ඇමරිකාවේ මරිජුවානා නීතිය ලංකාවේ අළුත් ව්‍යවස්ථාවට?

විනෝදාස්වාදය සඳහා කංසා (හා ආශ්‍රිත නිෂ්පාදන) භාවිතය ඇමරිකාවේ ප්‍රාන්ත හතරකම මේ වන විට නීත්‍යානුකූල කටයුත්තකි. මෙය ලංකාවේ බොහෝ දෙනා දන්නා, සිංහල මාධ්‍ය වල කතාබහට ලක්වී ඇති කරුණකි. එහෙත්, ඇමරිකාවේ ෆෙඩරල් නීතිය අනුව, තවමත්, කංසා භාවිතය, ළඟ තබා ගැනීම, විකිණීම, වැවීම හා ප්‍රවාහනය කිරීම නීති විරෝධී කටයුත්තකි.

මේ ලිපියේ අරමුණ විනෝදාස්වාදය සඳහා කංසා භාවිතය නීතිගත වීමේ ඇති හොඳ නරක සාකච්ඡා කිරීම නොවේ. ඒ නීතිය සම්මත වූ ආකාරය විස්තර කිරීමයි.

ෆෙඩරල් නීතිය අනුව කංසා භාවිතය ඇමරිකාව පුරාම විශාල වරදක්ව තිබියදී, 1996 නොවැම්බරයේදී කැලිෆෝර්නියා ප්‍රාන්තයේ වැසියෝ වෛද්‍ය අවශ්‍යතා මත කංසා භාවිතය නීතිගත කරමින් පණතක් සම්මත කර ගැනීමට සමත් වූහ. මෙයින් අනතුරුව, මේ වන විට තවත් ප්‍රාන්ත 22ක් කැලිෆෝර්නියාව අනුගමනය කර තිබේ. විනෝදාස්වාදය සඳහා කංසා භාවිතය මුලින්ම නීතිගත වූයේ වොෂින්ටන් සහ කොලරාඩෝ ප්‍රාන්ත වලය. ඒ 2012 නොවැම්බරයේ පැවති මැතිවරණ අනුවය.

වෛද්‍ය අවශ්‍යතා මත කංසා භාවිතය නීතිගත කෙරුණු කැලිෆෝර්නියා පණත මෙන්ම, වොෂින්ටන් සහ කොලරාඩෝ ප්‍රාන්ත වල විනෝදාස්වාදය සඳහා කංසා භාවිතය නීතිගත වීමද සිදුවූයේ ජනමූල යෝජනා ලෙසිනි. මා මෙහි විස්තර කරන්නේ වොෂින්ටන් ක්‍රියාවලියයි. ඉතිරි තැන් වල වූයේද මෙවැන්නකි.

විනෝදාස්වාදය සඳහා කංසා භාවිතය නීතිගත කළ යුතු බවට ජනතා හඬක් ඇති වුවත් දේශපාලනඥයින් විසින් මෙය යෝජනාවක් ලෙස ඉදිරියට ගෙනයාමක් නිසි පරිදි සිදුනොවුණු බැවින්, ජනතා ක්‍රියාකාරීහු යෝජනාවට පක්ෂව අත්සන් එකතු කරන්නට පටන් ගත්හ. 2011 දෙසැම්බර් 11දින වන විට අත්සන් 354,608ක් එකතු කරගත් ඔවුහු සිය පෙත්සම වොෂින්ටන් රාජ්‍ය ලේකම් වෙත ඉදිරිපත් කළහ.

අවසන් වරට පැවති මැතිවරණයේදී ප්‍රකාශ කළ ඡන්ද සංඛ්‍යාවෙන් 8%කට (හෙවත් 241,152කට) නොඅඩු වලංගු අත්සන් සංඛ්‍යාවක් සමඟ මෙවැනි යෝජනාවක් ඉදිරිපත් කළ විට ව්‍යවස්ථාව අනුව එය සලකා බලන්නට සිදුවේ. කෙසේ වුවද, අත්සන් පරික්ෂා කිරීමේදී  ඡන්දදායකයින් නොවන අයගේ ඒවා, නොගැලපෙන අත්සන්, දෙවරක් අත්සන් යෙදූ අය ආදීන් හඳුනාගෙන සාමාන්‍යයෙන් පෙත්සමක ඇති අත්සන් වලින් 20%ක් පමණ ඉවත් කෙරෙන නිසා අවශ්‍ය ප්‍රමාණයට වඩා අත්සන් එකතු කිරීමට සිදුවේ. මේ පෙත්සමේ එවැනි අත්සන් 21.73%ක් ඉවත් කිරීමෙන් පසුවද අවශ්‍ය ප්‍රමාණයට වඩා අත්සන් 36,000ක් ඉක්මවා තිබුණේය. ඒ නිසා මේ යෝජනාව ව්‍යවස්ථාදායකයට යොමු විය.

කෙසේවුවද, ඉහත යෝජනාව ව්‍යවස්ථාදායකය විසින් සලකා බැලුනේ නැත. ලංකාවේදීනම් සිදුවන්නේ පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රී වරයෙකු ඉදිරිපත් කරන යෝජනාවක් වුවත් අදාළ සැසිවාරය තුළ සලකා බලනු නොලැබූයේනම් එය අහෝසි වී යාමයි. එහෙත්, වොෂින්ටන් ව්‍යවස්ථාව අනුව, එසේ සලකා නොබලන යෝජනා ඊළඟ මැතිවරණ දිනයේදී ජනතා තීන්දුවට යොමු විය යුතුය. එය එසේම සිදුවිය. අවශ්‍යනම්, ජනතා ක්‍රියාකාරීන්ට මෙසේ අත්සන් එකතු කරගෙන, ව්‍යවස්ථාදායකය වෙත යොමු නොකර සෘජුවම ජනතා තීන්දුවට යොමු කිරීමටද පුළුවන.

2012 ජූලි 6 වන දින මෙවැනි ජනමූල යෝජනා එම වසරේ නොවැම්බර් ඡන්ද පත්‍රිකාවට එක් කිරීම සලකා බැලෙන අවසන් දිනයයි. ඒ වන විට ඉදිරිපත් වී තිබුණු යෝජනා අතරින් මේ යෝජනාව සහ බදු හා පාසැල් අධ්‍යාපනය හා අදාළ තවත් ජනමූල යෝජනා දෙකක් 2012 නොවැම්බර් 6 ඇමරිකානු මැතිවරණ දිනයේදී වොෂින්ටන් ඡන්ද පත්‍රිකාවට එක් විය.

මේ වන විට වොෂින්ටන් ව්‍යවස්ථාදායකය විසින් සමලිංගිකයන්ගේ වෛවාහික අයිතිය තහවුරු කරමින් පණතක් සම්මත කර තිබුණේය. එහෙත්, මේ පණතට විශාල විරෝධයක්ද පැවතුණේය. ව්‍යවස්ථාදායකය මඟින් සම්මත කළ පණතකට ජනතාව විරුද්ධ වන්නේනම් එය අහෝසි කරන ලෙස ඉල්ලා  පෙර සේම ජනතා තීන්දුවට (referendum) යොමු කළ හැකිය. ඒ සඳහා අවශ්‍ය වන්නේ ජනමූල යෝජනාවකට (initiative) අවශ්‍ය අත්සන් ප්‍රමාණයෙන් අඩක් පමණි. ඒ අත්සන් ප්‍රමාණය තිබුණු බැවින් මේ තීන්දුවද නොවැම්බර් ඡන්ද පත්‍රිකාව මඟින් ජනතාව වෙත යොමු කෙරුණේය.

ඡන්ද ප්‍රතිඵල අනුව කංසා නීතිගත කිරීමට ඡන්දදායකයින්ගෙන් 55.7%ක සහයෝගයක් ලැබුණු අතර සමලිංගික විවාහ නීතිය 53.7%කගෙන් අනුමත විය. බදු හා පාසැල් අධ්‍යාපනය හා සම්බන්ධ ඉතිරි ජනමූල යෝජනා දෙකද (පසුව අධිකරණයේදී අභියෝගයට ලක්වුවත්) බහුතර ඡන්දයෙන් සම්මත විය.

මා විශ්වාස කරන අර්ථ ක්‍රමය නිදහස් වෙළඳපොළ මත පදනම් වූ එකකි. එමෙන්ම, මා විශ්වාස කරන දේශපාලන ක්‍රමය ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයයි. ඒ, මේ දෙකෙන් එකක්වත් මිනිසුන්ගේ සියළු ප්‍රශ්න වලට විසඳුම් ලබා දෙන සර්ව සම්පූර්ණ ක්‍රම නිසා නොවේ. මේ ක්‍රම වල අඩුපාඩු තිබේ. එහෙත්, මට සිතාගත හැකි වෙනත් විකල්ප දේශපාලන හා අර්ථ ක්‍රම වලට වඩා (වත්මන් සමාජය සිටින තැනට සාපේක්ෂව) මේ ක්‍රම දෙකම ඇත්තේ ගවුගණනක් ඉදිරියෙනි.

බොහෝදෙනා නිදහස් අර්ථ ක්‍රමයේත්, ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයේත් අඩුපාඩු දකිති. එහෙත්, බොහෝදෙනෙකු බොහෝවිට දකින මේ අඩුපාඩු සැබෑවටම මේ ක්‍රම වල ඇති අඩුපාඩු නොවේ. යම් රටක එවැනි ක්‍රමයක් ක්‍රියාත්මක (නො)වන ආකාරයේ ඇති අඩුපාඩුය.

ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය ග්‍රීසියේදී ඇරඹුණේ සෘජු ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයක් ලෙසිනි. එහෙත්, කල් යාමේදී විශාල ප්‍රජාවක් එක්ව තීරණ ගැනීමේදී සෘජු ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය ප්‍රායෝගික නොවූ බැවින් නියෝජිත ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයක් දක්වා පසු බැසීමට සිදුවිය. ලංකාවේ බොහෝ දෙනෙකු දකින ගැටළු ඇත්තේ නියෝජිත ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය තුළය.

ලංකාවේ ඡන්දදායකයෙකුට රටේ පාලනයට හවුල් වන්නට ලැබෙන්නේ ඡන්ද විමසීමකදී පමණි. ඉන් පසු සිදුවන්නේ සිය නියෝජිතයින් පොරොන්දු වූ පරිදි කටයුතු කරන තෙක් කට ඇරගෙන බලා ඉන්නටය. නැත්නම්, බැන බැන බ්ලොග් සටහනක් ලියන්නටය. පොරොන්දු වන දේ බොහෝ විට ඉටු නොවේ. එහෙත්, ඊළඟ ඡන්දය වනතුරු කළ හැකි දෙයක් නැත. ඊළඟ ඡන්දයෙන් මුහුණු මාරු කළත් අවසාන වශයෙන් බොහෝවිට ඡන්දදායකයෙකුට ඉතිරි වන්නේ අතෘප්තියයි.

මා විශ්වාස කරන පරිදි, තාක්ෂනය විසින් අනාගතයේදී සෘජු ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයකට නැවතත් ඉඩ සලසනු ඇත. ඒ නැතත්, මේ වන විටත් ඉහත විස්තර කර ඇති පරිදි, බොහෝ රටවල ඇති ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය ලංකාවේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයට වඩා සෘජු ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදයට කිට්ටුය. නීති සම්මත කිරීම හෝ සම්මත කළ නීතියක් අවලංගු කිරීමට සිය නියෝජිතයින් හරහාම යන්නට අවශ්‍ය නොවන ආකාරයේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාද ලෝකයේ තිබේ. මේ ආකාරයෙන් ව්‍යවස්ථා සංශෝධනයක් කිරීමට හෝ පත්කළ නියෝජිතයෙකු ධුර කාලය අවසන් වීමට පෙර ආපසු කැඳවීමට වුවද ජනතාවට හැකියාවක් තිබේ. 2003 වසරේදී කැලිෆෝර්නියාවේ ආණ්ඩුකාරයාව සිටි ගැරී ඩේවිස්ව ධුර කාලය අවසන්වීමට පෙර ඉවත් කර (හොලිවුඩ් තිරයේ හුරුපුරුදු මුහුණක් වන, සංක්‍රමණිකකුද වූ) ආර්නෝල්ඩ් ස්වාශින්ගර්ව පත් කර ගැනුනේද මේ අයුරිනි.

මේවා ඇමරිකාවේ පමණක් සිදුවන දේවල් නොවේ. යුරෝපයේ බොහෝ රටවලද, පිලිපීනය වැනි ආසියාතික රටවලද, වෙනිසියුලාව වැනි රටවලද ව්‍යවස්ථා මඟින් මෙවැනි සෘජු ජනතා මැදිහත්වීම් වලට ඉඩ සලසයි. වෙනිසියුලාවේ ව්‍යවස්ථාව අනුව යම් මහජන නියෝජිතයෙකු පත් කිරීමට ඡන්දය දුන් ගණනින් 20%ක් අත්සන් කළ විට ඔහුව ඉවත් කිරීම තීරණය කිරීමට ඡන්දයක් තැබිය යුතුය. මේ අත්සන් ගණන 25%ක් වුවහොත්, එය පවත්වන තුරු, අදාළ නියෝජිතයාගේ තනතුර වහාම ක්‍රියාත්මක වන ලෙස බලරහිත වේ. 2004 වසරේදී හියුගෝ චාවේස්ට එරෙහිව මෙසේ අවශ්‍ය අත්සන් ප්‍රමාණය එකතු කිරීමට ඔහුට විරුද්ධ බලවේග සමත් වූ බැවින් මෙවැනි ජනමතවිචාරණයක් පැවැත්වුණු නමුත් ජනමතවිචාරණයේ ප්‍රතිඵල අනුව චාවේස්ට තවදුරටත් ධුරයේ රැඳී සිටීමට ඉඩ සැලසුණේය.

ලෝකයේ වෙනත් රටවල ව්‍යවස්ථා වල මෙවැනි දේවලුත් තිබෙන බව නොදන්නා අයගේ දැන ගැනීම පිණිසය.

(Image: http://kuow.org/)

ගලගොඩඅත්තේ ඥානසාර එ. කුමාර් ගුණරත්නම්

පහතින් ඇත්තේ මාතලන් විසින් පළකළ ලිපියකට ඇනෝ කෙනෙකු විසින් දැමූ කමෙන්ටුවකි.

"ඉතාලි, ප්‍රංශ සහ චීන ජාතිකයෝ පිළිවෙලින් ගෙඹි කකුල්, ගාලික් බටර් සමග බේක් කළ ගොලුබෙල්ලන් (Escargot) සහ සර්පයෝ කෑමට ඉතාම රුසියි. අප රටවලට මේ තරම් අසික්කිත පිළිකුල් සහගත දෙයක් තව නැහැ. යුරෝපියන් වැඩි දෙනෙක් හැඳි ගෑරෝප්පු පාවිච්චි කරනවා. අතේ කෑම තවරාගනීම ඔවුන්ට පිළිකුල දනවන අසංවර දෙයක්. නමුත් ඉන්දියානුවන්ට හෝ අපට එය ඉතා සාමාන්‍ය දෙයක්. ලංකාවේ හෝ ඉන්දියාවේ සාමාන්‍යයෙන් විවාහයකදී දෑවැද්දක් බලාපොරොත්තු වෙනවා මනාලියගේ පාර්ශවයෙන්; මේක බටහිර කෝණයකින් බැලුවහම ඉතාම තුප්පහි දෙයක්, මිනිස් ජීවිතයකට මුදලින් සප්ලිමන්ට් කරන එක.

කාලයෙන් පසුපසට යන්න යන්න; ලංකාවේ තියෙන්නේ අම්මල පුතාල, සහෝදර සහෝදරියෝ එකට නිදාගත්ත, ඊටත් පසු සතවර්ෂ වල එකගෙයි කාපු කාලය පැවතුනේ බටහිර ආක්‍රමණ වලට පෙර. ඊටත් සතවර්ෂ කිහිපයක් පස්සට යන්න; උදේට රූපවාහිනියෙන් හැමදාම පාහේ කුඩා දරුවන්ට පවා පෙන්නන උඩුකය නිරාවරණය කරගත් කාන්තාවන්ගේ බිතු සිතුවම්, උඩුකය නිරාවරණය කරගැනීම කාන්තාවකට ඉතාමත් අසෝබන දෙයක් ලෙස සලකන අද කාලේ කරානම් කොච්චර වනචර දෙයක් කියල කෑගහන අය සෑහෙන්න ඉඳි.

කාල පරාසයකට සහ යම් භූගෝලීය පරාසයකට අනුව ඔබගේ හිතේ මැවෙන භූතාත්ම (entities) තමයි ඔය ජාතිවාදී නොවන ශීලාචාර කම කියන්නේ; ඔබ අසංවර, තුප්පහි, විලිලැජ්ජා නැති අන්තවාදීන්, පිස්සන්, ලෙඩුන්, මානසික රෝගීන් යනුවෙන් අර්ථකථනය කරන දේවල් හුදෙක් ඔබ හිතේ මවාගත් ප්‍රතිරූප, ඔබට මේ ප්‍රතිරූප මවගැනීමට අයිතියක් තියෙනවා – නමුත් ඒවාට අනුගත වන්නට කිසිවෙක් කිසිසේත්ම බැදී නැහැ (ඔබගේ සහෝදරියන්, බිරිද, දියනියන් පවා). මන්ද ඔබට ඔවුන් ගේ සිරුරු හෝ මනෝභාවයන් අයිති නැති නිසා, ඔවුන් ට ඔවුන් විසින් නිර්වචනය කර ගෙන ඇති සදාචාර පරාස ඇති නිසා.

සදාචාරය වෙන්නේ, ඇඳුමේ දිගවත්, තමන් කන්නේ බොන්නේ මොනවද යන්නවත්, තමන් රාත්‍රියට සමාජ ශාලාවකට යනවද යන්නවත්, සුළු ජාතික ජාතිවාද්යට උඩගෙඩි දීමවත් සියලු ජාතීන් සමයි කීමවත් නොවේ. – සදාචාරය මනින මිම්මක් වෙන්නේ, පැත්තක ඉන්න මිනිස්සු, අනෙක් මිනිස්සුන්ගේ (තමන්ට හෝ අනුන්ට කරදරයක් නොවන) නිදහසට අත පෙවීමයි. මේ අතින් අපේ නූතන, පශ්චාත් වික්ටෝරියානු “සදාචාරය” – අරාබිකරයේ “සදාචාරයට” වැඩ වෙනස් නැහැ. කෙසේ නමුත් ජාතිවාදී අන්තවාදී ත්‍රස්තවාදී ඝාතක පිරිස් නම් මර්දනය කල යුතුයි

එකම වෙනස, අප සහ ඔවුන් තමන්ගේ කාන්තාවන්ගේ සිරුර වැසීමට භාවිත වන රෙදි වල වර්ගපලය පමණයි. ආකල්ප බෙහෙවින් සමානයි. තවමන් කාන්තාවන් වෙනුවෙන් පිරිමින් තීරණ ගන්න අසික්කිත, තුප්පහි සමාජයක වසන අපිට සදාචාරය ගැන කතාකිරීමට පවා ලැජ්ජයි. ඉතින් ගෝත්‍රික වර්ගවාදය වගේම ඊට එරෙහි අන්තවාදය ද එකම අක්ෂයක අන්ත දෙකක් ලෙසයි මටනම් පෙනෙන්නේ."

මේ කමෙන්ටුවේ ඇනෝ විසින් කියා ඇති සියළුම කරුණු වලට මා වචනයෙන් වචනය, වාක්‍යයෙන් වාක්‍යය එකඟ වන්නේ නැත. එහෙත්, ඔහු මතු කරන කරුණෙහි හරය සමඟ මට එකඟ විය හැකිය. සදාචාරය, ජාතිවාදය, ජාත්‍යන්තරවාදය, මානවවාදය වැනි සංකල්ප කිසිවක් සෑම කාලයකටම හා සෑම සමාජයකටම ගැලපෙන නිරපේක්ෂ සංකල්ප නොවේ.

යමෙකු සිය වකුගඩුව මුදලට අලෙවි කිරීම වත්මන් ලාංකික සමාජයේ ජීවත්වන බොහෝ දෙනෙකුට 'කිසියම් අවුලක් ඇති' සංකල්පයකි. එහෙත්, වකුගඩුවක් මුදල් නොලබා ප්‍රදානය කිරීම ගැන අපුලක් ඇති අය ඇත්නම් ඒ ඉතා අඩුවෙනි. අවුල ඇත්තේ මුදල් ගණුදෙනුවේය. වකුගඩු දායකයෙකු සහ ග්‍රාහකයෙකු සම්බන්ධ කරමින් තැරැව්කරුවකු විසින් ලාභයක් ලැබීම ඇතැම් අයට අශීලාචාර කටයුත්තක් ලෙස පෙනිය හැකිය.

