල උගත් අය නැවත මුල් ආගම් දෙසට නැඹුරු වීමත්, ක්‍රිස්තියානි ආකෘතියේ බෞද්ධ පාසැල් බිහිවීමත් නිසා ඉංග්‍රීසි ආණ්ඩුවේ ආගමික සංයුතිය වෙනස් වෙන්න පටන් ගත්තා. අනික් පැත්තෙන් ආණ්ඩුව ක්‍රමයෙන් විශාල වෙමින් සාමාන්‍ය ජනජීවිතයට ආණ්ඩුවෙන් සිදුවන බලපෑම් ඉහළ ගියා.

සංඛ්‍යාලේඛණ නොමැතිව ස්ථිරව කියන්නට පුළුවන් කමක් නැතත්, දහනවවන සියවස අගභාගය වන විටත් ලංකාවේ ආණ්ඩුව වෙනුවෙන් සෘජුව සේවය කළ බෞද්ධයින් ඉන්න ඇත්තේ රටේ බෞද්ධ ප්‍රතිශතයට වඩා ගොඩක් අඩුවෙනුයි. ක්‍රිස්තියානි ප්‍රතිශතය රටේ ප්‍රතිශතයට වඩා වැඩි වූ බව පැහැදිලි කරුණක්. බොහෝ විට හින්දු හා ඉස්ලාම් ආගමිකයින් වුවත්, ක්‍රිස්තියානින් තරමටම නැතත්, ආණ්ඩුව ඇතුළේ වැඩිපුර නියෝජනය වෙන්න ඇති. ඒ නිසා, පොදු නිවාඩු තීරණය කිරීමේදී එක් බෞද්ධ නිවාඩුවක් දෙන කොට ඉස්ලාම් හා හින්දු නිවාඩුව බැගින්ද දීමේ අමුත්තක් නැහැ.

නිදහස දෙන කාලය වෙද්දී රටෙන් තුනෙන් දෙකක් පමණ වූ බෞද්ධයින්ට ආණ්ඩුවේ තනතුරු වලින් බාගයක පමණවත් නියෝජනයක් ලැබී තිබෙන්න ඇති. ආණ්ඩුව ඇතුළේ තමන්ගේ නියෝජනයට සරිලන සැලකිල්ලක් නැති බව ඔවුන්ට ඇඟට දැනෙන්න ඇති. පෝය නිවාඩුව වැදගත් වෙන්න ඇත්තේ රජයේ රැකියා කළ උගත් සිංහල බෞද්ධයින්ට මිසක් සාමාන්‍ය ගැමි සිංහල බෞද්ධයින්ට නෙමෙයි.

වර්තමාන අර්ථයෙන් ගත් විට ආණ්ඩුව කියන සංකල්පයම බටහිර සභ්‍යත්වය තුළ, විශේෂයෙන්ම ක්‍රිස්තියානි ආගමික පසුබිමක බිහි වුනු සංකල්පයක්. ඒ නිසා, සෙනසුරාදා ඉරිදා වෙනුවට පෝය හා පෙර පෝය සති අන්ත කළත්, ක්‍රිස්තියානි නිවාඩු අඩු කර බෞද්ධ නිවාඩු වැඩි කළත් ආණ්ඩුවේ මූලික ආකෘතිය වෙනස් වෙන්නේ නැහැ. ඒ නිසා, ආණ්ඩුව තමන්ගේ ආණ්ඩුවක් නොවන බව රටේ ප්‍රධාන ආගමික හා සංස්කෘතික කණ්ඩායම වූ සිංහල බෞද්ධයින්ට දැනෙන එකට පිළියමක් ලෙස කරන්න තිබුණේ සාමාන්‍ය ජන ජීවිතයට සිදුවන ආණ්ඩුවේ බලපෑම් අවම කරගැනීම වෙනුවෙන් සටන් කරන එකයි. ආණ්ඩුවේ බලපෑම් ක්‍රමයෙන් අඩු වන විට රටක ප්‍රධාන සංස්කෘතිය ඉස්මතු වෙන එක වලක්වන්න පුළුවන් දෙයක් නෙමෙයි.

නමුත්, නිදහස ලැබෙන්නත් කලින් ඉඳන්ම සිංහල බෞද්ධයින්ට මාක්ස්වාදී හුළං වැදී තිබුණු නිසා ඔවුන්ගෙන් බොහෝ විට ආවේ ආණ්ඩුව තවත් විශාල කෙරෙන ඉල්ලීම් මිසක් ආණ්ඩුවේ බලපෑම් ලිහිල් කරන සේ වන ඉල්ලීම් නෙමෙයි. නවීන ආණ්ඩු වල ආකෘතිය හැදී තිබෙන්නේ ක්‍රිස්තියානි ආගමික පසුබිමක වුවත් ඒ ආකෘතිය තවදුරටත් ආගමික සේ සැලකිය නොහැකි තරමට පොදු දෙයක් වී ඇති නිසා ලංකාව වගේ පර්යන්තයේ පිහිටි කුඩා රටක් වෙනස්ම ආකෘතියකට යන එක ප්‍රායෝගික දෙයක් නෙමෙයි. ඔය ආකෘතිය ඇතුළේම සිටිමින් ආණ්ඩුවේ උදවුවක් නැතුව ප්‍රධාන සංස්කෘතියේ විශේෂත්වය පවත්වා ගත හැකි ආකාරය ගැන ඇමරිකාව හොඳම උදාහරණයක්.

ඇමරිකන් ආණ්ඩුව ලෝකයට කෙසේ වුවත් ඇමරිකන් ජන ජීවිතයට අවම බලපෑමක් කරන ආණ්ඩුවක්. ඒ වගේම, පළමු සංශෝධනයෙන් ඇමරිකාවේ රජය හා ආගම අතර පැහැදිලි ඉරක් ඇඳ තිබෙනවා. නමුත්, අඩු වශයෙන් නත්තල් දවස ඇමරිකාවේ ෆෙඩරල් නිවාඩු දවසක්. ඒ වගේම, ඇමරිකාවේ ඇතැම් කාසි හා නෝට්ටු වල "ඉන් ගෝඩ් වී ට්‍රස්ට්" කියන බැලූ බැල්මටම ආගමික ස්වරූපයක් තිබෙන පාඨය මුද්‍රණය කර තිබෙනවා. මෙවැනි ඇතැම් දේ පළමු සංශෝධනයට පටහැනි බව කියමින් වරින් වර විවිධ පුද්ගලයින් හා සංවිධාන අධිකරණය වෙත ගොස් ඇති වාර ගණන බොහොමයි. එහෙත්, දිගින් දිගටම මෙන් අධිකරණයේ මතය වී ඇත්තේ මේ දේවල් වලින් කිසියම් ආගමකට විශේෂත්වයක් නොකෙරෙන බවයි.

නත්තල වෙනුවෙන් ෆෙඩරල් නිවාඩු දිනයක් ලබා දීම වාරණය කර සර්ශියෝරාරි රීට් ආඥාවක් නිකුත් කරන සේ ඉල්ලමින් රිචර්ඩ් ගැනුලින් විසින් 2001දී ඉදිරිපත් කළ මූලික අයිතිවාසිකම් පෙත්සම් විභාගය උදාහරණයක් විදිහට පෙන්විය හැකියි. මෙහිදී අධිකරණ මතය වුණේ නත්තල මේ වන විට නිශ්චිත ආගමකට සම්බන්ධ නැති ඇමරිකන් සංස්කෘතිය හා බැඳුනු පොදු සැමරුමක් බවයි. ඒ වගේම, මුදල් නෝට්ටු වල සඳහන් "ඉන් ගෝඩ් වී ට්‍රස්ට්" පාඨය පිළිබඳ අධිකරණ මතය වී තිබෙන්නේත් භාවිතය තුළින් ඒ පාඨයේ ආගමික ස්වරූපය තනුක වී ගොස් ඇති බවයි.

මේ අධිකරණ මතය වැරදි නැහැ. නමුත්, නිවැරදිමත් නැහැ. නත්තල හා පාස්කුව සමරන්නේ කිතුණු ආගමික පසුබිමක් ඇති අය පමණක්ම නෙමෙයි. අපි අපේ දරුවන්ටත් කුඩා කාලයේදී නත්තලට නත්තල් සීයාගෙන් සේ පෙනෙන්න මොනවා හෝ තෑග්ගක් දුන්නා. පාස්කු සති අන්තයේ ඔවුන්ව බිත්තර එකතු කරන්න අරන් ගියා. ඒ දේවල් මේ වන විට පොදු ඇමරිකානු සංස්කෘතියේ කොටස්. නමුත්, කිතුණුවන් මේ දවස් වල කරන්නේ ඔය පොදු දේවල් පමණක් නෙමෙයි. ඔවුන් බොහෝ දෙනෙක් තමතමන්ගේ දේවස්ථාන වල දේව මෙහෙයන්ටත් සහභාගී වෙනවා. අධිකරණ තීන්දු ලබා දෙන්නෙත් නිරපේක්ෂ පදනමකම නෙමෙයි. තීන්දු ලබා දෙන්නේ මිනිස්සු. ඔවුන්ට කිසියම් සංස්කෘතික පසුබිමක් තිබෙනවා. ඒ නිසා, ආගම හා රාජ්‍යය වෙන් කළ විට ප්‍රායෝගිකව සිදුවන්නේ රටක ප්‍රධාන සංස්කෘතිය වඩා ඉස්මතු වීමයි.

කොහොම වුණත්, නිදහසින් පසු සිංහල බෞද්ධයන්ට, මම හිතන විදිහට උගත් සිංහල බෞද්ධයන්ට අවශ්‍ය වුණේ ඉංග්‍රීසි ආණ්ඩුව යටතේ ඇන්ග්ලිකන් ක්‍රිස්තියානි ආගමට ලැබුණු ආකාරයේ ප්‍රමුඛතාවයක් ආණ්ඩුව හරහාම බුද්ධාගමට ලබා ගන්නයි. පොදු නිවාඩු ප්‍රශ්නයේදී මේ උවමනාව මතු වුනේ බුද්ධාගමේ විශේෂත්වය කැපී පෙනෙන තරමට බෞද්ධාගමික නිවාඩු වැඩි ප්‍රමාණයක් ලබා ගැනීමේ උවමනාවක් විදිහටයි. වෙනත් විදිහකින් කිවුවොත් නිදහසට පෙර ඔවුන්ට සිදු වූ නිවාඩු පාඩුව වෙනුවෙන් නිවාඩු වාඩුව ගන්නයි.

නිදහසෙන් පසු අනෙකුත් ආගමික නිවාඩු වල ලොකු වෙනසක් වුණේ නැහැ. නමුත්, බෞද්ධාගමික නිවාඩු ක්‍රමයෙන් ඉහළ ගියා. මුලින්ම, එකතු වුනේ දුරුතු හා උඳුවප් පසළොස්වක පෝය දවස්. පසුව පසළොස්වක පෝය සියල්ලම පොදු නිවාඩු බවට පත් වුණා. ඒ නමසිය පනස් හයේ බුද්ධ ජයන්තිය එක්කයි. නමුත්, වසර තුනක් යද්දී නැවතත් පෝය නිවාඩු අහෝසි කෙරුණා. එසේ අහෝසි කර රජයේ සේවකයින්ගේ අනියම් නිවාඩු ගණන 14 සිට 21 දක්වා ඉහළ දමා අවශ්‍ය කෙනෙකුට අමතර පෝය දින වලදී පෞද්ගලික නිවාඩු ලබා ගැනීමට අවස්ථාව සලසා දෙනු ලැබුවා. මේ විදිහට පෝය නිවාඩු අවලංගු කෙරුණේ අනෙක් ආගමික උත්සව වෙනුවෙන් ලබා දෙන පොදු නිවාඩු ප්‍රමාණයට වඩා වැඩි නිවාඩු ප්‍රමාණයක් බෞද්ධයින්ට ලබා දෙන එක සාධාරණ නැති බව ආණ්ඩුව හිතපු නිසා වෙන්න ඇති.

ලංකාවේ නිවාඩු ක්‍රමයේ ලොකුම පරිවර්තනය කළේ ඩඩ්ලි සේනානායක ආණ්ඩුවයි. ඔහුගේ ආණ්ඩුව බලයට පත් වීමෙන් පසුව, ඒ වන විට අහෝසි කර තිබුණු පසළොස්වක පෝය නිවාඩු පමණක් නෙවෙයි හතර පෝයම නිවාඩු බවට පත් කළා. කාලයක් තිස්සේම තිබුණු ඉරිදා නිවාඩුව අහෝසි කෙරුණා. මේ වෙනසින් පසුව, සෙනසුරාදා ඉරිදා වෙනුවට ලංකාවේ සති අන්තය වුනේ හතර පෝය හා පෙර පෝය දවස් හතරයි. ඒ දවස් වල කලින් ඉරිදා පළවූ සිළුමිණ වගේ පුවත්පත් පළ කෙරුණේ පෝය දවස් වල. සඳුදා පළ වූ මිහිර පත්තරේ ආවේ පෝයට පසු දවසේ. සතියක් හැම විටම දවස් හතක් වුණේ නැහැ. සමහර සති වල දවස් අටයි. වැඩ කරන දවස් හයයි.

නීල් ආම්ස්ට්‍රෝන් හඳට ගිය පුවත වාර්තා කෙරුණු 1969 ජූලි 20 දිනය ඉරිදාවක් වුවත් එදින පෙර පෝය දිනය නිසා සිළුමිණක් වෙනුවට පළවුණේ දිනමිණක්. සිළුමිණ පළවුනේ අටවක පෝය දිනය යෙදුනු 21 සඳුදා. ඇමරිකානු අජටාකාශගාමීන් හඳ වටා රවුම් ගහද්දී, හඳ පොළොව වටා රවුම් ගහන දිහා බලාගෙන ලංකාවේ මිනිස්සු සති අන්ත ගත කළා.


මේ ක්‍රමය නිසා විවිධ ගැටළු රැසක් පැන නැගපු බව කිව යුතු නැහැ. විශේෂයෙන්ම විදේශ රටවල් සමඟ ගණුදෙනු කිරීමේදී. අඟහරුවාදා දවසකට පෝයක් වැටුණු විට සඳුදා හා අඟහරුවාදා දවස් ලංකාවේ සති අන්තය. අනෙක් බොහෝ රටවල සති අන්ත නිවාඩුව සෙනසුරාදා හා ඉරිදා. ඒ නිසා, ඇතැම් විට හදිසි වාණිජ කටයුතු දින හතරකින් කල් ගියා. 1965 අංක 17 දරණ පණතින් කළ වෙනස සමඟි පෙරමුණු රජය බලයට පත් වීමෙන් පසුව 1971 අංක 29 දරණ පණතින් නැවත ආපසු හරවා සෙනසුරාදා හා ඉරිදා දවස් නැවත සති අන්තය බවට පත් කෙරුණා. පසළොස්වක පෝය දින පමණක් දිගටම පොදු නිවාඩු දවස් වුණා.

මේ ආකාරයට 1971දී හඳුන්වා දුන් නිවාඩු ක්‍රමය අද වන තුරුත් ලොකුවට වෙනස් වී නැහැ. නිදහස ලැබෙන විට තිබුණු ක්‍රිස්තියානි ආගමික නිවාඩු දින දෙක වූ මහ සිකුරාදා දිනය හා නත්තල් දින නිවාඩුව තවමත් එළෙසම තිබෙනවා.  නමුත්, නිදහසට පෙර කාලයේදී මෙන් මේ දින ආශ්‍රිතව නිවාඩු දින වැලක් දැන් නැහැ. ජනවාරි පළමුවැනිදා දවසත් දැන් නිවාඩු දිනයක් නෙමෙයි. නිදහස ලැබෙන විට තිබුණු ඉස්ලාම් ආගමික නිවාඩු දින තුන එළෙසම තිබෙනවා. හින්දු අලුත් අවුරුදු නිවාඩුව සිංහල හා දෙමළ අලුත් අවුරුදු නිවාඩුව වී දින දෙකක් වී තිබෙනවා. හින්දු ආගමික නිවාඩුවක්ව පැවති ආඩි අමාවාසෛ දින නිවාඩුව අහෝසි වී ඇතත් ඒ වෙනුවට මහා සිවරාත්‍රී හා දීපාවලි නිවාඩු දින එකතු වී තිබෙනවා. එංගලන්ත රජ පවුල හා සම්බන්ධ නිවාඩු දින අහෝසි වී කම්කරු දින හා ජාතික දින නිවාඩු එකතු වී තිබෙනවා. පසළොස්වක නිවාඩු හේතුවෙන් කලින් තිබුණු බෞද්ධාගමික නිවාඩු තුන  දහතුනක් වී තිබෙනවා. මේ අනුව, නිදහසින් පසු ලංකාවේ පොදු නිවාඩු වල සිදු වී තිබෙන ප්‍රධානම වෙනස නත්තල හා පාස්කුව ආශ්‍රිතව තිබුණු අමතර නිවාඩු අහෝසි වී පෝය දින නිවාඩු එකතු වීමයි.

ඩඩ්ලි සේනානායක රජය විසින් පෝය හතරම නිවාඩු දින බවට පත් කරන්න හේතු වුනු වාතාවරණය ගැන අදහසක් 1964 සැප්තැම්බර් මාසයේදී දවස පුවත්පතෙහි පළ කර ඇතැයි සඳහන් මඩිහේ පඤ්ඤාසීහ​ නාහිමියන්ගේ ලිපියක් කියවීමෙන් අවබෝධ කරගත හැකියි.


මඩිහේ පඤ්ඤාසීහ හිමිගේ ලිපියේ සඳහන් ඉරිදා දින නිවාඩුවත් ක්‍රිස්තියානි ආගමික නිවාඩුවක් ලෙස සැලකූ විට ක්‍රිස්තියානි ආගමික නිවාඩු දවස් 54ක්ම තිබෙනවා කියන එක පදනමක් නැති කතාවක් නෙමෙයි. හතර පෝයම නිවාඩු දින වූ වසර හය තුළ සති අන්ත වලට අමතරව බෞද්ධ නිවාඩුවක් කියා තිබුණේ වෙසක් පෝයට පසු දිනය පමණයි. නමුත්, ඇත්තටම බෞද්ධ නිවාඩු 50ක් පමණ තිබුණා. සිකුරාදා දිනය සති අන්තයට අයත් වන ඉස්ලාම් ආගමික රටවල තත්ත්වයත් එවැන්නක්.

නිවාඩු ගැන සෑහෙන්න කතා කළානේ. දැන් ඉතිං අපිත් ටික දවසකට නිවාඩුවක් ගන්නයි යන්නේ.


Wednesday, May 22, 2019

අලුත් වෙසක්!


පාස්කු බෝම්බ පිපිරවීම් සිදු කර මාසයක් ගතව තිබෙන බව රසික විසින් මතක් කර ගොස් තිබුණා. ඔහු ඇත්තටම අදහස් කළේ බෝම්බ පිපිරී මාසයක් ගතව ඇති නිසා නැවත බ්ලොග් එකට පණ දිය යුතු බව වෙන්න පුළුවන්.

පසුගිය මාසයටම පළ කර තිබෙන්නේ එක් බ්ලොග් ලිපියක් පමණයි. එයත් ඔහේ ලියනවාට ලියපු එකක්. පසුගිය සති පහක පමණ කාලය තුළ බ්ලොග් එකට වැඩි අවධානයක් නොයෙදීම පාස්කු බෝම්බ ප්‍රහාර වලින් පසුව ලංකාවේ පැවති තත්ත්වය නිසාම සිදු වූවක් නෙමෙයි. නමුත්, එයත් එක් හේතුවක්. බ්ලොග් එක වෙනුවෙන් වැය වන කාලයේ ආවස්ථික පිරිවැය කෙතරම්ද කියා හොඳින් පැහැදිලි වෙන්නේ මේ විදිහට ටික කලක් එය අමතක කර ඒ කාලය වෙනත් වැඩකට යෙදූ විටයි.

බෝම්බ ප්‍රහාර වලින් මසකට පසුව නැවතත් ලංකාවේ ජනජීවිතය පෙර පැවති මට්ටම ආසන්නයට පැමිණ තිබෙනු දැකීම සතුටට කරුණක්. ආර්ථිකය මුළුමනින්ම පිළිසකර වෙන්නනම් තවත් කාලයක් යයි.

මේ සිද්ධියෙන් පසුව, ලංකාවේ සමාජයට බාහිර කම්පන වලට ඔරොත්තු දීමට තිබෙන හැකියාව නැවත වරක් තහවුරු වී තිබෙනවා. පසුගිය වාර වලදී වගේම මේ වාරයේදීත් ලොකු විනාශයක් නොවී වැලකුණේ සාමාන්‍ය ජනතාවගෙන් අති මහත් බහුතරය තනි තනිව හිතා නිවැරදි ලෙස ක්‍රියා කිරීම නිසා මිස දේශපාලන නායකත්වයේ උදවුවෙන් නෙමෙයි. දේශපාලන නායකත්වයට තමන්ගේ උවමනා එපාකම් අනුව මෙහෙයවිය හැකි පිරිස සුළුතරයක් කරමින් හිතන්න පුළුවන් මිනිස්සු පෙරමුණට පැමිණීම ඉතා හොඳ ප්‍රවණතාවයක්.

මේ අතරේ වෙසක් පසළොස්වක පෝය දවස ගෙවී ගියා. මෙවර වෙසක් සැමරුම වෙනත් ආගමිකයින්ගේද සහභාගිත්වයෙන් ජාතික උත්සවයක් ලෙස පැවැත්වීම කැපී පෙනුණු හා කතාබහට ලක් වූ කරුණක්. ඉකොනොමැට්ටාගේ බොජුන්හල අරඹා සිවුවසරක් ගෙවී ගියේත් හරියටම වෙසක් පෝය දවසේයි. බ්ලොග් එක හා අදාළව, මේ සිවුවන අවුරුද්ද පෙර තෙවසරට සාපේක්ෂව නැගලා ගිය අවුරුද්දක් කියා කියන්න බැහැ. බ්ලොග් එක කියවන ප්‍රමාණය මුල් වසර තුනේදීම ක්‍රමයෙන් ඉහළ ගියත් සිවුවන වසරේදී දකින්න ලැබුණේ පසුබෑමක්. එය පටන් ගත්තේ තෙවන වසරේ මැද හරියේදීමයි. මම හිතන්නේ එය පොදුවේ සිංහල බ්ලොග් වල සිදු වූ පසුබෑමක්.

