වෙබ් ලිපිනය:

Showing posts with label පේරාදෙණි සරසවිය. Show all posts
Showing posts with label පේරාදෙණි සරසවිය. Show all posts

Saturday, August 12, 2017

රෙදි හොරකමෙන් පසු...


පෙර ලිපියේ ලියූ පරිදි, ඉකොනොමැට්ටා පේරාදෙණියේ සිටි කාලයේදී ශිෂ්‍ය නේවාසිකාගාරයකට පැමිණි රෙදි හොරෙකුට ස්තුතිවන්ත වන්නට, එම සිදුවීමෙන් ටික කාලයක් යන තුරු ඉකොනොමැට්ටාට හෝදන්නට තිබුණු රෙදි ප්‍රමාණය විශාල ලෙස අඩු විය. කාලය ඉතිරි විය. මෙහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස සිදු වූ තවත් ධනාත්මක දෙයක් වූයේ ඉකොනොමැට්ටාගේ සම්පත් උපයෝගීතාවය විශාල ලෙස ඉහළ යාමයි. රවී නිතරම කියන "පොසිටිව් තින්කින්" හෙවත් ශුභවාදී දැක්ම ගැන ඒ දවස්වලත් ඉකොනොමැට්ටා දැන සිටියේ ඩේල් කානගීගේ පොත් කියවා තිබුණු නිසා වන්නට ඇත. රවී කිවුවේ තවමත් මංගල සමඟ කටක රාශියේ සිටින රවී ගැන නොව නිදහස් සිතුවිලි රවී ගැනය.

ඩෙනිමක්, තවත් කලිසමක් හා ටී ෂර්ට් දෙක තුනක් එක දිගටම මාරුවෙන් මාරුවට අඳිමින් සිටි ඉකොනොමැට්ටාගේ සම්පත් උපයෝගීතාවය ඉහළ යවන්නට කිසියම් අදෘශ්‍යමාන බලවේගයක් විසින් මේ ඇඳුම් අතුරුදහන් කළාදැයි සිතෙන්නේ පේරාදෙණියේ නේවාසිකාගාරයක් ඇතුළට රිංගා ඇඳුම් හොරකම් කිරීම දුවගේ යාලුවෙක් අරන් දෙන නිවසක කුලියට ඉන්නවාටත් වඩා අවදානම් කටයුත්තක් බැවිනි.

පසුදින උදේ එළියට යන්නට පෙර ඉකොනොමැට්ටාට චීස්ද කන්නේ නැත්නම් බටර්ද කන්නේ කියා සිතමින් සිටින මීයෙක්ට මෙන් විශාල තේරීමක් කරන්නට නොතිබුණු නිසා ඒ කාලයද ඉතිරි විය. වෙනදාටනම් ඩෙනිමද අඳින්නේ නැත්නම් කාකි කලිසමද අඳින්නේ කියා හිතමින් තවත් තත්පර ගණනක් හෝ නාස්ති කරන්නට සිදු වේ. 

මිනිස්සුන්ට තේරීම් නැති වූ විට ජීවිතය සරලය. එවැනි මිනිසුන් තමන්ට නැති තේරීම් ගැන වද නොවී තියෙන දෙයින් සතුටු වීම නරක නැතත්, අඩුම වශයෙන් වැඩි තේරීම් ඇති අනාගතයක් ගැන සිහින දැකීම තමන්ගේ තේරීමක් කර ගැනීමට බැරිකමක් නැත. හැබැයි සිහින දකිමින්ම නොසිට ඒ සිහින සැබෑ කර ගන්නට මහන්සි වෙන්නටද අවශ්‍යය. වැඩි තේරීම් ඇති ජීවිතයකින් මිදී සරල ජීවිතයකට පලායන මිනිසුන්ද සිටින නමුත් එය බොහෝ මිනිසුන් හැසිරෙන සාමාන්‍ය තත්ත්වය නොවේ.

රෙදි නැතිවීමෙන් පසු ඉකොනොමැට්ටාට අඳින්නට හාල්පොත වගේ ඉතිරි වී තිබුණේ එක් කලිසමකි. මේ කලිසම ඉකොනොමැට්ටා අඳින්නට එතරම් ප්‍රිය නොකළ තරමක් පරණ කලිසමකි. එහි බොත්තම් පියවිය හැකි වුනේද තරමක් අසීරුවෙනි. මෙය ඒ දවස්වල ඉකොනොමැට්ටා අඳින්නට ප්‍රිය කළ (තවමත් අඳින්නට කැමති) ඩෙනිම් හෝ කාකි කලිසමක් නොවීය. අසූව දශකයේ අග කාලයේ ආ හාරා රෙද්දෙන් මැසූ කලිසමකි.

ඒ වගේම, ඒ දවස් වල ඉකොනොමැට්ටා කමිස වලට වඩා ප්‍රිය කළේ ටී ෂර්ට් වලටය. පේරාදෙණිය ඉංජිනේරු පීඨයේ අලිඛිත ඩ්‍රෙස් කෝඩ් එක අනුව, කිසිවකු කොලරය නැති ටී ෂර්ට් ඇන්දේ නැති නිසා නිතර ඇන්දේ රෙදි හොරා විසින් රැගෙන ගොස් තිබුණු කොලරය සහිත ටී ෂර්ට් දෙක හෝ තුනයි. රෙදි ෆෙස්ටිවල් එකකින් පසුව ඇරඹෙන රෙදි චක්‍රයේ පළමු දින මේ ටී ෂර්ට් දෙක තුන අතරින් තේරීමක් තිබුණේය. ඒවා හෝදන ගොඩට එකතු වන විට තේරීම් අඩු විය.

රෙදි අතුරුදහන් වීමෙන් පසුව, ටී ෂර්ට් කිසිවක් ඉතිරිව නොතිබුණු අතර අඳින්නට සිදු වුණේ එතරම් ප්‍රිය නොකල අත් දිග කමිසයකි. හානිය ප්‍රතිපූරණය කර ගන්නා තෙක් මේස්, යට ඇඳුම් ආදිය දිනපතා සෝදන්නට සිදු විය. එක අතකින් බැලූ විට රෙදි හොරා විසින් ඉකොනොමැට්ටාට පිළිවෙලකට වැඩ කිරීම ගැන පාඩමක්ද කියා දී තිබුණේය.

රෙදි හොරකම සිදු නොවුනේනම් ඉහත කී ඇඳුම් පාවිච්චියට ගනු ලැබිය හැකිව තිබුණේ ඉතා කලාතුරකිනි. දැන්නම් මෙවැනි ඇඳුම් සෑහෙන තොගයක් එකතු වී තිබේ. ලංකාවේදී අප පුරුදු වන්නේ එදිනෙදා භාවිතයේදී අවශ්‍ය නොවන කුණු කන්දල් සියල්ල කොහේ හෝ ගොඩගසාගෙන සිටින්නටය. මෙය ඇතැම් විට ලංකාවට පොදු නැති මා සමීපව ඇසුරු කර ඇති අයගේ පුරුද්දක් විය හැකිය. 

මගේ පියාගේ එක් පුරුද්දක් වන්නේ පාරේ හෝ මිදුලේ වැටී ඇති ඇතැම් දේවල් අහුලාගෙන විත් ඒවා එකතු කිරීමයි. මෙසේ එකතු කරන දේ වලට උදාහරණයක් ලෙස ඉස්කුරුප්පු ඇණ හෝ යකඩ ඇණ සඳහන් කළ හැකිය. කොහේ හෝ බිම වැටී ඇති ඇණයක් ඇත්නම් ඔහු ඒවා කිසියම් භාජනයක ඇති ඔහුගේ ඇණ එකතුවට එක් කරයි. මේ අයුරින් "කුණු ගොඩවල් එකතු කිරීම" බොහෝ විට අපේ විවේචනයට ලක් විය. එවිට ඔහුගේ ප්‍රතිචාරය වන්නේ "හදිස්සියට උඹලටමයි ඕව ඕනැ වෙන්නේ!" යන්නයි. 

ඔහු කියූ කතාවනම් සම්පූර්ණ ඇත්තකි. ඔහු එකතු කළ මේ "කුණු ගොඩවල්" වල තිබුණු දේ කොයි වෙලාවක හෝ ඕනෑ වුනෙත් අපටමය.

ලංකාවේ ගෙවල් වල පරම්පරා ගණනක් තිස්සේ ගොඩගසා ගත් අනවශ්‍ය දේ තිබේ. මෙසේ එදිනෙදා වැඩ කටයුතු වලට අවශ්‍ය නොවන දේ ගොඩගසා ගෙන සිටීම ඇමරිකානුවන්ගේ පුරුද්දක් නොවේ. මෙවැනි දේ එකතු වන විට "ගරාජ් සේල්" දැමීම ඇමරිකානුවන්ගේ පුරුද්දකි. (වෙනත් බටහිර රටවලද මෙය මේ අයුරින්ම හෝ තරමක් වෙනස් අයුරකින් සිදු වනවා විය හැකිය.)

ලංකාවෙන් පැමිණි කාලයේදී මේ ගරාජ් සේල් ක්‍රමයේ මට තේරුම් ගන්නට අමාරු ගොඩක් දේවල් තිබුණේය. එහෙත්, ටික කලක් යද්දී, මට පැහැදිලි වූයේ මේ ගරාජ් සේල් යනු බිම් මට්ටමේදී ඇමරිකාවේ ධනවාදය ක්‍රියාත්මක වන ආකාරය පිළිබඳ හොඳම නිදර්ශනයක්  බවයි.

ගරාජ් සේල් වලදී කෙරෙන්නේ යමෙකුට අනවශ්‍ය බඩු ඉතා අඩු මිලකට විකිණීමයි. ඇතැම් විට මේ මිල ඇමරිකන් ඩොලරයකටත් අඩු ඉතා සුළු මුදලක් වන්නට පුළුවන. එහෙත්, කිසියම් භාණ්ඩයක් මුදල් නොගෙන නොමිලේ දෙන්නේ ඉතා කලාතුරකිනි. 

අප ඇමරිකාවට පැමිණි කාලයේ මෙවැනි ගරාජ් සේල් එකකින් ඉතා හොඳ තත්ත්වයේ, 9"ක පමණ කුඩා තිරයක් සහිත රූපවාහිණී යන්ත්‍රයක් ඩොලර් තුනකට මිල දී ගත්තෙමු. ඒ අපේ දරුවෙකු වෙනුවෙනි. මේ කුඩා රූපවාහිණී යන්ත්‍රයට ඔහු ඉතා කැමති වූ අතර නිවස මාරු කරද්දී අප මෙය දමා ආවේ ඔහුගේ දැඩි අකැමැත්ත මධ්‍යයේය. ඔහු වසර කිහිපයක්ම ඔහුගේ කාමරයේ සිට කාටුන් බැලුවේ මේ කුඩා රූපවාහිණී යන්ත්‍රයෙනි. ඒ නිසා, ඒ කාලයේදී ඔහු වෙනුවෙන් රූපවාහිනියේ නාලිකා මාරු කරන්නට අවශ්‍ය නොවීය.

ඩොලර් තුනක් කියන්නේ ඒ කාලයේ ලංකාවේ මුදලින් බැලුවත් රුපියල් දෙසිය පණහකට මඳක් වැඩි, තුන් සීයකට අඩු මිලකි. මෙය ඇමරිකාවේ හැටියට ඉතාම සුළු මුදලකි. ඒ දවස් වල ලංකාවේදී මා විසින් මෙවැනි රූපවාහිණී යන්ත්‍රයක් විකුණන්නට සිතන්නේ අඩු වශයෙන් රුපියල් දෙතුන් දාහකවත් අතට ලැබෙන්නේනම් පමණි. එවැන්නක් රුපියල් තුන්සීයකට වඩා වැඩි මිලකට විකිණිය නොහැකිනම් බොහෝ විට මා විසින් කරනු හැකිව තිබුණේ එය නොවිකුණා පැත්තක තබා ගැනීමයි. එසේ නැත්නම් කාට හෝ නොමිලේ දීමයි. 

ඇමරිකානුවන් සිතන්නේ ඒ ආකාරයට නොවේ. 

ඉහත කී රූපවාහිණී යන්ත්‍රය මිල දී ගැනීමට මා විසින් ඩොලර් තුනක මුදලක් වැය කළේ එහි වටිනාකම මට ඩොලර් තුනකට වඩා බොහෝ වැඩි වූ නිසාය. මට සාපේක්ෂව එහි වටිනාකම හා මා ගෙවූ මිල අතර වෙනස මගේ පාරිභෝගික අතිරික්තයයි. මගේ පාරිභෝගික අතිරික්තය මා ලබන වාසියක් නිසා රූපවාහිණී යන්ත්‍රය මිල දී ගන්නට ඩොලර් තුනක් ගෙවන්නට වීම ගැන මට කිසිදු කණගාටුවක් නැත. 

අනෙක් අතට මේ රූපවාහිණී යන්ත්‍රය විකිණූ තැනැත්තිය ඒ වන විට එය ප්‍රයෝජනයට නොගෙන පැත්තකට කර තිබුණු නිසා ඇයට එහි වටිනාකම ශුන්‍යයක් හෝ ඇතැම් විට සෘණ අගයක් විය හැකිය. ඒ නිසා, ඇය ලද ඩොලර් තුන ඇගේ ලාභයකි. ඇගේ ආදායම් මට්ටම අනුව මේ මුදල ඉතා සුළු මුදලක් විය හැකි වීම වෙනම කරුණකි. ගනුදෙනුවෙන් අප දෙදෙනාටම සිදු වුණේ වාසියකි.

මේ ගරාජ් සේල් එක බලන්නට එහි ගිය පළමු තැනැත්තා මා නොවේ. මට පෙර බොහෝ දෙනෙකු එහි ගොස් තිබුණත් කිසිවකු විසින් ඩොලර් තුනක් ගෙවා මේ රූපවාහිණී යන්ත්‍රය මිලදී ගෙන නොතිබුණේ ඒ කිසිවකුට එහි ඩොලර් තුනකවත් වටිනාකමක් නොතිබුණු බැවිනි. එහෙත්, එය නොමිලේ ගෙන යන්නට ඉඩ දී එහි තබා තිබුණේනම්, එය ඇත්තටම අවශ්‍ය නොවූවත් කවරෙකු විසින් හෝ එය රැගෙන යා හැකිව තිබුණේය. 

සත විසිපහක් හෝ ගෙවන්නට සිදු වූ විට ඕනෑම කෙනෙකු දෙවරක් සිතයි. ඩොලර් තුනක් ගෙවා ඉහත කී රූපවාහිණිය රැගෙන ගියේ එය ලබාගත හැකිව තිබුණු පුද්ගලයින් අතරින්, එය වැඩියෙන්ම අවශ්‍ය කළ පුද්ගලයාය. එය නොමිලේ ගෙන යන්නට ඉඩ හැර තිබුණේනම් මා යන තුරු එය එහි ඉතිරි වන්නේ නැත. මිල සාධකයට කිසියම් භාණ්ඩයක් හෝ සේවාවක් එය වඩාත්ම අවශ්‍ය පුද්ගලයා අතට පත් කිරීමේ හැකියාව තිබේ. එය කිසිවකුගේ සැලසුමකින් තොරව ස්වභාවික ලෙසම සිදු වන්නකි.

ලංකාවේදී බොහෝ විට සිදුවන්නේ මෙවැනි අනවශ්‍ය භාණ්ඩ "කවද හරි ප්‍රයෝජනයක් වෙයිනේ!" කියා ගොඩගසාගෙන සිටීමයි. එසේ නැත්නම් කාට හෝ නිකම් දීමයි. නිකම් දෙන මෙවැනි දේ රැගෙන යන්නට අය සොයා ගැනීම අපහසු නැත. එහෙත් එසේ නිකම් ගෙන යන අය බොහෝ විට කරන්නේද එය "කවද හරි ප්‍රයෝජනයක් වෙයිනේ!" කියා ගොඩගසාගෙන සිටීමයි.

ඇතැම් විටෙක, මෙවැනි එක් අයෙකුගේ දෙයක් ගෙන යන අයෙකු එයින් ලොකු ප්‍රයෝජනයක් ගන්නා අවස්ථාද තිබේ. එවැන්නක් දකින බොහෝ විට එය නොමිලේ දුන් පුද්ගලයා එය ලබාගත් පුද්ගලයාට ඊර්ශ්‍යා කරන්නට පටන් ගනී. නොමිලේ එය දීම ගැන දුක් වන්නටද පටන් ගනී. "අන්න තමුසෙ කැඩුන කියල නිකං දන්දුන්න ටීවී එක අර මනුස්සය හදාගෙන. ඔය යස අගට රූප පේන්නේ!" වැනි දෙබස් ලංකාවේ ගෙවල් වලට නුහුරු ඒවා නොවේ.

සත විසිපහක් හෝ ලබාගත් විට තමන් සතුව පෙර පැවති භාණ්ඩයේ දේපොළ අයිතිවාසිකම් ගැන තිබුණු ආශාව අත හරින්නට පහසුය. එහෙත්, නිකම් දුන් විට හිතෙන්නේ තවමත් ඒ භාණ්ඩයට තමන්ටත් අයිතියක් තිබෙන බවයි. 

ඇමරිකාවේ ගරාජ් සේල් වල විකුණන දේවල් අතර පරණ ඇඳුම්ද සුලභය. ඇමරිකාව වැනි රටක මිනිසුන් අනුන් ඇඳපු ඇඳුම් අඳිනු දැකීම මුල් කාලයේ තරමක් අවුල් සහගත දෙයක් ලෙස පෙනුණත් මෙයද ඇමරිකානු ධනවාදයේ පැතිකඩකි.

ඇමරිකාවේ නිපදවෙන භාණ්ඩයක් කුණු බක්කියකට යන්නේ එය අතින් අත ගොස් විශාල පිරිසක් විසින් ප්‍රයෝජනයට ගැනීමෙන් අනතුරුවය. එසේ නැතුව සල්ලි තියෙන ඇමරිකානුවන් විසින් අවශ්‍ය සහ අනවශ්‍ය හැම කෙහෙම්මලම සල්ලි දී මිල දී ගෙන ගොඩ ගසාගෙන සිටීමක් හෝ ඒ නිසා සල්ලි නැති අයට ජීවත් වන්නට අවශ්‍ය මූලික දේවල්වත් නොලැබීමක් සිදු වන්නේ නැත. ඒ අර්ථයෙන් බැලූ විට ඇතැම් අය කියන "භාණ්ඩයක් හිමි කර ගැනීම සඳහා පමණක්ම එය මිල දී ගන්නා පරිභෝජනවාදීන්" ලංකාවේ තරම් ඇමරිකාවේ නැත. මොනවා හෝ නිකම් ලැබෙන නිසා එය ගොඩගසා ගෙන සිටීමද ඉහත අර්ථය අනුවනම් පරිභෝජනවාදයකි.

ඇමරිකාවේ මුදල් යහමින් ඇති අය අලුත් මාදිලියක මෝටර් රථයක් පැමිණි විට පරණ එක විකුණා අළුත් එකක් මිල දී ගනිති. පරණ කාර් එක තවත් කෙනෙක් අතට යයි. මෙය දිගින් දිගටම සිදු වේ. අන්තිමට මෝටර් රථයක මිල හිතන්නටත් බැරි තරමට පහළ වැටේ. ඒ නිසා ඉතාම අඩු ආදායමක් ලබන අයෙකුට වුවත් මෝටර් රථයක හිමිකරුවෙකු වන්නට පුළුවන. 

දැන් එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානය යටතේ ඇති ආයතනයක සේවය කරන මගේ තජිකිස්ථාන මිතුරෙක් ඔහුගේ ශිෂ්‍ය අවධියේදී මෝටර් රථයක් මිලදී ගැනීම සඳහා වැය කළේ ඩොලර් සීයක් පමණි. නිෂ්පාදිත වසර දශක කිහිපයක් පැරණි වුවත්, ඉතා හොඳ තත්ත්වයෙන් තිබුණු මේ මෝටර් රථය මුල් අයිතිකරු විසින් ඩොලර් පනස් දහසකට මිලදී ගෙන තිබුණු සුඛෝපභෝගී මෝටර් රථයකි. ඔහු රැකියාව සඳහා ස්විට්සර්ලන්තයට පිට වී යද්දී මේ මෝටර් රථය නැවතත් කිසියම් මිලකට අලෙවි කර ගියේය. 

මෝටර් රථ හා අදාළව ලංකාවේ සිදුවන්නේද මෙවැනිම දෙයක් නිසා මෙය තේරුම් ගැනීම අපහසු නැත. ඇඳුමක් වැනි දෙයක් හා අදාළව ලංකාවේදී මෙවැනි දේ ඉතා කලාතුරකින් හැර සිදු නොවෙතත් ඇමරිකාවේ එසේ වෙයි. ගෘහ භාණ්ඩ හා ඉලෙක්ට්‍රොනික භාණ්ඩ වැනි දේ විශාල ලෙස අතින් අත සංසරණය වෙයි. 

ගරාජ් සේල් දමා විකුණන්නට නොහැකි වන දේවල් නොමිලේ ලබාදෙන්නේනම් බොහෝ විට ඇමරිකානුවෙකු විසින් කරන්නේ එවැනි දේ පුණ්‍ය කටයුතු සදහා පවත්වාගෙන යන වෙළදසැලකට (charity shop) ප්‍රදානය කිරීමයි. මෙවැනි ආයතන ඇමරිකාවේ සෑම නගරයකම වාගේ තිබේ. ඒවායේ ලාබ යොදා ගැනෙන්නේ කිසියම් නිශ්චිත සුබසාධන කටයුත්තක් හෝ කිහිපයක් වෙනුවෙනි. උදාහරණයක් ලෙස ඇතැම් වෙළදසැල් වල ලාභ ඇමරිකානු පිළිකා සංගමයට යයි.

මෙවැනි තැනකට මුදල් නොගෙන ලබාදෙන දේ වෙනුවෙන්ද රිසිට් පතක් ලැබේ. ලබාදුන් භාණ්ඩ වල වටිනාකම එහි සඳහන් වන නිසා, වසර අවසානයේදී බදු ගොනුගත කිරීමේදී එමඟින් යම් මුදල් වාසියක් ලැබීමේ හැකියාවක්ද තිබේ. මේ ආකාරයේ වෙළදසැල් වල සේවය කරන බොහෝ දෙනෙක් එසේ කරන්නේ ස්වේච්ඡා පදනමිනි.

ඉහත කී චැරිටි ෂොප් වලින් මුදල් වැය නොකර ලබාගන්නා දේ විකුණන්නේ වෙනත් වෙළඳසැල් වල විකුණන මුදලට වඩා තරමක් අඩුවෙන් නිසා එවැනි තැන් වලින් බඩු මිලදී ගන්නා සැලකිය යුතු පාරිභෝගික පිරිසක්ද සිටිති. ඇතැම් විට වෙළඳපොළේ සොයා ගැනීමට අපහසු යල් පැනගිය උපකරණයක අමතර කොටසක් වැනි දෙයක් මෙවැනි තැනකින් සොයා ගන්නට පුළුවන.