විවාහය අතිශය පෞද්ගලික කටයුත්තකි. විවාහය සහ දෑවැදි අතර සම්බන්ධතාව තවමත් ලාංකික සමාජයෙන් මුළුමනින්ම ගිලිහී ඇති දෙයක් නොවේ. මෙහිදීද  සිදුවන්නේ අතිශය පෞද්ගලික කටයුත්තක් සඳහා මුදල් මැදිහත් වීම වුවත් බොහෝ දෙනෙකු එය අශීලාචාර දෙයක් ලෙස නොසලකති.

ශීලාචාර වීම ලෙස මා දකින්නේ තමන් ජීවත්වන සමාජය විසින් යම් කාලයකදී පිළිගන්නා මූලික සම්මුතීන් සමඟ අනුගත වීමයි. සුළුතරය බහුතරයේ අදහසට අනිවාර්යයෙන්ම යටවිය යුතුය යන්න එයින් ගම්‍ය නොවේ. සුළුතරයේ අදහස් වලට ඉඩදීම සමාජ සම්මුතියේ අංගයක් විය හැකිය. ඇතැම් විටක එය එසේ නොවන්නටද පුළුවන.

කිසියම් සමාජයක ස්ථාපිත වී ඇති සම්මුතීන්ට ඒ සමාජයේ බොහෝ දෙනෙකු විසින් ගරු කිරීම දියුණු ලක්ෂණයකි. එවැනි සමාජයකට කිසිදු නිශ්චිත අරමුණක් නැතිව ඉබාගාතේ යන සමාජයකට සාපේක්ෂව ඉදිරි ගමනක් තිබේ. සම්මුතීන් වෙනස් නොකළ යුතු බව එයින් අදහස් නොවේ. සම්මුතීන් නිර්මාණය කරන්නේ පුද්ගලයින් විසින් ඔවුන්ගේ පොදු යහපත වෙනුවෙනි. යම් සම්මුතියක් තවදුරටත් පොදු යහපත පිණිස හේතු නොවේනම් එය වෙනස් කළ යුතුය. එහෙත්, ඒ වෙනස්කම සිදු කරන තුරු අදාළ සම්මුතියට ගරු කළ යුතුය.

වත්මන් ලෝකයේ සෑම සමාජයකම මෙන්ම මූලික පදනම වන්නේ ඒ සමාජය විසින් පිළිගත් නීති පද්ධතියකට ගරු කිරීමයි. මේ නීති පද්ධතිය රටින් රටට මෙන්ම එක් රටක භූගෝලීය කලාප අනුවද වෙනස් විය හැකිය. නීති පද්ධතිය කවරක් වුවද, ශිෂ්ඨත්වය වන්නේ තමන්ට අදාළ නීති පද්ධතියට ගරු කිරීමයි.

ලංකාවේ වත්මන් නීති පද්ධතිය ස්ථාපිත කළේ ලන්දේසීන් විසිනි. එය රෝම නීතියේත් ඕලන්ද නීති සම්ප්‍රදායන්ගේත් මිශ්‍රණයක් වූ රෝම-ලන්දේසි නීතියයි. කෙසේ වුවද, ලන්දේසින් යටතේ මේ නීතිය රට පුරාම ක්‍රියාත්මක වූයේ නැත. එය ක්‍රියාත්මක වූයේ ලංකාවේ පදිංචි වී සිටි ලන්දේසීන්, ලන්දේසීන්ට සේවය කළ ලාංකිකයින්, කතෝලික හෝ ක්‍රිස්තියානි ආගම වැළදගෙන සිටි ලාංකිකයින් සහ ලන්දේසි කොටු තුළ ජීවත්වූ සිවිල් වැසියන් වැනි සීමිත පිරිසක් හා අදාළවය. ඉතිරි ජනකොටස් අතර වෙනත් සම්මුතීන් පැවතුණේය.

ඉංග්‍රීසින් විසින් ලංකාවේම පාලනය සියතට ගැනීමෙන් පසු, ඔවුන්ගේ යටත් විජිත ප්‍රතිපත්තිය අනුව යමින්, එවකට රටේ පැවති නීතිය අනුවම තවදුරටත් ක්‍රියාකිරීමට පටන් ගත්තේය. කෙසේ වුවද, මෙහිදී 'එවකට රටේ පැවති නීතිය' ලෙස ඉංග්‍රීසින් විසින් සැලකුවේ රෝම ලන්දේසි නීතියයි. වෙනත් ජනකොටස් අතර පැවති සම්මුතීන් උඩරට, තේසවලාමේ සහ මුස්ලිම් නීති ලෙස පිළිගැනීමකට ලක්වුවද ඒ නීති වලට ලැබුණේ දෙවන තැනකි.

ලංකාව පාලනය කළ ඉංග්‍රීසින්ට තවමත් රැජිනක් සිටී. එහෙත්, අද මෙන්ම ඔවුන් ලංකාවට පැමිණි එදාත් එංගලන්තයේ රජෙකුට හෝ රැජිනකට යටත් වැසියෙකුව දියේ ගිල්වා මැරීමට හෝ බිළිඳෙකුව වංගෙඩියක දමා කෙටීමට අණ කළ හැකි සම්මුතියක් එංගලන්තයේ තිබුණේ නැත. එවැන්නක් ලංකාවේ සිදු වූ විට රටේ ජනතාව දින ගණනක් ලිප ගිණි නොදල්වමින් ශෝකයෙන් කල් ගත කළත් විරෝධතාවක් දැක්වීමට ඉදිරිපත් නොවුණේ රජුට ඇති බියට අමතරව එවැන්නක් කිරීමට රජුට ඇති අයිතිය පිළිගත් සමාජ සම්මුතියද වූ බැවිනි. ජනතාවට කළ හැකිව තිබුණු දෙය "රාජා භවතු ධම්මිකෝ" කියා උදේ හවස ප්‍රාර්ථනා කිරීමයි. කෙසේවුවද, රජුට කිසිදු සම්මුතියකට යටත් නොවී ක්‍රියා කළ හැකිව තිබුණු බව මෙයින් අදහස් නොවේ.

යම් රටක නීතියේ පදනම ඓතිහාසික සම්මතයන්, ආගමික ඉගැන්වීම් හෝ විද්‍යාත්මක සොයාගැනීම් වල ප්‍රතිඵල වැනි කවරක් හෝ විය හැකිය. ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී රාජ්‍යයක මේ නීති හදන්නේ ව්‍යවස්ථාදායකයි. අධිකරණය මේ නීති අර්ථ දක්වමින් ගන්නා තීරණ පොලීසිය වැනි ආයතන හරහා ක්‍රියාත්මක කරයි. ප්‍රායෝගිකව නීතියක් ක්‍රියාත්මක කළ හැකි වන්නේ එය අදාළ සමාජයේ බහුතරය විසින් පිළිගන්නා සම්මුතීන් සමඟ ගැලපෙන්නේනම් පමණි. එසේ නොවන විට කළ යුත්තේ නීති වෙනස් කිරීමයි. එහෙත්, එසේ නීති වෙනස් කරන තුරු ඒවාට ගරු කළ යුතුය. නීති හැදීමේ බලය රටක ව්‍යවස්ථාදායකයට තිබුණත්, එසේ හදන නීති වලට ව්‍යවස්ථාදායකය මෙන්ම විධායකයද යටත්ය. නීතියේ සමානාත්මතාව වත්මනේ පුළුල් ලෙස පිළිගත් සම්මුතියකි.

ශ්‍රී ලංකාවේ පිළිගත් දේශපාලන පක්ෂ 64ක් තිබේ. පෙරටුගාමී සමාජවාදී පක්ෂය, බොදු ජන පෙරමුණ හා තමිළ් මක්කල් විඩුදලෛප් පුළිකල් යනු මේ අතරින් පක්ෂ තුනකි. පිළිවෙලින් කුමාර් ගුණරත්නම්, ගලගොඩඅත්තේ ඥානසාර හිමි සහ සිවනේසතුරෙයි චන්ද්‍රකාන්තන් මේ පක්ෂ වල නායකයින් ලෙස සැලකිය හැකිය. (මේ තිදෙනාම ජීවිතයේ යම් කාලවල යම් සන්දර්භයන් යටතේ වෙනත් නම්ද භාවිතා කර තිබේ.) මේ අවස්ථාව වන විට මේ තිදෙනාම, රටේ පවත්නා නීතිය අනුව, කිසියම් වරදකට චෝදනා ලබා රක්ෂිත බන්ධනාගාරගතව සිටී. (එහෙත්, වරදකරුවන් වී නොමැත.) මේ තිදෙනාගෙන් තෙවැන්නා ගැන සිංහල මාධ්‍ය වල විශාල අවධානයක් දැනට නැතත් (ඉංග්‍රීසි හා දෙමළ මාධ්‍ය වල මේ තෙවැන්නාද අවධානයට ලක්වේ.) පළමු දෙදෙනා ගැන සැලකිය යුතු කතිකාවක් ඇති වී තිබේ.

කුමාර් ගුණරත්නම් සහ ගලගොඩඅත්තේ ඥානසාර හිමි යන පුද්ගලයන් දෙදෙනාත්, ඔවුන් නියෝජනය කරන දේශපාලන ධාරාවනුත් එකිනෙකට ප්‍රතිවිරුද්ධ, අන්ත දෙකක ඇති ඒවා ලෙස බොහෝ දෙනා සලකති. ඒ අනුව, එක් කණ්ඩායමක් ජාතිවාදීය. අනෙක් කණ්ඩායම ජාතිවාදයට විරුද්ධය.

කෙසේ වුවද, මේ කණ්ඩායම් දෙකේ සමානකම්ද තිබේ. මේ කණ්ඩායම් දෙකටම, රටේ ජනගහනයට සාපේක්ෂව සුළු ප්‍රතිශතයක් වුවත්, නිශ්චිත ආධාරකරුවන් පිරිසක් සිටිති. මේ පිරිස අතිශයින්ම ක්‍රියාශීලීය. අනෙක් සියළු මතවාදී කණ්ඩායම් වලට වඩා තමන් ඉදිරියෙන් සිටින බව සිතති. ඔවුන්ව නොසලකා හරිති. කණ්ඩායම් දෙකටම ආධාරකරුවන් නොවන අනුකම්පා කරන්නෝද (sympathizers) සැලකියයුතු පිරිසක් සිටිති. එකම ආකාරයේ නොවූවත්, කණ්ඩායම් දෙකටම ක්‍රම විරෝධයක්ද තිබේ. කණ්ඩායම් දෙකම තමන් සතු පිරිස් බලය ප්‍රයෝජනයට ගනිමින් පවතින සම්මතයන්ට අභියෝග කරති. (මේ කණ්ඩායම් පසුපස කවරෙකු සිටීද යන කරුණ පැත්තකින් තියමු.)

මේ කණ්ඩායම් දෙකටම, විශාල පිරිස් බලයක් නැතත්, සමාජයට දැනෙන තරමේ බලපෑමක් කිරීමේ ශක්තියක් තිබේ. රටේ නීතිය මේ දෙපිරිසේම අභියෝගයට ලක්වී ඇත.

වත්මනේ සෑම සමාජයකම පාහේ මූලික සැකිල්ලෙහි කොටසක් වන නීති පද්ධතියට අභියෝග කිරීම සුළුපටු දෙයක් නොවේ. මේ සැකිල්ල බිඳ වැටුණු විට එහි හානිය සමස්ත සමාජයටමය. ඒ නිසා, සාමාන්‍යයෙන් සිදුවිය යුත්තේ එවැනි අභියෝගයකට සමාජයෙන් ප්‍රති-ප්‍රහාර එල්ල වීමයි (පොලු මුගුරු නොවේ!). යම් තරමකට එය සිදුවුණත්, මේ අභියෝගය සමාජයෙන් අනුමත වීමක්ද පෙනෙන්නට තිබේ. මෙයින් පෙනී යන්නේ රටේ පිළිගත් සම්මුතීන් සමඟ මහා සමාජයටද බේරා ගැනීමට ගණුදෙනු ඇති බවයි.

ලංකාවේ නීතිය හා සාමය ක්‍රියාත්මක වීම පිළිබඳ ගැටළු අද ඊයේ ඇති වූ ඒවා නොවේ. එහෙත්, කිසිවිටෙකත් සමස්තයක් වශයෙන් නීතිය පිලිබඳ ජනතා විශ්වාසය සම්පූර්ණයෙන්ම බිඳ වැටුණේයැයි කිව නොහැකිය. ජවිපෙ විසින් දෙවරක්ද, උතුරේ සටන්කාමී කණ්ඩායම් විසින් දශක දෙකහමාරක් තිස්සේද රටේ නීතිය අභියෝගයට ලක් කළේය. ඒ අභියෝග හමුවේ නීතියේ ආධිපත්‍යය නැවත ස්ථාපිත කිරීමට මහා සමාජයට හැකි විය.

නීතිය ක්‍රියාත්මක කිරීමේ ඇති දුර්වලතා හේතුවෙන් පසුගිය කාලයේ වරින්වර මතු වූ විරෝධතාවන් කිසියම් කණ්ඩායමක උසිගැන්වීම් නිසා ඇති වුනු තත්ත්වයන් ලෙස ලඝු කළ නොහැකිය. බොහෝ විට එවැනි කණ්ඩායම් විසින් කළේ පැවති තත්ත්වයෙන් දේශපාලන වාසියක් ගැනීමයි. පොලීසියට සාපේක්ෂව, අධිකරණ පද්ධතිය පිළිබඳව මැතක් වන තුරුම රටේ පැවතුණේ විශ්වාසයකි. දේශපාලඥයින් විසින් වරින්වර අධිකරණයට බලපෑම් නොකළා නොවේ. එහෙත්, එය කළේද අධිකරණ පද්ධතියේ මූලික ආකෘතිය දුර්වල නොකරමිනි. රටේ සාමාන්‍ය ජනතාව අධිකරණ පද්ධතියට එරෙහිව කැරලි ගැසීමක් සිදු නොවූ තරම්ය.

ශිරාණි බණ්ඩාරනායක හා අදාළව ගත් ක්‍රියාමාර්ගය ලංකාවේ අධිකරණ පද්ධතිය පිලිබඳ විශ්වාසනීයත්වය කෙරෙහි ඉතා නරක බලපෑමක් සිදු කළේය. එහෙත්, ඒ අවස්ථාවේදීද, සියළු පියවර ගනු ලැබුවේ රටේ පිළිගත් සම්මුතීන් අනුව කටයුතු කරන බව (බොහෝ දෙනෙකුට පිළිගත නොහැකි වුවත්) ප්‍රදර්ශනය කරමිනි. ඒ නිසා ඇතිවූ අවුල් සහගත තත්ත්වය ආපසු හැරවීම පිණිස ගනු ලැබූ ක්‍රියාමාර්ගය ඊටත් වඩා අවුල් සහගත, ක්‍රම විරෝධී එකකි. තත්කාලීන දේශපාලන වාතාවරණය අනුව, පැවති හොඳම විකල්පය එය වූවා විය හැකි වුවත් ඒ අවස්ථාවේදී දුන්නේ එතරම් හොඳ පූර්වාදර්ශයක් නොවේ. සරත් ෆොන්සේකා හා අදාළවනම් අවශ්‍ය නිවැරදි කිරීම් පැවති නීති රාමුව යටතේම සිදුවිය.

තමන් සිටින්නේ නීතියට උඩින්යැයි ඇතැම් අය සිතනවා විය හැකිය. දයා ගමගේ සහ චම්පික රණවක අතර ගැටුමේද වෙනත් නොදන්නා බොහෝ දේ තිබිය හැකි වුවත් එවැනි දෙයක්ද පෙනෙන්නට තිබේ. රජයක් පිහිටුවීම සඳහා මූල්‍යමය දායකත්වය සැපයීම හෝ රජයේ බලවතෙකු වීම නීතියට වඩා උඩින් සිටීමට නිදහසට කරුණක් නොවේ.

රටකට ඉදිරියට යාමට නීතියක් අවශ්‍යය. ඒ නීතිය සමාජයේ සම්මුතීන් සමඟ ගැලපීමද අවශ්‍යය. එසේ නොවන්නේනම්, එවැනි නීති සංශෝධනය වීමද සිදු විය යුතුය. එහෙත්, ඕනෑම මොහොතක රටක පවතින නීතිය කාටත් පොදුවේ ක්‍රියාත්මක විය යුතුය. 

ප්‍රාදේශීය සභා මන්ත්‍රී කෙනෙකු සරම කොනකින් උස්සාගෙන මහේස්ත්‍රාත් අධිකරණයකට පැමිණ තමන්ගේ ආධාරකරුවෙකු නිදහස් කරන ලෙස ඉල්ලමින් විනිසුරුවරයාට අසභ්‍ය වචනයෙන් බැණීම හෝ ගමේ 'පොදු ජනතාව' උසාවියට රැස් වී සැකකරුවෙකුට ලබා දිය යුතු දඬුවම ගැන විනිසුරුට උපදෙස් දීම ඉදිරියේදී සිදු නොවිය යුත්තකි.

ජාත්‍යන්තර මිනිස් අවයව වෙළඳාම

මේ වන විට ජාත්‍යන්තර මිනිස් අවයව වෙළඳාම ගෝලීය ප්‍රශ්නයක් ලෙස හඳුනාගෙන තිබේ. මේ ලිපිය පදනම් වන්නේ මේ හා අදාළව යුරෝපීය පාර්ලිමේන්තුවේ ප්‍රතිපත්ති දෙපාර්තමේන්තුව විසින් මෑතකදී සිදුකළ අධ්‍යයනයක් ඇසුරිණි. මේ විෂය හා අදාළව පසුගිය දශකයක පමණ කාලය තුළ පළවුණු අධ්‍යයන වාර්තා රැසක්ම මේ ලේඛකයා විසින් කියවා ඇති අතර ඒ සියළුම වාර්තා වල පාහේ ඇති වැදගත් කරුණු ඉහත  වාර්තාවේ සංක්ෂිප්තව සටහන්ව ඇත.

මේ සහස්‍රයේ ඇරඹුම ආසන්නය දක්වා ලෝක අවයව ජාවාරම, විශේෂයෙන්ම නීතිවිරෝධී වකුගඩු වෙළඳාම, ඉන්දියානු උපමහාද්වීපය සහ අග්නිදිග ආසියාව ආශ්‍රිතව කේන්ද්‍රගත වී තිබුණේය. වකුගඩු මිලදී ගත්තේ ප්‍රධාන වශයෙන්ම මැදපෙරදිග, ජපානයේ සහ අනෙකුත් ආසියාතික රටවල වැසියන්ය. කෙසේවුවද පසුගිය වසර පහළොව තුළ මේ ක්‍රියාවලිය ලෝකය පුරාම පැතිරුණේය. එයට ප්‍රධාන ලෙසම මුල් වූයේ රුසියාව සහ අනෙකුත් නැගෙනහිර යුරෝපීය රටවල් කේන්ද්‍ර කරගනිමින් අවයව බද්ධ කිරීමේ සැත්කම් සිදුකළ ඊශ්‍රායෙල් වෛද්‍ය වෘත්තිකයින් හා රෝගීන්ය. පසුගිය වසර කිහිපය තුළ නැගෙනහිර යුරෝපය, පිලිපීනය සහ ඉන්දියානු උපමහාද්වීපය තුළ අවයව වෙළඳාම හා අදාල නීතිරීති දැඩිවීම හේතුවෙන් මේ ජාවාරම මේ වන විට දකුණු ඇමරිකාව, උතුරු අප්‍රිකාව සහ ආර්ථික හා දේශපාලන වශයෙන් අස්ථාවර වෙනත් රටවල් ආශ්‍රිතව කේන්ද්‍රගත වී තිබේ.