සිංහල බෞද්ධ රටක් නොවන ඇමරිකාවේ වෙසක් පෝය දවස නිවාඩු දිනයක් නොවන බව අමුතුවෙන් කිව යුතු නැහැ. මෙහිදී බෞද්ධ රටක් නොවන කියා නොලියා සිංහල බෞද්ධ රටක් නොවන කියා ලිවුවේ බෞද්ධ රටවල් සියල්ලේම වුවද වෙසක් දින සැමරුම එකම දිනක සිදු නොවන නිසයි. මහායාන රටවල් පැත්තකින් තිබ්බත් ථෙරවාද රටවල් අතර පවා පෝය නිර්ණය කිරීමේ වෙනස්කම් තිබෙනවා. මේ වෙනස්කම් ගැන මා මීට පෙර විස්තර කර තිබෙනවා.

ඇමරිකාවේ මා ජීවත්වන නගරයේ සිංහල බෞද්ධ පන්සලක් නැහැ. එහෙත්, පැය දෙකකින් හෝ අඩු කාලයකින් යා හැකි යාබද නගර දෙකක සිංහල බෞද්ධ පන්සල් දෙකක් තිබෙනවා. වඩා ආසන්න පන්සලට පැය එකහමාරකින් පමණ යා හැකියි. අප සාමාන්‍යයෙන් යන්නේ ඒ පන්සලටයි. ඒ බොහෝ විට සිංහල අවුරුදු, වෙසක් හෝ වස් අවසන් කිරීම වැනි විශේෂ වැඩසටහන් ඇති දවස් වලදීයි.

සිංහල බෞද්ධ රටක් නොවන ඇමරිකාවේ සිංහල අවුරුදු දවස හෝ පෝය දවස් නිවාඩු දින නොවන නිසා මේ උත්සව සාමාන්‍යයෙන් පවත්වන්නේ ආසන්න සති අන්තයකදීයි. එහිදී ළඟපාත තිබෙන පන්සල් දෙකක එකම උත්සවය එකම දින නොපැවැත්වීම පිළිබඳවත් සැළකිලිමත් වන නිසා වෙසක් හෝ අවුරුදු උත්සවයක් නියම දවසේ සිට සති දෙකකට පමණ පසුව පැවැත්වෙන එක අසාමාන්‍ය දෙයක් නෙමෙයි.

අපේ පන්සලේ මෙවර වෙසක් උත්සවය පැවැත්වෙන්නේ වෙසක් පෝය පසු වී සතියකට පසුව, එළැඹෙන සති අන්තයේදීයි. පන්සල සිංහල බෞද්ධ පන්සලක් වුවත්, පන්සලේ කටයුතු වලට සහභාගී වන්නේ සිංහල බෞද්ධයින් පමණක් නෙමෙයි. සිංහල කතෝලිකයින්, ලාංකික මුස්ලිමුන්, සිංහල නොවන බෞද්ධයින් වගේම සිංහල හෝ බෞද්ධ නොවන ඇමරිකානුවන් ඇතුළු විවිධ කණ්ඩායම් පන්සලේ කටයුතු වලට එකතු වෙනවා.

විශේෂයෙන්ම සිංහල අවුරුදු හෝ වෙසක් උත්සව පැවැත්වෙන දවස් වලදී සැලකිය යුතු පිරිසක් පන්සලට එකතු වෙනවා. මෙහිදී සැලකිය යුතු පිරිසක් කියා කියන්නේ ලංකාවේ පන්සලකට පෝය දවසකදී පැමිණෙන පිරිසට සාපේක්ෂව නෙමෙයි. එහෙම බැලුවොත්නම් ඉතා සුළු පිරිසක්.

මේ විදිහට වෙසක් වැනි දවසකට පන්සලට එකතු වන පිරිසගේ දිවා ආහාරයද ඇතුළුව දිවා දානය පිළියෙල වන්නේ පැමිණෙන අයගේම සම්මාදමෙන්. හැමෝම වගේ මුළු පිරිසට ප්‍රමාණවත් තරමට කිසියම් ආහාරයක් රැගෙන එනවා. අන්තිමේදී ආහාර වර්ග විශාල ප්‍රමාණයක් එකතු වෙනවා.

මෙය කිසියම් සැලසුමකට සිදු නොවුනොත් වෙන්නේ හැමෝම එකම ආහාරය පිළියෙළ කරගෙන එන එකයි. ඒ නිසා, හාමුදුරුවෝ කලින්ම ආහාර වට්ටෝරුවක් පිළියෙල කර විද්‍යුත් තැපෑල හරහා සංසරණය කරනවා. එවිට එක් එක් පවුලට තමන් රැගෙන එන දේ කලින්ම අනෙක් අයට දැනුම් දිය හැකියි. ඒ නිසා, එකම ආහාරය ඕනෑවට වඩා පිළියෙළ වී නාස්ති වීමක් වෙන්නේ නැහැ. ආහාර රැගෙන එන අය අතර සිංහල බෞද්ධයන්ට අමතරව පෙර කී සිංහල කතෝලිකයින්, ලාංකික මුස්ලිමුන්, සිංහල නොවන බෞද්ධයින් වගේම සිංහල හෝ බෞද්ධ නොවන ඇමරිකානුවන් ඇතුළු විවිධ කණ්ඩායම් සිටිනවා.

වෙසක් උත්සවයට එහි ආගමික මුහුණුවර ඉක්මවා සංස්කෘතික පැහැයක් ලැබීම ලංකාවට තරමක් අළුත් දෙයක්. එහෙත්, ලාංකික සංක්‍රමණිකයින් විශාල පිරිසක් ජීවත් නොවන, ලංකාවෙන් පිටත පිහිටි අපේ නගරය වැනි තැන් වලටනම් එය අළුත් දෙයක් නෙමෙයි. හැබැයි එහෙම වුනා කියලා මේ වගේ වෙලාවක පන්සල් එන අන්‍යාගමිකයින් සාමාන්‍යයෙන් බුදුන් වඳින්නේ නැහැ. ඒ වගේම, හිස්වැසුම් පාවහන් නොගලවා විහාර ගෙයට ඇතුළු වන්නේත් නැහැ.

Saturday, February 16, 2019

මරණය නියතද?


මේ දවස් වල බ්ලොග් ලිපියක් ලියනවා කියන එක ගොඩක් වියදම් අධික වැඩක්. ඒ වෙනුවෙන් කාලය යොදවන්න වෙන්නේ ඊට වඩා වැදගත් වැඩ ගණනාවකින් මොකක් හෝ එකක් පැත්තකින් තියලයි. එහෙම වුනත් ඉතිං හදාගත්ත දරුවා නිකම්ම මැරෙන්න අරින්නත් බෑනේ. බ්ලොග් එක අමාරුවෙන් හරි පණ පිටින් තියා ගන්න අතරින් පතර හෝ මොනවා හරි ලියන්නේ නැතුව කොහොමද? අර කියන්නේ අවම බලය යොදවනවා කියලා. අඩු ගානේ ඒ වගේ වැඩක්වත් කරන්න එපායැ.

ඉංග්‍රීසින් ලංකාවට එන කාලේ ලංකාවේ සාමාන්‍ය මිනිසුන්ගේ ආර්ථික සෞභාග්‍යය ගැන ෆර්ගසන්ගේ ලියවිල්ලක තිබුණු දෙයක් අනුව ඒ කාලයේ ලංකාවේ මිනිස්සුන්ගේ ආහාර පරිභෝජනය ප්‍රමාණවත් වෙලා තියෙන්නේ යාන්තමින් සිරුර හා ආත්මය එකට තියා ගන්න පමණයි. ඒ කියන්නේ ඒ කාලේ ලංකාවේ මිනිස්සු කරලා තියෙන්නේ ශරීර කූඩුව එක්තැන්ව තියා ගන්න අවශ්‍ය අවම බලය එයට සපයන එක විතරයි. හැබැයි ඒ ගැන ඔවුන් කණස්සල්ලෙන් සිට නැහැ.

ෆර්ගසන්ගේ ඔය ප්‍රකාශයෙන් පේනවා ඔහු ජීවිතය කියා විශ්වාස කළේ මොකක්ද කියන එක. මිනිහෙක්ගේ ආත්මය ශරීර කූඩුව ඇතුළේ හිර කරගෙන හිටිය හැකි තාක් කල් මිනිහෙක් ජීවත් වෙනවා. ආත්මය ශරීරයෙන් පිට වී ගියාට පස්සේ මිනිහා මැරෙනවා. හැබැයි ඒ විදිහට විනාශ වෙන්නේ භෞතික ශරීරය විතරයි. ශරීරයෙන් පිටව ගිය ආත්මය වෙන තැනක ස්ථිරව තියෙනවා.

ආත්මවාදය ගොඩක් පැරණි අදහසක්. අදටත් ලෝකයේ ප්‍රධාන ආගම් ගණනාවක්ම අදහන මිනිස්සු ස්ථිර ආත්මයක පැවැත්ම විශ්වාස කරනවා. ඒ අනුව මරණය කියා කියන්නේ ඔය ස්ථිර ආත්මය සිරුරෙන් ඉවත්ම යාමයි. ඔය කියන විදිහේ ආත්මයක් කියා එකක් නැති බවත් සිරුර කියන්නේ එය හැදී තිබෙන භෞතික කොටස් පමණක්ය කියන එකත් විශ්වාස කරන අනාත්මවාදීනුත් සෑහෙන කාලෙක සිටම ඉඳලා තියෙනවා. දැනුත් ඉන්නවා.

බෞද්ධ අදහස ආත්මවාදය හා අනාත්මවාදය යන දෙකම ප්‍රතික්ෂේප කිරීම බව අවිවාදිත කරුණක්. ඔය දෙකම ප්‍රතික්ෂේප කළාම තත්ත්වය ඔය දෙකෙන් එකක් තරම්වත් සරල නැහැ. ඒ නිසා, මට තේරෙන හැටියටනම්, මේ ගැන බෞද්ධ අදහස කියා විවිධ අය ඉදිරිපත් කරන්නේ එකම අදහස නෙමෙයි. තමතමන් තේරුම් ගන්න දෙය.

හරි. ඔය ඔක්කොම පැත්තකින් තියමු. අපි එක්ක ජීවත් වූ ගොඩක් අය මිය ගිහින් තිබෙනවා. ඒ විදිහට මැරුණු අය නැවත අප අතර ජීවත්ව නොසිටින බව පැහැදිලියි. ඒ කියන්නේ මරණය කියා ආපසු හැරවිය නොහැකි සේ පෙනෙන කිසියම් සංසිද්ධියක් තිබෙනවා. ජීවත් වන සියල්ලන්ටම ඒ සංසිද්ධියට කවදා හෝ මුහුණ දෙන්න සිදුවන බව අපට පේනවා. ඒ නිසා මරණය නියතයි කියා අප කියනවා. ඔය නියත මරණය ගැන ජීවත් වන අප නිතර අහනවා.

ඇත්තටම මරණය කියා නියත දෙයක් තියෙනවද? එහෙමනම් ඒ මොකක්ද?

මම අහල තියෙන එක ජනකතාවක වඩුවෙක් ඔහුගේ තරුණ බිරිඳට ගොඩක් ආදරෙන් ඉන්නවා. එක දවසක් දර කඩන්න කැලේට යන මේ කාන්තාව නයෙක් විසින් දෂ්ඨ කරනු ලැබ මිය යනවා. ගෙදර තිබුණු අලුත ඉරපු රුක්අත්තන ලෑලි වලින් පෙට්ටියක් හදන වඩුවා තමන්ගේ මිය ගිය තරුණ බිරිඳව වල දමන්නේ ඇගේ කණකර බඩුත් එක්කයි.

පෙට්ටි වල මිනී තැන්පත් කර වල දැමීම ලංකාවේ පෙර සිටම තිබුණු පුරුද්දක් නොවන නිසා මේ කතාව ගොඩක් පරණ එකක් වෙන්න බැහැ. ඒ වගේම, මෑතක් වන තුරුම ලංකාවේ ගොඩක් ගැමියන් සතුවූ වටිනා වස්තු වුණේ ඔය කණකර බඩු ටිකයි. දරුවෙක් අසනීප වුණහම කණකර බඩු උගස් කරන එක එක යුගයක සිංහල චිත්‍රපට හා නවකතා බොහොමයක දකින්න පුළුවන් දෙයක්නේ.

ලංකාවේ පැරණි ගැමියන්ගේ තිබුණු අදහස වුනේ කෙනෙක් මැරුණට පස්සේ මැරුණු කෙනාගේ පාරිභෝගික භාණ්ඩ ප්‍රයෝජනයට ගන්න එක ටිකක් හරි මදි වගේ කියන එකයි. ඒ නිසා, ගොඩක් අය මැරුණු කෙනාගේ පැදුරු කොට්ට ඇඳ ඇතිරිලි ආදිය පන්සලකට දෙනවා. මැරුණු කෙනා ගැන නිතර මතක් වෙන එක වළක්වාගන්න කරපු දෙයක් වෙන්නත් පුළුවන්.

පාංශුකූල සිවුරක් කියන එකෙන් අදහස් වන්නේත් මිනියක් ඔතා සොහොනට විසිකළ රෙද්ද ඇතුළු පොළොවට දිරා යන්න නියමිත අපවිත්‍ර රෙදි වර්ග 23කින් එකක හෝ කිහිපයක කොටස් අරගෙන පිරිසිදුකර කෑලි මූට්ටු කර හදාගන්න සිවුරක් කියන එකනේ. දැන්නම් පාංශුකූල සිවුරු අඳින හාමුදුරුවරු නැහැ. පාංශුකූල දෙනවා කියලා කරන්නේ මතක වස්ත්‍ර පූජා කරන එකනේ.

කොහොම වුනත් රන් රිදී ඇල්ලීමෙන් වැළකී ඉන්න සපථ කර සිටින හාමුදුරු කෙනෙකුට මැරුණු කෙනාගේ කණකර බඩු දෙන්න බැහැනේ. ඒක කවුරුත් දන්නවා. ඒ නිසා, කතාවේ වඩුවා මිනියේ කණකර බඩු ගලවනවා කවුරු හරි දැක්කොත් කියයි "අරෙහෙ ගෑණි මැරිලා. ඒ අස්සේ මූට ගෑණිගේ රත්තරං බඩු වලට තණ්හාසේ!" කියල. ලංකාවේ ගොඩක් මිනිස්සු කැමති තමන් රත්තරන් වගේ වස්තු සම්පත් වලට ලොකු ආසාවක් නැති බව අනික් අයට පෙන්නන්නයි. විශේෂයෙන්ම ගෙදර මරණයක් වෙලා තියෙන වෙලාවක.

ඔහොම කිවුවට මිනියේ රත්තරන් බඩු එක්කම වලලලා දමන එක මොන අපරාදයක්ද? කොහොම හරි අන්තිම මොහොතේ මිනිය වහන්න කලින් අනිත් අයට නොපෙනෙන්න ඔය ටික ගලව ගන්න විදිහකුත් තියෙන්න ඕනැනේ. අර මිනිය තනි කරනවා කියන පුරුද්ද ඇති වෙලා තියෙන්නේ ඔය හේතුව නිසා කියනවනේ. ඕක ප්‍රසිද්ධ රහසක් නිසා අන්තිම මොහොතේ මිනියේ කණකර පාළු වෙලා කියලා දැකපු අය වුනත් ඒක ප්‍රශ්නයක් කරගෙන නැහැ.

කොහොම වුනත්, කතාවේ වඩුවානම් එහෙම කරලා නැහැ. ඔහු ඇත්තටම හිතලා තියෙන්නේ තමන්ගේ ආදරණීය බිරිඳ අහිමි වෙලා තියෙද්දී ඇගේ කණකර බඩු මොකටද කියලයි. එහෙම හිතලා රත්තරන් බඩුත් එක්කම පෙට්ටිය වල දැමූ බව ගමේ හැමෝම වගේ දැකල තියෙනවා.

රත්තරන් බඩු නිකම්ම පොළොවට පස් වෙන්න අරින්න පුළුවන්ද? බෑනේ. ඕක දැකපු ගොඩක් අය වල හාරලා රත්තරන් බඩු ගන්න එක ගැන හීන මවද්දී එයින් කීප දෙනෙක් එකතු වෙලා එදා රෑම වැඩේට බහිනවා. මේ කට්ටිය වල හාරලා පෙට්ටියේ පියන අරිනවා.

මළ කෙළියයි. මෙන්න වඩුවාගේ බිරිඳ නැගිටිනවා. කට්ටිය පණ එපා කියලා දුවනවා. වඩුවාගේ බිරිඳ ආපහු ගෙදර එනවා. ඈ ඇත්තටම මැරිලා ඉඳලා නැහැ. නයි විෂ නිසා සිහි මූර්ජා වෙලයි ඉඳල තියෙන්නේ. කතාවේ කියන හැටියට රුක්අත්තන ලීයට නයි විෂ උරාගැනීමේ හැකියාවක් තියෙනවලු. වත්තේ රුක්අත්තන පැලයක් හිටෙවුවහම නයි එන්නේ නෑ කියල කතාවකුත් මම අහල තියෙනවා. කොහොම වුනත්, හොඳ වෙලාවටයි වඩුවා ඇගේ කණකර ගලවා නොගත්තේ. නැත්නම් ඉතිං නැවත සිහිය ආවත් ඇයට නැවත ගෙදර එන්න ලැබෙන්නේ නැහැ. ඈ හිටියේ  සිහි මූර්ජා වී බව වෙනත් කවුරුවත් දන්නෙත් නැහැ. අර දාර්ශනික ප්‍රශ්නයක් තියෙනවනේ මහ කැලේ මැද්දේ ලොකු ගහක් මුලින් ඉදිරී බිම වැටුණා. නමුත්, ඒ බව කවුරුත් දන්නේ නැහැ. එහෙමනං සද්දයක් ඇහුණද කියලා.

කොයි දේ වෙන්නෙත් හොඳට කියනවනේ. ඒ කියමනට අදාළ කතාවනම් දන්නවා ඇතිනේ. ඒ මේක නෙමෙයි. කොහොම හරි අන්තිමට අර රත්තරන් හොයපු අයට පිං සිද්ධ වෙන්න වඩුවාගේ බිරිඳ නැවත ගෙදර ආවා. ඈ වඩුවා එක්ක තවත් චිරාත් කාලයක් යහතින් ජීවත් වී, දරු මුණුපුරන් රොත්තක්ම හදා ඇත්තටම මිය ගියේ ගොඩක් පස්සේ දවසකයි.

(Image: http://www.info.shalanka.com/famous-people-in-sri-lanka/actorsactresses-people-in-sri-lanka/vijaya-kumaranatunga/)

Wednesday, May 9, 2018

ඇමරිකාව ගැහැණු බාලදක්ෂයින්ට දොර අරී!

මෙතෙක් කලක් පිරිමි දරුවන්ට පමණක් සීමා වී තිබුණු ඇමරිකාවේ බාලදක්ෂ සම්මේලනයේ දොර දැරියන්ටද විවෘත කිරීමට එම සම්මේලනය තීරණය කර තිබේ. මේ ප්‍රතිපත්ති වෙනසත් සමඟ "බෝයි ස්කෞට්ස් ඔෆ් ඇමරිකා" ලෙස මෙතෙක් භාවිතා වුනු එම සම්මේලනයේ නමද "ස්කෞට්ස් බීඑස්ඒ" ලෙස වෙනස් වේ.

රොබට් බේඩන් පවල් සාමි වරයා විසින් 1908දී බ්‍රිතාන්‍යයේදී බාලදක්ෂ ව්‍යාපාරය ආරම්භ කළ අතර එයින් දෙවසරකට පසුව ඇමරිකා එක්සත් ජනපදය තුළද බාලදක්ෂ ව්‍යාපාරය ආරම්භ විය.

බාලදක්ෂ ව්‍යාපාරය ආරම්භ වී වැඩි කලක් යන්නට මත්තෙන් පිරිමි දරුවන්ට ලැබෙන මේ අවස්ථාව දැරියන්ටද ලැබිය යුතු බවට ඉල්ලීම් මතු වූ අතර ඒ ඉල්ලීම් වලට රොබට් බේඩන් පවල් ඇහුම්කන් දුන්නේය. එහෙත්, ඔහුගේ අදහස වූයේ බාලදක්ෂ ව්‍යාපාරයට දැරියන් එකතු කර නොගෙන දැරියන් වෙනුවෙන් එවැනි වෙනත් ව්‍යාපාරයක් ඇති කළ යුතු බවයි.

මේ අනුව රොබට්ගේ සොහොයුරිය වූ ඇග්නස් බේඩන් පවල්ගේ මූලිකත්වයෙන් 1910දී බාලදක්ෂිකා ව්‍යාපාරය ආරම්භ වූ අතර, 1912 වෙද්දී බාලදක්ෂිකා ව්‍යාපාරය ඇමරිකා එක්සත් ජනපදයටද පැමිණියේය. එතැන් සිට ඇමරිකාව තුළ පිරිමි දරුවන් සඳහා බාලදක්ෂ ව්‍යාපාරයකුත්, දැරියන් සඳහා බාලදක්ෂිකා ව්‍යාපාරයකුත් පැවති අතර කිසියම් දරුවෙකුට තමන්ගේ ලිංගික අනන්‍යතාවය අනුව මේ දෙකෙන් එකක් තෝරා ගන්නට සිදුවී තිබුණේය.

ඇමරිකානු ව්‍යවස්ථාවේ 19වන සංශෝධනය සම්මත වී ගැහැණුන්ට ඡන්ද බලය හිමි වූයේ 1920දීය. බාලදක්ෂ හා බාලදක්ෂිකා ව්‍යාපාර ආරම්භ වන කාලයේ ඇමරිකාව තුළ ගැහැණුන් හා පිරිමින් අතර සාමාජීය ලෙස පැහැදිලි හා විශාල පරතරයක් තිබුණේය. එහෙත්, එතැන් සිට ගත වූ සියවසකට වැඩි කාලය තුල ලිංගික අනන්‍යතාවය පිළිබඳ බටහිර ලෝකයේ අදහස් විශාල ලෙස වෙනස් වී තිබේ.

කිසියම් අයෙකුගේ ලිංගික අනන්‍යතාවය යනු ගැහැණු හා පිරිමි ලෙස තනි ඉරකින් බෙදිය හැකි දෙයක් ලෙස බටහිර ලෝකය තුළ තවදුරටත් සැලකෙන්නේ නැත. අවිවාදිතව මේ කාණ්ඩ දෙකෙන් එකකටවත් සෘජුව අයිති නොවන සංක්‍රාන්ති ලිංගිකයින්, ගැහැණු අනන්‍යතාවයකට කැමති පිරිමින් හා පිරිමි අනන්‍යතාවයට කැමති ගැහැණුන් වැනි කොටස් වල අයිතීන් ගැන ඇමරිකාව ඇතුළු බටහිර සමාජය සංවේදී වන්නට පටන්ගෙන දැන් කලක් ගත වී තිබේ.