බෞද්ධ භික්ෂුවක් විසින් සිවුරකින් ප්‍රයෝජන ගන්නා ආකාරය සද්ධර්ම රත්නාවලියේ විස්තර කර තිබේ. වෙනත් ප්‍රයෝජනයක් ගන්නටම නොහැකි තරම් දිරා ගිය පසු වැරහැලි වුනු රෙදි කැබලි අවසාන වශයෙන් මැටි සමඟ අනා බිත්තියට ගසන තුරු එය ප්‍රයෝජනයට ගන්නා ආකාරය  සද්ධර්ම රත්නාවලියේ අදාළ තැනින් උපුටා දක්වන්නට තිබුණානම් හොඳ වුවත් කාල වේලා මඳකම එයට බාධාවකි. එහිදී වෙන්නේ අදාළ සිවුර එකම අයෙකු විසින් හැකිතාක් ප්‍රයෝජනයට ගනු ලැබීමයි.

ඇමරිකාවට එන අළුත් ඇඳුමක් බොහෝ විට අවසන් ගමන් යන්නේ කිහිප දෙනෙකුගේම විලි වැසීමට වරින් වර උදවු කිරීමෙන් අනතුරුවය. මෙය සිදුවන්නේ මිල යාන්ත්‍රනය හරහාය. මෙහි අවසාන ප්‍රතිඵලයක් ලෙස ජීවත් වන්නට අවශ්‍ය බොහෝ පාරිභෝගික භාණ්ඩ මුදල් යහමින් ඇති අයෙකුට විශාල මිලක් ගෙවා මිල දී ගන්නටත්, අතේ වැඩි මුදලක් නැති අයටත් සුළු මුදලක් ගෙවා මිල දී ගන්නටත් ඇමරිකානු ධනවාදය විසින් ඉඩ සලසයි. මුදල් යහමින් ඇති අයෙකුට විශාල තේරීමක් ඇතත් මුදල් වැඩිපුර නැති අයෙකුට එවැනි තේරීමක් කිරීමේ හැකියාවක් නැත. එහෙත්, එවැන්නෙකුට වුවද බොහෝ විට අවශ්‍ය දෙය නොලැබී නොයයි.

ඇමරිකානුවන් අනවශ්‍ය බඩු හැකි ඉක්මණින් ඉවත් කිරීමත්, ලංකාවේ බොහෝ දෙනෙක් එසේ නොකිරීමත් ලාංකිකයින් විසින් කරන "වැරැද්දක්" නොවේ. ඇමරිකාවේ ජීවත් වන අයෙකුට හදිස්සියකට යකඩ ඇණයක් හෝ ඉස්කුරුප්පු ඇණයක් අවශ්‍යනම් ලඟම ඇති සුපිරි වෙළඳසැලකට ගොස් මහ රෑ මැද්දේ වුවත් ඇමරිකානුවෙකුගේ ආදායමට සාපේක්ෂව ඉතා සුළු මුදලක් ගෙවා එය මිලදී ගැනීමේ හැකියාව තිබේ. වෙනත් බොහෝ දේ සම්බන්ධවද තත්ත්වය මෙසේය. එහෙත්, ලංකාවේදීනම් ප්‍රායෝගිකව කළ හැකි හොඳම දෙය ගෙදර යකඩ ඇණයක් හොයාගන්නට නැත්නම් අල්ලපු ගෙදර හෝ ඇත්දැයි සොයා බැලීමයි. 

ඉකොනොමැට්ටා අඳින්නට එතරම් ප්‍රිය නොකළ පරණ හාරා කලිසම ඇතුළු ඇඳුම් කෑලි දෙක තුන හෝ නොතිබුණානම් රෙදි හොරකමෙන් පසුව ඉකොනොමැට්ටාට සිදුවිය හැකිව තිබුණු සන්තෑසිය අමුතුවෙන් විස්තර කරන්නට අවශ්‍ය නැත. ඒ නිසා මගේ පියාගේ යකඩ ඇණ එකතු කිරීම වැනි පුරුදු සමාජ පරිණාමය සමඟ ස්වභාවික ලෙසම වෙනස් වීමට නියමිත පුරුදු මිස, ඇමරිකානු සමාජය හෝ වෙනත් බාහිර සමාජයක් දෙස බලා කෘතීම ලෙස වෙනස් කිරීම හැමවිටම අවශ්‍යම දේවල් නොවේ.

තමන්ට ඇති තේරීම් ගණන අඩු වන විට කරන්නට වෙන්නේ එසේ ඉතිරිව ඇති සීමිත තේරීම් අතරින් තේරීමක් කරන්නටය. රෙදි හොරකමෙන් පසුව ඉකොනොමැට්ටාට සිදු වුණේ එයයි. රටේ දේශපාලනය වැනි වඩා "බරපතල" තේරීමක් කිරීමේදී වුවත්, ඒ තේරීම කරන්නට වෙන්නේ තිබෙන විකල්ප අතරිනි. 

Thursday, August 10, 2017

මොන රෙද්දක්වත් නැතුව...


පසුගිය කාලයේ ඉකොනොමැට්ටා විසින් බ්ලොග් වල ලිපි පළ කර ඇති ආකාරය නිරීක්ෂණය කළ විට එහි කිසියම් රටාවක් දැකිය හැකිය. ඉකොනොමැට්ටා විසින් ටික කාලයක් දිනපතාම වාගේ බ්ලොග් ලිපි පළ කරයි. සමහර දවස් වල ලිපි දෙකක් අතර පරතරය පැය 24කටත් අඩුය. සමහර විට, මෙසේ ටික දවසක් ෆෙස්ටිවල් දමා ලිපි පළ කිරීමෙන් පසුව දවස් ගානක් යන තුරු ඉකොනොමැට්ටාගේ සද්දයක්වත් නැත.

අවුරුද්දකට පමණ කලින් ඉකොනොමැට්ටා බ්ලොග් යාවත්කාලීන කර ඇත්තේ මීට වඩා ක්‍රමවත් රටාවකය. පත්තරයක් එළියට දානවා හෝ ටෙලි නාට්‍යයක් විකාශනය කරනවාක් මෙන් පිළිවෙලකට සතියේ නිශ්චිත දවස් තුනක නියමිත වෙලාවක ඉකොනොමැට්ටා විසින් බ්ලොග් යාවත්කාලීන කළ කාලයක්ද තිබුණේය. එහෙත්, ඒ ඉතා ටික කාලයකි.

ඇත්තටම කියනවානම් මුල සිටම ඉකොනොමැට්ටා බ්ලොග් ලිපි ලිවුවේ දැන් ලියන ආකාරයටමය. ඒ කියන්නේ, වෙලාවක් ලැබුණු විට ලිපි ගණනාවක් ලිවීමත්, වැඩ වැඩි වූ විට කිසිවක් නොලියා දවස් ගණනක් සිටීමත් මුල සිටම කළ දෙයක් බවය. එහෙත්, සමහර කාල වලදී මෙය පාඨකයින්ට නොතේරුනේ ලිපි පළකලේ ලියන රටාව අනුවම නොවූ බැවිනි. 

ඉහත කී ආකාරයෙන් පිළිවෙලකට ලිපි පළ කරන කාලයේ ඉකොනොමැට්ටා විසින් කළේ ලියන ලිපි ඉදිරි දිනයක පළවන පරිදි පෝලිම්ගත කර තැබීමයි. ඒ නිසා, බොහෝ විට ලියා අවසන් කළ ලිපි තුන හතරක් හෝ ඇතැම් විට හත අටක් ඉදිරියට පළවන්නට නියමිතව පෝලිමේ තිබුණේය. සංචිතයේ ලිපි ප්‍රමාණය අඩු වන විට ඉකොනොමැට්ටා එයට එකවර ලිපි ගණනක් එකතු කළේය.

මේ කියන කාලයේ ඉකොනොමැට්ටාගේ පාඨකයින් වැඩි දෙනෙක් මෙහි පැමිණියේ බ්ලොග් සින්ඩිකේටර් හා බ්ලොග් රෝල් හරහාය. එවැනි තත්ත්වයක් යටතේ පිළිවෙලකට ලිපි පළකිරීමේ කිසියම් උපාය මාර්ගික වාසියක් තිබුණේය. කාලයක් ලිපි පළ නොකරන විට සින්ඩිකේටර් වල හා බ්ලොග් රෝල් වල ඉකොනොමැට්ටාගේ බොජුන්හල පහළට ගොස් නොපෙනී යයි. අනෙක් අතට, එක ළඟ ලිපි දෙකක් පළ කළ විට පළමුවැන්න වෙනුවට දෙවැන්න ආදේශ වන නිසා පළමුවැන්න පාඨකයින්ට මඟ හැරේ. ඒ නිසා, හොඳම උපාය මාර්ගය වූයේ දින 2-3කට වරක් ලිපියක් පළ කිරීමයි.

කෙසේ වුවත්, මේ වන විට ඉහත තත්ත්වය වෙනස් වී තිබේ. දැන් වැඩි දෙනෙකු මෙහි පැමිණෙන්නේ වත්පොත හෝ ගූගල් හරහාය. එසේ පැමිණෙන බොහෝ අය ලිපි එක දිගට පළවන විට අලුත් ලිපි ඇත්දැයි බැලීමට නැවත නැවත මෙහි පැමිණෙති. ලිපි පළ නොවන විට නොපැමිණෙති. මෙහි පළවන ලිපි කියවන්නට කිසියම් අයුරකින් "ඇබ්බැහි වී" සිටින අයට ඉකොනොමැට්ටාගේ අපිළිවෙළ රටාව බාධාවක් වුවත්, ඔවුන් වැඩි දෙනෙක් මෙහි අලුත් ලිපියක් පළවූ විට පසුව හෝ එය කියවති. ඇත්තටම කියනවානම් ඉකොනොමැට්ටාගේ බොහෝ ලිපි ලියූ වහාම කියවිය යුතු ඒවා නොවේ. ඇතැම් ලිපි වල කරුණු වසර කිහිපයකට පසුව කියවූවද ප්‍රශ්නයක් නැති ආකාරයේ ඒවාය. ඒ නිසා, ටික කාලයක සිට ඉකොනොමැට්ටා විසින් කරන්නේ ලියා අවසන් වූ වහාම ලිපි මෙහි පළ කිරීමයි. ලිපි ලියන්නේ ෆෙස්ටිවල් රටාවට නිසා ඒවා පළවන්නේද ෆෙස්ටිවල් රටාවටය.

මේ ෆෙස්ටිවල් රටාව ඉකොනොමැට්ටාගේ බ්ලොග් එකට පමණක් සීමා වුවක් නොවේ. දැන් අමාරුවෙන් තරමක් දුරට වෙනස් කරගෙන සිටියත්, ඉකොනොමැට්ටා කුඩා කාලයේ සිටම වැඩ කළේ මේ ෆෙස්ටිවල් රටාවටය. පාසැල් කාලයේ සාමාන්‍යයෙන් විභාග වලින් හොඳ ප්‍රතිඵල ලැබුණත් එය එසේ වුණේ දිනපතා පිළිවෙලකට එදිනෙදා කළ යුතු වැඩ කොටස කිරීම නිසා නොව විභාගය අත ළඟට පැමිණි විට එක දිගට දින ගණනක් ෆෙස්ටිවල් දමා විභාගයට සූදානම් වීම නිසාය. 

ඉකොනොමැට්ටා ප්‍රථම උපාධිය හදාරන කාලයේ අනුගමනය කළේත් මේ ෆෙස්ටිවල් රටාවමය. ඒ අනුව, වසර පුරා අනෙක් සියළු වැඩ කරමින් සිට විභාග වෙනුවෙන් වැඩ කරන්නට පටන් ගත්තේ අධ්‍යයන නිවාඩු ලැබුණු පසුවය. අධ්‍යයන වැඩ වලට අමතරව අනෙක් පෞද්ගලික කටයුතු කළේද මේ විදිහටමය. හොඳම උදාහරණය ඉකොනොමැට්ටා පේරාදෙණිය සරසවියේ නේවාසිකාගාර වල ජීවත් වෙද්දී රෙදි සේදූ ආකාරයයි.

ඒ කාලයේදීත් අපි අනිත් අයගේ රෙදි සේදුවේ නැතිවාක් මෙන්ම අපේ රෙදි සෝදන්නට වෙනත් අය සිටියේද නැත. අද මෙන්ම එදාත් අප කළේ අපේ රෙදි අපිම සෝදා ගැනීමයි. හැබැයි ඉතින් මේ වැඩේ කළේත් අර පෙර කී ෆෙස්ටිවල් රටාවටමය. 

අඳින්නට සේදූ ඇඳුම් තිබෙන තාක් රෙදි සේදීම පස්සට යයි. අන්තිමේදී ෆෙස්ටිවල් දමා රෙදි හෝදන්නට අතගහන්නේ එළියට බහින්නට සේදූ ඇඳුමක් නැති වන තැනටම වැටුණු පසුවය.

ඔහොම කිවුවාට සේදූ රෙදි නැත්තටම නැති වී ගියාමත් නොවේ. 

එදා මෙන්ම අදත් ඉකොනොමැට්ටා ඇඳුම් ගැන ලොකු සැලකිල්ලක් නැත. දැන් ජීවත් වන රටේත්, කරන රැකියාවේත් ඉකොනොමැට්ටාට ඇති එක් විශේෂ වාසියක් වන්නේ මොන රෙද්දක් ඇඳගෙන ගියත් ප්‍රශ්නයක් නැති වීමයි. 

මෙයින් අදහස් වන්නේ ඉකොනොමැට්ටා ඕනෑම රෙද්දක් ඇඳගෙන වැඩට යන්නට නොපැකිළෙන බව නොවේ. ලොකු තේරීම් නොකළත් ඉකොනොමැට්ටාට ඇඳුම් පිළිබඳ රුචිකත්වයන් තිබේ. ඒ නිසා ප්‍රායෝගිකව සිදුවන්නේ කොයි තරම් ඇඳුම් තිබුණත් බොහෝ විට ඇඳෙන්නේ වඩා කැමති ඇඳුම් කිහිපයෙන් එකක් වීමයි. ඉතිරි ඇඳුම් බොහෝ විට ඔහේ පැත්තක තිබේ.

සරසවියේ හිටි කාලයේ ඉකොනොමැට්ටාට අද තරම් ඇඳුම් නොතිබුණත්, ඒ කාලයේදීත් අඳින්නට එතරම් ප්‍රිය නොකළ ඇඳුම් තිබුණේය. කොහොමටත් ඉතින් අඳිනවා කියා ඕනෑම රෙද්දක් අඳින්නට නුපුළුවන. ඒ නිසා, ඇත්තටම වුනේ මෙසේ අඳින්නට අකමැති ඇඳුම හෝ දෙක අඳින තැනට වැටෙන තෙක් ඉකොනොමැට්ටාගේ රෙදි සේදීම ප්‍රමාද වීමයි.

මේ කියන කාලයේදී අප නැවතී සිටියේ පේරාදෙණිය සරසවියේ ජේම්ස් පීරිස් ශාලාවේ දෙවන මහලේ කාමරයකය. නැවතී සිටියේ කියා කිවුවත් ගෙදර ගියේ මාසයකට වරක් පමණ බැවින් ජීවත්ව සිටියේ කියා කීම වඩා නිවැරදිය. ඒ නිසා, රෙදි සෝදා ගැනීම හා වේලා ගැනීම වැනි දේ කරන්නට වුනේ ඕක ඇතුළේමය.

පිටතින් දකින අයෙකුට අසුන්දර දසුනක් විය හැකි වුවත්, නේවාසිකාර කාමරයේ සඳලුතල කොටස ඇතුළේ වැලක් අදින්නට කාටවත් තහනමක් නොතිබුණේය. වැලක් කිවුවේ රෙදි වැලක් ගැනය. ඉකොනොමැට්ටා ෆෙස්ටිවල් දමා සෝදන රෙදි වනන්නට මේ නේවාසිකාගාර කාමරයේ සඳළුතලයේ ගැට ගසා තිබුණු රෙදි වැලද ප්‍රමාණවත් නොවූ අතර, බොහෝ විට එහි කොට බිත්තිය දිගේද රෙදි ඇතිරුණේය. මෙසේ වනන රෙදි වේලෙන්නට දිනක් හෝ දෙකක් ගත වෙයි.

මේ කියන දවසේත් ඉකොනොමැට්ටා ෆෙස්ටිවල් දමා වැල මෙන්ම කොට බිත්තියද පිරෙන්නට රෙදි අතුරා තිබුණු දවසකි. රාත්‍රියේ රෙදි සෝදා වැනීමෙන් පසුව උදේ පාන්දර සඳළුතලයට පිවිසි ඉකොනොමැට්ටාගේ ඇස ගැටුණේ ඉතා සුන්දර දසුනකි. රාත්‍රියේ වැලේ හා බිත්තිය මත වැනූ රෙදි කිසිවකුත් එහි නැත!

මේ හොරා විසින් කලිසම් කමිස පමණක් නොව අඩු වශයෙන් යට ඇඳුම්වත් ඉතිරි කර නොතිබුණේය. ඉකොනොමැට්ටාගේ සරම් කිහිපයෙන් ඉතිරිව තිබුණේ ඇඳගෙන සිටි සරම පමණි. ෆෙස්ටිවල් දමන සමහර දිනවල තුවායක් ඇඳගෙන අන්තිම සරමත් හෝදන නමුත් හොඳ වෙලාවට එදා එසේ කර නොතිබුණු නිසා ඒ සරම හෝ ඉතිරි විය. නැත්නම්, ඉතිරි වන්නේ තුවාය පමණි.

ඉකොනොමැට්ටාට සිදු වූ ඉහත අකරතැබ්බය ඒ දවස් වල පේරාදෙණියේ නේවාසිකාගාර කිහිපයකම ජීවත් වූ සිසුන් ගණනාවක් විසින්ම මුහුණ දුන් අකරතැබ්බයකි. කිසියම් පුද්ගලයෙක් විසින් හෝ පුද්ගලයින් කණ්ඩායමක් විසින් ඒ කාලයේ පේරාදෙණියේ නේවාසිකාගාර වල සිසුන්ගේ රෙදි හොරකම් කිරීම වාර ගණනක් දිගින් දිගටම සිදු විය. මෙය සිදු වුනේ හිතාගන්නටවත් අමාරු ආකාරයකිනි. 

පේරාදෙණිය සරසවිය කියන්නේ අද මෙන්ම එදාත් "මුදා නොගත්" භූමියකි. මෙහි පැමිණ රෙදි හොරකම් කරන්නට සිතන අයෙකු විසින් ගන්නේ සුළුපටු අවදානමක් නොවේ. යම් හෙයකින් මේ හොරකම කරන්නට ගොස් මාට්ටු වුනේනම් රටේ නීතිය ක්‍රියාත්මක වන්නට පෙර කැම්පස් නීතිය ක්‍රියාත්මක වන අතර, සිසුන් සිටි මානසික තත්ත්වය අනුව, හොරාගේ වෘෂණ කෝෂ දෙකවත් ඉතිරි නොවන බව ඉඳුරාම කිව හැකිය. ඒ දවස්වල එසේ හොරා මාට්ටු වූයේනම් නීතිය ක්‍රියාත්මක කිරීම සඳහා ඉකොනොමැට්ටාද පෝලිමේ ඉදිරියෙන්ම සිටිය හැකිව තිබුණේය.

කොහොම වුවත් හොරා අහුවුනේ නැත.

ඉකොනොමැට්ටාගේ රෙදි නැති වන විටත් අවස්ථා ගණනාවක මෙවැනි හොරකම් සිදුවී තිබුණු බව ඉකොනොමැට්ටා දැන සිටියේය. එහෙත්, ඒ එක්කෝ පළමු මහලේ කාමරයකය. එසේ නැත්නම්, දෙවන මහලේ එක් අන්තයකට වන්නට තිබුණු කාමරයකය. ඉකොනොමැට්ටාගේ කාමරය තිබුණේ දෙවන මහලේ මැද හරියේ නිසා හොරෙකුට එහි ළඟා විය හැකි බවක් පෙනෙන්නට නොතිබුණේය. රෙදි වැනීමේදී එතරම් සැලකිලිමත් නොවුණේ ඒ නිසාය. 

එහෙත්, ඉකොනොමැට්ටාගේ රෙදි නැති විය. හොරා අහුවුනේ නැත.

රෙදි නැති වූ පසු ඉකොනොමැට්ටාට සමාජයට මුහුණ දෙන්නට සිදු වූ අපහසුව මෙහි විස්තර කරන්නට යන්නේ නැත. කෙටියෙන් කියන්නට තියෙන්නේ අඳින්නට රෙද්දක්වත් නැති වූ විට පත්වන අසරණ භාවය ගැන ඉකොනොමැට්ටාට පළමෝත අත්දැකීම් ඇති බවයි. ඉන්පසු ඔලුව උස්සන එක ලේසි නැත. කාට වුවත් ඒක එහෙමය.

මෙසේ රෙදි නැති වුනේ ඉකොනොමැට්ටාගේ පමණක් නොවේ. තවත් සිසුන් ගණනකට මේ අකරතැබ්බයට මුහුණ පාන්නට සිදු වූ අතර සමස්තයක් ලෙස සියළුම සිසුන්ට තමන්ගේ රෙදි පරිස්සම් කර ගැනීම ගැන නිබඳ සිතන්නට සිදු විය. සිසුහු  කණ්ඩායමක් ලෙස සාමූහිකව කාල වේලා වෙන් කරගෙන රෙදි හොරා අල්ලන්නට නිදි වැරීම පවා කළත් හොරා අහු වුණේ නැත. 

ඇස් පනා පිටම වාගේ රෙදි හොරකම දිගටම සිදු වුණේය. හොරාව අල්ලන්නට සිසුහු මහන්සි වූහ. එහෙත් හොරා අහු වුනේ නැත. හොරකම දිගටම සිදු වුණේය. හොරෙක් නැතුව හොරකමක් සිදු විය නොහැකි වුවත් හොරා අහු වුණේ නැත. 

තත්ත්වය මෙසේ තිබියදීම අධ්‍යයන වර්ෂය අවසන් වූ අතර ඉකොනොමැට්ටාගේ ඊළඟ නවාතැන වූයේ ජයතිලක ශාලාවයි. මේ ශාලාව පිහිටියේ විද්‍යා පීඨය ඉදිරිපිටය.

පේරාදෙණිය සරසවිය ලංකාවේ රජයේ සරසවි අතරින් වැඩිම නේවාසිකාගාර පහසුකම් ඇති සරසවිය ලෙස සැලකිය හැකි වුවත්, එහිද කාමර පහසුකම් සැපයුම ඉල්ලුමට වඩා බොහෝ අඩුය. ඒ නිසා, තමන් කැමති නේවාසිකාගාරයක කාමරයක් ලබාගැනීම පහසු කටයුත්තක් නොවේ. 

