අද (සඳුදා) උතුරු ඇමරිකානු මහාද්වීපය තුළ කම්කරු දිනය සැමරේ. ආරම්භක අභිප්‍රායයන් කවරෙක් වුවද, මේ වන විටනම්, ග්‍රීෂ්ම සෘතුවේ අවසාන දීර්ඝ සති අන්තය වන කම්කරු දිනයේදී බොහෝ දෙනා මේ නිවාඩුව ප්‍රයෝජනයට ගන්නේ කාලගුණය වෙනස් වීමට පෙර එළිමහනේ විනෝද වීම සඳහාය. බොහෝ සුපිරි වෙළඳසැල් වල කම්කරු දිනය වෙනුවෙන් අඩු මිලට බඩු විකිණීමද සාමාන්‍ය දෙයකි.
ඇමරිකා එක්සත් ජනපදය සහ කැනඩාව හැරුණු විට ලංකාව ඇතුළු ලෝකයේ අනෙකුත් සෑම රටක්ම පාහේ කම්කරු දිනය සමරන්නේ ජාත්‍යන්තර කම්කරු දිනයද වන මැයි පළවෙනිදාටය. මෙහි විශේෂත්වය වන්නේ ජාත්‍යන්තර කම්කරු දිනය ලෙස මැයි පළවෙනිදා යොදාගැනීමට පාදක වූ සිදු වීම සිදුවුණේ ඇමරිකාවේදී වීමයි.
1884 දී රැස්වුණු ඇමරිකාවේ සහ කැනඩාවේ කම්කරු සංගම් සහ වෘත්තීය සමිති වල ඒකාබද්ධ සමුළුවකදී 1886 මැයි පළමුවෙනිදා සිට පැය අටේ වැඩ දිනය සම්මතයක් විය යුතුයයි සම්මුතියකට පැමිණි අතර මේ දිනය ලං වෙද්දී මේ ඉල්ලීම ලබාගනු පිණිස මහා වැඩ වර්ජනයක්, විරෝධතා රැළි සහ පෙළපාලි ඇතුළු උද්ඝෝෂණ ව්‍යාපාරයක් කැඳවනු ලැබිණි. ඇමරිකාවේ බොහෝ නගර වල පැවති මේ විරෝධතා ව්‍යාපාර වලින් විශාලම එක වූයේ චිකාගෝහි පැවති විරෝධතාවයි. මේ සඳහා සහභාගී වූ පිරිස 90,000 ඉක්මවීයැයි ඇස්තමේන්තු කර ඇත.
විරෝධතා ව්‍යාපාරය දින කිහිපයක් දිග්ගැස්සෙද්දී මැයි 3 වන දින එය මැඩ පැවැත්වීම සඳහා වූ පොලිස් මැදිහත්වීම කෙළවර වූයේ පොලිස් වෙඩි පහරින් විරෝධතාවට එක්වූ මැක්කෝර්මික් සමාගමේ සේවකයින් දෙදෙනෙකු (විකිපීඩියා අනුව, වෙනත් ඇතැම් මූලාශ්‍ර අනුව සිවු දෙනෙකු හෝ හය දෙනෙකු විය හැක.) මිය ගොස් තවත් බොහෝ පිරිසක් තුවාල ලැබීමෙනි.
දැනටත් බොහෝ විට සිදුවන පරිදිම, මේ මරණ වෙන්දේසි කරමින්, පසුදින සැලකිය යුතු පිරිසකගේ සහභාගිත්වයෙන් ඉහත වෙඩි තැබීම සිදුවූ තැනට ආසන්නව විරෝධතා ව්‍යාපාරයක් සංවිධානය කෙරිණි. සාමකාමීව පැවැත්වුණු මේ රැස්වීම නවත්වන ලෙස පොලීසියෙන් විධාන කෙරුණද ඒ වන විට විරෝධතාකරුවන් අමතමින් සිටි කථිකයා එයට එකඟ වූයේ නැත. මෙහිදී සිදුවූ බහින්බස් වීම අතරතුර හඳුනා නොගත් විරෝධතාකරුවෙකු පොලීසිය දෙසට බෝම්බයක් දමා ගැසීය. මෙයින් එක් පොලිස් නිලධාරියෙකු මියගොස් තවත් හය දෙනෙකු මරණීය තුවාල ලැබීය. මෙහිදී පොලීසිය විසින් පෙරලා වෙඩි තැබීමේදී තවත් බොහෝ මරණ සහ තුවාල සිදුවිය. (මුලින්ම සිදුවූයේ පොලිස් වෙඩි තැබීම බවද එක් මතයකි.)