මෙහි බලපෑමෙන් ගැලවෙන්නට ඇමරිකාවේ බාලදක්ෂ සම්මේලනයටද හැකි වී නැත. ඇමරිකානු බාලදක්ෂ ව්‍යාපාරය තුළ සමලිංගිකයින්ට (ප්‍රසිද්ධයේ සමලිංගිකයින් ලෙස පෙනී සිටින වැඩිහිටි පිරිමින්ට බාලදක්ෂ නියමුවන් වීමට) තිබුණු තහනම 2015දී ඉවත් කෙරුණු අතර ලබන වසරේ සිට දැරියන්ටද පිරිමි දරුවන් සමඟ හරි හරියට බාලදක්ෂ ක්‍රියාකාරකම් වල යෙදෙමින් "ඊගල් ස්කෞට්" කෙනෙකු වීමට ඉඩ ලැබේ.

ඇමරිකාවේ  "ඊගල් ස්කෞට්" පදක්කම බාලදක්ෂයෙකුට හිමි කරගත හැකි ඉහළම පදක්කම වන අතර මෙය ලංකාවේ ජනාධිපති පදක්කමට සමාන කළ හැකිය.  "ඊගල් ස්කෞට්" කෙනෙකු ඇමරිකානු හමුදාවකට එක් වූ විට අනෙක් අයට වඩා එක් ශ්‍රේණියක් ඉහළින් තැබෙන අතර වෙනත් රැකියා සඳහා බඳවා ගැනීමේදීද එවැන්නෙකුට කිසියම් වාසියක් ලැබේ.

දැන් ඇමරිකාවේ දැරියකට තමන් කැමති පරිදි බාලදක්ෂිකාවක් වන්නට හෝ බාලදක්ෂයෙක් වන්නට අවස්ථාව තිබේ. ඇමරිකාවේ බාලදක්ෂිකා ව්‍යාපාරයනම් මේ තීරණය ගැන එතරම්ම සතුටු නැත.

ලිංගික අනන්‍යතාවය හා අදාළව ඇමරිකාවේ බාලදක්ෂ සම්මේලනය මෙවැනි තැනක සිටියත් ආගමික අනන්‍යතාවය හා අදාළව එම සම්මේලනය තවමත් සිටින්නේ සියවසකට පෙර සිටි තැනමය. කිසියම් බාලදක්ෂයෙකු ව්‍යාපාරය තුළ ඉදිරියට යාම සඳහා ආගමික සේවාවන්ද සම්පූර්ණ කළ යුතු අතර ක්‍රිස්තියානි නිකායකට හෝ ක්‍රිස්තියානි නොවන යුදෙවු, ඉස්ලාම්, බෞද්ධ හෝ හින්දු ආගමිකයකුටද තමන්ගේ විශ්වාස අනුව යමින් මේ ආගමික සේවා කොටස සම්පූර්ණ කළ හැකි වුවත්, අදේවවාදියෙකුට හෝ අඥෙයවාදියෙකුට​ තවමත් ඒ අවස්ථාව නැත. මේ නිසා, නිරාගමික පවුලක දරුවෙකුට තමන්ටම අවංක වෙමින් ඇමරිකාවේ බාලදක්ෂ ව්‍යාපාරය තුළ ඉදිරියට යාම අසීරුය.

පියු පර්යේෂණ ආයතනයේ අලුත්ම සමීක්ෂණ වාර්තා අනුව ඇමරිකානුවන්ගෙන් 70.6%ක් කිසියම් හෝ නිකායකට අයත් කිතුණුවන් වන අතර තවත් 5.9%ක් යුදෙවු, ඉස්ලාම්, බෞද්ධ හෝ හින්දු වැනි ක්‍රිස්තියානි නොවන ආගමික අනන්‍යතාවයක් දරති. ඉතිරි පිරිස එවැනි ආගමික අන්‍යතාවයක් නොදැරුවත් ඔවුන් අතරින් තමන් අදේවවාදියෙකු හෝ අඥෙයවාදියෙකු ලෙස හඳුනා ගන්නේ පිළිවෙලින් 3.1%ක් හා 4.0%ක් පමණි. මීට අමතරව අදේවවාදියෙකු හෝ අඥෙයවාදියෙකු ලෙස හඳුන්වා නොගන්නා නමුත් ආගම තමන්ට වැදගත් දෙයක් නොවන බව පවසන තවත් 8.8%ක් සිටිති. ජනගහනයෙන් 15.9%ක් යනු විශාල ප්‍රතිශතයකි.


Monday, April 30, 2018

විජයාවතරණය


සංයුත්ත නිකායේ සගාථා වර්ගයේ දේවපුත්ත සංයුත්තයේ ඇති සූරිය හා චන්දිම සූත්‍ර අනුව බුදුන් සැවැත් නුවර දෙවුරම් වෙහෙර වැඩ විසූ කිසියම් දෙදිනක සූරිය හා චන්දිම දෙව් පුතුන් රාහු අසුරිඳු විසින් අල්ලා ගනු ලැබ එම පීඩාවෙන් ගැලවීම සඳහා බුදුන්ගේ පිහිට අයැද තිබේ. අදාළ කාලයේදී සූර්යග්‍රහණ හා චන්ද්‍රග්‍රහණ හඳුනා ගැනුණේ පිළිවෙලින් සූරිය හා චන්දිම දෙව් පුතුන් රාහු අසුරිඳු විසින් අල්ලා ගැනීමක් ලෙසින් බව අමතක නොකර මේ සූත්‍රයන්හි පෙල කියවූ විට මතුවන අදහස එය අමතක කර මේ සූත්‍ර කියැවූ විට ලැබෙන අදහසම නොවේ.

මේ කාලය වන විටද යම් නිරවද්‍යතාවයක් සහිතව සූර්යයාගේ, චන්ද්‍රයාගේ හා තවත් ඈතින් පිහිටි තාරකා ගණනාවක පොළොවට සාපේක්ෂ චලිතය තේරුම්ගත හැකි ප්‍රවාද බිහි වී තිබුණත් ඒ සමඟම මේ ආකාශ වස්තූන් බොහොමයකටම කිසියම් දේවත්වයක්ද ආරෝපණය  වී තිබුණේය.

දේවපුත්ත සංයුත්තයේ අවසානයට ඇති සූරිය හා චන්දිම සූත්‍ර හැර තවත් සූත්‍ර අටක් තිබේ. මේ සූත්‍ර වල එක් විශේෂත්වයක් වන්නේ වෙනත් බොහෝ සූත්‍ර ආරම්භයේදී කියැවෙන "එක්තරා දෙවියෙක්" වෙනුවට නිශ්චිත නමකින් හඳුන්වා ඇති දෙව් පුතෙකු හමුවීමයි. උදාහරණ ලෙස දේවපුත්ත සංයුත්තයේ පළමු සූත්‍ර දෙක පඨම කස්සප සූත්‍රය හා දුතිය කස්සප සූත්‍රයි. මේ සූත්‍ර පාඨ දේශනා කර තිබෙන්නේ "මනා ඡවිවර්ණ ඇති කසුප් දෙව්පුත් තෙමේ රෑ පෙරයම ඉක්ම ගිය කල්හි මුළු දෙව්රම බබුලුවා භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වෙත" එළැඹීමෙන් පසුවය.

ඇතැම් දිනවල රෑ පෙරයම ඉක්ම ගිය කල්හි සැවැත් නුවර අහසේ දැකිය හැකි වූ තාරකාවක්ද මේ කාලයේ හැඳින්වුණේ කස්සප යන නමිනි. මහාභාරතයෙහි කස්සප හෙවත් කාශ්‍යප, මරිචි, අත්‍රි, පුලහ, පුලස්‍ය, ක්‍රතු, වශිෂ්ඨ යන නම් හත සප්තසෘෂීන් ලෙස හැඳින්වෙන අතර වෘහත්සංහිතාවෙහි ඇති ලැයිස්තුවෙහි කාශ්‍යප යන්න වෙනුවට අංගීරස නම ආදේශ වී තිබේ. මේ අයුරින් සෘෂීන් හෝ දෙවියන් සේ සංකල්පගත කර ඇති, දැන් බටහිර රටවල මහ වලහා ලෙසත්, බිග් ඩිපර් ලෙසත්, අර්සා මේජර්  (Ursa Major) ලෙසත් හැඳින්වෙන සප්තාර්ශී තාරකා මණ්ඩලයට අයත් තාරකා ගැන මා මීට පෙරද විස්තර කර තිබේ.

වික්ටර්ගේ අරුන්දතී හා ජෝතිපාලගේ අරුන්දතීලා

දේවපුත්ත සංයුත්තයේ තෙවන සූත්‍රය මාඝ සූත්‍රයයි. මෙය දේශනා කර තිබෙන්නේ "මනා ඡවිවර්ණ ඇති මාඝ දෙව්පුත් තෙමේ රෑ පෙරයම ඉක්ම ගිය කල්හි මුළු දෙව්රම බබුලුවා භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වෙත" එළැඹීමෙන් පසුවය. මාඝ නමින් හැඳින්වෙන, ඇතැම් දිනවල රෑ පෙරයම ඉක්ම ගිය කල්හි සැවැත් නුවර අහසේ දැකිය හැකි වූ තාරකාවක්ද තිබේ. සකු බසින් මාඝ නක්ෂත්‍රය ලෙසින්ද සිංහලෙන් මා නැකත ලෙසින්ද හැඳින්වෙන්නේ මේ තාරකාවයි. හඳ මාඝ නැකැත් තාරකාවට ආසන්නව තිබියදී එළැඹෙන චන්ද්‍ර මාසය සකු බසින් මාඝ මාසය ලෙස හැඳින්වෙන අතර දකුණු ඉන්දීය භාෂාද ඇතුළුව වත්මන් ඉන්දියානු භාෂා බොහොමයකම මේ මාසය හැඳින්වෙන නම් බිඳී ගොස් ඇත්තේ මාඝ යන සංස්කෘත නමිනි. සිංහල චන්ද්‍ර මාස ක්‍රමය අනුව මෙය නවම් මාසයයි. මේ හා අදාළ වැඩිපුර තොරතුරු පහත ලිපියේ තිබේ.

නැකැත් ක්‍රමයේ විකාශනය 

වෙසක්, ඇසළ වැනි ඇතැම් සිංහල චන්ද්‍රමාස වල නම් වලට පැහැදිලි සංස්කෘත මුල් තිබුණත් අනෙකුත් බොහෝ සිංහල චන්ද්‍ර මාස වල නම් වල එවැනි සකු හෝ මගධ ප්‍රභවයක් පැහැදිලිව නොපෙනේ. දකුණු ඉන්දීය ප්‍රභවයක්ද නොපෙන්වන මේ නම් ආර්ය කණ්ඩායම් ලංකාවට සංක්‍රමණය වීමට පෙර භාවිතා වූ නම් වන්නට පුළුවන.

සිදුහත් කුමරුගේ උපත, බුදුවීම හා බුදු හිමියන්ගේ තෙමඟුල සිදුවූ ලෙස සැලකෙන්නේ වෙසක් පුර පසළොස්වක පොහෝ දිනකය. සිදුහත් උපත සිදුවන්නට පෙර වෙසක් පුර පසළොස්වක දිනයක් සුවිශේෂී දිනයක් වූයේ පුර පසළොස්වක පෝයක් වීම නිසා පමණක් බැවින් එවැනි දිනයක සිදුහත් උපත සිදුවූ බව පසුව එකතු වූ කතාවක් විය යුතුම නැත. එකුන් තිස් වියේදී ගිහිගෙය හැරගොස් සවසරක් දුෂ්කර ක්‍රියා කරන සිදුහත් කුමරු අධිෂ්ඨාන​ පූර්වකව බෝමුල වාඩි වූයේ පන්තිස් විය සැපිරීමට පෙර තමන්ගේ අරමුණ ඉටුකරගන්නට විය හැකි නිසා බුද්ධත්වය හා සිදුහත් උපත එකම දිනක සිදු වීමද බොහෝ විට සිදුවිය හැකි දෙයකි. සම්බුද්ධ පරිනිර්වාණයද වෙසක් පොහෝ දිනකම සිදුවූයේනම් එය අහඹුවක් වුවත් එවැන්නක් සිදුවීමට ඇති සම්භාවිතාවද (1/365) සිදු නොවිය හැකිතරම් කුඩා එකක් නොවේ. කෙසේ වුවත්, සම්බුද්ධ පරිනිර්වාණය වෙසක් පුර පසළොස්වක දිනකම සිදුනොවූවා වන්නට පුළුවන.

බුදුන්ගේ තෙමඟුල සිදු වූ බව පිළිගැනෙන වෙසක් පෝය බෞද්ධයන්ට ඉතා වැදගත් දිනයකි. ඊට අමතරව මහාවංශයේ කතාව අනුව සිංහල ජාතියේ ආරම්භයද සම්බුද්ධ පරිනිර්වාණය සිදු වූ වෙසක් පෝය දින කරා දිවයයි.

"ස්ථිර බුද්ධි ඇති විජය නම් කුමර ලංකායෙහි හෝ තාම්‍රපර්ණී ද්වීපයෙහි යමක ශාලාන්තරයෙහි හෙවත් සල්රුක් දෙදෙනා අතුරෙහි තථාගතයන් පිරිනිවන් පිණිස සැතපුණු දවස බටුයේය." (මහාවංශය- හයවෙනි පරිච්ඡේදය)

මහාවංශයේ කතාව අනුව බැලුවොත් සිංහලයින්ගේ ආරම්භකයා විජය නොවේ. ඔහුගේ මළනු සුමිත්තගේ පුත් පණ්ඩුවාසදේවයි. විජයට දාව කුවේණියගේ කුසින් බිහිවන දරුවන්ගෙන් වැද්දන් මිස සිංහලයින් පැවත එන බවක් මහාවංශයෙහි කියා නැත. පඬි රජ දියණිය විජයට දාව පුතුන් වදා නැති අතර දියණියන් ගැනද සඳහනක් නැත. එහෙත්, පණ්ඩුවාසදේවට ලංකාවට එන්නට ඉඩ සැලසෙන්නේ විජය නිසාය. කතාවට විජය වැදගත් වන්නේ ඒ නිසාය. එසේනම්, විජය ලංකාවට පැමිණීම තනිකරම අහම්බයක්ද?

මහාවංශයේ මුල් කොටස සැබෑ ඓතිහාසික සිදුවීම් සේ බැලූ බැල්මටම නොපෙනෙන ලුණු ඇඹුල් වලින් පිරී ඇතත්, දේවපුත්ත සංයුත්තයේ සූත්‍ර මෙන්ම මහා වංශයද  ඒවා ලියැවුණු කාලය හා ඓතිහාසික සන්දර්භය ගැන සිතා පරිස්සමින් කියවනවානම් ඒ ලුණු ඇඹුල් අතර තිබෙන සැබෑ ඓතිහාසික සිදුවීම් වන්නට වඩා ඉඩකඩ ඇති දෑ තෝරාබේරා ගැනීම කළ නොහැක්කක් නොවේ.

(Image: http://lankauruma.blogspot.com/2014/09/kuveni.html)

(Image: http://www.lankaweb.com/news/items/2016/11/07/kuvenis-curse-still-holds-sway/)

Thursday, April 26, 2018

වෙසක් පෝය හා ශ්‍රී ලාංකික සම්ප්‍රදාය


ශ්‍රී ලාංකික සම්ප්‍රදායට පිටුපාමින් මෙවර වෙසක් පුන් පෝය දිනය අප්‍රේල් මාසයට යොදා ගැනීම කිසිසේත් සිදුනොවිය යුත්තකැයි නියගොඩ ශ්‍රී විජිතසිරි මල්වතු පාර්ශ්වයේ අනුනාහිමියන් විසින් පවසා ඇති බව ගොසිප්ලංකානිව්ස් වෙබ් අඩවිය වාර්තා කර තිබුණේය. අදාළ පුවතට අනුව වෙසක් පෝය අප්‍රේල් මාසයේදී ගැනීම මහා විහිළුවක් ලෙස හඳුන්වා ඇති ඒ හිමියෝ මෙසේද මෙසේ පවසා ඇත්තාහ.

"මැයි මාසයට යෙදෙන පසළොස්වක පෝය දිනය වෙසක් පෝය ලෙස සලකනවා. මැයි මාසය වෙසක් මාසයයි. එය සාම්ප්‍රදායයක්. 2018 වසරේ වෙසක් පෝ දිනය මැයි මාසයේ 20 වැනි දින යෙදන පසළොස්වක පෝය දිනට යොදා ගැනීමට තිබුණා.

බුදුරජාණන් වහන්සේ වෙනුවෙන් බෞද්ධ ජනතාව පින් දහම් සිදුකොට බුදුන් වහන්සේ වෙනුවෙන් කැපවන වෙසක් පුන් පෝය දිනය ද තම තමන්ගේ හිතුමතයට වෙනස් කිරිම උචිත වන්නේ නැහැ අප්‍රේල් 29 වැනිදා යෙදී තිබෙන පුන් පෝය දිනය බක් මහේ පෝය දිනයයි. ශක රාජවංශය අනුව බක් මස අගට යෙදී ඇති පුන් පොහෝ දිනය අධිපසළොස්වක පෝය දිනයක් ලෙස සැලකීම් වරදක් නොමැති නමුත් වෙසක් පුන් පෝය දිනය ලෙස සැලකීම සුදුසු නැහැ

තායිලන්තය චීනය ඉන්දියාව වැනි රටවල් වෙසක් දිනය සමරන්නේ මැයි මාසයේ අවසානයට යෙදී ඇති පසළොස්වක පෝය දිනයයි. ජාත්‍යන්තර වෙසක් උත්සවය පවත්වන්නේ ද මැයි මස අගට යෙදී තිබෙන පසළොස්වක පෝය දිනයදායි.

කිසිවකුගේ උපදෙසක් මත සාමිප්‍රදායික ලෙස බෞද්ධ වර්ෂය පිළිගනිමින් බැහැරව මෙවන් තීන්දු තීරණ ගැනීම සමස්තයක් ලෙස සාවද්‍යයි. මෙවැනි අත්තනෝමතික තීන්දු තීරණ නිසා රට ජාතියට දූර්විපාක භුක්ති විඳීමට පවා සිදුවිමට ඉඩ තිබේ."

මේ ප්‍රකාශය අනුනායක හිමියන් විසින් ඒ අයුරින්ම සිදුකර ඇත්නම් එයින් පෙනෙන්නේ උන්වහන්සේ විසින් සඳහන් කරන ශ්‍රී ලාංකික සම්ප්‍රදාය පිළිබඳව උන්වහන්සේට ඇති අනවබෝධයයි. අනුනායක හිමියන්ගේ ප්‍රකාශය අනුව පෙනෙන්නේ යුරෝපීයයන් විසින් හඳුන්වා දුන් ග්‍රෙගෝරියන් දින දර්ශනයේ ඇති මැයි මාසය ඇතුළු මාස සිංහල බෞද්ධ චන්ද්‍ර මාස සමඟ සම්බන්ධ කර ගනිමින් මාස කිහිපයකට පෙර ගම්පහ දිස්ත්‍රික් පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රී සිසිර ජයකොඩි වැනි වෙනත් ඇතැම් අය විසින්ද කළ පටලවා ගැනීම තුළ උන්වහන්සේද හිර වී සිටින බවයි. එපමණකින් නොනවතින අනුනායක හිමියෝ ඒ නිසා රටට සිදුවිය හැකි දුර්විපාක ගැනද වදාරති.

ග්‍රෙගෝරියන් මැයි මාසය හෝ ඊට පෙර තිබුණු ජුලියන් මැයි මාසය හා වෙසක් මාසය අතර කිසිදු සම්බන්ධයක් නැත. අනුනායක හිමියන් කියන සිංහල බෞද්ධ සම්ප්‍රදාය හැදෙන විට ග්‍රෙගෝරියන් දින දර්ශනයක් තබා ජුලියන් දින දර්ශනයක්වත් තිබුණේද නැත.

සිංහල බෞද්ධ චන්ද්‍ර මාස හා ග්‍රෙගෝරියන් මාස අතර කිසිදු සම්බන්ධයක් නැතත්, සිංහල බෞද්ධ චන්ද්‍ර මාස හා සූර්ය මාස අතර සම්බන්ධයක් තිබේ. කිසියම් සූර්ය මාසයක් ඇරඹීමෙන් පසු අමාවක පෝය ගෙවී පුර පෑලවිය ලබන විට අළුත් චන්ද්‍රමාසයක් ආරම්භ වේ. මේ චන්ද්‍රමාස නම් කරන්නේ මාසය ඇරඹෙන විට පැවති සූර්ය මාසයට අනුරූපවය. ශ්‍රී ලාංකික බෞද්ධ සම්ප්‍රදාය අනුව මේෂරවි මාසය තුළ ආරම්භ වන චන්ද්‍රමාසය වෙසක් මාසයයි.

පසුගිය අප්‍රේල් 16 දින අමාවක පෝය යෙදුනේ අප්‍රේල් 14 දින සිදු වූ මේෂ සංක්‍රාන්තියෙන් පසුවය. ඒ නිසා, එදින වෙසක් මාසය ආරම්භ විය. ඒ අනුව, ශ්‍රී ලාංකික සම්ප්‍රදායට මේ වසරේ වෙසක් පුර පසළොස්වක පෝය දිනය අප්‍රේල් 29 දිනට යෙදෙයි. මැයි 15 හා ජූනි 15 අතර ගෙවෙන වෘෂභරවි මාසය තුළ අමාවක පෝය දින දෙකක් ගෙවේ. මේ දින දෙකෙන් පසුව එළැඹෙන චන්ද්‍රමාස දෙකම පොසොන් මාසයි. සම්ප්‍රදාය අනුව යමින්, ඒ මාස දෙකෙන් එකක් අධිපොසොන් මාසය ලෙස නම් කර තිබේ.