ශිෂ්‍ය සුබසාධනය භාරව සිටි නිලධාරියා විසින් ඉංජිනේරු පීඨ සිසුවෙකුට ජයතිලක ශාලාවේ කාමරයක් වෙන් කිරීමට දැක්වූයේ ඉතා අඩු උනන්දුවකි. ඔහුගේ තර්කානුකූල තීරණයට හේතුව වූයේ ජයතිලක ශාලාව ඉංජිනේරු පීඨයට ඈතින් පිහිටීම හා ඉංජිනේරු පීඨයට ආසන්නව අක්බාර්-නෙල් ශාලාව තිබීමයි. ඒ නිසා, ජයතිලක නේවාසිකාගාරයේ කාමර ලබා දීමේදී ප්‍රමුඛතාවය ලැබුනේ එයට ආසන්නව පිහිටි විද්‍යා පීඨයේ සිසුන්ට හා වෛද්‍ය, දන්ත වෛද්‍ය, කෘෂි විද්‍යා වැනි පීඨ වල සිසුන්ටය.

තමන්ගේ පීඨයට ආසන්නව පිහිටි නේවාසිකාගාරයක නවාතැන් ගැනීම බොහෝ සිසුන්ගේ කැමැත්ත වුවත් වෙනත් ප්‍රමුඛතා ඇති සිසුහු ඕනෑ තරම් සිටිති. එහෙත්, පේරාදෙණි ශිෂ්‍ය නේවාසිකාගාර වලට සිසුන් අනුයුක්ත කිරීම භාරව සිටි නිලධාරියා, මධ්‍යගත සැලසුම් ක්‍රියාත්මක කරන වෙනත් බොහෝ අය මෙන්ම, සිතා සිටියේ එක් එක් සිසුවාට හොඳම නේවාසිකාගාරය කුමක්ද කියා ඔවුන්ට වඩා හොඳින් ඔහු දන්නා බවයි. මෙය ක්‍රමයේ ප්‍රශ්නයක් මිස ඔහුගේ පෞද්ගලික ප්‍රශ්නයක් නොවේ.

මධ්‍යගත සැලසුම් වලින් පාරිභෝගික ඉල්ලුම නිසි පරිදි නොසැපිරෙන විට තමන්ගේ ප්‍රමුඛ තේරීම ලබා ගැනීම සඳහා පාරිභෝගිකයෝ තමන්ට හැකි දේ කරති. ජනප්‍රිය පාසැල් වලට දරුවන් ඇතුළු කර ගැනීම සඳහා දෙමවුපියන් විසින් දරන විවිධ ප්‍රයත්නයන් උදාහරණ වේ.

ඉකොනොමැට්ටා ඇතුළු ඉංජිනේරු පීඨයේ සුළුතර සිසු පිරිසකට අවසන් අධ්‍යයන වසර අරුණාචලම් හෝ ජයතිලක ශාලා දෙකෙන් එකක නේවාසිකව සිටින්නට අවශ්‍යව තිබුනේය. එහෙත්, ශිෂ්‍ය සුබසාධනය භාරව සිටි නිලධාරියා දැඩි ලෙස කියා සිටියේ එම නේවාසිකාගාර වල දැනට පුරප්පාඩු කිසිවක් නැති බවයි. පෙර වසරේ ජේම්ස් පීරිස් ශාලාව ඉල්ලා සිටි විට අපට ලැබුණේද මෙවැනිම පිළිතුරකි. ඒ නිසා, අපි දෙවන වසරේ සිටියදී සිටම මේ නිලධාරියා සමඟ ගනුදෙනු කර සාර්ථක වූ උපක්‍රමය නැවත වරක් යොදා ගත්තෙමු.

අපේ බලකිරීම නිසාත්, ඉංජිනේරු පීඨ ශිෂ්‍ය සංගමයේ නිලධාරීන් වූ (හා ඒ නිසාම මහා ශිෂ්‍ය සංගමයේ නියෝජිතයින්ද වූ) සිසුන් අපේ කණ්ඩායමේ සිටීමත් නිසා අදාළ නේවාසිකාගාර වල ඇති කාමර ගණන් හා එක් එක් පීඨ වලට අයත් සිසුන් ගණන් පිළිබඳ සංඛ්‍යාලේඛණ අපට මේ නිලධාරියාගෙන් ලබා ගත හැකි විය. මේ කටයුත්ත අප දැන් මෙසේ කරන්නේ තෙවන වරටය. පෙර දෙවසරේදීමත් අප මෙය මෙලෙසම කළෙමු. මේ උපක්‍රමය මඟින්, සාමාන්‍යයෙන් නේවාසිකාගාර පහසුකම් නොලැබෙන දෙවන වසරේදීද අපට නේවාසිකාගාර පහසුකම් ලබාගත හැකි විය.

පෙර පළපුරුද්ද නිසා, අදාළ ශාලා වල නේවාසිකව සිටින එක් එක් පීඨ වලට අයත් සිසුන්ගේ එකතුවත්, නේවාසිකාගාරයක ඇති කාමර ගණන එක් කාමරයක සාමාන්‍යයෙන් සිටින සිසුන් ගණනින් වැඩි කළ විට ලැබෙන ගණනත් අතර වෙනසක් ඇති බව සොයා ගන්නට අපට වැඩි වෙලාවක් ගියේ නැත. ජයතිලක හා අරුණාචලම් ශාලා වල ඇති නීත්‍යානුකූල ලෙස නොපිරවූ කාමර පුරප්පාඩු ගණන අපේ කණ්ඩායමට ප්‍රමාණවත් බව අපට පෙනී ගියේය.

කෙසේ වුවද, අදාළ ශාලා වල මේ පුරප්පාඩු තිබෙන්නේ කුමන කාමර වලද යන්න අදාළ නිලධාරියා නොදන්නා බව ඔහු පවසන්නේ ඇත්තටම බවද මේ වන විට අප දැන සිටි නිසා අප විසින් ඊළඟ පියවර කරා යා යුතුය. මේ පුරප්පාඩු සාමාන්‍යයෙන් තිබෙන්නේ හිස් කාමර වල නොවේ. බොහෝ විට සිදු වන්නේ සහකාර නේවාසිකාගාර පාලක කෙනෙකු විසින් පුරප්පාඩු තුනක් ඇති කාමරයකට දෙදෙනෙකු පමණක් අනුයුක්ත කිරීමයි. එසේ කරන ඔහු කාමරයේ පුරප්පාඩුවක් ඇති බව ශිෂ්‍ය සුබසාධන නිලධාරියාට දැනුම් නොදී සිටියි. එවැනි දැනුම් දීමක් නොලැබෙන තාක් සුබසාධන අංශයේ දත්ත අනුව නේවාසිකාගාර වල පුරප්පාඩු නැත.

සහකාර නේවාසිකාගාර පාලකවරුන් විසින් මෙසේ කිරීමට හේතුවක් තිබුණේය. ඒ මේ කාමර වල ඇත්තටම කිසියම් සිසුවෙක් හෝ සිසු පිරිසක් ජීවත් වීමයි. එහෙත්, ඒ නීත්‍යානුකූල ලෙස නොවේ. එවැන්නෙක් එක්කෝ ශිෂ්‍ය දේශපාලනය හෝ වෙනත් කිසියම් පක්ෂයක දේශපාලනය කරමින් වසර ගණනක් තිස්සේ සරසවි ඇතුළේම ජීවත් වන අයෙකි. එසේ නැත්නම්, දේශපාලනය නොවන වෙනත් හේතු මත විභාග දිගින් දිගටම අසමත් වුවත් සරසවිය ඇතුළේම රැඳී සිටින අයෙකි. 

මේ කාණ්ඩ දෙකෙන් කවරකට අයත් වුවත් බොහෝ විට මෙවැනි සිසුවකු ජනප්‍රිය සිසුවෙකු වූ අතර සාමාන්‍යයෙන් කා සමඟත් හොඳින් සිටි අයෙකි. කෙසේ වුවත්, මෙවැන්නෙකු සිටින තැනක් අධ්‍යයන කටයුතු සඳහා සුදුසු තැනක් හෝ පෞද්ගලිකත්වයක් ඇති තැනක් නොවීය. ඒ නිසා, අවස්ථාවක් ලැබුණත් එවැනි කාමරයක සිටින්නට බොහෝ සිසුන් කැමති නොවුණේය. එවැනි විටක එවැනි කාමරයකට අනුයුක්ත කරනු ලබන සිසුවකු බොහෝ විට සහකාර නේවාසිකාගාර පාලක හමු වී වෙනත් කාමරයක් ඉල්ලා සිටී. මෙය දිගින් දිගටම සිදුවන විට එවැනි පුරප්පාඩුවක් නොපුරවා ප්‍රශ්නයෙන් බේරීමට සහකාර නේවාසිකාගාර පාලකවරු පෙළඹුණෝය.

මෙයට තවත් හේතුවක් තිබුණේය. මේ සහකාර නේවාසිකාගාර පාලකවරු බොහෝ විට වසර දෙක තුනකට පෙර උපාධිය ලබාගත් අයයි. ඒ නිසා, ඉහත කී ලෙස නේවාසිකාගාර කාමර වල නීත්‍යානුකූල නොවන ලෙස පැලපදියම් වී සිටි අය ඇතැම් විට ඔවුන්ගේ බැචාලාය. එසේ නැත්නම් යාලුවෝ හෝ ඇතැම් විට සීනියර්ස්ලාය. ඒ නිසා, මේ සහකාර නේවාසිකාගාර පාලකවරුන්ට එවැනි අයෙකුට එරෙහිව ක්‍රියාමාර්ග ගැනීමට උවමනාවක් හෝ ඇතැම්විට ප්‍රායෝගික හැකියාවක් හෝ නොතිබුණේය. නේවාසිකාගාර පාලකවරු ජ්‍යෙෂ්ඨ මහාචාර්යවරුන් වුවත් ඔවුන් විසින් දැරුවේ නාමික තනතුරකි. නේවාසිකාගාර පරිපාලනය සිදුවුනේ ඉහත කී සහකාර නේවාසිකාගාර පාලකවරුන් අතිනි.

දැන් මේ පුරප්පාඩු තිබෙන කාමර සොයා ගැනීම පහසු දෙයක් නොවේ. ඒ සඳහා කාමරයෙන් කාමරයට තට්ටු කර එහි සිටින සිසුන් සමඟ සෘජුව හෝ වක්‍රව කතා කර කරුණු දැනගත යුතුය. මේ අසීරු කාර්යය හරහා එවැනි පුරප්පාඩු ඇති කාමර හඳුනා ගැනීමෙන් පසුව සහකාර නේවාසිකාගාර පාලක හමු වී එම කාමර වල නීත්‍යනුකූලව සිටින සිසුන් ගැන තොරතුරු විමසා සිටිය යුතුය. ඔහුට එවැනි පැහැදිලි කිරීමක් කළ නොහැකිනම් කාමරයේ පුරප්පාඩුවක් ඇති බව පිළිගන්නට සිදුවන අතර ඒ බව තහවුරු කර අදාළ තොරතුරු ශිෂ්‍ය සුබසාධන අංශයට යවන මෙන් ඔහුට බල කරන්නට පුළුවන. එසේ කිරීමෙන් පසුවද ප්‍රමුඛතාවය මත අදාළ කාමර වෙනත් අයෙකුට ලැබෙන්නට ඉඩ තිබෙන නිසා එය වැළැක්වීමට අවශ්‍ය ක්‍රියාමාර්ගද කලින්ම ගත යුතුය. අවුරුදු තුනක්ම අපට අවශ්‍ය තැන් වලින් අප කාමර සොයා ගත්තේ මේ සෙල්ලම කිරීමෙනි.

මෙසේ අමාරුවෙන් කාමරයක් ලබාගත්තත් මෙවැනි කාමරයක ජීවත් වීම ප්‍රායෝගිකව කළ නොහැක්කකි. මෙවැනි ඇතැම් කාමරයක, නීත්‍යානුකූල ලෙස නොවූවත්, සිසුහු හතර පස් දෙනෙක්ම සිටියහ. එවැනි තැනක ජීවත් වීම මාර ඇණයක් බව කියන්නට අවශ්‍ය නැත. පසුව වෙනත් කාමරයක් ඉල්ලාගෙන පැමිණියාට ඔහුට කරන්න දෙයක් නැති බව සහකාර නේවාසිකාගාර පාලක විසින් කලින්ම අවවාද කර තිබෙන නිසා ලබාගත් කාමරයෙන්ම ගොඩ යා යුතුය. ටික කාලයක් උත්සාහ කිරීමෙන් පසුව අන්‍යෝන්‍ය හුවමාරු වලට සිසුන් කැමති කරගෙන තැන් තැන් වල කාමර වල වෙනත් අය සමඟ සිටින අපේ කණ්ඩායමට නැවත එකතු වන්නට පුළුවන. එහෙත්, මෙය පහසු වැඩක් නොවේ. බොහෝ විට මෙවැනි කාමර වලදී හමුවන සිසුන් අපට වඩා දරාගැනීමේ ශක්තියක් ඇති ඇම්ඩන්ලා නිසා ඔවුන්ට කාමරය මාරු කිරීමට පෙළඹවීම පහසු නැත. 

හතරවන වසර මුලදී ජයතිලක ශාලාවෙන් හොයා ගත් කාමරයද මේ ජාතියේ කාමරයකි. පළමු මහලේ කැන්ටිම කිට්ටුව තිබුණු මේ කාමරය විද්‍යා පීඨයේ පොදු කාමරයක් වැනිය. වසර හත අටක සිටම සරසවියේ ඉගෙනුම ලබා තිබුණු, බොහෝ විට උපාධි පාඨමාලාව සම්පූර්ණ නොකළ, සිසුන්ගේ සටහන් පොත් මෙන්ම ඇඳුම් පවා මේ කාමරයේ නිරුපද්‍රිතව තිබුණේය. උපාධිය සම්පූර්ණ කර රැකියා විරහිතව සිටි, පෙම්වතිය සරසවි සිසුවියක වීම නිසාත් වෙනත් කරන්නට දෙයක් නැති නිසාත් සරසවිය ආශ්‍රිතවම සිටි සිසුන්ද මේ අතර වූහ. මෙවැනි කාමරයක ජීවත් වෙද්දී දත් බුරුසුව පවා පොදු දේපොළක් වන්නට පුළුවන. අනිත් ඒවා ගැනනම් කියන්නත් දෙයක් නැත.

විද්‍යා පීඨයේ සිසුන් ගණනාවක් ළඟ මේ ජයතිලක කාමරයේ යතුරු තිබුණු නිසා කාමරය වසා තිබීම තේරුමක් නැති දෙයකි. අනෙක් අතට සමහර සිසුන් හා ආදි සිසුන් උදේම කාමරයට පැමිණ කිසිදු ඇහිල්ලක් බැලිල්ලක් නැතිව කාමරයේ ඇති සබන් කෑල්ලක් ගෙන වොෂ් එකක් දමාගෙන, කොණ්ඩය පීරා, ගමන් මල්ලක් එහි දමා පෙම්වතිය බලන්නට යන්නේ නැවත පැමිණෙන විට දොර අගුළු නොදමා තබන මෙන් ඉල්ලීමක් කරමිනි. කොහේ හෝ ගොස් කාමරයට ආපසු එන්නට වැඩිපුර පරක්කු වුනොත්, එන කොට ඇඳේ කවුරු හෝ නිදාගෙනය. අල්ලපු ඇඳේ නිදා සිටින්නේ කලින් දැක නැති අයෙකු බව ඇතැම් විට දැනගන්නට ලැබෙන්නේ උදේ නැගිටින විටය. 

මේ තරම් ජනාකීර්ණ කාමරයටත් රෙදි හොරා ආවේය. ඒ වන විට ඉකොනොමැට්ටාගේ රෙදි වරක් නැති වී තිබුණු නිසාත්, මේ දෙවන දිනය ඉකොනොමැට්ටා විසින් ෆෙස්ටිවල් දමා රෙදි සෝදා තිබුණු දවසක් නොවූ නිසාත් එවර ඉකොනොමැට්ටාගේ රෙදි නැති නොවුණත්, රෙදි පමණක් නොව බයිසිකලයක් හා ගණක යන්ත්‍රයක් ඇතුළු කාමරයේ සිටි වෙනත් සිසුන්ගේ බඩු රැසක් එවර අතුරුදහන් විය. නැති වුනු බයිසිකලය මුලින්ම කෘෂි විද්‍යා සිසුවෙකුට අයිතිව තිබී කාමරයට උරුමයෙන් හිමිව තිබුණු අයිතිකරුවකු නොසිටි පොදු දේපොලක් විය. හොරා එවර කාමරය ඇතුළටම පැමිණ තිබුණේය. කාමරයේ සිසුහුද නිදා සිටියහ. එහෙත්, හොරා අහු වුණේ නැත.

මෙසේ ජයතිලක ශාලාවේ (කාමරය මාරු කර වෙනත් කාමරයක) සිටියදී පසුව අසන්නට ලැබුණේ පොලීසියට රෙදි හොරාව කොටු වී සිටින බවයි. එහෙත් ඒ පොලීසිය රෙදි හොරකම අල්ලන්නට සිදුකළ විමර්ශනයක් හේතුවෙන් නොව, වෙනත් වරදකට අත්අඩංගුවට ගෙන තිබුණු අයෙකු පාපෝච්චාරණය කිරීම හේතුවෙනි. අනෙක් අතට ඉකොනොමැට්ටා ඇතුළු රෙදි නැති කරගත් කිසිදු සරසවි සිසුවකු විසින් පොලීසියට පැමිණිලි කර නොතිබුණු බැවින් එවැනි විමර්ශනයක් කිරීම සඳහා පොලීසියට හේතුවක්ද නොතිබුණේය.

පොලීසිය විසින් හොරකම් කළ රෙදි සොයාගැනීමෙන් පසුව, හොරාට එරෙහිව නීතිය ක්‍රියාත්මක කිරීම සඳහා රෙදි නැති වූ සරසවි සිසුන්ට පොලීසියට පැමිණ පැමිණිල්ලක් දමන මෙන් මහනුවර ආසන්නව ජීවත් වූ සිසුවෙකු අතේ පොලීසියෙන් පණිවුඩයක් එවා තිබුණත් දන්නා තරමින් කිසිවකු ඒ සඳහා ඉදිරිපත් වූයේ නැත. ඒ නිසා, පොලීසියට රෙදි හොරාට විරුද්ධව චෝදනා ගොනු කරන්නට නොහැකි වූවා විය හැකිය. ඒ නිසා, හොරා නීතිය ඉදිරියේ වරදකරුවකු නොවූවා වන්නටද පුළුවන.

ලංකාවේ විවිධ ආකාරයේ හොරකම් විවිධ මට්ටම් වලදී සිදුවේ. හොරෙක් කියන්නේ මූලික වශයෙන් දේපොළ අයිතිවාසිකම් ගරු නොකරන්නෙකි. වෙනත් රටවලද හොරු සිටිති. අඩුම වශයෙන් ඇමරිකාව හා ලංකාව ගැන මගේ පෞද්ගලික සංසන්දනාත්මක අත්දැකීම වන්නේ ලංකාවේ ජීවත් වන්නේනම් හැම මොහොතේම හොරු ගැන ඇස ගසාගෙන සිටින්නට වන බවයි. සුදු රෙදි හොරු හා සිවුරු හොරු පමණක් නොව තවත් විවිධ වර්ග වල ආවේණික හොරුන්ගෙන් ලංකාව ස්වයංපෝෂිතය. ඇමරිකාවේත් හොරකම් සිදුවුවත්, මෙහි ජීවත් වීමේදී ලංකාවේදී මෙන් හැම මොහොතකම හොරු ගැන සිතමින් පරීක්ෂාවෙන් සිටීම අවශ්‍ය නැත.

හොරකම් නිසා මිනිස්සු විශාල ලෙස පීඩාවට පත් වෙති. ඉකොනොමැට්ටාගේ රෙදි නැති වූ දිනයේ ඉකොනොමැට්ටා පත් වූ අසරණ භාවය මෙන්ම ඉන් පසුව මුහුණ දුන් එවැනි අවස්ථා ගණනාවක සිටි මානසිකත්වය ඉකොනොමැට්ටාට අමතක නැත. හොරකමක් සිදුවී කාලයක් ගත වූ පසු හොරා අල්ලාගෙන දඬුවම් දීමෙන් හැම විටම වින්දිතයාගේ හානිය පූරණය වන්නේ නැත. රෙදි හොරාට එරෙහිව ඉකොනොමැට්ටා පොලීසියට පැමිණිලි කළේනම් දින ගාණක් උසාවියේ රස්තියාදු වීමෙන් පසුව ඉකොනොමැට්ටාට නැති වූ ඇඳුම් ටික ලබාගත හැකිවන්නට ඉඩ තිබුණේය. එහෙත්, ඒ වන විට ඉකොනොමැට්ටා රෙදි නැති වීමේ හානිය විඳ, ප්‍රශ්නයට මුහුණ දී එය විසඳාගෙන අවසන්ය. ඒ වන විට, පරණ රෙදි වලින් ඉකොනොමැට්ටාට වැඩක් නොතිබුණේය. 

නීතිය ක්‍රියාත්මක කිරීම මඟින් හොරකම් යම් තරමකට පාලනය කළ හැකි වුවත් මිනිසුන්ට හොරකම් කිරීමට ඇති ස්වභාවික පෙළඹුම කාලයත් සමඟ පරිණාමය වීමෙන්ම අඩු විය යුත්තකි. මිනිසුන් අනෙක් අයගේ දේපොළ අයිතිවාසිකම් වලට ගරු කරන්නට පුරුදු වන තරමට හොරකම් කරන්නට ඇති ස්වභාවික පෙළඹුමද අඩු වේ. හොරකම් අඩුවීමත්, දේපොළ අයිතිවාසිකම් ගැන ඇති සැලකිල්ල වැඩි වීමත් රටකට ඉදිරියට යන්නට උදවු වේ.

(Image: https://www.rodalesorganiclife.com/home/organic-way-dry-your-clothes)

Friday, May 5, 2017

මාසෙ මාරුවීම හා අවුරුද්ද මාරුවීම


අසූව දශකයේ මැද භාගයේදී පටන්ගත් රාගම පෞද්ගලික වෛද්‍ය විද්‍යාලයට එරෙහි වූ අරගලය හා එයින් අනතුරුව සිදුවූ ක්‍රියාවලිය විසින් මා ඇතුළු බොහෝ සමකාලීන තරුණ තරුණියන්ගේ පසුකාලීන ජීවිත කඩඉම් වසර තුනකින් පසුපසට තල්ලු කළේය. වඩා විශේෂිත ලෙස කියනවානම්, අපේ වසරේ හා ආසන්න වසර හතඅටක් හෝ වැඩි ගණනක් තුළ සරසවි ප්‍රවේශ වූ සිසුසිසුවියන් බොහෝ දෙනෙකුට සිය සරසවි අධ්‍යාපනය නිමාකර ප්‍රථම උපාධියක් ලබාගැනීමට හැකි වුනේ මුලින් බලාපොරොත්තු වූවාට වඩා වසර තුනකට පමණ පසුවය. මෙය මේ කණ්ඩායම් වලට අයත් වූවන්ගේ උසස් අධ්‍යාපනය ඇරඹීම, රැකියා ඇරැඹීම, විවාහය, දරුවන් ලැබීම වැනි තවත් බොහෝ දේවල් ප්‍රමාද කිරීමට හේතු විය.