මේ සිද්ධිය සම්බන්ධව විරෝධතාව සංවිධානය කළ කම්කරු නායකයින් ඇතුළු අට දෙනෙකුට චෝදනා ඉදිරිපත් විය. ඔවුන්ගෙන් හත් දෙනෙකු අත්අඩංගුවට පත් වූ අතර එක් අයෙකු නඩු විභාගය ඇරඹෙන දින ස්වේච්ඡාවෙන් භාර විය. මේ විවාද සම්පන්න නඩු විභාගයේදී මේ කිසිවෙකුට බෝම්බය දමා ගැසීම පිළිබඳව චෝදනා ඉදිරිපත් නොවූ අතර ඉදිරිපත් කළ චෝදනාව වූයේ මේ ප්‍රචණ්ඩකාරී ක්‍රියාවට අනුබල දෙමින් කුමන්ත්‍රණයක් කිරීමයි. මේ සම්බන්ධ මූලාශ්‍ර අන්තර්ජාලයේ ඇති නිසාත්, ඒවායේ අපැහැදිලි හා විවාද සම්පන්න තැන් බොහෝ ඇති නිසාත් වැඩිදුර කරුණු ඉදිරිපත් කිරීමට මා කාලය මිඩංගු කරන්නේ නැත.
කුමන්ත්‍රණය ඔප්පු කිරීම සඳහා මුද්‍රණාලයක් වටලා සොයාගත් ප්‍රචණ්ඩකාරීත්වය වපුරන පෝස්ටර්, බෝම්බ සෑදීමට යොදාගන්නා උපකරණ ආදිය උපයෝගී කර ගැනුණු අතර තවත් සැකකරුවෝ කිහිප දෙනෙකු රජයේ සාක්ෂිකරුවෝ වූහ.ඔවුන්ට චෝදනා ඉදිරිපත් නොකෙරිණි. අපක්ෂපාතීත්වය පිළිබඳව බොහෝ විවේචන එල්ල වී ඇති, මේ සැකකරුවන්ට එරෙහිව පැවති නඩු විභාගයේදී මේ අට දෙනාගෙන් හත් දෙනෙකුටම මරණ දඬුවම හිමිවිය. එයින් දෙදෙනෙකුගේ දඬුවම අභියාචනාධිකරණයේදී ජීවිතාන්තය දක්වා සිරදඬුවමක් දක්වා වෙනස් කෙරුණේය.
මරණ දඬුවම නියම වූ පස් දෙනාගෙන් එක් අයෙකු දඬුවම ක්‍රියාත්මක කිරීමට පෙර දින සවස් වරුවේ සියදිවි නසා ගත්තේය. අනෙක් සිවුදෙනාව 1887 නොවැම්බර් 11 වැනි දින එල්ලා මරා දමන ලදී. ඔවුන් විප්ලවීය ගීත ගයමින් පෝරකයට ගිය බව පැවසේ.
මෙසේ පැය අටේ වැඩමුරයක් වෙනුවෙන් ජීවිතය කැපකළ මේ පස් දෙනාගේ සිරුරු විරෝධතාව සිදුවූ ස්ථානයට ආසන්නව චිකාගෝහි ෆොරස්ට් පාර්ක් ප්‍රදේශයේ ඩෙස්ප්ලේන්ස් වීදියේ පිහිටි මේ වනවිට ෆොරස්ට් හෝම් සුසාන භූමියේ කොටසක් වන, එවකට ජර්මන් වෝල්ඩ්හයිම් සුසාන භූමියේ තැන්පත් කෙරිණි. (මේ බොහෝ දෙනෙකු ජර්මන් සම්භවයක් ඇති අයයි.) මොවුන් ඉතා ඉක්මණින්ම ඇමරිකාවේ මෙන්ම ලෝකය පුරා කම්කරුවන් ඇතුළු වැඩකරන ජනතාවගේ වීරයන් බවට පත් වූහ. ඔවුන්ගේ සිරුරු මිහිදන් කෙරුණු තැන විරු ස්මාරකයක් ඉදිවූ අතර සිද්ධියට සම්බන්ධ ඉතිරි තිදෙනෙක්ද මියයාමෙන් පසු සිරුරු මිහිදන් කෙරුණේ මේ ස්ථානයට ආසන්නවය. 1997 වසරේදී මේ ස්මාරකය ඇමරිකාවේ ජාතික ඓතිහාසික ස්මාරකයක් ලෙස නම් කෙරුණේය.