මේ වන විට ලෝකය පුරා වසරකට අවයව බද්ධ කිරීමේ සැත්කම් 115,000ක් පමණ සිදුවුවද, මේ ප්‍රමාණය එවැනි සැත්කම් සඳහා වන අවශ්‍යතාවයෙන් 15%ක් පමණි. 2012 වසරේදී, රටවල් 109ක සිදු කෙරුණු එවැනි සැත්කම් වලින් 70%ක් පමණම වකුගඩු බද්ධ කිරීමේ සැත්කම්ය. 2010-2012 කාලය තුළදී අවයව ඉවත් කරගැනීම පිණිස පුද්ගලයින්ව රැගෙන එනු ලැබූ අවස්ථාවන් 50ක් පමණ යුරෝපයෙන් සහ මධ්‍යම ආසියාවෙන් වාර්තා වී තිබේ.

ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානයේ ඇස්තමේන්තු අනුව වසරක් තුළ සිදුවන වකුගඩු ප්‍රදානය කිරීම් වලින් 5000-7000 පමණ සිදුවන්නේ මුදල් පදනමකිනි. පහත සිතියමේ රතු පැහැයෙන් ලකුණු කර ඇත්තේ ප්‍රධාන වශයෙන්ම ජාත්‍යන්තර වෙළඳපොළට වකුගඩු සපයන රටවල්ය. ලංකාවද මේ රටවල් අතරින් එකකි. වකුගඩු මිලදී ගන්නා රටවල් නිල් පැහැයෙන් ලකුණු කර තිබේ.

පිළිගත හැකි පොලිස් වාර්තා අනුව, රටවල් කිහිපයකදී වකුගඩුවක් විකිණීමෙන් දායකයකු ලබා ගෙන ඇති මුදල් ප්‍රමාණ මෙසේය.

ඉන්දියාව: ඩොලර් 1,400
පිලිපීනය: ඩොලර් 2,300-6,300
බංග්ලා දේශය: ඩොලර් 1,400
කොලොම්බියාව: ඩොලර් 1,700
බ්‍රසීලය: ඩොලර් 3,000
රුමේනියාව: ඩොලර් 6,000
මෝල්දෝවා: ඩොලර් 2,500-3000
ඊශ්‍රායාලය: ඩොලර් 10,000-20,000
තුර්කිය: ඩොලර් 10,000-20,000

විවිධ රටවල වැසියන් විසින් වකුගඩුවක් වෙනුවෙන් ගෙවා ඇති මුදල් ප්‍රමාණ මෙසේය.

පකිස්ථානය: ඩොලර් 7,300
ජර්මනිය: ඩොලර් 108,000
කොරියාව: ඩොලර් 42,000
ඇමරිකාව: ඩොලර් 120,000-160,000
ඊශ්‍රායාලය: ඩොලර් 100,000-120,000
තුර්කිය: ඩොලර් 20,000-40,000

මේ අනුව, වකුගඩුවක් මිලදී ගැනීම සඳහා යමෙකු ගෙවන මුදලින් වැඩි ප්‍රමාණයක් යන්නේ අතරමැදියන්ට බව පෙනේ. බොහෝවිට, මෙවැනි වකුගඩු බද්ධයක් සිදුවන්නේ තෙවැනි රටකය. පහත රූප සටහනේ දැක්වෙන්නේ වර්තමානයේ ජාත්‍යන්තර වකුගඩු වෙළදාම සම්බන්ධීකරණය වන ආකාරයයි.  

වකුගඩුවක නියම මිල?

ශ්‍රී ලංකාව විදේශිකයින්ට වකුගඩු බද්ධ කිරීමේ සැත්කම් කිරීම අත්හිටුවා ඇති බව ඊයේ විදෙස් මාධ්‍ය රැසක්ම වාර්තා කර තිබුණේය. මේ තහනමට හේතුව දින කිහිපයකට පෙර රසිකගේ හා පැරාගේ බ්ලොග් වල වකුගඩු සැත්කම් ගැන පලවී තිබූ ලිපි විය නොහැක. ඔවුන් වකුගඩු බද්ධ කිරීම පිළිබඳව අදහස් පළ කර තිබුණත් ඉහත ආකාරයේ ඉල්ලීමක් කර තිබුණේ හෝ අඩු වශයෙන් අවයව වෙළඳාම ගැන කතා කර තිබුණේ හෝ නැත. තහනමට හේතු වී ඇත්තේ ලංකාවේ සහ ඉන්දියාවේ වෛද්‍යවරුන් කිහිපදෙනෙකු සහ ලංකාවේ රෝහලක් හෝ රෝහල් කිහිපයක් සම්බන්ධ වී සිදු කළේයැයි කියන 'වකුගඩු ජාවාරමකි'.

මෙහි වකුගඩු ජාවාරමක් ලෙස හැඳින්වෙන්නේ මුදලට තමන්ගේ වකුගඩුවක් විකිණීමට කැමති කෙනෙකු විසින් මුදල් ගෙවා වකුගඩුවක් විකිණීමට කැමති කෙනෙකුට අතරමැදියෙකු හෝ අතරමැදියන් කිහිපදෙනෙකු හරහා සිය වකුගඩුවක් විකිණීමයි. ලංකාවේ මෙන්ම ඉන්දියාවේත්, තවත් රටවල් බොහොමයකත් පවතින නීතිය අනුව, ජීවත්ව සිටින කෙනෙකුගේ ශරීර අවයවයක් වෙනත් අයෙකුට පරිත්‍යාග කිරීමට ඉඩකඩ ඇතත් එවැන්නක් මුදලට විකිණීම තහනම් කටයුත්තකි.

ලෝකයේ බොහොමයක් රටවල වකුගඩුවක් බද්ධ කළ යුතු තත්ත්වයේ රෝගීන් විශාල සංඛ්‍යාවක් සිටිති. මේ නිසා, වකුගඩු වලට ලොවපුරාම විශාල ඉල්ලුමක් පවතී. අවයව වෙළඳාම නීති විරෝධී කටයුත්තක් වන රටවල මේ ඉල්ලුම සැපිරෙන ක්‍රමදෙකක් තිබේ. පළමුවැන්න මිය ගිය පුද්ගලයෙකුගේ හොඳ තත්ත්වයේ ඇති වකුගඩුවක් බද්ධ කිරීමයි. දෙවැන්න, ජීවත්වන පුද්ගලයෙකු විසින් පරිත්‍යාග කරනු ලබන වකුගඩුවක් බද්ධ කිරීමයි. කෙසේවුවද, මේ ක්‍රම දෙකෙන්ම සැපිරෙන්නේ වකුගඩු අවශ්‍යතාවයෙන් කොටසක් පමණි. ඒ නිසා, බොහෝ රටවල වකුගඩු වෙනුවෙන් විශාල නොසන්සිඳුණු ඉල්ලුමක්ද පවතී.

2014 වසර තුළ, ඇමරිකාවේ පමණක් වකුගඩු බද්ධ කිරීමේ සැත්කම් 17,107ක් සිදු කරනු ලැබීය. මේ ප්‍රමාණයෙන් 11,570ක්ම මියගිය අයගේ වකුගඩු වූ අතර ඉතිරිය ජීවත්වන්නන් විසින් පරිත්‍යාග කරනු ලැබූ වකුගඩුය. එහෙත්, වසරක් තුළ වකුගඩු සැත්කම් අවශ්‍ය පිරිස මීට වඩා බොහෝ වැඩිය. ඔවුන්ට සිදුවන්නේ වකුගඩුවක් ලැබෙන තුරු පොරොත්තු ලේඛණගතව බලා සිටීමටය. පසුගිය සතිය මුලදී මේ පොරොත්තු ලේඛණයේ වකුගඩු අපේක්ෂාවෙන් සිටි පිරිස 100,791කි. මේ පොරොත්තු ලේඛණයට සෑම විනාඩි 14කටම වරක් අළුතින් රෝගියෙකු එකතු වේ. එමෙන්ම, සෑම දිනකම පොරොත්තු ලේඛණයේ සිටින රෝගීන් 13 දෙනෙකු බද්ධ කිරීමට වකුගඩු නොමැති නිසා මියයති. තවත් 9 දෙනෙකු වකුගඩු බද්ධයකට නුසුදුසු තරමට රෝගී වීම නිසා පොරොත්තු ලේඛණයෙන් ඉවත් කරනු ලබති.

ආර්ථික විද්‍යා මුලධර්ම අනුව ඉල්ලුම හා සැපයුම අතර නොගැලපීමක් ඇත්නම් එහි නිදහස් ගණුදෙණු වලට යම් බාධාවක් පැවතිය යුතුය. මෙහි ඇති බාධාව මිල පාලනයයි. යමෙකු කැමති වුවත් සිය වකුගඩුවක් මුදලට අලෙවි කිරීමේ අවස්ථාව සාමාන්‍යයෙන් නිදහස් වෙළඳපොළ මූලධර්ම අනුගමනය කරන ඇමරිකාවේද නැත. මේ නිසා, මේ හා අදාළව ඇමරිකාවේත් පෝලිම් තිබේ.

ඉහත ආකාරයේ වෙළඳපොළ අවහිරතාවක් ඇති විට සිදුවිය හැකි එක් දෙයක් වන්නේ නීති විරෝධී වෙළඳපොළක මේ ඉල්ලුම හා සැපයුම සමතුලිතවීමයි. නීතිය සාපේක්ෂව ඉහළින් ක්‍රියාත්මක වන ඇමරිකාව තුළ 'අත යටින්' වකුගඩු විකිණීම අසීරු කාර්යයකි. එහෙත්, ලංකාව හා ඉන්දියාව ඇතුළු බොහෝ රටවල මෙය සිදුවේ. මෙහිදී, වකුගඩුදායකයා ඉදිරිපත්වන්නේ සිය වකුගඩුව නොමිලේ පරිත්‍යාගකරන්නෙකු ලෙසිනි. මුදල අතයටින් හුවමාරු වේ.

මෙවැනි අතයටින් සිදුවන ජාවාරමකදී ගණුදෙණුවට සම්බන්ධ වන පාර්ශ්ව වලට කිසිදු නීතිමය රැකවරණයක් නැත. වකුගඩුව ලබාදෙන බව පවසා මුදල් ගෙන පසුව එය ප්‍රතික්ෂේප කිරීම මෙන්ම වකුගඩුව ලබාගෙන පොරොන්දු වූ මුදල ලබා නොදී සිටීමද විය හැකි දේවල්ය. අවස්ථා කිහිපයකදී හෝ සිදුවී ඇති බව වාර්තා වී ඇති දේවල්ය. එමෙන්ම, නීති විරෝධී තත්ත්වය යටතේ මෙවැනි මුදල් හුවමාරුවක් සිදුවන විට වකුගඩු දායකයා අතට මුදලක් ලැබෙන්නේ අතරමැදි ජාවාරම්කරුවන් රැසකගේ ගාස්තු අඩුවීමෙන් පසුවය.

මුදල් ලබාගෙන හෝ නොගෙන වකුගඩුවක් පරිත්‍යාග කිරීම විශාල ධෛර්යයක් අවශ්‍ය කටයුත්තකි. තමන්ගේ සමීපතමයෙකු වෙනුවෙන් මෙවැනි පරිත්‍යාගයක් කිරීමට පසුබටවන්නෙකු මුදල් පිණිස එවැන්නක් කිරීමට ලොකු ඉඩකඩක් ඇතැයි මම නොසිතමි. කෙසේවුවද, නීතිවිරෝධී තත්ත්වයක් යටතේ වුවත් මුදල් පිණිස වකුගඩු ලබාදෙන්නෝ සිටිති. එසේ කරන්නේ, කවර පදනමකින් හෝ, ලැබෙන මුදල නිසා එවැන්නෙකු ලබන සතුට වකුගඩුව අහිමිවීමේ අවාසියට වඩා වැඩි නිසාය. අනෙක් අතට, අතේ මුදල් ඇති, වකුගඩුවක් අවශ්‍ය අයෙකු එවැන්නක් ලබා ගැනීමට විශාල මුදලක් ගෙවීමට සූදානම් වීම තේරුම් ගත හැකි කරුණකි. අවයව ජාවාරමට නීතිමය බාධා පැනවූ විට සිදුවන්නේ දෙදෙනෙකුටම සිදුවිය හැකි යහපතක් බලහත්කාරයෙන් වැළැක්වීමයි.

1992 වසරේදී ආර්ථික විද්‍යාව සඳහා නොබෙල් ත්‍යාගය හිමිවූයේ ගැරී බෙකර්ටය. ජුලියෝ එලියස් සමඟ එක්ව 2007 වසරේදී ඔහු විසින් පළ කළ පර්යේෂණ පත්‍රිකාවකින් පෙන්වා දුන්නේ වකුගඩුවක් සඳහා ඩොලර් 15,200ක මුදලක් ගෙවන්නේනම් ඇමරිකාවේ වකුගඩු සඳහා වන ඉල්ලුම හා සැපයුම සමතුලිත වනු ඇති බවයි. අවයව වෙළඳාමට එරෙහිව නැඟෙන ප්‍රධානම තර්කයක් වන්නේ එයින් ආදායම අඩු අයට අසාධාරණයක් වන බවයි. මේ හා අදාළව බෙකර්ගේ හා එලියස්ගේ යෝජනාව වූයේ මේ මුදල ෆෙඩරල් රජය විසින් වකුගඩු දායකයාට ගෙවිය යුතුබවයි. මේ මුදල එවැනි රෝගීන්ගේ රුධිරය පිරිසිදු කිරීම (dialysis) වෙනුවෙන් රජය වැය කරන මුදලට වඩා අඩුබවත්, ඇමරිකාවේ වකුගඩු බද්ධ කිරීමේ සැත්කමකට වැයවන මුදලින් 10%ක් පමණක් බවත් ඔවුහු පෙන්වා දුන්හ. ඉන්දියාව හා අදාළවද ඔවුන් මෙවැනිම ගණනය කිරීමක් සිදු කර තිබේ.

දැනට ලෝකයේ වකුගඩු පරිත්‍යාග කිරීම වෙනුවෙන් මුදලක් ලබාගැනීම නිත්‍යානුකූල වන්නේ ඉරානයේ පමණි. වෙනත් අංශ වලින් කෙතරම් පිටුපසින් සිටියත් මේ කරුණ හා අදාළව නිදහස් වෙළඳපොළ මූලධර්ම පිළිගැනීම අතින් ඉදිරියෙන්ම සිටින්නේ ඉරානයයි. ඒ නිසා, ඉරානයේදී පමණක් වකුගඩු බද්ධයක් අවශ්‍ය කෙනෙකුට පොරොත්තු ලේඛණයක නොරැඳී ඒ කටයුත්ත කරගැනීමේ හැකියාව තිබේ.

ඇමරිකාව වැනි රටක කෙසේ වෙතත්, ලංකාව හෝ ඉන්දියාව වැනි රටක අවයව වෙළඳාම නීතිගත කිරීමේ ඇති ප්‍රශ්නය වකුගඩුවක් පරිත්‍යාග කිරීම හා අදාළ අවදානම වඩා වැඩිවීම සහ ඒ අවදානම ගැන අඩු ආදායම්ලාභී, වකුගඩුවක් විකිණීමේ වැඩි ඉඩකඩක් ඇති කණ්ඩායමට නිසි අවබෝධයක් නොමැති විය හැකි වීමයි. ඒ නිසා, මෙවැනි කටයුත්තකදී දැඩි නියාමනයක් අවශ්‍ය වේ. එහෙත්, එවැනි නියාමනයක් සාර්ථක ලෙස ක්‍රියාවට නැඟිය හැකි යාන්ත්‍රණයක් ලංකාව වැනි රටක තිබේද යන්න සැක සහිතය.

අනෙක් අතට, ජීවිත ගණනාවක් බේරා ගැනීමේ හැකියාව ඇති, මිය ගිය අයගේ වකුගඩු විශාල ප්‍රමාණයක් නිකම්ම වැළලී යාමද සැලකිල්ලට ගතයුතු කරුණකි. අවයව පරිත්‍යාග කිරීමට කැමැත්ත ඉල්ලා සිටින බොහෝ රටවල මෙසේ කැමැත්ත ලබා දෙන්නේ රටේ ජනගහණයෙන් සුළු ප්‍රතිශතයකි. මෙයට විකල්පයක් ලෙස ඇතැම් රටවල් අවයව පරිත්‍යාගයට ඇති කැමැත්ත සාමාන්‍ය තත්ත්වය ලෙස සලකා එයට අකමැති අයට ඒ බව දැනුම් දෙන ලෙස ඉල්ලා ඇත. මෙසේ කළ විට අකැමැත්ත දැක්වීමට ඉදිරිපත් වන්නේද මුළු ජනගහණයෙන් සුළු පිරිසක් බැවින් මේ ක්‍රමය යටතේ අවයව සැපයුම බොහෝ සේ වැඩිකරගත හැකිය.

(Image: www.sde.co.ke)

ආර්ථික විද්‍යාව අවිනිශ්චිත විද්‍යාවක්ද?

ආර්ථික විද්‍යාව අවිනිශ්චිත විද්‍යාවක්ය යන අදහස ඇතැම් අය වරින්වර මතු කර තිබේ. එයින් ව්‍යංගයෙන් අදහස් වන්නේ නිශ්චිත විද්‍යාවන්ද ඇති බවයි. භෞතික විද්‍යාව වැනි විද්‍යාවක් නිශ්චිත විද්‍යාවක් ලෙස ඇතැම් අය සලකති.

මේ ලිපියේ අරමුණ ආර්ථික විද්‍යාව අවිනිශ්චිත විද්‍යාවක් නොවන බව තහවුරු කිරීම නොවේ. පළමුව, යම් විද්‍යාවක් නිශ්චිත හෝ අවිනිශ්චිත විද්‍යාවක් ලෙස බෙදිය හැකි පැහැදිලි ඉරක් නැති බව පෙන්වා දීමය. දෙවැන්න, මේ අදහස තහවුරු කිරීමට මේ විෂයයන් උගන්වන අධ්‍යාපන ක්‍රමවේදය දායක වන අයුරු පෙන්වා දීමටය.

මා දන්නා තරමින් ආර්ථික විද්‍යාව අවිනිශ්චිත විද්‍යාවක්ය යන අදහසට කිට්ටු ඉංග්‍රීසි භාවිතය dismal science යන්නයි. මේ වචනයෙන් අඳුරු, අපැහැදිලි, අවිනිශ්චිත, දුක්ඛදායක වැනි අදහසක් පළ වේ. ආර්ථික විද්‍යාව විස්තර කිරීමට මේ වචනය මුළින්ම භාවිතා කළේ තෝමස් කාර්ලයිල් විසිනි. එසේ විස්තර කිරීමට හේතු වූයේ දහනමවෙනි සියවසේ මුල් කාලයේදී ප්‍රචලිතව පැවති මැල්තුසියානු මතවාදයයි. මේ කාලයේ තෝමස් මැල්තුස් විසින් දුටුවේ සදාකාලිකවම කුසගින්නෙන්, ලෙඩරෝගවලින් හා දරිද්‍රතාවයෙන් පීඩා විඳිනු ඇතැයි සැලකුණු අනාගත මිනිස් ප්‍රජාවකි. තාක්ෂණයට මේ අනාගතය තීරණාත්මක ලෙස වෙනස් කළ හැකි බව පුරෝකථනය කිරීමට මැල්තුස්ට නොහැකි විය.

ආර්ථික විද්‍යාව අවිනිශ්චිත විද්‍යාවක්ය යන අදහස එක්තරා දුරකට සිදුවිය හැකි දේ නිවැරදිව පුරෝකථනය කිරීමට ආර්ථික විද්‍යාවට ඇති නොහැකියාව හා සම්බන්ධ වූවකි. කෙසේවුවද, මෙය සියළුම ව්‍යවහාරික විද්‍යාවන්ට පොදු ලක්ෂණයකි. ගණිතය වැනි සංකල්ප මත පදනම් වූ ශුද්ධ විද්‍යාවක ඇති නිශ්චිතතාවය ව්‍යවහාරික විද්‍යාවක නැත. ව්‍යවහාරික විද්‍යාවන් බොහොමයක පදනම සම්භාවිතාවයි.

රසික විසින් පිළිගතහැකි මූලාශ්‍රයක් සමඟ පෙන්වා දී ඇති පරිදි, "බද්ධකරන ලද වකුගඩුවලින් වසර තුනකට පසු ක්‍රියාකාරීව පවතින්නේ 87% ක් පමණි. වසර දහකට පසු ක්‍රියාකාරීව තිබෙන්නේ 54% පමණි." වෙනත් බොහෝ වෛද්‍ය ප්‍රතිකාර වලින්ද අවශ්‍ය ප්‍රතිඵලය ලැබීම සියයට සියයක් තහවුරු කළ නොහැකිය. එහෙත් මෙවැනි බද්ධ කිරීමක් සාර්ථක වීමේ සම්භාවිතාව යම් තරමකින් වැඩි කිරීමට කළ හැකි දේ තිබේ. යම් ඉංජිනේරු ආකෘතියක් නිශ්චිත කාලයක් තුළ බිඳ නොවැටෙනු ඇතිබව සියයට සියයක් තහවුරු කළ නොහැක. එහෙත්, මේ සම්භාවිතාව අඩු කළ හැකිය.