මා ඇතුළු බොහෝ දෙනෙකුට සිදුවූ පාඩුව මෙපමණක් වුවද, මේ අඳුරු යුගය පසු කරන්නට ඇතැමෙකු වාසනාවන්ත නොවූහ. තවත් අය වඩා කටුක අත්දැකීම් වලට මුහුණ දුන්හ. එවැන්නන් අතර ආරක්ෂක අංශ විසින් දිගු කලක් රඳවා ගනු ලැබූවන්, වධ බන්ධන වලට ලක් වූවන් මෙන්ම ප්‍රචාරණ කටයුතු (පෝස්ටර් ගැසීම්) හෝ විරෝධතා වලට සහභාගී වෙද්දී වෙඩි පහරට ලක්ව දිගුකලක් ප්‍රතිකාර ගන්නට වීම නිසා තමන්ගේ ජීවිත කාලයෙන් වැඩි වසර ගණනක් නාස්ති කරගන්නට සිදු වූ අයද සිටියහ.

මේ සියල්ලෝම "දිස්ත්‍රික් ක්‍රමය යටතේ අඩු ලකුණු වලින් සරසවි පිවිසුම් ලැබූ" හෝ "සරසවි විභාග සමත් වීමට තරම් දක්ෂතාවයක් නොවූ" අය නොවූහ. සරසවි විභාග වලදී කණ්ඩායමේ පළමුවැනියා වන්නට තරම් දක්ෂතා දැක්වූ, පසුව ආචාර්ය උපාධි ලබා සරසවි ඇදුරන් වන්නට සමත් වූ අයද මේ කාලයේ රාජ්‍ය විරෝධී අරගලය වෙනුවෙන් සිය ජීවිත අවදානමේ හෙළූවෝ අතර වූහ. ඔවුන්ගේ අවංක කැපකිරීම් වල අවසාන ප්‍රතිඵලය ලෙස ශුද්ධ සෘණ ප්‍රතිලාභයක් පමණක් අත් වූ බව අමුතුවෙන් කිවයුතු නොවේ.

උසස් පෙළ සමත්වීම යනු ජීවිතය "ගොඩදාගැනීමේ " අවසන් පියවර බව සිතා ගෙන සරසවි පිවිසෙන බොහෝ දෙනෙකුගේ ඒ සොඳුරු සිහිනය බිඳ වැටෙන්නේ සරසවි විභාග ගොඩදාගැනීම කලින් සිතා සිටි තරම් සරල කටයුත්තක් නොවන බව දැනගත් පසුවය. සෑම වසරකම (අඩු වශයෙන් මා පේරාදෙණිය සරසවියේ පළමු උපාධිය හැදෑරූ කාලයේදී, මා උගත් පීඨයේ) සැලකිය යුතු සිසු පිරිසකට ප්‍රථම වසර විභාගය සමත් වන්නට නොහැකි වීම හේතුවෙන් කනිෂ්ඨ කණ්ඩායමක් සමඟ සරසවි දිවියේ ඉතිරි කාලය ගත කරන්නට සිදු විය. මේ පදනම මත අපට වඩා ජ්‍යෙෂ්ඨ කණ්ඩායම් වල සිසුසිසුවියෝ ගණනාවක්ම පළමු වසර දේශන ඇරැඹෙද්දීම වාගේ අපේ කණ්ඩායම සමඟ එක් වූහ.

සරසවි සිසුවෙකුට හෝ සිසුවියකට කනිෂ්ඨ කණ්ඩායමක් සමඟ එක් වීමට සිදුවූ එකම හේතුව විභාග අසමත් වීම නොවේ. විශේෂයෙන්ම අපේ කාලයේ රටේ පැවති තත්ත්වය හේතුවෙන් විභාග වලට පෙනී සිටීමේ අවස්ථාව ගිලිහීයාම හෝ අවශ්‍ය විද්‍යාගාර පරීක්ෂණ ප්‍රමාණය සම්පූර්ණ කිරීමට නොහැකි වීම වැනි හේතු මත කනිෂ්ඨ කණ්ඩායම් සමඟ එක් වන්නට සිදුවූ දකුණේ සිංහල සිසුන් මෙන්ම උතුරේ දෙමළ සිසුහුද වූහ. නවක වද කාලය අවසන් වන්නටද පෙර ජ්‍යෙෂ්ඨ කණ්ඩායමකින් මෙසේ අපේ කණ්ඩායම සමඟ එක් වූ මගේ එක් සරසවි මිතුරෙකුට ඔහු ලක්ව සිටි "හදිසි අනතුර" නිසා පාදයේ වූ ආබාධය හේතුවෙන් ඒ වන විටද හරි හැටි ඇවිදින්නට නුපුළුවන.

මේ කියන දවසේ ඔහුත්, මමත් ඇතුළු සිසුපිරිසක් හිල්ඩා ශාලාවේ සිට ගලහ පාර දිගේ පැමිණ, සනාතන මන්දිරය හරහා අක්බාර් පාලමෙන් එගොඩ වී ගඟෙන් එගොඩට යන්නට වීරසූරිය ස්මාරකය ආසන්නයට පැමිණ සිටියෙමි. ගලහ පාරෙන් සනාතන මන්දිරය පැත්තට හැරෙන තැන, පාරෙන් උපකුලපති නිලනිවසට ප්‍රතිවිරුද්ධ පැත්තේ ජ්‍යෙෂ්ඨ සිසු කණ්ඩායමක් රැඳී සිටී. මේ සිසුන් කලා පීඨයේ ජ්‍යෙෂ්ඨ සිසුන් බව මා එක් වරම හඳුනාගත්තේ ඒ වන විටද ඒ කණ්ඩායමේ සිසුන්ව නවකවදය හරහා හඳුනාගෙන සිටි බැවිනි.

වරක් හඳුනාගත් සිසුන්ව දිගින් දිගටම නවක වදයට ලක් කිරීම බොහෝ විට සිදු නොවන්නක් නිසා මේ ජ්‍යෙෂ්ඨ සිසුන් දැකීමෙන් මා චකිතයට පත් නොවූවත් අපේ කණ්ඩායමේ සිටි ඔවුන් දැන නොසිටි සිසුවෙකු හෝ කිහිපදෙනෙකු ඔවුන් විසින් නවත්වා ගනු ඇති බව ක්ෂණිකව පසක් වූයේ ඒ වන විට ලබා තිබුණු සරසවි අත්දැකීම් තුලිනි. අද ස්වීප් එක ඇදෙන්නේ කාටදැයි හිත හිතා ඉන්නට වැඩි වෙලාවක් ලැබුණේ නැත. සිසු කණ්ඩායමේ අවධානය ක්ෂණිකව යොමු වුණේ අප අතර සිටි ජ්‍යෙෂ්ඨ කණ්ඩායමකින් පැමිණි සිසුවා වෙතය. ඒ ඔහු කොර ගසමින් අපහසුවෙන් ගමන් ගත් බැවිනි.

"මොකෝ බං කොර ගහන්නෙ? මාසෙ මාරුවෙලාද?"

අපේ මිතුරා හිස ඔසොවා බැලුවේය. ඔහුගේ ඇඳුමෙන් හා පාවහන් වලින් ඔහු නවක සිසුවෙකු නොවන බව එක් ව
හඳුනාගත නොහැක.

"මාසෙ නෙවෙයි මචං, අවුරුද්ද මාරුවෙලා තියෙන්නෙ!"

පැත්තක සිටි සිසු කණ්ඩායමට තමන් ඇණගත් බව ක්ෂණිකව අවබෝධ විය. නවක සිසුවෙකුගෙන් නවක වද කාලයේ මේ ආකාරයේ පිළිතුරක් අපේක්ෂා කළ නොහැකිය.

"සොරි මචං!"

ඒ වන විට අවුරුද්ද මාරු වී තිබුණේ ඔහුගේ පමණක් නොවේ. අපේත් අවුරුදු තුනක්ම මාරු වී තිබුණේය.

මාස හා අවුරුදු මාරුවීම් ඇතුළු කාලය මැනීම් පිළිබඳව ඉදිරි ලිපි වලින් දිගටම කතා කරමු!


(Image: http://transcurrents.com/tc/2009/03/police_repression_unleashed_ag.html)

Monday, December 5, 2016

චීස්ද කන්නේ නැත්නම් බටර්ද කන්නේ?

පොල් ලෙලි ගහන මැෂිමක් හැදීමට සම්බන්ධ වූ ඉකොනොමැට්ටාගේ කැම්පස් යාළුවෙක් ගැන ඉකොනොමැට්ටා කලකට පෙර ලිපියක් ලිවුවේය. මේ යාළුවා ටිකක් "ලොකු වී" වතුරෙන් දුවන කාර් එකක් සැලසුම් කළ බවද එහිම සටහන් කෙරුණු දෙයකි. තෙල් ගසන්නට අතින් වියදම් නොකර වතුරෙන්ම කාර් දුවවන්නට බලා සිටින බහුතරයක් සිටින රටක මෙවැනි නිර්මාණයකට හොඳ ඉල්ලුමක් තිබිය හැකිව තිබුණේය. මෙසේ නව නිර්මාණ දෙකකටටම දායකත්වය සැපයූ, එන්ජිමා ලෙස මා හැඳින්වූ මේ මිතුරා සැලසුම් කළ වෙනත් දේවල් අතර මී කතුරක්ද තිබුණේය.

එන්ජිමා විසින් සැලසුම් කළ මී කතුරේ තාක්ෂනය ඉතා සරලය. එහෙත්, මේ මී කතුරෙන් මීයෙකුට ලේසියෙන් ගැලවෙන්නට බැරි බව ඔහු සපථ කර සිටියේය. ඔබත් මීයන්ගේ කරදරයෙන් වද විඳිනවාද? එසේනම්, ඔබටත් මී කතුරක් ගෙදරදීම හදා ගැනීම සඳහා දැන් මා හදන්නේ මේ එන්ජිමාගේ මී කතුරු තාක්ෂනය ඔබට ලබා දෙන්නටය. මීයන් අල්ලා, මීයන් නිසා සිදු වූ නාස්තිය හා දූෂණය නැති කර සෞභාග්‍යය උදා කරන්නට පොරොන්දු දුන් අය එසේ නොකරනවානම් මේ තාක්ෂනය යොදාගෙන ඔබටම මීයන් අල්ලා ගන්නට පුළුවන.

මීයන් ඇල්ලීමේ තාක්ෂණයේ විප්ලවීය නව සොයාගැනීමක් වන මේ මී කතුර සැලසුම් කිරීමට පෙර එන්ජිමා වෙනත් සැලසුම් රැසක්ද සලකා බැලුවේය. මුලින්ම ඔහු සැලසුම් කළේ අර පෙර කී පොල් ලෙලි ගහන මැෂිමේම දිගුවකි. එන්ජිමා සැලසුම් කළේ පොල් ලෙලි ගසන මැෂිමේ සැලසුමේ කුඩා වෙනස්කම් හෙවත් මොඩිෆිකේෂන් හතරක් කිරීමෙන් එය මී උගුලක් බවට වෙනස් කර ගත හැකි බවයි. කොහොමටත් ඒ කාලයේ අප වැඩිපුර පුහුණු වුනේ මේ ආකාරයට වෙනත් අයෙක් කලින් කළ දෙයක් හොයාගෙන පොඩ්ඩක් වෙනස් කර තමන්ගේ වගේ ඉදිරිපත් කිරීමටය.

පසුව අතහැර දමනු ලැබූ මේ පළමු සැලසුම පොල් ලෙලි ගහන මැෂිමෙන් වෙනස් වූයේ මෙහි පෙට්ටිය හෙවත් කේසින් එක ප්‍රමාණයෙන් කුඩා වීම, සිදුරු දෙකක් වෙනුවට එක සිදුරක් තිබීම, පොල් උලක් අවශ්‍ය නොවීම හා පොල් ලෙලි ගහන්නට දන්නා තරුණයෙකු වෙනුවට මීයන් අල්ලන්නට දන්නා පූසෙකු යොදාගැනීම යන කරුණු වලිනි.

පොල් ලෙලි ගහන මැෂිමේ ඉන්පුට් එකක් මෙන්ම අවුට්පුට් එකක් තිබිය යුතු වුවත් මීයන් අල්ලන යන්ත්‍රයට ඉන්පුට් එකක් තිබීම පමණක් ප්‍රමාණවත් වූ බැවින් (බදු කෙතරම් ගෙවුවත් ඒවායින් කෙරෙන දෙයක් පේන්නට නැති සමහර රටවල ආණ්ඩු වලට වගේ) සිදුරු දෙකක් අවශ්‍ය නොවීය. පූසෙකුට තරුණයෙකුට තරම් ඉඩක් අවශ්‍ය නොවන නිසා යන්ත්‍රය ප්‍රමාණයෙන් කුඩාවට සැලසුම් කිරීමට හැකිවිය.

මේ යන්ත්‍රයටද පෙර යන්ත්‍රයට මෙන් බාහිර ශක්ති ප්‍රභවයක් අවශ්‍ය නොවීම සැලසුමේ වූ සාධනීය අංගයකි. විදේශීය ණය වෙනුවට දේශීය ණය ගන්නා විට මෙන් ශක්තිය යන්ත්‍රය අභ්‍යන්තරයෙන්ම ලැබේ.

සැලසුමේ පෙනෙන්නට වරදක් නොතිබුණේය. එහෙත්, මේ සැලසුම විමර්ශනයට ලක් කළ රිවීව් බෝඩ් එක පෙර පොල් ලෙලි ගසන යන්ත්‍රයේ සැලසුම අසාර්ථක වූ බව අවධානයට ලක් කළේය. ඒ අනුව, පූසාටද එන්ජිමාට මෙන් නින්ද යාමට ඇති ඉඩකඩ සලකා බලමින් මේ සැලසුම අනුමත කෙරුණේ නැත.

පූසෙක් යනු අයවැය විවාදයට සහභාගී වන මහජන නියෝජිතයෙක් මෙන් සිතීම නිවැරදි නොවන බවට රිවිව් බෝඩ් එකේ ඇතැම් අය අදහස් පළ කළත් එය බහුතරයේ මතය නොවීය. මීයන් අල්ලන බව කියා පොරවල් වෙන පූසන් බොහෝ විට පසුව මීයන් ඇල්ලීමේ නොහැකියාව හෝ මීයන් ඇල්ලීමට උවමනාවක් නැති කම ප්‍රදර්ශනය කරන බැවින් මීයන් අල්ලන පූසෙක් හොයා ගැනීම ලොකු අභියෝගයක් විය හැකි බව වැඩි සහයෝගයක් ලැබුණු මතයකි.

පළමු සැලසුම අසාර්ථක වුවද, එන්ජිමා වැඩේ අත ඇරියේ නැත. ඔහුගේ රිවීව් බෝඩ් මිතුරන්  "තින්ක් අවුට් ඔෆ් ද බොක්ස්!" කියා දුන් උපදෙස් මලලසේකර ශබ්දකෝෂය බලා හරියටම තේරුම් ගෙන, සමහර ආණ්ඩු අයිඑම්එෆ් එකේ උපදෙස් පිලිපදින්නාක් මෙන් අකුරටම පිළිපදිමින්, මෙවර ඔහු සැලසුම් කළේ පෙට්ටියක් නැති විවෘත මී උගුලකි. ඒ නිසා, එහි ක්‍රියාකාරීත්වය පෙර සැලසුමේ මෙන් රහසක් වූයේ නැත. මීයන් මැරීම වුවත් හොරෙන් නොකර විනිවිදභාවයක් ඇතුව, කාටත් පෙනෙන්නට කිරීම යහපාලනයයි. මේ අනුව, පෙර සැලසුමේ තිබුණු විනිවිදභාවයක් නැති කමේ අඩුවද මේ අලුත් සැලසුමෙන් මඟ හැරුණේය.

එන්ජිමාගේ සැලසුම අනුව මී කතුරක් හදා ගැනීමට අවශ්‍ය ද්‍රව්‍ය වන්නේ පැතලි ලෑලි කෑල්ලක්, කියත් පටි කෑල්ලක්, චීස් කෑල්ලක් හා බටර් කෑල්ලක් පමණි. පළමුව, කියත් පටි කෑල්ල එහි දැති උඩට හිටින පරිදි ලෑල්ලේ සවි කර ගත යුතුය. කිසියම් උපකරණයකින් ලෑල්ලේ කාණුවක් හාරා කියත් පටිය එහි බැස්සවීමෙන් මෙය කළ හැකිය. ඉන්පසුව කියත් පටිය දෙකොණෙහි (දෙපැත්තේ නොවේ) චීස් කෑල්ල සහ බටර් කෑල්ල තැබිය යුතුය. (ගෙවුම් ශේෂ ප්‍රශ්න එන්නට ඉඩ තිබෙන නිසා දේශීය චීස් හා බටර් යොදා ගැනීම වඩා උචිතය.) දැන් ඔබේ සරල එහෙත් ඉතාම කාර්යක්ෂම මී කතුර හදා අවසන්ය.

මේ මී කතුරෙන් මීයන් මැරෙන හැටි පැහැදිලි නොකළොත් ඔබ මේ සැලසුම කෙතරම් හොඳ සැලසුමක්දැයි පිළි නොගන්නට ඉඩ තිබේ. පැහැදිලි කිරීම් කිසිවක් නැතිව, අපිට දුන්නොත් කොරල පෙන්නනන්නම් කියූ පමණින් පිළිගන්නා අයත් ඕනෑ තරම් ඉන්නා නිසා එවැනි පැහැදිලි කිරීමක් අවශ්‍ය නොවන්නටද පුළුවන. ඒ වුණත්, මී කතුරක ක්‍රියාකාරීත්වය භාණ්ඩාගාර බැඳුම්කර වෙන්දේසියක නිකුතුවේ ප්‍රමාණය හෝ ජාත්‍යන්තර වෙළඳ ගිවිසුමක කොන්දේසි මෙන් රහසිගතව තියා ගත යුතු දෙයක් නොවන නිසා මෙසේ ඔන්නොහේ කියා දමනු ලැබේ.



එන්ජිමා විසින් පැහැදිලි කළ ආකාරයට මීයා මැරෙන්නේ මෙසේය. චීස් සහ බටර් සුවඳට මීයා ගුලෙන් එළියට එයි. සුවඳ අනුව ඉව කරමින් ඔලුව වන වන ඔෆිස් වෙලාවට පාරට දැමූ ප්‍රයිවෙට් බස් එකක් මෙන් හැටට හැටේ එන මීයා නවතින්නේ හරියටම කියත් පටිය තියෙන තැනට පැමිණ කියත් පටියේ ඉදිරි ගාත් වැදෙන විටය. කියත් පටි බැරියරය දකින මීයා ට්‍රැෆික් බයිසිකලයක් දැක විසිපන්දාහ මතක් වූ රියදුරෙක් මෙන් බරාස් ගා බ්රේක් ගසයි. දැන් මීයා කියත් පටිය ඉදිරියේ නැවතී සිටින අතර මීයාගේ බෙල්ල හරියටම තියෙන්නේ කියත් පටියේ දැති වලට ඉහළිනි.

මීයාට දැන් විශාල ප්‍රශ්නයකි.

"චීස්ද කන්නේ නැත්නම් බටර්ද කන්නේ?"

හරියටම ආණ්ඩුවට ඇති බරපතලම ප්‍රශ්නය වන දේශීය ණයද ගන්නේ නැත්නම් විදේශීය ණයද ගන්නේ වගේ ප්‍රශ්නයකට දැන් මීයා මුහුණ පා සිටී. කැලරි හිඟයෙන් පීඩා විදිමින් මන්දපෝෂණයෙන් පෙලෙන විට චීස් වගේම බටරුත් හොඳ ශක්ති ප්‍රභව දෙකකි. හැබැයි කිහිප වරක්ම වල ගැට්ටට ගොස් ආපසු පැමිණ, කොලෙස්ටරෝල් අඩු කරගන්නට දඟලමින් ඉන්න විට චීස් වගේම බටරුත් අන්තිම නරකය. මේ දෙක දෙකක් වුනත්, දෙකෙන් එකක්වත් පාලනයකින් තොරව වැඩිපුර ආහාරයට ගැනීම ශරීර සෞඛ්‍යයට හොඳ නැත.

චීස් කෑල්ල දෙසත්, බටර් කෑල්ල දෙසත් මාරුවෙන් මාරුවට බලමින්, දෙපැත්තට ඔළුව වනමින් මීයා කල්පනා කරයි.

"චීස්ද කන්නේ නැත්නම් බටර්ද කන්නේ?"

ඔළුව තියෙන්නේ කියත් පටියේ දැති උඩ බව මීයාට වගක්වත් නැත. කාර් පර්මිට් හා පාර්ලිමේන්තු කෑම ආදියට වහ වැටුණු මහජන නියෝජිතයෙක්ට ඡන්ද පදනම ටිකෙන් ටික දියවන බව මතක් නොවනවාක් මෙන්, චීස් වල හා බටර් වල සුවඳට වහ වැටී සිටින මීයාට ඔළුව වනන වාරයක් පාසා බෙල්ල ටිකක් කැපෙන බව නොතේරේ.

අන්තිමේදී මීයාගේ බෙල්ල සම්පූර්ණයෙන්ම කැපී කඳින් වෙන් වන තුරුම මීයා දන්නේ නැත!

(මැටිකතාවකි)


පසු සටහන: වියදම් අධික චීස් සහ බටර් යොදාගැනීමෙන් සිදුවන (අයවැය හිඟ, ගෙවුම් ශේෂ ප්‍රශ්න වැනි) ආර්ථික අවාසි ගැන සලකා එන්ජිමා සිය සැලසුම පසුව තවදුරටත් වැඩි දියුණු කළේය. (මෙය මතක් කර දුන් පහළ ඇනෝ කමෙන්ට් එක දමා ඇති මිතුරාට විශේෂ ස්තුතිය!) ඒ අනුව, අලුත්ම සැලසුමේ ඇත්තේ ලෑල්ලේ සවිකළ කියත් පටිය පමණි. චීසුත් නැත. බටරුත් නැත. දැන් මීයා පෙර මෙන්ම කියත් තලය ඇති තැනට පැමිණේ. දහසක් පොරොන්දු දී බලයට පත් වී හිස් භාණ්ඩාගාරයක් භාරගත් අළුත් ආණ්ඩුවක් මෙන් මීයා ඉන් පසුව දෙපැත්තට ඔළුව වනන්නේ මෙසේ සිතමිනි.

"චීසුත් නෑ! බටරුත් නෑ!!...චීසුත් නෑ! බටරුත් නෑ!!"