රතු ඉර වදින්නට පෙර (දැන්නම් විද්‍යුත් කාලසටහන් යන්ත්‍ර) කන්තෝරුවට යාන්තම් රිංගාගන්නට දඟලන, තුනහමාරේ සිට ඔරලෝසුව දෙස බලමින් සිටින ලංකාවේ බොහෝ දෙනෙකුට දැනෙන පැය අටේ වැඩ දිනයේ වැදගත්කම එදා කෙසේ වෙතත් අදනම් ඇමරිකාවේ සාමාන්‍ය වැඩකරන ජනතාවට ඇඟට දැනෙන දෙයක් නොවේ.
මධ්‍යම පාන්තික රැකියා කරන බොහෝ දෙනෙකුට නිවසේම සිට වැඩකිරීමේ හෝ තමන්ට අවශ්‍ය විචල්‍ය වැඩමුරයක් තෝරා ගැනීමේ අවස්ථාව හිමිවී ඇති අතර ඔවුන්ගේ වේතන තීරණය වන්නේ කරන කාර්යයේ ඵලදායීතාව අනුව මිස වැඩ කරන පැයගණන අනුව නොවේ. පැයේ රේට්ටුවට පහළම මට්ටමේ රැකියා කරන සේවකයින්ගේ අපේක්ෂාවද රැකියා දෙකක් හෝ කරමින් වැඩි ආදායමක් ලබා ගැනීම මිස තම වැඩ දිනය පැය අටකට සීමා කර ගැනීම නොවේ.
අක්කර විශාල ගණනක පැතිරුණු සුසාන භූමි සංකීර්ණයක පිහිටි ලොකු කුඩා ස්මාරක දහස් ගණනක් අතරින් ඓතිහාසික මැයි විරු ස්මාරකය සොයා ගැනීම පහසු වැඩක් නොවේ. එහෙත්, මේ අවට ජීවත් වන අය හෝ මේ සුසාන භූමි සංකීර්ණය ඉදිරිපිට ඇති වෝල්මාර්ට් වෙළඳසැලේ අවම වැටුපට වැඩ කරන ඩිමිටායි ඩෙමෝර්ලා පාරෙන් අනෙක් පැත්තේ ඇමරිකාවේ ජාතික ඓතිහාසික ස්මාරකයක් ඇති බව වුවද දන්නේ නැත. ජාත්‍යන්තර කම්කරු දිනයේදී චිකාගෝහිදීද ලොකු සහභාගිත්වයක් නොමැතිව සැමරුමක් සිදුවූවත් මේ සඳහා සහභාගී වන බොහෝ දෙනෙකු ලතින් ඇමරිකානු රටවලින් මෑතකදී පැමිණි සංක්‍රමණිකයින්ය
මේ ස්ථානයේ සිට සැතපුම් 42ක් දුරින් අඩු ආදායම්ලාභී කළු ජාතිකයින් බහුලව වෙසෙන පෙදෙසක මයිකල් ජැක්සන් උපන් කුඩා නිවස පිහිටා තිබේ. කටු මැටි ගසා, පිදුරු සෙවිලි කර නැතත් මේ නිවස ඇමරිකාවට සාපේක්ෂව දුගී නිවසකි. වසා දමා ඇති මේ නිවෙස ඉදිරිපිට ඉදිකර ඇති ස්මාරකයක් හැරුණු විට මෙහි නරඹන්නට විශේෂ දෙයක් නැති මුත් පැය භාගයක් පමණ කාලයක් තුළ අඩු වශයෙන් කණ්ඩායම් හතරක් පහක් එහි පැමිණෙනු දැකිය හැකිය. මේ බොහෝ දෙනා කළු ජාතිකයින්ය.
ඇමරිකාවේ වත්මන් ජනාධිපතිවරයා කළු ජාතිකයෙකු වුවත් ජනවර්ගයක් වශයෙන් ආදායම හා අධ්‍යාපන මට්ටම අනුව තවමත් ඇමරිකාවේ කළු ජාතිකයින් සිටින්නේ සාමාන්‍ය ඇමරිකානුවෙකුට වඩා පසුපසිනි. එහෙත් ක්‍රීඩා සහ සංගීත ක්ෂේත්‍ර වල ජනගහණ සංයුතියට සාපේක්ෂව ඔවුන්ගේ දායකත්වය විශාලය. දැනටත් බොහෝ කළු ජාතිකයින්ගේ සිහිනය ඔවුන්ගේ දරුවන් ගායකයින් හෝ බේස්බෝල් ක්‍රීඩකයින් කිරීමයි. මයිකල් ජැක්සන් මේ සිහිනයේ සංකේතයකි. වීරයෙකි.
වීරයින් මෙන්ම ද්‍රෝහීන්ද බිහිවන්නේ නිරපේක්ෂ කාල-අවකාශයන්හි නොවේ.