ආර්ථික විද්‍යා ආකෘතින්ද මෙයට වෙනස් නැත. නිදහස් වෙළඳපොළ මූලධර්ම අනුව ආර්ථිකයයන් මෙහෙයවෙන රටවල බොහෝ එදිනෙදා කටයුතු සඳහා සමාගම් හා පුද්ගලයින් විසින් සරල ආර්ථික විද්‍යා මූලධර්ම සාර්ථක ලෙස යොදාගැනේ. එමෙන්ම, රටක ආර්ථිකය මෙහෙයවීම වැනි සංකීර්ණ ව්‍යාපෘති වලදී  මෙවැනි සරල ආකෘති රැසක් එක් කර වඩා සංකීර්ණ ආකෘති ගොඩනඟා ප්‍රයෝජනයට ගැනේ.

ආකෘතියක් සංකීර්ණ වූ තරමට එහි අවිනිශ්චිතතාව වැඩි වේ. එමෙන්ම, ආකෘතියේ ඇති වරදක් නොපෙනී යාමේ ඉඩකඩද වැඩි වේ. වසර විස්සකට පෙර සිදු වූ චැලෙන්ජර් ඛේදවාචකය උදාහරණයකි. මෙය ආර්ථික විද්‍යා ආකෘති වලටද අදාළය. කෙසේවුවද, මහා පරිමාණ ව්‍යාපෘතියක් අසාර්ථක වූ විට ඒ පිලිබඳ මතකය සෑහෙන කලකට බැහැර නොවේ. රටක ආර්ථිකයක් හැසිරවීම බොහෝ දෙනෙකුගේ දායකත්වයෙන් හා සහභාගිත්වයෙන් සිදුකෙරෙන මහා පරිමාණ ව්‍යාපෘතියකි.

ලංකාවේ ආර්ථික විද්‍යාව ඉගැන්වෙන්නේ කලා විෂයයක් ලෙසිනි. භෞතික විද්‍යාව ඉගැන්වෙන්නේ ගණිතමය විෂයයක් වශයෙනි. මේ විෂයයන් බොහෝ විට මුලින්ම ඉගැන්වෙන්නේ උසස් පෙළ පන්ති වලදීය.

භෞතික විද්‍යාව ඉගැන්වීමේදී වස්තුවක ස්කන්ධය, ඒ මත යෙදෙන ත්වරණය හා ඒ නිසා ඇතිවන බලය අතර ඇති සම්බන්ධතාවය පැහැදිලි කරමින් නිවුටන්ගේ දෙවන නියමය F = ma නම් වූ සමීකරණයක් ලෙස උගන්වනු ලබයි. බොහෝ දෙනෙකුට මේ සමීකරණය ඉගෙන ගැනීමේ අරමුණ ඒ අනුසාරයෙන් විභාගයට ලැබෙන ප්‍රශ්න වලට නිවැරදිව පිළිතුරු ලියා වැඩිම ලකුණු ගණනක් ගැනීමයි. ඒ සඳහා F = ma සමීකරණය කටපාඩම් කරගතයුතුය. එවිට, F, m හා a යන තුනෙන් දෙකක් දී ඇත්නම් ඉතිරි එක හරියටම හොයා ගත හැකිය. එය නිශ්චිත සංඛ්‍යාවකි.

ආර්ථික විද්‍යාව ඉගැන්වෙන්නේ මෙයට වඩා වෙනස් ක්‍රමයකටය. උදාහරණයක් වශයෙන් "රටේ විනිමය අනුපාතය තීරණය වෙන්නෙ කරුණු 8ක් අනුව" බව කෙනෙකුට ඉගෙන ගන්නට ලැබිය හැකිය. එවැන්නෙකු "අහලා තියෙන ආර්ථික විද්‍යාවෙදි" "රටේ විනිමය අනුපාතය තීරණය වෙන" කරුණු 8 මේවාය.
1) උද්ධමන අනුපාත (Inflation rates)
2) පොලී අනුපාත (Interest rates)
3) රටේ ජංගම ගිණුම/ගෙවුම් ශේෂය (Country's Current Account/ Balance of Payment)
4) රාජ්‍ය ණය (Government debt)
5) ආනයන අපනයන අනුපාත (Terms of Trade)
6) දේශපාලන ස්ථාවරත්වය සහ රටේ ක්‍රියාකාරිත්වය (Political Stability & Performance)
7) Recession
8) Speculation

දැන් මේ ශිෂ්‍යයා මේ කරුණු අට ඉගෙනගන්නේද නිවුටන්ගේ නියම උගත් අවශ්‍යතාවය සඳහාය. ඒ, ඒ අනුසාරයෙන් විභාගයට ලැබෙන ප්‍රශ්න වලට නිවැරදිව පිළිතුරු ලියා වැඩිම ලකුණු ගණනක් ගැනීමටය. ඒ සඳහා සටහන් පොතේ ලියාගෙන ඇති උඩ තිබෙන කරුණු අටම නිවැරදි පිළිවෙළට කටපාඩම් කරගත යුතුය. වෙනත් වැඩි වැඩක් කළ යුතු නැත. මෙහි නිවුටන් නියමයේ වැනි නිශ්චිත සමීකරණයක් නොමැති නිසා මේ එක් එක් කරුණ විණිමය අනුපාතිකයට බලපාන ආකාරය ගැන ශිෂ්‍යයාට පැහැදිලි අදහසක් නැත. මෙය ආර්ථික විද්‍යාවේ ප්‍රශ්නයක් බව ඔහු සිතයි.

යම් හෙයකින් යමෙකුට භෞතික විද්‍යාව මෙන්ම ආර්ථික විද්‍යාවද හැදෑරීමේ වාසනාව ලැබුණොත් ඔහුට මේ විෂයයන් දෙකේ පැහැදිලි වෙනසක් පෙනේ. භෞතික විද්‍යාව නිශ්චිත විද්‍යාවකි. උගන්වා ඇති සමීකරණය භාවිතා කිරීමෙන් අසා ඇති ප්‍රශ්නයට නිශ්චිත සංඛ්‍යාත්මක පිළිතුරක් දිය හැකිය. ආර්ථික විද්‍යාවේ එවැන්නක් කළ නොහැකිය. කරුණු අටක්ම ඇති නිසා වැඩේ සංකීර්ණය. පිළිතුර දන්නා කෙනෙක් නැත. ආර්ථික විද්‍යාව අවිනිශ්චිත විද්‍යාවකි.

"වසර 25කට පෙරත් රුපියල් 40කට පමණ හුවමාරු වූ ඇමරිකන් ඩොලරය මේ වන විට රුපියල් 135කට පමණ ආසන්නව හුවමාරු වන්නේ අපේ උද්ධමනය මේ වසර 25 තුළ ඇමරිකාවේ උද්ධමනයට වඩා ඉහළින් පැවතීම නිසාය"

"නිශ්චිත විද්‍යාවක් නොවන ආර්ථික විද්‍යාවෙදි , ඔහොම සරල විධියට දෙයක් කියන්න පුළුවන්ද? දැන් මෙහෙම කියමු, භෞතික විද්‍යාවෙ තියෙන බලය(F), ත්වරණය (a) සහ ස්කන්ධය (m) අතර සමීකරණය F=ma; ස්කන්ධය කියන සාධකය නියතයක් වෙද්දි ත්වරණය 3.375 ගුණයක් කරන්න නම්, බලය 3.375 ගුණයකින් වැඩි කරන්න වෙනවා. නමුත් ඔය කියන විනිමය අනුපාතය රුපියල් 40 ඉඳන් 135 ට වැඩි වුණේ අනිත් සියලු සාධක නියත වනවිට ඇමරිකාවට වඩා ලංකාවෙ උද්ධමනය 3.375කින් වැඩි වුණ නිසාද ? උත්තරය නෑ. මේ විධියෙ සරලව ආර්ථික විද්‍යාවෙ දේවල් නිගමනය කරන්න බෑ." ඔහු සිතයි.

භෞතික විද්‍යාවට උගත් නිවුටන් නියමයත් යම් උපකල්පිත තත්ත්වයන් යටතේදී භාවිතා කළ හැකි තවත් එක් සරල න්‍යායක් පමණක් බව තේරුම් ගැනීමටනම් ඔහු මේ න්‍යායයේ ප්‍රායෝගික භාවිතාවක් වෙත යොමු විය යුතුය. පාරේ නැවතී ඇති මෝටර් රථයට 3.375ක ත්වරණයක් දෙන්නට, එහි ස්කන්ධය නියත වූ පමණින්, 3.375ක බලයක් ප්‍රමාණවත් නැත. මෝටර් රථයට තල්ලුව යෙදිය යුත්තේ සමතලා මතුපිටක, සුමට පෘෂ්ඨයක් මත හෝ රික්තකයක් ඇතුළේ නොවේ. ඒවා තියෙන්නේ විභාග ප්‍රශ්න පත්‍රයේ පමණි. ඝර්ෂණය හා වායු ප්‍රතිරෝධය ආදී වෙනත් සාධක නිසා මේ ශිෂ්‍යයාට 3.375ක ත්වරණයක් දෙනු තබා මෝටර් රථය අඟලකින්වත් හොලවන්නට නොහැකිය. මහපාරේ අවිනිශ්චිතතාව තිබේ. එය නැත්තේ විභාග ප්‍රශ්න පත්‍රයේ පමණි.

සමාන්තර විශ්වයක මේ විෂයයන් වෙනත් අයුරකින් උගන්වනු ලැබීම සිදුවිය හැක්කකි. මෙහි නිවුටන් නියමය පෙර ලෙස ඉගැන්වෙන්නේ නැත. එය උගන්වන්නේ පෙර උදාහරණයේ ආර්ථික විද්‍යාව ඉගැන්වූ අයුරිනි.

"යම් වස්තුවක ත්වරණයට බලපාන කරුණු 8ක් ඇත. ඒවා මේවාය.
1) ඒ මත යොදන බලය
2) බලය යොදන දිශාව
3) වස්තුව පිහිටි පෘෂ්ඨයේ ආනතිය
4) වස්තුව පිහිටි පෘෂ්ඨයේ ස්වභාවය
5) සුළං හමන දිශාව
6) සුළඟේ වේගය
7) වස්තුවේ හැඩය
8) ත්වරණය මනින උපකරණවල නිරවද්‍යතාවය"

මේ එක් එක් සාධකය යම් වස්තුවක ත්වරණයට බලපාන ආකාරය තේරුම් ගැනීම දැන් පෙර තරම් පහසු නැත. ඒ නිසා මේ සමාන්තර විශ්වයේ ඉගෙනගන්නා ශිෂ්‍යයාට භෞතික විද්‍යාව අවිනිශ්චිත විද්‍යාවකි.

කෙසේවුවද, එහි ආර්ථික විද්‍යාව උගන්වන්නේ ගණිතමය ආකෘති ඇසුරෙනි. දැන් ඔහුට රටවල් දෙකක සමාන භාණ්ඩ දෙකක මිල සහ විණිමය අනුපාතිකය අතර සම්බන්ධතාවය පැහැදිලි කරමින් 'ක්‍රය ශක්ති සාම්‍යය' නම් වූ න්‍යායයක් ගැන ඉගෙන ගන්නට ලැබේ. මේ අනුව, විණිමය අනුපාතිකය (e), e = p1/p2 නම් වූ සමීකරණයකින් ඉදිරිපත් කෙරේ. තුනෙන් දෙකක් දැනගත් විට අනිත් එක හරියටම හොයාගත හැකිය. ඒ නිසා ආර්ථික විද්‍යාව නිශ්චිත විද්‍යාවකි.

අර පෙර උදාහරණයේදී මෙන්ම මෙහිදීද නිශ්චිත පිළිතුරක් ලැබෙන්නේ විභාගයට අසා ඇති ප්‍රශ්නයටය. ප්‍රායෝගික භාවිතයේදී නිවුටන්ගේ නියමය වගේම ක්‍රය ශක්ති සාම්‍යයත් හරියටම වැඩකරන, 'රික්තකයක පිහිටි සමතලා සුමට පෘෂ්ඨ' සොයා ගැනීම පහසු නැත.

උදාහරණයක් වශයෙන් ජන හා සංඛ්‍යාලේඛණ දෙපාර්තමේන්තුවට අනුව පසුගිය දෙසැම්බර් අවසානයේදී ලංකාවේ අළුත් කුකුළුමස් කිලෝවක සාමාන්‍ය මිල රුපියල් 506.47 කි. ඇමරිකාවේ මේ මිල ඇමරිකන් ඩොලර් 3.17කි. ඒ අනුව, ක්‍රය ශක්ති සාම්‍යය තහවුරු කරන විණිමය අනුපාතිකය 159.80 කි. මෙය සැබෑ විණිමය අනුපාතිකයට වඩා තරමක් වැඩිය. එසේනම්, ඇමරිකාවෙන් ලංකාවට කුකුළුමස් ආනයනය කිරීමෙන් යමෙකුට ලාභයක් ලැබීමට හැකි විය යුතුය. එහෙත්, ප්‍රවාහන වියදම් නිසා ප්‍රායෝගිකව මෙය සිදුවිය නොහැක. ක්‍රය ශක්ති සාම්‍යය ඇතිවීමටනම් ප්‍රවාහන වියදම් නැති විය යුතුය. සැබෑ ලෝකයේදී වියදම් රහිතව කුකුළුමස් ප්‍රවාහනය කිරීම ඝර්ෂණය නොමැති පෘෂ්ඨයක් සොයනවාක් මෙන් අසීරු කාර්යයකි.

භෞතික විද්‍යාව ප්‍රායෝගිකව භාවිතයට ගන්නා ඉංජිනේරුවෙකුට මෙන්ම ව්‍යවහාරික ආර්ථික විද්‍යාඥයෙකුටද සරල න්‍යායයන් රැසක් සම්බන්ධ කරමින් සංකීර්ණ කාර්යයක් නිවැරදිව කිරීමට බැරිකමක් නැත. එහෙත්, සරසවි පිවිසුම එකම අරමුණ කරගෙන උසස්පෙළ තරඟයට මුහුණ දීමට සුදානම් වන සිසුවෙකුට තමන් ඉගෙනගන්නා දේ ගැන ගැඹුරින් සිතීමට වෙලාවක් නැත. මෙවැනි තරඟයකින් ජයගෙන සරසවියට ඇතුළු වුවද තමන් පුරුදු වී සිටින රටාවෙන් ගැලවෙන්නට බොහෝ දෙනෙකුට අසීරුය. එහෙත්, සරසවි වල දැනුම පිණිස ඉගෙනගන්නා අය නැතුවා නොවේ. එසේ න්‍යායාත්මක දැනුම ලබාගත්තද, බොහෝ දෙනෙකුට සරසවියේදී තමන් ඉගෙන ගන්නා න්‍යායයන් සැබෑ ලෝකය සමඟ ගලපා ගැනීම හුරුවන්නේ වෘත්තීය භාවිතාව තුළදීය. ඒ අවස්ථාව නොලැබුණු, ආර්ථික විද්‍යාව සංකල්පමය ලෙස පමණක් උගත් අයෙකුට එය හැමදාමත් අවිනිශ්චිත විද්‍යාවකි.

(Image: http://www.oxfordscholarship.com/view/10.1093/0198294905.001.0001/acprof-9780198294900)

සියවස් එකහමාරක් තුළ බඩු මිල ඉහළ ගිය හැටි

ලංකාවේ පළමු ලියාපදිංචි පුවත්පත වූ ලක්මිණිපහණ පළමු කලාපය එළිදැක්වී ඇත්තේ 1862 සැප්තැම්බර් මස 11 වන දිනය. මා මේ පුවත්පත කියවා නැත. කෙසේවුවද, මෑතකදී පළවූ දිනමිණ විශේෂාංගයක මේ පළමු ලක්මිණිපහණ කලාපයේ අන්තර්ගතය පිලිබඳ විස්තරයක් අඩංගුය. අදාල ලිපියේ ඇති තොරතුරු අතරින් මගේ විශේෂ අවධානයට ලක්වූයේ ඒ වන විට පැවති ඇතැම් ආහාර ද්‍රව්‍ය වල මිල ගණන් පිලිබඳ විස්තරයයි.

කඩල පළමුවෙනි තරමේ ඒවා සිලින් 8, දෙවෙනි තරමේ ඒවා බුසල සිලින් 7 පැන්ස 6.

කඩල බුසලක් රාත්තල් 60ක් පමණ වේ. එනම් කිලෝග්‍රෑම් 27.25 පමණය. ඒ අනුව, කඩල කිලෝවක මිල සත 14 1/4-14 3/4 අතර වී ඇත.

සුදුහාල් පළමුවෙනි ත‍රමේ ඒවා සිලින් 6 පනම් 4, දෙවෙනි තරමේ ඒවා සිලින් 6 පනම් 2, තුන්වෙනි තරමේ ඒවා සිලින් 5 පැන්ස 6.

කාරහාල් පළමුවෙනි තරමේ ඒවා සිලින් 6 පනම් 3, දෙවෙනි තරමේ ඒවා සිලින් 6, පැන්ස 2 1/2, තුන්වෙනි තරමේ ඒවා සිලින් 5 පැන්ස 6.

මෙහි ඇත්තේ හාල් බුසලක මිල විය යුතුය. ඒ අනුව සුදු හාල් කිලෝවක් සත 10 1/2 - 12 අතරත් කාර හාල් කිලෝවක් සත 11 3/4 - 12 අතරත් පැවතී ඇත.

තිරිඟු පිටි රාත්තල තුට්ටු 10 හෙවත් සත 15කි. පාන් ගෙඩිය තුට්ටු 6 හෙවත් සත 9කි.

පොල් පළමුවෙනි තරමේ ඒවා 100 සිලින් 8 හා දෙවෙනි තරමේ ඒවා සිලින් 7 වේ.ඒ අනුව, පොල් ගෙඩියක මිල සත 3 1/2 - 4 අතරය.

පොල්තෙල් සේරුව පැන්ස 10 1/2කි. පොල්තෙල් සේරුවක මිලිලීටර 1024ක් පමණ ඇත. පැන්ස 10 1/2 යනු පනම් 7ක් හෙවත් සත 43 3/4කි. ඒ අනුව, පොල්තෙල් මිලිලීටර 750ක් සත 32කි.

ලුණු බුසල සිලින් 4කි. ලුණු බුසලක් රාත්තල් 50ක් පමණ වේ. එනම් කිලෝග්‍රෑම් 22.7 පමණය. ඒ අනුව, ලුණු කිලෝවක මිල සත 8 3/4ක් පමණ වී ඇත.

මේ අයුරින් වියලි මිරිස්, සුදුළූනු, රටළූනු, මෙරටළූනු, කහ, කොත්තමල්ලි සහ අර්තාපල් වැනි තවත් ආහාර ද්‍රව්‍ය කිහිපයකම ඒ කාලයේ මිල මේ පුවත්පතේ සටහන් වී තිබේ.

මේ ආහාර ද්‍රව්‍ය සමහරක පසුගිය දෙසැම්බර් අවසානයේ සාමාන්‍ය වෙළඳපොළ මිල ගණන් ජන හා සංඛ්‍යාලේඛණ දෙපාර්තමේන්තුවේ වෙබ් අඩවියෙන් ලබා ගත හැක. පහත වගුවේ ඇත්තේ 1862 සැප්තැම්බර සහ 2015 දෙසැම්බර් අතර කාලය තුළ මේ ආහාර ද්‍රව්‍ය වල මිල ගණන් වෙනස් වී ඇති ආකාරයයි. 

මේ ආහාර ද්‍රව්‍ය වල මිලගණන් අදාළ කාලය තුළ සාමාන්‍ය වශයෙන් 1066 ගුණයකින් වැඩි වී තිබේ. එහෙත්, මෙය එක් අයුරින්ම සිදුවී නැත. සමස්තයක් වශයෙන් ගත් කළ ආනයනික ආහාර ද්‍රව්‍ය වල මිලගණන් වැඩිවී ඇත්තේ රට තුල නිපදවන ආහාර ද්‍රව්‍ය වල මිලගණන් වැඩි වී ඇති අනුපාතයට වඩා අඩුවෙනි.