අන්තිමේදී මීයාට චීසුත් නැත. බටරුත් නැත. බෙල්ල කැපෙනකල්ම දන්නේත් නැත. මහන්සියක් නැතුව චීස් සහ බටර් නොමිලේ කන්නට බලාගෙන ඉන්නා මීයන්ට ඔයිට වඩා වෙන්නට දෙයකුත් නැත.



(Image:
123RF.com)

Tuesday, August 23, 2016

හැන්ඩියන්ට බඩු නැත්තේ ඇයි?

"ක්රෑමන්ට ක්ලාස් නැත. හැන්ඩියන්ට බඩු නැත."

ඉහතින් ඇත්තේ ජනප්‍රිය සරසවි ප්‍රස්තා පිරුළකි. මෙහි ප්‍රභවය ගැන මා නොදන්නා නමුත් එය මගේ සරසවි කාලයට වඩා බොහෝ පැරණි බවනම් ස්ථිරය. අඩු වශයෙන් පස්වන ශ්‍රේණියේදී පමණ මම මේ කියමන දැන සිටියෙමි. මතක හැටියට මුලින්ම මේ කෑල්ල දැක්කේ කිසියම් නවකතාවකය.

'ක්රෑමෝ' යනු හැම වෙලාවේම අධ්‍යයන කටයුතු වල ඇලී ගැලී සිටින, වෙනත් බාහිර සමාජ ක්‍රියාකාරකම් වලට අඩුවෙන් සම්බන්ධ වන සිසුන්ය. මා සරසවියේ සිටි කාලයේදී මේ වචනය වෙනුවට ජනප්‍රියව තිබුණේ 'බොගාලා' යන වචනයයි. හැම වෙලාවේම අධ්‍යයන කටයුතු වල ඇලී ගැලී සිටින සිසුවෙකු එසේ කරන්නේ එසේ මහන්සි වී වැඩ කිරීමෙන් විභාගය වඩා හොඳින් සමත් වීමට හැකි වේය යන අපේක්ෂාවෙනි. ක්ලාස් එකක් හෙවත් පන්ති සාමාර්ථයක් ගත හැකි වන්නේ එවිටය. කෙසේ වුවද, දවස තිස්සේම ක්රෑම දැමීමෙන්, බොග දැමීමෙන් හෙවත් පොතපතෙහි ඇලී ගැලී සිටීමෙන් පසුවත් සිසුවෙකුට පන්ති සාමාර්ථයක් නොලැබේනම් එහි ඇත්තේ විසංවාදයකි.

'හැන්ඩියන්' යනු කඩවසම් පුද්ගලයින්ය. කාන්තා පාර්ශ්වයේ ආකර්
ශනය දිනා ගැනීම සඳහා අනෙක් පිරිමින් සමඟ තරඟ කිරීමේදී හැන්ඩියන්ට එසේ නොවන අයට වඩා වැඩි වාසියක් ඇති බව කිව යුතු නොවේ. මේ අයුරින්ම, කාන්තා පාර්ශ්වයේ 'කිරි ටොයියන්ට' පිරිමි පාර්ශ්වයේ ආකර්ශනය වැඩිය. ඒ අනුව, සරසවියක් වැනි විශාල තරුණ තරුණියන් රැසක් ඉන්නා ස්ථානයක අනෙක් අයට පෙර 'හැන්ඩියන්ට බඩු සෙට් වීමත්' 'කිරි ටොයියන්ට පොරවල් සෙට් වීමත්' සිදු විය යුතු සාමාන්‍ය දෙයයි. සිදු විය යුතුයැයි පෙනෙන දෙය එසේ වුවත්, ඇතැම් විට දිගු කලක් පෙම්වතෙකු හෝ පෙම්වතියක නොමැතිව සිටින, ප්‍රසිද්ධියේ නොපෙන්වුවත් ඒ සම්බන්ධව සිත් තැවුලෙන් පෙළෙන කඩවසම් තරුණයින් මෙන්ම රූ සපුවෙන් නොඅඩු තරුණියන්ද සරසවි වල මෙන්ම වෙනත් තැන් වලද සිටිනු පෙනේ. 'කබ්බන්' හා 'යක්කු' හිච් වෙද්දී 'හැන්ඩියන්ට' හා 'කිරි ටොයි කෑලි වලට' මෙසේ වේලෙන්නට වීම විසංවාදයකි.

ඉහත සරසවි ප්‍රස්තා පිරුළෙහි අදහස වන්නේ මෙසේ බැලූ බැල්මටම සිදුවිය යුතුයැයි පෙනෙන දේ සිදු නොවන අවස්ථා තිබීමයි. ඇතැම් වෙළදපොළවල් වල මේ අයුරින් තත්ත්වයෙන් හොඳ භාණ්ඩ නොවිකිණී බාල බඩු විකිණෙන්නේ, එසේත් නැත්නම් මිණිකැට යට වී ගොමරිටි මතු වන්නේ ඇයි?

1970දී එවකට කැලිෆෝර්නියාවේ බර්ක්ලි සරසවියේ සහකාර මහාචාර්යවරයෙකු වූ ජෝජ් අකර්ලොෆ් විසින් මේ සංසිද්ධිය විධිමත් ලෙස පැහැදිලි කරමින් පර්යේෂණ පත්‍රිකාවක් පළ කළේය. "The Market for `Lemons': Quality Uncertainty and the Market Mechanism" නම් වූ මේ පර්යේෂණ පත්‍රිකාවෙහි ඔහු විසින් කළ පැහැදිලි කිරීම හේතුවෙන් 2001 වසරේදී ආර්ථික විද්‍යාව සඳහා වන නොබෙල් ත්‍යාගය අකර්ලොෆ්ට හිමි විය. ඔහු මේ වන විට ජෝජ්ටවුන් සරසවියේ මහාචාර්ය වරයෙකු ලෙස සේවය කරන අතර, දැනට ඇමරිකාවේ ෆෙඩරල් සංචිත බැංකුවේ (මහ බැංකුවේ) සභාපතිනිය (අධිපතිනිය) වන හා බර්ක්ලි, හාර්වඩ් ආදී සරසවි වල මහාචාර්යවරියක ලෙසද සේවය කළ ජැනට් යෙලන් ඔහුගේ බිරිඳයි.

ඉහත පර්යේෂණ පත්‍රිකාවේ 'ලෙමන්' යනුවෙන් අදහස් වන්නේ තත්ත්වයෙන් බාල, පාවිච්චි කළ මෝටර් රථයි. මෙය සාමාන්‍ය ජන වහරේ ඇති වචනයකි. 'සෙකන්ඩ් හෑන්ඩ්' වාහන සඳහා වන වෙළඳපොළෙහි හොඳ වාහනයක් ලේසියකට විකිණෙන්නේ නැත. එහෙත්, 'ලෙමන්' ඉතා ඉක්මණින් විකිණේ. ඒ ඇයි?

අකර්ලොෆ් පැහැදිලි කළ පරිදි මෙයට හේතුව විකුණන්නා සහ මිලදී ගන්නා යන ගනුදෙනුවේ පාර්ශ්ව දෙක අතර පවතින තොරතුරු අසමමිතියයි. ඉංග්‍රීසියෙන් adverse selection problem ලෙස හැඳින්වෙන මේ ප්‍රශ්නය විස්තර කිරීමට වචනයෙන් වචනය කරන පරිවර්තනයකට වඩා 'ගොමරිටි මතුවීම' වැනි පරිවර්තනයක් වඩා ගැලපෙන අතර අදහස තේරුම් ගැනීම පහසු කරයි. (දන්න කෙනෙක් සිටීනම් කරුණාකර විධිමත් සිංහල වචනය කියන්න.)

අකර්ලොෆ්ගේ කතන්දරය මෙවැන්නකි. කම්හලෙන් නිපදවා විකුණන්නට ඇති, එකම මාදිලියේ අළුත් මෝටර් රථ වල මිල සමානය. උදාහරණයක් ලෙස මේ මිල රුපියල් ලක්ෂ විස්සක් කියා අපි සිතමු. එමෙන්ම මේ මෝටර් රථ එකිනෙක අතර වෙනසක් සොයාගැනීම අපහසු නිසා ගැනුම්කරුවෙකුට අමුතුවෙන් තෝරන්නට දෙයක් නැත. එසේ වුවත්, එයින් අදහස් වන්නේ සියළුම මෝටර් රථ තත්ත්වයෙන් සමාන බව නොවේ. මේවා අතර යම් යම් ප්‍රශ්න තිබෙන ඒවා තිබිය හැකිය. එහෙත්, මේ ප්‍රශ්න එළියට එන්නේ පාවිච්චියට ගත් විටය. ගැනුම්කරුවෝ මේ බව දනිති.




පාරිභෝගිකයෙකු වාහනයකට ගෙවන්නට කැමති මිල එහි තත්ත්වය මත තීරණය වේ. එහෙත්, මෙහිදී පාරිභෝගිකයා මිල දී ගැනීමට පෙර වාහනයේ තත්ත්වය හරියටම නොදනී. මෙහි ඇත්තටම ඇත්තේ විෂමජාතීය වෙළඳපොළක් වුවත්, තත්ත්වයෙහි වෙනස්කම් නොදකින පාරිභෝගිකයාට කොයි වාහනයත් පෙනෙන්නේ එක වගේ නිසා, ඔහු දකින වෙළඳපොළෙහි විකුණන්නට ඇත්තේ සමජාතීය භාණ්ඩයකි. දැන් මේ වෙළඳපොළේ ඉල්ලුම හා සැපයුම සමතුලිත වී රුපියල් ලක්ෂ විස්සක් ලෙස මිල තීරණය වුනේ කොහොමද?

මිල දී ගන්නා වාහනයේ කිසිම අවුලක් නැත්නම් පාරිභෝගිකයාට එහි වටිනාකම රුපියල් ලක්ෂ විසි එකක් ලෙස සලකමු. එහෙත්, එහි ඇති 'ලෙඩ' (manufacturing defects) ප්‍රමාණය අනුව මේ මිල රුපියල් ලක්ෂ දහනමයක් දක්වා ඕනෑම ගණනක් විය හැකිය. මේ අනුව, පාරිභෝගිකයා ලක්ෂ විසි එකක් ගෙවන්නට කැමති වෙන්නේ නැත. එහෙත්, ලක්ෂ දහනමයක් දක්වා පහළට යන්නේත් නැත. මේ අනුව, තත්ත්වයෙන් සාමාන්‍ය (average) මෝටර් රථයක්, ලෙඩ කිහිපයක් තිබුණත් ලෙඩ වාට්ටුවක් නොවන එකක්, වෙනුවෙන් ඔහු ගෙවන්නට කැමති මිල වන රුපියල් ලක්ෂ විස්ස ලෙස ආරම්භක මිල තීරණය වේ.


අළුත් නිෂ්පාදන කාණ්ඩයක (බැච් එකක) මෝටර් රථ සියයක් විකිණුනේයැයි අපි සිතමු. මේවායින් පණහක සාමාන්‍ය මෝටර් රථයක තරම් අවුල් නැති නිසා ඇත්ත වටිනාකම රුපියල් ලක්ෂ විස්සට වඩා වැඩි බව ඒවා මිලදී ගැනීමට වාසනාවන්ත වූ පාරිභෝගිකයෝ දැන ගනිති. ඒ වගේම, ඉතිරි පණහේ ඇති අවුල් සාමාන්‍ය මෝටර් රථයක ඇති අවුල් ප්‍රමාණයට වඩා වැඩි නිසා සැබෑ වටිනාකම ලක්ෂ විස්සකට අඩුය. මිලදී ගත් වහාම 'සෙකන්ඩ් හෑන්ඩ්' වාහනයක මිලද අළුත් වාහනයක මිලට වඩා වෙනස් නැතැයි මොහොතකට සිතමු. දැන්, තමන් මිලදී ගත් වාහනය අනික් අතට විකුණන්නට හදන්නේ කවුද?

සාමාන්‍ය තත්ත්වයට වඩා හොඳ වාහනයක් අහුවුණු කෙනා එය එහි වටිනාකමට වඩා අඩුවෙන්, ලක්ෂ විස්සට විකුණන්නේ නැත. එහෙත්, බාල වාහනයක් හිමි වූ අය උත්සාහ කරන්නේ තමන් සතු වාහනය හැකි ඉක්මණින් වෙන කෙනෙකුගේ ඇඟේ ගැසීමටය. මේ නිසා, සෙකන්ඩ් හෑන්ඩ් වෙළඳපොළට එන අළුත් වාහන සියල්ලම සාමාන්‍ය මට්ටමට වඩා තත්ත්වයෙන් බාල වාහනයි. ඒ වාහනයක වටිනාකම ලක්ෂ දහනමයත් විස්සත් අතර වන අතර සාමාන්‍ය අගය ලක්ෂ දහනමය හමාරකි.

කෙසේ වුවද, සෙකන්ඩ් හෑන්ඩ් වෙළඳපොළට එන්නේ අළුත්ම වාහන වලට වඩා බාල වාහන බව ඉතා ඉක්මණින් පාරිභෝගිකයෝ දැන ගනිති. ඒ නිසා, මේ වෙළඳපොළෙහි වාහනයක මිල එවැනි වාහනයක සාමාන්‍ය අගය වන ලක්ෂ 19.5 දක්වා අඩුවේ.

දැන් වෙන්නේ කුමක්ද? අර කලින් වෙළඳපොළට ආ වටිනාකම ලක්ෂ 19.5-20 අතර වූ වාහනත් වෙළඳපොළට පැමිණීම නැවතීමයි. එවිට විකිණීමට ඇති වාහනයක සාමාන්‍ය තත්ත්වය හා සාමාන්‍ය වටිනාකම තවත් අඩුවී මිල රුපියල් ලක්ෂ 19.25 දක්වා අඩුවේ. මෙය දිගින් දිගටම මෙසේ සිදුවන නිසා අන්තිමේදී මිල ලක්ෂ 19 දක්වාම අඩුවී සෙකන්ඩ් හෑන්ඩ් වෙළඳපොළක් නැති වන්නට සෛද්ධාන්තිකව ඉඩ ඇතත් එය එසේම වෙන්නේ නැත. මුදල් හදිස්සියට සිය වාහනය අඩුවට හෝ විකුණන ටික දෙනෙක් හෝ සිටින නිසා මේ වෙළඳපොළෙහි මිල ලක්ෂ 19ට මඳක් වැඩියෙන් තීරණය වේ.

දැන් මේ වෙළඳපොළෙහි අලෙවි වන වාහන මොනවාද? වැඩිපුරම විකිණෙන්නේ වටිනාකම මේ මිලට වඩා අඩු 'ලෙඩ ගොඩවල්ය'. අතරින් පතර හදිස්සිකාරයෙකු අතින් තරමක් හොඳ වාහනයක්ද අඩුවට විකිණෙන්නට පුළුවන. මේ වෙළඳපොළට එන තරමක් එන්නේම ගොමරිටිය. මැණිකක් ආවොත් ඒ ඉතාම කලාතුරකිනි.

දැන් මෙහි ඇති අවුල කුමක්ද? යම් කිසිවෙකුට තමන් සතු කිසිම ලෙඩක් නැති, ඒ නිසාම ලක්ෂ 21ක් වටින වාහනය විකුණන්නට අවශ්‍යයයි සිතමු. ඇය වාහනය මිලදී ගෙන ඇත්තේ ලක්ෂ 20කට නිසා ඇය මෙය ලක්ෂ 20.5කට විකුණන්නට කැමතිය. එහෙත්, ඇයට සිය වාහනය ලක්ෂ 21ක් වටින කිසි ලෙඩක් නැති එකක් බව තහවුරු කළ නොහැකිය.

"ඔය තරං හොඳ වාහනයක්නම් විකුණයියැ? ලෙඩ ගොඩක් වෙන්න ඇති!"

පාරිභෝගිකයින් කවුරුත් හිතන්නේ එහෙමය. ඒ නිසා, ඔවුන් ගෙවන්නට කැමති වන්නේ වැඩිම වුනොත් ලක්ෂ 19කට පොඩ්ඩක් වැඩියෙනි. එහෙත්, මේ වාහනය ඇත්තටම ලක්ෂ 21ක් වටින බව දන්නවානම් ලක්ෂ 20.5ක් ගෙවා එය මිල දී ගන්නට ඉදිරිපත් වන්නේ එක පයිනි. එවැනි ගණුදෙනුවක් වූයේනම් දෙදෙනාටම වන්නේ වාසියකි. එහෙත්, තොරතුරු අසමමිතිය හේතුවෙන් ඇති වන අවිශ්වාසය නිසා මේ ගණුදෙනුව වැළකේ.

මෙය වෙනත් බොහෝ දේ වලටද අදාළය. පිරිමියෙකුගේ සිහිනය වන චරිතවත් තරුණියක් තමන්ව මාකට් කර ගැනීමට උත්සාහ කළ වහාම 'ගොනෙක්' ලෙස ලේබල් වීමේ අනතුරට මුහුණ දෙයි. ඒ නිසා, බොහෝ විට තමන්ව මාකට් කර ගැනීමට පැකිලීමක් නැතිව ඉදිරියට එන්නේ ඒ ලේබලය එතරම් අවුලක් නැති තැනැත්තියකි. දේශපාලනයේ සිටින බොහෝ දෙනා ලැජ්ජා නහරය කපාගත් අයයි. කොතරම් හොඳ කෙනෙක් වුවත්, දේශපාලනයට පිවිසි වහාම හොරෙක්, වංචා කාරයෙක් ආදී ලේබල් සියල්ල වදී. මේ නිසා, එසේ නොවන 'කොලිටියෙන් වැඩි' කෙනෙක් දේශපාලනයට පැමිණීමට පැකිලේ. එහි ප්‍රතිපලය ලෙස අන්තිමේදී වෙන්නේ ඒ ලේබලය අවුලක් නැති හොරුන්, වංචා කාරයින් ආදීන්ම වැඩි වශයෙන් දේශපාලනයට පැමිණීමයි.

Saturday, February 13, 2016

ඉර බැස ගිය තැන නෑ...මාගෙ ලොවේ...


ඒ 1993 අප්‍රේල් මාසයේ අග හරියේ එක් සිකුරාදාවකි. වේලාව හවස තුනට පමණ ඇත. පේරාදෙණිය සරසවියේ කලාගාරය අසල ස්ත්යග්රයකි. රැස් වී සිටින සිසුන් ගණන සියයකට වඩා අඩු මිස වැඩි නැත. එළඹෙන සති අන්තය තුළ මේ පිරිස රඳවා තබා ගැනීම පහසු කරුණක් නොවේ. කලා පීඨ ශිෂ්‍ය සභා නියෝජිතයෙකු වන ගෙම්බා පිරිස දෙස ඇස ගසාගෙනම ඉන්නේ අවධානය ඉවතට යොමු කළ වහාම හිමිහිට මාරු වෙන්නට සෑහෙන දෙනෙකු බලා ඉන්නා බව දන්නා නිසාය.

"මචං, ගෙම්බා. මම පොඩ්ඩක් කාමරේට ගිහිං වොෂ් එකක් දාගෙන එන්නං..."

ඒ ටකරමාය.

"ආපහු එනවනේ, නේද?"

"ඔව්, මචං. එන්නං.."

ඔය කිවුවාට ටකරමා ආපහු නොඑන බව ගෙම්බා සහසුද්දෙන් දනී. හිල්ඩා එකට යන ටකරමා කරන්නේ බෑග් එක ලෑස්ති කරගෙන හිල්ඩා එක අයිනේ හොරගල් අහුලමින් සිට හිල්ඩා ගහ ළඟ නුවර බස් එක නවත්තන පරක්කුවට දිවවිත් එහි නැඟ නුවර ගොස් එතනින් 636 ගෙන වත්තේගම බලා පිටත්වීමයි. ටකරමාට එක සති අන්තයක් ගමේ කෑල්ල හමු නොවී ඉන්න බැරිය.

ගලහ පාර දිගේ හිමිහිට ඇදුණු පරණ මෝටර් රථයක් කලාගාරය අයිනේ නතර වේ. මේ මෝටර් රථය නොහඳුනන කෙනෙකු නැත. එය බහුටාගේය.

මෝටර් රථයකට හිමිකම් කියූ සරසවි සිසුන් සිටියානම් ඒ ඉතාම අතළොස්සකි. බහුටා ඒ අයගෙන් කෙනෙකි. ඔහුට බහුටා කාඩ් එක වැදී තිබුණේ ඔහුගේ මිශ්‍ර,
බහුවාර්ගික සම්භවය නිසාය.

අතේ තරමක් සල්ලිය බාගේ ගැවසුනත් බහුටා කා සමඟත් කතාබහ කළ ජනප්‍රිය සිසුවෙකි. බොරු සෝබන සහ නයි ඇදිලි ටික අයින් කර ගත් විට හිතහොඳ සුන්දර මිනිසෙකි.

"කොහොමද මචං වැඩේ යනව නේද? මොනවාද කෙරෙන්න ඕනෑ?"

බහුටා ගෙම්බාව විමසයි.

"මං ලලිත්ට කෝල් එකක් දීල බලන්නම් සපෝට් එකක් ගන්න."

මේ කියන්නේ ලලිත් ඇතුලත්මුදලි ගැනය. ලලිත් ගාමිණීලා ජනාධිපති ප්‍රේමදාසට දෝෂාභියෝග කර නව පක්ෂයක් පිහිටුවා ගෙන පළාත් සභා ඡන්දයට ඉදිරිපත් වී සිටි මේ කාලයේදී පෙර සරසවි වල වීරයින් නොවූ මේ පැරණි එජාප චරිත වලට තරමක වීරත්වයක් ආරෝපණය වී තිබේ.

"උඹේ කෝල් ගැනිල්ල ගැන ඉතිං අපි නොදන්න එකක්යැ...උඹයි මායි අඳුරන ලලිත්!"

ගෙම්බා හිතෙන දේ එළියට නොදා ගිලගන්නේ උදවුවක් කරන්නට බොක්කෙන්ම සූදානම්ව සිටින බහුටාගේ හිත නිකම් රිදවන්නට අවශ්‍ය නොවන නිසාය.

මේ කතාව යන අතරතුර සිසුන් දහ දොළොස් දෙනෙකුම හිමිහිට මාරු වූ බව ගෙම්බාගේ උකුසු ඇසට පෙනේ. කොයිතරම් ඇහැ ගහගෙන හිටියත් මේ ඉන්නා ටික දෙනාගෙන්ද බාගයක් රෑ වන විට අතුරුදහන් වන බව ඔහු පළපුරුද්දෙන් දනී.

"මචං උදේට බ්‍රෙක්ෆස්ට් එකට පාන් ගේන්න ඕනෑ. උඹට පුළුවන් නේද අට විතර වෙනකොට පාන්ගෙඩි පණහක් අරං එන්න."

ගෙම්බා කිසියම් මුදලක් බහුටා අත තබයි.

"මදි පාඩුවක් වුනොත් දාල ගෙනෙන්. මං දෙන්නං."