එහෙත්, තායිලන්ත බෞද්ධ සම්ප්‍රදාය මෙයම නොවේ. තායිලන්තයේ වෙසක් දිනය තීරණය කරන්නේ වෙසක් පුර පසළොස්වක දින හඳ විසා (විශාඛ) නැකතට ආසන්නව පිහිටීම ගැන සැලකිලිමත් වෙමිනි. ඒ නිසා, මේෂ සංක්‍රාන්තියෙන් දින පහක් ඇතුළත අමාවක පෝයක් යෙදුනොත් ඉන් පසු එළැඹෙන මාසය වෙසක් මාසය ලෙස සලකන්නේ නැත. මේ අනුව, 2018 තායිලන්තයේ වෙසක් දිනය සමරනු ඇත්තේ මැයි 29 දිනයි. එක්සත් ජාතීන්ගේ සංගමය විසින් ජාත්‍යන්තර වෙසක් දිනය නිර්ණය කරන්නේද තායිලන්ත ක්‍රමවේදය අනුව යමිනි.

පහතින් ඇත්තේ මේ හා අදාළ පෙර ලිපි දෙකකි.

ආණ්ඩුව වෙසක් පෝය වරද්දලාද?



(Image: http://www.gossiplankanews.com/2018/04/we.html#more)

Wednesday, April 18, 2018

දෙවුරම් වෙහෙරෙන් උදවු ඉල්ලූ දේවපුත්‍රයා


සංයුත්ත නිකායේ සගාථා වර්ගයේ දේවපුත්ත සංයුත්තයේ සූරිය සුත්‍රය නම් වූ සූත්‍රයක් තිබේ. එහි පෙළ පහත දැක්වේ.

"මා විසින් මෙසේ අසන ලදී. එක් කලෙක භාග්‍යවතුන් වහන්සේ සැවැත් නුවර සමීපයෙහි වූ අනේපිඬු සිටාණන් විසින් කරවන ලද ජේතවනාරාමයෙහි වැඩවසන සේක. එකල්හි වනාහි සූර්‍ය්‍යදෙව්පුත් තෙම රාහු අසුරිඳු විසින් අල්ලා ගන්නා ලද්දේ විය. එකල සූර්‍ය්‍ය දෙව්පුත් තෙම භාග්‍යවතුන් වහන්සේ සිහි කරනුයේ මේ ගාථාව කීය.

’’බුද්ධ වීරයන් වහන්ස, ඔබට නමස්කාර වේවා. ඔබ හැමතන්හි මිදුණෝය. (මම) පීඩාවට පැමිණියෙම් වෙමි, එසේවූ මට පිහිට වන්න.’’

එකල්හි භාග්‍යවතුන් වහන්සේ සූර්‍ය්‍ය දෙව්පුතු අරභයා රාහු අසුරිඳුට (මෙසේ) ගාථායෙන් වදාළහ.

’’එම්බා රාහු, සූර්‍ය්‍ය දෙව්පුත් තෙම අර්‍හත්වූ තථාගතයන් සරණ ගියේය. ඒ සූර්‍ය්‍ය දෙව්පුතු අතහරුව. බුදුවරු ලොවට අනුකම්පා කරන්නෝය.’’

’’එම්බා රාහු, අන්‍ධකාරයෙහි යමෙක් එලිය කරන්නේද, බබළන්නේද, මඬුලු සටහන් ඇත්තේද, උග්‍ර තේජස් ඇත්තේද, එසේවූ අහස හැසිරෙන සූර්‍ය්‍යයා නොගිලුව, මගේ ශ්‍රාවක බවට පැමිණි සූර්‍ය්‍යයා අතහරුව,’’

එකල රාහු අසුරිඳු සූර්‍ය්‍ය දෙව්පුතු අතහැර ඉක්මන් ස්වභාවය ඇත්තේ වේපචිත්ති අසුරිඳු වෙත පැමිණියේය. පැමිණ, කැලැඹුණේ ලොමු දැහැගැනුම ඇත්තේ, එක් පසෙක සිටියේය. එක් පසෙක සිටි රාහු අසුරිඳුට වේපචිත්ති අසුරිඳුට ගාථායෙන් (මෙසේ) කීය:

’’එම්බා රාහු, කවර හෙයින් ඉක්මන්ව මෙන් හිරු දෙව්පුතු අතහැරියෙහිද? කවර හෙයින් කැලැඹුණු, ස්වභාවය ඇතිව, බිය ගත්තකු මෙන් සිටිනෙහිද?’’

(එවිට රාහු අසුරිඳු මෙසේ කීය:) ’’බුදුරජුන් විසින් ගාථායෙන් ආමන්‍ත්‍රණය කරණලදුයෙමි. (ඒ මම) ඉදින් සූර්‍ය්‍ය දෙව්පුතු නොමුදාලීම් නම්, මා හිස සත්කඩකට පැලෙන්නේය. ජීවත්වන්නෙම් නම් සැපයක් නම් නොලබන්නෙමි.’’

දේවපුත්ත සංයුත්තයේම ඇති චන්දිම සූත්‍රයේ පෙළද බොහෝ දුරට මෙයට සමානය. එහි වෙනස සූර්‍ය්‍ය දෙව්පුතු වෙනුවට චන්දිම දෙවු පුතු සිටීමයි. සූරිය සූත්‍රය හා චන්දිම සූත්‍රය දැනටත් ලංකාවේ සෙත් පිරිතක් ලෙස නිතරම භාවිතා වන්නකි. වෙනත් බොහෝ සූත්‍ර වල කියැවෙන ආලෝකය විහිදා රාත්‍රී යාමයේ බුදුන් හමුවට පැමිණෙන දේවතාවන් මෙන් සූර්‍ය්‍ය දෙව්පුතු හෝ චන්දිම දෙවු පුතු බුදුන් වෙත නොපැමිණීමද විශේෂත්වයකි. සූත්‍ර අනුව ඔවුන් කරන්නේ බුදුන් සිහි කිරීම පමණි.

මෙහි කියැවෙන සූර්‍ය්‍ය හා චන්දිම දේවපුත්‍රයින් යනු ඉර හා හඳ බවත්, මේ කියන්නේ සූර්යග්‍රහණ හා චන්ද්‍රග්‍රහණ ගැන බවත්  තේරුම් ගැනීම එතරම් අපහසු දෙයක් නොවේ. සූර්යග්‍රහණ හා චන්ද්‍රග්‍රහණ ඇතිවීම පිළිබඳව බුද්ධ කාලයේ පැවති දැනුම චන්දිම සූත්‍රයෙන් හා සූරිය සූත්‍රයෙන් පිළිබිඹු වේ. බුද්ධ කාලයෙන් වසර සහශ්‍රයකට පමණ පසුව සූර්ය සිද්ධාන්තය ලියැවෙන කාලය වන විට මේ ස්වභාවික සංසිද්ධි පැහැදිලි කිරීමට පමණක් නොව නිවැරදිව පුරෝකථනය කිරීමටද හැකි තරමට ජ්‍යෝතිෂය දියුණු වී තිබුනත් ක්‍රිස්තු පූර්ව හයවන සියවස ආසන්න කාලයේදී සූර්යග්‍රහණ හා චන්ද්‍රග්‍රහණ බොහෝ දෙනෙකුට බිය උපදවන දෙයක් වූ බව සිතා ගැනීම අපහසු නැත.

සූරිය සූත්‍රයේ පෙළ අනුව බුදුන් සැවැත් නුවර ජේතවනාරාමයෙහි වැඩවිසූ කිසියම් අවස්ථාවක සූර්යග්‍රහණයක් සිදුවන්නට ඇති බවට අපට ප්‍රවාදයක් ගොඩනැගිය හැකිය. මේ අයුරින්ම චන්ද්‍රග්‍රහණයක්ද සිදුවන්නට ඇති නමුත් අපට වඩා වැදගත් වන්නේ මේ කාලයේදී සිදුවීමට ඉඩ තිබුණේයැයි අප සිතන සූර්යග්‍රහණයයි. හදිසියේම දවල් කාලයේ ඉර නොපෙනී ගොස් අඳුරු වුවහොත් බොහෝ දෙනෙකු බියට පත් වන බවත්, තමන්ට වඩා බොහෝ දැනුම් තේරුම් ඇති අයෙකු සේ සලකන බුදුන් වැනි කෙනෙකුගෙන් පිහිට අයදින්නට ඉඩ ඇති බවත් වටහාගැනීම අපහසු දෙයක් නොවේ. එවැනි විටෙක, බුදුන් ශ්‍රාවක පිරිසගේ බිය දුරු කිරීම පිණිස කිසියම් දෙයක් කරන්නටද ඉඩ තිබේ.

චන්ද්‍රග්‍රහණ මෙන් නොව සූර්යග්‍රහණ දුර්ලභය. පොළොවේ කොතැනකට හෝ සූර්යග්‍රහණයක් පෙනීම දුලබ දෙයක් නොවූවත් පොළොවේ කිසියම් නිශ්චිත ස්ථානයකට වසර දහසකට පූර්ණ සූර්යග්‍රහණ හත අටකට වඩා පෙනෙන්නේ නැත. සූරිය සූත්‍රය අනුව ඉහත සූර්යග්‍රහණය සැවැත් නුවර සමීපයෙහිවූ අනේපිඬු සිටාණන් විසින් කරවන ලද ජේතවනාරාමයට පෙනුණු එකකි. එසේනම්, මෙය සිදුව තිබෙන්නේ ජේතවන පූජාව සිදු කිරීමෙන් පසුව සම්බුද්ධ පරිනිර්වාණයට පෙර වසරකදී විය යුතුය.

සැවැත් නුවර ජේතවනාරාමය පැවති තැන සේ සැලකෙන්නේ උත්තර ප්‍රදේශ්හි සහේත් නගරයයි. මේ ස්ථානය උත්තර අක්ෂාංශ 27.5086443 හා නැගෙනහිර දේශාංශ 82.0392016 හි මුහුදු මට්ටමේ සිට මීටර් 105-110 ක පමණ උසක පිහිටා ඇති තැනකි. මේ තොරතුරු වල උපකාරයෙන් අපට සැවැත් නුවර ජේතවනාරාමයට පූර්ණ සූර්යග්‍රහණයක් දකින්නට ලැබුණු අවස්ථා ගණනය කර සොයාගත හැකිය. එවිට අපට පෙනෙන පරිදි, ක්‍රිස්තු පූර්ව පළමු සහශ්‍රය තුළ එවැනි පූර්ණ සූර්යග්‍රහණ තිබී ඇත්තේ හයක් පමණි. ඒවා පහත දැක්වේ.

1. ක්‍රිස්තු පූර්ව 986 දෙසැම්බර් 26 හවස 4:29:49 සිට මිනිත්තු 1:16ක්.
2. ක්‍රිස්තු පූර්ව 848 අගෝස්තු 4 උදේ 6:14:54 සිට මිනිත්තු 2:54ක්.
3. ක්‍රිස්තු පූර්ව 794 සැප්තැම්බර් 6 උදේ 6:34:57 සිට මිනිත්තු 2:23ක්.
4. ක්‍රිස්තු පූර්ව 769 මැයි 5 හවස 5:08:22 සිට මිනිත්තු 1:34ක්.
5. ක්‍රිස්තු පූර්ව 548 ජූනි 19 උදේ 10:11:32 සිට මිනිත්තු 5:41ක්.
6. ක්‍රිස්තු පූර්ව 309 අගෝස්තු 15 හවස 2:13:02 සිට මිනිත්තු 3:29ක්.

මේ අතරින් මුල් හතර සිදුව ඇත්තේ බුද්ධ කාලය ලෙස බොහෝ දෙනෙකු විසින් පිළිගන්නා කාලයට බොහෝ කලිනි. අවසන් පූර්ණ සූර්යග්‍රහණය සිදුව තිබෙන්නේ අශෝක කාලයට ඉතා ආසන්නවය. ඒ නිසා බුද්ධ කාලයේදී සිදු වූවා විය හැක්කේ පස්වැන්න පමණි. එමෙන්ම එය මිනිත්තු 5:41ක් පුරා පැවති දීර්ඝ සූර්යග්‍රහණයක් වීමද විශේෂත්වයකි.

එසේනම්, ක්‍රිස්තු පූර්ව 548 ජූනි 19 උදේ 10:11:32 සිට මිනිත්තු 5:41ක් මහ දවාලේ ඉර නොපෙනී ගියේ බුදු හිමියන් සැවැත් නුවර සිටි සමයකදීද?

ථෙරවාද සම්ප්‍රදාය අනුව සම්බුද්ධ පරිනිර්වාණය සිදුව තිබෙන්නේ ක්‍රිස්තු පූර්ව 543දීය. එසේනම්, මේ සූර්යග්‍රහණය සිදුව තිබෙන්නේ සම්බුද්ධ පරිනිර්වාණයට වසර පහකට පෙරය. එහෙත්, දැනට වැඩියෙන් පිළිගන්නා ගයිගර්ගේ ගණනය කිරීම් අනුව සම්බුද්ධ පරිනිර්වාණය සිදු වී තිබෙන්නේ ක්‍රිස්තු පූර්ව 483දී වන අතර මෙය ඊට වසර 65කට පෙර වසරකි. ඒ වන විට සිදුහත් කුමරාට වයස අවුරුදු 15ක් පමණි. ක්‍රිස්තු පූර්ව 483ට පෙර වසර 45 තුළ (ගයිගර්ගේ ගණනය කිරීම් අනුව බුද්ධත්වයෙන් පසු පරිනිර්වාණය දක්වා කාලය තුළ) අඩු වශයෙන් ජේතවනාරාමය පිහිටි ප්‍රදේශයට සැලකිය යුතු බලපෑමක් කරන (දැනෙන තරමට අහස අඳුරු කරන) අර්ධ සූර්යග්‍රහණයක් හෝ සිදු වී නැත.

එසේනම්, භාග්‍යවතුන් වහන්සේ සැවැත් නුවර සමීපයෙහි වූ අනේපිඬු සිටාණන් විසින් කරවන ලද ජේතවනාරාමයෙහි වැඩවසන කල්හි සූර්‍ය්‍යදෙව්පුත් තෙම රාහු අසුරිඳු විසින් සැබෑවටම අල්ලා ගන්නා ලද්දේ වීද?

Tuesday, April 17, 2018

අශෝක කාලය හා බුද්ධ කාලය


ලංකාවේ සම්ප්‍රදාය අනුව දෙසතිකින් පසු එළැඹෙන වෙසක් පසළොස්වක පෝය දිනට සම්බුද්ධ පරිනිර්වාණය සිදු වී වසර 2562කි. මේ අනුව, සම්බුද්ධ පරිනිර්වාණය සිදු වී තිබිය යුත්තේ ක්‍රිස්තු පූර්ව 543දීය. අනෙකුත් ථෙරවාද රටවල දින දසුන් අනුවද මෙය වසරකට වඩා එහා මෙහා වන්නේ නැත. එහෙත්, දැනට වඩාත්ම පිළිගත් විද්වත් මතය අනුව සම්බුද්ධ පරිනිර්වාණය සිදුව ඇත්තේ ක්‍රිස්තු පූර්ව 486 හෝ ආසන්න වසරකදීය. මෙයද විවාදිත කරුණක් වන අතර, සම්බුද්ධ පරිනිර්වාණය හා අදාළ විවිධ ඉතිහාසඥයින්ගේ ඇස්තමේන්තු සියවස් කිහිපයක කාල පරාසයක් පුරා පැතිරී ඇත.

සම්බුද්ධ පරිනිර්වාණයේ සිට ධර්මාශෝක රජුගේ අභිෂේකය දක්වා ගත වූ කාලය වර්ෂ 218ක් බව මහාවංශයේ සඳහන් වෙයි. මේ කාලය තුළ ලංකාවේ මෙන්ම මගධ දේශයේද රජවරුන් හා ඔවුන්ගේ රාජ්‍ය කාලයන් ගැන විස්තර මහා වංශයේ දෙවන, සිවුවන හා පස්වන පරිච්ඡේද වල විස්තර වේ.

"අජාසත් රජහට අට වෙනි තථාගතයන් වහන්සේ පිරිනිවී සේක. පරිනිර්වාණයෙන් පසු හෙතෙම සූවිසි හවුරුද්දක් රජ කරවීය." (දෙවන පරිච්ඡේදය)

"අජාසත් රජහු පුත්‍ර මිත්‍රද්‍රෝහී වූ  උදායිභද්‍ර රජතෙම ඒ අජාසත් රජහු මරවා සොළොස් හවුරුද්දක් රජය කරවූයේ ය. උදායිභද්‍ර රජහු පුත්‍ර වූ අනුරුද්ධ කුමාර තෙම ඒ උදායිභද්‍ර රජහු මරවාද, අනුරුද්ධ රජහු  පුත්‍ර වූ මුණ්ඩ කුමාර තෙම ඒ අනුරුද්ධ රජහු නසා දැයි මිත්‍රද්‍රෝහී දුර්මති වූ ඔවුහුද රාජ්‍යය කරවූහු. ඒ දෙදෙනාගේ රාජ්‍යයන්හිද අට හවුරුද්දක් ඉක්මුණාහ. මුණ්ඩ රජහු පුත්‍ර වූ පවිටු නාගදාසක තෙම පියා මරවා සූවිසි වසක් රජය කරවී. ඉක්බිත්තෙන් “මේ පිතෘ ඝාතක වංශය” යි කිපී නුවර වැස්සෝ සමඟි වූවෝ නාගදාසක රජහු පහකොට සාධුන් විසින් සම්මත කරණ ලද්දා වූ සුසුනාග යයි ප්‍රසිද්ධ වූ අමාත්‍යයකු සියල්ලන්ට හිත සිත් ඇත්තෝ රාජ්‍යයෙහි මොනවට අභිෂේක කළහ. ඒ රජ තෙම අටළොස් වසක් රජය කරවීය. උහු පුත් කාලාශෝක රජ තෙම අට විසි හවුරුද්දක් රජය කරවීය. කාලාශෝක රජහු රාජ්‍යයෙහි දස වෙනි වස ඉක්මුණ කල්හි මෙසේ ගණන් පිළිවෙළින් සර්වඥයින් වහන්සේගේ පිරිනිවී විසින් වර්ෂ සියයක් විය." (සිවුවන පරිච්ඡේදය)

"කාලාශෝක රජහුගේ පුත්‍ර වූ දස බෑ කෙනෙක් වූහ. ඔවුහු දෙවිසි හවුරුද්දක් රාජ්‍යනුශාසනා කළහ. ඒ දස බෑ රජුන්ට අනතුරුව නව නන්ද රජ දරුවෝ පිළිවෙළින් වූහ. ඔවුහුද දෙවිසි හවුරුද්දක් රාජ්‍යනුශාසනා කළහ. 

ඉක්බිත්තෙන් ඒ චාණක්‍ය නම් බ්‍රාහ්මණ තෙම නන්ද රජුන් අතුරෙන් නව වෙනි වූ ධනනන්ද රජහු චණ්ඩ ක්‍රෝධයෙන් මරවා මෞර්ය නම් ක්ෂත්‍රියන්ගේ වංශයෙහි උපන්නා වූ ශ්‍රීධර වූ චන්ද්‍රගුප්ත යයි ප්‍රසිද්ධ වූ රාජ කුමාරයා මුළු දඹදිව රාජ්‍යයෙහි අභිෂේක කෙළේය, ඒ චන්ද්‍රගුප්ත රජතෙ‍ම සූවිසි හවුරුද්දක් රජය කෙළේය. ඔහු පිත් බින්දුසාර ක්ෂත්‍රිය තෙම අට විසි හවුරුද්දක් රජය කෙළේය. බින්දුසාර රජහුගේ පුත්‍රයෝ තුමූ ප්‍රසිද්ධ වූ එකසිය එක දෙනෙක් වුහ. ඔවුන් අතුරෙන් ධර්මාශෝක කුමාර තෙම පුණ්‍ය තේජෝ බල සමෘද්ධි සම්පන්න වූයේය.  හෙතෙම භින්න මාතෘක වූ එකුන්සියයක් සහෝදරයන් මරවා මුළු දඹදිව එක රාජ්‍යයට පැමිණියේ ය.  සර්වඥයන් වහන්සේගේ පරිනිර්වාණයෙන් පසු ඒ රජහු අභිෂේකයෙන් පූර්වයෙහි වර්ෂ දෙසිය අටළොස මෙසේ දතයුතු. මහා යසස් ඇත්තේ සිවු වසකින් එක රාජ්‍යයට පැමිණ පාඨලීපුත්‍ර නගරයෙහි තමන් අභිෂේක කෙළේය." (පස්වන පරිච්ඡේදය)

මහා වංශයට අනුව සම්බුද්ධ පරිනිර්වාණයේ සිට ධර්මාශෝක රජුගේ අභිෂේකය දක්වා වසර 218ක කාලය තුළ මගධ දේශයේ රාජ්‍ය පාලනය සිදු වී ඇත්තේ පහත පරිදිය.

අජාසත්ගේ අටවන වර්ෂයේ සිට කාලය වසර 24 යි.
උදායිභද්‍ර වසර 16 යි.
අනුරුද්ධ හා මුණ්ඩ වසර 8 යි.
නාගදාසක වසර 24 යි.
සුසුනාග වසර 18 යි.
කාලාශෝක වසර 28 යි.
කාලාශෝකගේ පුතුන් දසදෙනා වසර 22 යි.
නවනන්ද රජදරුවෝ වසර 22 යි.
චන්ද්‍රගුප්ත වසර 24 යි.
බින්දුසාර වසර 28 යි.
ධර්මාශෝකගේ අභිෂේකය දක්වා කාලය වසර 4 යි.
එකතුව වසර 218 යි.

මේ අනුව, අර්ථශාස්ත්‍ර නම් වූ ග්‍රන්ථයේ කතුවරයාද වන කෞටිල්‍ය හෙවත් චානක්‍යගේ උදවුවෙන් ධනනන්ද රජු මරවා ධර්මාශෝක රජුගේ පියාගේ පියා වූ චන්ද්‍රගුප්ත මෞර්යයන් විසින් මෞර්ය රාජ වංශය අරඹන්නේ සම්බුද්ධ පරිනිර්වාණයෙන් වසර 162 කට පසුවය. ධර්මාශෝක රජුගේ පියා වූ බින්දුසාර රාජ්‍යත්වයට පත්වන්නේ සම්බුද්ධ පරිනිර්වාණයෙන් වසර 186 කට පසුවය. සම්බුද්ධ පරිනිර්වාණයෙන් වසර 214 කට පසුව අශෝක රාජ්‍ය පාලනය අරඹන නමුත් කාලිංග යුද්ධය අවසන් කිරීම සඳහා සිවු වසරක් ගතවන බැවින් අශෝකගේ අභිෂේකය සිදුවන්නේ සම්බුද්ධ පරිනිර්වාණයෙන් වසර 214 කට පසුවය.