සියවස් එකහමාරකට පෙර අර්තාපල් හා රටළූණු මුළුමනින්ම පාහේ ආනයනය කරන්නට ඇතැයි විශ්වාස කළ හැක. ඒ නිසා වත්මන් මිල ගණන් සසඳා ඇත්තේ එම ද්‍රව්‍ය වල ආනයනික ප්‍රහේද වල මිලගණන් සමඟය. සංඛ්‍යාලේඛණ අනුව දේශීය අර්තාපල් හා රටළූණු වල මිල ආනයනික මිලට වඩා සැලකිය යුතු ලෙස වැඩිය.

සමස්තයක් වශයෙන් දහස් ගුණයකින් පමණ මිල ඉහළ යාමෙන් පෙන්නුම් කරන්නේ රුපියලේ අගය ආහාර ද්‍රවය වලට සාපේක්ෂව පිරිහී ඇති ආකාරයයි. ඒ අතර ඇති වෙනස්කම් මඟින් පෙන්වන්නේ සැපයුම් සාධක ඇතුළු වෙනත් සාධක වල බලපෑමයි.

දේශීය නිෂ්පාදන වල මිලගණන් වලට සාපේක්ෂව ආනයනික ද්‍රව්‍ය වල මිල අඩුවෙන් වැඩිවීමෙන් පෙන්නුම් කරන්නේ රට තුල ආහාර නිෂ්පාදන තාක්ෂණයේ සිදුවූ දියුණුව රටින් පිටත සිදුවී ඇති දියුණුවට වඩා අඩු බවයි. ඒ නිසා දේශීය නිෂ්පාදකයාගේ නිෂ්පාදන පිරිවැය වඩා විශාලය. එමෙන්ම, තෙල් මිල විශාල ලෙස වැඩිවීම මධ්‍යයේ වුවද ප්‍රවාහන හා ඇසිරුම් තාක්ෂණයේ දියුණුව නිසා රටින් පිට නිපදවන භාණ්ඩ ආනයනය කිරීම සාපේක්ෂව අඩු පිරිවැය කාර්යයක් වීමද මෙයට යම් තරමකින් ඉවහල් වූවා විය හැකිය.

ආදේශක ලෙස සැලකිය හැකි රතුළූණු සහ රටළූණු වල මිල වෙනස්වීම් කැපී පෙනේ. 1862දී ආනයනික රටළූණු විකිණී ඇත්තේ දේශීය රතුළූණු මෙන් හත් ගුණයක මිලකටය. එහෙත්, මේ වන විට රතුළූණු මිල රටළූණු මිලට වඩා වැඩිය.

එමෙන්ම, තිරිඟු පිටි වල මිල වැඩි වී ඇත්තේ අඩුවෙන් වුවත්, හාල් මිල සහ පාන් මිල වැඩි වී ඇත්තේ ආසන්න වශයෙන් එකම අනුපාතයකිනි. මෙයින් පෙන්වන්නේද දේශීය නිෂ්පාදන පිරිවැය සාපේක්ෂව වැඩි බවයි.

කාලයත් සමඟ රට තුළ ආනයනික ආහාර ද්‍රව්‍ය වඩා ආකර්ෂනීය වීමත්, අපේ කෘෂිකාර්මික අපනයන විදේශිකයින්ට අඩුවෙන් ආකර්ෂණීය වීමත් මේ මිලගණන් වෙනස් වී ඇති ආකාරය මඟින් පැහැදිලි කෙරේ. පුළුල් වන සෘණ වෙළඳ ශේෂය සඳහා මේ වෙනසද දායක වන්නට ඇත.

(Image: www.elakiri.com)

මුල් පලකිරීම: http://emgesathapaha.blogspot.com/2016/01/blog-post_11.html

ඉරාන තෙල් සහ ඉරාන ඩොලර්

මේ ලිපිය පළවන මොහොත වන විට ඉරානය විසින් අරක් න්‍යෂ්ඨික ප්‍රතිකාරකය ගලවා ඉවත් කර අදාළ ස්ථානය කොන්ක්‍රීට් දමා වසා අවසන් විය යුතුය. මේ බව ජාත්‍යන්තර පරමාණු බලශක්ති අධිකාරිය විසින් තහවුරු කිරීමෙන් පසුව ඉරානයට එරෙහි ආර්ථික සම්බාධක ලිහිල් කිරීම සඳහා අවශ්‍ය අවසන් කටයුත්තද සිදුව ඇති බැවින් ඔවුන්ට නැවතත් ජාත්‍යන්තර බොරතෙල් වෙළඳපොළට ඇතුළු වීමටත්, ඩොලර් බිලියන 100ක් පමණ විය හැකි විදෙස් බැංකු වල ඇති ඔවුන්ගේ සංචිත ප්‍රයෝජනයට ගැනීමටත් අවස්ථාව ලැබෙනු ඇත.

සම්බාධක ඉවත් වුවද ඉරානයට ඇතුළු වීමට ලැබෙන්නේ වසර තුනහමාරකට පෙර ඔවුන්ව ඉවත් කරනු ලැබූ වෙළඳපොළටම නොවේ. ඒ වන විට ඩොලර් 100 ඉක්මවා ඉහළ ගොස් තිබුණු බොරතෙල් බැරලයක මිල මේ ලිපිය ලියන මොහොත වන විට (13 බදාදා) ඩොලර් 30 මට්ටමෙන්ද පහතට වැටී ඇත. මෙවැනි අඩු මිලක් අවසාන වරට පැවතියේ 2004 වසරේදීය.

කෙසේ වුවද, ඉරානය පවසන්නේ සම්බාධක ඉවත් කෙරුණු වහාම බොරතෙල් නිෂ්පාදනය වැඩි කරන බවයි. ප්‍රශ්නය ඇත්තේ මේ වැඩි වන නිෂ්පාදනයට සිදුවන්නේ කුමක්ද යන්නයි.

ඉරානය ජාත්‍යන්තර බොරතෙල් වෙළඳපොළෙන් ඉවත්ව සිටි කාලය තුල ලෝක තෙල් සැපයුම බොහෝ සේ වැඩි විය. මේ වන විට සමස්ත ලෝක තෙල් නිෂ්පාදනය සමස්ත ලෝක තෙල් ඉල්ලුමට වඩා වැඩිය. බොරතෙල් මිල එන්න එන්නම පහළ වැටෙන්නේ මේ නිසාය. මුලින් ඉරානය විසින් තෙල් සැපයූ වෙළඳපොළවල් මේ වන විට වෙනත් රටවල් විසින් අත්පත් කරගෙන හමාරය. මේ නිසා ඉරානය හමුවේ ඇති අභියෝගය සුළුපටු නොවේ. කෙසේ වුවද, තමන්ගේ පෙර පැවති වෙළඳපොළවල් නැවතත් අල්ලාගත හැකි බව ඉරානයේ විශ්වාසයයි.

ඉරානයට සම්බාධක පනවන විට ලංකාවේ බොරතෙල් අවශ්‍යතාවය සම්පූර්ණයෙන්ම වාගේ සැපයුනේ ඉරානයෙනි. එයට හේතුවක් තිබුණේය. එය තාක්ෂණික හේතුවකි. ලංකාවට ඇත්තේ එකම එක තෙල් පිරිපහදුවකි. සපුගස්කන්දේ ඇති, දිනකට බොරතෙල් බැරල් 50,000ක් පිරිපහදු කළ හැකි මේ තෙල් පිරිපහදුව සීරුමාරු කර ඇත්තේ ඉරාන තෙල් පිරිපහදු කිරීමටය.

බොරතෙල් කියා කතාවට කිවුවත් හැම බොරතෙලම සමාන නැත. ඒවායේ සංයුතියේ වෙනස්කම් තිබේ. පිරිපහදු සාදා ඇත්තේ යම් නිශ්චිත සංයුතියක් ඇති බොරතෙල් උපරිම කාර්යක්ෂමතාවයකින් පිරිපහදු කළ හැකි ආකාරයෙනි. එනම්, බොරතෙල් පිරිපහදු කිරීමෙන් ලබාගත හැකි පෙට්‍රල්, ඩීසල්, ගෑස් වැනි දේවල අනුපාතය වැඩිම ආර්ථික වටිනාකමක් ලැබෙන අනුපාතය වන ලෙසිනි. එක් බොරතෙල් වර්ගයක් පිරිපහදු කිරීමට සාදා ඇති පිරිපහදුවක් උපයෝගී කරගෙන වෙනත් බොරතෙල් වර්ගයක් පිරිපහදු කළ විට මේ අනුපාත විශාල ලෙස වෙනස් වේ. සමස්තයක් වශයෙන් සිදුවන්නේ ලබාගත හැකි අවසන් නිෂ්පාදන පරිමා විශාල ලෙස අඩුවීමයි.

මෑතකදී ඇමරිකාව විසින් කලක් පැවති බොරතෙල් අපනයන තහනම ඉවත් කිරීමටද මේ කරුණ හේතුවිය. ඇමරිකාවේ පිරිපහදු බොහොමයක් සවුදි ආරාබිය ප්‍රධාන මැදපෙරදිග බොරතෙල් පිරිපහදු කිරීමට සීරුමාරු කර ඇත. ඒ නිසා ඇමරිකාවේ නිපදවන ශල්ක තෙල් පිරිපහදු කිරීමට මේවා සුදුසු නැත. ඒ නිසා, ඇමරිකාවේ කොතරම් ශල්ක තෙල් නිපදවූවත් මැදපෙරදිගින් බොරතෙල් ආනයනය කිරීමට සිදුවේ. එමෙන්ම, ඇමරිකාවේ පිරිපහදු කළ නොහැකි අතිරික්ත බොරතෙල් අපනයනය කිරීම අඩු කාර්යක්ෂමතාවක් යටතේ පිරිපහදු කිරීමට වඩා වාසි සහගතය.

ලංකාව විසින් ඉරානයෙන්ම බොරතෙල් ආනයනය කිරීමට දෙවන හේතුවක්ද තිබුණේය. ඒ ආසියානු නිෂ්කාශන සංගමයේ ක්‍රියාකාරිත්වයයි. ආසියානු නිෂ්කාශන සංගමය යනු සමඟි පෙරමුණු රජය සමයේ ලංකාව ඇතුළු කලාපයේ බොහෝ රටවල් මුහුණ පෑ ගෙවුම් ශේෂ ප්‍රශ්න වලට විසඳුමක් ලෙස ඇති කරගත් යාන්ත්‍රණයකි. මුලින්ම, 1974දී මෙය අරඹන විට දකුණු ආසියානු කලාපයේ ඉන්දියාව, පකිස්ථානය, ලංකාව, නේපාලය හා ඉරානය මෙහි සාමාජික රටවල් විය. පසුව, දකුණු ආසියානු කලාපයේ ඉතිරි රටවල් වූ බංග්ලා දේශය, මියන්මාරය, භූතානය සහ මාල දිවයිනද එක් විය.

මේ යාන්ත්‍රනය අනුව, ආසියානු නිෂ්කාශන සංගමයේ සාමාජික රටවල් ඔවුනොවුන් සමඟ ආනයන අපනයන කිරීමේදී වහාම මුදල් ගෙවිය යුතු නැත. ඒවා ගිණුම් වල සටහන් කර ගෙවීම් සහ ලැබීම් එකිනෙක අවලංගු කිරීමෙන් පසුව මාස දෙකකට වරක් ඉතිරිවන ශුද්ධ ශේෂය පමණක් ගෙවීම මේ යටතේ සිදුවේ. ලංකාව හා ඉරානය ගත් විට ලංකාව ඉරානයෙන් විශාල ලෙස තෙල් ගෙන්වූවද, තේ ටිකක් හැරුණු විට අප විසින් ඉරානයට මහ දෙයක් යැවුවේ නැත. මේ නිසා, ප්‍රායෝගිකව මේ යාන්ත්‍රනය නිසා අපට අප ගෙන්වන බොරතෙල් වලට මාස දෙකක් දක්වා කාලයක් යන තුරු මුදල් නොගෙවා සිටීමේ හැකියාව ලැබුණේය.

ඉරානයට සම්බාධක පැනවීමත් සමඟම අපට මේ වාසි දෙකම නැති විය. මුලින්ම මේ සුවිශේෂී තත්ත්වය සලකා අපට තවදුරටත් ඉරානයෙන් තෙල් ගෙන්වීමට ඉඩකඩක් සපයා තිබුණත් පසුව ඒ සහනයද ඉවත් කෙරිණි. ඇත්තටම ඊට පෙරම අපට ඉරානයෙන් තෙල් ප්‍රවාහනයට නැව් සමාගම් අකැමැති වීමේ ප්‍රශ්නයට මුහුණ දෙන්නට සිදු විය. ඒ අනුව, පසුගිය කාලයේදී සවුදි අරාබිය, අබුඩාබි වැනි වෙනත් රටවලින් තෙල් ආනයනය කිරීමට ලංකාවට සිදුවී තිබුණේය. මේ තෙල් පිරිපහදු කිරීමෙන් ලබා ගත හැකි 'ඵලදාව' (yield) 20%කින් පමණ අඩු බව සඳහන් වී තිබුණි.

ඉරාන තෙල් නැවත ලැබීම ලංකාවට හොඳ ප්‍රවෘත්තියකි. අනෙක් අතට, තමන්ගේ පෙර පැවති වෙළඳපොළක් වෙත නැවත ප්‍රතිෂ්ඨ වීමට ලැබීම ඉරානයටද වාසියකි.

මේ අල්ලපනල්ලේ ලංකාව ඉරානය සමඟ තවත් ඩීල් එකක් දාගෙන තිබේ. ඒ අනුව, සපුගස්කන්ද තෙල් පිරිපහදුව විශාල කිරීමට අවශ්‍ය ඇමරිකානු ඩොලර් බිලියන 1.5ක මුදලින් 70%ක් ගෙවන්නට ඉරානය කැමති වී ඇත. පිරිපහදු පහසුකම් පුළුල් කළ පසු දැන් මෙන් දෙගුණයක්, එනම් දිනකට බොරතෙල් බැරල් 100,000ක් දක්වා පිරිපහදු කිරීමට පුළුවන.

පිරිපහදු පහසුකම් පුළුල් කිරීම හොඳ වැඩකි. එහෙත්, ඉරාන සල්ලි වලින් කරන්නට බලාපොරොත්තු වෙන්නේ ඉරාන තෙල්ම පිරිපහදු කළ හැකි අයුරින් මේ පුළුල් කිරීම සිදුකිරීම බව පැහැදිලිය. මෙතැනදීනම් වෙන්නේ බිත්තර සියල්ල එක කූඩයේ දැමීමකි. ඉරාන තෙල් වලටම ලංකාව හිර කර ගැනීම ඉරානයට වාසියකි. 100%ක්ම ඉරාන තෙල් මතම යැපෙන එකම රට ලංකාවයි.

අනෙක් අතට, තර්කානුකුලව බැලූ විට, මේ මුදල් දෙනවා කීවාට ඇත්තටම ප්‍රායෝගිකව වෙන්නේ මේ මුදලට හරියන ප්‍රමාණයට, දිගුකාලීනව මුදල් පියවිය හැකි පරිදි තෙල් ලැබීමයි. මේ අනුව, පැරණි වෙළඳපොළට නැවතත් පහසුවෙන් ඔලුව දමා ගැනීමට හැකි වීමේ වාසියද ඉරානයට ලැබේ. ඉරානය තමන්ට අවාසිදායක තත්ත්වයන් යටතේ වුවත් දෙපැත්තකින්ම වැඩේ ගොඩ දාගෙන තිබේ.

ලංකාව මේ වෙලාවේ සිටින තත්ත්වය අනුව මේ තීරණය තේරුම් ගත හැකිය. බිලියන 1.5කින් 70%ක් යනු ඩොලර් බිලියනයකි. රවී කරුණානායක සඳහන් කළ බව පැවසෙන ඩොලර් බිලියනයේ ආයෝජනය ඇතැම් විට මෙය විය හැකිය. මේ වෙලාවේම මේ බිලියනය හැර වෙනත් බිලියන්ද තිබේනම් එය සැබෑවටම අහඹු සිදුවීමකි. ඩොලර් බිලියනයක් කියන්නේ රුපියල සෑහෙන කලකට ස්ථාවර කර ගත හැකි මුදලකි.

කෙසේවුවද, රුපියල වැටීම මහා ලොකු ආර්ථික ප්‍රශ්නයක් නොවේ. එය අත්‍යවශ්‍ය නිවැරදි වීමකි. සැබෑ ප්‍රශ්නය රුපියල වැටීමට හේතුවන පදනමයි. අපේ ශරීරය වෛරසයක් සමඟ සටන් කරන විට ශරීර උෂ්ණත්වය වැඩි වන්නේ වැඩි උෂ්ණත්වයේදී මේ සටන වඩා කාර්යක්ෂමව සිදුවන නිසාය. ඒ නිසා එවැනි වෙලාවක උණ පොඩ්ඩක් තිබීම අවසාන වශයෙන් හොඳ දෙයකි.

ගෙවුම් ශේෂ ප්‍රශ්නය හා අදාලව පරණ දොස්තරලා වගේම අලුත් දොස්තරලාත් බෙහෙත් හොයන්නේ රෝග ලක්ෂණ වලට මිස රෝග නිධාන වලට නොවේ. බිලියනයකින් හෝ දෙකකින් මේ වෙලාවේ වැඩේ ගොඩ දාගන්නට පුළුවන. එහෙත්, ඉරානයෙන් ණය ගත්තත්, වෙනත් විදේශ ආයෝජකයෙකුගෙන් ගත්තත් අවසානයේදී ගෙවන්නට වෙන්නේ පොලියත් සමඟය.

ලංකාවේ ආදායම් විෂමතාවය

සංඛ්‍යාලේඛණ දෙපාර්තමේන්තුව මඟින් සිදුකරන ලංකාවේ ගෘහස්ත ආදායම් හා වියදම් පිලිබඳ සමීක්ෂණය දැන් තෙවසරකට වරක් පැවැත්වේ. අවසන් වරට 2012/13දී සිදු කළ මේ සමීක්ෂණයේ අවසන් වාර්තාව අනුව ලංකාවේ ගෘහස්ථ ඒකකයක සාමාන්‍ය මාසික ආදායම රුපියල් 45,878කි. පෙර සමීක්ෂණය සිදුකළ 2009/10දී මෙය රුපියල් 36,451ක් විය.

ලංකාවේ ගෘහස්ථ ඒකකයක සාමාන්‍යයෙන් 3.9 දෙනෙකු වාසය කරයි. මේ අනුව, මේ සමීක්ෂණයේ ප්‍රතිඵල මත පදනම්ව ගණනය කර ඇති ඒක පුද්ගල ගෘහස්ථ ආදායම රුපියල් 11,819කි. 2009/10දී මෙය රුපියල් 9,104ක් විය.

බැලූ බැල්මට පෙනෙන්නේ ඒක පුද්ගල ගෘහස්ථ ආදායම 29.8%කින් වැඩි වී ඇති බවයි. එහෙත්, මේ වසර තුන තුල 22.9%කින් මිල මට්ටම වැඩිවීම නිසා රුපියලේ දේශීය වටිනාකමේ සිදුවූ පිරිහීම සැලකූ විට ආදායම සැබෑ ලෙසම වර්ධනය වී ඇත්තේ 5.6%කිනි.

මේ අයුරින්ම, 2006/07 සමීක්ෂණය අනුව ඒක පුද්ගල ගෘහස්ථ ආදායම රුපියල් 6,462ක් වූ නිසා 2009/10 දක්වා වසර තුන තුළ ආදායමේ සිදුවූ නාමික වර්ධනය 40.9%ක් වුවත්, මිල මට්ටමේ වැඩි වීම 42.4%ක් වූ නිසා සැබෑවටම සිදුවී ඇත්තේ ආදායමේ අඩු වීමකි.

වසර හය තුළම නාමික ආදායම 82.9%කින් වැඩි වී ඇතත් මිල මට්ටමද 75.0% කින් වැඩි වී ඇති නිසා, වසර හයටම මූර්ත ආදායම වර්ධනය වී ඇත්තේ 4.0%කින් පමණි. එනම් වසරකට 0.6%කින් පමණි.