මේ මුදල පාන් රාත්තල් පණහකට ප්‍රමාණවත් නොවන බව ගෙම්බා නොදන්නවා නොවේ. ඒ මුදල බහුටා කැමැත්තෙන්ම අතින් දමනු ඇත. මෙවැනි වියදම් ආපසු ඉල්ලාගෙන බහුටා පස්සෙන් එන්නේ නැත.

"එහෙනං උදේට එන්නං මචං. මම ලලිත්ට කතා කරල බලන්නන්කෝ මොනව හරි සපෝට් එකක් ගන්න."

මහවැලි ගඟ උඩින්, පැණිදෙනිය පැත්තෙන් ඉර බැස යයි. හන්තාන කඳුවැටිය උඩින් තරු පිරිවරා හඳ නැඟ එයි.

ඉතිරි වී සිටින බැචියන් හත් අට දෙනාව බෙල් එක වදින්නට පෙර නාදන් එකට ඇරලවන්නට ඔවුන්ගේ අයිතිකාරයෝ පිටවෙති. ඉතිරි වී සිටින ටික දෙනාගෙන් කිහිප දෙනෙකු කණ්ඩායම් කිහිපයකට බෙදී කාඩ් ගසති. ඉතිරි අය තෙල් බෙදති.

හන්තාන අඩවියේ මැදුරු කුළුණු සුදු සඳළුතලා පිස එන දුම්වැටියක කටුක දුමාරය දුම්වැටි ප්‍රිය නොකරන සිසුවෙකුගේ නැහැයට අපුලක් දනවයි.

***

පැණිදෙණියෙන් බැස ගිය ඉර හෝ වෙනත් ඉරක් හන්තාන උඩින් මතු වේ. පරිප්පු හොද්දක් සහ සම්බෝල කටට කෙළ උනවමින් පැත්තක බලා සිටී. රැයක් නිදි වැරූ නෙත් සියයක් පමණ පාතරාසය රිසිව බලා සිටින්නේ බහුටාගේ හුචක්කුව ගලහ පාරෙන් මතුවන තුරුය.

වෙලාව අට පසුවී මිනිත්තු දහතුනකි. ගෙම්බා නොඉවසිල්ලෙන් වරින්වර ඔරලෝසුව දෙස බලයි. බහුටාගේ හැටි ඔහොමමය. කවදාවත් කියන වෙලාවට වැඩක් නැත. ඒත් හැම වෙලාවේම කියන්නට හේතුවක්නම් ඇත. කොහොමවුනත් බහුටා කවදාවත් පොලු තියා නැත.

ගෙම්බාගේ පෙනහළු තුළින් රුධිරයට එක් වරම අම්ලකර ධාරාවක් එකතු කරමින් බහුටාගේ මෝටර් රථය කලාගාරය ඉදිරිපිට නතරවේ.

"මචං පරක්කු නෑ නේද?"

බහුටා ඩිකිය විවෘත කරයි. සිසුන් දෙදෙනෙකු වහාම පාන් මළු දෙක ඉවත් කරගනී.

"මචං මං ලලිත්ට කෝල් එකක් ගත්තා. ඒකයි පොඩ්ඩක් පරක්කු වුනේ."

ගෙම්බාගේ මුව අගට නැඟෙන සම්ච්චල් හිනාව ඔහු ආයාසයෙන් වලකා ගනී.

"ගොඩක් වෙලාවට හවස තුනට විතර මේ පැත්තේ එන්නත් පුළුවන්!"

"උඹට හොඳටම ෂුවර්ද හවසට එයි කියලා? උඹ ඇත්තටම කෝල් එකක් ගත්තද?"

මැද්දට පනින්නේ පැත්තක සිටි යකඩයාය. තවත් හත් අට දෙනෙක්ම මේ කතාවට සවන් දෙන්නේ විශාල උනන්දුවකිනි.

"නැතුව බං. මං මේ දැන් පැයකට කලින් කතාකළේ. ඒකයි පාන් ටික ගේන්නත් පොඩ්ඩක් පරක්කු වුනේ."

මේ දවස් වල මෝටර් රථයක හිමිකරුවෙකු වූ බහුටාටවත් ජංගම දුරකතනයක් තිබුණේ නැත. කියන විදිහට ඔහු ලලිත්ට කතාකර ඇත්තේ මහනුවර නාගරික සීමාවේ තිබුණු ඔහුගේ ගෙදර දුරකතනයෙනි. එවරනම්, ගෙම්බාටත් සිනහව පාලනය කර ගැනීම අසීරු විය.

"මචං ඊයෙ රෑ ලලිත්ට වෙඩි තියල. දැන් උදේ ප්‍රවෘත්ති වලට කිවුවේ!"

බහුටාගේ ඇස් උඩයි. මුන් මාව බයිට් එකට ගන්න හදනවද? ඒත්, ගෙම්බා සාමාන්‍යයෙන් එහෙම කරන කෙනෙක් නෙමෙයි.

බහුටා වටපිට සිසාරා බලයි. අනිත් සිසුන්ගේ දෑස් දෙස බලන විට ප්‍රවෘත්තිය තහවුරු කර ගැනීම අසීරු නැත.

බහුටා සිය ඩිජිටල් ඔරලෝසුව දෙස බලයි. එහි අටයි විස්ස සටහන් වී ඇත.

"මචං තව හදිසි වැඩක් තියෙනවා. මං ගිහිං එන්නං!"

බහුටා සිය මෝටර් රථයට නැඟී ගලහ පාර දිගේ ඉගිල යන්නේ ඇසිපිය හෙළන සැනෙකිණි.

(මනඃකල්පිත කතාවකි. සැබෑ සිද්ධියකට සම්බන්ධයක් ඇත්නම් ඒ අහම්බයෙනි.)

***

අනාගතය නිශ්චිතව ලියවී ඇත්ද යන්න ගැටළුසහගත දාර්ශනික ප්‍රශ්නයකි. නිශ්චිත වර්තමානයක් පැවතීම නිශ්චිත අනාගතයක් පැවතීම සඳහා ප්‍රමාණවත් අවශ්‍යතාවයක් නොවූවත් අනිවාර්යය අවශ්‍යතාවයකි. නිශ්චිත වර්තමානයක් නැත්නම් නිශ්චිත අනාගතයක්ද තිබිය නොහැකිය. එසේනම්, නිශ්චිත, නිරීක්ෂකයෙකුගෙන් ස්වායත්ත වර්තමානයක් තිබේද?

අප අත් විඳින වර්තමානය යනු අපේ ඉන්ද්‍රියයන් සහ මොළය එකතු වී අපට පෙන්වන ප්‍රක්ෂේපනයකි. එය පුද්ගලයාගෙන් පුද්ගලයාට වෙනස් වේ. වෙනත් අයුරකින් කිවහොත්, අප එකිනෙකා වර්තමානය ලෙස හඳුනාගන්නේ එකම දෙය නොවේ. අපේ වර්තමානයට සාපේක්ෂව අප දකින අතීතය හෝ අනාගතයද වෙනස් නොවන ස්ථිර එකක් නොවේ.

ලලිත් ඇතුළත්මුදලි මිය ගියේ හරියටම කොයි වේලාවේද? මට අනුවනම් මා එය දැනගත් මොහොතේය. බහුටා නිරීක්ෂණය කළ ලෝකයේ උදේ අටයි
විස්ස දක්වා ලලිත් ඇතුලත්මුදලි ජීවත් විය. ගෙම්බා නිරීක්ෂණය කළ ලෝකයේ ලලිත් ඇතුලත්මුදලි ජීවත් වුනේ උදෑසන ප්‍රවෘත්ති ප්‍රකාශය ඇසෙන තුරු පමණි. මාධ්‍ය වල සේවය කළ බොහෝ දෙනෙකු නිරීක්ෂණය කළ ලෝකවල ලලිත් ඇතුලත්මුදලි ඒ වන විට මියගොස් සිටියේය. ඔහුගේ මරණය තහවුරු කළ වෛද්‍යවරයාට අනුව පෙරදින පස්වරු 8.50ට මේ මරණය සිදු විය. ඇතැම් විට, ඔහුට වෙඩි තබනු ලැබූ වෙලාව වූ පස්වරු 8.10ට හෝ ඒ වෙලාවේ සිට මරණය තහවුරු කළ පස්වරු 8.50 අතර යම් මොහොතක මේ මරණය සිදු වූවාද විය හැකි බව යමෙකුට කිව හැකිය.

2015 ජනවාරි 08 දින පැවති ජනාධිපතිවරණයෙන් මහින්ද රාජපක්ෂ පරාජය විය. රටේ බොහෝ දෙනෙකුට අනුව ඔහුව පරාජය වූයේ මැතිවරණ කොමසාරිස් විසින් අවසන් මැතිවරණ ප්‍රතිඵලය නිකුත් කළ අවස්ථාවේදීය. එහෙත්, මහින්ද රාජපක්ෂ සිය මැතිවරණ නියෝජිතයින්ගෙන් ලබාගත් තොරතුරු අනුව මේ ප්‍රතිඵලය ඊට පෙර දැනගෙන සිටියේය. ඒ නිසා මැතිවරණ ප්‍රතිඵල ප්‍රකාශයට පත් වන විට ඔහුට අනුව ඔහු පැරදී අවසන්ය. කෙසේවුවද, ඡන්ද විමසීම අවසන් වන විට මෙය තීරණය වී අවසානය. එසේනම්, මහින්ද පැරදුනේ ඒ මොහොතේද? එසේ නැත්නම් ඊටත් පෙර "ආන්තික ඡන්දය" ප්‍රකාශ වුණු මොහොතේද?

මහින්ද පැරදුණු එවැනි නිශ්චිත මොහොතක් තිබිය හැක්කේ නිරීක්ෂකයෙකුට සාපේක්ෂව පමණි.

***
සැන්දෑව සුන්දරය. සැන්දෑව පෙම්වතුන්ට වඩාත් සුන්දරය. කෝකිලා සහ සුපුන් ගාලුමුවදොර සිට ඈත සිතිජය දෙස බලා සිටිති. ඉර ඈත මුහුදේ ගිලේ. ඉතිරිව ඇත්තේ එහි අවසන් කඩක් පමණි. සුන්දර ගාලුමුවදොර සුන්දර සැන්දෑව සුපුන්ගේ කැමරා කාචයේ සටහන් වේ. පස්වරු 6:03 ලෙස වෙලාවද එහි සටහන් වේ. එහෙත්, ඔහු හෝ ඔහුගේ කැමරා කාචය දකින ඈත සිතිජයේ ඇත්තටම ඉර නැත. ඔවුන් මේ දකින්නේ විනාඩි 8කුත් තත්පර 19කට පෙර එහි තිබුණු ඉරයි.

තවත් ටික වෙලාවකින් සඳ නැඟගෙන එනු ඇත. එසේ පැමිණ තත්පර 1.29 කින් පසු සුපුන් සහ කෝකිලා පෙම් සුව විඳිමින් සඳ එළියේ කිමිදෙනු ඇත. සඳ හා සමඟ තරුද පැමිණ ඔවුන්ගේ සොඳුරු පෙම් ලොව එළිය කරනු ඇත. එහෙත්, ඔවුන් දකින මේ බොහෝ තරු දැන් ඇත්තටම නැත. ඒවා මියගොස් වසර සිය ගණනකි. දහස් ගණනකි. මිලියන් ගණනකි. බිලියන් ගණනකි.

සුපුන් සහ කෝකිලා ඔවුනොවුන් දෙස ආදරයෙන් බලති. සුපුන් මේ දකින්නේ ඔහු දෙස දැන් බලා සිටින කෝකිලාව නොවේ. කෝකිලා දැන් බලා සිටින්නේ ඇය දෙස දැන් බලා සිටින සුපුන් දෙසද නොවේ.




(Image: misstourist.com)

Tuesday, November 3, 2015

බිඳ වැටුණු ටකෝමා පාලම


ලංකාවේ ඉංජිනේරු අධ්‍යාපනය මා දන්නා තරමින් ආරම්භයේ සිට දිගටම සිදුකෙරුණේ ඉංග්‍රීසි බසිනි. මෙය කවර අවදියක හෝ සිංහලෙන් හෝ දෙමළෙන් සිදුවූ බවක් මා දන්නේ නැත. සිංහලෙන් හෝ දෙමළෙන් වසර දොළහක පාසැල් අධ්‍යාපනය නිමකර සරසවියට ඇතුළු වන ඉංජිනේරු සිසුවකුට මෙසේ එක්වරම සිදුවන සංක්‍රාන්තිය සැලකිය යුතු අභියෝගයකි. මහා ලොකු ඉංග්‍රීසි දැනුමක් නොතිබුණත් සරසවියකට ඇතුළු වන විට රජයේ ඉංග්‍රීසි උපගුරුවරයෙකු ලෙස සේවය කරමින් සිටි මටද මේ සංක්‍රාන්තිය විශාල අභියෝගයක් වීනම්, හරියකට ඉංග්‍රීසි ගුරුවරයෙකු හෝ නොසිටි පාසැල් වලින් පැමිණි සිසුන් මුහුණ දුන් අභියෝගයේ තරම සිතාගැනීම අපහසු නැත.

ඉහත තත්ත්වයට යම් විසඳුමක් ලෙස ඉංජිනේරු විද්‍යා දේශන ආරම්භ කිරීමට පෙර මාස කිහිපයක ඉංග්‍රීසි පුහුණුවක් සිදු කෙරුණේය. සරසවි දොරවල් ඇරී තිබෙනවාට වඩා වැසී තිබුණු, මා සරසවි පිවිසුම් ලබා සිටි සමයේ මේ පුහුණුවේ මුල් කොටස සරසවි වලින් පිටතදීත් දෙවන කොටස සරසවි තුළත් සිදු කෙරුණේය. මුල් කොටස සාමාන්‍ය ඉංග්‍රීසි පුහුණුවක් වූ අතර මෙය විවිධ විෂයයන් හදාරන සිසුන්ට පොදුවේ ඒ ඒ දිස්ත්‍රික්ක වලම පැවැත්වුණු අතර දෙවන කොටසින් ආවරණය කෙරුණේ ඉංජිනේරු විද්‍යා (හෝ පීඨය අනුව තමන් හැදෑරු වෙනත්) විෂයයන් ඉගෙනීමට අවශ්‍ය වන ඉංග්‍රීසි දැනුමයි.

මේ ඉංග්‍රීසි පන්ති පැවැත්වුණේ කුඩා කණ්ඩායම් වශයෙනි. මේ අනුව, අපට මුලින්ම අඳුනා ගැනීමට ලැබුණු සරසවි සගයන් වූයේ තමන් ඇතුලත්ව සිටි ඉංග්‍රීසි පන්තියට සහභාගී වූ සිසුන්ය. එමෙන්ම, පේරාදෙණියේ අපේ කාණ්ඩයේ සිසුන්ගේ පළමු ගුරුවරයා වූයේ මෙසේ ඉංග්‍රීසි ඉගැන්වූ යම් අයෙකි. මගේ කණ්ඩායමට මෙසේ ඉංග්‍රීසි ඉගැන්වූ ගුරුවරිය මහාලිංගම් මහත්මියයි. ගුණවර්ධන මහත්මිය මෙවැනි තවත් ඉංග්‍රීසි ගුරුවරියක් විය.

දිවා කාලයේදී ඉංග්‍රීසි පන්තියේ එකට සිටි බැචාලාව අඳුනා ගන්නා අතර රාත්‍රී කාලයේදී ශිෂ්‍ය නේවාසිකාගාරයේ නැවතී සිටි වෙනත් බැචාලාද හඳුනාගන්නට ලැබුණේ නවකවද අත්දැකීම්ද සමඟ කලවමේය. වලස්මුල්ල පැත්තෙන් පැමිණි අබරන් (සැබෑ කාඩ්එක නොවේ) ඇතුළු මගේම බැචාලා කිහිපදෙනෙකු මුල්සතියේම මට හඳුන්වා දුන්නේ ඒ ප්‍රදේශයෙන්ම පැමිණි ජේෂ්ඨ උත්තමයෙකි. ඉහත සඳහන් කළ මගේ බැචාලාට දිනපතා සවසට ඉංග්‍රීසි පන්තියක් පවත්වන ලෙස මේ ජේෂ්ඨ උත්තමයා මට නියෝග කළේ නවකවදයේ කොටසක් වශයෙන්ම නොව, එයින් ඉහත සිසුන්ට යම් පිටිවහලක් ලැබේයැයි අවංකවම අදහස් කරමින් විය යුතුය. කෙසේ වුවද, මේ හේතුවෙන් අබරන් මුල් කාලයේම මගේ මිතුරෙක් විය.

ඉංග්‍රීසි දැනුම අතින් පිටුපසින් සිටියත් අබරන් නොදන්නා මගුලක් නැත. තුන්වන උත්සාහයෙන් සරසවි පැමිණ සිටි මට වඩා වසර කිහිපයක් වැඩිමලෙකු වූ ඔහුට භීෂණ සමයේ සිදුවීම් ගැනත්, කාන්තා පාර්ශ්වය සමඟ සිදු කළ ගණුදෙනු ගැනත් කියන්නට තිබුණු රසවත් කතා හිල්ඩා ශාලාවේ තෙවන මහලේ සඳළුතල-කොරිඩෝවේ ඈඳිගෙන, මැදියම් රැයද පසුවනතුරු කට ඇරගෙන අසා සිටීම කිසිසේත්ම වෙහෙසකර කටයුත්තක් නොවීය. ඔහුගේ ඇතැම් පාසැල් සගයින් ඉංජිනේරු පීඨයේ අපට වඩා ජ්‍යෙෂ්ඨ කණ්ඩායම් වල සිටි බැවින් පීඨය පිලිබඳ නොදන්නා බොහෝ දේ මා මුලින්ම දැනගත්තේ ඔහුගෙනි. මේ අනුව, අපේ ඉංග්‍රීසි ගුරුවරියන් වූ මහාලිංගම් මහත්මියගේත්, ගුණවර්ධන මහත්මියගේත් සැමියන් ඉංජිනේරු පීඨයේ මහාචාර්යවරුන් බවත්, 'සිරා පොරවල්' බවත් මා මුලින්ම දැනගත්තේ අබරන්ගෙනි.

කාලය වේගයෙන් ගෙවී ගියේය. ඉංග්‍රීසි මධුසමය අවසන් වී ඉංජිනේරු විද්‍යා පාඨමාලා සමඟ ගෙවන සැබෑ කම්මල් ජීවිතය අපේ ජීවිත හිර කර අගුළු ලූයේය. මේ වන විට මා හඳුනාගෙන සිටි අපේ තවත් බැචෙක් වූ අණ්ඩරයා (නැවතත්, සැබෑ කාඩ් එක නොවේ.) ඔහුගේ ගොන්පාට් වලින් අපේ ඒකාකාරී ජීවිත වල නීරස තරමක් නොව බොහෝ දුරට අඩු කළේය. මහාලිංගම් මහත්මියගේ සැමියා වූ මහාචාර්ය මහාලිංගම්වද මේ වන විට අපි හඳුනාගෙන සිටියෙමු.

අපේ කාලයේදී යාන්ත්‍රික ඉංජිනේරු විද්‍යා අධ්‍යයන අංශයේ අධිපති වූයේ මහාචාර්ය මහාලිංගම්ය. පැසුණු හිසෙන් යුතු, සුදුවතින් සැරසුණු මේ උත්තුංග දේහධාරියා පෞරුෂයේ සංකේතයක් බඳුවිය. එවකට විදුලි සහ විද්‍යුත් ඉංජිනේරු විද්‍යා අධ්‍යයන අංශයේ අධිපති වූයේ මහාචාර්ය ජයසේකරයි. මහාචාර්ය මහාලිංගම් මෙන් උසමහත පුද්ගලයෙකු නොවූවත් ඔහුද බොහෝ විට සුදුවතින් සැරසුණු ප්‍රසන්න පුද්ගලයෙකි. මහාචාර්ය මහාලිංගම්ගේ විෂය ක්ෂේත්‍රය කම්පනය සහ අනුනාදය හා අදාල වූ අතර මහාචාර්ය ජයසේකර ඉගැන්වුයේ විද්‍යුත් චුම්භක ක්ෂේත්‍ර පිලිබඳවය.

මේ කාලයේ බොහෝ දිනවල හවස් වරුවේ මහාචාර්ය මහාලිංගම්, යාන්ත්‍රික ඉංජිනේරු විද්‍යා අධ්‍යයන අංශයේ සිට කොරිඩෝව දිගේ දිගු පියවර තබමින් විද්‍යුත් ඉංජිනේරු විද්‍යා අධ්‍යයන අංශයේ මහාචාර්ය ජයසේකරගේ කාර්යාලය වෙත ඇවිද ගොස් දිගු වේලාවක් සාමිචියේ යෙදීම විශේෂ සැලකිල්ලක් නොදැක්වූ සිසුවෙකුට වුවද හොඳින් නිරීක්ෂණය වන දසුනක් විය.

සාමාන්‍ය ආචාර්ය උපාධියකට වඩා ඉහළ උපාධියක් ලෙස සැලකෙන, තම ක්ෂේත්‍රය වෙනුවෙන් සැලකියයුතු කාර්යභාරයක් සිදුකළ අයෙකුට පිරිනැමෙන,  'ඩීඑස්සී' ගෞරව උපාධියක් ලබාගත් ඉංජිනේරු විද්‍යා ක්ෂේත්‍රයේ ලංකාවේ පළමුවැන්නා මහාචාර්ය මහාලිංගම් බව එවකට අපි දැන සිටියෙමු. එමෙන්ම, ඇව්රෝ ජෙට් එන්ජිමෙහි වූ කිසිවෙකුට සොයාගත නොහැකි වූ දෝෂයක් ඔහු විසින් සොයාගත් බවත්, ඒ වෙනුවෙන් ලැබුණු බොහෝ වරදානයන් ප්‍රතික්ෂේප කර, පේරාදෙණිය ඉංජිනේරු පීඨයේ ඉදිරිපස ප්‍රදර්ශනය කර ඇති රොකට් එන්ජිම පමණක් ඔහු ඉල්ලා සිටි බවත් වැනි දේ මේ වෙද්දී අපි අසා සිටියෙමු.

මේ දිනයේදීත් මහාචාර්ය මහාලිංගම් කොරිඩෝව දිගේ ඇවිද යන්නේ මහාචාර්ය ජයසේකර හමු වීමට විය යුතුය.

"මචං, ඔය ප්‍රොෆෙසර් මහලිංගම් හැමදාම හවසට හවසට ප්‍රොෆෙසර් ජයසේකර හම්බ වෙන්න යන්නෙ ඇයි කියල දන්නවද?"

අබරන් තවත් බැචාලා කිහිප දෙනෙකුට කියනු ඇසී මාද ඔලුව දැම්මේ ඔහුගේ කතා සාමාන්‍යයෙන් රසවත් නිසාය. ඒ වගේම, ඔහු නොදන්නා ඕපාදූපයක් නැත.