සම්බුද්ධ පරිනිර්වාණය සිදු වූ වසරේ සිට මගධ රාජ්‍යයේ ඉතිහාසයට සමාන්තරව ලංකාවේ ඉතිහාසයද මහාවංශය විස්තර කරයි. ඒ අනුව, මහින්දාගමනය සිදු වී ඇත්තේ ධර්මාශෝක රජුගේ අභිෂේකයෙන් වසර 18කට පසුවය.

පෙර පැවති මූලාශ්‍ර අනුව යමින් වුවත්, මහාවංශය ලියැවී ඇත්තේ මහින්දාගමනයෙන් සියවස් නවයකට පමණ පසුවය. ඒ නිසා, ලංකාවේ මෙන්ම මගධ රාජ්‍යයේද ඉතිහාසය පිළිබඳව මහා වංශයේ ඇති කරුණු සියල්ලම නිවැරදි නොවන්නට පුළුවන. එහෙත්, එහි සඳහන් බොහෝ මූලික කරුණු වෙනත් මූලාශ්‍ර වලින්ද තහවුරු වෙයි.

තමන්ගේ දරුවන් ලංකාවට එවූ බව කිසිදු තැනක සඳහන් නොකරන නමුත් ලංකාව ඇතුළු ප්‍රත්‍යන්ත රටවල් ගණනාවක බුද්ධාගම පැතිරවීම පිණිස අශෝකගේ නියෝජිතයින්ව යවා ඇති බව අශෝක සෙල්ලිපි හා ටැම්ලිපි සාක්ෂි දරයි. කාලයත් සමඟ වෙනස් නොවන නිසා සෙල්ලිපි හා ටැම්ලිපි ඉතිහාසය පිළිබඳ වඩාත්ම විශ්වානීය මූලාශ්‍ර ලෙස සැලකිය හැකිය.

අශෝකගේ සමකාලීනයෙකු බව මහා වංශය ඇතුළු ශ්‍රී ලාංකික මූලාශ්‍ර වලින් තහවුරු කරන දේවානම්පියතිස්ස ගැන හෝ වත්මන් ඉන්දියාවේ පැවති වෙනත් රාජ්‍ය වල එවකට සිටි පාලකයින් පිළිබඳ වැඩි විස්තරයක් අශෝක සෙල්ලිපි වල සඳහන්ව නැතත් මහා ඇලෙක්සැන්ඩර්ගෙන් පසුව ඔහුගේ අධිරාජ්‍යය බෙදාගත් ඇතැම් පාලකයින් ගැන තොරතුරු මේ සෙල්ලිපි වල සඳහන්ව තිබේ. පහතින් ඇත්තේ 13වන අශෝක සෙල්ලිපියේ කොටසකි. මේ සෙල්ලිපියේ මගධ ප්‍රාකෘත පිටපත් වලට අමතරව ග්‍රීක් පිටපතක්ද තිබේ.

"යේ ධම්මවිජයේ සේ ච පුණ ලධේ දේවානම්පියසාහිද ච සවේසු ච අතේසු ආ සාසුපි යෝජන සතේසු අත අතියෝගේ නාම යෝනලාජා පලංච න අන්තියෝගෙන චතාලි ලාජනේ තුලමායේ නාම අන්තෙකිනේ නාම මකාය නාම අලික්යසුදලේ නාම නිචම් චෝල පාණ්ඩිය අවං තම්බපණ්ණිය ඒව මේව."

දෙවියන්ට ප්‍රිය වූවහු ඔහුගේ ධර්ම විජය කර ඇති ප්‍රත්‍යන්ත ජනපද අතර යොදුන් හයසීයක් ඈතින් පිහිටි අන්තියෝග යවන රජුගේ රටද, අන්තියෝගගේ රාජ්‍යයෙන් ඔබ්බෙහි පිහිටි තුලමා, අන්තෙකින, මකා, අලික්සුදල යන රජුන්ගේ රාජ්‍යයන්ද එමෙන්ම චෝල පාණ්ඩය මෙන්ම තම්බපණ්ණිය පවා වේ.

ග්‍රීක හා රෝම මූලාශ්‍ර වලින් මෙහි සඳහන් අන්තියෝග, තුලමා, අන්තෙකින, මකා හා අලික්සුදල හඳුනාගත හැකි අතර ඔවුන්ගේ රාජ්‍ය කාලයන්ද සෑහෙන තරම් නිවැරදිව තහවුරු කරගත හැකිය.

අන්තියෝග (Antiochus II Theos of Syria 261–246 BC)
තුලමා (Ptolemy II Philadelphos of Egypt 285–247 BC)
අන්තෙකින (Antigonus II Gonatas of Macedon 278–239 BC)
මකා (Magas of Cyrene 276-250 BC)
අලික්සුදල (Alexander II of Epirus 272–258 BC)

ඉහත කරුණු සඳහන් සෙල්ලිපි ලියා ඇත්තේ මහින්දාගමනයෙන් පසුව බව පැහැදිලිය. අශෝක රජුගේ අභිෂේකයේ සිට මහින්දාගමනය දක්වා ගත වූ කාලය මහා වංශයේ නිවැරදිව සටහන්ව ඇතැයි සැලකූ විට ඉහත සෙල්ල්ලිපියේ සඳහන් රජවරුන් අශෝක රජුගේ සමකාලීනයින් වීමටනම් අශෝක රජුගේ අභිෂේකය ක්‍රිස්තු පූර්ව 268-269 ආසන්න වසරක සිදුව තිබිය යුතුය.

අශෝකගේ සීයා වූ චන්ද්‍රගුප්ත මයුරගේ කාලයේ තානාපතිවරයෙකු ලෙස කටයුතු කර ඇති, ඉන්දිකා ග්‍රන්ථයේ රචකයාද වන, මිගස්තිනීස්ගේ වාර්තා සමඟ මෙන්ම මිගස්තිනීස්ගෙන් පසු අශෝකගේ පියා වූ බින්දුසාරගේ කාලයේ තානාපතිවරයෙකු ලෙස කටයුතු කළේයැයි සැලකෙන දීමකස්ගේ වාර්තා සමඟද ඉහත කාල නිර්ණය ගැලපේ. ඒ අනුව, අශෝකගේ රාජ්‍යාභිෂේකය සිදු වූ කාලය පිළිබඳව සෑහෙන තරමේ එකඟත්වයක් තිබේ.

අශෝකගේ අභිෂේකයේ සිට සම්බුද්ධ පරිනිර්වාණය දක්වා කාලය ගණනය කිරීම සඳහා සාමාන්‍යයෙන් මූලාශ්‍ර කරගන්නේ මහා වංශයයි. මහා වංශයට අනුව මෙම කාලය වසර 218ක් බැවින් සම්බුද්ධ පරිනිර්වාණය ක්‍රිස්තු පූර්ව 486 හෝ ආසන්න වසරක සිදු වූ සේ සැලකේ. ගෞතම බුදුන් වසර අසූවක් ජීවත් වූ බවද අවිවාදිත කරුණකි. මේ අනුව, සිද්ධාර්ථ කුමාරෝත්පත්තිය සිදුව තිබෙන්නේ ක්‍රිස්තු පූර්ව 566 හෝ ආසන්න වසරක විය යුතු අතර බුද්ධත්වය ලැබූ වසර ක්‍රිස්තු පූර්ව 531 හෝ ආසන්න වසරක් විය යුතුය.

ඉහත පදනම මත මුලින්ම විල්හෙල්ම් ගයිගර් විසින් ඇස්තමේන්තු කර ඇති පරිදි සම්බුද්ධ පරිනිර්වාණය සිදු වී තිබෙන්නේ ක්‍රිස්තු පූර්ව 483දී වන අතර හර්මන් ජැකෝබිට අනුව ක්‍රිස්තු පූර්ව 484දීය. මේ කාල නිර්ණය තහවුරු කරන තවත් සාක්ෂියක් වන්නේ චීන තිත් වාර්තාය. බුද්ධඝෝෂ හිමියන් විසින් සිංහලෙන් පාලියට පරිවර්තනය කළ සමන්තපාසාදිකාව පසුව චීන බසට පරිවර්තනය කෙරුණු අතර මේ කටයුත්ත සිදු වන විට සෑම වස් කාලයක් අවසානයේදීම පොතේ අගට තිතක් තැබීමේ පුරුද්දක් තිබී ඇත. මේ පුරුද්දේ ආරම්භය සම්බුද්ධ පරිනිර්වාණය බව විශ්වාස කෙරේ. ෆෙයි චැන්ග් ෆෑන් විසින් ක්‍රිස්තු වර්ෂ 597දී ලි තායි සන් පෝ චි ග්‍රන්ථයෙහි සටහන් කර ඇති පරිදි ක්‍රිස්තු වර්ෂ 489 වන විට මෙහි තිත් 975ක් සටහන්ව තිබී ඇත. ඒ අනුව, සම්බුද්ධ පරිනිර්වාණය සිදුව තිබෙන්නේ ක්‍රිස්තු පූර්ව 486දීය. කෙසේ වුවත්, මේ "පිළිගත්" කතාවේත් ගැටළු සහගත තැන් ගණනාවක්ම තිබේ. (ලිපිය දිග්ගැසෙන නිසා මේ කරුණු සාකච්ඡා කරන්නේ නැත.)

ථෙරවාද සම්ප්‍රදාය සැලකුවහොත් සිද්ධාර්ථ කුමාරෝත්පත්තිය සිදුව තිබෙන්නේ ක්‍රිස්තු පූර්ව 623දී වන අතර බුද්ධත්වය ලැබූ වසර ක්‍රිස්තු පූර්ව 588 විය යුතුය. මේ අනුව දැනට වඩා පිළිගත් කාල නිර්ණය හා ථෙරවාද සම්ප්‍රදාය අතර වසර 57ක පමණ වෙනසක් තිබේ. දොන් මාර්ටිනෝ ද සිල්වා වික්‍රමසිංහ විසින් මේ වෙනසට හේතුව එකොළොස්වන සියවසේදී ලංකාවේ බුද්ධ වර්ෂ ගණනයේ සිදු වූ පටලැවිල්ලක් බවට අදහසක් ඉදිරිපත් කර ඇති අතර ඒ අනුව ඊට පෙර භාවිතා වී ඇති බුද්ධ වර්ෂ ආරම්භ වී තිබෙන්නේ ක්‍රිස්තු පූර්ව 483 සිට බව කියා ඇත. එහෙත්, සෙනරත් පරණවිතාන විසින් එම අදහස පිළිගෙන නැති අතර දැනට පවතින සම්ප්‍රදාය වෙනුවෙන් දිගටම පෙනී සිට ඇත.

ඉහත කාල නිර්ණය පිළිබඳව සැක පහළ කරන තවත් ඇතැම් අය පෙන්වා දෙන්නේ චීන තිත් වාර්තා වල සිට තායිලන්ත හා බුරුම සම්ප්‍රදායයන් දක්වා සියලුම මූලාශ්‍ර වල ආරම්භය ලංකාවේ වංශ කතා බවයි. උයි හකුජුට අනුව සම්බුද්ධ පරිනිර්වාණයේ සිට අශෝක අභිෂේකය දක්වා කාලය වසර 218ක් විය නොහැකි අතර එය වසර 116ක් විය යුතුය. මේ අනුව සම්බුද්ධ පරිනිර්වාණය සිදුව ඇත්තේ ක්‍රිස්තු පූර්ව 386දීය. එහෙත් හකුජු විසින් අශෝක අභිෂේකය ක්‍රිස්තු පූර්ව 268දී නොව 271දී සිදුව ඇති බව සලකා ඇති නිසා නකමුරා හජීමේ විසින් මෙය ක්‍රිස්තු පූර්ව 383 ලෙස ගණනය කර ඇත. සම්බුද්ධ පරිනිර්වාණය ක්‍රිස්තු පූර්ව 4 වන සියවසේදී පමණ සිදු වී ඇති බවට වෙනත් බොහෝ විද්වතුන් විසින් පසුකාලීනවද අදහස් දක්වා තිබේ.

රොබට් කනින්හැම් ඇතුළු පිරිසක් විසින් ඉතා මෑතකදී ලුම්බිණියේ කළ කැණීම් වලින් සොයාගත් තොරතුරු අනුව බුද්ධ කාලය පිළිබඳව නැවත සිතා බලන්නට ඉඩ සැලසී තිබේ. මෙහිදී, ක්‍රිස්තු පූර්ව තෙවන සියවසේදී අශෝක විසින් සිදු කළ ඉදිකිරීම් වලට යටින් වඩා පැරණි ඉදිකිරීම් සොයා ගන්නට ඔවුන් සමත්ව තිබෙන අතර කාබන් කාල නිර්ණය අනුව මේ ඉදිකිරීම් අවම වශයෙන් ක්‍රිස්තු පූර්ව හයවන සියවස තරම්වත් පැරණිය. මේ සොයා ගැනීම ගැලපෙන්නේ ථෙරවාද සම්ප්‍රදායයේ එන කාල නිර්ණය සමඟය.

එසේනම්, නිවැරදි අශෝක කාලය හා බුද්ධ කාලය ථෙරවාදී සම්ප්‍රදාය අනුව විස්තර කෙරෙන සම්මතයද? එසේ නැත්නම් ග්‍රීක වාර්තා මත අශෝක අභිෂේකය කාල නිර්ණය කර මහා වංශය මත පදනම්ව බුද්ධ කාලය පසු ගණනය කර ඇති සම්මතයද? එසේත් නැත්නම්, මේ දෙකටම වෙනස් අනෙකුත් මූලාශ්‍රයකින් හෝ මතයකින් පෙන්වන වෙනත් වකවානුවක්ද?

(මතු සම්බන්ධයි)

Saturday, April 14, 2018

බෞද්ධ අනන්‍යතාවය (දෙවන කොටස)


ආසන්න වශයෙන් මෙයින් සියවස් විසිපහකට පමණ පෙරයැයි අප සිතන, එහෙත් හරියටම නොදන්නා කාලයක වත්මන් නැගෙනහිර ඉන්දියාව ආශ්‍රිතව බෞද්ධ අනන්‍යතාවයක් හැදුනේය. එයින් පසුව, මේ බෞද්ධ අනන්‍යතාවයේ විවිධ ප්‍රභේද හැදුනේය. ඒ ප්‍රභේද වලින් එක් ප්‍රභේදයක් අශෝක සමයේදී රාජ්‍ය අනුග්‍රහය යටතේ අශෝක අධිරාජ්‍යය පුරාත්, එහි ප්‍රත්‍යන්තයේ වූ ලංකාව ඇතුළු රටවල් වෙතත් ව්‍යාප්ත කෙරුණේය.

බෞද්ධ අනන්‍යතාවයේ පදනම වූයේ ගෞතම බුදුන්ගේ ඉගැන්වීම්ය. ගෞතම බුදුන් විසින් තමන්ගේ අදහස් ප්‍රචාරය කරන විට වත්මන් ඉන්දියාවේ ප්‍රමුඛ දැනුම් හා විශ්වාස පද්ධතිය චතුර්වේදය මත පදනම් වූවකි. චතුර්වේදය මත පදනම් වූ දැනුම ඒ වන විටද සහශ්‍ර ගණනක් තිස්සේ පරිණාමය වී තිබුනේය. මුලින්ම සිවුවේදය දැනුම් පද්ධතියක් ලෙස දියුණු වීමෙන් පසු දෙවනුව එයට එකතු වූ උපනිෂද් හෙවත් වේදාන්ත බුද්ධ කාලය වන විටද "පර්යේෂණ හරහා" දියුණු වෙමින් තිබුණු අතර මේ පර්යේෂණ බුද්ධ කාලයෙන් පසුවද තවත් සියවස් ගණනක් තිස්සේ දිගටම සිදු විය. මේ කාලයේදී උගතෙකු ලෙස සැලකුනේ වේද වේදාන්ත පරතෙරට දත් අයෙකි.

බුද්ධ කාලයේදී හා එයට ආසන්න කාලයේදී ජීවත් වූ උගතුන් අතර එවකට පැවති දැනුම් පද්ධතියෙහි ආධිපත්‍යය පිළිගැනීම හා අදාළව විවිධ බෙදීම් ඇති විය. ආස්තික නාස්තික බෙදීම එයින් එකකි. ආස්තිකයින් විසින් වේදයේ මූලික කරුණු බැහැර නොකරමින් පවතින තත්ත්වයන් සමඟ වඩා ගැලපෙන සේ දැනුම සංවර්ධනය කරද්දී නාස්තිකයින් විසින් එවකට පැවති දැනුමේ පාදක කරුණු පවා අභියෝගයට ලක් කරමින් අලුත් අදහස් ඉදිරිපත් කළේය.

වෛදික දැනුම ප්‍රධාන දැනුම වූ පසුබිමක ආගමක් ලෙස බුද්ධාගම දියුණු වෙද්දී එය මුල සිටම සිදු වී තිබෙන්නේ ඇතැම් මූලික වෛදික සංකල්ප අභියෝගයට ලක් කරමිනි. එහෙත්, ගෞතම බුදුන් යනු අදාළ කාලයේදී වෛදික දැනුමට අභියෝග කළ පළමුවැන්නා නොවේ. එවැනි තවත් බොහෝ අය සිටියේය. ඒ අතරින් එක් අයෙක් වූ ජෛන මහාවීර විසින් ප්‍රචලිත කළ අදහස් බුද්ධ කාලය වන විට වේගයෙන් ව්‍යාප්ත වෙමින් තිබුණේය.

මහාවීර වෙත වැඩි වශයෙන්ම ආකර්ෂණය වූයේ තත්කාලීන සමාජයේ උගත් පිරිස් අතරින් පැවති දැනුම අභියෝගයට ලක් කරන්නට බිය නොවූ අයගෙන් කොටසකි. පසුව බුදුන් වෙත වැඩි වශයෙන්ම ආකර්ෂණය වූයේද මේ සමාජ ස්ථරය තුළ සිටි පිරිසයි. ආගමක් ලෙස සැලකූ විට වත්මන් බුද්ධාගමේ දැකිය හැකි බොහෝ අංග එලෙස සකස් වීමට ජෛන ආගමෙහි සම්ප්‍රදායයෙන් විශාල බලපෑමක් වී තිබේ. ජෛන ආගමට මේ අංග ලැබෙන්නට ඇත්තේද එවකට පැවති කිසියම් සම්ප්‍රදායකින් හෝ කිහිපයකිනි.

බුද්ධාගමේ මූලික දෙයක් ලෙස බොහෝ දෙනෙකු විසින් සලකන පන්සිල් වලට බොහෝ ආසන්න මූලික පොරොන්දු පහක් (अहिंसासत्यमस्तेयब्रह्मचर्यापरिग्रहा) ජෛන ආගමෙහිද දැකිය හැකිය. ඒවා මෙසේය.
1. අහිංසා- පණ ඇති කිසිවෙකුට හෝ දෙයකට හිතාමතා කිසිදු හානියක් නොකිරීම
2. සත්‍ය- බොරු නොකීම
3. අස්තේය - සොරකම් නොකිරීම
4. බ්‍රහ්මචර්යා- කාමයන්හි නොඇලීම
5. අපරිග්‍රහ- අල්පේච්ඡතාව, අනවශ්‍ය භාණ්ඩ එකතු කර නොගැනීම

බෞද්ධ පන්සිල් වල ඇති එකවරම පෙනෙන වෙනස අපරිග්‍රහය හෙවත් අල්පේච්ඡතාව වෙනුවට රහමෙරින් වැලකීම ආදේශ වීමයි. එහෙත්, බෞද්ධ ඉගැන්වීම් වල හා සංස්කෘතියේද අල්පේච්ඡතාවයට විශාල වැදගත්කමක් ලැබේ. ඒ වෙනස හැරුණු විට ඉහත එක් එක් කරුණ වෙනම ගත්තත් බොහෝ විට ජෛනයින්ගේ සීමා බෞද්ධ සීමාවන්ට වඩා පුළුල්ය. උදාහරණයක් ලෙස බෞද්ධයින් සාමාන්‍යයෙන් ශාක යනු පණ ඇති දේ සේ නොසලකන නමුත් ජෛනයෝ එසේ සලකති. ඒ නිසා, සාමාන්‍ය ගිහි ජෛනයින් වුවද ශාකය නොමරා ආහාරයට ගත නොහැකි අල වර්ග හා ළූණු වර්ග ආහාරයට නොගනිති. එමෙන්ම ඇහැට නොපෙනෙන ඉතා කුඩා ජීවීන් ගැන පවා ජෛනයින් සංවේදීය. කෙසේ වුවත්, ජෛන දහමට අනුවද ප්‍රධාන වන්නේ ක්‍රියාව නොව සිතුවිල්ලයි. ඒ නිසා, මහාවීරගේ ඉගැන්වීම් අනුව ජෛනයෙකු විසින් කළ යුත්තේ තමන්ට හැකි පමණින් ඉහත පොරොන්දු රැකීමයි.

ක්‍රියාවට වඩා සිතුවිල්ල වැදගත් වන්නේය යන කරුණට බෞද්ධ ඉගැන්වීම් වල වැදගත් තැනක් ලැබේ. උදාහරණයක් ලෙස බෞද්ධ ඉගැන්වීම් අනුව ප්‍රාණඝාත අකුසලයක් සිදුවීමටනම් කරුණු පහක් ඉටුවිය යුතුය.

“පාණෝ භවේ පාණ සඤ්ඤි
වධක චිත්ත මුපක්කමො
තේන ජීවිතනාසොච
අංගා පඤ්ච වධස්සිමෙ”

1. පණ ඇති සතෙකු වීම
2. පණ ඇති සතෙකු බව දැන ගැනීම
3. මරණය සිදු කිරීමේ චේතනාව
4. මැරීම සඳහා උපක්‍රම යෙදීම
5. එම උපක්‍රම හේතුවෙන් මරණය සිදුවීම

ඉහත බෞද්ධ අදහස සැලකූ විට ගම්‍ය වන එක දෙයක් වන්නේ මෙහිදී මනසින් බාහිර යථාර්තයක් පවතින බව සලකා ඇති බවයි. පණ ඇති සතා සිටින්නේත්, එම පණ ඇති සතාගේ පණ නැසෙන්නේත් ඒ සැබෑ ලෝකයේය. ඒ නිසා, මරණ චේතනාව ඇතිව උපක්‍රම යෙදීමෙන් පසු මරණය සිදු වූ බව සිතා සිටියත් සතා "ඇත්තටම" මිය ගොස් නැත්නම් තමන් මරණයක් සිදු කළේය යන සිතුවිල්ල හේතුවෙන් ප්‍රාණඝාත අකුසලයක් සිදු නොවේ.