සමස්තයක් ලෙස ගත් විට රටේ සාමාන්‍ය ඒක පුද්ගල ගෘහස්ථ ආදායම රුපියල් 11,819ක් වුවත් ආදායම් විෂමතාවය ඉතා විශාලය. නාගරික ගෘහස්ථ ඒකක වල ඒක පුද්ගල ආදායමේ සාමාන්‍ය අගය රුපියල් 17,262ක් වෙද්දී, ග්‍රාමීය ගෘහස්ථ ඒකක වල එය රුපියල් 10,843කි. වතු ගෘහස්ථ ඒකක වල මෙය රුපියල් 7,100ක් පමණි. කොළඹ දිස්ත්‍රික්කයේ මෙම සාමාන්‍යය රුපියල් 19,346ක් වුවත් මාතලේ, නුවරඑළිය, යාපනය, මන්නාරම, මුලතිවු, කිලිනොච්චි, මඩකලපුව, අම්පාර, ත්‍රිකුණාමලය, බදුල්ල හා මොණරාගල යන දිස්ත්‍රික්ක එකොළහේ එම අගය කොළඹ අගයෙන් අඩකටත් අඩුය. මේ දිස්ත්‍රික්ක සියල්ලම වාගේ සුළුතර-බහුතර හෝ සැලකිය යුතු සුළුතර ජනගහනයක් සිටින දිස්ත්‍රික්ක වීම සැලකිල්ලට ගතයුතු කරුණකි.

රටේ ගෘහස්ථ ආදායමෙන් 52.9%ක් රැඳෙන්නේ වැඩිම ආදායම් ලබන 20% අතේය. ඉතා විශාල ආදායම් විෂමතාවක් ඇති ඇමරිකාවේද මේ ප්‍රතිශතය (2012දී) 49.9%ක් පමණි. පහළම ආදායම් ලබන 40% වෙත සම්ප්‍රේෂණය වන්නේ මුළු ආදායමින් 13.7%ක් පමණි. මැදි ආදායම් ලබන 40% වෙත 33.3%ක් රැඳේ.

නාගරික අංශය තුළ ආදායම් විෂමතාවය මෙයටත් වඩා වැඩිය. එහි ඉහළම 20% විසින් 71.2%ක් ලබා ගනිද්දී පහළම 40% වෙත ලැබෙන්නේ 5.9%ක් පමණි. මැද 40%ට 23.0%කි. ග්‍රාමීය අංශයේ ඉහළ 20%, මැද 40% හා පහළ 40% අතර 47.2%, 36.8% සහ 16.0% ලෙස ආදායම් බෙදේ. වතු අංශයේ මේ බෙදීම 28.5%, 44.1% සහ 27.5% ලෙසිනි. වතු අංශයේ ආදායම් විෂමතාව අඩුවෙන් ඇත්තේ එම අංශයේ ඉහළ ආදායම් ලාභීන්ගේ ආදායමද එතරම් ඉහළ නැති නිසාය.

මේ සංඛ්‍යාලේඛණ වලින් පැහැදිලි වන්නේ රටේ ආර්ථික වර්ධනයේ ප්‍රතිඵල ගෘහස්ථ ඒකක වෙත සම්ප්‍රේෂණය වන රටාවයි. ඉහළ යන ඒක පුද්ගල ආදායම නිසා මුලින්ම සිදුවන්නේ ඉහළ ආදායම් ලබන ස්ථර වල ආදායම තවත් වැඩි වීමයි. නාගරික මැදි ආදායම් ලබන කණ්ඩායම් සහ ඉහළ ආදායම් ලබන ග්‍රාමීය කොටස් වෙත දෙවනුව ආදායම සම්ප්‍රේෂණය වේ. වතු ගෘහස්ථ ඒකක වෙත මේ ආදායම් වර්ධනය දැනී ඇත්තේ ඉතා සුළුවෙනි.

රටක ආදායම් විෂමතාවය ප්‍රශ්නයකි. එයට විසඳුම් සෙවිය යුතුය. එහෙත්, එය කළ යුත්තේ වැඩි ආදායම් ලබන කොටස් පීඩාවට පත්කර ඔවුන්ගේ ජීවන තත්ත්වය පහත හෙලීමෙන් නොවේ. අඩු ආදායම් ලබන කොටස් වල ජීවන තත්ත්වය ඉහළ නංවා ගැනීමට ඔවුන්ට අවස්ථා සැලසීමෙනි.

මෙය සිදු කළ හැක්කේ ව්‍යවසායකත්වයට දිරි දෙන මූල්‍ය පරිසරයක් සකස් කිරීමෙනි. කෙසේවුවද, පහලම සමාජ ස්ථර හා අදාළවනම් ආහාර සුරක්ෂිතතාව සහ මූලික අධ්‍යාපනයේ ගුණාත්මක භාවය වැනි දෑ පළමුව තහවුරු විය යුතු බව මේ සමීක්ෂණයේ අනෙකුත් තොරතුරු අනුව පෙනේ.

(Image: www.skai.gr)

මුල් පලකිරීම: http://emgesathapaha.blogspot.com/2016/01/blog-post_9.html
 

සිංදු තුනක්, පොතක් සහ ප්‍රශ්න පහක්

ලංකාවේ ඒක පුද්ගල ආදායම වැඩිම කොළඹ දිස්ත්‍රික්කයේ වැසියන්ගේය. අනෙකුත් දිස්ත්‍රික්ක වලින් හරි අඩකම වැසියෙකු සාමාන්‍යයෙන් ලබන ආදායම කොළඹ වැසියෙකුගේ සාමාන්‍ය ආදායමින් අඩකට අඩුය. කලකට පෙර 'කොළඹට කිරි- අපට කැකිරි' සටන් පාඨ ජනප්‍රිය වූයේ මේ ආදායම් විෂමතාවය නිසාය. කෙසේවුවද, කොළඹ දිස්ත්‍රික්කය ඇතුළත ආදායම් විෂමතාවය අනෙක් දිස්ත්‍රික්ක සියල්ලටම වඩා වැඩිය. ඉතා ඉහළ ආදායම් ලබන සුළුතරයක් නිසා දිස්ත්‍රික්කයේ සාමාන්‍ය අගය ඉහළින් පෙනුණද දෛනික කැලරි අවශ්‍යතාවය අඩුවෙන්ම සැපිරෙන්නේ කොළඹ දිස්ත්‍රික්කයේ අඩු ආදායම් ලාභීන්ගේය.

කොළඹ කියන්නේ තවදුරටත් සිහින පාරාදීසියක් නොවේ. දැන් කොළඹ වගේම ඈත ගම් දනවු වලත් බොහෝ දෙනෙකුගේ සිහිනය බටහිර රටකට නොහැකිනම් අඩුගානේ කොරියාව වැනි රටකට හෝ පැනගැනීමයි. එහෙත්, පසුගිය ශතවර්ෂ එකහමාරක හෝ දෙකක කාලය තුළ ලංකාවේ දුර බැහැර පෙදෙස් වල ජීවත් වූ බොහෝ දෙනෙකු කොළඹ දුටුවේ සුරපුරයක් ලෙසිනි. සිය දරුවන් වැඩි අවස්ථා ඇති කොලොම්තොටට යවාගැනීම ඇතැම් මවු වරුන්ගේ සිහිනයක් විය.

"මගෙ පුතු හරි හපනා -හෙට කොළඹට යනවා
පනම් තුනක් ලබලා- මටත් එකක් දෙනවා"

ෂෙල්ටන් පෙරේරාගේ සංගීතය හා මුසුව රූපා ඉන්දුමතීගේ හඬින් ගීතවත් වන දයා ද අල්විස්ගේ ගී පදවැල් වලින් මතුවන්නේ මේ කතාවයි.

අද බටහිර රටවල් ආකර්ශනීය වන්නා සේ එදා කොළඹ රට ආකර්ශනීය තැනක් වුණේ මහන්සි වී කීයක් හෝ හොයාගන්නට ගමේ නොතිබුණු ඉඩ ප්‍රස්තාවන් කොළඹ රටේ තිබුණු නිසාය. මෙසේ කොළඹට සංක්‍රමණය වූයේ ගම් පළාත් වල තමන්ගේ මහන්සියට හිමිතැන නිසි පරිදි නොලැබෙන බව තේරුම් ගත් අයයි.

"පනම් අටින් මට වැඩිකර දුන්න
හැකි වුනත් බත් මිටක් දරුවට කවන්න
මාස්ටර් සර් මට හිමි තැන දෙනවාදෝ"

දැන් බොහෝ විට නීලා වික්‍රමසිංහගේ හඬින් ඇසෙන, කළු දිය දහර චිත්‍රපටයේ තේමා ගීතය වූ, මේ ගීතයෙන් කියවෙන්නේ මේ කතාවයි. මුලින්ම, සිය පෞද්ගලික අත්දැකීමක් ඇසුරින් මේ ගීතය ඉංග්‍රීසි බසින් ලියා සංගීතය යෙදූ නිමල් මෙන්ඩිස් විසින් පසුව කරුණාරත්න අබේසේකර ලවා එය සිංහලට පරිවර්තනය කරගෙන තිබේ.

ගමේ තමන්ට හිමිතැන නොලැබෙන නිසා කොළඹට සංක්‍රමනය වුණත් ගෙන්දගම් පොළොව එක්ක හැප්පෙන එක ලේසි පාසු වැඩක් නොවේ. තුට්ටුවක් හෝ වැඩිපුර උපයාගැනීම මහා ලොකු අරගලයකි.

"හෙට්ටු කරලමයි වලව්වේ හාමුගෙ නෝනා නිතරම ගන්නේ
තුට්ටුවෙ වාසියවත් මට ලැබෙන්නෙ ඔහෙලා වගෙ අයගෙන්නේ"

ඇන්ටන් රුද්‍රිගුගේ මේ ගීතයෙන් කියවෙන්නේ කොළඹම නොව වෙනත් මුහුදුබඩ නාගරික ප්‍රදේශයක් ගැන වෙන්නත් පුළුවන.

"සිලිං තුනයි වැල උඩහ ගෙදර මැගි නෝනට මේ දැන් වික්කේ
සත දහයක් අඩු කරලා දෙන්නම් ගන්නවාද මැගී අක්කේ"



***

(Image: books.lk)

කුමරතුඟු මුණිදසුන්ගේ හත්පණ අමුතුවෙන් හඳුන්වා දියයුතු පොතක් නොවේ. මෙහි කථානායකයා කිරිහාමිය. දශක කිහිපයකට පෙර මේ පොත ඇසුරෙන් තැනූ ටෙලි නාට්‍යයද ඉතා ජනප්‍රිය විය. හත්පණ කතාව ගලායන්නේ කිරිහාමිගේ අනුවණ ක්‍රියාවන් වටාය.

"දිනක් පනම් අටක් දී වලන් ගෙනෙන්නට කිරි හාමි යවන ලදී. කිරි හාමි කඩයට ගොස් වලන් ඉල්වීය. කඩ කාරයා වලන් ගොඩක් පෙන්වා, "එකක් තුට්ටු දහය" යි කීයේය. කිරි හාමි කිපුණේය. "මා නුපුරුදු නිසා රවටන්නට සිතුවාද? මේ වලඳ තුට්ටු දහයක්...? හැබෑවටම මෙය තුට්ටු දහයක් දී ගන්නා අයෙක් ඇද්ද? කැමති නම් මෙය පණම් අටකට දෙනවා. මා ළඟ ඇත්තේ එපමණයි". කිරි හාමි මෙසේ කී කල, "එහෙනම් ඇරගෙන යනවා. ඉතින් එපමණ කියන කල නොදී පුළුවන්දැයි" කී කඩකාරයා පණම් අට ගෙන වලඳ දුන්නේය."

(http://boondi4kids.blogspot.com/2010/04/5.html)

***

දැන් මෙන්න ප්‍රශ්න:

1. පුතා කොළඹට ගොස් උපයනු ඇතැයි අම්මා බලාපොරොත්තු වන මුදල සත වලින් කොපමණද? එයින් අම්මාට ලැබේයැයි සිතන මුදල සත වලින් කොපමණද?

2. මාස්ටර් සර්ගෙන් ලැබුණු වැටුප් වර්ධකය සත වලින් කොපමණද?

3. වලව්වෙ හාමුගෙ නෝනාගෙන් ලබා ගැනීමට අපහසු තුට්ටුවෙ වාසිය සත වලින් කොපමණද?

4. මැගි අක්කාට ලැබුණු වට්ටම සියයට කීයද?

5. කඩකාරයාට කිරිහාමි නිසා ලැබුණු අමතර වාසිය කොපමණද?


උපකාරයක් අවශ්‍යනම් මෙය කියවන්න:

සතපහ ඇගේ බාප්පලා හා සීයලා

මහ බැංකුවට කළ හැකි දේ සහ නොකළ හැකි දේ

පසුගිය සටහනකට ප්‍රතිචාරයක් ලෙස වරාමලී විසින් අපැහැදිලි තැනක් ඉස්මතු කර තිබුණේය. මෙය එයට ප්‍රතිචාරයකි.

"රටේ නිෂ්පාදන ධාරිතාවට වඩා වැඩිපුර ඉල්ලුමක් තිබේනම් කළ යුත්තේ මුදල් සැපයුම සීමා කර ඉල්ලුම අඩු කිරීමයි."

"මේ ප්‍රකාශය ටිකක් පැටලිලි සහිතයි. නිෂ්පාදිත ධාරිතාවට වඩා ඉල්ලුම වැඩි නම් ඇයි ඉල්ලුම අඩු කරන්න මුදල් සීමා කරන්නෙ? කල යුත්තේ නිෂ්පාදන ධාරිතාව වැඩි කිර්‍රිම නොවේද? එයින් කෙසේද ආර්ථික කඩා වැටීමක් සිදුවන්නෙ?"

***
මහ බැංකුව ගැන බොහෝ දෙනෙක් අසා තිබේ. ඒ අසා ඇති ආකාරයට මහ බැංකුව මහා බලගතු ආයතනයකි. වෙනත් පුද්ගලයින් හෝ ආයතන වලට මෙන් මහ බැංකුවට සල්ලි හොයන්නට මැරීගෙන දඟලන්නට අවශ්‍ය නැත. ඒ මහ බැංකුවට අවශ්‍ය ප්‍රමාණයක් මුදල් නෝට්ටු මුද්‍රණය කරගත හැකි නිසාය. වෙනත් අයටත් ඔය වැඩේ කරන්නට බැරි නැත. එහෙම කරන අයත් සිටී. හැබැයි එහෙම කර අහුවුණොත් සෑහෙන කාලයකට සල්ලි වෙනුවට ගණන් කරන්න වෙන්නේ යකඩ කූරුය.

කොයිතරම් බලගතු ආයතනයක් වුණත් මහ බැංකුවට කළ හැකි දේවල් මෙන්ම නොකළ හැකි දේවල්ද තිබේ.

"නිෂ්පාදිත ධාරිතාවට වඩා ඉල්ලුම වැඩි නම් ඇයි ඉල්ලුම අඩු කරන්න මුදල් සීමා කරන්නෙ? කල යුත්තේ නිෂ්පාදන ධාරිතාව වැඩි කිර්‍රිම නොවේද?"

කතාව ඇත්තය. කළ හැකිනම් හොඳම දෙය නිෂ්පාදන ධාරිතාව වැඩි කිරීමයි. ප්‍රශ්නය වන්නේ එය කියන තරම් ලේසි නැති වීමයි.

ආර්ථිකයේ ප්‍රධාන අංශ තුනක් තිබේ. ඒ කෘෂිකාර්මික, කර්මාන්ත සහ සේවා අංශයි. අළුත්ම වර්ගීකරණය අනුවනම් අංශ වැඩි ගණනක් තිබුණත් අපේ සාකච්ඡාව ගෙනයන්නට මෙය ප්‍රමාණවත්ය.

දැන් අපි කොහේ හෝ තියෙන අර සුරංගගේ ගම වගේ සුන්දර ගමකට යමු. මේ ගමේ ජෝකපාලට පොඩි කුඹුරු කෑල්ලක් තිබේ. අක්කර කාලක්වත් නැත. කුඹුර අස්වැද්දුවා කියා තෙල්, පෝර වල ගාණවත් ආවරණය නොවන නිසා කලක සිට කුඹුර පුරන් වී තිබේ. ජෝකපාලගේ දුව හන්දියේ බියුටි සැලූන් එකක වැඩ කරයි. ජෝකපාලාලගේ වයසේ අය කොණ්ඩ රැවුල් කපන්නට එහි නොගියත් තරුණ වයසේ අය වැඩිපුර යන්නේ එතැනටය. ජෝකපාලගේ මස්සිනා මාතුපාල හන්දියේ වී මෝලේ අර්ධ කාලීන රැකියාවක් කරයි. ඔහුට වී මෝලෙන් කැඳවීමක් ලැබෙන්නේ වැඩ වැඩි වෙලාවට පමණි.

දැන් මෙහි කුඹුරු කෑල්ල දළ දේශීය නිෂ්පාදිතයේ කෘෂිකාර්මික අංශයේ කොටසකි. වී මෝල නියෝජනය කරන්නේ කර්මාන්ත අංශයයි. බියුටි සැලූන් එක සේවා අංශයේ කොටසකි. වී මෝලටත්, බියුටි සැලූන් එකටත් වැඩ තියෙන්නේ පාරිභෝගිකයින් එන ප්‍රමාණයටය.  පාරිභෝගිකයින්ගෙන් ප්‍රමාණවත් ඉල්ලුමක් නැත්නම් මේ තැන් වල නිෂ්පාදනය සීමා වේ.

හදිසියේම ආණ්ඩුව මාරු වේ. අළුත් ආණ්ඩුව ඡන්දයට පෙර පොරොන්දු වූ පරිදි අඩු ආදායම් ලාභීන්ට මුදලින් සහනාධාරයක් දෙන්නට පටන් ගනී. එහෙත්, රජයට මේ සඳහා මුදල් නැති නිසා භාණ්ඩාගාර බිල්පත් විකුණයි. මහ බැංකුව මේ භාණ්ඩාගාර බිල්පත් මිලදී ගනී. මෙය ප්‍රසාරණාත්මක (ලිහිල්) මුදල් ප්‍රතිපත්තියකි.

පෙර කී ගමේ සිටින වැඩිදෙනෙක් අඩුආදායම්ලාභීන්ය. වේලක් නොකා වේලක් කමින් සිටි මේ අයගේ අතේ දැන් මුදල් ගැවසේ. බියුටි සැලූන් එකට ඉල්ලුම වැඩිවේ. එහි සෙනඟ නැති වෙලාවක් නැත. හාල් වලටත් ඉල්ලුම වැඩිවේ. අතේ සල්ලි ඇති නිසා කවුරුත් කිසි ලෝබකමක් නැතිව සල්ලි වියදම් කරති. හාල් මිල වැඩි වේ. බියුටි සැලූන් එකේ සේවා ගාස්තුත් වැඩි වේ.

අඩුආදායම්ලාභියෙක් නොවූ ජෝකපාලගේ ආදායම වැඩි වී නැත. එහෙත් හාල් මිල වැඩි වී ඇති නිසා ඔහුගේ වියදම වැඩි වී තිබේ. දැන් හාල් වල ගානේ හැටියට කුඹුර කරන එක ලාබය. ඔහු කුඹුර අස්වද්දයි. තවත් අය මෙසේ කරති. රටේ කෘෂිකාර්මික නිෂ්පාදනය වැඩි වේ. වී කොටාගන්නට මෝලට එන පිරිස වැඩිවේ. ඒ නිසා කර්මාන්ත අංශයේ නිෂ්පාදනයද වැඩිවේ. වැඩිපුර පිරිස් බියුටි සැලූන් එකට එන නිසා සේවා අංශයද දියුණු වේ. රටේ දල දේශීය නිෂ්පාදනය වැඩිවේ.