"පොර අලුතින් තියරියක් හොයාගෙන ප්‍රොෆෙසර් ජයසේකරත් එක්ක. වයර් නැතුව වයිබ්‍රේෂන් යූස් කරලා ඉලෙක්ට්‍රිසිටි ට්‍රාන්ස්මිට් කරන්න."

"අනේ පලයන් බන් යන්න."

"නෑ මචං, සිරාවට!"

මෙසේ කියමින් ඔහු පැත්තක සිටි අණ්ඩරයා දෙස බැලුවේ සිය මතය තහවුරු කිරීමට උදවුවක් බලාපොරොත්තුවෙන් මෙනි.

"ඒ වුනාට තවම තියරියේ පොඩි අවුල් ටිකක් තියෙනවලු නේද?"

අණ්ඩරයා අබරන්ට නොපෙනෙන්නට ඉඟියක් කළ නිසා සිදුවී ඇති දේ හිතා ගැනීම කිසිවකුට අමාරු වුනේ නැත. මෙවැනි අණ්ඩර ලස්සනට ඇඹරීම අණ්ඩරයාගේ විශේෂ දක්ෂතාවයකි. අණ්ඩරයාගේ පේටන්ට් කළ හැකි අදහස අබරන් දැන් පොර වාගේ හතර අතට දෙන්නේ ඇත්තටම ඇණගෙනය.

"සිරානේ මචං. දැන් ඔය වැඩෙන් අපිට අහක ඉඳලා කරන්ට් වදින එකක් නැද්ද?"

මමත් පැත්තක සිට අබරන්ව ෆෝම් කළෙමි.

"එහෙම වෙන්නේ නැහැල්ලු. කරන්ට් එක යවන්නේ ඉලෙක්ට්‍රෝ මැග්නටික් වේව්ස් විදිහටලු."

අබරන් ගිරවා වගේ දෙන්නේ අණ්ඩරයාගේ වචන බව කාට වුණත් පැහැදිලිය. අණ්ඩරයාගේ මෙවැනි ගොන්පාට් ඒ දිනවල අපේ එදිනෙදා ජීවිතයේ කොටසකි.

ඒ දවස්වල ගොන්පාට් එකක් වූ මේ කතාව ගොන්පාට් එකක්ම නොවේ. තවමත් පර්යේෂණ මට්ටමේ වුවත් මෙවැනි තාක්ෂණයක් තවදුරටත් සිහිනයක් නොවන අතර ඉදිරියේදී 'වයර්ලස්' ලෙස විදුලිබල්බයක් දැල්වීම සිහිනයක් නොවිය හැකිය.

රැහැන් රහිතව විදුලිය සම්ප්‍රේෂණය කරන අයුරු සොයා නොගත්තත් මහාචාර්ය මහාලිංගම් ඒ කාලයේ අපේ වීරයෙක් මෙන්ම අතීත මතකයේද කොටසකි. ඔහු පාවිච්චි කළ මෝටර් රථය එවකට භාවිතයේ පැවති මාදිලියක නවීන මෝටර් රථයක් නොවූවත් හැමවිටම ඉතා හොඳ තත්ත්වයෙන් නඩත්තු කර තිබුණේය. එමෙන්ම, ශාරීරික ව්‍යායාම සඳහා දිනපතාම සරසවිය හරහා සැලකිය යුතු දුරක් ඇවිදීම මහාචාර්ය මහාලිංගම් නොවරදවා කළ දෙයකි. මහාලිංගම් මහත්මියද මේ කටයුත්තට බොහෝ විට එක්විය. මහාචාර්ය මහාලිංගම් උපන් දිනය මා හරියටම නොදන්නා නමුත් ඔහු විසින් විඳ ඇතැයි මා සිතන දීර්ඝායුෂ ඔහුගේ මෙවැනි යහපත් ජීවන විලසිතාවන්හි ප්‍රතිඵලයක් මිස අහම්බයක් නොවේ.

මැලේසියානු ලාංකිකයෙකු වූ තරුණ මහාලිංගම් 1946දී ලංකාවට පැමිණෙන්නේ ලංකා තාක්ෂණික විද්‍යාලයෙහි උපාධි අධ්‍යාපනය ලබා ලන්ඩන් විශ්ව විද්‍යාලයෙන් ඉංජිනේරු විද්‍යා බාහිර උපාධියක් ලබාගැනීම සඳහාය. මේ කාලයේදී වත්මන් සිංගප්පුරුවද ඇතුළත් නිදහස ලබා නොතිබුණු මැලේසියාව තුල සරසවි අධ්‍යාපනය ලබාදෙන ආයතන කිසිවක් තිබුණේ නැත.

මේ කාලයේදී යමක් කමක් තිබුණු මැලේසියානුවන්ගේ සිහිනයක් වූයේ සිය දරුවන් එංගලන්තයට හෝ ලංකාවට එවා උසස් අධ්‍යාපනය ලබා දීමයි. විශේෂයෙන්ම එවකට මැලේසියාවේ රජයේ ඉහළ තනතුරු බොහොමයක් දැරූ උගත් ලාංකිකයෝ සිය දරුවන් ලංකාවට එවා උසස් අධ්‍යාපනය ලබාදුන්හ. ලංකාවේ නීති විද්‍යාලය, වෛද්‍ය විද්‍යාලය, යුනිවර්සිටි කොලීජිය මෙන්ම තාක්ෂනික විද්‍යාලයද කලක සිට කලාපයේ නමක් දිනාගෙන සිටි අධ්‍යාපන ආයතනයි. වෛද්‍ය විද්‍යාලය සහ යුනිවර්සිටි කොලීජිය 1942දී ලංකා විශ්ව විද්‍යාලය තුලට අවශෝෂණය වී තිබුණත් ඉංජිනේරු පීඨය ඇරඹුණේ වසර ගණනක් පමාවී 1950 වසරේදීය.

අධ්‍යාපනය සඳහා ලංකාවට පැමිණි මැලේසියානුවන් බොහෝ දෙනෙකු ආපසු සිය ගම්බිම් බලා පිටත් වූ නමුත්, එවකට සේවය කිරීමට හා වාසයට ඉතා යෝග්‍ය තැනක් වූ ලංකාවේ දිගටම රැඳෙන්නට මහාලිංගම් තරුණයා තීරණය කළේය. 1950 වසරේදී ලංකා විශ්ව විද්‍යාලයේ ඉංජිනේරු පීඨය පිහිටවන විට එහි ආරම්භක කථිකාචාර්යවරයෙක් ලෙස මහාලිංගම් සේවයට බැඳුණේය. පසුව ලංකා විශ්ව විද්‍යාලයේ ඉංජිනේරු පීඨය පේරාදෙණිය විශ්ව විද්‍යාලයයේ ඉංජිනේරු පීඨය බවට පත් වූ අතර එංගලන්තයේ ෂෙෆීල්ඩ් විශ්ව විද්‍යාලයෙන් ආචාර්ය උපාධිය (PhD ) ලබා ආපසු පැමිණි ආචාර්ය මහාලිංගම් පසුව ලන්ඩන් විශ්ව විද්‍යාලයෙන් DSc ගෞරව ආචාර්ය උපාධියක්ද ලබා මහාචාර්යවරයෙකු ලෙස දිගටම සේවය කළේය.

1940 වසරේ නොවැම්බර් 07 දින ඇමරිකාවේ වොෂින්ටන් ප්‍රාන්තයේ ටකෝමාහි ඉදිකර තිබුණු එවකට ලෝකයේ තිබූ තෙවන දිගම එල්ලෙන පාලම, එය විවෘත කර මාස හතරකට පසුව පැයට සැතපුම් 42ක සුළඟකට ඔරොත්තු දිය නොහැකිව බිඳ වැටුණේ ඉංජිනේරුවන් මවිතයට පත් කරවමිනි. මේ පාලම සැලසුම් කර තිබුණේ පැයට සැතපුම් 120ක සුළඟකට වුවද ඔරොත්තු දිය හැකි පරිදිය. පසුව සොයාගැනුනේ පාලම බිඳවැටීමට හේතුව අනුනාදය (resonance) බවයි. මේ සිදුවීම අලලා සකස් කෙරුණු වාර්තා චිත්‍රපටයක් පේරාදෙණිය ඉංජිනේරු පීඨයේදී නිතර ප්‍රදර්ශනය කෙරුණේය. මෙය මහාචාර්ය මහාලිංගම්ගේ විෂය ක්ෂේත්‍රය විය.

ටකෝමා පාලම බිඳවැටීමේ 75වන සංවත්සරයට දින හතරක් ඉතිරිව තිබියදී, මහාචාර්ය මහාලිංගම් අද දින යාපනයේ රෝහලකදී  සිය දිවිසැරිය නිමාකර තිබේ. ඔහුගේ අවසන් කටයුතු හෙට දින (නොවැම්බර් 04 බදාදා) යාපනයේ අලවෙඩ්ඩිහිදී පැවැත්වේ.

Thursday, October 8, 2015

සූරසේන වෙනස්වෙලා...

කලක් එකට සිටි මිතුරෙකු විදේශගතව සිට නිවාඩුවට පැමිණෙන විට ඔහුගේ වෙනස ගමේ යාළුවාට දැනෙන ආකාරය ගැන කවි පන්තියක් පසුගිය සතියේ ඉවාන් විසින් පළ කර තිබුණේය. මේ කවි පංතියෙන් ඇවිස්සුණු මතකය ඔස්සේ ගොස් මගේ පැරණි සටහන් ගොමුව පීරූ විට සියවස් කාලකට පෙර මේ තේමාව යටතේ මා ලියූවක් හමුවිය. තේමාව එකම වුවත්, මා ස්පර්ශ කරන පරාසය ඉවාන්ගේ කවි පන්තියේ පරාසය මෙන් පුළුල් එකක් නොවන නිසා මෙහි අන්තර්ගතයේ පසුබිම ගැන කුඩා හෝ විස්තරයක් මුලින්ම කළ යුතුය.

කාල සටහනින් අඩක් පමණ විද්‍යාගාර පර්යේෂණ, සැලසුම් ඇඳීම් සහ බිම්මැනීම් වැනි ප්‍රායෝගික කටයුතු සඳහා වෙන් වී ඇති ඉංජිනේරු පීඨය වැනි පීඨවල මේ ක්‍රියාකාරකම් බොහොමයක්ම සිදුවන්නේ තුන් දෙනෙකුගේ සිට පස් දෙනෙකු දක්වා සිසු පිරිසකගෙන් සමන්විත වූ කුඩා කණ්ඩායම් මට්ටමින් බැවින් මෙවැනි කටයුතු මෙහෙයවීමට සහ අධීක්ෂනය කිරීමට සැලකිය යුතු අධ්‍යයන කාර්ය මඬුල්ලක් අවශ්‍ය වේ. මේ කටයුතු සඳහා කථිකාචාර්යවරුන්ගේ කාලය වැය නොකෙරෙන අතර ඒ සඳහා උපදේශකයින් හෙවත් ඉන්ස්ට්‍රක්ටර්ස්ලා නම් වූ කොටසක් බඳවා ගැනේ. මොවුන්ව සිසුන් විසින් හඳුන්වන්නේ 'ඉන්ටෝ' ලෙසිනි. වෙනත් ඇතැම් පීඨ වල මෙවැනි කාර්යයක් කරන අය ඩිමොන්ස්ට්‍රේටර්ස්ලා හෙවත් ඩිමෝලා ලෙසද හැඳින්වෙති.

ඉන්ස්ට්‍රක්ටර් තනතුර තාවකාලික 'ගන්ධබ්බ' තනතුරකි. මේ තනතුරට බඳවා ගැනෙන්නේ අවසාන විභාගයට පෙනී සිටි සිසුන් අතරින් විභාග ප්‍රතිඵල අනුව ඉහළින් සිටින සිසුන්වය. ඉන්ස්ට්‍රක්ටර් තනතුරු සඳහා බඳවා ගන්නා අවස්ථාව වන විට අවසාන වසරේ විභාග ප්‍රතිඵල නිකුත්ව නොමැති නිසා මෙහිදී සලකා බැලෙන්නේ පෙර වසරේ විභාග ප්‍රතිඵලයයි. මේ තනතුරට අදාල වැටුප බාහිර රැකියාවකට සාපේක්ෂව එතරම් ආකර්ෂණීය නැති සුළු වැටුපකි. එහෙත්, බාහිර රැකියාවක් ලැබෙන තුරු ඇති ගන්ධබ්බ සමය තුළ අතේ සතේ නැතුව සිටීමේ විකල්පයට සාපේක්ෂව මෙන්ම සිසු සමයේ ලැබෙන මහපොළ ශිෂ්‍යත්වය වැන්නකට සාපේක්ෂව මේ වැටුප ආකර්ෂණීය නැත්තේත් නැත. වැටුපට වඩා ඉන්ස්ට්‍රක්ටර් තනතුරක ඇති ආකර්ෂනීයත්වය වනුයේ තමන්ට වඩා පහළ කණ්ඩායම් වල සිසුන් මත යම් අධිකාරිත්වයක් පවත්වා ගැනීමේ හැකියාවයි. මේ තනතුර තමන්ගේ යම් නොමනාපයක් ඇති කනිෂ්ඨ සිසුවෙකුව 'ඇන්නවීමට' ඇති හොඳ අවස්ථාවකි.

සිසු අවදියේදී රැවුල වවාගෙන, පොඩි වූ ටී ෂර්ටයක් සහ ඩෙනිමක් ඇඳ, රබර් සෙරෙප්පු පළඳින සිසුවෙකු ඉන්ටෙකු වූ පසු රැවුල පිළිවෙලකට කැපීමට පටන් ගැනීම, සපත්තු දැමීම මෙන්ම මැදපු ඇඳුම් ඇඳීම වැනි වෙනස්කම් මඟින් බාහිර රැකියාවකට සූදානම් වන අතරම තමන් තව දුරටත් සිසුවෙකු නොවන බව ප්‍රදර්ශනය කිරීමට පටන් ගැනීම දුලබ සිදුවීමක් නොවේ. මෙවැනි ඇතැම් ඉන්ටෝ සිසුන් සමඟ වූ ඇයි හොඳයිකම්ද සීමා කරන්නේ ඔවුන්ට 'කරේ නඟින්නට ඉඩදුන් විට' තමන්ගේ රැකියාව කරගැනීම අපහසු වන බව සිතමින් විය යුතුය. පෞද්ගලික හිතවත්කම් සහ රැකියාව එකිනෙකින් වියුක්ත ලෙස නොදකින ලාංකීය සංස්කෘතිය තුළ මේ හැසිරීම ස්වභාවික එකකි. පහත ඇති පදපේලි වලින් විස්තර කෙරෙන්නේ මේ පොදු අත්දැකීමයි.

***
සූරසේන වෙනස්වෙලා...

නිවාඩුවට ගෙදර ගිහිං
ආපහු කැම්පස් එනකොට
කලින් තිබුණු හැම දෙයක්ම
පොඩ්ඩ පොඩ්ඩ වෙනස්වෙලා

ෆැකල්ටියට ඇවිල්ල මං
කොරිඩෝ එක දිගේ ටිකක්
කැරකෙද්දී ඉස්සරහට
මේං එනව සූරසේන.

අවුරුද්දක් මාත්තෙක්ක
අල්ලපු කාමරේ හිටපු
සබන්කෑලි ටූත්පේස්ට්
කොච්චරවත් ගජේගහපු
මිනිහ නේන්නං එන්නේ!

මාව දැක්කෙ නැතුවවද්ද?
අඳුනගන්න බැරුව වාගෙ
අහක බලාගෙන යන්නේ!
ආයෙ හිනාවෙලා බලමු
මිනිහට මං මතක නැද්ද?

වැරදීමක් වෙන්නම බෑ
මැදපු ඇඳුං ඇඳල වුනත්
රැවුල කපල දාල වුනත්
සපත්තුවට බැහැල වුනත්
මේනං සූරයම තමයි!

දැනුයිනෙ මට මතක් වුනේ
සූරය ඉස්ටාෆ් කියල
මඟදී කවුදෝ කිවුවනෙ!

ඒත් මොකද අහක බලං...?
මාත්තෙක්ක හිනා වුනොත්
තත්තෙට හොඳ මදිවවද්ද?

හිනාවුනේ නැතුවටනම්
මගේ කිසිම තරහක් නෑ
ඒ වුනාට මට උඹ ගැන
හිතන කොටත් හරි පුදුමයි.

අප්පච්චී මං බලන්ට
ගෙදර ඉඳං ආ දවසේ
මටත් කලිං උඹයි සූරෙ
බත්තෙක ඇරගෙන කෑවේ

මාවත් ඇදගෙන දවසක්
සොක බලන්න එගොඩ ගිහිං
කිරි ටොයි ෆ්‍රෙෂියක් දැකලා
උඹට මොනාදෝ හිතිලා
ළඟ පුටුවක් අල්ලගන්න
අපි දෙන්නා දඟලපු හැටි
දැන් අමතක වෙලාවද්ද?

රාවය අස්සේ හංගං
වැල පත්තරයක් ගෙනල්ල
කාමරයේ දොර වහගෙන
බැළුවත් උඹ ඉඳල හිටල
පස්සෙ ඒක මටත් දුන්න.

එහෙව් උඹත් එක්කල මං
තරහ වෙන්නෙ කොහොමද බං...?
ඒකයි හිත හදාගත්තෙ
උඹ ගැන මං මෙහෙම හිතල

අල්ලපු කාමරේ හිටපු
සූරසේන මැරිල ගිහිං
අළුත් සූරසේන කෙනෙක්
ඇවිල්ල ඉස්ටාෆ් එකට.

Sunday, October 4, 2015

අක්බාර් කෑම වේලට බලපෑ උද්ධමනය සහ හිල්ඩා සල්ලි


පසුගිය ලිපියට කිහිප දෙනෙකු විසින් දක්වා ඇති ප්‍රතිචාර කියවාගෙන යන කෙනෙකුට පේරාදෙණියේ අක්බාර් කැන්ටිම ඇතුළු අනෙකුත් කැන්ටින් වල කෑම වේලක මිලත්, අඩුවක මිලත් දශක දෙකක පමණ කාලයක් තුල සිවු ගුණයකින් වැඩි වී ඇති ආකාරය පෙනී යයි. බොහෝ භාණ්ඩ වල මිල කාලයත් සමඟ මෙසේ වැඩිවන්නේ උද්ධමනය නිසාය.

උද්ධමනය ලෙස හඳුන්වන්නේ රටේ සියළුම භාණ්ඩ හා සේවා වල මිල මට්ටමේ සිදුවන සාමාන්‍ය වැඩිවීමකි. කිසියම් හේතුවක් නිසා එක් භාණ්ඩයක මිල වැඩි වීම උද්ධමනය ලෙස සැලකෙන්නේ නැත. කෙසේ වුවද, අක්බාර් කෑම වේලේ හෝ හෝටලයක සාමාන්‍ය කෑම වේලක මිල වැඩි වන්නේ බොහෝ දුරටම උද්ධමනයේ බලපෑම අනුවය.

මෙවැනි පිසූ කෑම වේලක් සැකසීම සඳහා යන පිරිවැයට හාල්, එළවළු, මස්, මාළු, තුනපහ, පොල් ආදී ආහාර ද්‍රව්‍ය රැසක මිල වෙනස්වීම් වලින් බලපෑමක් වේ. එමෙන්ම, විදුලි ගාස්තු, ප්‍රවාහන වියදම් ආදියේ බලපෑමද මෙයට එකතුවේ. ඊට අමතරව සේවක වැටුප් වල සිදුවන වෙනස්කම්ද මේ පිරිවැයට බලපෑමක් කරයි. මේ අනුව, පිසූ කෑම වේලක් යනු හාල් කිලෝවක්, පොල් ගෙඩියක් වැනි එක් භාණ්ඩයක්ම නොවේ. ඒ නිසා, සාමාන්‍ය පවුලක මාසික වියදමෙන් වැඩි ප්‍රමාණයක් ආහාර සහ බිල්පත් ගෙවීම් සඳහා වැය කරන ලංකාව වැනි රටක පිසූ කෑම වේලක මිල යනු සෑහෙන දුරකට උද්ධමනය මැනිය හැකි නිර්ණායකයකි. සරසවි කැන්ටින් වල කෑම වේලක මිල කිසියම් නියාමනයකට ලක් කර තිබුණද, රටේ උද්ධමනයේ බලපෑම නිසා සිදුවන නිෂ්පාදන පිරිවැය වැඩිවීමෙන් මේ මිල නිදහස් නැති බව පැහැදිලිය.

උද්ධමනය නරක දෙයක් වන්නේ භාණ්ඩ හා සේවාවල මිල වැඩිවීම නිසාම නොවේ. එහි ඇති වෙනත් වක්‍ර බලපෑම් නිසාය. උද්ධමනයේ හානි බොහෝ ඇතත් සාමාන්‍යයෙන් භාණ්ඩ හා සේවාවල මිල වැඩි වන විට වැටුප් වැඩිවී, ආදායමද වැඩි වන නිසා භාණ්ඩ වල මිල වැඩි වීම සෘජු ලෙසම ප්‍රශ්නයක් වන්නේ නැත. භාණ්ඩ වල මිල වැඩිවන විට භාණ්ඩ හා සේවා නිෂ්පාදන ආයතනයන්හි ආදායම්ද සමානුපාතිකව වැඩි වී වෙළඳපොළ බලවේග අනුව වැටුප්ද වැඩි වේ. කෙසේ වුවද, බොහෝ දෙනෙකු රාජ්‍ය හා රාජ්‍ය අනුබද්ධ ආයතන වල වැඩ කරන නිසා ලංකාවේදීනම් මේ වැටුප් වැඩිවීමේ ක්‍රියාවලිය ස්වභාවිකවම සිදුවන්නේ නැත.

අධ්‍යාපනය ලබන කාල සීමාව තුලදී, ලංකාවේ සරසවි සිසුන්ගෙන් අඩකට වැඩි ප්‍රමාණයක් යැපෙන්නේ මහපොළ ශිෂ්‍යත්ව දීමනාවෙනි. තවත් සුළු පිරිසකට ශිෂ්‍යාධාර හෝ වෙනත් ශිෂ්‍යත්ව හිමි වේ. මෙවැනි කටයුත්තක් සඳහා ලංකාවේ පවුලක ආදායම මැනීමේ ක්‍රමවේදයේ ඇති අවිනිශ්චිතතා නිසා මවුපිය දෙදෙනාම ගුරු වෘත්තීය වැනි වැටුප් ලබන සාමාන්‍ය රැකියා කරත්නම් සරසවි සිසුවෙකුට හෝ සිසුවියකට බොහෝ විට මේ ශිෂ්‍යත්ව හිමි නොවේ. එහෙත්, මවුපියන් සුළු ව්‍යාපාරිකයින්, ඉඩම්හිමි වැවිලි කරුවන් හෝ වෙනත් වැටුප් නොවන ආදායම් ලබන්නන්නම් ආදායම අඩුවෙන් පෙන්වා ශිෂ්‍යත්වයක් ලබා ගත හැකිය. උසස්පෙළ ලකුණු අනුව ආදායම නොසලකා කුසලතා ශිෂ්‍යත්ව යම් ප්‍රමාණයක් ද ලබා දේ.