බමුණු දහමෙහි මූලික අංගයක් වූ මැවුම්වාදය ප්‍රතික්ෂේප කළ ජෛන හා බෞද්ධ අදහස් මුලින්ම ජනප්‍රිය වුණේ සමාජයේ ඉහළ ස්ථර වල සිටි පිරිස් අතරය. එහෙත්, මැවුම්වාදය ප්‍රතික්ෂේප කළ වහාම වර්ණ ක්‍රමයේ පදනමද බිඳ වැටෙන නිසා මේ ඉගැන්වීම් තුළ සමාජයේ පහළ ස්ථර වල සිටි අයට විශාල වාසියක් වූ බැවින්, දාර්ශනික නොවන ප්‍රායෝගික හේතුමත එවැනි පිරිස් අතරද මේ අලුත් "ආගම්" ක්‍රමයෙන් ජනප්‍රිය විය. සියවස් කිහිපයකට පසු වත්මන් ඉන්දියාවේ ඉස්ලාම් ආගම ව්‍යාප්ත වීමට මෙන්ම ඉතා ආසන්න කාලයකදී අම්බෙඩ්කාර් බෞද්ධයින් බිහිවීමටද හේතුවුණේත් මේ කරුණමය. මෙසේ ස්වභාවික ලෙසම ක්‍රමයෙන් ආගමක් ලෙස ව්‍යාප්ත වූ බෞද්ධාගම අශෝක කාලයේදී රාජ්‍ය අනුග්‍රහය යටතේ කිසියම් ආකාරයක ආධිපත්‍යයක් ලබා ගත්තේය.

අශෝක විසින් දේශපාලන උපක්‍රමයක් ලෙස බුද්ධාගම ව්‍යාප්ත කර ඇති බව පැහැදිලිය. බුද්ධාගම වැනි සියලු මිනිසුන් සමාන බව සලකන දහමක් යොදා ගනිමින් විවිධ අනන්‍යතා දරන මිනිසුන් එක් අනන්‍යතාවයක් තුළට ගොනු කර ගැනීම අපහසු දෙයක් නොවේ.

කිසියම් අධිරාජ්‍යයක් සාර්ථක ලෙස ව්‍යාප්ත කර පවත්වා ගැනීම සඳහා එහි ආරම්භක සංස්කෘතිය හා අලුතින් එකතු කර ගන්නා ප්‍රදේශ වල කලින් පැවති සංස්කෘතීන් අතර මනා සමතුලනයක් පැවතිය යුතුය. ආධිපත්‍යය පවත්වා ගැනීමට අවශ්‍ය තරමට අලුත් පොදු සංස්කෘතිය ආරෝපණය නොවන විටක මෙන්ම එය ඕනෑවට වඩා වැඩි බලයක් යොදවමින් සිදු කරන විටද සිදුවන්නේ අධිරාජ්‍යයක කොටස් ඉක්මණින් ගිලිහී යාමයි. ග්‍රීක හා රෝම අධිරාජ්‍ය වල මෙන්ම අශෝක අධිරාජ්‍යය තුළද මේ සමතුලනය මනාව දැකිය හැකිය.

අශෝක විසින් ඔහුගේ අධිරාජ්‍යයේ සංස්කෘතික විවිධත්වය නොසලකා හැර නැත. අශෝක සෙල්ලිපි පවා ලියා තිබෙන්නේ අදාළ ප්‍රදේශ වල වැසියන්ට තේරෙන භාෂාවකිනි. එසේ නැත්නම් භාෂා කිහිපයකිනි. ග්‍රීක් බස කතා කරන පිරිස් වැඩිපුර සිටින තැනක ග්‍රීක් සෙල්ලිපියකින් මිස ප්‍රාකෘත සෙල්ලිපියකින් වැඩක් නැත. එමෙන්ම, මේ සෙල්ලිපි වල ඇති බොහෝ ආචාර ධාර්මික කරුණුද බෞද්ධ හෝ අබෞද්ධ බොහෝ දෙනෙකුට එකඟ විය හැකි පොදු කරුණු මිස බෞද්ධයෙකුට පමණක් පිළිගත හැකි දේ නොවේ. අශෝක ධර්මය ලෙස හැඳින්වෙන්නේ මෙවැනි පොදු ආචාර ධාර්මික කරුණුය.

අශෝක කාලය වෙද්දී බෞද්ධ අනන්‍යතාවය ලංකාවට නුහුරු දෙයක් වන්නට හේතුවක් නැතත් එය වේගයෙන් ව්‍යාප්ත වී රටේ ප්‍රධාන අනන්‍යතාවය බවට පත් වී තිබෙන්නේ අශෝක කාලයේදීය. එය දැනටත් ලංකාවේ වැඩි දෙනෙකුගේ ප්‍රමුඛ අනන්‍යතාවයකි. එහෙත්, අශෝකගේ කාලයෙන් සියවස් කිහිපයකට පසුව වත්මන් ඉන්දියාව තුළ බෞද්ධ අනන්‍යතාවය දියාරු වී ගොස් බමුණු දහම නැවත ඉස්මතු විය.

බෞද්ධ, ජෛන හෝ වෙනත් එවැනි ඉගැන්වීම් කිසිවකට වත්මන් ඉන්දියාවේ රාජ්‍ය තුළ ජීවත් වූ වැසියන්ගේ වර්ණ අනන්‍යතා මුළුමනින්ම මකා දමන්නට නොහැකි විය. ඒ නිසා, බෞද්ධ ඉගැන්වීම් තුළ වර්ණ ක්‍රමය ප්‍රතික්ෂේප වුවත් බොහෝ (ගිහි) බෞද්ධයන් විසින් මුල සිටම තමන්ගේ වර්ණ අනන්‍යතාවන්ද එලෙසම පවත්වා ගන්නට ඇත. එවිට එක්කෝ කලක් යද්දී බෞද්ධ අනන්‍යතාව තුළ මේ වර්ණ අනන්‍යතා දිය වී යා යුතුය. එසේ නැත්නම්, වර්ණ ධුරාවලියේ ඉහළින් සිටින කණ්ඩායම් වල ආධිපත්‍යය බෞද්ධ සමාජය තුළද පිළිගැනීමට ලක්විය යුතුය. සිදු වී ඇති බව පෙනෙන්නේ මෙයින් දෙවැන්නයි.

වර්ණ ක්‍රමය නැවත පිළිගැනීමට ලක් වන විට මැවුම්වාදයද නැවත කරලියට පැමිණේ. වර්ණ ක්‍රමයේ පදනමම මැවුම්වාදය බැවිනි. එවිට බෞද්ධ ඉගැන්වීම් සමඟ ගැටුමක් ඇති වේ. නමුත්, දාර්ශනික පදනමකින් බෞද්ධ ඉගැන්වීම් දෙස බලන අයට මිස ආගමක් සේ බුද්ධාගම පිළිපදින අයට මෙය විශාල ප්‍රශ්නයක් වන්නේ නැත. අශෝක කාලයේදී අලුතින් බෞද්ධයින් වූ අතිමහත් පිරිසක් අයත් වන්නේ ඉහත දෙවන කාණ්ඩයටය.

බමුණු ආගම ඉන්දියාව තුළ නැවත හිස ඔසොවද්දී ඉන්දියාවේ බෞද්ධ අනන්‍යතාවය එ තුළ දිය වී ගිය අතර බුද්ධාගමේ අංග බමුණු ආගම තුළට අවශෝෂණය විය. බුදුන් විෂ්ණුගේ තවත් අවතාරයක් බවට පත් විය.

දෙවන පෑතිස් සමයේ බුද්ධාගම ලංකාවේ රාජ්‍යාගම වීමෙන් පසුව ලංකාවේ සමාජයේ සිදුවූයේයැයි සිතිය හැකි ප්‍රධානම වෙනස වන්නේ යක්ෂයින්ට නාගයින් සමඟ එක් විය හැකි පොදු අනන්‍යතාවයක් ඇති වීමයි. ප්‍රබල ආගමික අනන්‍යතාවයක් නොතිබුණු යක්ෂයින්ට බමුණු සංස්කෘතියෙහි සිටි නාගයින්ගේ සංස්කෘතිය තුළට දෙවන පන්තියේ පුරවැසියන් ලෙස ඇතුළු වනවාට වඩා පහසුවෙන් බෞද්ධයින් වූ නාගයින් සමඟ සමාන මිනිසුන් සේ එක්වීම පහසු වන්නට ඇත. මේ සමඟම නාගයින්ගේ සංස්කෘතිය තුළ යක්ෂයින්ගේ ප්‍රතිශතය වේගයෙන් ඉහළ යන්නට ඇති අතර සංඛ්‍යාත්මකව නාගයින් ගණන ඉක්මවන්නටද ඇත.

නීති නිඝන්ටුව අනුව ලංකාවේ ගොවිගම කුලය හැදී තිබෙන්නේ දඹදිවෙන් ආ කැත්, බමුණු හා වෙළඳ කුල තුනෙහි සම්මිශ්‍රනයෙනි. විශාල යක්ෂයින් පිරිසක් බෞද්ධ අනන්‍යතාවය මුල් කර ගනිමින් නාගයින්ගේ රාජ්‍යයට එකතු වීමෙන් පසුව සංක්‍රමණිකයින්ගෙන් පැවත එන නාගයින්ට තවදුරටත්  කැත්, බමුණු හා වෙළඳ ආදී ලෙස බෙදී සිටීම අපහසු වන්නට ඇත.

සංක්‍රමණිකයින් විසින් ඉන්දියාවෙන් රැගෙන විත් පරම්පරා ගණනක් තිස්සේ පවත්වා ගන්නට ඇති වර්ණ අනන්‍යතා බෞද්ධ අන්‍යතාවය තුළ දිය වී ගොස් ඇතත් එය සම්පූර්ණයෙන්ම දියවී යනු වෙනුවට සිදු වී තිබෙන්නේ කුල ක්‍රමයක් බවට රූපාන්තරණය වීමයි.

ඉන්දියාවේදී සිදු වූවාක් මෙන්, ලංකාවේ බෞද්ධ අනන්‍යතාවය ආපසු හරවන්නට තරම් ප්‍රබල ආගමික අනන්‍යතාවයක් යක්ෂයින්ට තිබුණේ නැත. එවැනි උරුමයක් තිබුණු නාගයින්ට වර්ණ ධුරාවලියේ තමන්ගේ ස්ථාන ආරක්ෂා කර ගනිමින් යක්ෂයින්ව ඊට පහළින් ස්ථානගත කරන්නට තරම් හැකියාවක්ද තිබුණේ නැත. ඒ නිසා, ඉන්දියාවේ රැල්ල අනුව ලංකාවේ බෞද්ධ අනන්‍යතාවය නැති වුණේ නැත.

කෙසේ වුවත්, ඉන්දියාවේ නාගයින් හා ලංකාවේ නාගයින් අතර සියවස් ගණනාවක් තිස්සේ පැවති, පසුව ආතතියට ලක් වන්නට ඇති සංස්කෘතික සබඳතා මේ වන විටද පැවතෙන්නට ඇත. ඒ අනුව, ආවාහ විවාහ, යුද්ධ හෝ වෙළඳාම් හරහා ලංකාවට සංක්‍රමණය වූ බමුණු දහම පිළිගත් නාගයින් ලංකාවේදී බෞද්ධ නාගයින් බවට පත් වන්නට ඇත.

(මතු සම්බන්ධයි)

ඔබ සැමට සුබ අලුත් අවුරුද්දක්!

Friday, April 6, 2018

බෞද්ධ අනන්‍යතාවය (පළමු කොටස)


සිංහල අනන්‍යතාවයක් තිබෙන බොහෝ දෙනෙකුට බෞද්ධ අනන්‍යතාවයක්ද තිබේ. එහෙත්, බෞද්ධ අනන්‍යතාවයක් තිබෙන අය අතරින් සිංහල අනන්‍යතාවයක් තිබෙන පිරිස සුළු ප්‍රතිශතයකි. බෞද්ධ අනන්‍යතාවයක් තිබෙන අය වැඩි වශයෙන්ම දකුණු හා අග්නිදිග ආසියා කලාපයේත්, සුළු වශයෙන් අනෙක් රටවලත් විසිරී සිටිති.

බෞද්ධ අනන්‍යතාවයට සියවස් විසිහයක පමණ ඉතිහාසයක් තිබේ. බුද්ධ කාලයට පෙරද බෞද්ධයන් සිටියා විය හැකි වුවත් බෞද්ධ අනන්‍යතාවයක් කියා දෙයක් අඛණ්ඩව හා දෘශ්‍යමානව දැකිය හැක්කේ සිද්ධාර්ථ ගෞතමයන්ගේ කාලයෙන් පසුවය. බුද්ධ කාලය යන්නද තරමක් මතභේදාත්මක කරුණක් වුවත් අප මෙහිදී බුද්ධ කාලය ලෙස සලකන්නේ ශ්‍රී ලාංකික වංශකතා මූලාශ්‍ර අනුව එසේ සැලකෙන කාලය හෝ ආසන්න කාලයකි.

බෞද්ධ අනන්‍යතාවය කියා කියන විටම එහි අවුලක් තිබේ. ගෞතම බුදුන්ගේ දේශනා වල හරය වුනේම මම යන අනන්‍යතාවය ඇතුළු සියලුම අනන්‍යතා පරිකල්පන පමණක් බව පැහැදිලි කිරීමයි. එහෙත්, අවසාන වශයෙන් බුදුන්ගේ ඉගැන්වීම මත පාදක වූ බෞද්ධ අනන්‍යතාවයක් කියා දෙයක් හැදුණේය.

හැකි තරම් වැඩි පිරිසක් බෞද්ධයින් බවට පත් කරමින් "බුද්ධාගම" ඉන්දියාවේ ප්‍රධානම ආගම බවට පත් කිරීම ගෞතම බුදුන්ගේ ඉලක්කයක් වුණේ නැත. සිය ජීවිත කාලය තුළ ගෞතම බුදුන් විසින් මුල් තැන දුන්නේ තමන්ගේ ඉගැන්වීම් අවබෝධ කරගත හැකි තරම් බුද්ධි මට්ටමක් ඇති බව පෙනෙන පුද්ගලයින් සංඝ ශාසනයට ඇතුළත් කර ගනිමින් සංඝ ශාසනය පුළුල් කිරීමටය. සංඝ අනන්‍යතාවයට පිටින් පුළුල් බෞද්ධ අනන්‍යතාවයක් ඇති වීම එක්තරා ආකාරයක අතුරු ඵලයකි.

බුද්ධ කාලීන භාරතය වර්ණ අනුව බෙදී තිබුණු එකකි. නමුත්, ගෞතම බුදුන් විසින් මුල සිටම සංඝ ශාසනය තුළට පිරිස් ඇතුළු කර ගනිද්දී වර්ණ ක්‍රමය නොසලකා හැරියා පමණක් නොව පදනමක් නැති දෙයක් ලෙස සලකමින් වර්ණ ක්‍රමයේ පදනමට පහර ගැසීමට පවා ඉදිරිපත් විය. එවැනි පදනමක පුළුල් වුණු සඟ සසුන තුළ සුනීත හා සෝපාක වැනි ශුද්‍ර අනන්‍යතාවයක් තිබුණු අය කිහිප දෙනෙක් ගැන කතා කෙරුණත් වැඩිපුර කතා කෙරෙන්නේ ක්ෂත්‍රිය, බ්‍රාහ්මණ හෝ වෛශ්‍ය අනන්‍යතාවයක් තිබුණු අය ගැනය. මෙහිදී, සඟ සසුනට ඇතුළු වීමෙන් පසු මේ අය තමන්ගේ මුල් වර්ණ අනන්‍යතා වලින් මිදෙන්නට ඇති බව නොවැදගත් කරුණක් වන්නේ ඒ අනන්‍යතාවන්ට කවුරු විසින් හෝ දිගින් දිගටම වැදගත් තැනක් දී ඇති බැවිනි.

බුද්ධ කාලීන භාරතයේ දේශපාලන ආධිපත්‍යය ක්‍ෂත්‍රියයන් අතේත්, දැනුම් ආධිපත්‍යය බ්‍රාහ්මණයින් අතේත්, ආර්ථික අධිපත්‍යය වෛශ්‍යයන් අතේත් තිබුණු බැවින් මේ කණ්ඩායම් තුනටම කිසියම් ආකාරයක බලයක් තිබුණේය. එවැනි බලයක් නොතිබුණේ ශුද්‍රයන්ට පමණි. බුද්ධ කාලයට සහශ්‍ර ගණනකට පෙර ආර්ය හා අනාර්ය සංස්කෘතීන් සම්මිශ්‍රණය වීමේදී ආර්යයන් බොහෝ විට එකතු වන්නට ඇත්තේ කැත්, බමුණු හෝ වෙළඳ අනන්‍යතාවයක් තුළටය. ශුද්‍ර ලෙස පොදුවේ හැඳින්වුණු පහත් කුල ගණනාවක් වෙත තල්ලු කෙරෙන්නට ඇත්තේ අනාර්යයන්ය.

බුද්ධ කාලීන සඟ සසුන තුළ කැත්, බමුණු හා වෙළඳ අනන්‍යතා තිබුණු අය වැඩිපුර සිටින්නට ඇත්තේ බුදු සසුන තුළ එම අනන්‍යතා දරන අයට විශේෂ වැදගත්කමක් ලැබුණු නිසා නොවේ. ගෞතම බුදුන්ගේ ඉගැන්වීම් තේරුම් ගත හැකි පිරිස් සොයා යන ගමනේදී, කිසියම් හෝ සමාජ ආර්ථික බලයක් තිබුණු පවුල් වලින් එවැනි පිරිස් වැඩියෙන් හමුවන්නට ඇති බැවිනි. අනෙක් අතට තමන් අකැමැති ශුද්‍ර අනන්‍යතාවයෙන් බැහැර වීමේ අරමුණින් සඟ සසුනට එකතු වූ නමුත් සඟ සසුන තුළ ප්‍රධාන චරිත නොවූ බැවින් කොහේවත් නම නොකියවෙන සැලකිය යුතු පිරිසක්ද නොසිටියා විය නොහැකිය.

බුද්ධ කාලයේදී පවා වත්මන් ඉන්දියාවේ නැගෙනහිර පෙදෙසට පමණක් සීමා වූ ප්‍රාදේශීය ආගමක් වූ බුද්ධාගම ලෝක ආගමක් බවට පත් වීමට ලොකුම දායකත්වය ලැබුණේ අශෝක රජුගෙනි. සඟ සසුන ව්‍යාප්ත කිරීම වෙනුවට හෝ එයට සමාන්තරව බෞද්ධ අනන්‍යතාවයක් ඇති පිරිස් ව්‍යාප්ත කිරීම හා ඔවුන් මේ අනන්‍යතාවය යටතේ එකතු කිරීම ධර්මාශෝකගේ දේශපාලන ව්‍යාපෘතියේ ප්‍රධාන අංගයක් විය.

බෞද්ධ අනන්‍යතාවය යනුද සැබෑවටම ලිහිල්ව බැඳුණු බෞද්ධ අනන්‍යතා ගණනාවකි. බුද්ධ කාලයේදීම වෙනත් බුද්ධාගම් යෝජනා වූ අතර ධර්මාශෝක කාලය වන විටත් බුද්ධාගම් ගණනාවක් තිබුණේය. මේ විවිධ බුද්ධාගම් අතරින් එක් බුද්ධාගමකට ධර්මාශෝක රජුගේ රාජ්‍ය අනුග්‍රහය ලැබුණේය. ඇතැම් අය අශෝක බුද්ධාගම අශෝක ධර්මය ලෙසද හඳුන්වති. අශෝක ධර්මය ලෙස හැඳින්වෙන දෙය නිවන් අරමුණු කරගත් ලෝකෝත්තර දෙයක් පමණක් නොවේ. වඩා පුළුල් පැකේජයකි. ආගමකි. දෙවනපෑතිස් සමයේදී ලංකාවට පැමිණියේද මේ සම්පූර්ණ පැකේජයයි.

අශෝක කාලයේදී ලංකාවට බුද්ධාගම පැමිණීමෙන් පසුව ලංකාවේ ඉතිහාසය ගැනත්, ඊට පෙර බුද්ධ කාලයේ සිට අශෝක කාලය දක්වා මගධයේ රාජ්‍ය හා ශාසන ඉතිහාසය ගැනත් සෑහෙන තරම් පුළුල් විස්තරයක් වංශකතා වල තිබේ. කවර අයුරකින් බැලුවත් මහාවංශය යනු ලංකාවේ ඉතිහාසය පිළිබඳව තිබෙන හොඳම මූලාශ්‍රයයි. ඒ නිසා, මහාවංශයේ ඇති කරුණු බැහැර කරන්නටනම් ඊට වඩා ප්‍රබල, පිළිගත හැකි සාක්ෂි හමු විය යුතුය.

මහා වංශය වැනි වසර සියවස් පහළොවක් පරම්පරාවෙන් පරම්පරාවට සම්ප්‍රේෂණය වූ ලේඛණයක ඇති කරුණු කාලයත් සමඟ ක්‍රමයෙන් වෙනස් විය හැකිය. මහාවංශය රචනා කරන විට ඒ සඳහා පාදක කරගෙන ඇති ලිඛිත හා අලිඛිත මූලාශ්‍රද මේ අයුරින්ම වෙනස් විය හැකිය. එහෙත්, ශිලා ලේඛණ වැනි පුරා විද්‍යාත්මක සාධක කාලයත් සමඟ එසේ වෙනස් නොවන නිසා වඩා විශ්වාසනීයය. මේ පදනම මත, වත්මන් ඉන්දියාව, පකිස්ථානය, ඇෆ්ඝනිස්තානය හා නේපාලය ආවරණය වන විශාල ප්‍රදේශයක පැතිර ඇති අශෝක යුගයේ සෙල්ලිපි, ටැම්ලිපි ඇතුළු ලේඛණ වල භාෂා ගණනාවකින් ලියා ඇති තොරතුරු අදාළ යුගය පිළිබඳ වඩා විස්වාශනීය තොරතුරු සේ සැලකිය හැකිය.