කෙසේවුවද, මෙහිදී නිෂ්පාදන ධාරිතාවේ වෙනසක් වුනේ නැත. නිෂ්පාදන ධාරිතාව නොවෙනස්ව තිබියදී කලින් පාවිචියට නොගැනුණු ධාරිතාව ප්‍රයෝජනයට ගැනුණු බැවින් නිෂ්පාදනය වැඩිවිය. මෙසේ මුදල් සැපයුම වැඩිකිරීම මඟින් කොයිතරම් දුරකට නිෂ්පාදනය ඉහළ දැමිය හැකිද? අළුතින් කුඹුරු අස්වැද්දිය හැක්කේ කුඹුරු ඉඩම් ඇති ප්‍රමාණයටය. එයද වැඩි කලක් කළ නොහැක. තෙල්, පෝර වලට ඉල්ලුම වැඩි වන විට ඒවායේ මිලද ඉහළ යයි. එවිට කුඹුර කිරීම නැවතත් පාඩු ලබන වැඩක් බවට පත්වේ. කුඹුරු නැවත පුරන් වේ. වී මෝලේ ඉල්ලුමද නැවත අඩුවේ. ජෝකපාලගේ දියණිය ඉල්ලුම වැඩිවූ මුල් කාලයේ උදේ සිට රෑ  වන තුරු වැඩකර පාරිභෝගික ඉල්ලුම සැපිරුවත් කලක් යන විට ඇයට මෙසේ එකදිගට මහන්සි වන එක එපාවේ. සැලූන් එකේ සේවාවන් සඳහා අයකරන මිල වැඩි වන විට ඉල්ලුම නැවත අඩුවේ. අන්තිමේදී නිෂ්පාදනය මුලින් තිබුණු තැනටම වැටේ. භාණ්ඩ හා සේවා වල මිල වැඩිවී ආදායම් වැඩිවූ ප්‍රමාණයටම වියදම්ද වැඩිවීම පමණක් සිදුවේ.

සාමාන්‍යයෙන් මුදල් ප්‍රතිපත්ති වලින් මෙන්ම රාජ්‍යමූල ප්‍රතිපත්ති වලින්ද වෙන්නේ මෙවැනි දෙයකි. රටේ මුදල් ගැවසීම වැඩි කර භාණ්ඩ හා සේවා සඳහා වන ඉල්ලුම වැඩි කළ විට මුලදී නිෂ්පාදකයින් දිරිමත් වී සාමාන්‍යයෙන් නිෂ්පාදනය කරන මට්ටමට වඩා වැඩි නිෂ්පාදනයක් කරයි. එහෙත්, මෙසේ තමන්ගේ සාමාන්‍ය ධාරිතාවට වඩා වැඩියෙන් කෙනෙකුට (හෝ යන්ත්‍රයකට) තාවකාලිකව වැඩ කළ හැකි වුවත් එය දිගින් දිගටම කළ නොහැක. එක්තරා සීමාවකට පැමිණි විට නිෂ්පාදනය තවදුරටත් වැඩි නොවේ. සාමාන්‍ය ධාරිතාවට වැඩියෙන් දිගටම වැඩකිරීම නිසා ජෝකපාලගේ දුව අසනීප වීමටත්, වී මෝලේ යාන්ත්‍රික දෝෂ ඇති වෙන්නටත් පුළුවන. එවිට නිෂ්පාදනය සාමාන්‍ය මට්ටමටත් වඩා අඩුවී ආර්ථිකය කඩා වැටෙන්නටත් පුළුවන. මේ නිසා දිගින් දිගටම මුදල් සැපයුම තවතවත් වැඩිවුණොත් ඉල්ලුමට ගැලපෙන සැපයුමක් නැති නිසා මිල ඉහළ යාමක් පමණක් සිදුවේ.

දිගුකාලීනව ආර්ථිකය වර්ධනය වන්නේ නිෂ්පාදන ධාරිතාව වැඩිවීමත් සමඟය. එහෙත්, නිෂ්පාදන ධාරිතාව වැඩි කිරීම මහ බැංකුවට හෝ රජයට සෘජුවම කළ හැකි දෙයක් නොවේ. එය සිදුවන්නේ තාක්ෂණ දියුණුව සමඟය. වැඩි අස්වැන්නක් ලබාදෙන වී වර්ග බිහි කරගත් විට ජෝකපාලගේ කුඹුරු කෑල්ලෙන් වුවත් වියදම් ආවරණය වන වැඩි අස්වැන්නක් ගන්නට පුළුවන. වඩා කාර්යක්ෂම වී මෝලක් ගත් විට කෙටි කලකින් වැඩි වී ප්‍රමාණයක් සහල් කළ හැකිය. අළුත් උපකරණ භාවිතයෙන් ජෝකපාලගේ දුවටත් කෙටි කාලයකින් වැඩි පාරිභෝගික පිරිසකට සේවා සැපයිය හැකිය.

තාක්ෂනය අළුත් කරගැනීමට පර්යේෂණ සිදු කළ යුතුය. මෙය කල් ගතවන, වියදම් අධික, අවදානම් සහිත කටයුත්තකි. ඇමරිකාව වැනි රටක ආර්ථිකයක් ඉදිරියට යන්නේ හැම වසරකම පර්යේෂණ කර, තාක්ෂණය අලුත් කර ගැනීමෙන් ඵලදායිතාව ඉහළ නංවා ගන්නා නිසාය. මෙය අසීරු කාර්යයක් නිසා දියුණු ආර්ථිකයක නිෂ්පාදන ධාරිතාව වර්ධනය කරගත හැක්කේ වසරකට 2% පමණ ප්‍රමාණයකින් පමණි.

කෙසේවුවද, තාක්ෂනය අතින් ඇමරිකාවට වඩා බොහෝ පසුපසින් සිටින චීනය, ඉන්දියාව හෝ ලංකාව වැනි රටකට පර්යේෂණ සඳහා මුදල් වැය නොකර වෙනත් රටක් විසින් දැනටම සොයාගෙන ඇති තාක්ෂණයන් වෙත මාරුවීමේ හැකියාව ඇති නිසා ඉහළ ආදායම් මට්ටමට ළඟා වනතුරු 8-10% මට්ටමේ ආර්ථික වර්ධනයක් වුවද පවත්වා ගැනීම බැරිදෙයක් නොවේ. සාමාන්‍යයෙන් දියුණු රටවල ඇති තාක්ෂනය නොදියුණු රටවල් කරා පැමිණෙන්නේ බහුජාතික සමාගම් සහ වෙනත් සෘජු විදෙස් ආයෝජන හරහාය. පළමුව එසේ පැමිණෙන තාක්ෂනය පසුව දේශීය ව්‍යවසාය වෙතද කාන්දු වේ.

රජයකට හෝ මහ බැංකුවට රටේ නිෂ්පාදන ධාරිතාව වැඩි කිරීමට සෘජුව මැදිහත් විය නොහැකි වුවත් විදෙස් ආයෝජන හා දේශීය පර්යේෂණ දිරිමත් කිරීම මඟින් ඒ සඳහා වක්‍ර ලෙස දායක විය හැකිය.

මුල් පලකිරීම: http://emgesathapaha.blogspot.com/2016/01/blog-post_5.htm

1984 සිට 2014 දක්වා

"නවවන තුන් අවුරුදු සැලැස්මේ හයවන කාර්තුවද වන, 1983 වසරේ සිවුවන කාර්තුව තුළ නිෂ්පාදනය කෙරෙනු ඇතැයි නිල වශයෙන් පුරෝකථනය කෙරුණු විවිධ පාරිභෝගික භාණ්ඩ වල නිෂ්පාදන මට්ටම් දෙසැම්බර් මස 19 වන දින ටයිම්ස් පුවත්පතේ පළ වී තිබුණේය. අද පළ වී ඇති සැබෑ නිෂ්පාදන මට්ටම් පිලිබඳ පුවත්පත් නිවේදනය අනුව මේ පුරෝකථන සැබෑ සංඛ්‍යා සමඟ ළඟපාතකින්වත් නොයයි. වින්සන්ට්ට කරන්නට ඇත්තේ පසුව පළකෙරුණු සංඛ්‍යා සමඟ ගැලපෙන පරිදි මුලින් පළකළ සංඛ්‍යා නිවැරදි කිරීමයි."

"Or again, The Times of the nineteenth of December had published the official forecasts of the output of various classes of consumption goods in the fourth quarter of 1983, which was also the sixth quarter of the Ninth Three-Year Plan. Today's issue contained a statement of the actual output, from which it appeared that the forecasts were in every instance grossly wrong. Winston's job was to rectify the original figures by making them agree with the later ones."

"උදාහරණයක් වශයෙන්, සුලභතා අමාත්‍යංශය පුරෝකථනය කර තිබුණේ කාර්තුව තුළ සපත්තු නිෂ්පාදනය කුට්ටම් මිලියන 145ක් බවයි. දැන් සැබෑ නිෂ්පාදනය ලෙස දක්වා ඇත්තේ සපත්තු කුට්ටම් මිලියන 62කි. කෙසේවුවද, වින්සන්ට් විසින් මේ පුරෝකථනය පිලිබඳ වාර්තාව නැවත ලිවීමේදී, හැමවිටම සාමාන්‍යයෙන් ප්‍රකාශ කරන පරිදි නිෂ්පාදන ඉලක්ක බලාපොරොත්තු වූ මට්ටමද ඉක්මවා ළඟා කරගත් බව පෙන්වීමට ඉඩ සලසමින්, මේ සංඛ්‍යාව 57 ලෙස පහළට ගෙන ආවේය. ඔය මොනවා ලිවුවත්, මිලියන 62 ලෙස වෙනස් කළ පුරෝකථනය මිලියන 145ට හෝ මිලියන 57ට වඩා සත්‍යයට ආසන්නයැයි කියන්නට නුපුළුවන. එක සපත්තුවක්වත් නිපදවා නොතිබෙන්නටත් ලොකු ඉඩකඩක් තිබේ. නිපදවා ඇති සපත්තු ගණන කිසිවෙකු හරියටම නොදන්නවා විය හැකි අතර එය දැනගැනීමට කිසිවෙකුට උවමනාවක්ද නැති විය හැකිය. සියල්ලන්ම දැන සිටි කරුණනම්, වාර්තා අනුව කාලයක් තිස්සේම කාර්තුවෙන් කාර්තුවට සපත්තු නිෂ්පාදනය ඉතා සීඝ්‍රයෙන් ඉහළ ගියත්, ඕෂනියාවේ වැසියන්ගෙන් අඩක් පමණම ඇවිද්දේ සපත්තු තියා සෙරෙප්පුවත් නැතුව බවයි. අනෙකුත් ලොකු කුඩා සංඛ්‍යාලේඛණ සියල්ලේම තත්ත්වයද මෙයට වඩා වෙනස් වූයේ නැත."

ඉහත කොටස් උපුටාගනු ලැබුවේ ජෝජ් ඕර්විල් යන ආරූඪ නාමයෙන් ලියූ ඉංග්‍රීසි ලේඛක එරික් ආතර්  බ්ලෙයාර්ගේ "1984" කෘතියෙනි. වඩා ප්‍රචලිත "සත්ත්ව ගොවිපොළ" (Animal Farm) කෘතියද ඔහු ලිව්වේ මේ ආරූඪ නාමයෙනි. 1949 වසරේදී ප්‍රකාශයට පත් කළ මේ කෘතියෙහි වසර 35කට පසු ලෝකය මේ ලේඛකයා විසින් දකින අයුරු චිත්‍රනය කර තිබේ. බ්ලෙයාර් දුටු අනාගතය වෙනත් ඇතැම් විද්‍යා ප්‍රබන්ධ වල පෙන්වන දියුණු අනාගත සමාජ මෙන් සුන්දර එකක් වූයේ නැත. මේ පොත ගැන විස්තර කියනවානම් බ්ලොග් සටහනක් නොව වෙනම බ්ලොග් එකක්ම ලියන්නට තරම් දේවල් තිබේ. ඒ නිසා ඒ තරම් දුරට නොගොස් කෙටියෙන් කියනවානම් ඔහු දුටු 1984 රජය විසින් මිනිසුන් හිතන පතන ආකාරය පවා පාලනය කරන යුගයකි. සිංහලටද පරිවර්තනය වී ඇති, 1984 මෙන්ම සත්ත්ව ගොවිපොළ කෘති ලිවීමට බ්ලෙයාර්ට උත්තේජනයක් සැපයූවේ ස්ටාලින්ගේ සෝවියට් දේශය සහ හිට්ලර්ගේ ජර්මනියයි.

අප වර්තමානය ගැන සතුටට හෝ දුකට පත්වන්නේ අතීතය සමඟ සැසඳීමෙනි. අතීතයේ පැවතුනාට වඩා වර්තමාන ජීවන තත්වය හොඳනම් අපි සතුටු වෙමු. එසේ නැත්නම් දුක්වෙමු. සැසඳීමක් නැත්නම් සතුටක් හෝ දුකක්ද නැත.

අතීතය යනු කුමක්ද? අතීතය යනු කලකට පෙර සැබෑවටම සිදුවූ දෙයයැයි යමෙකුට කිව හැකිය. එහෙත්, මේ 'සිදු වූ දෙය' අපි හරියටම දන්නේ කොහොමද? එක් ක්‍රමයක්නම් අතීත මූලාශ්‍ර පරිශීලනය කිරීමයි. ඒ ඇසුරෙන් අපි අතීතය ගැන 'දැන ගනිමු'. මේ මූලාශ්‍ර නිවැරදි නැත්නම් අපට සැබෑවටම සිදුවූ දෙය දැනගත හැකිද? තවත් එක් ක්‍රමයක් තිබේ. ඒ අපේ මතකයයි. එසේනම්, අතීත මූලාශ්‍ර සහ පුද්ගල මතකයන් සංශෝධනය කිරීමෙන් අතීතය අපට අවශ්‍ය පරිදි වෙනස් කරගත හැකිය. එසේ කිරීමෙන් අපේ සතුට වැඩිකරගත හැකිනම් එය නොකළ යුතුද? මේ බ්ලෙයාර් දුටු 1984දී පාලකයින් අනුගමනය කරන දර්ශනවාදයයි.

උදාහරණයක් ලෙස මේ වස‍රේ ආර්ථික වර්ධනය 5-6%ක් පමණ වුවහොත් අප සතුටු විය යුතුද? එය තීරණය වන්නේ පසුගිය වසර වල ආර්ථික වර්ධනය කුමක්ද යන්න මතය. පසුගිය වසර වල ආර්ථික වර්ධනය 3-4% පමණ වීනම් 5-6% යනු ඉතා හොඳ මට්ටමකි. එහෙත්, පසුගිය වසර වල ආර්ථික වර්ධනය 7-8% මට්ටමේ වී නම් මෙය හොඳ තත්ත්වයක් නොවේ. වර්තමානය යනු කාටත් ඇස්පනාපිට පේන්නට ඇති දෙයයි. එය වෙනස් කිරීම තරමක් අසීරුය. එහෙත්, අතීතය වෙනස් කිරීම එතරම් අපහසු නැත. මේ බ්ලෙයාර්ගේ 1984 දර්ශනවාදයයි. කලකට පෙර මංගල සමරවීර විසින් මහින්ද යුගයේ ලංකාවද බ්ලෙයාර් දුටු 1984 සමඟ සසඳා තිබුණේය.

කෙසේවුවද, වාසනාවට සැබෑ 1984 බ්ලෙයාර් දුටු ආකාරයේ එකක් වූයේ නැත. එය පුද්ගල නිදහස වඩා දියුණුව පැවති වසරකි. 1984 සිට දැන් තවත් වසර 32ක් ගත වී තිබේ. හදිසියේ මට 1984 කෘතිය සිහිවූයේ පසුගිය වසර වල ශ්‍රී ලංකාවේ ආර්ථික වර්ධනය ගැන දත්ත පිරික්සීමේදීය.

නිදහසින් පසු ලංකාවේ ආර්ථික වර්ධනය සෘණ අගයක් ගත්තේ එකම එක් වරක් පමණි. ඒ 2001 වසරේදීය. මේ වසර තුළ බලයේ සිටියේ පොදු පෙරමුණු රජයයි. එහෙත්, දෙසැම්බරයේ පැවති මහ මැතිවරණයෙන් එජාපය ජයගෙන රජයක් පිහිටවූ බැවින් 2001 ආර්ථික වර්ධනය පිලිබඳ සංඛ්‍යාලේඛණ ප්‍රකාශයට පත්වන විට ජනාධිපති ධුරය චන්ද්‍රිකා කුමාරණතුංග අතේ තිබුණත් ආණ්ඩු කළේ පොදු පෙරමුණ නොවේ. නිකමට ලිවුවාට මේ දෙකේ සම්බන්ධයක් නැත. පොදු පෙරමුණම බලයේ සිටියත් ආර්ථික වර්ධනය සෘණ අගයක් නොවී පැවතෙන්නට විදිහක් නැත.


පසුගිය වසර කිහිපය තුළ ලංකාවේ ආර්ථික වර්ධනය වාර්තාගත ලෙස ඉහළ ගියේය. මහ මැතිවරණයට පෙර ප්‍රකාශයට පත් කෙරුණු ශ්‍රී ලංකා මහ බැංකුවේ 2014 වාර්ෂික වාර්තාවේ පළමු පරිච්ඡේදයේ පළමු වාක්‍යය අනුව "ශ්‍රී ලංකා ආර්ථිකයට දේශීය සහ විදේශීය කම්පන වලට සාර්ථකව මුහුණ දීමට ඇති හැකියාව පෙන්නුම් කරමින් 2014 වසරේදී මූර්ත දළ දේශීය නිෂ්පාදිතය (ද.දේ.නි.) 2013 වසරේදී වාර්තා වූ සියයට 7.2 ක වර්ධනයට සාපේක්ෂව සියයට 7.4කින් වර්ධනය විය".

මහ බැංකුව විසින් වාර්ෂික වාර්තාවට අමතරව වසර මැද වනවිට ආර්ථිකයේ තත්ත්වය ගැන විස්තර කරමින් තවත් වාර්තාවක් වාර්ෂිකව පළකරයි. මෙය හැඳින්වෙන්නේ "මෑතකාලීන ආර්ථික ප්‍රවණතා" යනුවෙනි. 2014දී මේ තරම් හොඳට තිබුණු ආර්ථිකයට 2015දී වෙන්නේ කුමක්ද යන්න කාටවුණත් උනන්දුවක් ඇති කරවන ප්‍රශ්නයකි. මේ තියෙන්නේ ඒ ගැන මහ මැතිවරණයට පසු, සැප්තැම්බරයේදී මහ බැංකුව විසින් ප්‍රකාශයට පත් කෙරුණු "මෑතකාලීන ආර්ථික ප්‍රවණතා - 2015 සුවිශේෂ සිදුවීම් සහ 2016 අපේක්ෂාවන්" වාර්තාව කියන දෙයයි.

"2014 වසරේ වාර්තා කළ මූර්ත දළ ජාතික නිෂ්පාදිතයේ (ද.දේ.නි.) සියයට 4.5ක වර්ධනයට සාපේක්ෂව ආර්ථිකය, 2015 වසරේදී සියයට 5.7කින් වර්ධනය වනු ඇතැයි පුරෝකථනය කරන අතර, ආර්ථිකයේ අංශ තුනෙහිම එකතු කළ අගයේ ඉහළ යාම මේ සඳහා දායක වනු ඇත". තවදුරටත් වාර්තාව පිරික්සීමේදී 2014 වසරේදීද ආර්ථික වර්ධනය පෙර වසරේදීට වඩා වැඩි වී තිබේ. 2013 වසරේදී ආර්ථික වර්ධනය 3.4%ක් පමණක්ව පැවති බැවිනි.

ඉකොනොමැට්ටා 1984 කියවා තිබුණු නිසා 2014 කියවා කැරකිල්ලක් හැදුණේ නැත. ජන හා සංඛ්‍යාලේඛණ දෙපාර්තමේන්තුව විසින් ආර්ථික වර්ධනය ඇතුළු 'ජාතික ගිණුම් ඇස්තමේන්තු' සිදුකරන ක්‍රමවේදය තාක්ෂණිකව වඩා නිවැරදි වන පරිදි වෙනස් කර තිබේ. මේ නව ක්‍රමවේදය අනුව 2010 වසරේ සිට 2014 වසර දක්වා දළ දේශීය නිෂ්පාදිතය නැවත ගණනය කිරීමේදී මෙසේ ආර්ථික වර්ධන ප්‍රතිශතද වෙනස් වී ඇත.

(Images: http://mycatbirdseat.com, carrieslager.wordpress.com, www.cbsl.lk)

විහිළු සපයන ආර්ථික විද්‍යාඥයෝ

කැලිෆෝර්නියාවේ සැන් ෆ්‍රැන්සිස්කෝහි ඉපදුණු යොරම් බෝමන් ගණිතය පිළිබඳව ප්‍රථම උපාධියක් ලබා ගැනීමෙන් අනතුරුව වැඩිදුර අධ්‍යාපනය සඳහා සියටල්හි පිහිටි වොෂින්ටන් සරසවියට ඇතුළු විය. ඔහු එහිදී 2000 වසරේදී ආර්ථික විද්‍යාව පිලිබඳ ශාස්ත්‍රපති උපාධියද, ඉන් අනතුරුව 2003 වසරේදී ආර්ථික විද්‍යාව පිළිබඳව ආචාර්ය උපාධියද සම්පුර්ණ කළේය.