මා සරසවියේ සිටි කාලය තුළ අක්බාර් කෑම වේලක මිල මෙන්ම මහපොළ ශිෂ්‍යත්ව වාරිකයද වරින් වර වැඩි වුණේය. මෙය මුලින්ම රුපියල් තුන්සිය පණහක් විය. පසුව, පන්සීය සහ හයසිය පණහ දක්වාත් අවසානයේදී රුපියල් දහස දක්වාත් වැඩිවිය. කුසලතා ශිෂ්‍යත්වයකට සාමාන්‍ය ශිෂ්‍යත්වයකට වඩා රුපියල් පණහක් වැනි මුදලක් වැඩිපුර හිමිවූ අතර ශිෂ්‍යාධාර වාරිකයක් මහපොළ ශිෂ්‍යත්ව වාරිකයකට වඩා තරමක් අඩුය.

මේ අවසාන වැඩිවීම අවස්ථාව අනුව ඉබේටම මෙන් ගැනුණු ක්ෂණික තීරණයකි. මහපොළ ශිෂ්‍යත්වලාභීන්ට පළමු වාරිකය සාමාන්‍යයෙන් පිරිනැමෙන්නේ උත්සවාකාරයෙනි. මෙය සිදුවන්නේ මහපොළ සංවත්සර ප්‍රදර්ශනයකට සමගාමීවය. මහපොළ නිර්මාතෘ වූ ලලිත් ඇතුලත්මුදලි ඇතුළු කණ්ඩායමක් ප්‍රේමදාස රජයට දෝෂාභියෝගයක් ගෙන ආ අවස්ථාව දක්වා මේ උත්සව වල මුල්තැනක් හිමි වුනේ ඇතුලත්මුදලි මහතාටය. දෝෂාභියෝග සමයේ කුරුණෑගල ප්‍රදේශයේ පැවති මේ සිද්ධියට අදාළ මහපොළ සංවත්සර වේදිකාවට ඇතුලත්මුදලි මහතා ගොඩවන විට විශාල ලෙස එක් රැස්වී සිටි සරසවි සිසුන් ඇතුළු ජනකායෙන් නැඟුනේ දීර්ඝ, උත්කර්ෂවත් අත්පොළසන් නාදයකි. ඒ වන විටත් ජනප්‍රියත්වයෙන් පිරිහී සිටි, සරසවි සිසුන්ගේ ප්‍රසාදය කොහොමටත් දිනා නොසිටි රාජ්‍ය නායකයාට මෙවැනි පිළිගැනීමක් නොලැබීම මදිකමක් වූවා විය හැකිය. මෙහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස, ක්ෂණික තීරණයකින් මහපොළ වාරිකයේ මේ අනපේක්ෂිත වැඩිවීම සිදුවිය. (මේ අවස්ථාවට මා පෞද්ගලිකව සහභාගී වූයේ නැත. මේ එයට සහභාගී වූ මිතුරන්ගෙන් දැනගත් කරුණුය.)

රුපියල් දහසක් යනු ඒ කාලයේදී වුවද චැලියකට පෙට්‍රල් ගසා නඩත්තු කිරීමට ප්‍රමාණවත් විශාල මුදලක් නොවීය. සරසවි සිසුන්ගේ සටන් පාඨ වල රජයෙන් ඉල්ලා තිබුණේ මීට වඩා වැඩි වාරික මුදලකි. කෙසේ වුවද, මේ මුදලින් අමාරුවෙන් වුවත් වියදම් පිරිමසාගැනීමේ හැකියාවක් නොතිබුණා නොවේ.

පසුගිය සටහනේ ප්‍රතිචාරයක සඳහන් කර තිබුණු 'අක්බාර් මුදල් ඒකක'  කලින් කලට සරසවියේ විවිධ ආපනශාලා වලින් නිකුත් විය. මා සිටි කාලයේ මේ වැඩේ ලොකුවටම සිදුවුණේ හිල්ඩා ඔබේසේකර ශාලාවේය. හිල්ඩා ශාලාව පිහිටා ඇත්තේ ගඟෙන් එගොඩ ගලහ පාර අයිනේය. ඉංජිනේරු පීඨයට ආසන්නව පිහිටි එම පීඨයේ සිසුන් වැඩිපුර නවාතැන් ගත් අක්බාර් ශාලාව හෝ වෛද්‍ය පීඨය ආසන්නව පිහිටි වෛද්‍ය සිසුන් වැඩිපුර නවාතැන්ගත් මාර්ස් ශාලාවෙන් වෙනස්ව, හිල්ඩා ශාලාවේ බොහෝ විට පේරාදෙණි සරසවියේ සෑම පීඨයකම සිසුන්ගේ මිශ්‍රණයකි. හිල්ඩා ශාලාවට ආසන්නව කිසිදු අධ්‍යයන පීඨයක් පිහිටා නැති නිසා අක්බාර් ශාලාවේ මෙන් ලොකු දිවා ආහාර පෝලිමක් හිල්ඩා ශාලාවේ නැත. එහි නේවාසික සිසුන් බොහෝවිට හිල්ඩා ආපනශාලාවෙන් ලබා ගත්තේ උදේ සහ රාත්‍රී ආහාරයි. දිවා ආහාරය සඳහා තරමක ලොකු පෝලිමක් පැවතියේනම් ඒ සති අන්තයේදී හෝ විභාග කාලයේදීය.

මේ කාලයේදී මහපොළ වාරිකයක් රුපියල් පන්සීයක් හෝ හයසිය පණහකි. 'පොළ ගත්' දවසට බොහෝ සිසුන් අතේ සීයේ පටි කැරකේ. මේ සීයේ නෝට්ටුවක් දී කෑම ගත් පසු හිල්ඩා මුදලාලිගෙන් ඉතුරු නොලැබේ. ඒ වෙනුවට ලැබෙන සීල් එකක් ගසා ඇති කාඩ්බෝඩ් කෑල්ලේ උඩින්ම රුපියල් සීයක් සටහන් කර ඇති අතර දෙවන පේලියේ ලබා ගත් කෑම වල මිල සටහන් කර ඇත. දෙවන වරට කෑම ගැනීමේදී අදාල මුදලද මේ කාඩ් පතේ සටහන් වේ. අඩුවක් ගත්තොත් අඩුවේ මිලද සටහන් වේ. කාඩ්පත පහළට මෙසේ ගණන් සටහන් වී පේලි දහයක් දොළහක් එක් වූ විට හිල්ඩා මුදලාලි ගණන් එකතු කර ඉතිරිය ලංකාවේ වලංගු මහ බැංකුව මඟින් නිකුත් කර ඇති මුදලින් ආපසු දෙයි. මේ වන විට බොහෝ විට ඉතිරිය රුපියල් විස්සක තිහක පමණ හෝ ඊටත් අඩු මුදලකි.

හිල්ඩා නෝට්ටු මුලින්ම නිකුත් කරන විට සිසුන් මේවා භාර ගත්තේ කැමැත්තෙන් නොවේ. සාමාන්‍ය මුදල් නෝට්ටුවක් මෙන් පිළිවෙලක් නොතිබුණු මේ කාඩ්බෝඩ් කෑල්ල කොහේ හෝ හලා ගත්තොත් රුපියල් සීයට බඩුය. අමතක වීමෙන් මේ හිල්ඩා නෝට්ටුවේ තීරුවක් ඉරා හොට් ප්ලේටයකට අල්ලා සිගරැට් දැල්වූ අවස්ථා තිබුණේය. කලිසම් හෝදද්දී සාක්කුවේ තිබී පෙඟී ගිය අවස්ථා තිබුණේය. කලිසම් සාක්කුවේ අමතක වී හිල්ඩා ගිණුමේ ශේෂය දියවී යාම මටද වරක් සිදුවී ඇති පාඩුවකි.

හිල්ඩා කැන්ටිමෙන් කෑවේ එම ශාලාවේ නේවාසිකව සිටි සිසුන් පමණක් නොවේ. ඇතැම් විට, හිල්ඩා ශාලාව ඉදිරිපස ගලහ පාරේ අනිත් පැත්තේ ඇති ජේම්ස් පීරිස් ශාලාවේ නේවාසික සිසුහු වෙනසක් සඳහා ජේපී කන්ද බැස හිල්ඩා ශාලාවට පැමිණියහ. බොහෝවිට විභාග කාලය මුස්ලිම් වරුන්ගේ රාමසාන් කාලය සමඟ සම්පාත වේ. හිල්ඩා ශාලාවේ සිටි මුස්ලිම් සිසුන් වෙනුවෙන් නෝම්බි ඇල්ලීමට පෙර කුස පුරවාගැනීමට පාන්දර පහට විශේෂ ආහාර වේලක් සකස් විය. මේ ආහාර වේලක් විකිණුවේ සාමාන්‍ය ආහාරවේලක් විකුණන මිලට වඩා සිවුගුණයකටත් වඩා වැඩි මිලකටය. අධ්‍යයන නිවාඩු සමයේ දවල් වන තුරු නිදාගෙන, හවස් වරුවේ රස්තියාදුවක් ගසා ඇඳිරි වැටෙද්දී 'බොගට සෙට් වී' පාන්දර වන තුරුම අදිමින් නිශාචර මාසයක් ගෙවමින් සිටි අපිද ඇතැම් දිනවල විට නිදාගැනීමට පෙර මේ කෑම වේල භුක්ති විදීමට හිල්ඩා ශාලාවට බසින මාකස් ප්‍රනාන්දු හා  ජේම්ස් පීරිස් ශාලාවල නේවාසික මුස්ලිම් සිසුන්ට එකතු වුනෙමු.

හිල්ඩාවෙන් මෙසේ අතරින් පතර කෑම වේලක් ගන්නා ළඟ පාත පිහිටි අනෙකුත් ශාලා වල නේවාසික සිසුන්ට මෙන්ම, සාමාන්‍යයෙන් එහි නොපැමිණෙන නමුත් කවර හෝ කාර්යයකට පැමිණි අක්බාර්, මාර්ස් වැනි දුරින් පිහිටි ශාලාවක වසන සිසුවෙකුට හිල්ඩා නෝට්ටු වාතයක් වූ බව කිවයුතු නැත. මේ නෝට්ටු මුදල් කර ගැනීමට නැවත හිල්ඩා ශාලාවටම පැමිණිය යුතුය.

සෑම කළු වලාවකම රිදී රේඛාවක් තිබේ. මහ බැංකුවෙන් නිකුත් කරන නෝට්ටු වල මෙන් එළියකට ඇල්ලු විට පෙනෙන්නට නොතිබුණත් වැඩි කලක් නොගොස් හිල්ඩා නෝට්ටු වල ඇති රිදී රේඛා හොයා ගැනීමට නොහැකි තරමේ නිර්මාණශීලිත්වයේ අඩුවක් සරසවි සිසුන්ට තිබුණේ නැත. ඒ නිසා ටික දවසක් යද්දී හිල්ඩා නෝට්ටු සිසුන්ට ලාභ උපදවන මඟක් බවට පත් විය. මුදලාලි නෝට්ටුවේ ගණන් එකතු කරන්නේ එහි පහළ දක්වා ගණන් ලියවී ඇති බව පෙනුණු විටය. අඩුකෑමට ගෙවීම වැනි සුළු මුදල් අතින් ගෙවා ලොකු වියදම් හිල්ඩා නෝට්ටුවට බැර කළ විට පේලි හත අටකින් රුපියල් සීය පැන්නිය හැකිය. දෙදෙනෙකුගේ කෑම සඳහා එකවර මුදල් ගෙවූ විට එහි ලකුණු වන්නේ එක් සටහනක් පමණි. මෙවැනි විටක ගිණුමේ බැර එකතුව රුපියල් සීයට වඩා වැඩි වුවත් මුදලාලිට එය ක්ලික් වන්නේ නැත. හිල්ඩා නෝට්ටුව පැත්තකට විසිකර දැමූ විට රුපියල් කිහිපයක් ලාබය. අනෙක් ක්‍රමය වූයේ මේ කාඩ්බෝඩ් නෝට්ටුවේ යටින් ගණන් සඳහන් කොටස්ද සමඟ කුඩා තීරුවක් කතුරකින් කැපීමයි. එවිට ඉතුරු ලැබෙන්නේ කපා දැමූ තීරුවේ ඇති මුදල් සැලකිල්ලට නොගනිමිනි. කෙසේ වුවද, මගේ අදහස පරිදි මෙවැනි දේ ඇතැම් විට ඇතැම් සිසුන් කළ දේ මිස බහුලව සිදුවූ දේවල් නොවේ.

හිල්ඩා මුදල් වලට සීමිත හුවමාරු වටිනාකමක් තිබුණේය. ඇතැම් විටෙක සිසුවෙකු තවෙකෙකුට "මචං, අදනං කන්නවත් සල්ලි නෑ. රුපියල් පණහක් තියෙනවනං දියං. හෙට පොළ ගත්තහම දෙන්නං." කියූ විට "සල්ලිනං මගෙ අතෙත් නෑ මචං. ඉඳා, මේකෙන් කාපන්. මටත් එනකොට පොල් රොටී දෙකක් අරන් වරෙන්" කියා තමන්ගේ හිල්ඩා නෝට්ටුව දීමත්, හිල්ඩා සිසුවෙකු දුරින් පිහිටි ශාලාවක නේවාසිකව සිටි මිතුරෙකු හමුවීමට ගිය විට "මචං, මට හිල්ඩා එකෙන් සීයක ඉතුරු ගන්න තියෙනවා. ඒ පැත්තේ යන්න වෙලාවකුත් නෑ" කියා හිල්ඩා නෝට්ටුවක් දික්කළ විට අතේ ඇති මුදලින් ඔහුට ගණන් බේරා හිල්ඩා නෝට්ටුව ලබා ගැනීම වැනි දේද සිදුවිය හැකිව තිබුණු දේවල්ය.

පේරාදෙණියේ කැන්ටින් මුදලාලිලා අතර වර්ග දෙකක් සිටිති. එක කොටසක් සිස්ටම් එක අල්ලා ගත් අයයි. දෙවන කොටස සිස්ටම් එක නොදන්නා ආවා-ගියෝ මාදිලියේ අයයි. පේරාදෙණිය වැනි නේවාසික සරසවියක වාසය කරන විට උත්තර ධ්‍රැවය ඇත්තේ ගලහ හන්දියේ බවත් දක්ෂිණ ධ්‍රැවය ඇත්තේ රාමනාදන් හන්දියේ බවත් සිතීම පටු චින්තනයක්ම නොවේ. මේ සංවෘත පද්ධතිය ඇතුළත බොහෝ අවශ්‍යතා පිටත සම්බන්ධයකින් තොරව පහසුවෙන් ඉටු වේ. සිසුවෙකුගේ ෆැන්ටසිය බිඳ දැමූ විට ඇති වන වේදනාව බත් හැන්දක් හෝ මස් කෑල්ලක් අඩුවූ විට දැනෙන වේදනාවට වඩා වැඩි බව සිස්ටම් එක අල්ලාගත් මුදලාලිලා දනිති. ඔවුන් දිගින් දිගටම කැන්ටින් කිරීමේ රහස එයයි.

කෑම පිඟානේ මොන අඩුපාඩු තිබුණත් මුදල් ගෙවා මිලදීගෙන, යාන්තම් අතගා කටක් දෙකක් ගිල දමා, ඉතිරිය සද්ද බද්ද නැතිව කුණු බක්කියට හලා බඩගින්නේ දවස ගෙවන සිසුහුද සිටිති. ඒ වගේම සුළු අඩුපාඩුවකට වුවත් ලොකුවටම සද්ද දාන සිසුහුද සිටිති. සිස්ටම් එක අල්ලාගත් මුදලාලිලා මේ සිසු කාණ්ඩ අත්දැකීමෙන් හෝ 'ඉවෙන්' හඳුනා ගනිති. මෙසේ නිතරම 'අදින' සිසුවෙකු පෝලිමේ එද්දී ඇතැම් විටෙක කෑම නිකුත් කරන සේවකයා 'මේ පිඟානට අඩුවෙන් බත් වැටිලා තියෙන්නේ. තව හැන්දක් දාල එවන්න' කියා බත් බෙදන සේවකයාට පිඟාන ආපසු යවන්නේ එවැනි සිසුවෙකු වචනයක් හෝ පැවසීමට පෙරය. යම් හෙයකින් වචන හුවමාරුවක් සිදුවුවහොත් තවත් සිසුන් වහා එකතු වන බවත්, කෑම ගෙන ඉක්මණින් ඊළඟ දේශනයට යාමට බලාගෙන පෝලිමේ නොඉවසිල්ලෙන් සිටින සිසුන් ආවේගශීලී වන බවත් මේ සේවකයා පළපුරුද්දෙන්ම දනී. එමෙන්ම, දිගු කාලයක් කැන්ටින් කිරීමටනම් කුණුහරුප වලට ඇතුළු විය නොහැකි ස්වභාවික පෙරණයක් උපතින් කන් වල පිහිටා තිබිය යුතුය. සිස්ටම් එක අල්ලා ගත් මුදලාලිලාට උපතින්ම මේ ජානය පිහිටා තිබුණේය.

සිස්ටම් එක නොදන්නා කැන්ටින් මුදලාලිලා ලොකුවට පටන් ගනිති. මේ අය දෙන කෑම වල තත්ත්වය ආරම්භයේදී ඉහළ මට්ටමක පවතී. මා පෙර කී හිල්ඩා නෝට්ටු නිතුත් කළේද එවැනි මුදලාලි කෙනෙකි. කෙසේ වුවද, මෙවැනි මුදලාලිලා සාමාන්‍යයෙන් මාස දෙක තුනකට වඩා කැන්ටින් නොකරති. ඔවුන්ට හිටිවනම දමා ගසා ඉවත්වීම අපහසු කරුණක් නොවන්නේ කැන්ටින් කිරීමට ගන්නා ලොකු භාජන වැනි බොහෝ උපාංග සරසවිය සතු ඒවා වීම නිසාය. මෙසේ දමා ගසා ගිය විට ඔවුන්ට අහිමි වන තැන්පතු මුදල විශාල එකක් නොවේ.

"මචං, අන්න හිල්ඩා එකේ කැන්ටින් කාරයා අකුලාගෙන යන්න සෙට් වෙනවා. උඹේ සල්ලි ගන්න තියෙනවනං ඉක්මණට පලයං." කියා සගයකු දැනුම් දුන් විට වහාම ක්‍රියාත්මක වූ සිසුන්ට ඔවුන්ගේ හිල්ඩා නෝට්ටු නැවත මුදල් කරගත හැකි වුවත් ඇතැම් අය එහි යන විට ප්‍රමාද වැඩිය. හිල්ඩා නෝට්ටු භාවිතා කිරීමෙන් ඇතැම් සිසුන් වරින් වර යම් ලාභ ලැබුවත් අවසාන වශයෙන් ශුද්ධ ලාභයක් ලබන්නට ඇත්තේ කැන්ටින්කරුවාය.

මා සිටි කාලයේ ඇත්තටම ඉතිරි දීමට නැති අවස්ථා වලදී අනිත් කැන්ටින්කරුවන්ද මෙවැනි නෝට්ටු නිකුත් කළත් ඒවා හැකි පළමු අවස්ථාවේදීම මුදල් කර දීමට ඔවුහු වගබලාගත්හ. මෙය පුරුද්දකට කළේ මාස කිහිපයක් හිල්ඩා කැන්ටිම කළ ආවා-ගියෝ මුදලාලි කෙනෙක් පමණි.

හිල්ඩා නෝට්ටු ව්‍යාප්ත කිරීමට කැන්ටින්කරුට හැකි වුණේ සරසවි සිසුන් මේ සීල් ගැසූ කාඩ්බෝඩ් කෑලි වල හුවමාරු වටිනාකම ගැන විශ්වාසය තැබූ නිසාය. නිකම්ම නිකම් කඩදාසි කෑලි වන ෆියට් මුදල් හෙවත් ආඥාප්ති ව්‍යවහාර මුදල් වල වටිනාකම රඳා පවතින්නේ ඒ පිළිබඳව සමාජයේ ඇති විශ්වාසය මතය. ඒ හැරුණු විට මේ මුදල් වල නෛසර්ගික වටිනාකමක් නැත. මහ බැංකුවෙන් නිකුත් කරන මෙවැනි කඩදාසි කෑලි වල හිල්ඩා මුදලාලිගේ සීල් එක වෙනුවට මහ බැංකු අධිපතිගේත්, මුදල් ඇමතිගේත් අත්සන් තිබේ. ඒවා වඩා හොඳ කඩදාසිවල ආකර්ශනීය නිමාවකින් මුද්‍රණය කර තිබේ. ඒ හැරුණු විට ඒවාත් හිල්ඩා නෝට්ටු වගේම කඩදාසි කෑලිය. ඇමරිකානු ඩොලර්, ස්ටර්ලින් පවුම් හෝ යුරෝ වලට වුවද මේ කතාව එලෙසින්ම අදාලය.

හිල්ඩා මුදලාලි කැන්ටිම අතහැර ගියපසු සිසුන් අත ඉතිරිව තිබුණු හිල්ඩා නෝට්ටු වල හුවමාරු වටිනාකම ශුන්‍ය වී නිකම්ම නිකම් කඩදාසි කෑලි බවට පත් විය. ලෝකයේ ඇතැම් රටවල මහ බැංකු මඟින් නිකුත් කළ මුදල් වලටද මේ සන්තෑසියම සිදු වූ අවස්ථා තිබේ. හිල්ඩා මුදලාලි දිගටම කැන්ටිම කරගෙන සිටියේනම්, රුපියල් සීයක් හිල්ඩා මුදලාලිට දී ලබාගන්නා හිල්ඩා නෝට්ටුවක් මාසයකට පසු ආපසු ඉදිරිපත් කළ විට නැවත රුපියල් සීයක් ලබා ගැනීමේ අවස්ථාව තිබුණේය. එහෙත්, මාසයකට පෙර ඇමරිකානු ඩොලර් තිස්හතක් පමණ ශ්‍රී ලංකා මහ බැංකුවට දී ලබාගත හැකිව තිබුණු රුපියල් පන්දාහේ නෝට්ටුවක් දැන් ආපසු ඉදිරිපත් කළහොත් ආපසු ලැබෙන්නේ මුලින් දුන් ඩොලර් ගණනට වඩා ඩොලර් දෙකක් පමණ අඩුවෙනි.

(Photo credit: www.serendib.btoptions.lk)

වෙබ් ලිපිනය:

දවස් පහේ නිවාඩුව

මේ සති අන්තයේ ලංකාවේ බැංකු දවස් පහකට වහනවා කියන එක දැන් අලුත් ප්‍රවෘත්තියක් නෙමෙයි. ඒ දවස් පහේ විය හැකි දේවල් ගැන කතා කරන එක පැත්තකින් තියලා...