මේ අශෝක ලේඛණ වල ඇති තොරතුරු මහා වංශයේ ඇති තොරතුරු සමඟ මෙන්ම පැරණි ග්‍රීක මූලාශ්‍ර සමඟද වැඩි අපහසුවකින් තොරව ගැලපිය හැකිය. භාෂා ව්‍යවහාරයන්හි ප්‍රාදේශීය වෙනස්කම් ඇතත්, අශෝක රාජ්‍යයේ බටහිර හා වයඹ සීමාවන්හි ඇති ලේඛණ හැරුණු විට අනෙක් ලේඛණ බොහොමයක් ලියා ඇත්තේ ප්‍රාකෘත බසිනි. බ්‍රාහ්මී අකුරෙනි.


කිසියම් භාෂාවක වචන හා අක්ෂර මාලාව යනු එකිනෙකට වෙනස් කරුණු දෙකකි. ඉන්දියාවේ භාවිතා වන හින්දි බසත්, පකිස්ථානයේ උර්දු බසත් බොහෝ දුරට එකම බසකි. එහෙත්, හින්දි ලියන්නේ දේවනාගරී අකුරෙනි. උර්දු ලියන්නේ අරාබි අකුරෙනි. කලක් අරාබි අකුරින් ලියූ මැලේ බස දැන් ලියන්නේ රෝමන් (ඉංග්‍රීසි) අකුරු වලිනි. කලක් ටිබෙට් අකුරින් ලියූ මොන්ගෝලියන් බස දැන් ලියන්නේ රුසියන් අකුරෙනි. මේ අයුරින්ම, වත්මන් පකිස්ථානයේ හා ඇෆ්ඝනිස්ථානයේ ඇති අශෝක ලේඛණ වල භාෂාව ප්‍රාකෘතම වුවත් ඒවා ලියා තිබෙන්නේ බ්‍රාහ්මී අකුරෙන් නොව ඛරෝස්ති අකුරෙනි. එහෙත්, මේ ගාන්ධාර ප්‍රාකෘත බස, සුළු වෙනස්කම් හැරුණු විට, එවකට නැගෙනහිර ඉන්දියාවේ භාවිතා වූ මාගධී ප්‍රාකෘත බසමය.

ප්‍රාකෘත ලේඛණ බ්‍රාහ්මී නොවන අක්ෂර භාවිතා කොට ලියා ඇතිවාක් මෙන්ම ප්‍රාකෘත නොවන වෙනත් භාෂා ලිවීමට බ්‍රාහ්මී අක්ෂර භාවිතා කිරීමද සිදුවී තිබේ. දකුණු ඉන්දියාවේ දෙමළ සෙල්ලිපි උදාහරණයි. කලක් දකුණු ඉන්දියාවේද ප්‍රාකෘත බස භාවිතා වී ඇතත් පසුව ප්‍රාකෘත වෙනුවට දෙමළ ආදේශ වී තිබේ. එහෙත්, අක්ෂර මාලාව බ්‍රාහ්මීමය.

දශක දෙක තුනකට පෙර අනුරාධපුරයේ සිදු කළ කැණීම් වලින් හමු වී ඇති මැටි බඳුන් වල ඇති බ්‍රාහ්මී අකුරු අශෝක කාලයට වඩා සියවස් දෙක තුනක් පමණ පැරණිය. ඒවායේ භාෂාව ප්‍රාකෘත භාෂාවයි. මේ මැටි බඳුන් වල බොහෝ විට ලියා තිබෙන්නේ අයිතිකරුගේ නම වැනි කෙටි වචනයක් හෝ දෙකක් පමණක් වුවත් අදාළ වචන දෙමළ වචන නොවන බව හඳුනාගත හැකිය. මේ ප්‍රාකෘත ප්‍රභේදය අශෝක ලේඛණ වල ඇති මාගධී ප්‍රාකෘතයට සමානය.

ඉහත මැටි බඳුන් වල දැකිය හැකි බ්‍රාහ්මී අකුරු නිසා මගේ පෙර ලිපියේ යෝජනා කර ඇති ප්‍රවාදය හෝ මහාවංශයේ ඇති කරුණු අභියෝගයට ලක් වන්නේ නැත. අනුරාධපුරයේ කැණීම් වලින් තහවුරු වන අශෝක යුගයට පෙරද අනුරාධපුරය නගරයක් ලෙස සංවර්ධනය වී තිබුණු බව, එම නගරය ආශ්‍රිතව ජාත්‍යන්තර වෙළඳාම් හා සංක්‍රමණ සිදු වූ බව මෙන්ම වත්මන් නැගෙනහිර ඉන්දියාව හා ලංකාව අතර සංස්කෘතික සබඳතා තිබුණු බව මහා වංශයේ තොරතුරු වලින්ද සනාථ වේ.

ඇත්ත වශයෙන්ම අනුරාධපුර කැණීම් වල සොයා ගැනීම් මා යෝජනා කරන ප්‍රවාදය තවත් තහවුරු කරයි. එයින් පෙනෙන්නේ විජයාගමනය යනු ඒ කාලයේ සිදු වූ සංක්‍රමණ රැල්ලක් තුළ සිදු වූ තවත් එක් සංක්‍රමණයක් මිස අහම්බයක් නොවන බවයි. බුද්ධ කාලයටත් සියවස් දෙක තුනක පමණ පෙර සිටම ලංකාවට සංක්‍රමණය වූ ආර්ය සංස්කෘතියෙහි සිටි නාගයින්ගෙන් කොටසක් බුද්ධ කාලය වන විටත් දේශීය නාගයින් ලෙස ලංකාව සිය වාස භූමිය කරගෙන සිටින්නට ඇත.

බුද්ධ කාලීන භාරතයේ සම්මත අධ්‍යාපන ක්‍රමයේ පදනම වූ චතුර්වේදයේ ඉගැන්වීම් වලට අභියෝග කර බෞද්ධයන් වන්නට ඇත්තේ අවදානමක් ගන්නට කැමති අයයි. අවදානම් ගන්නට අකැමැති අයෙකු මැවුම්කරුවෙකුගේ වචනයට පිටින් යන්නට තරම් දිරිමත් වන්නට තිබෙන්නේ අඩු ඉඩකි. එමෙන්ම, සිය ගම්බිම් අතහැර නොදන්නා රටකට සංක්‍රමණය වන්නට හිතන්නේද අවදානම් ගන්නට බය නැති අයයි. ඒ නිසා, බුද්ධ කාලය ආසන්නයේ නැගෙනහිර ඉන්දියාවෙන් ලංකාවට සංක්‍රමණය වූ පිරිස් අතර වේදයට අභියෝග කරන්නට බය නැති, බුදුන්ගේ ඉගැන්වීම් පිළිගත් අය නොසිටින්නට ඉඩක් නැත.

ගෞතම බුදුන්ටත් පෙර වේදයේ ඉගැන්වීම් වලට අභියෝග කළ අනෙක් ශාස්තෘවරයා මහාවීරයන්ය. බුදු දහම මගධයේ ව්‍යාප්ත වන විටත්, පවතින තත්ත්වයට අභියෝග කරන්නට බිය නැති බොහෝ දෙනෙකු මහාවීරයන්ගේ අනුගාමිකයෝව සිටියහ. ඒ නිසා, අදාළ කාලයේ නැගෙනහිර ඉන්දියාවෙන් ලංකාවට සංක්‍රමණය වූ පිරිස් අතර මහාවීරගේ ඉගැන්වීම් පිළිගත් අයද සැලකිය යුතු ප්‍රමාණයක් නොසිටින්නට ඉඩක් නැත.

අශෝක විසින් බුදුදහම ප්‍රවර්ධනය කරන තුරු මගධයේද ජෛන ආගම ප්‍රධාන ආගමක් විය. අශෝක පවා මුලින්ම ජෛනයෙකි. අශෝකගේ සීයා වූ චන්ද්‍රගුප්ත මයුරයන් මියගියේද ජෛන ආගමික පිළිවෙත් අනුව සිහසුන හැර ගොස් නිරාහාරව සිටියදීය. දෙවන පෑතිස් සමයට පෙර ලංකාවේද (මා හිතන පරිදි සංක්‍රමනික හෝ සංක්‍රමණිකයින්ගෙන් පැවත එන  නාගයින් අතර) ජෛන ආගම ව්‍යාප්තව තිබී ඇති බවට මහා වංශය සාක්ෂි දරයි. පහතින් ඇත්තේ පණ්ඩුකාභය රජ සමයේ අනුරාධපුරයේ ජෛන ආගම ව්‍යාප්තව තිබුණු ආකාරයයි.

"එම සොහොනට පෙරදිග රජතෙමේ ජොතිය නිගණ්ඨයාගේ ගෙය කරවී. එම පෙදෙස ගිරිනම් නිගණ්ඨතෙමේද නානා පාෂාණ්ඩයෝද බොහෝ ශ්‍රමනයෝද විසූහ. එසේම රජතෙමේ කුම්භාණ්ඩ නම් නිගණ්ඨයා පිණිස දෙවොලක් කරවී. ඒ දෙවොල එනම් විය."

වේදය බැහැර කර සිටින ජෛන ආගමිකයෙකු බෞද්ධයෙකු කිරීම වේදය පිළිගන්නා බමුණෙකු බෞද්ධයෙකු කරනවාට වඩා පහසුය. සැලකිය යුතු ජෛන ආගමිකයින් පිරිසක් හා කිසියම් බෞද්ධයින් පිරිසක් සිටින තැනක බුද්ධාගමට රාජ්‍ය අනුග්‍රහය ලැබුණු විට එය ඉතා වේගයෙන් ව්‍යාප්ත වන්නට වැඩි ඉඩකඩක් තිබේ. එවැනි ජන සමූහයක් සමඟ බැහැර සිටින ප්‍රබල ආගමක් නොඅදහන සංස්කෘතියක පිරිස් හෙමින් සම්මිශ්‍රණය වන විට එවැන්නන්ද ක්‍රමයෙන් බෞද්ධයෙන් වීම අපේක්ෂා කළ හැකි දෙයකි. දෙවනපෑතිස් යුගයෙන් පසුව ලංකාවේ සිදුවන්නට ඇත්තේ මීට ආසන්න දෙයකි.

(මතු සම්බන්ධයි)

Tuesday, March 20, 2018

මගේ දරුවන්ගේ අනන්‍යතා


මගෙන් මගේ දරුවන් වෙත ලැබෙන දෑ අතර "සිංහල", "බෞද්ධ" හා "ශ්‍රී ලාංකික" වැනි අනන්‍යතාද වේ. එහෙත්, එයින් අදහස් වන්නේ මේ අනන්‍යතාවන්ට ඔවුන් තබන බර මා ඒවාට තබන බරට සමාන වන බව නොවේ. මා උගත් ලංකාවේ පාසැල් හෝ ලංකාවේ සරසවි හා අදාළ අනන්‍යතාවයන් වල ඔවුන්ට කිසිදු වැදගම්මක් නැත. ලංකාවේ මගේ (මගේ පියාගේ) මුල් ගම් ප්‍රදේශය හෝ කුලය වැනි දෙයක් සම්බන්ධ වූ අනන්‍යතාවන් ඔවුන්ට අඩු වශයෙන් අවබෝධ කර ගත හැකි වේද යන්නත් සැක සහිතය. පියෙකුට වුවත් දරුවෙකු හිතන පතන ආකාරය හරියටම දැනගත හැකි ක්‍රමයක් නැත. දරුවන්ද ඇතුළු වෙනකෙකු සිතන ආකාරය ගැන තවෙකෙකුට තිබෙන්නේ දළ අදහසක් පමණි.

මා හිතන හැටියට "සිංහල", "බෞද්ධ" හෝ "ශ්‍රී ලාංකික" වැනි අනන්‍යතාවයකට මගේ දරුවෝ මා තරම් බරක් නොතබති. එයට හේතු අපැහැදිලි නැත. මේ අනන්‍යතා ඔවුන්ගෙන් ඔවුන්ගේ දරුවන්ටද උරුම වනු ඇති නමුත් ඔවුන් ඒ අනන්‍යතා වෙනුවෙන් බර තබනු ඇත්තේ ඊටත් අඩුවෙනි. ඇතැම් විට මේ අනන්‍යතා ඔවුන්ට කිසිදු වැදගම්මක් නැති දේ වන්නටත් පුළුවන.

බොහෝ සංක්‍රමණිකයින් විසින් තමන්ගේ මුල් රටවලින් ඇමරිකාවට රැගෙන එන ජාතික, ආගමික හෝ වෙනත් අනන්‍යතාවන් වලට ඇති වැදගත්කම පරම්පරා දෙක තුනක් යද්දී ක්‍රමයෙන් ක්ෂය වී යයි. එය එසේ වතුදු, ඇමරිකාව තුළ "සිංහල" හෝ "ශ්‍රී ලාංකික" වැනි අනන්‍යතාවයක අඛණ්ඩ පැවැත්ම සඳහා ඉහත කරුණ අනිවාර්ය බාධාවක් නොවේ. ඇමරිකාවට සංක්‍රමණය වන "සිංහල" හෝ "ශ්‍රී ලාංකික" අනන්‍යතා ඇති අයගේ දරු පරම්පරා තුළ එවැනි අනන්‍යතා දියාරු වී ගියත්, සංක්‍රමණික ප්‍රවාහ දිගින් දිගටම පවතින්නේනම් ඇමරිකාව තුළ "සිංහල" හෝ "ශ්‍රී ලාංකික" වැනි අනන්‍යතා වලට කාලයක් අඛණ්ඩව පැවතිය හැකිය. එහෙත්, එවැනි සංක්‍රමණික ප්‍රවාහ නැවතුනොත් එවැනි අනන්‍යතාවකට පරම්පරා දෙක තුනකින් පසු ලැබෙන්නේ නොවැදගත් තැනකි.

"ඇමරිකන්" අනන්‍යතාවයට තිබෙන්නේ සියවස් දෙකහමාරක පමණ ඉතිහාසයකි. ඊට පෙර "ඇමරිකන්" අනන්‍යතාවයක් කියා දෙයක් තිබුණේ නැත. ඇමරිකාවට "ඉංග්‍රීසි", "ප්‍රංශ", "ජර්මන්", "ඉතාලි" ආදී අනන්‍යතා තිබුණු අය මිස "ඇමරිකන්" අනන්‍යතාවයක් තිබුණු අය වෙනත් කොහෙන්වත් පැමිණියේ නැත. "ඇමරිකන්" අන්‍යතාවය වත්මන් ඇමරිකා එක්සත් ජනපදයේ නැගෙනහිර වෙරළබඩ ප්‍රදේශ වල බිහි වී ක්‍රමයෙන් ව්‍යාප්ත වූවකි.

"ඇමරිකන්" අන්‍යතාවයට පසුකාලීනව තනිකරම "ඇමරිකන්" ලෙස සැලකිය හැකි විවිධ අංග එකතු වී ඇතත් අඩු වශයෙන් ආරම්භයේදී එය "ඉංග්‍රීසි", "ප්‍රංශ", "ජර්මන්", "ඉතාලි" ආදී වෙනත් අනන්‍යතා වල මුසුවක් වන්නට ඇත. මුල් කාලයේදී ජර්මනිය වැනි වෙනත් යුරෝපීය රටකින් පැමිණි අයෙකු සිය "ඇමරිකන්" හා "ජර්මන්" අනන්‍යතාවන් එක වර දරන්නට ඇති අතර "ජර්මන්" අනන්‍යතාව සඳහා ඔවුන් තැබූ බර ක්‍රමයෙන් අඩු වී  "ඇමරිකන්" අනන්‍යතාව සඳහා වූ බර වැඩි වන්නට ඇත. එය එසේ සිදුවෙද්දී මුලින් "ජර්මානුවන්" වූ බොහෝ අය පසුව "ජර්මන් ඇමරිකානුවන්" වන්නට ඇති අතර "ජර්මන් ඇමරිකානුවන්" ලෙස ඉපදුණු අය හෝ ඔවුන්ගේ දරුවන් පසුව "ඇමරිකානුවන්" බවට පත් වන්නට ඇත. මේ වන විට, යුරෝපයෙන් ඇමරිකාවට සංක්‍රමණය වූවන්ගෙන් පැවතෙන්නන් ඉතා විශේෂ අවස්ථාවකදී හැර තමන් "ජර්මානු ඇමරිකානුවෙකු" හෝ "අයිරිෂ් ඇමරිකානුවෙකු" බව කියන්නේ නැත.

"ඇමරිකන්" අනන්‍යතාවය මුලින්ම හැදුණේ වෙනත් සංස්කෘතීන් ගණනාවක් මිශ්‍ර වීමෙන් වුවත් මේ "වෙනත්" සංස්කෘතීන් අතර ආසියානු සංස්කෘතීන් නොතිබුණු තරම්ය. එහෙත්, මේ වන විට "ඇමරිකන්" සංස්කෘතියට "චීන", "ජපන්", "ඉන්දියන්", "තායි", "වියට්නාම්", "පිලිපීන" ආදී වෙනත් ආසියානු අනන්‍යතාවන්ගේ ලක්ෂණ මෙන්ම "ශ්‍රී ලාංකික" හා "සිංහල" වැනි අනන්‍යතාවන්ගේ ලක්ෂණ පවා එකතු වෙමින් පවතී. බුද්ධ කාලයේ ඊසානදිග ඉන්දියාවේ වැසි කාලයට ඇමරිකාවේ පිහිටි සිංහල බෞද්ධ පන්සල් වල පැවැත්වෙන වස් පින්කම් වලදී ජාතික ඇඳුම් ඇඳ, කුරහන් සාටක පැළඳගෙන හෝ ඔසරි ඇඳගෙන පෙරහැර වල ගමන් කරනු දැකිය හැක්කේ ශ්‍රී ලාංකික සම්භවයක් ඇති ඇමරිකානුවන් පමණක් නොවේ. අමාරුවෙන් වචන එකතු කරමින් සිංහල කතා කරන සුදු ඇමරිකානුවෙකු ඇමරිකාවේ පිහිටි ලංකාවේ පන්සලකදී ඉඳහිට හෝ හමුවිය හැකිය.

ඉහත කී ආකාරයේ දේ ඉඳහිට සිදුවන අහඹු සිදුවීම් පමණක් බවත්, බොහෝ විට සිදුවන්නේ ලංකාවෙන් ඇමරිකාවට සංක්‍රමණය වන සිංහලයින් ඇමරිකානුවන් වීම බවත් කෙනෙකුට කියන්නට පුළුවන. මිලියන තුන්සිය විස්සක ඇමරිකානුවන් අතරට සිංහලයින් දහ පහළොස් දාහක් පැමිණියා කියා ඇමරිකාව සිංහල වෙන්නේ නැති බව අමුතුවෙන් කියන්නට දෙයක් නොවේ. එහෙත්, මෙවැනි සාපේක්ෂව සුළු සංක්‍රමණික පිරිසක් නිසා වුවත් ඇමරිකන් අනන්‍යතාවයෙහි ඉතා සුළු හෝ වෙනසක් සිදු වේ. මා හිතන පරිදි, සාපේක්ෂව වැඩි සිංහල සංක්‍රමණිකයින් පිරිසක් ජීවත් වන මෙල්බර්න් වැනි නගරයකදී සිංහලයින් විසින් සිදුකරන සංස්කෘතික බලපෑම වඩා ප්‍රබලය.

සිංහල අනන්‍යතාවය බිහිවුණු හා විකාශනය වුනු ආකාරයද ඇමරිකන් අනන්‍යතාවය බිහිවුණු හා විකාශනය වුනු ආකාරයට බොහෝ සෙයින් වෙනස් නැත. මුල්ම කාලයේදී "සිංහල" අනන්‍යතාවය දැරූවන්ට තමන්ගේ "යක්ෂ" හෝ "නාග" වැනි වෙනත් අනන්‍යතාද එක සේ හෝ වඩා වැදගත් වන්නට ඇති අතර එවැනි අනන්‍යතා වලට වූ සාපේක්ෂ වැදගත්කම ක්‍රමයෙන් ක්ෂය වී යන්නට ඇත.

මූලාශ්‍ර මත පදනම් නොවූ මගේම "හිතළුවක්" පමණක් වුවත් මට අවබෝධ වන ආකාරයටනම් ලංකාවේ සිටි ප්‍රාග්-සිංහල "නාගයින්" යනු සංක්‍රමණිකයින් පිරිසකි. මා මෙසේ "නාගයින්" යනු සංක්‍රමණිකයින් බව හඳුන්වන්නේ ඒ වන විටද විශාල කාලයක් ලංකාවේ ස්ථිරව පදිංචිව සිටියේයැයි සැලකිය හැකි "යක්ෂයන්ට" සාපේක්ෂවය.

"නාග" අනන්‍යතාව මා විසින් තේරුම් ගන්නා ආකාරයට ජාත්‍යන්තර වෙළඳාම හා සම්බන්ධ වූවකි. වත්මන් ඉන්දියාවේ මෙන්ම ලංකාවේද මේ නාගයින්ගේ ජනාවාස බිහිවී තිබෙන්නේ වෙරළ තීරය දිගේය. ඒ හැරුනු විට මේ නාගයින් අද අර්ථයෙන් එකම ජනවාර්ගික කණ්ඩායමක් හෝ එකම භාෂාවක් කතා කළ පිරිසක් නොවූවා විය හැකිය. ඒ නිසා, විවිධ නාග කණ්ඩායම් අතර වරින් වර ගැටුම් ඇති වන්නට ඇත.

යක්ෂ, රාක්ෂ, දේව හා නාග යන අනන්‍යතා හතරේ එකතුවෙන් සිංහල අනන්‍යතාවය හැදුණු බව බොහෝ තැන් වල පැවසුනත් බුද්ධ කාලය හා අශෝක කාලය අතර බොහෝ දුරට සිදු වී ඇත්තේ යක්ෂ හා නාග අනන්‍යතා සම්මිශ්‍රණය වීමයි. රාක්ෂයින් ඒ වන විටද යක්ෂයින් සමඟ මිශ්‍ර වී තමන්ගේ අනන්‍යතාවය බොහෝ දුරට නැති කරගෙන සිටියා විය හැකිය. එමෙන්ම, දේවයින්ද සංස්කෘතික ලෙස නාගයින්ගෙන් බොහෝ වෙනස්ව සිටි බවක් නොපෙනේ. ඔවුන්ගේ වෙනස් අනන්‍යතාවය ඔවුන් නියැලී සිටි රැකියාව හා අදාළ වූවකි. විශාල සංස්කෘතික වෙනස්කම් තිබුණු ප්‍රධාන කණ්ඩායම් දෙක වන්නට ඇත්තේ ඇත්තේ යක්ෂයින් හා නාගයින්ය.