වොෂින්ටන් සරසවිය වැනි තැනක ආර්ථික විද්‍යා ආචාර්ය උපාධියක් සම්පුර්ණ කරන කෙනෙකු බොහෝ විට වෙනත් සරසවියක අධ්‍යයන කාර්ය මණ්ඩලයට, රජයේ ඉහළ තනතුරකට හෝ පෞද්ගලික සමාගමක පර්යේෂණ අංශයක රැකියාවකට යොමු වේ. එහෙත්, යොරම් තෝරාගත්තේ වෙනත් මඟකි. ඒ සිය ප්‍රධාන ජීවනෝපාය ලෙස ජනතාවට විහිළු සැපයීමය.

ජනතාවට විහිළු සපයන ආර්ථික විද්‍යාඥයෝ ඕනෑ තරම් සිටිති. එහෙත්, මේ බොහෝ දෙනෙකු තමන් කරන්නේ ජනතාවට විහිළු සැපයීම බව නොදනිති. දැනගත්තත් එය ප්‍රසිද්ධියේ කීමට මැලි වෙති. යොරම්ගේ විශේෂත්වය ඔහු එසේ නොකිරීමයි.

යොරම්ගේ විහිළු නිකම් විහිළු නොවේ. ආර්ථික විද්‍යා විහිළු හෙවත් ඉකොනොමික් ජෝක්ය. මේ විහිළු විහිළු වන්නේ සැලකිය යුතු ආර්ථික විද්‍යා දැනුමක් ඇති අයටය. කොහොමටත් ආර්ථික විද්‍යා විහිළු වල හැටි එහෙමය. ආර්ථික විද්‍යා විහිළු සපයන වෙනත් ඇතැම් ආර්ථික විද්‍යාඥයින්ගේ විහිළු වලට ගොඩක් අයට හිනා යන්නේ නැත්තේත් මේ හේතුව නිසාය. මෙවැනි ඇතැම් විහිළු වලට හිනා නොගියත් සමහර වෙලාවට ඇඬේ.

යොරම්ගේ විහිළු සියල්ලන්ටම නොතේරෙන නිසා ඔහුට සංදර්ශන පවත්වන්නට වෙන්නේ ආර්ථික විද්‍යාඥයින් සිටින හෝ එක්රැස්වන තැන්වලය. අද (ජනවාරි 5 දින) අවසන් වූ ඇමරිකානු ආර්ථික විද්‍යා සංගමයේ වාර්ෂික සමුළුවේදීද යොරම්ගේ සංදර්ශනයක් පැවැත්වුනේය. ලොව පුරා නන්දෙසින් පැමිණි ආර්ථික විද්‍යාඥයින් 12,859 දෙනෙකු සහභාගී වූ, පර්යේෂණ සැසි ගණන 520 ඉක්මවූ, මේ දැවැන්ත සමුළුවේ යොරම්ගේ සභාපතිත්වයෙන් පැවති ආර්ථික විද්‍යා විහිළු සැසිය විශාල සහභාගිත්වයක් පැවති සැසියකි. මේ සැසිය දැන් වසර ගණනාවක සිට පැවැත්වෙයි.

යොරම්ගේ සැසියේ ජනප්‍රියත්වයෙන් පෙනී යන්නේ විහිළු සපයන ආර්ථික විද්‍යාඥයින් කොයිතරම් සිටියත් ඒ කිසිවෙකුට විහිළු සැපයීමවත් හරියට කරන්නට නොහැකි බවයි.

(Image: http://standupeconomist.com/)

මහ බැංකුව දැඩි මුදල් ප්‍රතිපත්තියක් කරා මාරු වේ.

ශ්‍රී ලංකා මහ බැංකුව විසින් වසර හතකට අධික කාලයක් පුරා පවත්වාගෙන ගිය ලිහිල් මුදල් ප්‍රතිපත්තියෙන් ඉවත් වී දැඩි මුදල් ප්‍රතිපත්තියක් කරා මාරු වී තිබේ. මහ බැංකුව විසින් පසුගිය බදාදා නිකුත් කර ඇති ප්‍රවෘත්ති නිවේදනය අනුව, 2016 ජනවාරි මස 16 වැනි දින සිට ක්‍රියාත්මක වන පරිදි බලපත්‍රලාභී වාණිජ බැංකු සඳහා වන ව්‍යවස්ථාපිත සංචිත අනුපාතය 6% සිට 7.5% දක්වා 1.5%කින් ඉහළ දමා තිබේ. එහෙත්, ප්‍රතිපත්ති පොලී අනුපාතික වල වෙනසක් කර නැත.

රටක මහ බැංකුවක ප්‍රධානම කාර්යය වන්නේ අදාළ රටේ ජාතික මුදල් ඒකකයේ අගය සුරක්ෂිත කිරීමයි. මිල ස්ථායීතාව පවත්වාගැනීම කියන්නේද මෙයටය. ප්‍රායෝගිකව මෙයින් අදහස් වන්නේ යම් රටක උද්ධමනය 'අවශ්‍ය ප්‍රමාණයට' වඩා වැඩි වන්නට ඉඩ නොදී ස්ථාවරව පවත්වා ගැනීමයි. උද්ධමනය මහ බැංකුව මඟින් නිදහස් කරන මුදල් ප්‍රමාණයට කෙලින්ම සම්බන්ධ නිසා මුදල් සැපයුමට තිරිංග යෙදීමෙන් උද්ධමනය පාලනය කිරීමට පුළුවන. දැඩි මුදල් ප්‍රතිපත්තියක් කියන්නේ මෙසේ ආර්ථිකයට මුදල් ගලා ඒම සීමා කරන ප්‍රතිපත්තියකි. ලිහිල් මුදල් ප්‍රතිපත්තියක් කියන්නේ එසේ මුදල් ගලා ඒම දිරිමත් කරන ප්‍රතිපත්තියකි.

රටක ආර්ථිකය දිගුකාලීනව ඉදිරියට යන්නේ නිෂ්පාදනය වැඩිවීමෙනි. නිෂ්පාදනය වැඩි කිරීමටනම් එක්කෝ වැඩි වැඩියෙන් මූලික සම්පත් ලැබිය යුතුය. උදාහරණයක් ලෙස, සවුදි අරාබි ආර්ථිකය ඉදිරියට යන්නේ සවුදියේ තෙල් ලිං වල තවමත් හොඳින් තෙල් උනන නිසාය. ඒත්, හැම රටකටම හැම කාලයකම මෙවැනි ස්වීප් ඇදෙන්නේ නැත. දිගුකාලීනව බොහොමයක් ආර්ථිකයන් වර්ධනය වෙන්නේ ඵලදායීතාව දිගින් දිගටම ඉහළ නංවා ගැනීම නිසාය. මෙතැනදී,  ඵලදායීතාව කියා කියන්නේ දැනට තිබෙන මූලික සම්පත් වලින්ම වැඩි අගයක් ඇති නිෂ්පාදන සිදුකිරීමයි. මෙය සිදු කළ හැකි වන්නේ තාක්ෂණ දියුණුවේ උපකාරයෙනි. ඒ හැරුණු විට, රාජ්‍යමූල හෝ මුදල් ප්‍රතිපත්ති මඟින් දිගුකාලීනව සෘජු ආර්ථික වර්ධනයක් ඇති කළ නොහැක.

දිගුකාලීනව ලොකු දෙයක් කළ නොහැකි වුවත්, මුදල් හා රාජ්‍යමූල ප්‍රතිපත්ති මඟින් රටක කෙටිකාලීන ආර්ථික වර්ධනයට බලපෑමක් කළ හැකිය. ආර්ථිකයට අවශ්‍ය ප්‍රමාණයට වඩා මුදල් පොම්ප කර ආයෝජන හා පරිභෝජන වියදම් තාවකාලිකව දිරිමත් කිරීම මඟින් (කෘතිමව වියදම් වැඩි කරවීම මඟින්) ආර්ථික වර්ධනය තරමක් වැඩි කරගැනීමටත්, රැකියා වියුක්තිය අඩු කරගැනීමටත් පුළුවන. එහෙත්, මෙය කළ හැක්කේ එක්තරා සීමාවක් දක්වා පමණි. ආයෝජනය හෝ පරිභෝජනය වැඩිකිරීමට නිෂ්පාදනය වැඩිවීමක් සිදු විය යුතුය. නිෂ්පාදනය වැඩිවීමක් සිදු නොවන්නේනම් රටේ මුදල් වැඩි වුණත්, වැඩි වන ඉල්ලුමට ගැලපෙන තරමේ සැපයුමක්  සිදු නොවන නිසා අවසානයේදී සිදුවන්නේ මිල මට්ටම වැඩිවීම (උද්ධමනය) පමණි. ඒ නිසා, ලිහිල් මුදල් ප්‍රතිපත්තියක් අනුගමනය කළ යුත්තේ යම් රටක නිෂ්පාදන ධාරිතාව තිබියදී අවශ්‍ය තරම් ඉල්ලුමක් නොතිබීම නිසා ධාරිතාවේ මට්ටමට නිෂ්පාදනයක් සිදුනොවන විටය. පසුගිය කාලයේ ඇමරිකාවේ තිබුණේ එවැනි තත්ත්වයකි.

2008 වසරේ ඔක්තෝබර් මස සිටම මහ බැංකුව විසින් පවත්වාගෙන ගියේ ලිහිල් මුදල් ප්‍රතිපත්තියකි. මහ බැංකුව මෙසේ ලිහිල් මුදල් ප්‍රතිපත්තියක් පවත්වා ගැනීමෙන් පෙනී ගියේ අදාළ කාලය තුළ මහ බැංකුවේ ස්ථාවරය අනුව උද්ධමනය තර්ජනයක් නොවූ බවයි. එමෙන්ම, රටේ නිෂ්පාදන ධාරිතාව නිෂ්පාදනය පැවති මට්ටමට වඩා වැඩි බවයි.

කොළඹ පාරිහෝගික මිල දර්ශකයේ වැඩිවීම අනුව මේ කාලය තුළ උද්ධමනය මෙසේ විය.
2009- 5.0%
2010- 6.8%
2011- 4.9%
2012- 9.2%
2013- 4.7%
2014- 2.1%
2015- 2.8%

මේ දත්ත අනුව, සමස්තයක් ලෙස ගත් විට මේ කාලය තුළ උද්ධමනය අඩු මට්ටමක පැවතී ඇත. ඒ නිසා ඒ කාලය තුළද රුපියලේ වටිනාකම අඩුවුනත් එය සිදුවුනේ සෙමිනි. ලංකාවේ වෘත්තීය සමිති, මාධ්‍ය හා රජයට සම්බන්ධ නැති දේශපාලන පක්ෂ මෑත දශක කිහිපය තුළ උද්ධමනය ප්‍රශ්නයක් ලෙස දැක ඇත්තේ එය 15% මට්ටමටවත් වැඩි වූ විටය. තනි අංකයේ උද්ධමනයක් ලංකාවේදී නරක දෙයක් ලෙස සැලකෙන්නේ නැත. අනෙක් අතට මහ බැංකුවේ ප්‍රකාශිත දිගුකාලීන ඉලක්කය උද්ධමනය 4-6% සීමාවේ රඳවා ගැනීමයි. මේ අනුව, අදාල කාලයේ ලිහිල් මුදල් ප්‍රතිපත්තියක් අනුගමනය කිරීම තේරුම් ගතහැකිය.

එමෙන්ම, 2014 මහ බැංකු වාර්තාව අනුව ලංකාවේ දළ ජාතික නිෂ්පාදිතය වැඩි වී ඇත්තේ මෙසේය.
2009- 3.5%
2010- 8.0%
2011- 8.2%
2012- 6.3%
2013- 7.2%
2014- 7.4%

මේ සංඛ්‍යා නරක සංඛ්‍යා නොවේ. ඒ අනුවපෙනී යන්නේ පැවති ලිහිල් මුදල් ප්‍රතිපත්තිය ඉහළ ආර්ථික වර්ධනයක් ලබා ගැනීමට උදවු වී ඇති බවය.

දැන් මහ බැංකුව දැඩි මුදල් ප්‍රතිපත්තියක් වෙත මාරු වී ඇත. මෙමඟින් ආර්ථික වර්ධනයට බාධා කෙරේ. ප්‍රතිපත්ති සම්පාදනයේදී මෙවැනි තීරණයක් ගන්නට වෙන්නේ එසේ නොකළහොත් සිදුවන හානිය ඊට වඩා වැඩි බව පෙනෙන විටය.

මෙසේ සිදුවිය හැකි ලොකු හානිය කුමක්ද? උද්ධමනය දැනටනම් ඇත්තේ පහළ මට්ටමකය. එහෙත්, ඉදිරියේදී උද්ධමනය වැඩිවීමේ ලකුණු මහ බැංකුව විසින් නිරීක්ෂණය කර තිබේ. මෙයට එක් හේතුවක් වන්නේ පසුගිය කාලයේ ක්‍රියාත්මක කළ ලිහිල් මුදල් ප්‍රතිපත්තිය නිසා මේ වන විට අවශ්‍ය මට්ටමත් ඉක්මවා මුදල් සැපයුම ප්‍රසාරණය වීමයි. අනෙක් අතට, ඩොලරයේ අගය ඉහළ යාම නිසා ආනයනික භාණ්ඩ වල මිල වැඩිවීමේ බලපෑමද උද්ධමනය වැඩි වීමට හේතු විය හැකිය. මෙයට අමතරව, මුදල් ප්‍රතිපත්තිය දැඩි කිරීම මඟින් ප්‍රාග්ධනය රටෙන් පිටතට ගලායාම සීමා කිරීමටද අපේක්ෂා කරන බව පෙනේ.


(Image: www.livescience.com)

පළමු පළකිරීම: http://emgesathapaha.blogspot.com/2016/01/blog-post_3.html

සතපහකින් කළ හැකි දේ...

උඩ රූපයේ ඇත්තේ ඇමරිකාවේ භාවිතා වෙන සතපහේ කාසියක දෙපැත්තයි. එය ව්‍යක්ත ව්‍යවහාරයේදීද සාමාන්‍යයෙන් හඳුන්වන්නේ 'නිකල්' යනුවෙනි. රටක කාසි එය නිපදවා ඇති ලෝහය අනුව හඳුන්වනු ලැබීම ජනප්‍රිය භාවිතාවකි. කෙසේවුවද, ඇමරිකන් සතපහේ කාසිය නිමවා ඇත්තේ තනිකරම නිකල් වලින් නොවේ. එහි සංයුතියෙන් හතරෙන් තුනක් තඹ වන අතර ඉතිරි හතරෙන් එක නිකල්ය. රිදී පැහැයක් ගන්නා මේ මිශ්‍ර ලෝහය (alloy) කුප්‍රෝනිකල් (cupro-nickel) ලෙස හැඳින්වේ. ඇතැම් විට චීන රිදී හා ජර්මන් රිදී ලෙසද මේ මිශ්‍ර ලෝහය හැඳින්වේ.

ඇමරිකාව තුළදී ව්‍යක්ත ව්‍යවහාරයේදී නිකල් (Nickel) යන වචනයෙන් අදාල ලෝහය හෝ සතපහේ කාසිය හැඳින්වුනද, අව්‍යක්ත ව්‍යවහාරයේදී (slang) මේ වචනයට තවත් තේරුම් තිබේ. ඇතැම් විට මේ වචනයෙන් අදහස් වන්නේ අඩුම මිලකට ලබා ගතහැකි නීති විරෝධී මත්ද්‍රව්‍ය සුළු ප්‍රමාණයකි. තවත් විටක මේ වචනයෙන් වසර පහක සිර දඬුවමක් අදහස් කෙරේ.

ඩොලර් පනස්පන්දහස ඉක්මවූ ඒක පුද්ගල ආදායමක් ඇති ඇමරිකාවේ වැසියෙකුට නිකල් එකක් ලොකු මුදලක් නොවේ. එහෙත්, ඇමරිකාව තුළදී නිකල් එකකට පමණක් නොව සාමාන්‍ය ව්‍යවහාරයේදී 'පෙනී' ලෙස හඳුන්වන සතයේ කාසියකට වුවද වටිනාකමක් තිබේ. ඇමරිකාව තුළදී ඩොලර් දහයක නෝට්ට්ටුක් දී ඩොලර් 9.99ක් වටිනා භාණ්ඩයක් මිලදී ගතහොත් ඉතිරි සතය කිසිවිටක නොලැබී නොයයි. එමෙන්ම මේ සතය ඉල්ලා සිටි විට ඇතැම් රටවල වෙනවාක් මෙන් කඩේ මුදලාලි විසින් පාරිභෝගිකයාට දෙකක් ඇණ එළියට ඇද දැමීමනම් කිසිවිටක සිදු නොවේ. ඇත්තටම එය ඉල්ලා සිටීමේ අවශ්‍යතාවක් වුවද කිසිවිටෙක ඇති නොවේ. මෙය වෙනත් බටහිර රටවලටද පොදු දෙයකි.

සතෙන් සතය හෝ සතපහෙන් සතපහ එකතු කර ඩොලරයක් හදනවාට අමතරව ඇමරිකන් සතපහකින් ගතහැකි වැඩක් තිබේද? ඇත්තටම තිබේ.

තරඟකාරීත්වය ප්‍රවර්ධනය කිරීම මඟින් කාර්යක්‍ෂමතාව ඉහළ නංවන ඇමරිකන් ආර්ථික ක්‍රමයත්, තාක්ෂණයේ දියුණුවත් හේතුවෙන් සතපහකට ඉතා හොඳ තත්ත්වයේ ඇති, භාවිතා කළ පොත් පහක් එකක් සතය බැගින් ඇමසන් වෙබ් අඩවියෙන් මිලදී ගැනීමට පුළුවන. කෙසේ වුවද, තැපැල් ගාස්තුව ලෙස ඩොලර් 3.99ක් ගෙවීමට සිදුවන බැවින් මේ පොතක් නිවසට ගෙන්වා ගැනීමට යන මුළුවියදම ඩොලර් හතරක් වෙයි. පහතින් ඇත්තේ පසුගිය දෙසතිය තුළ එසේ ඇමසන් වෙබ් අඩවියෙන් සතය බැගින් ගෙවා මිලදී ගත හැකිව තිබුණු පොත් පහකි. තැපැල් ගාස්තු හැර, පොත් පහටම ගෙවිය යුත්තේ සතපහකි.

1. Rich Dad Poor Dad - Robert Kiyosaki

2. Wave - Sonali Deraniyagala

3. Sofie's World - Jostein Gaarder

4. Kon-Tiki: Across the Pacific in a Raft - Heyerdahl, Thor

5. The Winds of Sinhala - De Silva, Colin

තෙල් මිල ඉතා අඩු මට්ටමක පවතින මේ දින වල ඇමරිකාව තුළ පෙට්‍රල් ගැලුමක් මිලදී ගැනීමට වැය වන්නේ ඩොලර් දෙකකට වඩා අඩු මුදලකි. පෙට්‍රල් ගැලුමකින් වාහනයක් කිලෝමීටර හතළිහක් පමණ ධාවනය කිරීම අසීරු කරුණක් නොවේ. මේ අනුව, මේ දිනවල සතපහක පැට්‍රල් වලින් කිලෝමීටරයක පමණ දුරක් මෝටර් රථයක් ධාවනය කරවිය හැකිය.

දැනට ඇමරිකන් ඩොලරයක වටිනාකම ශ්‍රී ලංකා රුපියල් 146ක් පමණ වේ. මේ අනුව, ඇමරිකන් සතපහක් රුපියල් 7.30ක් පමණ වේ. ලංකාවේදී රුපියල් 7.30කින් කළ හැක්කේ කුමක්ද?

මේ තියෙන්නේ ලංකාවේ සතපහේ කාසියකි. ලංකාවේ සතපහේ කාසියකින්නම් දැන් සතපහක වැඩක් නැත. ඒ වුණත්, මේ සතපහටත් කලකට පෙර ලොකු දේවල් කරන්නට පුළුවන් විය. සතපහ සතපහට වැටුණේ අපේ ආර්ථික ප්‍රතිපත්ති වලට පින් සිදුවන්නටය.

මේ තියෙන්නේ මෙසේ උජාරුවට සිට දැන් සතපහටම වැටී සිටින අපේ සතපහේ කතාවයි.

සතපහක උපත