නාගයින් යනු එවක ජාත්‍යන්තර වෙළඳාමේ යෙදුණු අයයි. ඒ කාලයේ පමණක් නොව දහඅට වන සියවස පමණ දක්වාම ජාත්‍යන්තර වෙළඳාම, සංක්‍රමණය හා ආක්‍රමණය යනු එකම පැකේජයක කොටස් නිසා ඉතිහාසයේ මේ යුගයේ වෙළෙන්දන්, ආක්‍රමණිකයින් හා සංක්‍රමණිකයින් වෙන් කර හඳුනාගැනීම තේරුමක් නැති තරමටම අපහසු කටයුත්තකි. යෙදුණු රැකියාව අනුව පොදුවේ නාගයින් ලෙස වර්ග කළත්, මේ නාගයින් අතර කතා කළ භාෂාව, සමේ පැහැය හා ගෝත්‍ර මත පදනම් වූ වෙනස් අනන්‍යතා තිබුණු කණ්ඩායම් සිටින්නට ඇත. මේ විවිධ කණ්ඩායම් අතරින්  ඊසානදිග ඉන්දියාවේ සිට පැමිණි නාගයින් යක්ෂයින් සමඟ සම්මිශ්‍රණය වීමෙන් පසු යක්ෂයින් මත සිය භාෂාව ඇතුළු සංස්කෘතිය පතුරුවා හරින්නට ඇත. පොදුවේ නාගයින්ට ජාත්‍යන්තර වෙළඳාමෙහි මෙන්ම, නාවික ගමනාගමනයෙහි, නැව් තැනීමේ කර්මාන්තයෙහි මෙන්ම මූලික ජ්‍යෝතිෂයෙහිද නිපුණතාවක් තිබෙන්නට ඇත.

දේව යන වචනය අදටත් ලෝහ භාවිතය හා අවි දැරීම හා සම්බන්ධ වූවකි. දහඅටවන සියවසේ මුල් කාලය පමණ වන තුරුම අවි බලයක් නැතිව ජාත්‍යන්තර වෙළඳාමෙහි නියැලීමේ හැකියාවක් තිබුණේ නැත. අවි තැනීමේ හා සටන් කිරීමේ සුරුවන් වූ දේව කණ්ඩායම් තමන්ගේ වෙළඳ කණ්ඩායම් වලට එකතු කර ගැනීමෙන් නාගයින්ට තමන්ගේ මූලික කාර්යය වූ වෙළඳාමට වැඩි අවධානයක් යොමු කරන්නට ඉඩ ලැබෙන්නට ඇත. ඒ නිසා, නාගයින් හා දේවයින් අතර තිබෙන්නට ඇත්තේ සමීප සම්බන්ධයකි. බොහෝ විට කිසියම් නාග කණ්ඩායමක් සමඟ එක්ව කටයුතු කළ දේව කණ්ඩායමකට කතා කළ භාෂාව, සමේ පැහැය හා ප්‍රධාන ආහාර වැනි දෑ හා අදාළව තිබෙන්නට ඇත්තේ එකම අනන්‍යතාවයකි.

ඇතැම් නාගයින් තොටෙන් තොටට කලින් කළ සංක්‍රමණය වෙමින් තමන්ගේ ජීවිතවල වැඩි කාලයක් මුහුදේම ගෙවද්දී තවත් පිරිසක් එසේ මුහුදු නොයමින් කිසියම් තැනක ස්ථිර ජනාවාස පිහිටුවාගෙන රට ඇතුළෙන් වෙළඳ භාණ්ඩ එකතු කර මුහුදු නාගයින්ට විකිණීමේ නියැලෙන්නට ඇත. චූලෝදර-මහෝදර සටන ලෙස සටහන්ව තිබෙන්නේ මේ අයුරින් වත්මන් ලංකාවේ පැලපදියම් වී සිටි පර්වත නාගයින් කණ්ඩායමක් හා වැඩි කලක් මුහුදේම දිවි ගෙවූ මුහුදු නාගයින් කණ්ඩායමක් අතර වූ ගැටුමක් බව පෙනේ.   

කන්වඩමන් පවුවෙහි පැලපදියම්ව සිටි පර්වත නාග කණ්ඩායමේ ප්‍රධානියා වෙත සිය සොහොයුරිය ආවාහ කර දීමෙන් මුහුදු නාග කණ්ඩායමක ප්‍රධානියා වූ මහෝදර විසින් වෙළඳ ගිවිසුමක් හරහා ඇති කර ගත් සංහිඳියාව එම පර්වත නාග ප්‍රධානියාගේ මරණයෙන් පසු චූලෝදර බලයට පත් වීමත් සමඟ බිඳ වැටෙන්නට ඇත. ඇතැම් විට පර්වත නාගයින් යනු දකුණු ඉන්දීය සම්භවයක් තිබුණු නාගයින් වූවා වන්නටද පුළුවන. දකුණු ඉන්දියානු වෙරළ ප්‍රදේශ වලින් පැමිණි නාග කණ්ඩායම් ඊසානදිග ඉන්දියාවේ සිට පැමිණෙන නාග කණ්ඩායම් වලට කලින් ලංකාවේ ස්ථිර ලෙස පදිංචි වන්නට වැඩි ඉඩක් තිබේ.

පර්වත නාගයෙකුගේ පුතෙකු වූ චූලෝදර හා මුහුදු නාගයෙකු වූ ඔහුගේ මාමණ්ඩිය අතර වූ සටනට තවත් පාර්ශ්ව එක් වී ඇති බව පෙනේ. රට ඇතුලේ සිටි දේවයින් චූලෝදරගේ සහායට පැමිණෙද්දී මහෝදරගේ සහායට කැළණියේ මුහුදු නාගයින් පැමිණියා විය හැකිය. කෙසේවුවත්, මේ සටන මහා විනාශයකින් අවසන් නොවී සංහිඳියාවකින් කෙළවර වී තිබෙන්නේ මේ දේව හා නාග කණ්ඩායම් සියල්ලටම කිසියම් ආකාරයක බෞද්ධ අනන්‍යතාවයක්ද තිබී ඇති බැවිණි.

බෞද්ධ අනන්‍යතාවය ලංකාවට මුලින්ම රැගෙන එන්නට ඇත්තේ නාග සංක්‍රමණිකයින් විසිනි. එය බොහෝ විට බුද්ධ කාලයේදීම හෝ ඉතා ආසන්න කාලයක සිදු වන්නට ඇත. එහෙත්, ඒ කාලයේ නාගයින් හා දේවයින් අතර මිස යක්ෂයින් අතර බෞද්ධ අනන්‍යතාවයක් තිබී ඇති බවක් නොපෙනේ.

මහින්දාගමනය සිදුවන විට ලංකාවේ බෞද්ධයින් නොසිටින්නට හේතුවක් නැත. මහින්දාගමනයෙන් සිදුවන්නට ඇත්තේ ලංකාවේ රජු හා රජුට සම්බන්ධව සිටි පිරිස් බෞද්ධයින් වීමයි. එහෙත්, ඒ සමඟම ලංකාවේ බෞද්ධ අනන්‍යතාවයට වැඩි වටිනාකමක් ලැබී දෙමවුපියන් විසින් මේ අනන්‍යතාවය සිය දරුවන් වෙත සම්ප්‍රේෂණය කිරීම වේගවත් වන්නට ඇත. විශේෂයෙන්ම නාගයින් හා යක්ෂයින් අතර සිදු වූ මිශ්‍ර විවාහ හරහා බෞද්ධ අනන්‍යතාවය යක්ෂයින් වෙත සම්ප්‍රේෂණය වන්නට ඇත. මගේ පියාගෙන් මට ලැබුණේත් මගෙන් මගේ දරුවන්ට ලැබුණේත් පරම්පරා ගණනක් තිස්සේ අඛණ්ඩව හෝ ඛණ්ඩව සම්ප්‍රේෂණය වූ මේ බෞද්ධ අනන්‍යතාවයයි.

Friday, February 9, 2018

කළු බළල්ලු හා කළුවර කාමර


කළු බළල්ලුන්ට හා කළුවර කාමර වලට බයෙන් ජීවත් වන්නට වූ කාලයක් තිබුණේය. ඒ දශක තුනකට පමණ පෙරය. දර්ශනවාදය, ආගම හා විද්‍යාව සසඳමින් කළු බළල්ලු හා කළුවර කාමර ගැන කතා කෙරෙන ජනප්‍රිය සාදෘශ්‍යයක් තිබේ. එය මෙවැන්නකි.

-දර්ශනවාදය යනු කළුවර කාමරයක කළු බළලෙකු සෙවීම වැන්නකි.
-පාරභෞතික විද්‍යාව යනු කළුවර කාමරයක එහි නැති කළු බළලෙකු සෙවීම වැන්නකි.
-දේවධර්මවාදය යනු කළුවර කාමරයක එහි නැති කළු බළලෙකු සොයමින් "මම සොයාගත්තා!" කියා කෑගැසීම වැන්නකි.
-විද්‍යාව යනු විදුලි පන්දමක් රැගෙන කළුවර කාමරයක කළු බළලෙකු සෙවීම වැන්නකි.

මේ සාදෘශ්‍යය හරහා මතු කරන්නේ "ආගම් චොරය- එහෙත් විද්‍යාවනම් පට්ට සිරාය" කියන අදහසයි.

මා ආගම් අදහන්නෙකු නොවේ. ඒ මොන දෙයක් වුවත් ඇදහීම මට ඉතා අසීරු බැවිනි. එවැනි අසීරුතාවයක් නැති අය වෙනත් අයට කරදරයක් නොවන පරිදි තමන්ට අවශ්‍ය දෙයක් අදහාගත්තාට මට කිසිදු ප්‍රශ්නයක්ද නැත.

ඉහත ප්‍රකාශය හරහා එළි දක්වන්නේ විද්‍යාව අදහන්නන්ගේ දෘෂ්ඨියයි. එහෙත්, ඔවුන් පෙන්වන්නට හදන්නේ ආගම් අදහන්නන් මෙන් කිසිවක් නොඅදහන තමන් මාාාාර​ බවයි.

විද්‍යාව ක්‍රමවේදයක් ලෙස භාවිතා කිරීම හා විද්‍යාව ඇදහීම දෙකකි. විද්‍යාවට මොනවා හෝ දෙයක් එකතු කරන මා දන්නා කිසිවෙකු විද්‍යාවේ ක්‍රමවේදය භාවිතා කරන්නෝ මිස විද්‍යාව හරහා මතුකරගන්නා දේ අදහන්නෝ නොවෙති. එහෙත්, තමන් හැමවිටම විද්‍යාවම අනුගමනය කරන බව හිතන, පරිධියේ ඉන්නා බොහෝ දෙනෙකු ඒ වෙනුවට කරන්නේ විද්‍යාව ආගමක් මෙන් ඇදහීමයි.

ඉහත සාදෘශ්‍යය ජීවිතාදර්ශය කරගත් "බුද්ධිමත්" විද්‍යා ආගමිකයින් සිතන්නේ පහත පරිදි විය හැකිය.

"කළුවර කාමරයේ කළු බළලෙකු සිටින්නට හෝ නොසිටින්නට පුළුවන. ඒ නිසා, මා කළ යුත්තේ ආගම් අදහන්නෙකු මෙන් පූර්ව නිගමන වලට නොඑළඹී, එමෙන්ම අඳුරේ අතපත නොගා, විදුලි පන්දමක් රැගෙන මේ ගැන සොයා බැලීමයි. එහෙත්, ආගම් අදහන්නා කාමරයට ඇතුළු වන්නේම එහි කළු බළලෙකු සිටින බව විශ්වාස කරමිනි. ඔහු එහි ඇතුළු වන්නේ එහි කළු බළලෙකු සිටින බව තහවුරු කර ගත හැකි එකම මාර්ගය වන විදුලි පන්දමක් හෝ නොමැතිවය. නිසි පරීක්ෂාවකින් තොරවම කාමරයේ කළු බළලෙකු සිටින බව ඔහු නිගමනය කරයි."

බැලූ බැල්මටම පෙනෙන්නේ මේ විද්‍යා ආගමිකයා පරීක්ෂණ හා නිරීක්ෂණ මත පමණක් නිගමන වලට පැමිණෙන පූර්ව නිගමන වලට නොඑළඹෙන සිරා පොරක් බවයි. එහෙත්, ඇත්තටම ඇයද සිටින්නේ පූර්ව නිගමන ගණනාවක් ඇතුළේ සිරවය.

මේ ජාතියේ විද්‍යා ආගමිකයින් ඔවුන්ගේ ඇදහීම් අනුව විවිධ මට්ටම් වල සිටින්නට පුළුවන. උදාහරණයක් ලෙස අපි ජිල් හා සූසන් නම් වූ විද්‍යා ආගමිකයින් දෙදෙනෙක් ගැන සිතමු.

ආගම් අදහන්නන් විසින් කාමරයේ කළු බළලෙකු සිටිතැයි ඇදහීම විවේචනය කරන ජිල් වැනි අය කාමරයට ඇතුළු වන්නේම එහි කළු බළලෙකු නැතැයි අදහමිනි. ඇය කාමරයට යන්නේම ඇගේ මේ පූර්ව නිගමනය තහවුරු කිරීම සඳහා සාක්ෂි එකතු කරන්නටය.

බොහෝ විද්‍යා ආගමිකයින් ජිල් වැනි අය වුවත්, ඊට වඩා පියවරක් ඉදිරියෙන් සිටින සූසන් වැනි අයත් සිටිති. සූසන් කාමරයට ඇතුළු වන්නේ එහි කළු බළලෙකු ඇතැයි හෝ නැතැයි යන පූර්ව නිගමයක සිටිමින් නොවේ. එහෙත්, එයින් අදහස් වන්නේ ඇය පූර්ව නිගමන වල නිරතව නොසිටින බව නොවේ.

පළමුව, ජිල් මෙන්ම සූසන්ද කාමරයේ සිටියත් නැතත් වෙනත් කොහේ හෝ කළු බළලෙකු කියා වාස්තවික යථාර්තයක් ඇතැයි අදහයි. දෙවනුව, අඳුරු නිසා නොපෙනුණත් කළුවර කාමරයක් තුළ කළු බළලෙකු සිටින්නට ඉඩක් ඇති බව අදහයි. තෙවනුව, එසේ කළුවර කාමරය තුළ කළු බළලෙකු සිටීනම් විදුලි පන්දම් එළියට පෙනිය යුතු බව අදහයි. සිවුවනුව, විදුලි පන්දම් එළියට නොපෙනේනම් කාමරය තුළ කළු බළලෙකු සිටිය නොහැකි බව අදහයි. එහෙත්, මේ සියල්ල ඇදහීම් පමණි.

පළමුව "කළු" කියා භෞතික දෙයක් නැත. අපට යමක් කළු පැහැයෙන් පෙනීම යනුවෙන් අදහස් වන්නේ අපේ ඇස් වල ඇති කේතු සෛල හා යෂ්ඨි සෛල කිසියම් වස්තුවකින් පරාවර්තනය වී එන ආලෝකයට ප්‍රතිචාර නොදක්වන බවයි. අපට කළු පැහැයෙන් පෙනෙන සතෙකු වෙනත් බොහෝ සතුන්ට වෛවර්ණව පෙනේ. චතුර්කේතුක දෘෂ්ඨියක් ඇති හෝමෝ සේපියන්ස් කෙනෙකුට වුවද වෙනත් අය කළු ලෙස හඳුනාගන්නා කිසියම් දෙයක් වර්ණවත්ව පෙනෙන්නට පුළුවන. වස්තුවක් මොළය විසින් කළු ලෙස හඳුනාගන්නවා මිස නිරීක්ෂකයාගෙන් ස්වායත්ත නිරපේක්ෂ කළු පැහැයක් නැත. කළු මෙන්ම අනෙකුත් සියළු පැහැයන්ද භෞතිකව පවතින දේවල් නොවේ. එසේනම් නිරීක්ෂකයාගෙන් ස්වායත්තව කළු බළලෙකු සිටිය නොහැකිය. 

"කළු" බළලා මෙන්ම "කළුවර" කාමරයද තිබෙන්නේ නිරීක්ෂකයාගේ මනසේය. ඒ හැර නිරීක්ෂකයාගෙන් ස්වායත්ත නිරපේක්ෂ කළුවරක් කියා දෙයක් නැත. අඳුරු කාමරයක සිට මඳ අඳුරේ ඇති කාමරයකට පැමිණෙන අයෙකු දෙවන කාමරය එළිය තිබෙන කාමරයක් ලෙස හඳුන්වන්නට ඉඩක් නැතත්, මිදුලේ තද අවුවේ සිට එහි ඇතුළු වන කෙනෙක් ඒ කාමරයම කළුවර කාමරයක් ලෙස හඳුනාගන්නට පුළුවන. කාමරයක් කළුවර කාමරයක් හෝ කළුවර නැති කාමරයක් ලෙස නිශ්චිත ලෙස හඳුනාගත හැකි, සියළු දෙනාටම එකඟ විය හැකි නිශ්චිත සීමා ඉරක් නැත. එක් අයෙකුගේ යෂ්ඨි සෛල උත්තේජනය කරන්නට ප්‍රමාණවත් නොවන මඳ ආලෝකයක් තවත් අයෙකුගේ යෂ්ඨි සෛල උත්තේජනය කරන්නට පුළුවන.

කළුවර නැති තැනක සිටින "සුදු" බළලෙකුගේ ඇඟේ වැදී එන ආලෝකය බොහෝ දෙනෙකුගේ ඇස්වල යෂ්ඨි සෛල උත්තේජනය කරතත්, එවැනි තැනකම සිටින "කළු" බළලෙකුගේ ඇඟේ වැදී එන ආලෝකය එසේ යෂ්ඨි සෛල උත්තේජනය නොකරයි. ඒ නිසා, එක් බළලෙක් කළු බළලෙකු ලෙසත් අනෙක් බළලා සුදු බළලෙකු ලෙසත් අපට වෙන් කර හඳුනාගත හැකිය. එහෙත්, කළුවර කාමරයක් ඇතුළේදී මේ බළලුන් දෙදෙනාගෙන් එකෙක්වත් ඇස්වල යෂ්ඨි සෛල උත්තේජනය නොකරන නිසා බළලුන් දෙදෙනා වෙන් කර හඳුනාගත නොහැකිය. හරියටම කියනවානම් කළුවර කාමරයක සිටිය හැක්කේ කළු බළලුන් පමණි.

එහෙත්, කාමරයෙන් එළියේ සිටින සුදු බළලෙකුත් කාමරයට රිංගීමෙන් අනතුරුව කළුවට පෙනෙන බළලෙකුත් එකම වාස්තවික යථාර්තයක් බව අපේ මනස තීරණය කරයි. ඒ අනුව, කාමරයෙන් එළියේදී බළලා සුදුනම් කාමරය ඇතුළේ සිටින බළලාත් සුදු විය යුතු බව හිතන්නට මනස අපව පොළඹවයි. එහෙත්, ඇත්තටමනම් කාමර ඇතුළට රිංගන බළලුන් තවදුරටත් එළියේ සිටිය බළලුන්ම නොවේ. මැතිවරණයක් ජයග්‍රහණය කරන අපේක්ෂකයෙකු තවදුරටත් කලින් සිටි පුද්ගලයාම නොවේ.

ජනාධිපති කොමිසමක් දැමීම හොරු ඇල්ලිය හැකි එකම ක්‍රමය නොවන්නාක් සේම විදුලි පන්දමක් ඇල්ලීම කාමරයේ කළු බළලෙකු සිටින බව තහවුරු කරගත හැකි එකම ක්‍රමය නොවේ. කළු බළලෙකු කාමරයට රිංගනු දුටු අයෙකුට උගේ හඬින් හෝ ස්පර්ශයෙන් වුවද බළලා හඳුනාගත හැකිය. ඒ බව නිගමනය කළ හැකි තවත් බොහෝ ක්‍රම තිබේ. මේ ක්‍රම කිසිවක් වරදින්නට කිසිදු ඉඩක් නැති ක්‍රම නොවේ.

ආගම් අදහන බොහෝ දෙනෙකු කළුවර කාමරයට ඇතුළු වන්නේ එහි කළු බළලෙකු සිටින බව අදහමිනි. මේ කළු බළලා ඇත්තටම සිටින්නේ ඔවුන්ගේ මනසේය. ඒ නිසා, කාමරයට ඇතුළු වන ඔවුන්ට බොහෝ විට මේ කළු බළලා හමුවේ. ඒ සඳහා විදුලි පන්දමක් අවශ්‍ය වන්නේ නැත. එහෙත්, විද්‍යාව අදහන අයට විදුලි පන්දමක් නැතිව කළු බළලා දැකිය නොහැකිය. අවසාන වශයෙන් විදුලි පන්දමක උපකාරයෙන් කළුවර කාමරයේ කළු බළලා දකින විද්‍යාව අදහන්නන් දකින බළලා සිටින්නේද ඔවුන්ගේ මනසේය. එපමණක් නොව කළු නොවන වෙනත් බළලුන් සිටින්නේද, කළුවර නැති වෙනත් කාමර හා විදුලි පන්දම් තිබෙන්නේද ඔවුන්ගේ මනසේය.

මා දකින අඩි සලකුණු කයෝටියෙකුගේ, කෝයිවෘකයෙකුගේ හෝ බල්ලෙකුගේ වන්නේ ඒවා දකින අවස්ථාවේදී මගේ මනස පිළිගන්නට වඩාත්ම කැමති අර්ථකතනය අනුවය.

ඒ කෙසේ වුවත්, ලිපිය ආරම්භයේදී පළ කළ සාදෘශ්‍යය කලක් තිස්සේ ප්‍රචලිතව ඇති එකකි. අර්නස්ට් ගෙල්නර් වැනි ඇතැම් අය එයට තවත් කොටස් එකතු කර තිබේ. පහතින් ඇත්තේ එවැන්නකි.

"මාක්ස්වාදය යනු ඉතා විශාල කළුවර කාමරයක එහි නැති ඉතා කුඩා කළු බළලෙකු සොයමින් බලළාව අල්ලාගත් බවත් බළලා ගැන සියළු දේ දන්නා බවත් පෙනෙන්නට සැලැස්වීමයි."

වෙබ් ලිපිනය:

දවස් පහේ නිවාඩුව

මේ සති අන්තයේ ලංකාවේ බැංකු දවස් පහකට වහනවා කියන එක දැන් අලුත් ප්‍රවෘත්තියක් නෙමෙයි. ඒ දවස් පහේ විය හැකි දේවල් ගැන කතා කරන එක පැත්තකින් තියලා...